Tóm tắt luận văn thạc sĩ y tế công cộng điều kiện an toàn thực phẩm và một số yếu tố liên quan tại bếp ăn các trường mầm non thành phố thái nguyên, năm 2018

B
TR

GIÁO D CăVẨă ẨOăT O
NGă I H CăTH NGăLONG

TR N TH H I
I U KI N AN TOÀN TH C PH M VÀ M T S
Y UT

LIÊN QUAN T I B Pă NăCÁCăTR

M M NON THÀNH PH

NG

THÁIăNGUYểN,ăN Mă2018

Chuyên ngành : Y t cơng c ng
Mã s

: 8720701

TĨM T T LU NăV NăTH C S Y T CÔNG C NG

Ng

iăh

ng d n khoa h c:
GS. TS. PH MăDUYăT

HÀ N I - 2018

NG


1
TăV Nă
Hi n nay v năđ An toàn th c ph mă(ATTP)ăđ c các c p, các ngành
ch căn ngăvàăm iăng iădânăđ c bi t quan tâm b i nó không ch tác
đ ng tr c ti păđ n s c kho c a m iăng i mà còn nhăh ngăđ n s
phát tri n b n v ng c a toàn xã h i. Nhu c uă nă bánă trúă t i các
tr ng h c trong nh ngăn mă g năđâyăgiaăt ngănênăvi c qu n lý các
b pă năt p th , b pă năbánătrúăcàngăđòiăh i ch t ch vàăth ng xuyên
h n.ăTrongăn mă2017, Chi c căATTPăTháiăNguyênăđưăph i h p v i
S Giáo d c - àoăt o t nh Thái Nguyên ki mătraăđ nh k t i 34 b p
năc aăcácătr ng m m non, ti u h c, dân t c n i trú c a t nh. Qua
ki m tra th c t cho th y vi c th c hi nă cácă quyă đ nh trong ATTP
c a m t s tr ng v n còn nh ng h n ch [11].ă i u này cho th y
nguyăc ăcaoăN TPăt i các b pă năt p th (B TT)ăt iăcácătr ng m m
non, ti u h c... T nh ng v nă đ này,ă chúngă tôiă đ t ra câu h i,
nguyên nhân nào d n t i vi căcácăB TTăt iăcácătr ng m m non còn
h n ch ? V i m tăc ăs v t ch t, trang thi t b t t, d ng c t t thì có
ph iăng i qu n lý, ch bi n quy tăđ nhăcácăđi u ki n v sinh b pă nă
vàă đ m b o ATTP cho h că sinhă hayă khơng?ă Doă đó,ă chúngă tôiă ti n
hànhăđ tài nghiên c u ắ i u ki n an toàn th c ph m và m t s
y u t liên quan t i b pă năcácătr ng m m non thành ph Thái
Nguyên,ăn mă2018” v i 3 m c tiêu:
1. Mô t th c tr ngăđi u ki n an toàn th c ph m t i b pă năcácătr ng
m m non thành ph TháiăNguyên,ăn mă2018.

2.ă ánhă giáă ki n th c, th c hành v an toàn th c ph m c a cán b
qu nălýăvàăng i ch bi n t i b pă năcácătr ng m m non thành ph
TháiăNguyên,ăn mă2018.
3. Phân tích m t s y u t liênăquanăđ năđi u ki n an toàn th c ph m
và ki n th c, th c hành c aăng i ch bi n th c ph m t iăđ aăđi m
nghiên c u.


2
Ch ngă1
T NGăQUANăTẨIăLI U
1.1. T NG QUAN V AN TOÀN TH C PH M
1.1.1. M t s khái ni măliênăquanăđ n an toàn th c ph m
- Th c ph m: T t c m i th đ n,ăth c u ng d ng ch bi n ho c
không ch bi nămàăconăng i hàng ngày s d ngăđ n,ău ng nh m
cung c p các ch tă dinhă d ng, c n thi tă đ c ă th duy trì các ch c
ph n s ng,ă quaă đóă conă ng i có th s ng và làm vi c. Th c ph m
cung c p các nhóm ch tădinhăd ng chính bao g măn ngăl ng, ch t
đ m, ch t béo, vitamin và khoáng ch t,ăn c và ch tăx ă[31].ă
- An toàn th c ph m (Food safety): Là vi c b oăđ măđ th c ph m
không gây h iăđ n s c kh e, tính m ngăconăng i [36].
1.1.2. Các nguyên nhân gây ô nhi m th c ph m [2]
- Th c ph m b ô nhi m vi sinh v t
- Th c ph m b ơ nhi m hố h c
- Th c ph m b ô nhi m do các y u t v t lý
1.2. I U KI N AN TOÀN TH C PH M B Pă NăT P TH
Theoăthôngăt ăs 15/2012/TT-BYT ngày 12/9/2012 c a B Y t Quy
đ nh v đi u ki n chung b oă đ m an toàn th c ph mă đ i v iă c ăs
s n xu t, kinh doanh th c ph măquyăđ nh có 3 yêu c u v đi u ki n
đ m b o ATTP:

1.2.1. Yêu c uăđ i v iăc ăs
Quyăđ nh v đi u ki n chung b oăđ m an toàn th c ph m [5] yêu c u
đ i v iăc ăs ph iăcóăđ di nătíchăđ b trí các khu v c khu v c ch a
đ ng, b o qu n và thu n ti năđ ăv năchuy nănguyênăli u,ăs năph mă
th că ph m;ă hôngă b ng pă n c,ă đ ngă n c; Không b nhă h ng
b iăđ ng v t, côn trùng, vi sinh v t gây h i; Không b nhăh ngăđ n
ATTP t các khu v c ô nhi m b i, hoá ch tăđ c h i, các ngu n gây ô
nhi m khác. Thi t k các khu v c ch bi n, v sinh,ăthayăđ b o h
và các khu v c ph tr ph i tách bi t, phù h p v i yêu c u th c ph m.
K t c u nhà c a các khu v c v ng ch c, phù h p v i tính ch t, quy
mơ; Xây d ng b ng v t li u phù h p, b oă đ m v sinh,ă tránhă đ c


3
các vi sinh v t gây h i,ăcônătrùng,ăđ ng v t phá ho i xâm nh păvàăc ă
trú. N n nhà ph ng, nh n; Có b m t c ng, ch u t i tr ng,ămàiămịn;ă
Thốtăn c t t,ăkhơngăgâyătr nătr t; Cóăđ n c s ch phù h p v i
Quy chu n k thu t Qu c gia (QCVN) v n c s ch s 02:2009/BYT,
d ng c , xà phòng, các ch t t y r a đ v sinh và r a tay; Có b ng
ch d nă“R aătayăsauăkhiăđiăv sinh”ă n iăd nhìn.ăCóăđ n c s ch
đ v sinh trang thi t b , d ng c và v sinhă c ă s và phù h p v i
Quy chu n k thu t qu c gia (QCVN) v ch tăl ngăn c sinh ho t
s 02:2009/BYT. Th c ph m s d ngăph iăcóăngu năg c,ăxu tăx ăr ă
ràng, còn h n s d ng [5].
+ V tríăB TTăc n xem xét các ngu n ô nhi m ti m n nhăh ng t i
th c ph m khi quy tăđ nh ch n v trí xây d ng khu nhà b p
+ V trí c a nhà b p và khu v c b p c năđ m b o không b ô nhi m,
không b ng p l t, thu n ti n giao thơng, có ngu n n căđ m b o, có
c ngărưnhăthốtăn c t t,ăđ ng xá n i b thu n ti n cho cung ng và
v n chuy n th c ph m.

