van7

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (675.32 KB, 91 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

TuÇn 1 :



TiÕt: 1 Văn bản

Ngày soạn: ... Ngày dạy: ...

cổng trờng mở ra

Lí Lan

-A. Mục tiêu cần đạt:

1. KiÕn thøc:

-

HS cảm nhận và thấm thía những tình cảm thiêng liêng sâu nặng của ngời mẹ dành cho con, thấy

đợc vai trò của nhà trờng đối với xã hội và với mỗi con ngời.

- Lời văn biểu hiện tâm trạng ngời mẹ đối với con trong văn bản.

2. Kỹ năng:

- Đọc - hiểu một văn bản biểu cảm đợc viết nh những dịng nhật kí của một ngời mẹ.

- Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của ngời mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày

khai trờng đầu tiên của con.

- Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biĨu c¶m.

3. Thái độ: Bồi dỡng ý thức học tập tác phẩm văn chơng, tình cảm gia đình, lịng kính yờu cha m.

B. Chun b:

1. Giáo viên: TLTK, giáo ¸n

…

2. Häc sinh: Đọc văn bản; Soạn bài

C. tiến trình bài dạy:

I,

ổ

n định lớp:

II,KiĨm tra:

( GV kiĨm tra vỊ sĩ số, vở soạn bài )

III, Bài mới:

HĐ1: Giới thiƯu bµi:

- Mục tiêu: Khái qt chủ đề, tạo tâm thế cho HS

- Phơng pháp: Giới thiệu

- Thêi gian: 1 phót

Tuổi thơ của mỗi ngời thờng gắn với mái trờng, thầy cô, bè bạn. Trong muôn vàn những kỉ

niệm thân thơng của tuổi học trị, có lẽ kỉ niệm về ngày chuẩn bị đến trờng đầu tiên là rất sâu

đậm khó qn. Bài văn mà chúng ta học hơm nay sẽ giúp các em hiểu đợc tâm trạng của một con

ngời trong thời khắc đó.

HĐ2: Tìm hiểu chung

- Mc tiờu: HS nm đợc những nét chính về tác giả, tác phẩm

- Phơng pháp: Giới thiệu

- Thêi gian: 4 phót

Hoạt động của GV và HS

Mục tiêu cần đạt

( GV giíi thiƯu qua về tác giả)

? Bng kin thc ó hc em hãy cho biết văn bản

này thuộc kiểu văn bản nào ?

? Đặc điểm kiểu văn bản đó ?

I. T×m hiểu chung

1.Tácgiả: Lí Lan

2.Văn bản:

Là văn b¶n nhËt dơng

(đề cập những vấn đề mang tính quen thuộc,

cập nhật có tính chất xã hội ).

HĐ3: Đọc - hiểu văn bản

- Mc tiờu: HS có kỹ năng đọc văn bản biểu cảm

Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của ngời mẹ trong đêm chuẩn bị cho

ngày khai trờng u tiờn ca con.

- Phơng pháp: Đọc, Phân tích, bình gi¶ng,...

- Thêi gian: 35 phót

GV hớng dẫn đọc, đọc mẫu

(Chú ý chú thích 3,5,6 – từ đồng nghĩa. 1,4,10

– từ Hán Việt )

? Từ văn bản đã đọc em hãy nêu tóm tắt đại ý của

bài ?

(gỵi ý : bài văn viết về việc gì)

? Văn bản có thể chia làm mấy phần?

? Nội dung từng phần ?

II. c - hiểu văn bản

1. Đọc - chú thích:

HS đọc SGK/ 8

lu ý chú thích

- Bài văn viết về tâm trạng của ngời mẹ

trong đêm không ngủ trớc ngày khai trờng

đầu tiên của con.

2. Bè côc : 4 phần

+ Tâm trạng trớc ngày KT.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

? Tìm những chi tiết m/tả tâm trạng con trớc ngày

khai trêng ?

? Điều đó cho ta thấy tâm trạng con ra sao?

? Đối với ngời mẹ trớc đó đó đã chuẩn bị cho con

những gì? (về đồ dùng, sức khoẻ, trang phục)

? Những việc làm đó nói nên điều gì ?

? Qua đó em thấy tâm trạng của ngời mẹ nh thế

nào ? Có giống với đứa con của mình không ?

? Theo em tại sao ngời mẹ lại trằn trọc không ngủ

?

? Sự lo lắng này giúp em hiểu c iu gỡ ?

? Còn lí do nào khiến ngời mĐ thao thøc kh«ng

ngđ ?

? Chi tiết nào chứng tỏ ngày KT đầu tiên đã để lại

dấu ấn trong tâm hồn ngời mẹ

( GV gọi HS đọc đoạn :

" Cái ấn tợng ...bớc vào")

? Câu văn nào cho thấy ngời mẹ nhớ rất rõ ngày

đầu tiên đi học ?

(GV k.quát: ấn tợng sâu đậm không phai mê vỊ

ngµy KT cđa ngêi mĐ)

? Theo em cách thể hiện tâm trạng ở đây có gì

đặc biệt? (tâm sự với ai? có nói trực tiếp khơng?)

? Cách viết này có tác dụng gì ?

? Câu nào trong văn bản cho thấy sự chuyển đổi

tâm trạng ngời mẹ 1 cách t nhiờn ?

? Qua tìm hiểu tâm trạng của ngời mẹ em hiểu

đ-ợc điều gì ?

( GV khái quát)

? Trong đêm không ngủ ngời mẹ còn nghĩ tới

điều gì ?

? Câu văn nào trong đoạn nói về vai trị của nhà

trờng đối với thế hệ trẻ?

? Vai trị đó ntn ?

? Em nghĩ gì về câu nói :

"đi đi con hãy can đảm lên..."

? Đến bây giờ học lớp 7 em hiểu thế giới kì diệu

đó ntn ?

? Bút pháp nghệ thuật tiêu biểu của văn bản ?

? Qua đó em cảm nhn c iu gỡ ?

+ Cảm nghĩ ....bên ngoài

+ý nghĩ ... tơng lai con .

3. Phân tích

a) Tâm trạng của ng

ời mẹ

.

- Tâm trạng con : háo hức

giấc ngủ dễ dàng

+ coi nhẹ nhàng, thanh thản, vô t

- Ngời mẹ: chuẩn bị sách vở, quần áo

đắp mền mùng cẩn thận

+ Sự yêu thơng, quan tâm chu đáo của ngời

mẹ. Tâm trạng hồi hộp, phấp phỏng, thao

thức, trằn trọc khơng ngủ đợc vì lo lắng

HS tho lun

-> nhớ lại ngày đầu tiên đi học

- Kỉ niệm xa trỗi dậy

"

C nhm mt lại là dờng nh vang bên tai

tiếng đọc bài trầm bổng, hàng năm cứ vào

cuối thu....con đờng làng dài và hẹp"

HS đọc SGK/ 7

- "Mẹ còn nhớ sự nôn nao... bớc vào"

-> không tâm sự trực tiếp

nhỡn con ng, nh tâm sự với con nhng để nói

với chính mình - ôn lại kỉ niệm cũ

=> khắc hoạ tâm t tình cảm một cách sâu

sắc, thể hiện đợc những iu khú núi

- "cứ nhắm mắt lại ...hẹp"

* Bài văn thể hiện tấm lòng yêu thơng, tình

cảm sâu nặng của ngêi mĐ dµnh cho con.

-> ngµy KT ë NhËt

HS theo dõi đoạn :

"Mẹ nghe nói ...sau này"

b) Vai trò cđa nhµ tr

êng

"Ai cịng biÕt rằng, mỗi sai lÇm trong

gd...thÕ hƯ mai sau"

* Nhà trờng có vai trị to lớn đối với cuộc

đời của mỗi con ngời và đối với sự phát triển

của xã hội.

- Nhà trờng mang lại tri thức, đạo lí, tình

bạn...

4. Tỉng kÕt: ( GN/ sgk)

- NT miªu tả tâm trạng

- Tỡnh cm p ca m con

- Vai trò của nhà trờng, của gd

HĐ4: Luyện tập

- Mục tiêu: Củng cố, khắc sâu kiến thức bài học. Bồi dỡng ý thức học tập tác phẩm văn chơng,

tình cảm gia đình, lịng kính u cha mẹ.

- Ph¬ng pháp: Tổng hợp, khái quát

- Thêi gian: 5 phót

GV híng dÉn HS th¶o luËn c©u hái

Ghi lại cảm xúc đáng nhớ nhất trong ngày KT

đầu tiên ?

III. Lun tËp

Bµi 1: SGK/ 9

Bµi 2 :

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

D) Híng dÉn vỊ nhµ:

- Đọc bài đọc thêm "trờng học" Chuẩn bị bài "mẹ tơi":

- Cảm nhận gì về h/ả ngời mẹ trong bài ?

- Nh÷ng suy nghÜ cđa em vÒ lêi ngêi cha ?

- HSY: Đọc lại VB, hc ghi nh, nm chc ch

---Tiết 2

Văn bản

Ngày soạn: ... Ngày dạy: ...

mẹ tôi

-

Et- môn- đô đơ A mi- xi

-A. Mục tiêu cần đạt:

1. KiÕn thøc:

- Sơ giản về tác giả

é

t-môn-đô A-mi-xi.

- Cách giáo dục vừa nghiêm khắc vừa tế nhị, có lí và có tình của ngời cha khi con mắc lỗi.

- Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức th.

2. Kĩ năng:

- Đọc - hiểu một văn bản viết dới hình thức một bức th.

- Phân tích một số chi tiết liên quan đến hình ảnh ngời cha (tác giả bức th) và ngời mẹ nhắc đến

trong bức th.

3. Thái độ:

Bồi dỡng tình cảm gia đình, lịng kính u cha mẹ .

B. Chuẩn bị:

C. tiÕn tr×nh bài dạy:

I)

n nh lp:

II)Kim tra bi c:

? Những điêù sâu sắc nhất mà em rút ra đợc từ văn bản "Cổng trờng mở ra"?

? KT việc viết đoạn văn của HS ?

III) Bµi mới:

HĐ1: Giới thiệu bài:

- Mc tiêu: Khái quát chủ đề, tạo tâm thế cho HS

- Phơng pháp: Giới thiệu

- Thêi gian: 1 phót

Trong cuộc đời mỗi con ngời, ngời mẹ có một vị trí và ý nghĩa lớn lao, thiêng liêng, cao cả.

Nhng không phải khi nào ngời ta cũng ý thức đợc điều đó . Dờng nh chỉ đến khi lầm lỗi ta mới

nhận ra. Văn bản "Mẹ tôi "sẽ cho chúng ta một bài học nh thế.

H§2: T×m hiĨu chung

- Mục tiêu: HS nắm đợc những nét chính về tác giả, tác phẩm

- Phơng pháp: Giới thiệu

- Thêi gian: 4 phót

Hoạt động của GV và HS

Mc tiờu cn t

? Em hÃy nêu những hiểu biết về tác giả

? Văn bản thuộc loại văn bản g× ?

I. Giíi thiƯu chung

1.Tácgiả: Et- mơn- đô đơ A mi- xi

(1846-1908), ngi ý

2.Văn bản: là văn bản nhật dụng, trích trong

bài "Những tấm lòng cao cả"1886.

HĐ3: Đọc - Hiểu văn bản

- Mc tiờu: c - hiu mt vn bản viết dới hình thức một bức th. Phân tích một số chi tiết

liên quan đến hình ảnh ngời cha (tác giả bức th) và ngời mẹ nhắc đến trong bc th.

- Phơng pháp: Đọc, Phân tích, bình giảng,...

- Thời gian: 35 phót

GV hớng dẫn đọc - đọc mẫu

? Văn bản trên có thể chia mấy phần ?

? ND chÝnh tõng phÇn ?

? Em xúc động nhất với đoạn nào ?

? Trong các phơng thức sau, đâu là phơng thức

chính để tạo lập văn bản này

II. §äc - hiểu văn bản

1. Đọc , chú thích

HS c SGK - tóm tắt

lu ý chú thích

2. Bè cơc : 3 phÇn

+ Từ đầu ..."mất mẹ": Hình ảnh ngời mẹ

+ Tiếp...."tình yêu đó":Những lời nhắn nhủ

cho con

+ Còn lại : Thái độ của ngời cha

3. Phân tích

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

? Văn bản là 1 bức th của bố gửi cho con nhng

tại sao t/g' lại lấy nhan đề là "Mẹ tôi" ?

? Cách viết này của t/g' có tác dụng gì ?

? Hình ảnh ngời mẹ hiện lên qua những chi tiÕt

nµo ?

? Em cảm nhận đợc phẩm chất cao quý nào của

ngời mẹ sáng lên từ đó ?

.GV nhấn mạnh đó cũng là phẩm chất tiêu biểu

của ngời mẹ VN

? Ngời cha nghĩ ntn về sự hỗn náo của con ?

Nhận xét về hình ảnh này ?

? Qua đó giúp em hiểu đợc điều gì ?

? Sù hỗn náo của En ri cô có làm đau lòng mĐ

kh«ng ?

? Câu nói nào của ngời cha cho thấy ngời mẹ có

ý nghĩa lớn nhất trong cuộc đời của con ?

? Nếu là bạn của En ri cô em sẽ nói gì với bạn

ấy ?

? Những chi tiết nào ghi lại lời nhắn nhủ của cha

với En ri cô ?

? Vì sao ngời cha nói : "h/ả dịu dàng hồn hậu

của mẹ sẽ làm ...khổ hình"

? Em hiu ti sao lại là t/c' "xấu hổ, nhục nhã" ?

? Từ đó em nx gì về lời nhắn nhủ của ngời cha ?

? Trong đoạn văn câu nào giữ vai trò câu chuyển

?

? Em chú ý đến những lời lẽ nào của ngời cha ?

? lời lẽ giọng điệu của ngời cha có gì đặc biệt ?

? Ngời cha mong muốn điều gì ở con qua câu

nói : "con phải xin lỗi ...lịng"

? Câu nói : "bố rất u con ...bội bạc"

t.hiện thái độ t/c' nào của ngời cha ?

? Qua đó em thấy cha En-ri-cơ là ngời ntn ?

? Em có đồng tình với thái độ đó khơng

2- KĨ chun ngêi con

(3)- B'hiện tâm trạng ngời cha

->ngi m khụng trc tip xut hiện nhng là

tiêu điểm mà các chi tiết, nhân vật u hng

vo

a) Hình ảnh ng

ời mẹ

-> tng tớnh khái quát, dễ bộc lộ c'xúc .

- thức suốt đêm

- lo sợ, khóc nức nở khi nghĩ có thể mất con

- bỏ 1 năm hp, hi sinh tính mạng cứu con

* Tình yêu thơng con mênh mông, đức hi

sinh cao cả của ngời m hin .

- "sự hỗn láo... nh một nhát dao ..."

-> Hình ảnh so sánh

+ Thể hiện sự đau lòng, thất vọng của ngời

cha .

- "Trong đời ...con mất mẹ"

HS tho lun

b) Những lời nhắn nhđ cđa ng

êi cha:

- Con kh«ng thĨ sèng thanh thản

- Lơng tâm không yên tĩnh

- H/ m...tõm hn con nh khổ hình

(vì con h đốn khơng xứng đáng)

-đáng xấu hổ,nhục nhã ...t/y thơng đó

(tự hổ thẹn, bị ngi khỏc coi thg, lờn ỏn

* Lời nhắn nhủ chân thành, sâu sắc mà thấm

thía của ngời cha .

" Tht đáng ..."-> câu chuyển

HS đọc đoạn cuối cùng văn bản

c )Thái độ của ng

ời cha .

- Không đợc... nói nặng với mẹ

- phải xin lỗi mẹ

- thµ bố không có con còn hơn...

(mong con thành thật hối lỗi)

(t/c' yêu con, yêu sự tử tế, căm ghét sự béi

b¹c)

* Ngời cha có thái độ cơng quyết, dứt khốt,

mềm mỏng nhng nghiêm khắc trớc những sai

lầm của con .

(v× bố gợi lại kỉ niệm với mẹ,...

những lời nói chân tình sâu sắc)

HS thảo luận

* Ghi nhớ SGK

HĐ4: Luyện tập

- Mục tiêu: Củng cố, khắc sâu kiến thức bài học. Bồi dỡng ý thức học tập tác phẩm văn

ch-ơng, tình cảm gia ỡnh, lũng kớnh yờu cha m.

- Phơng pháp: Tổng hợp, khái quát

- Thời gian: 5 phút

? Từ vb này em cảm nhận những điều sâu sắc

nào của t/c' con ngêi ?

Theo em có gì độc đáo trong cách thể hiện và nd

văn bản ?

GV hớng dẫn HS đọc và chọn đoạn văn nói rõ

vai trị to lớn của m .

Tìm những câu ca dao, bài hát ca ngợi công ơn,

III. Luyện tập

Bài 1

(học thuộc đoạn 2)

Bài 2

(HS liên hệ bản thân)

Bài tập bổ sung

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

tình cảm của cha mẹ ?

D) Hớng dẫn về nhà:

- HSY: Đọc lại văn bản, nắm nội dung ý nghÜa

- Đọc và tìm hiểu 2 vb đọc thêm

- ChuÈn bị bài "

Từ ghép

" : ? Có những loại từ ghép nào ?

? Đặc điểm nghĩa cđa tõng lo¹i ?

---TiÕt 3

Tiếng Việt

Ngày soạn: ... Ngày dạy: ...

từ ghép

A. Mục tiêu cần đạt:

1. KiÕn thøc:

- Cấu tạo của từ ghép chính phụ, từ ghép đẳng lập.

- Đặc điểm về nghĩa của các từ ghép chính phụ và đẳng lp.

2. K nng:

- Nhận diện các loại từ ghép

- Më réng, hƯ thèng ho¸ vèn tõ

- Sử dụng từ: dùng từ ghép chính phụ khi cần diễn đạt cái cụ thể, dùng từ ghép đẳng lập khi cần

diễn đạt cái khái quát.

3. Thái độ:

Bồi dỡng ý thức học tập bộ môn, học từ ngữ Tiếng Việt.

B. Chun b:

1. Giáo viên:

Giáo án, TLTK, bảng phụ ghi VD

2. Học sinh: Đọc, soạn trớc bài mới

C. tiến trình bài dạy:

I)

n nh lp

II)Kiểm tra bài cũ:

( 5 phót)

? ThÕ nµo lµ tõ ghÐp ? T×m viÕt 5 tõ ghÐp

III) Bµi míi:

HĐ1: Giới thiệu bài:

- Mục tiêu: Định hớng học tập, tạo tâm thế cho HS

- Phơng pháp: Giới thiƯu

- Thêi gian: 1 phót

ở lớp 6 các em đã hiểu đợc thế nào là từ ghép và biết nhận diện từ ghép. Nhng từ ghép có

mấy loại? Nghĩa của chúng ntn?....Bài học hôm nay sẽ cung cấp cho chúng ta

HĐ2: Tìm hiểu các loại từ ghÐp:

- Mục tiêu: HS nắm đợc các loại từ ghép

- Phơng pháp: Phân tích, khái quát, tổng hợp

- Thời gian: 12 phút

Hoạt động của GV và HS

Mục tiờu cn t

GV nhắc lại khái niệm từ ghép

Hớng dÉn HS xÐt VD/SGK 13

? Trong 2 tõ ghÐp VD1 tiÕng nµo lµ tiếng chính,

tiếng nào là tiếng phụ ?

(gợi ý : tiếng nào khái quát, tiếng nào cụ thể)

? Tiếng phụ có nhiệm vụ gì? Nhận xét vị trí các

tiếng ?

(cho HS nhËn xÐt tõng tõ)

? ở VD2 các từ đó có tiếng chính và tiếng phụ

khơng ?

?c¸c tiÕng cã quan hệ ntn về mặt ngữ pháp ?

? Qua tìm hiểu VD h·y cho biÕt :

cã mÊy lo¹i tõ ghÐp ? Cho VD?

I. Các loại từ ghép

1.Ví dụ:

VD1

VD2

bà / ngoại quần áo

C P trầm bổng

thơm / phøc

C P

2.NhËn xÐt:

* Các từ trên có * các từ trên

tiếng chính và không phân ra

tiếng phụ, tiếng chính,tiếng

Tchính đứng trớc phụ, các tiếng

tiếng phụ đứng bình đẳng về

sau để bổ sung ý ngữ pháp

nghiã cho t' chính

+Tõ ghÐp CP +Tõ ghÐp §L

3. Ghi nhớ 1: (SGK / 14)

HĐ3: Tìm hiểu nghĩa của từ ghép:

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

?So sánh nghĩa của từ "

bà ngoạ

i "với nghĩa của

tiếng "

bà

" ?

? So sánh nghĩa của tõ "

th¬m phøc

"víi nghÜa

cđa tiÕng "

th¬m"

?

? Qua đó hãy nhận xét về nghĩa của từ ghép

C-P ?

? ở VD2, so sánh nghĩa của từ ghép "

quần áo,

trầm bổng

" với nghĩa của từng tiếng trong mỗi

tõ ?

? Rót ra nhËn xÐt ?

? Từ đó em rút ra lết luận gì về tính chất nghĩa

của 2 loại từ ghép ?

( GV nhÊn m¹nh ý-> më réng :

1 số từ ghép đẳng lập có tiếng mờ nghĩa

chùa

chiền, đất đai

...)

II. NghÜa cña tõ ghÐp

1. XÐt vÝ dô :

-

bà ngoại

-> chỉ riêng (ng đẻ ra mẹ)

- bà

-> chỉ chung (rộng hơn)

-

th¬m phøc

-> chØ riêng (mùi hơng hấp dẫn

bốc lên mạnh)

-

thơm

-> chØ chung (mïi dƠ chÞu)

* Tõ ghÐp C- P nghÜa cña tõ ghÐp hẹp hơn

nghĩa của tiếng chính

-

quần áo , trầm bổng

:

nghĩa của từ rộng hơn nghĩa của từng tiếng ->

Tổng hợp nghĩa.

* Từ ghép Đ- L nghĩa của từ ghép khái quát

hơn nghĩa của từng tiếng

2. Ghi nhí 2 : SGK/ 14

H§4: Luyện tập:

- Mục tiêu: Luyện tập, khắc sâu kiến thức bài học

- Phơng pháp: Phân tích, khái quát, tổng hợp

- Thời gian: 15 phút

? Điền thêm tiếng tạo thµnh tõ ghÐp C-P

( GV híng dÉn, lµm mÉu)

Lu ý: Các tiếng có quan hệ bổ sung nghĩa .

? Điền thêm tiếng tạo từ ghép Đ-L

Lu ý : cỏc ting có quan hệ ngữ pháp bình đẳng

-> GV làm mẫu 1 từ :

? T¹i sao cã thĨ nãi :

"mét cuèn s¸ch"

"một cuốn vở "

mà không thể nãi :

"mét cuèn s¸ch vë"?

GV híng dÉn HS lµm bµi

? Có phải mọi thứ hoa màu hồng đều gọi là

"hoa hồng"

?

? Nói "cái áo dài ngắn quá"...?

(GV hớng dẫn HS khá lµm bµi tËp 6,7)

III. Lun tËp

:

Bµi 1 (15)

Xếp các từ vào bảng phân loại

:

Từ ghép C-P lâu đời, xanh ngắt, ...

Từ ghép Đ-L suy nghĩ, chài lới,

cỏ cây,ẩm ớt,đầu đuôi

Bài 2 ( 15)

bót ch× lµm quen vui tai

thíc kỴ ăn bám nhát gan

ma rào trắng xoá

Bài 3 (15) HS lên bảng

Điền thêm tiếng tạo từ ghép Đ-

L :

núi đồi ham muốn xinh đẹp

núi non ham chơi xinh tơi

Bài 4 (15)

- Cã thĨ nãi ...v× :

sách

và

vở

đều là DT chỉ sự vật tồn tại ở dạng

cá th, cú th m c

- Không thể nói ...vì :

"

sỏch vở"

là từ ghép đẳng lập có nghĩa tổng

hợp ch chung c loi .

Bài 5 (15, 16)

a) không phải vì :

"

hoa hng

" ch riờng mt loi hoa .

b)khơng sai vì :

"áo dài"

là từ ghép chính phụ chỉ một loại áo,

tiếng "

dài

"ở từ này khơng nhằm mục đích ch

tớnh cht s vt .

c), d) tơng tự phần b)

D. Híng dÉn vỊ nhµ:

(3 phót)

- HSY: Học bài, thuộc ghi nhớ, đọc thêm.

- Làm hoàn chỉnh các bài tập SGK, SBT

- Tìm các từ ghép C-P, Đ-L có trong các văn bản đã học

- Đọc, chuẩn bị bài "Liên kết trong văn bản"

Tiết 4 .

Tập làm văn

Liên kết trong văn bản

Ngày soạn: ... Ngày dạy: ...

A. Mục tiêu cần đạt:

1. KiÕn thức:

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

2. Kỹ năng:

- Nhận biết và phân tích tính liên kết của các văn bản

- Rèn kĩ năng vận dụng kiến thức đã học để bớc đầu xây dựng đợc những văn bản nghị có tính

liên kết .

3. Thái độ:

Bồi dỡng ý thức học tập tạo lập văn bản có tính liên kết cht ch.

B. Chun b:

Giáo viên: Giáo án, TLTK

Học sinh: Vở, SGK, SBT

C. tiến trình bài dạy:

I)

n nh lp

II) Kiểm tra:

GV kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS

III) Bài mới:

HĐ1: Giới thiệu bài:

- Mục tiêu: Định hớng học tập, tạo tâm thế cho HS

- Phơng pháp: Giới thiệu

- Thời gian: 1 phót

Liên kết là một trong những phơng diện vơ cùng quan trọng tạo nên thành công của một văn

bản. Vậy liên kết là gì? Trong văn bản thờng sử dụng các phơng tiện liên kết nào? Bài học hôm

nay cung cp cho chỳng ta iu ú...

HĐ2: Tìm hiĨu bµi:

- Mục tiêu: HS nắm đợc liên kết và các phơng tiện liên kết trong văn bản

- Phơng pháp: Phân tích, tổng hợp, khái quát,...

- Thêi gian: 20 phót

Hoạt động của GV và HS

Mục tiêu cần đạt

? Qua kiến thức đã học ở lớp 6 em hãy cho

biết : Văn bản là gì ? Đặc điểm, tính chất ?

? Theo em đọc những câu trên En ri cơ có thể

hiểu điều ngời bố muốn nói cha ? Vì sao ?

(GV cho HS đối chiếu với văn bản)

? Vậy để En ri cơ hiểu đợc điều ngời bố muốn

nói phải có thêm những câu nào ?

? Qua VD đó em hãy cho biết muốn đoạn văn

có thể hiểu đợc thì nó phải có tính chất gì ?

? VD trên có mấy câu ? mỗi câu có đủ ý và rõ

nghĩa hay khơng ?

? Nội dung các câu đó có thống nhất, gắn bó

chặt chẽ với nhau khơng ?

? Muốn cho các câu đó liên kết với nhau cần

phải có thêm điều kiện gì ?

(GV: nói cách khác, các câu này phải đợc liên

kết bằng f/tiện từ hoặc câu)

? Tõ 2 VD trên em hÃy cho biết:

? Văn bản cần có tính liên kết không ?

? Một văn bản có tính liên kết phải có điều

kiện gì ?

? Cùng với đk ấy các câu văn phải sử dụng

ph-ơng tiện gì để liên kết?

GV kh¸i qu¸t néi dung cơ bản .

I. Liên kết và phơng tiện liên kết trong văn

bản.

1.Tính liên kết của văn bản:

- Văn bản : chuỗi lời nói hay bài viết có chủ

đề thống nhất có liên kết mạch lạc, vận dụng

phơng thức biểu đạt phù hợp để phục vụ mục

đích giao tiếp.

a) VÝ dô: HS theo dâi SGK

VD 1 a)

b) NhËn xÐt : -> cha thể hiểu

Giữa các câu cha có sự l/k(các sự kiện còn rời

rạc cha có sự kết nối)

( HS tỡm c những câu văn để liên kết trong

văn bản )

* Các câu văn phải có sự liên kết (trớc hết là

về nội dung ý nghĩa) mới có thể hiểu đợc .

2.Ph

ơng tiện liên kết trong văn bản

:

a) Ví dụ HS đọc

VD 2b SGK/ 18

b) Nhận xét

+ Nội dung các câu cha thống nhất, thiếu gắn

bó, sự vật rời rạc.

(HS i chiu với đoạn văn trong vb')

-> đầu câu 2 có thêm "

còn bây giờ

"

câu3 thay từ

"đứa trẻ

" bằng từ "

con"

+ Văn bản phải có tính liên kết

+ Néi dung c¸c câu đoạn phải thống nhất, gắn

bó.

+Liên kết bằng phơng tiện tõ, c©u

II.KÕt ln (

Ghi nhí )

HS đọc SGK/18

HĐ3: Luyện tập:

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

- Thêi gian: 20 phót

? sắp xếp các câu văn theo thứ tự hợp lí để tạo

thành 1 đọan văn có tính liên kết chặt chẽ ?

? Các câu văn có tính liên kết cha ?

vì sao ?

-> gợi ý : xét về h×nh thøc, néi dung ?

-> gợi ý :đoạn văn đề cập tới mấy nhân vật?

Dựa vào những câu từ có sn sp xp

GV nêu yêu cầu -> gợi ý

III . LuyÖn tËp

Bài 1(18) HS đọc yêu cầu

Gợi ý : thứ tự sắp xếp :

Câu 1- 4- 2- 5- 3

Bài 2 (19) HS c on vn

-> về hình thức các câu văn có vẻ l.k nhng

thực chất không l.kết vì chúng kh«ng nãi vỊ

cïng 1 néi dung, kh«ng cã 1 dây t tởng nào

nối liền ý của các câu

Bài 3 (19) HS đọc yêu cầu

-> điền lần lợt : bà, bà, cháu, bà, bà, cháu, thÕ

lµ

Bµi 4 (19)

Đoạn văn khơng chỉ có 2 câu, câu thứ 3 tiếp

theo đã nối kết 2 câu trên thành 1 thể thống

nhất .

D. híng dÉn vỊ nhµ:

( 4 phót)

- HSY: Häc thc ghi nhớ, làm BT 5, hoàn chỉnh các bài tập

- Viết 1 đoạn văn nói về ngày khai trờng, chỉ rõ sự lk sử dụng

- Chuẩn bị bài "

Cuộc chia tay của những con búp bê

" :

? Đọc, tìm bố cục VB ? ý chính của mỗi phần là gì ?

---Tuần 2 :

Tiết 5

Ngày soạn... Ngày dạy:...

Văn bản

Cuéc chia tay của những con búp bê

( Khánh Hoài )

A. Mục tiêu cần đạt

1. Kiến thức.

- Hiểu đợc những tình cảm chân thành và sâu nặng của hai em bé trong câu chuyện. Cảm nhận

đ-ợc nỗi đau đớn, xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hồn cảnh gia đình bất hạnh và biết

thông cảm, chia sẻ với những bạn ấy. Vấn đề quyền trẻ em đợc hởng hạnh phúc g.đình: trách

nhiệm của cha mẹ đ/với con cái.

- Nghệ thuật k/chuyện nhỏ nhẹ, tự nhiên, xen nhiều đối thoại chân thật, cảm động.

2. Kĩ năng:

- Đọc hiểu văn bản truyện, đọc diễn cảm lời đối thoại phù hợp với tâm trạng của các nhân vật.

- Kể và tóm tắt chuyện.

3. Thái độ:

- Bồi dỡng tình yêu gia đình, quý trọng tình cảm ruột thịt.

- Trau dồi ý thức học tập bộ mơn.

B. Chn bÞ

- GV: Soạn giáo án.

- HS: Đọc và soạn bài mới

C. Tin trỡnh t chc cỏc hot ng dạy học

I.

ổ

n định tổ chức:

II. Kiểm tra bài cũ:

- Nêu cảm nhận của em về hình ảnh và vai trò của ngời mẹ qua hai văn bản:

"Cổng trờng mở ra"

và

"Mẹ tôi"

?

III. Bài mới:

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

- Phơng pháp

: Thuyết trình

- Thời gian

: 2 phút

Trong cuc sống, có những nỗi đau đớn bất hạnh, đó là khi ta phải vĩnh viễn mất đi những

ngời thân yêu nhất. Nhng cũng có khi ngời thân yêu của chúng ta vẫn cịn mà gia đình lại phải

chia lìa, cách biệt, mỗi ngời một phơng.

Câu chuyện mà chúng ta sắp học đó là cuộc chia tay của hai anh em Thành, Thuỷ với

những con búp bê - Một cuộc chia tay bắt buộc khi mà bố mẹ của hai em khơng cịn sống với

nhau nữa. Đây là truyện ngắn đợc giải Nhì trong cuộc thi thơ văn viết về quyền trẻ em do viện

Khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Rát-đa Bác-nen - Thuỵ Điển tổ chức. Chúng ta hãy

cùng tìm hiểu.

Hoạt động 2: Tìm hiểu chung

-

Mục tiêu

: Nắm đợc một số nét khái quát về tác giả, tác phẩm.

- Phơng pháp

: Vấn đáp, thuyết trình

- Thêi gian

: 2 phót

Hoạt động của GV và HS

Mục tiêu cần đạt

- GV gọi HS đọc phần chú thích * trong SGK.

? Văn bản này do ai sáng tác?

- HS trả lời.

? Em hÃy nêu những hiểu biết của em về tác

phẩm?

- HS dựa vào SGK trả lời.

I. Tìm hiểu chung:

1. Tác giả:

Khánh Hoài

2. Tác Phẩm:

Đợc trao giải nhì trong cuộc thi

thơ-văn viết về quyền trẻ em do Viện khoa học

giáo dục và tổ chức Cứu trợ trẻ em Rat -

Đa-Bac- Nen - Thụy Điển tổ chức năm 1992

Hot ng 3: Hng dẫn đọc hiểu văn bản

1. Đọc và tìm hiểu chú thích

-

Mục tiêu

: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm đợc bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu đợc

những từ ngữ khó trong văn bản.

- Phơng pháp

: Vấn đáp, thuyết trình

- Thời gian

: 10 phút

- GV HD cách đọc: Phân biệt rõ lời kể, các đối thoại, diễn

biến tâm lí của nhân vật ngời anh, ngời em qua các chặng

chính: ở nhà, đến lớp và về nhà.

- GV và HS đọc 1 lần tồn văn bản.

* Chú giải: (SGK)

?

ThÕ nµo lµ dao díp, võ trang, ráo hoảnh, ô ăn quan?

- HS dựa vào chú thích trả lời

II. Đọc- hiểu văn bản:

1. Đọc - chú thích

a. Đọc

b. Tìm hiểu chú thích

2. Bố cục và thể loại

? Văn bản này có thể chia làm mấy phần? Nội

dung chính của từng phần?

- HS trả lời.

? Văn bản này đợc viết theo phơng thức biểu

đạt nào?

a. Bố cục:

3 phần

-

P1: Từ đầu -> bao giờ nó cũng hiếu thảo nh

vậy: Cuộc chia búp bê.

- P2: Tiếp

-> trùm lên cảnh vật: Cuộc chia tay

lớp học

- P3: Còn lại: Cuộc chia tay của hai anh em.

b. Thể loại: Tự sự xen lẫn với biểu cảm

3. Tóm tắt văn bản

? Em hÃy tóm tắt văn bản một cách ngắn gọn?

- HS tóm tắt và nhận xét.

- GV nhận xét, đánh giá.

Gợi ý: Hai anh em Thành và thuỷ sinh ra và lớn lên trang một gia đình khá giả. Cả hai rất yêu thơng nhau. Nhng rồi bố mẹ
li dị, Thành và Thuỷ phải chịu cảnh chia lìa. Mẹ bắt Thành và Thuỷ chia nhau đồ chơi. Không thể chịu nổi nỗi đau đớn, hai

anh em đã khóc và nhờng nhau từng thứ đồ chơi, đặc biệt là hai con búp bê Vệ Sĩ và Em Nhỏ. Thơng em, Thành đã dành cả
hai con búp bê cho em. Thành còn dẫn em đến trờng để chia tay với cô giáo và bạn bè. Khi trở về nhà, chuẩn bị lên xe theo
mẹ, Thuỷ bỗng quyết định để lại hai con búp bê cho anh. Thành đã khóc và hứa với em sẽ khơng bao giờ để hai con búp bê
ngồi cách xa nhau.

4. Ph©n tÝch

a.

ý

nghĩa nhan đề, ngôi kể.

-

Mục tiêu

: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm đợc bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu đợc

những từ ngữ khó trong văn bản.

- Phơng pháp

: Vấn đáp, thuyết trình

- Thời gian

: 10 phút

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

lùa chän ng«i kĨ này có tác dụng gì?

- HS trả lời

? Ti sao truyện lại có nhan đề là "Cuộc chia

tay của những con búp bê"?

? Tên truyện có lien quan gì đến ý ngha ca

truyn hay khụng?

- HS thảo luận

- Câu hỏi gợi mở

? Những con búp be gợi cho em suy nghĩ gì?

-> Giúp thể hiện sâu sắc những suy nghĩ, tình

cảm và tâm trạng nhân vật. Mặt khác nó làm

tăng thêm tính chân thực cđa trun -> søc

thut phơc cao.

* Nhan đề

- Bóp bª thĨ hiƯn sự hồn nhiên ngây thơ, trong

sáng, vô tội.

- Nhan truyện gợi ra một tình huống buộc

ng-ời đọc phải theo dõi -> góp phần thể hiện ý đồ,

t tởng của tác giả.

- Những con búp bê vốn là đồ chơi của trẻ nhỏ,

thờng gợi lên sự ngây thơ, hồn nhiên, trong

sáng, vô tội giống nh hai anh em Thành Thuỷ

khơng có lỗi gì thế mà phải chia xa.

b. Cc chia bóp bª

-

Mục tiêu

: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm đợc bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu đợc

những từ ngữ khó trong văn bản.

- Phơng pháp

: Vấn đáp, thuyết trình

- Thời gian

: 10 phút

? Em hiểu thế nào về hồn cảnh gia đình hai

anh em Thành, Thuỷ qua câu nói của ngời mẹ?

? Cách vào câu chuyện đột ngột nh vậy có ý

nghĩa gì?

? Bóp bª cã ý nghÜa nh thÕ nµo trong cuéc

sèng cđa hai anh em Thµnh vµ Thủ?

- HS trả lời

? Vì sao hai anh em phải chia búp bê?

- HS tr¶ lêi

? Hãy tìm những chi tiết trong truyện để thấy

hai anh em Thành và Thuỷ rất mực yêu thơng

gần gũi chia sẻ và quan tâm lẫn nhau?

- HS t×m dựa vào SGK

? Em có nhận xét gì về tình cảm của hai anh

em trong câu truuyện này?

? Thái độ và tâm trạng của hai anh em khi

nghe mẹ giục chia đồ chơi ra?

? Qua đó em thấy tâm trạng của hai anh em

nh thế nào?

? Tại sao các em lại có thái độ và tâm trạng

nh thế?

? Cc chia bóp bª diƠn ra nh thế nào?

- HS trả lời

? Lời nói và viƯc lµm cđa Thủ khi thÊy anh

chia hai con búp bê có gì mâu thuẫn?

- HS trả lời

? Theo em có cách nào giải quyết mâu thuẫn

đó khơng?

- HS tr¶ lêi

? Theo em phải tạo ra một môi trờng xã hội

nh thế nào để tạo điều kiện cho sự phát triển

của trẻ em? ( HS bộc lộ )

? Kết thúc truyện Thuỷ đã lựa chọn cách giải

- Đây là câu chuyện cảm động của hai anh em

chia tay nhau khi ngời mẹ rời bỏ gia đình về bên

ngoại sau khi li dị.

- Bắt ngời đọc ngạc nhiên và muốn theo dõi cả

câu chuyện để biết ngun nhân. Cách vào bài

có tính nêu vấn đề.

-

ý

nghĩa của búp bê:

+ Là đồ chơi thõn thit

+ Chúng luôn ở bên nhau nh Thành và Thủ.

- Bè mĐ chia tay, hai anh em ph¶i xa nhau, búp

bê phải chia theo lệnh của mẹ.

- Thu mang kim chỉ ra tận sân vận động

…

- Chiều nào Thành cũng đón em

…

- Hai anh em nhờng đồ chơi cho nhau:

+ không phải chia nữa anh cho em tất

+ khơng em để lại cho anh hết

…

-> Tình anh em sâu nặng, chân thành, tình cảm

trong sáng, cao đẹp, tấm lòng nhân hậu, vị tha.

Đau đớn khi phải chia tay.

- Em tôi bất giác run lên bần bật, kinh hoàng ...

cặp mắt tuyệt vọng ... buồn thăm thẳm, hai bờ

mi sng mọng lên vì khóc nhiều ... suốt đêm em

nức nở, tức tởi.

- Tôi cứ phải cắn chặt mơi để khỏi bật lên tiếng

khóc to, nớc mắt cứ tuôn ra nh suối, ớt đẫm cả

gối và hai cánh tay áo.

- > Buån ®au, bÊt lùc, tut väng.

- Vì chia đồ chơi là giờ chia tay giữa hai anh em

đã đến. Chúng rất thơng yêu nhau, không hề

muốn phải xa nhau nhng không thể sống cùng

nhau nữa. Chúng không sao hiểu nổi bố mẹ

chúng lại bỏ nhau nh vậy? nhất là đối với đứa

em, điều này thật khủng khiếp.

- Thành dành hầu hết đồ chơi cho em

- Đặt hai con búp bê sang hai phía

- Thủ tru trÐo giËn dữ "Sao anh ác thế?"

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

quyết nh thế nào? Em có suy nghĩ gì về cách

giải quyết Êy?

- HS tr¶ lêi

? Hình ảnh hai con búp bê luôn luôn đứng

cạnh nhau mang ý nghĩa gì?

cũng khơng muốn nhận hết cả hai con vì lo

không ai gác đêm cho anh ngủ.

- Gia đình đồn tụ.

- Kết thúc truyện: Thuỷ đặt con Em Nhỏ quàng

tay con Vệ Sĩ.

- > Gợi lên trong lòng ngời đọc lòng thơng cảm

một em gái giàu lòng vị tha, vừa thơng anh,

th-ơng cả những con búp bê. Thà mình chia lìa chứ

khơng để những con búp bê chia tay, thà mình

chịu thiệt thịi để anh ln có con Vệ Sĩ gác đem

cho anh ngủ.

-> Sù chia tay của hai anh em thật vô lí không

nên có.

- Thơng cảm xúc động vì tình cảm trong sáng vị

tha của hai anh em.

- Tợng trng cho tình anh em bền chặt khơng gì

chia rẽ đợc.

D. Cđng cè

- Tóm tắt lại truyện.

E. Hớng dẫn về nhà.

- Soạn tiếp bài

Ngày soạn: ... Ngày dạy:...

Tiết: 6

Văn bản

Cuộc chia tay của những con búp bê

(Tiếp)

A. Mc tiêu cần đạt

1. Kiến thức.

- Hiểu đợc những tình cảm chân thành và sâu nặng của hai em bé trong câu chuyện. Cảm nhận

đ-ợc nỗi đau đớn, xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hồn cảnh gia đình bất hạnh và biết

thơng cảm, chia xẻ với những bạn ấy. Vấn đề quyền trẻ em đợc hởng hạnh phúc g.đình: trách

nhiệm của cha mẹ đ/với con cái.

- Nghệ thuật k/chuyện nhỏ nhẹ, tự nhiên, xen nhiều đối thoại chân thật, cảm động.

2. Kĩ năng:

- Đọc hiểu văn bản truyện, đọc diễn cảm lời đối thoại phù hợp với tâm trạng của các nhân vật.

3. Thái độ:

- Bồi dỡng tình yêu gia đình, quý trọng tình cảm ruột thịt.

- Trau dồi ý thức học tập bộ mơn.

B. Chn bÞ

- GV: Soạn giáo án.

- HS : Soạn bài.

C. Tin trỡnh t chc cỏc hoạt động dạy học

I.

ổ

n định tổ chức:

II. KiĨm tra bµi cị:

- Cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất của VB "

Cuộc chia tay ...

" giống với cách kể chuyện nào

trong các văn bản đã học? Tác dụng?

III. Bµi míi:

Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới:

-

Mục tiêu

: Tạo tâm thế, nh hng chỳ ý cho hc sinh

- Phơng pháp

: Thuyết tr×nh

- Thêi gian

: 2 phót

Chúng ta đã phần nào hiểu về nỗi bất hạnh, khổ đau của hai anh em Thành,Thuỷ. Cuộc

chia tay của hai anh em có diễn ra hay khơng? Vì sao tác giả lại đặt nhan đề văn bản là "Cuộc

chia tay của những con búp bê"? Chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu ...

Hoạt động của GV và HS

Mục tiêu cần đạt

Hoạt động 2: Đọc - hiểu văn bản (tiếp)

4. Phân tích

b. Cuéc chia tay líp häc

-

Mục tiêu

: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm đợc bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu đợc

những từ ngữ khó trong văn bản.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

- Thêi gian

: 10 phót

? Tại sao khi đến trờng Thuỷ

lại bật khóc thút thít?

- HS tr¶ lêi

? Tìm những chi tiết cảm động

khi bé Thuỷ chia tay với cô

giáo và các bạn?

? Gặp Thuỷ thái độ của cô

giáo và các bạn nh thế nào?

- HS trả lời

? Khi nghe nói Thuỷ khơng

đ-ợc đi học nữa thái độc của cô

giáo và các bạn nh thế nào?

? Chi tiết này có ý nghĩa nh

thế nào?

- HS th¶o luËn

? Khi ra khỏi trờng, Thành đã

cảm thấy nh thế nào?

- HS phát hiện.

? Tại sao Thành lại có cảm

giác nh vËy?