+ B pă năph iăđ c thi t k theo nguyên t c m t chi u
- N c dùng trong ch s ă ch , ch bi n th c ph m ph iă đ m b o
VSATTP theo QCVN 02:2009/BYT c a B Y t ban hành theo
Thôngă t ă s 05/2009/TT-BYT ngày 17/6/2009 c a B Y t v quy
chu n k thu t Qu c gia v ch tăl ngăn c sinh ho t [6].
1.2.2. Yêu c uăđ i v i trang thi t b d ng c
Theo thôngăt ăs 15/2012/TT-BYT ngày 12/9/2012 c a B Y t Quy
đ nh v đi u ki n chung b oăđ m an toàn th c ph m [5] yêu c uăđ i
v i trang thi t b d ng c :ă(1)ă
trang thi t b ph c v kinh doanh,
b o qu n phù h p v i yêu c u c a t ng lo i th c ph m. Cóăquyăđ nh
v quy trình, ch đ v sinhă đ i v iă c ăs .ă(2)ă
trang thi t b đ
ki măsoátăđ c nhi tăđ ,ăđ m, thơng gió và các y u t nhăh ng
t i an toàn th c ph m theo yêu c u k thu t c a t ng lo i s n ph m
th c ph m trong su t quá trình kinh doanh th c ph m. (3) Thi t b
phịng ch ngăcơnătrùngăvàăđ ng v t gây h i không han g , d tháo r i
đ b oăd ng và làm v sinh, thi t k b oăđ m ho tăđ ng hi u qu


4
phịng ch ngăcơnătrùngăvàăđ ng v t gây h i; Khơng s d ng thu c,
đ ng v t di t chu t, côn trùng trong khu v c kinh doanh, b o qu n
th c ph m. (4) Thi t b , d ng c giámăsát,ăđoăl ng ch tăl ng, an
toàn s n ph m ph iăđ m b oăđ chínhăxácăvàăđ c b oăd ng, ki m
đ nhăđ nh k theoăquyăđ nh.
1.2.3. Yêu c uăđ i v iăng i tr c ti p kinh doanh th c ph m
Ch c ă s và ng i tr c ti p kinh doanh th c ph m ph iă đ c t p
hu năvàăđ c c p Gi y xác nh n t p hu n ki n th c ATTP theo quy
đ nh; Ch c ă s ho că ng iă qu nă lýă cóă ti p xúc tr c ti p v i th c

ph măvàăng i tr c ti p kinh doanh th c ph m ph iăđ căkhámăs c
kho đ c c p Gi y xác nh năđ s c kho theoăquyăđ nh c a B Y t .
Ng iăđangăm c các b nh ho c ch ng b nh truy n nhi mămàăng i
laoă đ ngă khôngă đ c phép ti p xúc tr c ti p trong quá trình kinh
doanh th c ph m,ăđưăđ c B Y t quyăđ nhăthìăkhơngăđ c tham gia
tr c ti păvàoăqătrìnhăkinhădoanhăth c ph m;ăNg i tr c ti p kinh
doanh, ch bi n th c ph m ph i m c trang ph c b o h riêng,ăđ iăm ,ă
điăg ngătayăchuyênădùng,ăđeoăkh u trang, ph i tuân th cácăquyăđ nh
v th căhànhăđ m b o v sinh.
1.2.4. Yêu c uăđ i v i b o qu n th c ph m
Nguyên li u, bao bì, thành ph m th c ph m ph iă đ c b o qu n
trong khu v c ch aăđ ng, kho riêng, di nătíchăđ r ngăđ b o qu n
th c ph m; Thi t k phù h p v i yêu c u b o qu n, giao nh n c a
t ng lo i th c ph m và nguyên li u th c ph m; V t li u xây d ng
ti p xúc v i th c ph m b oă đ m an toàn. Kho th c ph m ph i b o
đ m ch c ch n, an tồn, thơng thống, d v sinh và phịng ch ng
đ căcơnătrùng,ăđ ng v t gây h i xâm nh păvàăc ătrú.ă huăv căch aă
đ ng,ăkhoăb o qu năth căph măph iăcóăđ yăđ ăbi nătên;ăN i quy, quy
trình, ch đ v sinh;ă i v i nguyên li u, thành ph m th c ph m có
yêu c u b o qu năđ c bi t ph i có s sách theo dõi nhi tăđ ,ăđ m và
cácă đi u ki n khác. Nguyên li u, s n ph m th c ph mă ph iă đ că
đóngăgóiăvàăb oăqu nă v tríăcáchăn năt i thi uă20cm,ăcáchăt ngăt i
thi uă30cmăvàăcáchătr năt i thi u 50cm.


5
1.3. TH C TR NG KI N TH C, TH C HÀNH V AN
TOÀN TH C PH M C AăNG
I QU N LÝ VÀ CH BI N
Ng iăch ăbi năgi ăm tăvaiătrịăquy tăđ nhătrongăvi căđ măb oăATPPă

vàă khiă cóă ki năth c,ă th căhànhăt tă thìăth că ph mă s ăđ că đ mă b o.
Theo m tăkh oăsátăt iăVi tăNamătrênă7.200ăh ădânăt iă12ăt nh,ăthànhă
ph ,ăt ăl ăng iăbi tăcáchăch năđúngăth c ph măanătoànăch ăđ tă47 ă
[15].ăN mă2007,ăTr năVi tăNgaăđưăti năhànhănghiênăc uăth cătr ngă
ATTPă c aă 22ă B TTă c aă cácă tr ngă M mă nonă trênă đ aă bànă qu nă
oànă i măchoăth y:ă78 ănhânăviênăđ tăyêuăc uăchungăv ăki năth că
ATTP;ă 85,6 ă nhână viênă đ tă yêuă c uă v ă th că hànhă ATTP;ă Cóă m iă
liênă quană gi aă vi că thamă giaă cácă l pă t pă hu nă ki nă th că ATTPă v iă
ki năth căvàăth căhànhăATTPăc aăng iăch ăbi năth căph mă[28].ă
T i thành ph ă ă Chíă Minh,ă theoă báoă cáoă c a Chi c că ATTPă n mă
2010,ăcóă89 ăB TTăkhơngăđ m b o v đi u ki năATTP,ă2 ăB TTă
s d ng rau, c , qu khơng an tồn v hóa ch t b o v th c v t, 4%
B TTăs d ng nguyên li u th t, ch , cá có ch aăhànăthe.ă95 ăng i
ph trách b păch aăcóăki n th căđúngăv v sinhăATTP.ă88 ăB TTă
cóănhânăviênăch aăth căhànhăđúng v VSATTP. nh ngăB TTăđ m
b oăđ v đi u ki n v sinh thì có t l nhân viên th căhànhăđúngăcaoă
h nă(5,5ăl n)ăvàăB TTăcóănhânăviênăđưăthamăgiaăt p hu năđ yăđ thì
có t l nhân viên th căhànhăđúngăv ATTPăcaoăh nă(4,6ăl n) [7].
Cácănghiênăc uăđánhăgiáăchoăth yăki năth căc aăng iăch ăbi năth că
ph măđ tăkho ngă70 .ăV ăth cătr ngăth căhànhăc aăng iăch ăbi n,ă
qua m tăs ănghiênăc uăchoăth yăcóăs ăchênhăl chăkháănhi u.ăNghiênă
c uăc aăTr năVi tăNgaăv ă“Th cătr ng v ăsinhăATTPăc aă22ăb pă nă
t păth ăc aăcácătr ngăM mănonătrênăđ aăbànăqu nă oànă i măth că
hi năn mă2007”ăchoăth yă85,6 ănhânăviênăđ tăyêuăc uăchungăv ăki nă
th căv sinh ATTP [28].
1.3. M T S Y U T LIÊN QUAN KI N TH C, TH C
HÀNH V AN TOÀN TH C PH M
Tu i:ăC ăth ălàăng iăch ăbi nătrênă40ătu iăcóăki năth căchungăkhácă
bi tă v iă t ă l ă ng iă ch ă bi nă d iă 40ă tu iă v ă ki nă th că chungă