- HS tr¶ lêi

- Em dừng lại mắt nhìn au ỏu ...nhng cnh quen thuc

- Em cắn chặt môi im lặng ... mắt đăm đăm nhìn khắp sân trờng

... bật khóc thút thít ... khóc nức nở

- Cô giáo:+ ¤m chỈt lÊy em

+ "Cô thơng em lắm"

- Cả lớp sững sờ, một vài ngời bạn nắm chặt tay Thuỷ

- > S ng cm xót thơng, tình thầy trị, bạn bè ấm áp trong

sáng.

- Cô giáo: Tái mặt, nớc mắt giàn giụa

- Các bạn thì mỗi lúc khóc một to hơn.

- > Din t sự ngạc nhiên, niềm thơng xót, đồng thời cịn ẩn

chứa nỗi ốn ghét sự li tán gia đình.

- Kinh ng¹c khi thÊy mäi viƯc diƠn ra b×nh thêng.

- Hai anh em Thành phải chịu đựng sự mất mát và đổ vỡ q

lớn. Trong lịng em nh đang có dơng bão vì sắp phải chia lìa với

đứa em gái ngoan, cả trời đất nh sụp đổ xuống trong em. Thế

mà bên ngồi, mọi việc đều vẫn rất bình thờng, cảnh vật vẫn rất

đẹp, cuộc đời vẫn bình yên...

-> Đây là một diễn biến tâm lí đợc tác giả miêu tả rất chính

xác. Nó làm tăng thêm nỗi buồn sâu thẳm, trạng thái thất vọng,

bơ vơ của nhân vật trong truyện.

c. Cuéc chia tay cña hai anh em

-

Mục tiêu

: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm đợc bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu đợc

những từ ngữ khó trong văn bản.

- Phơng pháp

: Vấn đáp, thuyết trình

- Thời gian

: 10 phút

? Tìm những chi tiết cảm động

miêu tả cuộc chia tay?

(Chän vµ vÏ tranh)

? Câu chuyện có mấy cuộc

chia tay? Cuộc chia tay nào

làm em cảm động nhất, vì

sao?

(Thùc chÊt, trun cã nhiỊu

cc chia tay)

? Tại sao tác giả khơng đặt tên

truyện là "Cuộc chia tay của

hai anh em" mà lại là "của

những con búp bê"

? Thêi gian kÓ trong truyện là

buổi sáng hôm chia tay. Việc

chọn thời gian ngắn nh vậy có

ý nghĩa gì?

- Thuỷ nh ngời mất hồn, mặt tái xanh nh tàu lá.

- Em khóc nức lên ... tôi khóc nấc lên

- Em dặn anh bao giê ¸o anh r¸ch ... em v¸ cho

- Lúc đầu em đã chia búp bê sau đó lại đa cả cho anh.

- Anh nhìn mãi theo bóng em nhỏ liêu xiêu ... về quê

+ Cuộc chia tay giữa bố và mẹ (Đây là cuộc chia tay không đợc

miêu tả trực tiếp nhng đóng vai trị đầu mối dẫn đến tất cả các

cuộc chia tay khác)

+ Cuộc chia tay của các đồ chơi của hai anh em.

+ Cuộc chia tay giữa cô giáo, các bạn và bé Thuỷ

+ Cuộc chia tay giữa hai anh em

Ba cuộc chia tay sau đều rất cảm động, đầy lu luyến, đầm đìa

n-ớc mắt, đau đớn và rất đáng thơng. Cuộc chia tay giữa hai anh

em đặc biệt cảm động. Cuộc chia tay giữa cô giáo, các bạn và

bé Thuỷ có t.dụng làm tăng thêm sự cảm động đó

- Nhan đề có liên quan mật thiết đến nội dung truyện: búp bê

vốn là đồ chơi của trẻ nhỏ, thờng gợi sự ngộ nghĩnh, vô t trong

sáng. Hai anh em Thành, Thuỷ cũng vậy - trong sáng, vô tội,

vậy mà chúng phải chia tay. Thực tế, những con búp bê không

phải chia tay- Đây chỉ là một cách tạo tình huống bất ngờ, hấp

dẫn.

- Thời gian ngắn ngủi đã nh dồn nén các sự kiện ngày cuối

cùng hai anh em đợc ở bên nhau. Khơng chỉ làm nổi rõ tình u

thơng gắn bó mà nó cịn khắc sâu đợc tình cảnh đau xót, vơ lí

buộc phải chia lìa của chúng.

Hoạt động 3: Hớng dẫn tổng kết

-

Mục tiêu

: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm đợc bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu đợc

những từ ngữ khó trong văn bản.

- Phơng pháp

: Khái quát, quy nạp

- Thời gian

: 10 phót

? Nét đặc sắc của nghệ thuật

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

- HS rót ra kÕt ln

? Bµi häc rót ra từ câu

chuyện?

HS c Ghi nh

- Đối thoại linh hoạt

- Ngơi thứ nhất mang tính xác thực, gây xúc động

b - Nội dung: SGK

- Vai trò quan trọng của gia đình đối với sự phát triển của tuổi

thơ. Vai trò của cha mẹ đối với con cái, đảm bảo quyền sống

hạnh phúc của trẻ em.

* Ghi nhí: SGK

D. Củng cố:

- Đọc thêm:"Trách nhiƯm cđa bè mĐ"

- C¶m nghÜ cđa em sau khi häc xong truyÖn.

E. Híng dÉn vỊ nhµ:

- Häc kÜ bài. Giải các bài tập

- Chuẩn bị bài:"Bố cục trong văn bản"

---Tiết 7

Ngaỳ soạn: ...

Ngày dạy:...

B cục trong văn bản

A. Mục tiêu cần đạt:

1. KiÕn thøc:

- Hiểu tầm quan trọng và yêu cầu của bố cục trong văn bản, trên cơ sở đó có ý thức xây dựng bố

cục khi tạo lập văn bản.

- Bớc đầu xây dựng đợc những bố cục rành mạch, hợp lí cho các bài làm.

2. Kĩ năng:

Rèn kĩ năng vận dụng kiến thức đã học để bớc đầu xây dựng đợc bố cục, làm mở bài,

thân bài, kết bài đúng hớng và có hiệu quả hơn .

3. Thái độ:

Bồi dỡng ý thức học tập tạo lập văn bản có tính liên kết chặt chẽ.

B. Chuẩn b

- GV: Giáo án, bảng phụ, TLTK

- HS : Đọc, soạn trớc bài theo hớng dẫn

C. Tiến trình bài d¹y d¹y:

I.

ổ

n định tổ chức:

II. Kiểm tra bài cũ:

? Thế nào là liên kết trong văn bản? Phơng tiện liên kết trong văn bản gồm những gì?

III - Bài míi

Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới:

-

Mục tiêu

: Tạo tâm thế, định hớng chú ý cho học sinh

- Phơng pháp

: Thuyết trình

- Thêi gian

: 1 phót

Hoạt động của GV và HS

Mục tiêu cần đạt

Họat động 2: Hớng dẫn tìm hiểu bố cục và những yêu cầu về bố cục văn bản

1. Bố cục của văn bản

-

Mục tiêu

: Tạo tâm thế, định hớng chú ý cho học sinh

- Phơng pháp

: Thuyết trình

- Thêi gian

: 2 phót

? Muốn viết một lá đơn xin vào đội em phải

viết nững nội dung gì? Trình tự nh thế nào?

- HS suy nghĩ trả lời.

? Nếu đảo trật tự trên em thấy nh thế nào?

Liệu lá đơn có đợc chấp nhận khơng?

- HS suy nghÜ tr¶ lêi.

? VËy bè cục trong văn bản là gì?

- HS suy nghĩ trả lêi.

+ Nội dung (Bảng phụ)

- Quốc hiệu, tiêu ngữ

- Tên đơn

- Nơi gửi đơn

- Ngời làm đơn

- Lí do gửi đơn

- Lời hứa

- Lời cảm ơn

- Ký tên

+ Khi đảo trật tự lá đơn sẽ khó đợc chấp nhận vì

khơng đảm bảo trình tự và trình bày đúng sự việc

-> Khi tạo văn bản, việc sắp xếp trật tự sự việc

cần phải tuân thủ theo một trình tự hợp lí để tạo

ra tính liên kết trong văn bản

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

mạch hợp lí. Bố cục trong văn bản là một yêu cầu

cần thiết phải có khi xây dựng văn bản

* Ghi nhớ: SGK-30

2. Những yêu cầu về bố cục trong văn bản

-

Mc tiờu

: Bit cỏch c v túm tắt văn bản, nắm đợc bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu đợc

những từ ngữ khó trong văn bản.

- Phơng pháp

: Vấn đáp, thuyết trình

- Thời gian

: 10 phút

- Gọi HS đọc VD (SGK-29)

? Hai câu truyện trên đã có bố cục cha?

- HS suy nghĩ trả lời

? Mỗi văn bản trong ví dụ gồm mấy đoạn?

ý của đoạn này có phân biệt đợc với ý của

đoạn kia khơng?

- HS suy nghÜ tr¶ lêi

? Điều đó làm ảnh hởng đến nội dung văn

bản nh thế nào?

- HS thảo luận trả lời

? Theo em cần phải sửa nh thế nào?

- HS sửa

? Để cho bố cục rành mạch và hợp lí cần

phải có điều kiện nào?

- HS trả lêi

- HS đọc ghi nhớ

a. VÝ dô: SGK

b. NhËn xÐt

- Hai văn bản cha có bố cục, các ý trong văn bản

sắp xếp lộn xộn

- Mi văn bản trong ví dụ có hai đoạn (trong

nguyên bản SGK NV6 có ba đoạn ).

ý

của đoạn

này không phân biệt đực với ý của đoạn kia.

-> Cách kể chuyện rờm rà, thiếu tính thống nhất

làm cho ngời đọc ngời nghe thấy khó hiểu. Các

chi tiết bị sắp xếp lộn xộn không theo trỡnh t

din bin ca cõu chuyn

- Làm mất đi yếu tè bÊt ngê, khiÕn cho tiÕng cêi

kh«ng thĨ bËt ra-> mất đi ý nghĩa phê phán.

+ Sửa lại

- Con ếch trong một cái giếng, nó thấy bầu trời

chỉ bằng cái vung, nó nghĩ mình là chúa tể

- Nó ra khỏi giếng, đi lại ghêng ngang và bị giẫm

bẹp

- B cõu cuối: từ đáy trâu trở thành bạn của nhà

nông

- Bè cục rành mạch và hợp lí:

+ Nội dung các phần đoạn phải thống nhất,

chặt chẽ. Có sự phân biệt rạch ròi.

+ Trình tự các phần đoạn phải đợc sắp xếp sao

cho đạt mục đích giao tiếp.

c. KÕt luËn: Ghi nhớ SGK-30

3. Các phần của bố cục

-

Mc tiờu

: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm đợc bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu đợc

những từ ngữ khó trong văn bản.

- Phơng pháp

: Vấn ỏp, thuyt trỡnh

- Thi gian

: 10 phỳt

? Bài văn tự sự, miêu tả có mấy phần và

nhiệm vụ của từng phần là gì?

- HS trả lời

? Có phân biệt rõ ràng nhiệm vụ của từng

phần không? Vì sao?

- HS trả lêi

? Nếu nói phần

Mở bài

là sự tóm tắt, rút

gọn của

Thân bài

cịn phần

Kết bài

chẳng

qua là sự lặp lại của phần

Mở bài

đúng hay

sai? Vì sao?

- HS tr¶ lêi

? Nếu nói

Mở bài

và

Kết bài

là những phần

khơng cần thiết lắm. Em có đồng ý với ý

kiến đó khụng?

- HS trả lời

? Em có nhận xét gì về bố cục của văn bản?

- Gồm 3 phần:

+ M bài: Giới thiệu chung về đối tợng đợc kể,

tả.

+ Thân bài: Kể, tả lần lợt, chi tiết đối tợng.

+ Kết bài: Tóm tắt về đối tợng và nêu cảm nghĩ

về đối tợng.

-> Mỗi phần có một đặc điểm, nhiệm vụ riêng

biệt dó đó có thể dễ dàng nhận ra đặc điểm từng

phần.

- Sai v×:

+ Mở bài khơng những thơng báo đề tài mà

cịn làm cho ngời đọc đi vào đề tài dễ dàng, tự

nhiên, hứng thú, hình dung đợc các bớc đi của bài

văn.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

- HS tr¶ lêi

- Gọi HS đọc ghi nhớ

? Em hiểu thế nào về cụm từ

"thờng đợc

xây dựng"

trong phần ghi nhớ?

- HS tr¶ lêi

- GV: Không phải văn bản nào cũng bắt

buộc phải có ba phần.

+ Vn bn thng đợc xây dựng theo bố cục ba

phần: Mở bài, thân bài, kết bài

* Kết luận: Ghi nhớ SGK-30

Hoạt động 3: Hớng dẫn luyện tập

-

Mục tiêu

: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm đợc bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu đợc

những từ ngữ khó trong văn bản.

- Phơng pháp

: Vấn đáp, thuyết trình

- Thời gian

: 10 phút

Bài tập 2-SGK-30: HS đọc yêu cầu BT2

Ghi lại bố cục của truyện "Cuộc chia tay

của những con búp bê"

?

- HS suy nghÜ tr¶ lêi

Nhận xét về bố cục vừa tìm đợc

- HS suy nghĩ trả lời

Bài tập 3-30: HS đọc yêu cầu BT3

- HS xếp lại theo trình tự.

Bµi 2:

+ Mẹ bảo phải chia đồ chơi

+ Hai anh em chia đồ chơi

+ Hai anh em đến trờng chia tay thầy cô và bạn

bè

+ Hai anh em chia tay nhau

- Bố cục hợp lý theo trình tự thời gian diến ra sự

việc, có mở đầu có kết thúc

Bài 3: Báo cáo thành tích học của cá nhân

+ Më bµi:

+ Thân bài: Thành tích học tập của bản thân

- Bản thân đã học ở nhà, ở lớp nh thế nào

+ Kết bài: Chúc đại hội thành công

IV - Củng cố

1. Nhắc lại bố cục của văn bản.

2.BT củng cố: HS chọn ý đúng

? Dòng nào sau đây nói đúng khái niệm bố cục của một văn bản?

A. Là sự sắp xếp các ý theo một trình tự hợp lí trong một văn bản.

B. Là tất cả các ý đợc trình bày trong văn bản.

C. Lµ ý lớn, ý bao trùm của văn bản.

D. Là nội dung nổi bật của văn bản.

V. Hớng dẫn về nhà

- Làm bài tập 1 SGK-30,31

- Tìm hiểu bài "Mạch lạc trong văn bản.

---Tiết 8:

Ngày soạn: ... Ngày dạy : ...

Mạch lạc trong văn bản

A. Mc tiêu cần đạt

1.KiÕn thøc: HS cã nh÷ng hiĨu biÕt bíc ®Çu vỊ:

- Mạch lạc trong văn bản và sự cần thiết phải làm cho văn bản có mạch lạc.

- Điều kiện cần thiết để một văn bản cú tớnh mch lc.

2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng nãi, viÕt m¹ch l¹c.

3.Thái độ: Bồi dỡng ý thức học tập, tạo lập văn bản có tính mạch lạc.

B. Chuẩn bị

-

GV: Gi¸o ¸n, TLTK

- HS: Làm bài tập. đọc và trả lời câu hỏi trớc

C. Tiến trình bài dạy:

I.

ổ

n định tổ chức:

II. Kim tra bi c

:

? Bố cục trong văn bản có tầm quan trọng nh thế nào? Nêu nhiệm vụ của từng phần trong bài văn

miêu tả?

? Làm bài tập 3

III. Bµi míi

Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới:

-

Mục tiêu

: Tạo tâm thế, định hớng chú ý cho học sinh

- Phơng pháp

: Thuyết trình

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Hoạt động của GV và HS

Mục tiêu cần đạt

Hoạt động 2: Hớng dẫn tìm hiểu mạch lạc và những yêu cầu về mạch lạc trong văn bản

1. Mạch lạc trong văn bản

-

Mục tiêu

: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm đợc bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu đợc

những từ ngữ khó trong văn bản.

- Phơng pháp

: Vấn đáp, thuyết trình

- Thời gian

: 10 phút

? "Mạch lạc" là từ Hán-Việt hay

thuần Việt?

- HS suy nghĩ trả lời

? Giải thích nghĩa của hai yếu tố

và từ "mạch lạc".

- HS giải thích.

? Em hiểu "mạch lạc" là gì?

- HS suy nghĩ trả lời

? "Mạch lạc" trong văn bản có cần

thiết không? Vì sao?

- HS suy nghĩ trả lời

- "Mạch lạc" là từ Hán - việt

- Mạch = ống, mạch máu, hệ thống

Lạc = nèi

-> Mạch lạc là một mạng lới về ý nghĩa, nối liền các phần

các đoạn, các ý của văn bản. trong thơ văn nó cịn đợc gọi

là mạch văn, mch th

- Rất cần thiết bởi văn bản không có tÝnh m¹ch l¹c sÏ rêi

r¹c vỊ ý nghÜa, vỊ néi dung giữa các phần, các đoạn sẽ tách

rời nhau.

- Mạch lạc = liên kết

2. Cỏc iu kin cú mt văn bản mạch lạc

-

Mục tiêu

: Biết cách đọc và tóm tắt văn bản, nắm đợc bố cục và thể loại của văn bản. Hiểu đợc

những từ ngữ khó trong văn bản.

- Phơng pháp

: Vấn đáp,

- Thời gian

: 10 phút

- Gọi HS đọc phần 2.

? Xem l¹i bè cơc vµ chi tiÕt cđa

trun "Cc chia tay cña nhng

con búp bê" toàn bộ sự kiện trong

câu chuyện xoay quanh sù việc

nào?

- HS suy nghĩ trả lời

? Vy "Sự chia tay'' và "những

con búp bê" đóng vai trũ gỡ trong

truyn?

- HS suy nghĩ trả lời

? Thành và Thủy có vai trò nh thế

nào trong truyện?

- HS suy nghÜ tr¶ lêi

? Khi đảo trật tự sắp xếp ta thấy

nh thế nào?

- HS suy nghÜ tr¶ lêi

? Theo em đó có phải là chủ đề

liên kết các sự việc nêu trên thành

một thể thống nhất không? Có thể

xem là mạch lạc của văn bản đợc

khơng?

- HS suy nghÜ tr¶ lêi

? Các sự kiện đợc k theo trỡnh t

no?

? Tại sao?

- HS suy nghĩ trả lêi

a. VÝ dô: SGK - 31,32

b. NhËn xÐt

+ Bè côc

- Mẹ bắt hai anh em chia đồ chơi

- Hai anh em rất yêu thơng nhau, chuyện về hai con búp bê,

hai anh em chia đồ chơi

- Thành đa Thủy đến trờng chia tay bạn bè và cô giáo

- Hai anh em chia tay nhau. Thủy để lại hai con búp bờ cho

Thnh

-> Toàn bộ sự việc xoay quanh tình cảm và cuộc chia tay

của hai anh em

- Chất xúc tác lµ lÝ do cho cc chia tay thùc sù cđa hai anh

em (Dù 2 con búp bê không chia tay nhau). Búp bê là hình

ảnh tợng trng cho tuổi thơ và gắn bó với tuổi thơ, là kỉ niệm

của tuổi th¬

- Đóng vai trị trung tâm, mọi tình tiết đều xoay quanh hai

nhõn vt ny.

- Khó hiểu, không theo trình tự hợp lý hoặc bỏ qua các chi

tiết sẽ làm cho c©u chun thiÕu hÊp dÉn.

- Mạch lạc chính của văn bản là sự chia tay của Thành và

Thuỷ buộc phải chia tay nhưng hai búp bê thì khơng chia

tay.

-> Tình anh em khơng chia rời

.

+ Liªn hƯ thời gian

+ Liên hệ tâm lý (nhớ lại)

+ Liên hệ không gian

+ Liên hệ ý nghĩa

- Chuyn ó s dng thành cơng cả 4 mối liên kết nh trên

nên có tính hấp dẫn

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

? Qua đó em hiểu mạch lạc trong

văn bản là gì?

- HS suy nghÜ tr¶ lời

- Gi HS c phn ghi nh

giúp văn bản dễ hiểu, có đầu có cuối.

* Cỏc phần, các đoạn, các câu phải nói về một vấn đề

chung xuyên suốt

- Các phần các đoạn trong câu văn phải đợc sắp xếp theo

trình tự rõ ràng, hợp lý, trớc sau hô ứng cho nhau làm chủ

đề liền mạch và gợi đợc nhiều hứng thú cho ngời đọc ngời

nghe

c. Ghi nhí: SGK-32

Hoạt động 3: Hớng dẫn luyện tập

-

Mục tiêu

: Biết cách vận dụng lí thuyết vào từng bài, từng tình huống cụ thể.

- Phơng pháp

: Vấn đáp, thuyết trình, hoạt động nhóm, nêu và giải quyết vấn đề.

- Thời gian

: 10 phút

Bài tập 1: (SGK-32) HS đọc u

cầu BT1

? T×m hiĨu tính mạch lạc trong

văn bản "Mẹ tôi" của A-mi-xi?

Bi tp 2: (SGK-34) HS đọc yêu

cầu BT2

Trong chuyện "Cuộc chia tay của

những con búp bê" tác giả đã

không thuật lại nguyên nhân của

sự chia tay của bố mẹ Thành và

Thủy, làm nh vậy có tính mạch lạc

khơng?

Bµi 1

a. Bố cục văn bản "

Mẹ tôi

"

- En-ri-cụ c th cha v vụ cựng xỳc ng

- En-ri-cô phạm lỗi với mẹ và cha viết th cho En-ri-cô

- Mẹ hết lòng vì En-ri-cô

- Bố yêu cầu phải xin lỗi mẹ

-> Nhỡn vào bố cục ta thấy sắp xếp có vẻ cha hợp lý nhng

các phần các đoạn lại đợc nối với nhau bằng một chủ đề

xuyên suốt: Sự ân hận của En-ri-cụ

b. Bố cục văn bản của nhà văn Tô Hoài

+

ý

tứ chủ đạo xuyên suốt văn bản: Sắc vàng trù phú, đầm

ấm của làng quê vào mùa đông, giữa ngày mùa.

- Giới thiệu bao quát về sắc vàng trong thời gian (

mùa

đông, giữa ngày mùa

) và không gian (

làng quê

)

- Những biểu hiện của sắc vàng trong khơng gian và thời

gian đó.

- NhËn xÐt, c¶m xóc vỊ mµu vµng.

Bµi 2:

- Văn bản khơng đi sâu vào chuyện chia tay của bố mẹ mà

nói về những đứa trẻ phải chịu hoàn cảnh đau buồn, chia li

khi bố mẹ li hơn

- Khơng đi vào lí do li hơn bởi nó nằm ngồi chủ đề. Việc

thuật lại q tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến cuộc chia tay của

ngời lớn có thể làm cho ý tứ chủ đạo trên bị phân tán,

không giữ đợc sự thống nhất, và do đó làm mất mạch lạc

của câu chuyện.

IV - Cñng cè

- Thế nào là mạch lạc trong văn bản?

-

Các điều kiện để văn bản có tính mạch lạc

?