6
(p<0,001).ăNg iăch ăbi nătrênă40ătu iăcóăki năth căchungăcaoăg pă5ă
l năng iăch ăbi năd iă40ăv iăpă<0,001;ă ayănh ngăng iătrênă50ă
tu iăthìăcóănguyăc ăki năth căkhôngăđ tăcaoăg pă4,9ăl nănh ngăng iă
d iă50ătu i [25], [47]. Trìnhăđ ăchunămơn:ăC ăth ,ăn uăchiaăđ iă
t ngă nghiênăc uă vàoă 3ănhóm:ă Ch aă đ că đàoăt o,ăđ oăt oă s ă c p,ă
đàoăt oătrungăc păthìănh ngăng iăch aăđ căđàoăt oăchunămơnăv ă
ch ăbi năth căph măcóănguyăc ăcóăki năth căkhơngăđ tăcaoăh năng iă
cóătìnhăđ ătrungăc pă[19]. Tìnhătr ngăt păhu n:ăCácăđ iăt ngăđưăđ că
t păhu năcóăđi măki năth căchungăcaoăh năđ iăt ngăch aăđ căt pă
hu n.ă Nh ngă ng iă khôngă đ că t pă hu nă nguyă c ă ki nă th că khôngă
đ tăcaoăh nă ng iă đ căt pă hu nă [20],ă[37]. S ă n mă kinhă nghi m:ă
ng iăch ăbi năcóătu iăngh ătrênă10ăn măcóăđi măki năth căkhácăbi tă
cóă ýă ngh aăth ngă kêă soă v iă ng iă cóătu iă ngh ă d iă10ă n m.ă i uă
ki n v sinhăc ăs :ăNguy năTh ăBíchăSanăđưăch ăraănh ngătr ngăcóă
đi uăki n v ăsinhăc ăs ăđ tăthìăng iăch ăbi năcóăth căhànhăATTPăđ tă
caoăg pă7,98ăl nănh ngăc ăs ăkhôngăđ tă[32].
Ch ngăII.
IăT
NGăVẨăPH
NGăPHÁPăNGHIểNăC U
2.1.ă iăt ng,ăđ aăđi măvƠăth iăgianănghiênăc u
2.1.1.ă iăt ngănghiênăc uă
- CácăB TTăcácăTr ng m mănonătrênăđ a bàn TP Thái Nguyên.
- Ng i qu n lý và ch bi n t iăcácăB TTăcácăTr ng m m non.
Tiêuăchu năl aăch n: Ng iăqu nălýăvàăng iătr căti păch ăbi năth că
ph măt ănguy năđ ngăýăthamăgiaănghiênăc u,ăcó kh ăn ngăgiaoăti pă
vàătr ăl iăbìnhăth ng.
2.1.2.ă aă đi mă vƠă th iăgiană nghiênă c u: T t c cácăTr ng m m

nonătrênăđ a bàn Thành ph Thái Nguyên, t nh Thái Nguyên
Th i gian nghiên c u: T thángă6/2018ăđ n tháng 10/2018.
2.2.ăPh ngăphápănghiênăc u
2.2.1. Thi tăk ănghiênăc u:ălàănghiênăc uămôăt ăc tăngangăcóăphânătích.
2.2.2.ăC ăm uăvƠăcáchăch năm u
Ph ngăphápăch năm u:ăCh năm uătoànăb .


7
- M cătiêuă1:ăCh nătoànăb ă49ăB TTă(Ph ăl că6).
- M cătiêuă2:ăCh nătoànăb ăng iăqu nălýăvàăch ăbi năth căph mă ă
49ăB TTăTr ngăm mănonălàăn=109ăng i.
2.2.3.ăPh ngăphápăthuăth păthôngătin
- Côngăc ăthuăth păthôngătin
B ngăki m:ăD aătrênăthôngăt ăTTă15/2012/TT-BYT ngày 12/09/2012
c aăB ăyăt ,ănghiênăc uăxâyăd ngă3ăb ngăki măđánhăgiáăđi uăki năană
toànăth căph măc aăb pă n:
(1)ăB ngăki mătiêuăchu năth ăt căhànhăchínhăc aăB TTă(Ph ăl că1);ă
(2)ăB ngăki mătiêuăchu năc ăs ăh ăt ngăt iăcácăB TTă(Ph ăl că2);ă
(3)ă B ngă ki mă tiêuă chu nă s ă d ngă b oă h ,ă d ngă c ă ch ă bi n,ă b oă
qu năth căph măt iăB TTă(Ph ăl că3).ă
B ăcâuăh iăph ngăv năcóăc uătrúcăđ ăph ngăv năthơngătinăchung,ăki nă
th c,ăth căhànhăc aăđ iăt ngănghiênăc u.ă
2.3.ă Bi nă s ă vƠă ch ă s ă nghiênă c u: Bi năs ăch ăs ătheoă3ăm cătiêuă
nghiênă c u:ă (1)ă Th că tr ngă đi uă ki nă anătoànăth căph mă t iă b pă nă
cácă Tr ngă m mă nonă thànhă ph ă Tháiă Nguyên,ă n mă 2018.ă (2)ă Ki nă
th c,ăth căhànhăv ăanătoànăth căph măc aăcánăb ăqu nălýăvàăng iă
ch ă bi nă t iă b pă nă cácă Tr ngă m mă nonă thànhă ph ă Tháiă Nguyên,ă
n mă2018.ă(3)ăM tăs ăy uăt ăliênăquanăđ năđi uăki năki năth c,ăth că
hànhăv ăanătoànăth căph măc aăcánăb ăqu nălýăvàăng iăch ăbi nă

2.4.ăTiêuăchu năđánhăgiá: Tiêuăchu năđánhăgiáăth cătr ngăđi uăki nă
c ăs ăđ tăATTP:ăC ăs ăđ tă30/30,ăc ăs ăch aăđ tăd iăd iă30ăđi m.ă
i năth c,ăth căhànhăv ăATTPăđ tăt ă80 ăt ngăs ăđi mătr ălên.
2.5. Phân tích và x lý s li u
Nh p li u b ng ph n m m Epi Data 3.1. S li uăđ c làm s ch và mã
hóaătr c khi phân tích. Phân tích s li u b ng ph n m m Stata 13.0
2.6.ă oăđ cănghiênăc u
Nghiênăc uăđ că iăđ ngă oăđ căTr ngă iăh căTh ngă ongăthôngă
qua. Nghiênăc uăđ căs ăđ ngăýăc aălưnhăđ oăđ aăph ng,ăTrungătâmăYă
t ,ăPhòngăYăt ăvàăcácăTr ngăM mănonătrênăđ aăbànăTp Thái Nguyên.


8
Ch ngăIII. K T QU NGHIÊN C U
3.1.ă i uăki năAnătoƠnăth căph măb pă năt păth ă
- căđi măth căhi năv ăth ăt căhành chính
100 ăc ăs có Quy tăđ nh thành l pătr ng, có Gi y xác nh n ki n
th c ATTP, có Gi y khám s c kho , có h pă đ ng cung c p th c
ph m, có s ki m th că3ăb c, s l uăm u th că n.
B ng 3. 1. T l cácăc ăs đ t v th t c hành chính (n=49)
C ăs ăđ tăv ăth ăt căhƠnhăchính
SL
%
tă(=6ăđi m)
49
100
Ch aăđ tă(<6ăđi m)
0
0
49

100
Chung
100 ăc ăs đ t v th t c hành chính.
- Th c tr ngăc ăs h t ng, trang thi t b t iăB TT.
100 ăc ăs đ t v xây d ng khu v c ô nhi m, thi t k theo nguyên t c
m t chi u, b păđ c v sinh s ch s , ngu năn c h p v sinh,ăđ m b o
thơngăgió,ăthốngăkhíăđ ánhăsáng,ăcóăl iăng năcơnătrùng,ăcóăt ng n n
nhà làm b ng v t li u d c , h th ng b n r aătayăđ m b o, có d ng c
ch a ch t th iăđ rác hàng ngày.
B ng 3. 2. T l cácăc ăs đ t v c ăs h t ng, trang thi t b
căđi m
SL
%
tă(=16ăđi m)
49
100
Ch aăđ tă(<16ăđi m)
0
0
49
100
Chung
100 ăc ăs đ tăc ăs h t ng, trang thi t b .
- Tiêu chu n s d ng b o h , d ng c ch bi n, b o qu n th c ph m.
100 ăc ăs ăđ tăc ăs ăcóăs ăd ngăt păd ,ăkh uătrang,ăm ,ăg ngătay,ă
d ngă c ă ch ă bi nă s chă s ă g nă gàng,ă th tă daoă tháiă th că ph mă s ngă
chínăriêngăbi t,ăcóăd ngăc ăg pămúcăriêng,ăn căh păv ăsinh.ăă98,0 ă
c ăs ăcóăkhayăth că năs ng,ăchínăriêngăbi t,ă95,9 ăcóăd ngăc ăb oă
qu n,ăcóăd ngăc ăl uăm uăth că n,ăd ngăc ăch aăch tăth i.

9
100

93,9

90
80
70

T l %

60
50
40
30
20
10

6,1

0

t (=14 đi m)

Ch a đ t (<14 đi m)

Bi uăđ 3. 1. T l cácăc ăs đ t v s d ng b o h , d ng c ch
bi n, b o qu n th c ph m (n=49)
S li u bi uăđ 3.1. cho th y 93,9 ăc ăs đ t v s d ng b o h ,

d ng c ch bi n, b o qu n th c ph m.