V. Híng dÉn vỊ nhµ

- Häc thuéc ghi nhí

- Soạn bài: Ca dao, dân ca

+ Những câu hát về tình cảm gia đình

+ Những câu hát về tình yêu quê hơng, đất nớc, con ngời.

Ngày soạn:... Ngày dạy:...

Tuần 3 :

Tiết 9: văn bản

NHNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH

A. Mơc tiªu:

1.Kiến thức

:

HS hiểu đợc khái niệm ca dao, dân ca. Nắm đợc nội dung ý nghĩa và hình thức nghệ

thuật tiêu biểu của ca dao, dân ca qua những bài ca thuộc chủ đề tình cảm gia đình.Thuộc những

bài ca dao trong văn bản và biết thêm 1 số bài ca dao cùng chủ đề.

2.Kĩ năng:

Rèn kĩ năng đọc, cảm thụ ca dao dân ca.

3.Thái độ:

Bồi dỡng tình cảm gia đình gắn .

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

+ Gi¸o ¸n, TLTK

+ Vở, SGK

C.

Tiến trình bài dạy :

1/ Ổn định lớp:

( 1’)

2/ Kiểm tra bài cũ:

(5’)

Câu hỏi:

Văn bản “ Cuộc chia tay của những con búp bê” tác giả muốn nói với chúng ta điều

gì?

Trả lời:

Tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá và quan trọng. Mọi người nên bảo vệ và giữ gìn.

3/ Bài mới:

Hoạt động 1:

Giới thiệu bài mới.

- Mục tiêu: Tạo tâm thế cho học sinh

- Phương pháp: Thuyết trình

- Thời gian: (1ph

ó

t)

Mỗi người đều được sinh ra và lớn lên trong chiếc nơi gia đình. Mái ấm gia đình dẫu

có đơn sơ đến đâu cũng là nơi ni dưỡng suốt cuộc đời ta. Bởi thế tình yêu gia đình như nguồn

mạch chảy mãi trong lòng mỗi con người. Bài học này sẽ giúp em cảm nhận rõ hơn điều đó.

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

cần đạt

Hoạt động 2: Tìm hiểu chung.

- Mục tiêu:Khái niệm ca dao, dân ca:

- Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ, phân tích,nêu và giải

quyết vấn đề.

- Thời gian: 10p

I- Tìm hiểu chung:

1. Khái niệm ca dao,

dân ca:

-

Ca dao:

lời thơ của

- Yêu cầu HS đọc chú thích (*) sgk. - HS đọc.



Thế nào là ca dao, dân ca?

GV: Ca dao, dân ca thuộc loại trữ

tình phản ánh thế giới tâm hồn của

con người.

-GV hướng dẫn cách đọc: Chú ý

nhịp ngắt ở câu dòng 8 chữ (ngắt

2/2/2/2 hoặc 4/4

- GV đọc mẫu và yêu cầu HS đọc.

-Yêu cầu HS đọc các từ chú thích



Dựa vào chú thích (*) để trả

lời.

- Nghe thực hiện.

- Đọc theo yêu cầu của GV.

- Đọc các chú thích

dân ca và cả những bài

thơ dân gian mang

phong cách nghệ thuật

chung với lời thơ dân ca.

-Dân ca:

những sáng tác

kết hợp lời và nhạc.

2.Đọc và tìm hiểu

chú thích:

Hoạt động 3: Tìm hiểu chi tiết.

- Mục tiêu:Nắm được nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ

thuật tiêu biểu của những bài ca dao có chủ đề tình cảm gia đình

- Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ, phân tích, nêu và

giải quyết vấn .

- Thi gian: 20p

II.

Đọc- Hiểu văn bản

:

Li ca tng bài ca dao là lời

của ai, nói về ai? Tại sao em khẳng

định như vậy?



B1:Lời của mẹ ru con,nói với

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

điều đó.

B2:Lời người con gái lấy chồng xa

quê nói với mẹ và quê mẹ; lời ca

hướng về mẹ và quê mẹ, không

gian “ngõ sau”, “bến sông” thường

gắn với tâm trạng người phụ nữ.

B3:Lời cháu con nói với ông bà

hoặc người thân; đối tượng của nỗi

nhớ là ơng bà.

B4:Có thể là lời của ơng bà, cha

mẹ, cơ bác nói với con cháu hay

của anh em ruột thịt nói với nhau;

nội dung câu hát nói lên điều đó.

- GV yêu cầu HS đọc lại bài 1.



Bài ca dao này đã sử dụng biện

pháp tu từ nào? Tác dụng của nó?



So sánh ->Thấy rõ hơn cơng lao

trời biển của cha mẹ.

- HS đọc.



So sánh ->Thấy rõ hơn

công lao trời biển của cha mẹ.

* Bài1:



Nhận xét của riêng em về hai

hình ảnh: “núi ngất trời”, “biển

rộng mênh mông”?

Gợi

: Được miêu tả như thế nào?

Xuất hiện như thế nào trong câu ca

dao? Những điều đó có tác dụng

gì?



Hai hình ảnh được miêu tả bằng

những định ngữ chỉ mức độ và

được nhắc lại hai lần -> Hai hình

ảnh to lớn, cao rộng và vĩnh hằng

ấy mới diễn tả công ơn của cha mẹ.

HS trả lời



Câu ca dao mang âm điệu gì?

¢

m

điệu ấy giúp thể hiện điều gì?



Lời ru gần gũi, ấm áp, thiêng

liêng -> bài ca như lời tâm tình

thành kính, sâu lắng.



Lời ru gần gũi, ấm áp,

thiêng liêng -> bài ca như lời

tâm tình thành kính, sâu lắng.

-Âm điệu lời ru, biện

pháp so sánh.



Nhận xét về ngôn ngữ của bài ca

dao?



Giản dị mà sâu sắc.



Tìm những câu ca cũng nói về

cơng cha nghĩa mẹ như bài 1?



“Ơn cha nặng lắm … chín tháng

cưu mang”. “ Cơng cha như núi …

đạo con”;“Ngày nào em bé … ngày

ước ao”

HS trả lời



Như vậy, tình cảm mà bài 1 muốn

di

ễ

n

tả là gì?

-> Cơng lao trời biển của cha mẹ

HS cùng suy nghĩ.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

đối với con và bổn phận, trách

nhiệm của con trước công lao to

lớn ấy.

của con trước công lao to

lớn ấy.

- GV yêu cầu HS đọc bài 2.

- HS đọc.

* Bài 2:



Tiếng nói tâm trạng của người

con gái trong bài ca dao này là gì?



Nỗi buồn, xót xa, nhớ quê,

nhớ mẹ.



Cảm nhận của em về thời gian

trong bài ca dao này?

Gợi

:Tại sao là “chiều chiều”? Thời

gian đó gợi lên điều gì?



Nhiều buổi chiều. Đây là thời

gian gợi buồn gợi nhớ, chiều là lúc

mọi người đồn tụ cịn người con

gái này lại bơ vơ nơi xứ người.

HS cùng suy nghĩ.



Không gian “ngõ sau” gợi cho

em suy nghĩ gì? Biện pháp nghệ

thuật gì được vận dụng cho hình

ảnh này?



“Ngõ sau” gợi sự vắng vẻ, heo

hút làm tăng lên cảm giác cô đơn

khi xa quê.“Ngõ sau” là hình ảnh

ẩn dụ.

-Hình ảnh ẩn dụ

-Hình ảnh ẩn dụ.



Cứ từng chiều xuống, ra đứng ở

ngõ sau, cơ gái có những nỗi niềm

gì?

GV: nói thêm về thân phận người

phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Bài ca dao chỉ có hai câu ngắn

gọn,mộc mạc thế mà đau khổ, yêu

thương nhức buốt.



Nỗi nhớ về mẹ, về quê nhà, nỗi

đau buồn tủi của kẻ là con phải xa

cách cha mẹ. Có thể, có cả nỗi nhớ

về một thời con gái đã qua, nỗi đau

về cảnh ngộ khi ở nhà chồng

Học sinh cùng thảo luận.



Nội dung bài ca dao thứ hai?



Tâm trạng, nỗi buồn xót xa,

sâu lắng của người con gái lấy

chồng xa quê, nhớ mẹ.

->Tâm trạng, nỗi buồn

xót xa, sâu lắng của

người con gái lấy chồng

xa quê, nhớ mẹ.

- GV yêu cầu HS đọc bài 3.

- HS đọc.

* Bài 3:



Bài 3 nói lên tình cảm gì?



Nỗi nhớ và sự kính u đối với

ơng bà



Nỗi nhớ và sự kính u đối

với ơng bà.



Nói về ơng bà bài ca dao dùng

cụm từ “ ngó lên” giúp thể hiện

điều gì?

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>



Sự trân trọng, tơn kính



Bài ca dao đã sử dụng biện pháp

nghệ thuật nào?



So sánh : “ nuộc lạt mái nhà” với

nỗi nhớ.



So sánh : “ nuộc lạt mái

nhà” với nỗi nhớ.

-Nghệ thuật so sánh



Tại sao tác giả dân gian lại chọn

hình ảnh này để thể hiện

?



Rất nhiều, gợi sự kết nối, bền

chặt, không tách rời.



Rất nhiều, gợi sự kết nối,

bền chặt, không tách rời.



Tác dụng của biện pháp so sánh?

GV: hình thức so sánh bao

nhiêu…

bấy nhiêu

được sử dụng rất nhiều

trong ca dao. GV minh họa.



Gợi nỗi nhớ da diết , không

nguôi.



Nhận xét về âm điệu?



Âm điệu lục bát diễn tả tình cảm

sâu lắng.



Âm điệu lục bát diễn tả tình

cảm sâu lắng.



Nội dung bài ca dao 3?



Diễn tả nỗi nhớ và sự kính yêu,

biết ơn đối với ông bà.

HS suy nghĩ cùng trả lời.

->Diễn tả nỗi nhớ và sự

kính u, biết ơn đối với

ơng bà.

- GV yêu cầu HS đọc bài 4.

- HS đọc.

* Bài4:



Tình cảm gì được nói trong bài

4?



Tình anh em ruột thịt.



Tình cảm thân thương ấy được

diễn tả như thế nào?

Gợi

: lần lượt nhận xét cách thể hiện

tình cảm đó trong từng câu lục bát?

Câu lục bát hai có biện pháp tu từ

nào? Tác dụng?



Câu 1 : anh em khác với “người

xa”, có tới ba chữ

cùng

. Như vậy

anh em là hai nhưng một; Câu 2 :

sử dụng biện pháp từ so sánh, biểu

hiện sự gắn bó thiêng liêng của tình

anh em.

HS suy nghĩ cùng trả lời.

-Nghệ thuật so sánh



Bài ca dao muốn nhắc nhở chúng

ta điều gì?



Anh em phải biết hòa thuận và

nương tựa vào nhau.



Nội dung bài ca dao 4?



Biểu hiện sự gắn bó thiêng liêng

của anh em ruột thịt



Biểu hiện sự gắn bó thiêng

liêng của anh em ruột thịt.

->Biểu hiện sự gắn bó

thiêng liêng của anh em

ruột thịt.

Hoạt động4.

- Tổng kết:

-Mục tiêu:HS vận dụng kiến thức vào bài tập thực hành.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, thảo luận.

-Thời gian: 5p

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>



Như vậy tình cảm gia đình được

đề cập đến trong chùm ca dao này

là gì?



Tình cảm đối với cha mẹ,

ơng bà, anh em.



Biện pháp nghệ thuật nào là chủ

yếu trong 4 bài ca dao?



- Dùng thể thơ lục bát.

- Các hình ảnh ẩn dụ, so sánh

mộc mạc, quen thuộc gần gũi, dễ

hiểu

.

- Yêu cầu HS đọc ghi nhớ sgk.

- Đọc GN SGK-36

Ghi nhớ SGK-36

Hoạt động 5: Luyện tập

.

-Mục tiêu:HS vận dụng kiến thức vào bài tập thực hành.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, thảo luận.

-Thời gian: 3p

IV- Luyện tập:



Tình cảm gia đình =>

Tình cảm gia đình là một

trong những tình cảm

thiêng liêng nhất đối với

mỗi con người.

- Gọi HS đọc phần đọc thêm.



Những bài ca dao ấy cũng nói

về tình cảm gì? Qua đây chúng ta

có thể nói như thế nào về tình cảm

ấy của con người Việt Nam ?

- HS đọc phần đọc thêm.

Hoạt động 6:Củng cố

.

-Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học.

-Phương pháp: Hỏi đáp

-Thời gian: 2p



Em nào có thể đọc thuộc lòng

chùm ca dao vừa học? Trong chùm

ca dao ấy,em thích nhất bài nào?Vì

sao?



HS đọc thuộc lòng; Phát

biểu suy nghĩ cá nhân

4/Hướng dẫn về nhà:

( 1’)

*Bài cũ:

- Nắm được nội dung, ý nghĩa từng bài ca dao.

-Học thuộc lòng 4 bài ca dao.

-Sưu tầm thêm một số câu ca dao nói về tình cảm gia đình.

*Bài mới:

Chuẩn bị cho bài:Những câu hát về tình q/hương, đất nước, con người.

+ Đọc, trả lời câu hỏi sgk.

+Tìm hiểu ý nghĩa từng bài ca dao.

Ngày soạn: ... Ngày dạy : ...

Tiết 10:

văn bản

NHỮNG CÂU HÁT

VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG, ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI

I-MỤC TIÊU:

Giúp HS

1/ Kiến thức:

Nắm được nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của những

bài ca dao có chủ đề: tình u q hương, đất nước, con người; Thuộc những bài ca dao trong văn

bản và biết thêm một số bài thuộc hệ thống của chúng.

2/ Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng đọc, cảm nhận ca dao.

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

1/Chuẩn bị của GV:

- Nghiên cứu SGK, SGV, STK để nắm được mục tiêu và ND của bài học.

- Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học. Soạn giáo án

.

2/Chuẩn bị của HS:

soạn bài theo yêu cầu hướng dẫn của GV.

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp:

( 1’)

2/ Kiểm tra bài cũ:

(5’)

*

Câu hỏi:

Ca dao, dân ca là gì? Đọc thuộc lịng bốn bài ca dao đã học

*

Trả lời:

Ca dao: lời thơ của dân ca và cả những bài thơ dân gian mang phong cách nghệ thuật

chung với lời thơ dân ca; Dân ca:những sáng tác kết hợp lời và nhạc.

3/ Bài mới:

Hoạt động 1:

Giới thiệu bài mới.

-Mục tiêu:tạo tâm thế cho học sinh

-Phương pháp thuyết trình

-Thời gian: (1p)

I-li-a Ê-ren-bua ã t ng nói: “ Lịng yêu n

đ ừ

ướ

c ban

đầ à

u l lòng yêu nh ng cái t m

ữ

ầ

th

ườ

ng nh t: yêu cái ph nh

ấ

ố

ỏ đổ

ra b sông

ờ

…

”. Qu th t trong m i con ng

ả ậ

ỗ

ườ

i chúng ta ai

c ng có m t tình u q h

ũ

ộ

ươ

ng tha thi t. Ti t h c n y ta cùng c m nh n t t c nh ng tình

ế

ế ọ

à

ả

ậ ấ ả

ữ

c m y qua “ Nh ng câu hát v tình yêu quê h

ả ấ

ữ

ề

ươ

ng,

đấ ướ

t n

c, con ng

ườ

i”.

Hoạt động của GV

Hoạt động của

HS

Nội dung

Hoạt động 2:Tìm hiểu chung.

-Mục tiêu:Kĩ năng đọc và tìm hiểu chú thích:

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ, phân tích,nêu và

giải quyết vấn đề.

-Thời gian: 10p

I.Tìm hiểu chung.

1.Đọc văn bản:

2.Tìm hiểu chú thích:

- u cầu HS đọc 4 bài ca dao.

- Hướng dẫn HS hiểu nghĩa của các chú

thích trong bài

- Đọc.

- 1HS đọc các

chú thích theo

yêu cầu của GV.

Hoạt động 3: Tìm hiểu chi tiết.

-Mục tiêu: Nắm được nội dung, ý nghĩa và một số hình thức

nghệ thuật tiêu biểu của những bài ca dao có chủ đề: tình yêu

quê hương, đất nước, con người.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ, phân tích,nêu và

giải quyết vn .

-Thi gian: 20p

II.

Đọc

-

Hiểu văn bản

:

Cõu hát 1, tác giả dân gian đã gợi ra

những địa danh, phong cảnh nào? Em hiểu

biết gì về những địa danh, phong cảnh ấy?



HS trả lời theo

chú thích sgk.



Em đồng ý với ý kiến nào khi nhận xét về

bài 1?(theo câu1-sgk)



Ý kiến (b), (c)

*

Bài 1:



Vì sao đồng ý với ý kiến (b) ?



Những từ ngữ :

Ở đâu

?

Sông nào

?

Núi

nào

?

Đền nào

? Nêu lên sự thắc mắc của

chàng trai.

Cách xưng hô:

Chàng ơi,

nàng ơi

.

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

Một loạt câu hỏi địi hỏi người nghe( cơ gái)

phải trả lời. Có những câu không có dấu

chấm hỏi nhưng địi hỏi người nghe phải giải

đáp:

Ở đâu năm cửa nàng ơi

…,

đền nào

thiêng nhất xứ Thanh



Nêu thêm một số dẫn chứng để minh hoạ

cho ý kiến (c) là đúng?



a - Anh có biết cỏ ngựa nằm ở cữa ngõ.

Kẻ bắn con nây nằm ở cây non.

Chàng mà đối được thiếp trao tròn một quan.

-Con cá đối… tiền treo mô mồ.

b - Đến đây thiếp mới hỏi chàng.

Cây chi hai gốc nửa vàng nửa xanh ?

-Nàng hỏi chàng kể rõ ràng.

Cầu vồng hai cội nửa vàng nửa xanh.



HS thảo luận

- Hình thức hát đối đáp.



Vì sao chàng trai,cơ gái lại hỏi đáp về

những địa danh với những đặc điểm của

chúng như vậy?



Thể hiện, chia xẻ sự hiểu biết cũng như

niềm tự hào, tình yêu quê hương, đất nước.



HS thảo luận

->Thể hiện, chia sẻ sự hiểu

biết cũng như niềm tự hào,

tình yêu đối với quê hương

đất nước.



Có nhận xét gì về người hỏi và người đáp?



Lịch lãm, tế

nhị.



Yêu cầu HS đọc bài ca dao 2.



HS đọc.

* Bài 2

:



Khi nào người ta nói “rủ nhau”?



Có quan hệ gần gũi, có chung mối quan

tâm.



Có quan hệ

gần gũi, có

chung mối quan

tâm.



Nhận xét của em về cách tả cảnh bài 2?



Gợi nhiều hơn tả. Tả bằng cách nhắc đến

kiếm Hồ, Cầu Thê Húc, chùa Ngọc Sơn, đài

Nghiên, tháp Bút. Đó là những địa danh

cảnh trí tiêu biểu của hồ Hồn kiếm.



HS thảo luận

-Câu hát gợi nhiều hơn tả.



Địa danh và cảnh trí trong bài gợi lên điều

gì?



Rất nhiều cảnh trí gợi lên truyền thống

lịch sử và văn hóa->Tình u niềm tự hào về

q hương, đất nước



Có thể kiểm tra HS xem từng địa danh ấy

nhắc đến các sự kiện, câu chuyện nào?



HS trình bày

hiểu biết cá

nhân.

->Tình yêu niềm tự hào về

quê hương, đất nước



Suy ngẫm của em về câu hỏi cuối bài:

“Hỏi ai gây dựng nên non nước này”?

-Câu hỏi giàu âm điệu nhắn nhủ, tâm tình ->

Nhắc nhở thế hệ con cháu phải tiếp tục gìn

giữ và xây dựng đất nước.



Trao đổi nhóm

để trả lời

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

- Yêu cầu HS đọc lại bài ca dao 3.

- HS đọc.

* Bài 3:



Nhận xét về cảnh trí xứ Huế và cảnh tả

trong bài 3?



Phác họa cảnh đường vào xứ Huế rất đẹp

vừa khoáng đạt bao la lại quây quần. Màu

sắc gợi vẻ nên thơ, tươi mát sống động

-Cảnh gợi nhiều hơn tả.



Phân tích đại từ “Ai” và chỉ ra những tình

cảm ẩn chứa trong lời mời, lời nhắn gửi:

“Ai vơ xứ Huế thì vơ”?



“Ai” có thể chỉ người tác giả trực tiếp

nhắn gửi hoặc hướng tới người chưa quen

biết.

-Lời mời, lời nhắn gửi thể hiện tình u,

lịng tự hào; mặt khác muốn chia sẻ với mọi

người về vẻ đẹp, tình u, lịng tự hào; thể

hiện ý tình kết bạn.



Trao đổi nhóm

để trả lời

-> Ca ngợi vẻ đẹp xứ Huế,

lời nhắn gửi, lời mời chân

tình của tác giả gởi tới mọi

người.

- Yêu cầu HS đọc lại bài ca dao 4.

- HS đọc.

* Bài 4:



Hai dòng đầu bài 4 có nét đặt biệt gì về từ

ngữ. Nó có tác dụng, ý nghĩa gì?



Mỗi dịng 12 tiếng;sử dụng điệp ngữ;đảo

ngữ,phép đối xứng =>

Cánh đồng không chỉ rộng mà còn đẹp,

nhiều sức sống, trù phú.

-Dòng thơ kéo dài, điệp ngữ,

đảo ngữ và đối xứng, so

sánh



Cơ gái trong dịng cuối bài ca đã được nói

đến bằng biện pháp nghệ thuật dao? Cảm

nhận của em?



So sánh “như chẽn lúa đòng đòng” và

“ngọn nắng hồng ban mai” tương đồng ở nét

trẻ trung phơi phới và đang xn. Đó chính

nét mảnh mai, duyên thầm và đầy sức sống

của cô gái.



Trao đổi nhóm

để trả lời



Cơ gái và cánh đồng lúa có mối liên hệ

nào?



- Chính bàn tay con người bé nhỏ đó đã

làm nên cánh đồng mênh mơng.

- Làm nên hồn của cảnh ở hai câu thơ đầu.



Bài 4 là lời của ai? Người ấy muốn biểu

hiện tình cảm gì?



Ngợi ca cánh đồng và vẻ đẹp mảnh mai,

duyên thầm và đầy sức sống cùa cơ gái. Đó

cũng là cách bày tỏ tình cảm của chàng trai.



Trao đổi nhóm

để trả lời

-> Ngợi ca cánh

đồng và vẻ đẹp mảnh mai,

duyên thầm và đầy sức sống

cùa cơ gái. Đó cũng là cách

bày tỏ tình cảm của chàng

trai.



Em có biết cách hiểu nào khác về bài ca

dao này? Em có đồng ý khơng? Vì sao?



Bài ca là lời

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

*

Giảng:

Có thể hiểu nhiều cách khác nhau

theo những tiếp nhận chủ quan của mỗi

người Tuy nhiên bài này được hiểu theo

cách (1) là phổ biến hơn.

nghĩ về thân

phận mình…Đó

cũng là một cách

cảm nhận.

Hoạt động4.

- Tổng kết:

-Mục tiêu:HS củng cố lại kiến thức vừa học.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, thảo luận.

-Thời gian: 5p

III- Tổng kết:

Tình u, lịng tự hào đối

với con người và quê hương

đất nước, thể hiện qua hình

thức hỏi, đáp; lời mời; lời

nhắn gửi.



Tình cảm chung trong 4 bài ca dao này là

gì?



Để thể hiện tình cảm đó tác giả đã lựa

chọn những hình thức nào?

-Là tình u, lịng tự hào đối với con người

và q hương đất nước, thể hiện qua hình

thức hỏi, đáp; lời mời; lời nhắn gửi.



HS trả lời dựa

vào phần ghi

nhớ:

-HS ghi tổng kết.

Hoạt động 5 : Luyện tập.

-Mục tiêu:HS vận dụng kiến thức vào bài tập thực

hành.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, thảo luận.

-Thời gian: 3p

IV- Luyện tập

:

- Gọi HS đọc lại văn bản và đọc phần đọc

thêm

- HS đọc theo

yêu cầu của GV

Hoạt động 6: Củng cố.

-Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức

vừa học.

-Phương pháp: Hỏi đáp

-Thời gian: 2p



Em có nhận xét gì về thể thơ trong bốn bài

ca?



Chủ yếu là thể thơ lục bát và lục bát biến

thể, lời thơ khá tự do biến hoá: 6/8, 6/9,

7/10, 7/8.



Tình cảm chung thể hiện trong bốn bài ca

là gì?



HS trả lời như

phần tổng kết

4/Hướng dẫn về nhà:

( 1’ )

*

Bài cũ:

- Nắm được nội dung, ý nghĩa từng bài ca dao.

- Học thuộc lòng 4 bài ca dao.

- Sưu tầm thêm một số câu ca dao nói về tình u q hương đất nước.

- Làm BT 1,2,3,4 Sách BTNV/21,22

*

Bài mới:

Chuẩn bị cho bài: Từ láy.

+ Xem lại khái niệm

Từ láy

đã học ở lớp 6

+ Đọc, trả lời câu hỏi sgk.

+Tìm hiểu cách phân loại và nghĩa của từ láy

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

Tiết 11

: TV

TỪ LÁY

I-MỤC TIÊU:

Giúp HS

1/ Kiến thức:

Nắm được cấu tạo của hai loại từ láy; Hiểu được cơ chế tạo nghĩa trong tiếng

Việt

2/ Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng vận dụng những hiểu biết về cấu tạo và cơ chế tạo nghĩa của từ

láy để sử dụng tốt

3/ Thái độ:

-Giáo dục lòng yêu mến và ham thích tìm hiểu tiếng Việt

II-CHUẨN BỊ :

1/Chuẩn bị của GV:

- Nghiên cứu SGK, SGV, STK để nắm được mục tiêu và nội dung của bài học.

- Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học. Giáo án, bảng phụ.

2/Chuẩn bị của HS:

bài soạn theo yêu cầu hướng dẫn của GV.

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp:

( 1’)

2/ Kiểm tra bài cũ:

(5’)

Câu hỏi:

Trình bày cấu tạo và nghĩa từ ghép chính phụ. Cho ví dụ.

Trả lời:

Có tiếng chính, tiếng phụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính. Tiếng chính đứng trước,

tiếng phụ đứng sau; Có tính chất phân nghĩa. Nghĩa từ ghép chính phụ hẹp hơn nghĩa tiếng chính

3/ Bài mới:

Hoạt động 1:

Giới thiệu bài mới.

-Mục tiêu:tạo tâm thế cho học sinh

-Phương pháp thuyết trình

-Thời gian: (1p)

Yêu cầu HS nhắc lại :Thế nào là từ láy?. Trong tiết học này, chúng ta sẽ nắm được cấu tạo của

từ láy và từ đó vận dụng những hiểu biết về cấu tạo và cơ chế nghĩa của từ láy để sử dụng tốt từ

láy.

Hoạt động của GV, HS

Nội dung cần đạt

Hoạt động2: Tìm hiểu các loại từ láy.

-Mục tiêu:-Nắm được cấu tạo của hai loại từ láy.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ, phân

tích,nêu và giải quyết vấn đề.

-Thời gian: 10p

I- Các loại từ láy:

1- Bài tập tìm hiểu

:

- Gọi HS đọc vd 1.

- Đọc ví

dụ1.

-Cặp mắt… thăm thẳm…

-Vừa nghe thấy thế … bần bật.



Nhận xét gì về đặc điểm âm thanh của

từ đăm đăm?



Từ láy có hai tiếng giống nhau hồn

tồn về mặt âm thanh, tiếng gốc -> gọi

là láy nguyên vẹn tiếng

Hs trả lời

-đăm đăm

->hai tiếng lặp

hồn tồn



Tại khơng nói thẳm thẳm, bật bật mà

nói thăm thẳm, bần bật?



Hiện tượng biến đổi thanh điệu ở

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

tiếng thứ nhất, do qui luật hòa phối âm

thanh; đây thực chất là việc lặp lại tiếng

gốc nhưng biến đổi như vậy để xuôi tai

hơn.

-Đẹp đẹp -> đèm đẹp

-Nhạt nhạt -> nhàn nhạt.



Nhận xét hai từ láy trên



Biến

đổi âm

cuối và cả

thanh

điệu.



Các từ láy vừa xét trên là từ láy toàn

bộ. Thế nào là từ láy toàn bộ?

-Từ láy toàn bộ, các tiếng lặp lại nhau

hồn tồn,cũng có một số trường hợp

tiếng đứng trước biến đổi thanh điệu

hoặc phụ âm cuối.

=>Từ láy tồn bộ:



Hãy lấy ví dụ từ láy tồn bộ.



Tìm vd:đo đỏ, xơm xốp,

biêng biếc, trăng trắng, đèm đẹp, nhàn

nhạt

HS lấy ví

dụ

VD:đăm đăm, thăm thẳm, đèm đẹp,nhàn

nhạt

đo đỏ, xôm xốp, biêng biếc,…

- GV treo bảng phụ có ghi 2 vd:

-Tơi

mếu máo

…

liêu xiêu…



Chỉ ra tiếng gốc của hai từ láy đó?



Tiếng gốc

: mếu, xiêu



Hai từ mếu máo, liêu xiêu là từ láy bộ

phận. Thế nào là từ láy bộ phận?



Từ láy bộ phận:Giữa các tiếng có sự

giống nhau về phụ âm đầu hoặc phần

vần



Qua tìm hiểu các bài tập, em cho biết

từ láy có mấy loại?Từng loại có cấu tạo

như thế nào?

-Gọi HS đọc ghi nhớ

- HS đọc

vd.



Trả lời

dựa theo

ghi nhớ.

-Đọc ghi

nhớ

-Mếu máo

: giống phụ âm đầu

m

.

-

Liêu xiêu

giống phần vần

iêu

.

=> Từ láy bộ phận:

2. Ghi nhớ:

(SGK/42).

Hoạt động 3: Nghĩa của từ láy

-Mục tiêu:Hiểu được cơ chế tạo nghĩa trong tiếng

Việt

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ, phân

tích,nêu và giải quyết vấn đề.

-Thời gian: 10p

II.Nghĩa của từ láy

:



Nghĩa của các từ láy hả hả ,oa oa, tích

tắc, gâu gâu được tạo thành do đặc

điểm gì về âm thanh?



Chúng được tạo thành do sự mơ

phỏng âm thanh.



Chúng

được tạo

thành do

sự mơ

phỏng âm

1.Bài tập tìm hiểu:

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>



Tìm thêm một số từ láy khác co nghĩa

tạo thành từ sự mô phỏng âm thanh?



Xào xạc,rì rào,róc rách,ầm ầm,

ào ào,…



Từ các VD trên,em rút ra kết luận gì

về nghĩa của từ láy?



Nghĩa của từ láy được tạo thành do

đặc điểm hoà phối âm thanh giữa các

tiếng.



Các từ láy lí nhí, li ti, ti hí có điểm

chung gì về âm thanh và về nghĩa?



Đây là những từ láy bộ phận

(giống nhau phần vần)

-Âm thanh:có âm lượng nhỏ(i)

-Nghĩa:giống nhau đều chỉ sự nhỏ bé



Các từ láy nhấp nhơ,phập phồng, bập

bênh có điểm gì chung về âm thanh và

nghĩa?

Nhấp nhô

:khi nhô lên,khi hạ xuống.

Phập phồng

:khi phồng khi xẹp.

Bập bênh

:khi chìm khi nổi

=>Đây là những từ láy bộ phận có tiếng

gốc đứng sau.

-Tiếng láy lặp lại phụ âm đầu của tiếng

gốc và phần vần của tiếng láy giống

nhau

-Nghĩa cùng biểu thị một trạng thái vận

động.



So sánh nghĩa của các từ láy

mềm mại ,đo đỏ, mờ mờ, tim tím, ầm

ầm, ào ào…với nghĩa của các tiếng gốc

mềm, đỏ, mờ, tím, ầm, ào?



So với

mềm

thì

mềm mại

mang sắc

thái biểu cảm.

-So với

đỏ, mờ,tím

thì

đo đỏ,mờ

mờ,tim tím

có sắc thái giảm nhẹ.

-So với

ầm ,ào,vang

thì

ầm ầm,Ào

ào,vang vang

có sắc thái nhấn mạnh.



Như vậy nghĩa của từ láy được tạo

thành như thế nào?

thanh.

HS suy

nghĩ TL

HS suy

nghĩ trả

lời



Dựa vào

ghi nhớ trả

lời

-Nghĩa của các từ láy so với tiếng gốc có

những sắc thái riêng:

+ Từ láy

mềm mại,nhanh

nhảu,xinh xắn

…có sắc thái biểu cảm.

+ Từ láy

đo đỏ,tim tím,

mờ mờ,khe khẽ…

có sắc thái giảm nhẹ.

+ Từ láy

ầm ầm,ào ào,

vang vang

…có sắc thái nhấn mạnh

2. Ghi nhớ

:( SGK/42)

Hoạt động 4: Luyện tập.

-Mục tiêu: HS vận dụng KT vào BT thực hành.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, thảo luận.

-Thời gian: 15p

III-Luyện tập:

- Yêu cầu HS đọc lại đoạn “Mẹ tơi…

nặng nề thế này”.

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

? Tìm từ láy trong đoạn văn?

Bần bật, thăm thẳm, nức nở, tức tưởi,

rón rén, lặng lẽ, rực rỡ, chiền chiện,

nhảy nhót, chiêm chiếp, ríu ran, nặng

nề.

? Sắp xếp theo bảng?

-Phân loại:

+TLTB: bần bật, thăm thẳm, chiêm

chiếp

+TLBP: nức nở, tức tưởi, rón rén,lặng

lẽ, rực rỡ, nhảy nhót, ríu ran, nặng nề.

- Làm việc

theo

nhóm, tìm

các từ láy

và phân

loại:

Bài 1:

a- Các từ láy:

-Bần bật,thăm thẳm, nức nở, tức tưởi…

b-Phân loại:

+TLTB: bần bật, thăm thẳm, chiêm chiếp

+TLBP: nức nở, tức tưởi, rón rén,lặng lẽ,

rực rỡ, nhảy nhót, ríu ran, nặng nề.

Bài 2: Điền tiếng láy:

GV nhận xét và sửa chữa.

Cho 1HS lên bảng điền BT2

-Thực

hiện theo

nhóm.

HS ghi

vào vở

Bài 2:

Điền tiếng láy:

Lấp

ló,

nho

nhỏ, nhức

nhối

,

khang

khác,

thâm

thấp,

chênh

chếch,

anh

ách .

GV treo bảng phụ ghi BT3,cho 1HS lên

điền

Bài 4: Đặt câu có từ láy:

-Gợi ý HS đặt câu sao cho câu có nghĩ

-Mai có dáng người

nhỏ nhắn

(nhỏ vừa phải,hàm ý khen).

-Tính tình của Mai không

nhỏ nhặt

mà

rất cởi mở( nhỏ quá,ngụ ý xem thường)

- Tơi đâu

nhỏ nhen

như cậu tưởng.(hẹp

hịi, hay chú ý đến các việc vụn vặt).

Bài 5

:

Phân biệt từ láy hay từ ghép

?

Bài 6: Phân biệt từ láy hay từ ghép:

Làm BT3

theo yêu

cầu của

GV.

Trao đổi

với bạn

bên cạnh

làm BT4.

- HS nghe

và thực

hiện làm

BT5,6:

Bài 3:

Chọn từ để điền:

+a- Nhẹ nhàng.

b- Nhẹ nhõm.

+ a- Xấu xa.

b- Xấu xí.

+ a-Tan tành.

b- Tan tác.

Bài 4:

Đặt câu có từ láy:

Bài 5:

Phân biệt từ láy hay từ ghép:

-Tất cả các từ này đều là từ

ghép(TGĐL).Vì các từ này đều ghép bởi

hai tiếng đèu có nghĩa.

Chúng chỉ giống từ láy ở việc lặp phụ âm

đầu

Bài 6:

Phân biệt từ láy hay từ ghép:

+

Chiền

là toà nhà giống chùa

+

Nê

là trạng thái no đến khó chịu

+

Rớt

là rơi bất ngờ

+ Hành

là làm

=> Các từ trên đều là từ ghép

Hoạt động 5:Củng cố.

- Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa

học.

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

- Thời gian: 3p

- Gọi HS đọc phần đọc thêm trong sgk

–tr.44.



Từ láy có mấy loại? Nêu cấu tạo

từng loại?



Nghĩa của từ láy?

- Đọc.



Trả lời

theo hai

ghi nhớ

sgk-tr.42

4/Hướng dẫn về nhà:

( 1’ )

*

Bài cũ:

- Hoàn tất các bài tập vào vở

- Nắm chắc đặc điểm 2 loại từ láy

*Bài mới:

Chuẩn bị cho bài: Quá trình tạo lập văn bản.

+Đọc, trả lời câu hỏi sgk

+Tìm hiểu các bước tạo lập văn bản.

Ngày soạn: /9/2010 Ngày

d¹y:

/9/2010

Tiết 12

QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN

I-MỤC TIÊU:

Giúp HS:

1/ Kiến thức:

-Nắm được các bước của q trình tạo lập văn bản, để có thể tập làm văn một cách có

phương pháp và có hiệu quả hơn; Củng cố lại những liến thức và kĩ năng đã học về liên kết, về

bố cục và mạc lạc trong văn bản.

2/ Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng tạo lập văn bản.

3/ Thái độ:

ý thức tạo lập văn bản một cách tự giác.

II-CHUẨN BỊ :

1/Chuẩn bị của GV:

- Chuẩn bị hệ thống câu hỏi, tổ chức các hoạt động,bảng phụ.

2/Chuẩn bị của HS:

- Xem trước nội dung bài học, làm trước phần luyện tập.

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp: (1’)

2/ Kiểm tra bài cũ:

(5’)

Câu hỏi:

Thế nào là một văn bản có tính mạch lạc? Chỉ ra tính mạch lạc trong một văn

bản đã học.

Trả lời:

Các phần, các đoạn, các câu trong văn bản đều nói về một đề tài,biểu hiện một

chủ đề xuyên suốt; được tiếp nối theo một trình tự rõ ràng, hợp lí, trước sau hơ ứng nhau nhằm

làm

cho chủ đề liền mạch và gợi được nhiều hứng thú cho người đọc (người nghe).

3/ Bài mới:

Hoạt động 1:

Giới thiệu bài mới.

-Mục tiêu:tạo tâm thế cho học sinh

-Phương pháp thuyết trình

-Thời gian: (1p)

Các em vừa học về bố cục, liên kết và mạch lạc trong một văn bản để làm gì? Khơng chỉ

để hiểu biết thêm về văn bản mà cịn để tạo lập một văn bản đạt yêu cầu.

Hoạt động của GV, HS

Nội dung

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

-Mục tiêu: Nắm được các bước của quá trình

tạo lập văn bản, để có thể tập làm văn một

cách có phương pháp và có hiệu quả hơn.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,

phân tích,nêu và giải quyết vấn đề.

-Thời gian: 20p

1- Định hướng chính xác: Văn bản viết (nói)

cho ai, để làm gì, về cái gì và như thế nào?



Trong cuộc sống hằng ngày có khi em phải

viết thư, phát biểu ý kiến, viết bài tập làm văn.

Có điều gì thơi thúc em để hồn thành những

văn bản đó?

HS suy nghĩ trả lời



Bày tỏ tình cảm, thơng báo điều gì, thăm hỏi

đến người thân, bạn bè. Trình bày ý kiến cùa

mình. Giải quyết yêu cầu của đề bài.

=> Tạo lập văn bản



Để tạo lập những văn bản như vậy người

viết phải xác định những vấn đề gì?

HS suy nghĩ trả lời

- Định hướng chính xác rõ 4 vấn đề:

+Viết(nói) cho ai?(đối tượng) +Viết để làm

gì?(mục đích) +Viết về cái gì?(nội dung )

+Viết như thế nào?(hình thức ,cách thức)



Các điều kiện cho bố cục của một văn bản

đó là gì?



Rành mạch, hợp lí.



Như vậy sau khi xác định được 4 vấn đề, thì

cần làm những việc gì để viết được một văn

bản?



Tìm ý và sắp xếp ý để có một bố cục rành

mạch, hợp lí, thể hiện đúng định hướng trên

2- Tìm ý và sắp xếp ý để có một bố cục

rành mạch, hợp lí, thể hiện đúng định hướng

trên.



Chỉ có ý và dàn bài thì đã tạo ra được một

văn bản chưa? Vì sao?



Chưa. Vì văn bản cần có tính mạch lạc và

liên kết.



Chưa. Vì văn bản cần có tính mạch lạc và

liên kết.



Việc viết thành văn ấy cần đạt được những

yêu cầu gì? Hãy lựa chọn những yêu cầu ấy

theo sgk.



Tất cả những yêu cầu ấy đều cần thiết



Tất cả những yêu cầu ấy đều cần thiết.



Như vậy bước tiếp theo để tạo lập văn bản

nữa là gì?

HS suy nghĩ trả lời



Diễn đạt các ý đã ghi trong bố cục thành

những câu,đoạn văn chính xác, trong sáng, có

mạch lạc và liên kết chặt chẽ với nhau

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>



Thực hiện xong bước này, theo em cần phải

làm gì?

HS dựa vào sgk trả lời.

GV:

Lưu ý

có nhiều HS đã bỏ qua giai đoạn

này đó là điều nên tránh.

4-Kiểm tra xem văn bản vừa tạo lập có đạt

các yêu cầu đã nêu ở trên chưa và có cần sửa

chữa gì khơng.



Tóm lại q trình tạo lập văn bản cần có

những bước cụ thể nào?



HS trả lời như phần ghi nhớ.

*ghi nhớ (sgk)

Hoạt động 3:Luyện tập.

-Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức vào bài tập

thực hành.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, thảo luận.

-Thời gian: 15p

II-Luyện tập:

Bài 1:

Bài 2:

a- Không chỉ thuật lại cơng việc học tập và

báo cáo thành tích. Điều quan trọng là mình

phải từ thực tế ấy rút ra những kinh nghiệm

học tập.

b- Bạn đã xác định khơng đúng đối tượng

giao tiếp, cần trình bày với HS chứ không

phải thầy cô.

Bài 1:

Hướng dẫn HS làm BT1.Định hướng

HS vào 2 câu (c )và(d)

HS đọc và thực hiện chú ý câu (c) và (d )

Thảo luận nhóm, ghi ý kiến trả lời

Bài 2:

a- Không chỉ thuật lại công việc học tập và

báo cáo thành tích. Điều quan trọng là mình

phải từ thực tế ấy rút ra những kinh nghiệm

học tập.

b- Bạn đã xác định không đúng đối tượng

giao tiếp, cần trình bày với HS chứ khơng

phải thầy cơ.

-Người báo cáo đã không xác định được yêu

cầu của văn bản là nói về kinh nghiệm học

tốt.

-Người tạo lập văn bản nói đã khơng chú ý

đến việc mình nói cho ai(người nghe ở đây

chính là các bạn dự hội nghị)

Thảo luận:

HS thảo luận nhóm.

đại diện các nhóm lên trình bày

GV nhận xét, chuẩn KT

Bài tập 3.

Yêu cầu HS ghi ra mô hình chung một dàn

bài.

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

…

(b) Ý nhỏ 2:

…

(2) Ý lớn 2:

(a)…

(b)…

III. Kết bài: …

Hoạt động 4: Củng cố.

-Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức

vừa học.

-Phương pháp: Hỏi đáp

-Thời gian: 3p



Để tạo một văn bản,người tạo lập văn bản

cần phải lần lượt thực hiện các bước như thế

nào?



Trả lời theo ghi nhớ

4/Hướng dẫn về nhà:

( 1’ )

*Bài cũ: - Hoàn tất các bài tập vào vở

-N

¾m

chắc các bước tạo lập văn bản

*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Những câu hát than thân.

+ Đọc, trả lời câu hỏi sgk.

+ Tìm hiểu ý nghĩa từng bài ca dao.

VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 1

( làm ở nhà )

I. MỤC TIÊU ĐÁNH GIÁ:

Giúp HS

1/ Kiến thức:

Ôn tập về cách làm bài văn tự sự.

2/ Kĩ năng:

Rèn kĩ năng về cách dùng từ,viết đoạn văn và về liên kết bố cục, mạch lạc trong văn

bản vào bài làm của mình.

3/ Thái độ:

Thể hiện tình cảm yêu thương, giúp đỡ bạn bè trong lúc khó khăn

II. ĐỀ KIỂM TRA:

Em và các bạn trong lớp đã giúp đỡ một bạn nghèo vượt khó vươn lên trong học tập. Em

hãy kể lại câu chuyện đó.

III. ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM:

A.Đáp án:

1. Phần mở bài:

Giới thiệu việc phát hiện hồn cảnh khó khăn của bạn.

2. Phần thân bài:

a) Kể về bạn và hồn cảnh khó khăn của gia đình bạn:

- Hồn cảnh bạn khó khăn như thế nào.

- Những cố gắng của bạn nhưng khó có thể vượt qua nếu khơng có sự động viên, giúp đỡ

của các bạn.

b) Kể lại kế hoạch giúp đỡ bạn:

- Những ai tham gia ?

- Những việc làm cụ thể : vạch kế hoạch, thực hiện kế hoạch.

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

3. Phần kết bài :

- Kể lại kết quả cuối cùng.

- Nêu suy nghĩ, tình cảm của mọi người.

B.Biểu điểm

:

-Điểm 9-10: Đạt được các yêu cầu về nội dung, thể loại và tuỳ theo mức độ trong phạm

vi yêu cầu đó mà xác định mức điểm chênh lệch.

-Điểm7-8: Nắm được nội dung ,thể loại.Tuy nhiên việc sử dụng từ ngữ đơi chỗ chưa

thật hợp lí, sai khơng q 5 lỗi chính tả.

Điểm 5-6: Viết đúng nội dung,thể loại nhưng còn ở dạng sơ sài,lời văn chưa được trôi

chảy nhưng vẫn đảm bảo văn tự sự.