12,2
87,8

t

Ch a đ t

Bi uăđ 3. 2. T l cácăc ăs đ t v đi u ki n an toàn chung
87,8 ăc ăs đ t v đi u ki n an toàn th c ph m chung.
3.2.ăTh cătr ngăki năth c,ăth căhƠnhăv ăanătoƠnăth căph măc aă
cánăb ăqu nălỦăvƠăng iăch ăbi năt iăb pă nă
3.2.1. Ki n th c v an toàn th c ph m:
T l đ iă t ng có ki n th c v khái ni m th c ph m an toàn cao
99,1% th c ph m s chă t i,ă khôngă ôiă thiuă d p nát. 79,8% nguyên
nhân gây th c ph m khơng an tồn: Ơ nhi m b i hoá h c, 78% sinh
h c, 57,8% v t lý. Tác h i c a th c ph măkhơngăanătồn:ă100 ăđ i
t ng cho bi t có th gây tiêu ch y, 99,1% nôn m a.
B ng 3. 3. Ki n th c v nguyên nhân gây ng đ c th c ph m
Ki năth căv ănguyênănhơnăgơyăng ăđ c
S ăl ng T ăl ă%
Doăôănhi măviăsinhăv t,ăđ căt ăviăsinhăv t
63
57,8


10
Doăth căph măb ăbi năch t,ăơiăthiu
100

91,7
Doăth căph măcóăs năch tăđ c
83
76,2
Doăs ăd ngăph ăgia,ăph mămàuăkhơngăđúng,ă
94
86,2
ơănhi măhốăch tăb oăv ăth căv t
Doăch ăbi năkhôngăđúngăcách
33
30,3
Doăb oăqu năkhôngăđ măb o
95
87,2
hôngăbi t/khôngătr ăl i
8
7,3
Ph n l năđ iăt ng cho bi t 91,7% cho bi tănguyênănhânăgâyăN TPă
là do th c ph m b bi n ch t, ôi thiu; 87,2% do b o qu năkhôngăđ m
b o. 26,6 ă đ iă t ng tr l iă đúngă vàă đ các nguyên nhân gây ng
đ c th c ph m.
B ng 3. 4. Ki n th c v ăcácăb nhăkhôngăđ căti pă cătr căti pă
v iăth c ph m (n=109)
B nhăkhôngăđ căti pă cătr căti pă
S ăl ng T ăl ă%
Lao
108
99,1
T ,ăl ,ăth ngăhàn
109

100
Ch ngăsónăphân,ăsónăđái
81
74,3
Viêm gan virut (A/E)
27
24,8
Viêmăđ ngăhôăh păc p
5
4,6
Cácăt năth ngăda,ănhi mătrùng
4
3,7
Ng iălànhămangătrùng
23
21,1
hôngăbi t/khôngătr ăl i
1
0,9
- Các b nhă th ng cho bi t khôngă đ c ti p xúc tr c ti p v i th c
ph m: 100% t l th ngăhàn,ă99,1 ălao,ă74,3 ăch ng són phân són
đái;ă24,8 ăviêmăganăvirută(A/E).
B ng 3. 5. Ki n th c v cách x lý khi m c b nh truy n nhi m
X ălỦăkhiăm căb nhătruy nănhi m
SL
%
Ngh ăkhôngăđ călàmăvi căn a
74
68,9
T măth iăcáchălyăđi uătr

31
28,4
hôngăbi t/khôngătr ăl i
6
5,5
- Ph n l năđ iăt ng cho bi t khi m c các b nh truy n nhi m thì ngh
khơngăđ c làm vi c n a (68,9%); 28,4% cho bi t t m th i cách ly
đ đi u tr .


11
- Ph n l nă đ iăt ngă quană tâmă đ n các thông tin v ngày s n xu t,
h n dùng trên bao bì s n ph mă (99,1 );ă N iă s n xu t s n ph m
(89,0%); Tên th c ph m (88,1%); Th p nh t thông tin v h ng
d n b o qu nă(4,6 );ă nhăl ng s n ph m 6,4%.
B ng 3. 6. Ki n th c v cách ch n th t,ăcáăt iă(n=109)
Ki năth căv ăcáchăch năth t,ăcáăt i
SL
%
Cách
Màuăđ ,ăt iăsáng
109
100
ch nă
Dính
67
61,5
th tăt i D o
47
43,1

nătayăc ng,ăkhơngăđ ăl iăv tăl m
26
23,9
Khơng có mùi hơi
73
67,0
Daăkhơngăcóăn tăs năl
40
36,7
Cách
Cáăcịnăs ng
109
100
ch năcáă Cáăc ngăkhơngăb ăth ngă
22
20,2
t i
Mangăh ngăt i
24
22,0
M tătrong
25
22,9
B ngăkhơngăch ng
24
22,0
hơngăcóămùiătanhă i,ăhơiăth i
33
30,3
iăt ngăđưăcóăki năth căv ăcáchăch năth tăcáăt i.ă100 ăđ iăt ngă

cóăbi tăkhiăch năth tăt iăthìăph iăcóămàuăđ ,ăt iăsáng;ă67,0 ăkhơngă
có mùi hơi,ă61,5 ăth tăph iădínhăd o. 100 ăđ iăt ngăch năcáăt iă
khiăcáăcịnăs ng,ă30,3 ăcáăkhơngăcóămùiătanhă n,ăhơiăth i.
B ng 3. 7. Ki n th c v lo iăcônătrùngăth ng gây h i TP
Lo iăcônătrùngăth ngăgơyăh iăđ iăv iăTP S ăl ng T ăl ă%
Ru i
105
96,3
Gián
106
97,3
i n
1
2,8
Mu i
1
0,9
Chu t
72
66,1
Ph năl năcácăđ iăt ngăcóăki năth căđúngăv ălo iăcônătrùngăth ngă
gây h iăđ iăv iăth căph m:ă97,3 ăgián,ă96,3 ăru i;ă66,1 ăchu t.
B ng 3. 8. Ki n th c v nguyên nhân gây ô nhi m th c ph m
trong q trình ch bi n (n=109)
Ngunănhơnăgơyăơănhi măth căph m
SL
%


12

Doăr aănguyênăli uăth căph măkhôngăs ch
103 94,5
Doăd ngăc ăch ăbi năb n
95
87,2
DoăTPăn uăchínăb oăqu năkhơngăđúngăquyăđ nh
90
82,6
Doăbànătayănhânăviênănhàăb păb ănhi măb n
89
81,7
Doăchoăthêmăcácăch tăph ăgiaăcóăch aăch tăđ căTP
64
58,7
Cácă đ iă t ngă đưă cóă ki nă th că v ă nguyênă nhână gâyă ôă nhi mă th că
ph mătrongăquáătrìnhăch ăbi n:ă94,5 ădoăr aănguyênăli uăth căph mă
khôngă s ch,ă 87,2 ă doă d ngă c ă ch ă bi nă b n,ă 82,6 ă doă th că ph mă
chínăb oăqu năkhơngăđúngăquyăđ nh.ă
B ng 3. 9. Ki n th c v b o qu n th c ph m trong t l nh
Ki năth căv ăb oăqu năth căph mă
S ăl ng T ăl ă%
ăth că năs ng/chínăriêngăbi t
62
56,9
ătrongăh p/túiăriêngăt ngălo i
47
43,1
Rauăqu ăt iăđ ăng năriêng
0
0

56,9 ă đ iă t ngă choă bi tă đ ă th că nă s ng/chínă riêngă bi tă trongă t ă
l nh,ă43,1 ăđ ătrongăh p/túiăriêngăt ngălo i.ă
B ng 3. 10. Ki n th c v th că năchoătr (n=109)
Ki năth căv ăth că năchoătr
S ăl ng T ăl ă%
S ăd ngăth că năth aăchoătr
căs ăd ngăth că năcịnăl iăchoătr
6
5,5
hơngăđ căs ăd ngăth că năcònăl iăchoătr
103
94,5
Th iăgianăt ăl căch ăbi nă ongăđ năb aă n
năngayăho cătr că2h
109
100
Sau 2h
0
0
Chung
109
100
94,5% đ iă t ngă choă bi tă khôngă đ că s ă d ngă th că nă cònă l iă choă
tr . 100 ăchoăbi tăth că năc aătr nênăđ că năngayăho că nătr că02ă
gi ăsauăkhiăch ăbi n.
B ng 3. 11. Ki n th c v th iăgianăl uăm u th c ph m và l y
m u khi x y ra ng đ c th c ph m (n=109)
Th iăgianăl uăm uă
S ăl ng T ăl ă%
Th iă giană l uă m uă Ítănh tă24ăgi