-Điểm 3-4: Bài văn cịn sơ sài, tình tiết cịn lộn xộn, diễn đạt lủng củng, sai nhiều lỗi

chính tả.

-Điểm 1-2: Biết cách làm song quá sơ sài, diễn đạt lộn xộn, sai nhiều lỗi chính tả.

-Điểm 0:Bỏ giấy trắng hoặc viết vài câu vô nghĩa.

IV. HƯỚNG DẪN HS CÁCH LÀM BÀI:

1.Nội dung

: Kể câu chuyện giúp đỡ bạn vượt khó vươn lên trong học tập

2. Kiểu bài

: Tự sự

3. Xây dựng bố cục bài viết

: Đảm bảo 3 phần

4. Hình thức bài viết

:

-Trình bày rõ ràng ,đúng bố cục bài văn.

-Tránh sai các lỗi: chính tả, dùng từ ,viết câu,diễn đạt…

5.Yêu cầu thời gian nộp bài

:

---Tiết 13

Tuần 4 Ngày soạn: /9/2010 Ngày giảng: /9/2010

NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN

I-MỤC TIÊU:

1/ Kiến thức:

Nắm được nội dung, ý nghĩa và một số nghệ thuật tiêu biểu của những bài ca

dao thuộc chủ đề than thân; HS thuộc những bài ca dao của chủ đề này.

2/ Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng đọc, cảm nhận ca dao.

3/ Thái độ:

Giáo dục tình yêu thương nhân đạo.

II-CHUẨN BỊ:

1/Chuẩn bị của GV:

- Nghiên cứu SGK, SGV, STK để nắm được mục tiêu và nội dung của bài học.

- Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học. Soạn giáo án

.

2/Chuẩn bị của HS:

bài soạn theo hướng dẫn của GV.

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp:

( 1’)

-Kiểm tra sĩ số ,tác phong HS.

2/ Kiểm tra bài cũ:

(5’)

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

- Đọc thuộc lòng 4 bài ca dao về tình yêu quê hương, đất nước, con người.

- Đằng sau những lời mời, hỏi đáp, lời nhắn gửi và bức tranh phong cảnh, đó là tình cảm

gì? Hãy phân tích để làm sáng tỏ.

Trả lời:

- HS đọc.

- Tình u, lịng tự hào đối với con người và quê hương đất nước. HS chứng minh

3/ Giảng bài mới:

Hoạt động 1:

Giới thiệu bài mới.

-Mục tiêu:Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho hs

-Phương pháp: thuyết trình

-Thời gian: 1p

Ca dao, dân ca không ch l ti ng hát yêu th

ỉ à ế

ươ

ng, tình ngh a trong quan h gia ình, l

ĩ

ệ

đ

à

nh ng b i ca ng i v tình yêu quê h

ữ

à

ợ ề

ươ

ng,

đấ

t n

ướ

c, con ng

ườ

i m bên c nh ó cịn có

à

ạ

đ

nh ng ti ng hát than th cho nh ng m nh

ữ

ế

ở

ữ

ả

đờ ơ ự

i c c c, cay

đắ

ng c ng nh t cáo xã h i

ũ

ư ố

ộ

phong ki n b ng nh ng hình nh, ngôn ng sinh

ế

ằ

ữ

ả

ữ

độ

ng, a d ng m các em có th hi u

đ

ạ

à

ể ể đượ

c

qua ti t h c n y.

ế ọ

à

Hoạt động của GV

Hoạt

động của

HS

Nội dung

Hoạt động 2:

Tìm hiểu chung

-Mục tiêu:HS đọc bài và tìm hiểu chú thích.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ, phân

tích, nêu và giải quyết vấn đề.

-Thời gian: 8p

I- Tìm hiểu chung:

1.Đọc văn bản:

-Hướng dẫn HS đọc: cần đọc giọng tha

thiết thể hiện sự thông cảm, yêu thương.

-HS đọc.

GV uốn nắn, sửa chữa và đọc lại

-Nêu một vài chú thích yêu cầu HS giải

nghĩa

HS nêu và

giải thích

nghĩa.

2.Tìm hiểu chú thích:

Hoạt động 3

: Tìm hiểu chi tiết

-Mục tiêu:Nắm được nội dung, ý nghĩa và một số nghệ

thuật tiêu biểu của những bài ca dao thuộc chủ đề than

thân.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,phân

tích,nêu và giải quyết vấn đề.

-Thời gian: 18p

II-Tìm hiểu chi tiết:

Bài1:

- Yêu cầu HS đọc lại bài 1.

- HS đọc.

 Bài ca dao là lời của ai, nói về điều gì?



Lời người lao động, kể về cuộc đời số

phận của cò



Lời

người lao

động, kể

về cuộc

đời số

phận của

cị.

 Có mấy lần tác giả nhắc đến hình ảnh

con cị?

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

 Những từ ngữ “thân cò”, “gầy cò con”

gợi cho em liên tưởng đến điều gì?



- “Thân cị”:hồn cảnh, số

phận lẻ loi cô độc, đầy ngang trái.

-“Gầy cị con”: hình dáng bé nhỏ gầy

guộc, yếu đuối.

-Hình dáng, số phận thân cò thật tội

nghiệp đáng thương.



- “Thân

cị”:hồn

cảnh, số

phận lẻ loi

cơ độc,

đầy ngang

trái.

 Nhận xét về cách sử dụng những hình

ảnh trong bài ca dao này? Và tác dụng

của nó?



Hình ảnh đối lập: nước

non >< một mình; thân cị >< thác

ghềnh-> diễn ta sự khó khăn ,trắc trở



Hình

ảnh đối

lập:

-Hình ảnh đối lập:

nước non >< một

mình; thân cò>< thác

ghềnh

-> diễn tả sự khó khăn,

trắc trở

 Người nơng dân xưa đã mượn hình

ảnh thân cị để diển tả cuộc đời, thân

phận của mình. Như vậy em hiểu được

cuộc đời và số phận của người nông dân

xưa như thế nào?



Cơ cực, lầm than, vất vả, gặp nhiều

ngang trái. Dù cố công lao động quanh

năm suốt tháng nhưng nghèo vẫn hoàn

nghèo. Cuộc đời tối tăm khơng lối thốt.

HS trả lời

=>Cuộc đời lận đận,

vất vả,gặp nhiều ngang

trái của người nơng

dân.



Vì sao người nông dân xưa thường

mượn hình ảnh thân cị để diển tả cuộc

đời, thân phận của mình?



Cị gần gũi, gắn bó với người nơng dân;

có những phẩm chất: hiền lành, trong

sạch, cần cù, lặn lội kiếm sống của người

nông dân.

-Đọc “ Ai làm cho….đầy

Cho ao kia cạn ……..con”

HS suy

nghĩ trả

lời

 Em hiểu gì về đại từ “ai” và biện pháp

nghệ thuật ở câu cuối cùng với ý nghĩa

của nó?



“

Ai

” ám chỉ giai cấp thống trị – những

con người góp phần tạo ra những ngang

trái vùi dập cuộc đời người nơng dân.Câu

hỏi tu từ góp phần khẳng định thêm điều

đó.

“ Ai làm cho…đầy

Cho ao kia cạn …

con”

->Câu hỏi tu từ.

 Như vậy ngoài ý nghĩa than thân, bài

ca dao cịn có ý nghĩa gì?



Sự phản kháng, tố cáo chế độ phong

kiến



Sự phản

kháng, tố

cáo chế độ

phong

kiến.

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

 Hãy đọc một số bài ca dao có xuất hiện

hình ảnh con cò?



Con cò lặn lội … nỉ non.

Con cò mà đi … cò con.

Con cò bay lả … cánh đồng.

- Yêu cầu HS đọc lại bài ca dao 2.

- HS đọc.

Bài2:

 Bài ca dao bắt đầu bằng “thương

thay”. Em hiểu từ này như thế nào?



Vừa thương vừa đồng cảm, thương cho

người và cũng thương cho mình.

 Tình thương cảm ấy gửi đến đối tượng

nào?

Tằm nhả tơ, kiến tìm mồi, hạc mỏi

cánh, cuốc kêu



Tằm nhả

tơ, kiến

tìm mồi,

hạc mỏi

cánh, cuốc

kêu

 Những hình ảnh đó gợi em liên tưởng

đến ai?



Người lao động với nhiều nỗi khổ khác

nhau



Người

lao động

với nhiều

nỗi khổ

khác nhau.

 Đây là cách nói phổ biến trong ca dao,

hãy gọi tên?

-Hình ảnh ẩn dụ

Hình ảnh

ẩn dụ

-Hình ảnh ẩn dụ.

 Qua 4 hình ảnh ẩn dụ đó người lao

động đã bày tỏ nỗi thương thân như thế

nào?



Thương cho thân phận

bị bòn rút sức

lao động;

Thân phận nhỏ nhoi suốt đời

xi ngược mà vẫn nghèo khó;

Cuộc đời

phiêu bạt,

lận đận và những cố gắng vô vọng

của

người lao động trong xã hội cũ; Thận

phận

thấp cổ bé họng, nỗi đau oan trái

không được lẽ công bằng nào soi tỏ.

HS suy

nghĩ trả

lời

 Ý nghĩa của việc lặp lại “thương thay”

?



Diễn tả nỗi thương cảm và tơ đậm nỗi

xót xa cho tình cảnh cay đắng nhiều bề

của người lao động trong xã hội cũ; kết

nối và mở ra những nỗi thương khác.

 Nội dung bài ca dao 2 muốn nói lên

điều gì?



Nỗi khổ nhiều bề của người lao động bị

áp bức, bóc lột, chịu nhiều oan trái.



Nỗi khổ

nhiều bề

của người

lao động

bị áp bức,

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

bóc lột,

chịu

nhiều oan

trái.

- Yêu cầu HS đọc lại bài ca dao 3.

- HS đọc.

Bài 3:

 Thân phận người phụ nữ đã được so

sánh với hình ảnh nào? Ý nghĩa của sự

so sánh?



Trái bần

->Gợi thân phận nghèo hèn

hay thân phận chìm nổi, lênh đênh vơ

định của người phụ nữ trong xã hội phong

kiến.



Trái bần

-Hình ảnh so sánh.

 Qua đó bài ca dao 3 muốn nói lên điều

gì?



Gợi cuộc đời, thân phận bé nhỏ,chìm

nổi lênh đênh vơ định của người phụ nữ

ngày xưa.

->Gợi cuộc đời, thân

phận bé nhỏ,chìm nổi

lênh đênh vơ định của

người phụ nữ ngày

xưa.

 Hãy đọc một số bài ca dao có cụm từ

“Thân em”. Những bài ấy thường nói về

ai, về điều gì và thường giống nhau như

thế nào về nghệ thuật?



Thân em như hạt mưa sa; Thân em như

tấm lụa đào; Thân em như giếng giữa

đàng…

Thường nói đến thân phận người phụ nữ;

mở đầu bằng

thân em

và có những hình

ảnh, chi tiết so sánh để nói về người phụ

nữ.

HS suy

nghĩ trả

lời

Hoạt động 4

:Tổng kết.

-Mục tiêu: Nắm được nội dung bài.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích.

-Thời gian: 5p

III- Tổng kết:

 Nghệ thuật và ý nghĩa chính trong 3

bài ca dao?



-Dùng những sự vật con vật gần gũi nhỏ

bé đáng thương làm hình ảnh biểu tượng,

ẩn dụ, so sánh.

- Diễn tả cuộc đời, thân phận con người

trong xã hội cũ, có ý nghĩa than thân và

phản kháng tố cáo xã hội phong kiến.

 Em hiểu thêm điều gì về đời sống dân

tộc ta qua những câu hát than thân

trong ca dao,dân ca?

-Dân tộc ta chịu nhiều gian lao,vất vả,tâm

HS suy

nghĩ trả

lời

-Dùng những sự vật

con vật gần gũi nhỏ bé

đáng thương làm hình

ảnh biểu tượng, ẩn dụ,

so sánh.

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

hồn dân tộc mang nhiều nỗi buồn.

-Vượt lên nỗi buồn tủi ấy,dân tộc ta có

sức sống mãnh liệt

-Cần tiếp tục giải phóng cho người phụ nữ

để họ có hạnh phúc



HS trao

đổi nhóm:

Hoạt động 5

: Luyện tập

-Mục tiêu:HS trả lời câu hỏi trong SGK

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích.

-Thời gian: 5p

IV- Luyện tập:

Bài 1:

Bài 2:

- Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài

tập 1 phần luỵện tập sgk

? Nêu đặc điểm chung về nội dung, nghệ

thuệt của 3 bài ca dao?

-

Nội dung

:

+ Cả ba bài đều diễn tả cuộc đời,than

phận con người trong xã hội cũ.

+ Cả ba bài, ngồi ý nghĩa chính là

than

thân

,cịn có ý nghĩa phản kháng.

-

Nghệ thuật

:

+Cả ba bài đều sử dụng thể thơ lục bát và

có âm điệu than thân thương cảm

+Cả ba bài đều sử dụng những hình ảnh

so sánh hoặc ẩn dụ để diễn tả cuộc

đời,thân phận con người ( con cị, con

tằm,con kiến,trái bần…)

+Đều có nhưng cụm từ mang tính truyền

thống( lên thác xuống ghềnh,Thương

thay, Thân em,…) và đều có hình thức

câu hỏi tu từ.

?Đọc phần đọc thêm.

- HS thảo

luận nhóm

thống nhất

ý kiến

phát biểu:

.

Hoạt động 6

:Củng cố.

-Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học.

-Phương pháp: Hỏi đáp

-Thời gian: 1p

- Gọi HS đọc diễn cảm văn bản, đọc phần

ghi nhớ

- Thực

hiện theo

yêu cầu

của GV.

4/ Hướng dẫn về nhà:

(1’)

*

Bài cũ:

- Nắm được nội dung, ý nghĩa từng bài ca dao.

- Học thuộc lòng 3 bài ca dao.

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

+ Tìm hiểu ý nghĩa từng bài ca dao.

---@---Tiết 14 Ngày soạn: /9/2010 Ngày giảng: /9/2010

NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM

I-MỤC TIÊU:

Giúp HS:

1/ Kiến thức:

-Nắm được nội dung, ý nghĩa và một số nghệ thuật tiêu biểu của những bài

ca dao thuộc chủ đề châm biếm. HS thuộc những bài ca dao của chủ đề này.

2/ Kĩ năng:

-Rèn luyện kĩ năng đọc, cảm nhận ca dao.

3/ Thái độ:

-Giáo dục HS tránh xa những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống.

II-CHUẨN BỊ :

1/Chuẩn bị của GV:

- Nghiên cứu SGK, SGV, STK để nắm được mục tiêu và nội dung của bài học.

- Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học. Soạn giáo án

.

2/Chuẩn bị của HS:

bài soạn theo hướng dẫn của GV.

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp:

( 1’)

2/ Kiểm tra bài cũ:

(5’)

Câu hỏi:

-

Đọc thuộc lòng 4 bài ca dao than thân.

- Nêu những đặc điểm chung về nội dung và nghệ thuật các bài ca dao thuộc chủ đề này.

Trả lời:

HS đọc.

- Dùng những sự vật con vật gần gũi nhỏ bé đáng thương làm hình ảnh biểu tượng, ẩn

dụ,so sánh; Diễn tả cuộc đời, thân phận con người trong xã hội cũ, có ý nghĩa than thân và phản

kháng.

3/ Giảng bài mới:

Hoạt động 1:

Giới thiệu bài mới.

-Mục tiêu:Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho hs

-Phương pháp: thuyết trình

-Thời gian: 1p

N i dung c m xúc c a ca dao, dân ca r t a d ng. Ngo i nh ng câu hát yêu th

ộ

ả

ủ

ấ đ

ạ

à

ữ

ươ

ng, tình

ngh a, nh ng câu hát than thân. Ca dao, dân ca cịn có nhi u câu hát châm bi m ã th hi n

ĩ

ữ

ề

ế đ

ể ệ

khá t p trung nh ng

ậ

ữ

đặ ắ

c s c ngh thu t tr o l ng dân gian Vi t Nam, nh m ph i b y nh ng

ệ

ậ

à ộ

ệ

ằ

ơ à

ữ

hi n t

ệ

ượ

ng áng c

đ

ườ

i trong cu c s ng. V n b n “Nh ng câu hát châm bi m” cho ta c m

ộ

ố

ă

ả

ữ

ế

ả

nh n rõ h n i u ó.

ậ

ơ đ ề đ

Hoạt động của GV

Hoạt động

của HS

Nội dung

Hoạt động 2:

Tìm hiểu chung

-Mục tiêu:HS nắm được nd văn bản, chú thích của bài.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,phân tích,nêu

và giải quyết vấn đề.

-Thời gian: 5p

I- Tìm hiểu

chung.

1.Đọc văn bản:

- GV hướng dẫn HS đọc: cần nhấn giọng

đọc vào những từ ngữ có nội dung phê

phán, châm biếm.

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

-Gọi HS đọc chú thích

-1HS đọc chú

thích

2.Tìm hiểu chú

thích:

Hoạt động 3

: Tìm hiểu chi tiết

-Mục tiêu: Nắm được nội dung, ý nghĩa và một số nghệ

thuật tiêu biểu của những bài ca dao thuộc chủ đề châm

biếm .

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,phân tích,nêu

và giải quyết vấn đề.

-Thời gian: 24p

II Tìm hiểu chi

tiết:

* Bài1:

GV yêu cầu HS đọc lại bài 1.

HS đọc.

 Trong những câu hát than thân, người

nơng dân mượn hình ảnh “thân cị” để

diễn tả điều gì?



Cuộc đời và số phận của mình



Cuộc đời

và số phận

của mình.

 Cịn trong bài ca dao này?



Chỉ là một hình thức họa vần để bắt vần,

vừa để chuẩn bị cho việc giới thiệu nhân

vật, hiện tượng này có rất nhiều trong ca

dao. Vd: Quả cau nho nhỏ…; Trên trời có

đám mây xanh…

 Bài ca dao là lời nói của ai nói với ai và

nói để làm gì?



Cháu nói với cơ yếm đàovề chú để cầu

hơn

 Giới thiệu về người chú có từ nào được

nhắc lại nhiều lần?



Từ

hay

.

 Người chú hay những gì?



Hay tửu, hay tăm, hay nước chè đặc, hay

nằm ngủ trưa.



Hay tửu,

hay tăm, hay

nước chè đặc,

hay nằm ngủ

trưa.

 Từ “hay” thường dùng với nghĩa tốt,

giỏi, thành thạo. Từ “hay” ở đây có được

dùng với nghĩa đó hay khơng và tác dụng

của nó?



Người chú giỏi nhưng giỏi những tật xấu,

từ hay được nhắc lại 4 lần với ý mỉa mai

 Giới thiệu để cầu hôn mà lại đưa ra

những tật xấu,đó là hình thức nghệ thuật

gì? Tác dụng?



Nói ngược. Gây cười, làm tăng ý nghĩa

mỉa mai.



Nói ngược.

Gây cười,

làm tăng ý

nghĩa mỉa

mai.

-Lặp từ, cách nói

ngược.

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

qua hai câu cuối?



Cái ước ao thể hiện sự lười biếng, người

chú xấu ngay cả trong suy nghĩ.

thể hiện sự

lười biếng,

người chú

xấu ngay cả

trong suy

nghĩ.

 Nhận xét về chân dung người chú?



Nghiện ngập, lười lao động, thích hưởng

thụ.



Nghiện

ngập, lười lao

động, thích

hưởng thụ.

 Ý nghĩa bài ca dao này là gì?



Châm biếm hạng người nghiện ngập,lười

lao động

->Châm biếm

hạng

người

nghiện ngậplười

lao động.

- Yêu cầu HS đọc lại bài ca dao 2.

- HS đọc.

*Bài 2:

 Bài ca dao này nhại lời của ai nói với

ai?



Lời thầy bói nói với một người phụ nữ.

 Lời thầy bói phán về những nội dung

gì?



Những chuyện hệ trọng về số phận người

đi xem rất quan tâm : giàu – nghèo, cha –

mẹ, chồng – con

 Cách nói của thầy như thế nào?



Nói dựa, nói nước đơi. Thầy nói rõ ràng,

khẳng định như đinh đóng cột nhưng nói về

những sự hiển nhiên nên lời nói trở thành

vơ nghĩa, ấu trĩ, nực cười.

 Tác giả đã gây cười cho người đọc vì

cách nói dựa, nói nước đơi của thầy bói

bằng cách nói ntn ?

Nói nước đơi,nói

phóng đại.



Nói nước

đơi,nói phóng

đại.

-Nói nước đơi

,nói phóng đại.

 Bài ca dao này phê phán hiện tượng nào

trong đời sống xã hội?



Những người hành nghề và những người

mê tín dị đoan.

->Bài ca dao

phê phán

những người

hành nghề và

những

hiện

tượng mê dị

đoan đến mù

quáng mê muội.

 Suy nghĩ của em về hiện tượng này?



Không nên mê tín dị đoan, cần được bài

trừ



Khơng nên

mê tín dị

đoan, cần

được bài trừ.

 Đọc một số bài ca dao khác có nội dung

tương tự?

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

Tử vi xem số cho thầy…

Yêu cầu HS đọc lại bài ca dao 3.

HS đọc.

*

Bài 3:

 Mỗi con vật trong bài ca dao 3 tượng

trưng cho ai, hạng người nào trong xã

hội?



Người nơng dân; kẻ tai to mặt lớn; cai lệ,

lính lệ; anh gõ mõ.



Người

nông dân; kẻ

tai to mặt lớn;

cai lệ, lính lệ;

anh gõ mõ.

-Hình ảnh tượng

trưng

(Người nông

dân; kẻ tai to mặt

lớn; cai lệ, lính

lệ; anh gõ mõ.)

 Vì sao tác giả dân gian lại chọn các con

vật để miêu tả?



Sinh động; nội dung châm biếm trở nên

sâu sắc hơn.



Sinh động;

nội dung

châm biếm

trở nên sâu

sắc hơn.

 Cảnh tượng trong bài có phù hợp với

đám ma khơng? Vì sao?



Khơng; Khơng thấy sự tang thương mà

chỉ là cuộc đánh chén vui vẻ chia chác

trong gia đình người chết, cái chết của con

cò trở thành dịp vui chơi, chè chén om sịm.

 Bài ca dao này phê phán điều gì?



Phê phán châm biếm hủ tục ma chay

trong xã hội cũ.



Phê phán

châm biếm

hủ tục ma

chay trong xã

hội cũ.

->Phê phán châm

biếm

kín đáo,sâu sắc

hủ tục ma chay

trong xã hội cũ.

- Yêu cầu HS đọc lại bài ca dao 4.

- HS đọc.

*

Bài 4:

 Tại sao tác giả dân gian gọi cai lệ là

“cậu cai”?

Vừa như để lấy lòng vừa như

để châm chọc mát mẻ.



Vừa như

để lấy lòng

vừa như để

châm chọc

mát mẻ.

 Nhận xét về cách giới thiệu cậu cai của

tác giả?



Câu định nghĩa: cậu cai gọi là cậu cai->

Nhân vật này chỉ có tên gọi như thế ngồi

ra khơng có gì hơn.

 Chân dung cậu cai được miêu tả qua

những chi tiết nào? Cậu cai là người như

thế nào?



Nón dấu lơng gà, ngón tay đeo nhẫn, ba

năm mới có một chuyến cơng tác nhưng áo

ngắn thì mượn, quần dài thì thuê -> lố lăng,

bắng nhắng, trai lơ, không quyền hành.

 Bài ca dao sử dụng biện pháp nghệ

thuật gì? Thể hiện thái độ gì?



-Nghệ thuật phóng đại

-> Thể hiện thái độ mỉa mai pha chút

thương hại của người dân đối với cậu cai



-Nghệ thuật

phóng đại

-Giới thiệu chân

dung cậu cai

->Bằng câu định

nghĩa,

nghệ thuật phóng

đại

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

của người dân

đối với cậu cai

Hoạt động 4

:Tổng kết.

-Mục tiêu: Nắm được nội dung bài.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích.

-Thời gian: 5p

III. Tổng kết:

(Ghi nhớ

SGK-tr.53)

 Nghệ thuật và nội dung chính trong 4

bài ca dao?

Gọi HS đọc ghi nhớ SGK-tr53



Hs trả lời

như ghi nhớ

sgk.

Hoạt động 5

:Luyện tập.

-Mục tiêu:HS biết phát biểu về ngày khai trường.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích.

-Thời gian: 3p

IV. Luyện tập.

 Nhận xét về sự giống nhau của 4 bài ca

dao em đồng ý với ý kiến nào trong sgk?



Đọc BT1

và thảo luận

nhóm.

Đồng ý với ý

kiến (c)

Bài1

:Ý kiến c.

 Những câu hát châm biếm có điểm gì

giống với truyện cười dân gian?

*Gợi ý: HS xem BT2 trong SBTNV-tr29

-Đều có nội dung châm biếm,đối tượng

châm biếm.Những nhân vật,đối tượng bị

châm biếm đều là những hạng người đáng

chê cười về tính cách,bản chất.

-Đều sử dụng một số hình thức gây cười.

-Đều tạo ra tiếng cưòi cho ngưòi

nghe,người đọc.



Đọc BT2

và thảo luận

nhóm thống

nhất ý kiến.

Bài2:

Tạo cho người

đọc trận cười vui

thoải mái hoặc

giễu cợt những

thói hư tật xấu

trong xã hội.

Hoạt động 6

:Củng cố.

-Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học.HS

thuộc những bài ca dao của chủ đề này.

-Phương pháp: Hỏi đáp

-Thời gian: 2p

 Đọc diễn cảm lại bài ca dao.Em hãy

phân tích một bài ca dao mà em thích?



HS thực

hiện theo yêu

cầu.

4/ Hướng dẫn về nhà:

( 1’ )

*Bài cũ: -Nắm được nội dung, ý nghĩa từng bài ca dao.

-Học thuộc lòng 4 bài ca dao.

*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Đại từ.

+ Đọc, trả lời câu hỏi sgk.

+Tự rút ra khái niệm và phân loại .

Tiết 15 Ngày soạn: /9/2010

Ngày giảng: /9/2010

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

I-MỤC TIÊU:

Giúp HS:

1/ Kiến thức:

-Nắm được thế nào là đại từ. Nắm được các loại đại từ tiếng Việt.

2/ Kĩ năng:

-Rèn luện kĩ năng nhận biết và sử dụng đại từ.

3/ Thái độ:

-Ý thức sử dụng đại từ thích hợp trong giao tiếp.

II-CHUẨN BỊ :

1/Chuẩn bị của GV:

-

Nghiên cứu SGK,SGV,STK để nắm được mục tiêu và nội dung của bài học

.

-

Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học.

-

Giáo án, bảng phụ, bảng thảo luận

2/Chuẩn bị của HS:

Bài soạn theo yêu cầu hướng dẫn của GV.

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp:

( 1’)

2/ Kiểm tra bài cũ:

(5’)

Câu hỏi:

Có mấy loại từ láy? Trình bày cấu tạo từng loại? Cho ví dụ.

Trả lời:

Từ láy toàn bộ: các tiếng lặp lại hoàn toàn, cũng có một số trường hợp tiếng đứng

trước biến đổi thanh điệu hoặc phụ âm cuối; Từ láy bộ phận: giữa các tiếng có sự giống nhau về

phụ âm đầu hoặc phần vần.

3/ Giảng bài mới:

Hoạt động 1:

Giới thiệu bài mới.

-Mục tiêu:Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho hs

-Phương pháp: thuyết trình

-Thời gian: 1p

Hãy gọi tên cho sự vật cô đang cầm trên tay – Phấn; Gọi tên tính chất của bông hoa – Đỏ; Gọi

tên cho hoạt động mà bạn vừa thực hiện – Phát biểu. Như vậy danh từ,

độ

ng t , tính t ã l m

ừ

ừ đ à

tên g i c a s v t, tính ch t, ho t

ọ ủ ự ậ

ấ

ạ độ

ng. Có m t t lo i m nó khơng l m tên g i cho s v t,

ộ ừ ạ

à

ọ

ự ậ

tính ch t, ho t

ấ

ạ độ

ng

… à

m nó tr th nh m t cơng c

ở à

ộ

ụ để

ch ra (tr ) s v t, tính ch t, ho t

ỉ

ỏ ự ậ

ấ

ạ

ng. Ti t h c n y ta cùng tìm hi u.

độ

ế ọ

à

ể

Hoạt động của GV

Hoạt

động

của HS

Nội dung

Hoạt động 2:

:Tìm hiểu thế nào là đại từ.

-Mục tiêu:HS Nắm được thế nào là đại từ.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,phân tích,nêu

và giải quyết vấn đề.

-Thời gian: 10p

I-Thế nào là

đại từ:

1 /

Bài tập tìm

hiểu

:

- GV treo bảng phụ có ghi các ví dụ sgk

- HS

đọc.

 Từ nó trong đoạn a dùng trỏ ai?

(em tôi) -> người.



(em

tôi) ->

người.

a)

Nó

(em tơi)->

người.

 Từ nó trong đoạn b dùng trỏ vật gì?



(con

gà) ->

vật.

b)

Nó

(con gà)

-> vật

 Từ thế trong đoạn c trỏ sự việc gì?



Chia

đồ

chơi-> sự việc

c)

Thế

(Chia đồ

chơi)-> sự việc

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

thể biết được những từ đó trỏ vào người, vật và

sự việc đó hay khơng? Vì sao?



Không. Người, vật và sự việc là đối tượng

được nói đến trong các câu văn trước đó.

Như vậy để hiểu được những từ đó trỏ gì thì

phải có điều kiện nào đặt ra?



Người, sự vật, hoạt động, tính chất đã được nói

đến trong một ngữ cảnh.

 Mục đích sử dụng các từ nó, thế trong 3 ví dụ

trên có gì khác so với mục đích sử dụng từ ai

trong bài ca dao ?



Dùng trong lời nói và dùng để hỏi.



Dùng

trong lời

nói và

dùng để

hỏi.

d)

Ai

->Dùng

trong lời nói và

dùng để hỏi.

 Các từ như vậy gọi là đại từ .Thế nào là đại

từ ?



Dùng để trỏ người, sự vật, hoạt động, tính

chất…, được nói đến trong những ngữ cảnh nhất

định của lời nói hoặc dùng để hỏi.

- Lấy ví dụ một vài đại từ?

- HS cho

thêm ví

dụ.

 Vì sao người ta khơng tiếp tục gọi tên em tôi

ra mà lại phải dùng đến đại từ?

(Gợi: người kể

là người anh, gọi em gái

nó

thể hiện điều gì?)

GV: hay trong bài ca dao các đại từ thường được

sử dụng để phiếm chỉ cho một đối tượng để tạo

nên cách nói ý nhị, kín đáo mà sâu sắc. Đó là cái

hay cái đẹp của đại từ đem lại



- Tránh lặp lại

-Đậm tính chất khách quan trong lời kể của

người anh. Nhưng đằng sau cái lạnh lùng, khách

quan ấy là tấm tấm lòng vị tha

 Các đại từ trong 4 ví dụ a,b,c, e giữ chức vụ

ngữ pháp gì?



a)

Nó

: chủ ngữ.

b)

Nó

: phụ ngữ cho danh từ

tiếng

(định ngữ).

c)

Thế

: phụ ngữ cho động từ . e)

Nó

: làm vị

ngữ.

 Vậy đại từ giữ vai trị gì trong câu?



Đại từ có thể làm chủ ngữ , vị ngữ trong câu

hay phụ ngữ của danh từ, của động từ, của tính

từ.

 Từ tìm hiểu trên,em hiểu thế nào là đại từ?

Đại từ giữ vai trị gì trong câu?



Dựa

vào ghi

nhớ trả

lời

2/Ghi nhớ

:

( sgk-tr55)



Đặt câu có sử dụng đại từ và chỉ ra chức năng

ngữ pháp?



Trao

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

bạn tìm

vd.

Hoạt động 3

: Tìm hiểu các loại đại từ

-Mục tiêu: Nắm được các loại đại từ tiếng Việt.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,phân tích,nêu

và giải quyết vấn đề.

-Thời gian: 12p

II. Các loại đại

từ:

1) Đại từ để trỏ:

Dùng để:

 Từ việc xét các ví dụ trên em thấy có mấy loại

đại từ?



2 loại: đại từ để trỏ và đại từ để hỏi.



2 loại:

đại từ để

trỏ và

đại từ để

hỏi.



Các đại từ:

tơi, tao, tớ, chúng tơi, chúng mày,

nó, hắn, họ

,… dùng để trỏ gì?



Người,

sự vật.

-Trỏ người, sự

vật(gọi là đại từ

xưng hô )



Các đại từ:

bấy,bấy nhiêu

trỏ gì?



Số

lượng.

-Trỏ số lượng



Các đại từ:

đây, đó, kia, ấy, này, nọ, bây giờ,

bấy giờ

…dùng để trỏ gì?



Vị trí sự vật trong khơng gian, thời gian.



Vị trí

sự vật

trong

khơng

gian,

thời

gian.



Các đại từ:

vậy, thế

trỏ gì?



Hoạt động, tính chất, sự việc.



Hoạt

động,

tính chất,

sự việc.

-Trỏ hoạt động,

tính chất, sự

việc.

 Tóm lại các đại từ để trỏ dùng trỏ gì?



Trả lời

theo ghi

nhớ

sgk-tr56

 Các đại từ: ai, gì… hỏi về cái gì?



Người,

sự vật.

2) Đại từ để

hỏi:

Dùng để:

-Hỏi về người,

sự vật



Các đại từ:

bao nhiêu, mấy

… hỏi về cái gì?



Số

lượng.

-Hỏi về số lượng



Các đại từ:

đâu, bao giờ

… hỏi về cái gì?



Khơng

gian,

thời

gian.

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

động,

tính chất

sự việc.

động,tính chất

sự việc.

 Vậy đại từ để hỏi dùng như thế nào?



Trả lời

theo ghi

nhớ

sgk-tr56

Hoạt động 4

:Luyện tập.

-Mục tiêu:Dựa vào lí thuyết làm bài tập

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích.

-Thời gian: 15p

BÀI 1 Ý B

 Nghĩa của đại từ mình trong câu ca dao?

Nghĩa của đại từ “mình”:

Mình

1: ngơi thứ nhất.

Mình

2: ngơi thứ hai.

 Hãy đặt câu với hai từ mình đó?



Suy

nghĩ trả

lời.



Hs đặt

câu.

BÀI 1 Ý B

b) Nghĩa của

đại từ “mình”:

Mình

1: ngơi thứ

nhất.

Mình

2: ngơi thứ

hai.

BÀI 3

? Mỗi dãy đặt câu cho một từ.

-Ngày mùa,

ai

cũng đi làm.

-

Ai

ơi bưng bát cơm đầy,

Dẻo thơm một hạt,đắng cay…

-

Bao nhiêu

tất đất, tất vàng bấy nhiêu.

- Dù

sao

bạn cũng phải cố gắng

Thảo

luận

nhóm,đạ

i diện

nhóm trả

lời,nhận

xét.

BÀI 3

-Đặt câu với các

từ:

-

Ai

cũng phải đi

học.

-

Bao nhiêu

là

bạn tốt.

-Dù

sao

bạn

cũng phải cố

gắng.

Yêu cầu nhóm thảo luận cho BT 4

GV: hướng HS vấn đề xưng hơ ứng xử có văn

hố.

Hưóng dẫn HS làm BT5,tham khảo

BT5-SBTNV/30

Thảo

luận

nhóm

nêu

hướng

trả lời.

* Bài

4

* Bài

5

Hoạt động 4 :Củng cố.

-Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học.

-Phương pháp: Hỏi đáp

-Thời gian: 2p

 Em hiểu thế nào là đại từ? Đại từ giữ vai trị

gì trong câu?

 Có mấy loại đại từ ? Trình bày từng loại ?



Trả lời

theo ghi

nhớ

sgk-tr56.

4/Hướng dẫn về nhà:

( 1’ )

*Bài cũ: -Nắm được khái niệm và các loại đại từ.

- Hoàn tất các bài tập vào vở

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

+ Đọc bài tham khảo.

+ Thực hiện phần chuẩn bị bài ở nhà vào vở soạn.

---@---

Tiết 16: Ngày soạn: /9/2010 Ngày giảng: /9/ 2010

LUYỆN TẬP TẠO LẬP VĂN BẢN

I-MỤC TIÊU:

1/ Kiến thức:

-Củng cố những kiến thức có liên quan đến việc tạo lập văn bản và làm quen

hơn nữa với các bước của quá trình tạo lập văn bản. HS có thể tạo lập một văn bản tương đối

đơn giản, gần gũi với cuộc sống và công việc học tập của các em.

2/ Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng tạo lập văn bản.

3/ Thái độ:

Ý thức tạo lập văn bản một cách tự giác.

II-CHUẨN BỊ :

1/Chuẩn bị của GV:

Chuẩn bị hệ thống câu hỏi, tổ chức các hoạt động

.

Giáo án, bảng phụ.

2/Chuẩn bị của HS:

bài soạn,trả lời câu hỏi trong phần gợi ý.

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp:

:( 1’)

2/ Kiểm tra bài cũ:

(Kiểm tra viết 15’)

3/ Giảng bài mới:

Hoạt động 1:

Giới thiệu bài mới.

-Mục tiêu:Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho hs

-Phương pháp: thuyết trình

-Thời gian: 1p

Sau ti t h c t o l p v n b n, em có th t o l p m t v n b n t

ế ọ ạ ậ

ă

ả

ể ạ ậ

ộ ă

ả ươ

ng

đố đơ

i

n gi n, g n g i

ả

ầ

ũ

v i cu c s ng v công vi c h c t p c a các em. Ti t h c n y s giúp các em luy n t p

ớ

ộ

ố

à

ệ

ọ ậ

ủ

ế ọ

à

ẽ

ệ ậ

thêm v vi c t o l p v n b n ho n ch nh.

ề ệ ạ ậ

ă

ả

à

ỉ

Hoạt động của GV

Hoạt động

của HS

Nội dung

Hoạt động 2:Nhắc lại kiến thức cũ.

-Mục tiêu: Củng cố những kiến thức có liên quan đến

việc tạo lập văn bản và làm quen hơn nữa với các bước

của quá trình tạo lập văn bản.

-Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh hoạ,phân

tích,nêu và giải quyết vấn đề.

-Thời gian: 3p

I-Ôn kiến thức cũ:

 Các bước tạo lập văn bản?



-Định hướng chính xác.

-Xây dựng một bố cục rành mạch, hợp lí.

-Diễn đạt các ý ghi trong bố cục.

-Kiểm tra văn bản.

HS trả lời

Hoạt động 3 : Thực hành

-Mục tiêu:HS có thể tạo lập một văn bản tương đối đơn

giản, gần gũi với cuộc sống và công việc học tập của các

em.

-Phương pháp: Vấn đáp, viết bài

-Thời gian: 23p

II/ Luyện tập

Đề:

Thư cho một

người bạn để bạn

hiểu về đất nước

mình.

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

 Đề bài trên thuộc kiểu văn bản gì?



Viết thư.

 Những định hướng cho bức thư sẽ

viết: Viết về nội dung gì? Tập trung viết

về mặt nào?



Viết về đất nước Việt Nam: con người

Việt Nam, truyền thống lịch sử, danh lam

thắng cảnh….



Viết về

đất nước

Việt Nam:

con người

Việt Nam,

truyền

thống lịch

sử, danh

lam thắng

cảnh….

 Viết cho ai?



Bất kì một người bạn ở nước ngồi



Bất kì

một người

bạn ở nước

ngồi.

 Viết bức thư nhằm mục đích gì?



Gây tình cảm về đất nước mình và góp

phần xây dựng tình hữu nghị.

? Em thử nêu bố cục của một bức thư ?



Bố cục của bức thư:

-Phần đầu thư.

-Nội dung chính bức thư.

-Phần cuối thư.



Gây tình

cảm về đất

nước mình

và góp phần

xây dựng

tình hữu

nghị.



Bố cục

của bức thư:

-Phần đầu

thư.

-Nội dung

chính bức

thư.

-Phần cuối

thư.

*Bố cục của bức

thư:

 Dựa vào đề bài em sẽ mở đầu bức thư

ntn cho nó tự nhiên ?

-Địa điểm, ngày, tháng, năm.

-Lời xưng hơ.

-Lí do viết thư



HS nêu

các ý trong

phần đầu

bức thư

1/ Phần đầu thư:

-Địa điểm, ngày,

tháng, năm.

-Lời xưng hơ.

-Lí do viết thư.

Phần chính của bức thư em định viết

những gì ?

-Hỏi thăm.

-Ca ngợi tổ quốc bạn.

-Giới thiệu về đất nước mình.



HS thực

hành theo

nhóm.

2/ Nội dung chính

bức thư:

-Hỏi thăm.

-Ca ngợi tổ quốc

bạn.

-Giới thiệu về đất

nước mình.

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

thiệu những cảnh gì ?



Em giới thiệu cảnh của 3 vùng:

+Miền Bắc:Vịnh Hạ Long;Hồ Tây; chùa

Một Cột;…

+Miền Trung:sông Hương; núi Ngự;biển

Nha Trang…

+Miền Nam: sông nước Cửu Long;bến

cảng Nhà Rồng;…

 Phần cuối bức thư có những nội dung

nào?

-Lời chào, chúc .

-Lời mời bạn đến thăm đất nước mình.

-Mong tình hữu nghị hai nước khắng khít.

- Yêu cầu HS sau khi đã định hướng hãy

hoàn tất lại bố cục của bức thư .

- Gọi đại diện nhóm trình bày dàn bài,

GV nhận xét sửa chữa, cùng HS đưa ra

một dàn bài hoàn chỉnh.

- GV lưu ý HS có thể có những sáng tạo

riêng, bố cục này chỉ là bố cục cơ bản.



HS trình

bày các ý

trong phần

cuối thư.

- HS ghi

chép dàn

bài hoàn

chỉnh vào

vở

3/ Phần cuối thư:

-Lời chào, chúc .

-Lời mời bạn đến

thăm đất nước mình.

-Mong tình hữu

nghị hai nước khắng

khít.

- Yêu cầu HS dựa vào bố cục để viết phần

đầu của bức thư.

- HS thực

hiện theo

yêu cầu.

GV chọn đọc một vài bài viết , nhận xét,

đánh giá để HS rút kinh nghiệm.

-Trình bày

theo yêu

cầu của GV

Hoat động 4:Củng cố.

-Mục tiêu:HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa học.

-Phương pháp: Hỏi đáp

-Thời gian: 2p

 Em hãy nhắc lại các bước tạo lập văn

bản?



Nêu các

bước tạo lập

văn bản.

4/ Hướng dẫn về nhà:

( 1’ )

*Bài cũ

: Tiếp tục hoàn tất bài viết.

*

Bài mới

: Chuẩn bị cho bài: Sơng núi nước Nam và Phị giá về kinh.

+ Đọc,trả lời câu hỏi SGK.

+Tìm hiểu nghệ thuật và ý nghĩa nội dung hai bài thơ.

Ngày

soạn: 13 / 9/ 2009 Tuần:5 Tiết: 17

SƠNG NÚI NƯỚC NAM

(Lí Thường Kiệt)

PHÒ GIÁ VỀ KINH

(Trần Quang Khải )

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

1/ Kiến thức:

Cảm nhận được tinh thần độc lập, khí phách hào hùng, khát vọng lớn lao của dân tộc

trong hai bài thơ “ Sông núi nước Nam”, “ Phò giá về kinh”; Bước đầu hiểu được thể thơ: Thất ngôn tứ
tuyệt Đường luật và Ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật.

2/ Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng đọc, cảm nhận thơ Đường.

3/ Thái độ: Giáo dục tình yêu quê hương, đất nước, tự hào dân tộc.

II-CHUẨN BỊ:

1/Chuẩn bị của GV:

- Nghiên cứu SGK, SGV, STK để nắm được mục tiêu và nội dung của bài học.

- Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học. Soạn giáo án

.

Bảng phụ.

2/Chuẩn bị của HS: bài soạn theo hướng dẫn của GV.

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp:

(1’)

Kiểm tra sĩ số,tác phong HS.

2/ Kiểm tra bài cũ:

(3’)

Câu hỏi:

1/Đọc thuộc lòng 4 bài ca dao châm biếm.

2/Ý nghĩa châm biếm thể hiện trong 4 bài ca dao như thế nào?

Trả lời: 1/ Hs đọc.

2/ Phơi bày, phê phán thói hư tật xấu trong xã hội cũ.

3/ Bài mới:

a-Giới thiệu bài mới: (1’)

Từ ngàn xưa, dân tộc Vịêt Nam ta đã đứng lên chống giặc ngoại xâm vô cùng oanh liệt, kiên cường.
Ông cha ta đã đưa đất nước bước sang một trang sử mới: thốt khỏi ách đơ hộ ngàn năm phong kiến
phương bắc, mở ra một kỉ nguyên mới. Hai văn bản “ Sông núi nước Nam”, “ Phò giá về kinh” sẽ cho ta
một lần nữa được tự hào về tinh thần độc lập, khí phách hào hùng và khát vọng lớn lao của dân tộc ta.

b- Ti n trình b i d y:

ế

à ạ

TG

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

5’

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung.

A

-

SÔNG NÚI
NƯỚC NAM

Yêu cầu HS đọc chú thích (*) Đọc chú thích* I-Tìm hiểu chung:

GV nói qua về vấn đề tác giả bài

thơ dựa theo sgk. Bài thơ từng
được gọi là thơ thần nghĩa là do
thần sáng tác, đây là cách thần
linh hoá tác phẩm văn học với
động cơ nâng cao ý nghĩa thiêng
liêng của nó.

- Hướng dẫn đọc: Cần đọc giọng
dõng dạc gây khơng khí trang
nghiêm

-Gọi HS đọc

- Nhận xét, sửa chữa và đọc lại.
-GV và HS cùng tìm hiểu phần
chú thích yếu tố Hán Việt.