109
100
TP
D iă24ăgi
0
0
yăm uăkhiăx yăraă Th că năth a
40
36,7


13
N TP

Ch tănôn
hôngăgi ăl iăn a

69
63,3
0
0
Chung
109
100
100% đ iă t ngă cóă ki nă th că v ă th iă giană l uă m uă th că n. 63,3%
đ iăt ngăl yăm uăkhiăx yăraăng ăđ ăth căph mă làăch tănôn,ă36,7 ă
th că năth a.ă
49,5%

50,5%

t

Khôngăđ t

Bi uăđ ă3.ă3.ăăKi năth căchungăv ăanătoƠnăth căph m
- 50,5 ăđ iăt ng có ki n th c chung v ATTPăđ t.
3.2.2. Th c hành v v sinh an toàn th c ph m:
B ng 3. 12. Th c hành quy trình ch bi n th c ph m (n=109)
Th căhƠnhăquyătrìnhăch ăbi năth căph m S ăl ng T ăl ă%
Theoăngunăt căm tăchi u
97
89,0
hơngătheoăngunăt căm tăchi u
1
0,9
Tùy thích
11
10,1
Chung
109
100
89,0 ăđ iăt ng ch bi n th c ph m theo nguyên t c 1 chi u.
B ng 3. 13. Th c hành r a tay c aăng i ch bi n th c ph m
Th căhƠnhăr aătay
S ăl ng T ăl ă%
Tr căkhiăch ăbi n
109
100
Tr căkhiă n

96
88,1
Sauăkhiăđiăv ăsinh
109
100
Sauăkhiăgưiăđ u,ăngoáyăm i
86
78,9
- T l th c hành r a tay c aă ng i ch bi n th c ph m khá cao:
100% r aătayătr c khi ch bi n,ăsauăkhiăđiăv sinh; 88,1% r a tay
tr căkhiă n;ă78,9 ăr aătayăsauăkhiăgưiăđ uăngoáyăm i.
- 67,9 ăđ iăt ng có th căhànhăđúngăv r a rau qu t iă67,9 .ă


14
B ng 3. 14.ăN iăs ăch th c ph m (nh t rau, thái th tầ)ă(n=109)
N iăs ăch ăth căph m
S ăl ng T ăl ă%
Cóăd ngăc ănh ngăđ ă ăn nănhàăb p
1
0,9
Tr căti pătrênăn nănhàăb p
0
0
Trênăbànăcaoăcáchăm tăđ tăt ă60cmătr ălên
27
24,8
Theoăthu năti n
81
74,3

Chung
109
100
74,3% s ăch th c ph m theo thu n ti n tu t ng lo i
B ng 3. 15. Th c hành b o qu n và chia th că nă(n=109)
Th căhƠnhăb oăqu năvƠăchiaăth că n
SL
%
ngătrongăn
i
66
60,6
Cáchăb oă
yăl ngăbàn
91 83,5
qu năkhiă
th căph mă
ătrongăt ăl nh,ăt ăl i,ăt ăkính/ t ă m 104 95,4
đưăn uăchín Dùngăv iăcheăđ yăho cătr căti pă
31 28,4
B ngăd ngăc ăs ch
83 76,2
Chiaăth că n B ngătay
0
0
úcăb ngăd ngăc ,ălúcăb ngătay
26 23,9
Dùngăriêngăchoăth că năchínăvàăs ng
103 94,5
D ngăc ă

đ ngăth că Dùngăchungăchoăc ăth că năchin/ s ng
0
0
n
Lúc dùng riêng, lúc dùng chung
6
5,5
H u h tăcácăđ iăt ng b o qu n th că nătrongăt l nh, t l i, t kính
ho c t mă 95,4 ;ă y l ng bàn 83,5%. Ph n l nă đ iă t ng th c
hành chia th că năb ng d ng c s chă76,2 .ăă94,5 ăđ iăt ng dùng
d ng c ch aăđ ng riêng th că năchínăvàăs ng.
B ng 3. 16. Th căhƠnhăl uăm u th c ph m,ăn iăl uăm u
căđi m
S ăl ng T ăl ă%
uăm uăth că n
109
100
T ăl nh
109
100
N iăl uăm uăth că n
T ăl i
0
0
Trên bàn
0
0
Trên 24h
109
100

Th iăgianăl uăm u
D iă24h
0
0
Có
77
70,6
Ghiăchépăgiaoănh nă
Lúc có, lúc không
30
27,5
th căph măhàngăngày
Không
2
1,8


15
Chung
109
100
100 ăđ iăt ngăl uăm uăt ăl nhăvàăth iăgianăl uăm uătrênă24h.ă
B ng 3. 17. Th c hành v sinh sau khi ch bi n th c ph m
căđi m
S ăl ng T ăl ă%
Th căhànhăv ăsinhăb pă Có
77
70,6
sauă khiă ch ă bi nă th că Lúc có, lúc khơng
30

27,5
ph m
Khơng
2
1,8
70,6 ăđ iăt ngăcóăv ăsinhăb păsauăkhiăch ăbi năth căph m.ă
B ng 3. 18. Th c hành v đ ng rác và ch t th i (n=109)
căđi m
S ăl ng T ăl ă%
ngă rácă vàă ch tă Thùng rác
94
86,2
th iă
Túi nilon
15
13,8
ă ăđ t,ăn nănhàăb p
0
0
ăn iăkhác
0
0
Th iăgianăđ ărác
Hàng ngày
109
100
T ă2ăngàyătr ălên
0
0
hiănàoăđ yăthìăđ

0
0
Th iă giană l uă Trên 24h
109
100
m u
D iă24h
0
0
Chung
109
100
86,2 ăđ iăt ngăđ ngărácăvàoăthùngărác,ă13,8 ăđ ngăvàoătúiă
nilon;ă100 ăđ iăt ngăcóăđ ărácăhàngăngày.ăă100 ăl uăm uătrênă24h.
100% đ i t ng có móng tay s ch s và c t ng n; 33,9% v n đeo
trang s c khi làm vi c.

61,5%

38,5%

Th c hành đ t

Ch a đ t

Bi uăđ 3. 4. T ng h p chung v th c hành an toàn th c ph m
- 61,5 ăđ iăt ng có th c hành chung v an toàn th c ph măđ t.


16

3.3.ăM tăs ăy uăt ăliênăquanăđ năđi uăki năanătoƠnăth căph măc aă
c ăs ăvƠăki năth c,ăth căhƠnhăc aăng iăch ăbi năv ăanătoƠnăth că
ph măt iăđ aăđi mănghiênăc u
B ng 3. 19. M i liên quan gi aăđ căđi m nhân viên nhà b p v i
đi u ki n an toàn th c ph m (n=49)
i uăki n Ch aăđ t
t
OR
p
căđi mă
(n=6)
(n=43)
(95%CI)
SL % SL %
àoăt oă Không
5 27,8 13 72,2
11,53
0,03
n uă n
Có
1
3,2 30 96,8 (1,22-108,8)
àmăvi că >5ăn m
2 20,0 8 80,0
2,19
0,41
B TT
≤5ăn m
4 10,3 35 89,7 (0,34-14,10)
T păhu n Không

1 50,0 1 50,0
8,40
0,15
Có
5 10,6 42 89,4 (0,45-15,62)
Tu iăTB ≤25
2 22,2 7 77,8
2,57
0,33
>25
4 10,0 36 90,0 (0,39-16,86)
Chung
6 12,2 43 87,8
T l đ t v đi u ki n ATTP c ă s có nhân viên ch bi n th c
ph măđ căđàoăt o v chuyên môn n uă năcaoăg p 11,53 l n (95%CI:
1,22-108,76) so v iă c ă s có nhân viên ch bi n th c ph mă ch aă
đ că đàoă t o v chuyên môn v n uă n,ă m iă liênă quană cóă ýă ngh aă
th ng kê v i p<0,05.
B ng 3. 20. M i liên quan gi a thông tin chung c a nhân viên
nhà b p v i ki n th c v an toàn th c ph m (n=109)
Ki năth c Ch aăđ t
t
OR (95%CI)
p
căđi mă
(n=54)
(n=55)
SL %
SL
%

Tu i
18-25
8 61,5 5
38,5
1,74
0,36
(0,53-5,70)
>25
46 47,9 50 52,1
26,3
Trình 3,50
0,02
đ ă
(1,06-13,34)
>THPT 40 44,4 50 55,6
34 65,4 18 34,6
àoă Khơng
3,49
0,00
t oăn uă Có
(1,59-7,69)
20 35,1 37 64,9
3 75,0 1
25,0
1
Kinh <1ăn m
nghi mă 1-5
17 46,0 20 54,0 1,14 (0,37-3,48) 0,81

17
làm
>5-10
22 51,2 21 48,8 1,90 (0,45-7,99) 0,38
vi că >10
12 48,0 13 52,0 0,57 (0,08-4,13) 0,58
- Ki n th căđ t đ iăt ngăcóătrìnhăđ h c v n trên THPT cao g p
3,50 l n (95%CI: 1,06-13,34) so v iăđ iăt ngăd iăT PT;ă
căđàoă
t o v chuyên môn n uă nă cóă ki n th c cao g p 3,49 l n (95%CI:
1,59-7,69) so v iă nhómă khơngă đ că đàoă t o, m i liên quan có ý
ngh aăth ng kê v i p<0,05.
B ng 3. 21. M i liên quan gi a ki n th c ATTP v iăđi u ki n an
toàn th c ph m (n=109)
Th căhƠnh Ch aăđ t
t
OR (95%CI)
p
(n=42)
(n=67)
căđi mă
SL
%
SL
%
i nă Ch aăđ t 29 53,7
25
46,3
3,75

0,00
th c
(1,54-9,31)
t
13 23,6
42
76,4
Chung
42 38,5
67
71,5
Th căhànhăđ tă ăđ iăt ngăcóăki năth căchungăv ăanătồnăth căph mă
caoăg pă3,75ăl nă(95 CI:ă1,54-9,31) so v iănhómăcóăki năth căch aă
đ t,ăm iăliênăquanăcóăýăngh aăth ngăkêăv iăp<0,05.ă
B ng 3. 22. M i liên quan gi a thông tin chung c aăđ iăt ng
nghiên c u v i th c hành v an toàn th c ph m (n=109)
Th căhƠnh
Ch aă
t
OR (95%CI)
p
(n=42)
(n=67)
căđi mă
SL % SL %
Tu i
18-25
8 61,5 5 38,5
2,92
0,08

(0,88-9,62)
>25
34 35,4 62 64,6
8 42,1 11 57,9
1,20
0,73
Trình (0,44-3,27)
đ ă
>=THPT 34 37,8 56 62,2
29 55,8 23 44,2
àoă Khơng
4,27
0,00
t oăn uă Có
(1,74-10,66)
13 22,8 44 77,2
9 60,0 6 40,0
1
Kinh <1ăn m
29 40,3 43 59,7 2,22 (0,71-6,92) 0,17
nghi mă 1-5
làm
>5-10
3 18,8 13 81,2 6,50 (1,28-33,0) 0,02
vi că >10
1 16,7 5 83,3 7,50 (0,69-81,2) 0,10


18

- Th că hànhă v ă ană toànă th că ph mă đ tă ă đ iă t ngă đ că đào t oă
chuyênămônăv ăn uă năcaoăg pă4,27ăl nă(95 CI:ă1,74-10,66)ăsoăv iă
nhómăcóăkhơngăđ căđàoăt o;ă iăt ngăcóăth iăgianălàmăvi cătrongă
B TTă5-10ăn măcaoăg pă6,50ăl nă(95 CI:ă1,28-33,03)ăsoăv iănhómă
làmăd iă01ăn m,ăm iăliênăquanăcóăýăngh aăth ngăkêăv iăp<0,05.
Ch ngăIV. BẨNăLU N
4.1.ă Th că tr ngă đi uă ki nă ană toƠnă th că ph mă t iă b pă nă cácă
Tr ngăm mănonăthƠnhăph ăTháiăNguyên,ăn mă2018
Th ăt căhànhăchính:ă iăv iăb pă năđ tăv ăth ăt căhànhăchínhă6/6ătiêuă
chíăđ căth căhi năt ngăđ iăđ yăđ .ăQu nălýăch tăl ngăanătoànăth că
ph mălàăho tăđ ngăđ ngăb ,ătồnădi n,ătrongăđóăvaiătrịăqu nălýăc aăc ă
quanăqu nălýănhàăn căbaoăg măcácăc păchínhăquy năđ aăph ngălàă
r tă quană tr ng,ă nh tă làă trongă vi că qu nă lýă cácă b pă nă th că hi nă cácă
quyăđ nhăc aăphápălu tăv ăth căhi nălàmăcácăth ăt căhànhăchínhăc ngă
nh ă qu nălý,ă ki mă sốtă ch tăl ngă nguyênă li uăđ uăvào,ă đ uă raă c aă
quyătrìnhăch ăbi n.ă C ăs ăh ăt ng,ătrangăthi tăb :ă i uăki năv ăsinhăc ă
s ăđ iăv iăB TTălàăm tătrongănh ngăđi uăki năquanătr ngătrongăv nă
đ ăđ măb oăATTP,ăđ căbi tăv ătríăb păcáchăbi tăv iăngu năơănhi măvàă
đ măb oăcácăđi uăki nămôiătr ngăcùngăv iăvi căt ăch căvàăthi tăk ă
b pă nălàănh ngătiêuăchíăquy tăđ nhăđ măb oăATTPăc aăB TT.ă i uă
nàyăcóăth ăđ căgi iăthíchădoănh ngăn măg năđâyăđ iăs ngăc aăng iă
dânăđ cănângăcao,ăđi uăki năniăd ng,ăch măsócătr ăđưăthu năl iă
h n,ă bênă c nhă đóă cơngă tácă đ mă b oă ană tồnă th că ph mă c ngă nh nă
đ căs ăquanătâmăt ăphíaănhàătr ng,ăTrungătâmăyăt ăvàăph ăhuynh.ă
S ăd ngăb oăh ,ăd ngăc ăch ăbi n,ăb oăqu năth căph m:ăV năcònă01ă
c ă s ă ch aăcóă khayă th că nă s ngă chínă riêngă bi t,ă 02ăc ă s ă ch aăcóă
d ngăc ăb oăqu n,ăl uăm u,ăch aăch tăth i.ă i uănàyăchoăth yăqu nă
lýă c ă s ă đưă cóă ýă th că đ că t mă quană tr ngă c aă vi că l uă m uă th că
ph mă đ ă xétă nghi mă khiă cóă ng ă đ că th că ph mă x yă ra.ă
tă q aă

nghiênăc uăc aăchúngătôiăchoăth yă87,8 ăc ăs ăđ tăv ăđi uăki năană
toàn th căph măchung.


19
4.2.ăKi năth c,ăth căhƠnhăv ăanătoƠnăth căph măc aăcán b ăqu nă
lỦăvƠăng iăch ăbi năt iăđ aăđi mănghiênăc u.ă
Ki năth căv ăanătồnăth căph m:
tăqu ănghiênăc uăc aăchúngătơiă
choăth yăt ăl ăđ iăt ngăcóăki năth căv ăkháiăni măth căph măanătồnă
caoă99,1 ăth căph măs chăt i,ăkhơngăơiăthiuăd pănát.ăă79,8 ăăđ iă
t ngăchoăr ngăngunănhânăgâyăth căph măkhơngăanătồn:ăƠănhi mă
b iă hoáă h c,ă 78 ă sinhă h c,ă 57,8 ă v tă lý.ă Tácă h iă c aă th că ph mă
khơngăanătồn:ă100 ăđ iăt ngăchoăbi tăcóăth ăgâyătiêuăch y,ă99,1 ă
nơnăm a.ăPh năl năđ iăt ngăchoăbi tă91,7 ăchoăbi tănguyênănhân
gâyăng ăđ căth căph mălàădoăth căph măb ăbi năch t,ăôiăthiu;ă87,2 ă
doăb oăqu năkhôngăđ măb o.ă26,6 ăđ iăt ngătr ăl iăđúngăvàăđ ăcácă
nguyênă nhână gâyă ng ă đ că th că ph m.ă Cácă b nhă th ngă choă bi tă
khôngăđ căti păxúcătr căti păv iăth căph m:ă100 ăt ăl ăth ng hàn,
99,1 ă lao,ă 74,3 ă ch ngă sónă phână sónă đái;ă 24,8 ă viêmă gană virută
(A/E).ă Ph nă l nă đ iăt ngă choă bi tă khiă m că cácă b nhă truy nă nhi mă
thìăngh ăkhơngăđ călàmăvi căn aă(68,9 );ă28,4 ăchoăbi tăt măth iă
cáchălyăđ ăđi uătr .ăăPh năl năđ iăt ngăquanătâmăđ năcácăthôngătinăv ă
ngàyăs năxu t,ăh nădùngătrênăbaoăbìăs năph mă(99,1 );ăN iăs năxu tă
s năph mă(89,0 );ăTênăth căph mă(88,1 );ăTh pănh tă ăthôngătinăv ă
h ngă d nă b oă qu nă (4,6 );ă nhă l ngă s nă ph mă 6,4 .ă ă tă qu ă
choăth yăđ iăt ngăđưăcóăki năth căv ăcáchăch năth tăcáăt i.ă100 ă
đ iă t ngă cóă bi tă khiă ch nă th tă t iă thìă ph iă cóă màuă đ ,ă t iă sáng;ă
67,0 ăkhơngăcóămùiăhơi,ă61,5 ăth tăph iădínhăd o.ă100 ăđ iăt ngă
ch năcáăt iăkhiăcáăcịnăs ng,ă30,3 ăcáăkhơngăcóămùiătanhă n,ăhơiă

th i.ă Ph nă l nă cácă đ iă t ngă cóă ki n th că đúngă v ă lo iă cônă trùngă
th ngă gâyă h iă đ iă v iă th că ph m:ă 97,3 ă gián,ă 96,3 ă ru i;ă 66,1 ă
chu t.ă Cácă đ iăt ngă đưă cóă ki nă th că v ă nguyênă nhână gâyă ôă nhi mă
th căph mătrongăqătrìnhăch ăbi n:ă94,5 ădoăr aăngunăli uăth că
ph mă khơngă s ch,ă 87,2 ă doă d ngă c ch ă bi nă b n,ă 82,6 ă doă th că
ph măchínăb oăqu năkhôngăđúngăquyăđ nh.ă56,9 ăđ iăt ngăchoăbi tă
đ ăth că năs ng/chínăriêngăbi tătrongăt ăl nh,ă43,1 ăđ ătrongăh p/túiă
riêngăt ngălo i.ă94,5 ăđ iăt ngăchoăbi tăkhôngăđ căs ăd ngăth că


20
năcònăl iăchoătr .ă100 ăchoăbi tăth că năc aătr ănênăđ că năngayă
ho că nătr că2hăsauăkhiăch ăbi n.ă100 ăđ iăt ngăcóăki năth căv ă
th iăgianăl uăm uăth că nă63,3 ăđ iăt ngăl yăm uăkhiăx yăraăng ăđ ă
th căph mălàăch tănôn,ă36,7 ăth că năth a.ă90,8 ăđ iăt ngăchoăbi tă
khiă x yă raă ng ă đ că th că ph mă báoă choă c ă s ă Yă t ă g nă nh t;ă 9,2 ă
UBNDă xư/ph ng.ă 50,5 ăđ iăt ngă cóă ki năth că chungă v ă anătoànă
th căph măđ t.ă i năth căv ăkháiăni măth căph m:ă aăs ăng iăch ă
bi nă 99,1 ă đ uă hi uă đúngă v ă kháiă ni mă th că ph mă caoă h nă c aă
Nguy nă nhă ngă84,1 ă[20].ă âyălàăm tătrongănh ngăy uăt ăquană
tr ngătrongăvi căch nămuaăvàăs ăd ngăth căph măs ch,ăanătoàn. i nă
th căv ăcácăb nhăvàătri uăch ngăkhiăm căph iăthìăkhơngăđ căti păxúcă
tr căti păv iăth căph m:ăCácăb nhăth ngăchoăbi tăkhôngăđ căti pă
xúcă tr că ti pă v iă th că ph m:ă 100 ă t ă l ă th ngă hàn,ă 99,1 ă lao,ă
74,3 ă ch ngă sónă phână sónă đái;ă 24,8 ă viêmă gană virută (A/E).ă Ph nă
l năđ iăt ngăchoăbi tăkhiăm căcácăb nhătruy nănhi măthìăngh ăkhơngă
đ călàmăvi căn aă(68,9 );ă28,4 ăchoăbi tăt măth iăcáchălyăđ ăđi uă
tr .ăCóăth ălýăgi iăk tăqu ănàyălàădoăng iăch ăbi năph năl năxemănh ă
cácă b nhă đ ngă hơă h pă c pă tính,ă vìă đâyă làă b nhă hayă g pă vàă nhanhă
kh i,ănênăth ngăítăđ căchúăý. i năth căv ăth iăgianăl uăm uăth că

n:ă tăqu ănghiênăc uăchoăth yă100 ăđ iăt ngăcóăki năth căv ăth iă
giană l uă m uă th că n.ă 63,3 ă đ iăt ngă l yă m uă khiă x yă raă ng ă đ ă
th că ph mă làă ch tă nôn,ă 36,7 ă th că nă th a.ă i nă th că v ă đ aă ch ă
thôngăbáoăvàăl yăm uăkhiăx yăraăN TP:ă100 ăđ iăt ngăcóăki năth că
v ăth iăgianăl uăm uăth căph m.ă63,3 ăđ iăt ngăl yăm uăkhiăx yăraă
ng ăđ ăth căph mălàăch tănôn,ă36,7 ăth că năth a.ă90,8 ăđ iăt ngă
choăbi tăkhiăx yăraăng ăđ căth căph măbáoăchoăc ăs ăYăt ăg nănh t;ă
9,2 ăUBNDăxư/ph ng.ă âyălàăv tăph măr tăc năthi tăchoăvi cătruyă
xu tăngu năgâyăôănhi măth căph măvàăng ăđ căth căph m.ă i năth că
v ăcáchăch năth t,ăcáăt i:ăđ iăt ngăđưăcóăki năth căv ăcáchăch năth tă
cáăt i.ă100 ăđ iăt ngăcóăbi tăkhiăch năth tăt iăthìăph iăcóămàuăđ ,ă
t iăsáng;ă67,0 ăkhơngăcóămùiăhơi,ă61,5 ăth tăph iădínhăd o.ă100 ă
đ iăt ngăch năcáăt iăkhiăcáăcịnăs ng,ă30,3 ăcáăkhơngăcóămùiătanhă


21
n,ăhơiăth i.ă hiăng iăch ăbi năcóăki năth căt tăv ăch năl aăcáăvàă
th tălàăđưăgópăph năquanătr ngăchoăb aă năc aăcácăcháuăanătồn.
Th căhànhăv ăanătồnăth căph m
tă qu ă nghiênă c uă c aă chúngă tôiă choă th yă ph nă l nă đ iă t ngă s ă
d ngă t pă d ă khiă ch ă bi nă th că ph mă 96,3 ;ă 89,0 ă đ iă t ngă ch ă
bi năth căph mătheoănguyênăt căm tăchi u.ăT ăl ăth căhànhăr aătayă
c aăng iăch ăbi năth căph măkháăcao:ă100 ăr aătayătr căkhiăch ă
bi n,ăsauăkhiăđiăv ăsinh;ă88,1 ăr aătayătr căkhiă n;ă78,9 ăr aătayă
sauă khiă gưiă đ uăngoáyă m i;ă 67,9 ă đ iăt ngă cóăth că hànhă đúngă v ă
r aărauăqu ăt iă67,9 .ăPh năl năđ iăt ngăs ăch ăth căph mătheoă
thu năti nătu ăt ngălo iă74,3 .ă uăh tăcácăđ iăt ngăb oăqu năth că
nă trongă t ă l nh,ă t ă l i,ă t ă kínhă ho că t ă mă 95,4 ;ă yă l ngă bànă
83,5 .ăPh năl năđ iăt ngăth căhànhăchiaăth că năb ngăd ngăc s chă
76,2 ;ă 94,5 ă đ iă t ngă dùngă d ngă c ă đ ngă riêngă th că nă chínă vàă

s ng.ă100 ăđ iăt ngăl uăm uăth că nătrongăt ăl nhăvàăth iăgianăl uă
m uă 24h.ă 70,6 ă đ iă t ngă cóă v ă sinhă b pă sauă khiă ch ă bi nă th că
ph m.ă86,2 ăđ iăt ngăđ ngărácăvàoăthùngărác,ă13,8 ăđ ngăvào túi
nilon;ă100 ăđ iăt ngăcóăđ ărácăhàngăngày.ă100 ăl uăm uăth că nă
24h.ă 100 ă đ iă t ngă cóă móngă tayă s chă s ă vàă c tă ng n;ă 33,9 ă v nă
đeoătrangăs căkhiălàmăvi c.ă61,5 ăđ iăt ngăcóăth căhànhăchungăv ă
ATTPăđ t.ăNhìnăchungăt ăl ăki năth căvàăth căhànhăđúngă c aăng iă
ch ăbi năth căph măđ tăt ă50 ătr ălên. V ăsinhăbànătayăc aăng iăch ă
bi nă c ngă làă y uă t ă r tă quană tr ngă trongă côngă tácă đ mă b oă ană toànă
th căph măt iăcácăB TT,ăbànătayălàăn iăti păxúcăv iăth căph mănhi uă
nh t,ă đ că bi tă th că ph mă đưă chín.ă Theoă k tă qu ă nghiênă c uă c aă
Nguy nă nhă ngă(2015)ăchoăth yăph năl năng iăch ăbi năđưăth că
hi năn iădungăbànătayăt t,ăcaoănh tă ătiêuăchíăkhiăcóăv tăx căthìăc nă
đ căb ngăbóăb ngăg căkhơngăth măn că(99,1 ),ăbànătayăc năđ că
r aă b ngă xàă phòngă c ă gan,ă muă bànă tay,ă c ă tayă vàă cácă kheă ngónă tayă
(77,1 )ăvàăr aătayătr căkhiăch ăbi năv iăth căph mă(65,6 );ăNg iă
ch ăbi năcóăth căhànhăđ tăt ngăđ iăcaoă(75,7 )ătrongăđóăcaoănh tălàă
n iădungăn uăk ăth că nă(100 ),ă99,1 ăcácăb pă nă ăđ aăbànăhuy nă


22
đ uă năngayăsauăkhiăch ăbi năvàăth ngă căl ngăđ ă năđ ăkhơngăb ă
th a.ăCácătiêuăchíăkhácăc ngăđ căng iăch ăbi năch păhànhănghiêmă
túcă nh ă đună k ă l iă th că ph mă tr că khiă nă (96,5 );ă hôngă đ ă l nă
th că ph mă s ngă chínă (90,3 ).ă Tuyă nhiên,ă ng iă ch ă bi nă ch aă cóă
thóiăquenăgi ătayăs chătrongăsu tăquáătrìnhăch ăbi nă(59 ),ăkhiăđună
n uă làmă b nă vàă tă m tă b pă nh ngă l iă khơngă cóă thóiă quenă lauă đi,ă
ho că ăm tăs ăb pă năcònăch aăv ăsinhăs chăs ăkhuăch ăbi n,ăm tăb pă
cácăđ ăđunăn u,ăbênăc nhăđóăvi căcheăđ y,ăb oăv ăth că năkh iăcácă
lo iă cơnă trùng,ă lồiă g mă nh mă cịnă ch aă đ că chúă ýă (66,1 )ă [20].

Th căhànhăb oăqu năth căph măt t:ăNhìnăchung,ăcơngătácăb oăqu nă
th că ph mă cịnă nhi uă t nă t i.ă T ă l ă th că hànhă c aă ng iă ch ă bi nă
khơngăcaoă61,5 .
4.3.ăPhơnătíchăm tăs ăy uăt ăliênăquanăđ năđi uăki năanătoƠnăth că
ph mă vƠă ki nă th c,ă th că hƠnhă v ă ană toƠnă th că ph mă c aă đ iă
t ngăt iăđ aăđi mănghiênăc u
Ki năth căv ăanătoànăth căph m:ă tăqu ănghiênăc uăc aăchúngătôiă
choă th yă t ă l ă ki nă th că đ tă ă đ iă t ngă cóă trìnhă đ ă h că v nă trênă
T PTăcaoăg pă3,50ăl nă(95%CI: 1,06-13,34)ăsoăv iăđ iăt ngăd iă
T PT;ă đ că đàoă t oă v ă chuyênă mônă n uă nă cóă ki nă th că caoă g pă
3,49ă l nă(95 CI:ă 1,59-7,69)ă soă v iă nhómă khơngă đ că đàoă t o,ă m iă
liênă quană cóă ýă ngh aă th ngă kêă v iă p<0,05.ă Ch aă tìmă đ că m iă liênă
quană gi aă tu i,ă kinhă nghi mă làmă vi că trongă B TT,ă t pă hu nă ki nă
th căv iăki năth căv ăanătoànăth căph m.ăTh căhànhăv ăanătoànăth că
ph m: Th căhànhăđ tă ăđ iăt ngăcóăki năth căchungăv ăanătồnăth că
ph măcaoăg pă3,75ăl nă(95 CI:ă1,54-9,31)ăsoăv iănhómăcóăki năth că
ch aăđ t,ăm iăliênăquanăcóăýăngh aăth ngăkêăv iăp<0,05.ăTh căhànhă
v ăanătồnăth căph măđ tă ăđ iăt ngăđ căđàoăt oăchuyênămônăv ă
n uă năcaoăg pă4,27ăl nă(95 CI:ă1,74-10,66)ăsoăv iănhómăcóăkhơngă
đ căđàoăt o;ăđ iăt ngăcóăth iăgianălàmăvi cătrongăB TTă5-10ăn mă
caoăg pă6,50 l nă(95 CI:ă1,28-33,03)ăsoăv iănhómălàmăd iă1ăn m,ă
m iăliênăquanăcóă ăngh aăth ngăkêăv iăp<0,05.ăCh ngăt ăng iă ăb tă
k ă đ ă tu iă nào,ă dùă namă hayă n ă đ uă cóă th ăth că hànhă đúngă cácătiêuă


23
chu năv ăanătồnăth căph măn uăh ăcóăđ yăđ ăki năth căanătồnăth că
ph mă vàă cóă ýă th că ch pă hànhă đúngă cácă quyă đ nhă v ă ană toànă th că
ph mătrongăquáătrìnhăch ăbi năth căph m. Th căt ăch ăraăr ng,ănh ngă
t năt iăch ăy uăn măv ăphíaăthóiăquenăvàăýăth căch ăquanăc aăng iă

ch ăbi n.ăT ăl ăng iăch ăbi năđ tăki năth călàă50,5 ăvàăth căhànhă
đ tălàă61,5 ăchoăth yăcóăth ăkh căph căcácăt năt iătrênăn uăBanăgiámă
hi uăquanătâmăsátăsaoăh năn aătrongăcơngătácăđ măb oăanătồnăth că
ph măvàăchínhăng iăch ăbi năc nănângăcaoăýăth căc aăb năthân.


24
K TăLU N
1.ă Th că tr ngă đi uă ki nă ană toànă th că ph mă t iă b pă nă cácă Tr ngă
m mănonăthànhăph ăTháiăNguyên,ăn mă2018 kháăt t: 100 ăc ăs ăđ tă
v ăth ăt căhànhăchính. 100 ăc ăs ăđ tăc ăs ăh ăt ng,ătrangăthi tăb .ă
99,6 ăc ăs ăđ tăv ăs ăd ngăb oăh ,ăd ngăc ăch ăbi n,ăb oăqu năth că
ph m.ă88,9 ăc ăs ăđ tăv ăđi uăki năATTP.
2.ăKi năth c,ăth căhànhăv ăanătoànăth căph măc aăcánăb ăqu nălýăvàă
ng iăch ăbi năt iăđ aăđi mănghiênăc u:ăT ăl ăđ iăt ngăcóăki năth că
vàăth căhànhăv ăanătồnăth căph măđ tăch aăcao:ă50,5 ăđ iăt ngăcóă
ki năth căđ t,ă61,5 ăđ iăt ngăcóăth căhànhăđ t.
3.ăM tăs ăy uăt ăliênăquanăđ năđi uăki năanătoànăth căph măc aăc ă
s ;ăki năth c,ăth căhànhăv ăanătoànăth căph m: T ăl ăđ tăv ăđi uăki nă
ATTPă ă c ă s ă cóă nhână viênă ch ă bi nă th că ph mă đ că đàoă t oă v ă
chuyênămônăn uă năcaoăh n soăv iăc ăs ăcóănhânăviênăch ăbi năth că
ph măch aăđ căđàoăt oăv ăchuyênămônăv ăn uă n. i năth căđ tă ă
đ iăt ngăcóătrìnhăđ ăh căv nătrênăT PTăcaoă h n soăv iăđ iăt ngă
d iă T PT;ă đ că đàoă t oă v ă chuyênă mônă n uă nă cóă ki nă th că caoă
h n soă v iă nhómă khơngă đ că đàoă t o. Th că hànhă v ă ană toànă th că
ph măđ tă ăđ iăt ngăđ căđàoăt oăchunămơnăv ăn uă năcaoăh nă
v iă nhómă cóă khơngă đ că đàoă t o;ă iă t ngă cóă th iă giană làmă vi că
trongă B TTă 5-10ă n mă caoă h n soă v iă nhómă làmă d iă 01ăn m;ă đ iă
t ngăcóăki năth căchungăv ăanătồnăth căph măcaoăh n soăv iănhómă
cóăki năth căch aăđ t.