Căn cứ vào phần chú thích (*)

hãy nhận dạng thể thơ?(Bài thơ
trên thuộc thể thơ nào? Vì sao em
biết? Cách hiệp vần của bài thơ
này?)

- Nghe thực hiện đọc
cho đúng.

-Đọc bài thơ

- Theo dõi phần chú

thích

 Thơ Đường luật

thuộc “Thất ngôn tứ
tuyệt” .Có 4 câu và mỗi

1/Giới thiệu tác giả,
tác phẩm:

(Xem chú thích
*,sgk-tr.63).

2.Đọc và tìm hiểu chú
thích:

3.Thể thơ:

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

-Bài thơ“Sông núi nước Nam”
được coi là bản tuyên ngôn độc
lập đầu tiên của dân tộc.

 Thế nào là bản tuyên ngôn độc

lập?

GV: “ Sông núi nước Nam” là
bài thơ thiên vào sự biểu ý.

câu 7 chữ ; các câu

1,2,4 hoặc chỉ câu 2,4
vần với nhau ở chữ
cuối –Bài thơ này các
câu 1,2,4 vần với nhau
ở chữ cuối: cư, hư, thư.

 Là lời tuyên bố về

chủ quyền đất nước và
khẳng định không một
thế lực nào xâm phạm.

4. Chủ đề:

Bài thơ là bản tuyên
ngôn Độc lập.Đây là lời
tuyên bố về chủ quyền
đất nước và khẳng định
không một thế lực nào
xâm phạm.

8’

Hoạt động 2: Tìm hiểu chi tiết:

II- Tìm hiểu chi tiết:

 Sự biểu ý đó được thể hiện bằng

bố cục như thế nào?

 Chia làm 2 ý:

-Ý 1: 2 câu đầu: Nước

Nam là của người Nam
ở, sách trời định sẵn rõ
ràng.

-Ý 2: 2 câu sau: Kẻ thù
không được xâm phạm
nếu không sẽ chuốc lấy
thất bại.

 Với hai câu thơ đầu tác giả

muốn thể hiện điều gì?

Khẳng định chủ

quyền về lãnh thổ đất
nước

1.Hai câu thơ đầu:

Sông núi…vua Nam ở
Vằng vặc… chia xứ sở
(Nam quốc …đế cư
Tiệt nhiên ...thiên thư)
->Khẳng định chủ
quyền về lãnh thổ đất
nước

 Còn hai câu thơ cuối tác giả

muốn thể hiện điều gì?

 Hai câu thơ cuối:

Nêu cao ý chí quyết
tâm bảo vệ chủ quền
đó trước mọi kẻ thù
xâm lược

2.Hai câu thơ cuối:
Giặc dữ cớ sao …đây
Chúng mày nhất…vỡ
(Như hà….xâm phạm
Nhữ đẳng …bại hư )
-> Nêu cao ý chí quyết
tâm bảo vệ chủ quền đó
trước mọi kẻ thù xâm
lược

 Nhận xét về bố cục và cách biểu

thị ý đó?

Bố cục có 2 phần.Bài

thơ thiên về biểu ý( bày
tỏ ý kiến) bởi bài thơ
đã trực tiếp nêu rõ ý
tưởng bảo vệ độc
lập,kiên quyết chống

ngoại xâm nhưng vẫn
có cách biểu cảm riêng

=>Bài thơ thiên về biểu
ý( bày tỏ ý
Ý tưởng bảo vệ độc
lập,kiên quyết chống
ngoại xâm .

 Ngoài biểu ý bài thơ có biểu

cảm khơng? Nếu có thuộc trạng
thái nào (lộ rõ hay ẩn kín)? Hãy
giải thích?

 Cảm xúc thái độ

mãnh liệt sắt đá ẩn kín
vào bên trong ý tưởng.
Do đó cảm xúc trữ tình

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

được nén kín trong ý
tưởng.

Bài thơ đã thể hiện tư tưởng, tình

cảm gì?

Dựa vào ghi nhớ trả

lời

3’

Hoạt động 3: Tổng kết

III-Tổng kết:

(Ghi nhớ SGK-tr.65).

- Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ. - HS đọc.

5’

Hoạt động 4: Tìm hiểu chung.

B

-

PHỊ GIÁ VỀ

KINH

I-Tìm hiểu chung:

1.Giới thiệu tác giả,

tác phẩm:

- Yêu cầu HS đọc chú thích (*) - HS đọc.

GV nói qua về tác giả và hoàn
cảnh ra đời của bài thơ. Cuộc
kháng chiến chống Mông –
Nguyên đời Trần thắng lợi cùng
với hào khí Đơng A đã tạo nên bài
thơ.

-GV yêu cầu HS đọc.

-GV nhận xét, sửa chữa, đọc mẫu.

-GV hướng dẫn HS tìm hiểu chú
thích.

-Thực hiện theo yêu
cầu của GV

-Tìm hiểu chú thích các
yếu tố Hán Việt

( Xem chú
thích*sgk-tr.63)

2.Đọc và tìm hiểu chú
thích:

 Dựa vào chú thích (*) trong bài

trước hãy nhận dạng về thể thơ
của văn bản “ Phò giá về kinh” về
các phương diện: số câu, số chữ
trong câu, cách hiệp vần?

4 câu; mỗi câu 5 chữ;

câu 2 và câu 4 vần với
nhau ở chữ cuối

-> Thể ngũ ngôn tứ
tuyệt.

3.Thể thơ : Thể ngũ
ngôn tứ tuyệt Đường
luật

8’

Hoạt động 5 : Tìm hiểu chi tiết

II-Tìm hiểu chi tiết:

1.Hai câu thơ đầu:
Chương Dương…giặc
Hàm Tử bắt quân thù.
(Đoạt sáo..Dương độ,
Cầm Hồ Hàm…quan.)
->Hào khí chiến thắng
đối với giặc Mông
-Nguyên .

 Hai câu đầu của bài thơ nêu lên

ý cơ bản nào?

 Chiến thắng hào

hùng của dân tộc trong
cuộc kháng chiến
chống quân
Mông-Nguyên xâm lược.

 Cách đưa tin chiến thắng ở hai

câu này có gì đặt biệt? Hãy lí giải
điều đó?

 Đảo trật tự trước sau

khi nói về 2 cuộc
chiến thắng, chiến
thắng được nói trước vì
đang sống trong khơng
khí của chiến thắng
này, kế đó mới làm
sống lại khơng khí
chiến thắng Hàm Tử
trước đó.

Thái bình nên …sức,
Non nước ấy…thu.
(Thái bình tu trí lực,
Vạn cổ thử giang san.)

 Hai câu sau của bài thơ nêu lên

ý cơ bản nào?

 Lời động viên xây

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

nước và niền tin vào sự
bền vững muôn đời của
đất nước.

Non nước ấy…thu.
(Thái bình tu trí lực,

Vạn cổ thử giang san.)
->Lời động viên xây
dựng, phát triển đất
nước và niền tin vào sự
bền vững muôn đời của
đất nước.

 Nhận xét về cách biểu ý và biểu

cảm của bài thơ?

 Diễn đạt ý tưởng

theo cách nói sáng rõ,
chắc nịch, không hoa
mỹ. Cảm xúc trữ tình
được nén kín trong ý
tưởng.

=>Bài thơ vừa biểu ý
vừa biểu cảm: Diễn đạt
ý tưởng theo cách nói
sáng rõ, chắc nịch,
không hoa mỹ. Cảm
xúc trữ tình được nén
kín trong ý tưởng.
3’

Hoạt động 6: Tổng kết

III-Tổng kết:

Hào khí chiến thắng,
khát vọng thái bình

thịnh trị của dân tộc ở
thời đại nhà Trần.

 Tóm lại bài thơ này muốn thể

hiện điều gì?

Hào khí chiến thắng,

khát vọng thái bình
thịnh trị của dân tộc ở
thời đại nhà Trần.

 Hãy so sánh hai bài thơ “ Sông

núi nước Nam”, “ Phò giá về
kinh” về cách biểu ý và biểu cảm?

Giống nhau ở

cách nói chắc nịch,
ý tưởng và cảm
xúc hoà làm một,
cảm xúc nằm trong
ý tưởng.

Nhằm thể hiện
bản lĩnh, khí phách
của dân tộc: một
nêu lên chân lí về

chủ quyền của dân
tộc, một là khí thế
chiến thắng, khát
vọng hồ bình bền
vững.

5’

Hoạt động 7 :Luyện tập.

IV- Luyện tập.

-Đọc phần đọc thêm.
-Làm các bài tập:
Yêu cầu HS đọc phần đọc thêm

của cả hai bài và làm BT Thực hiện theo yêu cầucủa GV

Làm bài tập theo
nhóm.

-BT1(tr.65) dựa theo
chú thích 1

-BT1(tr.68):Cách nói
giản dị ,cơ đúc của bài
thơ có tác dụng trong
việc thể hiện hào khí
chiến thắng

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

kín trong ý tưởng.

2’ Hoạt động 4:Củng cố

Yêu cầu HS đọc lại hai bài
thơ(Phiên âm và bản dịch thơ)và
hai phần ghi nhớ.

Thực hiện theo yêu cầu
của GV

4/ Hướng dẫn về nhà: (1’)
*Bài cũ: - Học thuộc lòng hai bài thơ

- Nắm được tư tưởng, tình cảm và cách biểu cảm, biểu ý của hai bài.
*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Từ Hán Việt.

+Tìm hiểu đơn vị cấu tạo từ Hán Việt.
+Các loại từ ghép Hán Việt.

Ngày soạn:15/ 9 Tuần: 5

Tiết: 18

TỪ HÁN VIỆT

I-MỤC TIÊU :

Giúp HS:

1/ Kiến thức:

-Hiểu được thế nào là yếu tố Hán Việt; Nắm được cách cấu tạo đặt biệt của từ ghép

Hán Việt.

2/ Kĩ năng: -Rèn luyện kĩ năng nhận biết và sử dụng từ Hán Việt.

3/ Thái độ: -Giáo dục ý thức sử dụng yếu tố Hán Việt đúng lúc đúng chỗ.

II-CHUẨN BỊ :

1/Chuẩn bị của GV:

- Nghiên cứu SGK, SGV, STK để nắm được mục tiêu và nội dung của bài học.

- Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học. Soạn giáo án

.

Bảng phụ.

2/Chuẩn bị của HS: bài soạn theo hướng dẫn của GV.

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp:

(1’)
- Kiểm tra sĩ số,tác phong HS.

2/ Kiểm tra bài cũ:

(5’)

Câu hỏi:

1/ Thế nào là đại từ ? Cho ví dụ.
2/ Hãy phân loại đại từ và cho ví dụ.

Trả lời:

1/Dùng để trỏ người, sự vật, hoạt động, tính chất…, được nói đến trong những ngữ cảnh
nhất định của lời nói hoặc dùng để hỏi.

2/ Đại từ để trỏ; Đại từ để hỏi.

3/ Bài mới:

a-Giới thiệu bài mới: (1’)

Ở lớp 6, chúng ta đã biết thế nào là từ Hán Việt. Ở bài này chúng ta sẽ tìm hiểu về yếu tố cấu tạo từ
Hán Việt, từ ghép Hán Việt.

b- Tiến trình bài dạy:

TG

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

11’

Hoạt động1:Tìm hiểu về đơn vị cấu tạo từ Hán Việt.

I-Đơn vị cấu tạo

từ HánViệt:

1 Bài tập:

-GV treo bảng phụ có ghi bài thơ
chữ Hán “Nam quốc sơn hà”.

-HS đọc.

 Các tiếng Nam, quốc, sơn, hà

nghĩa là gì?

nam: Phương Nam,

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

núi; hà: sông.

 Trong 4 tiếng trên tiếng nào có

thể dùng độc lập, tiếng nào khơng?

GV lấy ví dụ có thể nói trèo núi

mà khơng thể nói trèo sơn; có thể

nói lội xuống sơng mà khơng thể

nói lội xuống hà

 Tiếng nam có thể dùng

độc lập. Các tiếng quốc,

sơn, hà không thể dùng
độc lập mà chỉ là yếu tố
cấu tạo từ ghép (nam
quốc, quốc gia, quốc kì,
sơn hà, giang sơn).

-Tiếng nam có thể
dùng độc lập.
-Các tiếng quốc,

sơn, hà không thể

dùng độc lập mà
chỉ là yếu tố cấu
tạo từ ghép

-> đó là tiếng dùng độc lập. Cịn
tiếng nào khơng dùng độc lập thì
ngược lại.

 Vậy tiếng dùng để tạo ra từ Hán

Việt gọi là gì?

Yếu tố Hán Việt => Yếu tố Hán

Việt.

 Từ đó em có nhận xét gì về yếu

tố Hán Việt?

Phần lớn các yếu tố Hán

Việt không được dùng
độc lập như từ mà chỉ
dùng để tạo từ ghép. Một
số yếu tố Hán Việt như

hoa, quả, bút, bảng, học,

tập….có thể dùng để tạo

từ ghép, có lúc được dùng
độc lập như một từ.

 Tiếng thiên trong từ thiên thư(1)

nghĩa là trời . Tiếng thiên trong
các từ Hán Việt sau đây nghĩa là
gì?

-Thiên niên kỉ, thiên lí mã.(2)

-(Lí Cơng Uẩn) thiên đơ về Thăng
Long. (3)

 -thiên 1: trời.

-thiên 2 :nghìn.
-thiên 3 : dời

-Thiên (1):trời
-Thiên (2):nghìn
-Thiên(3):dời

 Như vậy em có nhận xét gì về

nghĩa yếu tố Hán Việt?

Có nhiều yếu tố

HánViệt đồng âm nhưng
nghĩa khác xa nhau

=>Có nhiều yếu tố
HánViệt đồng âm
nhưng nghĩa khác
xa nhau

Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ. HS đọc. 2/ Ghi nhớ:

(SGK-tr.69)

10’

Hoạt động 2:Tìm hiểu về từ ghép Hán Việt.

II. Từ ghép Hán

Việt:

1/ Bài tập:

Các từ sơn hà,

xâm phạm; giang
san=>

Từ ghép đẳng
lập

 Các từ sơn hà, xâm phạm;giang

sơn thuộc loại từ ghép nào?

 Từ ghép đẳng lập.

 Các từ ái quốc, thú môn, chiến

thắng thuộc loại từ ghép nào?

Trật tự của các yếu tố trong các

từ này có giống trật tự các tiếng
trong từ ghép thuần Việt cùng loại
không?

Các từ thiên thư,bạch mã,tái

 Từ ghép chính phụ.

Trật tự của các yếu tố

Hán Việt giống với trật tự
các tiếng trong từ thuần
Việt(yếu tố chính đứng
trước,yếu tố phụ đứng

Các từ ái quốc, thú

mơn ,chiến thắng

Từ ghép chính phụ

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

phạm thuộc từ ghép gì?Trật tự các
yếu tố trong các từ ghép này có gì

khác so với trật tự các tiếng trong
từ ghép thuần Việt cùng loại?

sau)

Trật tự của các yếu tố

Hán Việt khácvới trật tự
các tiếng trong từ thuần

Việt (yếu tố phụ đứng
trước,yếu tố chính đứng
sau)

Cáctừ thiên

thư,bạch mã, tái
phạm =>Từ ghép
chính phụ

(yếu tố phụ đứng
trước,yếu tố chính
đứng sau)

 Nhận xét về từ ghép Hán Việt và

trật tự các yếu tố trong từ ghép
chính phụ Hán Việt?

Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ.

Dựa vào ghi nhớ trả lời

HS đọc. 2/ Ghi nhớ: (

SGK-tr.71 )

15’

Hoạt động 3 :Luyện tập.

III- Luyện tập.

1/ Phân biệt nghĩa

các yếu tố Hán
Việt đồng âm:
-Hoa 1: bông hoa;
Hoa 2: đẹp, tốt.
-Phi 1:bay; Phi 2:
trái với, không phải
là; Phi 3: vợ lẽ của
vua hay của các
bậc vương phi.
-Tham 1: ham
muốn hiểu biết.;
Tham 2: dự vào.
-Gia 1 nhà;Gia 2:
thêm.

Yêu cầu HS đọc và thực hiện bài
tập 1 theo nhóm – mỗi nhóm 1 từ.

HS thực hiện theo nhóm.

-HS thảo luận bài tập 2. -Thực hiện theo nhóm.

Quốc:quốc gia,quốc

kì,quốc ca,ái quốc,quốc
huy,quốc sự….

-Sơn:sơn hà,giang

sơn,sơn cước

-Cư:cư trú ,an cư,định
cư,cư ngụ,di cư,nhàn
cư…

-Bại:thất bại,bại trận,đại
bại,bại vong….

2/Từ ghép Hán
Việt có chứa các
yếu tố: sơn, quốc,
cư, bại:

quốc sự; sơn cước;
cư trú; bại trận.

-Yêu cầu HS đọc và thực hiện bài
tập 3.

-Yêu cầu HS đọc và thực hiện bài
tập 4 theo nhóm

-HS đọc và thực hiện.

-HS thực hiện theo nhóm.
+Tham chiến, đình

chiến,điện báo,đính

3/ Sắp xếp:

a)Từ ghép Hán
Việt yếu tố chính

đứng trước: hữu

ích, phát thanh,
bảo mật, phòng
hỏa.

b)Từ ghép Hán
Việt yếu tố chính

đứng sau: thi nhân,

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

hôn,tuyệt vọng…

+Nhập tâm, nhập ngũ,
đồng tâm...

binh, hậu đãi.

2’ Hoạt động 4:Củng cố.

-Gọi hs đọc lại hai ghi nhớ nhằm
khắc sâu kiến thức bài học

-Đọc hai ghi nhớ.

4/ Hướng dẫn về nhà: (1’)

*Bài cũ:- Hoàn tất các bài tập sgk.

- Nắm được cấu tạo của từ Hán Việt; Nghĩa một số từ Hán Việt

*Bài mới:

Chuẩn bị cho bài: Trả bài tập làm văn số 1.

+ Đọc; Trả lời câu hỏi sgk.

Ngày soạn:16/ 9

Tuần: 5

Tiết : 19

TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 1

I-MỤC TIÊU :

Giúp HS:

1/ Kiến thức:

Biết tự đánh giá bài viết của mình sau khi đã viết bài và tự tìm hiểu thêm ở nhà.

2/ Kĩ năng:

Tự sửa chữa các lỗi trong bài viết và rút kinh nghiệm cho bài làm sau.

3/Thái độ: Tạo cho HS có ý thức phải đọc lại bài để biết lỗi tự sửa.

II-CHUẨN BỊ:

1/Chuẩn bị của GV: - Giáo án, bài đã chấm ghi lại những lỗi cần sửa cho hs.

2/Chuẩn bị của HS: Đọc những câu hỏi nêu trong bài(sgk-tr71).

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1/ Ổn định tình hình lớp:

- Kiểm tra sĩ số,tác phong HS.

2/ Kiểm tra bài cũ: kiểm tra giấy 15’.

3/ Bài mới:

a- Giới thiệu bài (1’ ): Điểm số đối với bài làm là quan trọng vì nó thể hiện kết quả cụ thể, tổng hợp
năng lực, kiến thức, kĩ năng của học sinh. Nhưng quan trọng hơn, đó là sự nhận thức, tự nhận thức ra các lỗi
ưu, nhược điểm về các mặt trong bài viết của mình và tìm cách sửa chữa nó

b- Tiến hàn trả bài : (26’ )
 Hoạt động 1 : Trả bài.

Giáo viên phát bài cho HS, hướng dẫn HS đọc lại bài viết của mình.
 Hoạt động 2 : Hướng dẫn HS lập dàn ý .

Đề bài : Em và các bạn trong lớp đã giúp đỡ một bạn nghèo vượt khó vươn lên trong học tập. Em hãy
kể lại câu chuyện đó.

Lập dàn ý

1. Mở bài :

Giới thiệu việc phát hiện hoàn cảnh khó khăn của bạn.
2. Thân bài:

a) Kể về bạn và hồn cảnh khó khăn của gia đình bạn:
- Hồn cảnh bạn khó khăn như thế nào.

- Những cố gắng của bạn nhưng khó có thể vượt qua nếu khơng có sự động viên, giúp đỡ của các bạn.
b) Kể lại kế hoạch giúp đỡ bạn:

- Những ai tham gia ?

- Những việc làm cụ thể : vạch kế hoạch, thực hiện kế hoạch.

c) Kể về sự chuyển biến tư tưởng , kết quả học tập của người bạn được giúp, sự đồng tình, ủng hộ của
cả lớp, của GVCN và của nhà trường.

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

- Kể lại kết quả cuối cùng.

- Nêu suy nghĩ, tình cảm của mọi người.

Hoạt động 3 : Nhận xét cụ thể .

* Ưu điểm : hầu hết HS nắm được yêu cầu của đề, trình bày tương đối rõ ràng, có đầu tư; một số bài viết
khá, cảm xúc tự nhiên, trong sáng, chữ viết sạch, đẹp.

* Nhược điểm: cịn một số em chưa có sự đầu tư vào bài làm về nội dung lẫn hình thức nên chất lượng
bài chưa cao; một số bài trình bày cẩu thả, sai nhiều lỗi chính tả, diến đạt còn hạn chế; nội dung bàu làm thiếu
ý ; bố cục chưa rõ ràng, có bài đi chưa đúng yêu cầu đề…

Hoạt động 4 : Sửa bài .

- Trước khi sửa bài, GV chọn một bài viết tốt và viết yếu đọc trước lớp để HS rút kinh nghiệm.
- Hướng dẫn HS sửa bài về một số lỗi cụ thể :

+ Nội dung. + Cách tả

+ Hình thức + Diến đạt

+ Bố cục + Chính tả

+ Cách trình bày + Dấu câu

+ Cách dùng từ, đặt câu + Chữ viết

Hoạt động 5 : Thống kê kết quả

Lớp SS 8 - 10 6.4 - 7.5 5 - 6 3.5 - 4.5 0 - 3 TB

7A3 45 1 9 26 9 0 36

7A4 46 0 10 21 15 0 31

7A5 45 0 14 16 15 0 30

4/ Hướng dẫn học tập: (2’ )

- Về nhà đọc lại bài viết và viết lại (đối với những bài dưới điểm TB).
- Đọc lại lý thuyết về kiểu bài này

- Đọc và soạn bài : Tìm hiểu chung về văn biểu cảm.
+ Đọc; Trả lời các câu hỏi SGK.

+Tự tìm hiểu một số đặc điểm của văn biểu cảm.
 a- GV yêu cầu HS đọc lại đề bài và xác định yêu cầu đề:
b- Yêu cầu HS đưa ra dàn bài sau khi đã suy nghĩ thêm ở nhà.
c- GV nêu lên nhận xét về bài làm của HS

Ưu điểm:

Một số bài viết của các em khá tốt, chữ viết sạch đẹp,nội dung phong phú ,viết đúng yêu cầu thể loại
Khuyết điểm:

Đa số bài viết của các em còn sa vào thể loại tự sự , nội dung còn sơ sài, lỗi chính tả cịn nhiều; Một
số bài chữ viết còn quá cẩu thả .

d- S a b i: GV treo b ng ph có ghi b ng dùng d

ử

à

ả

ụ

ả

ướ đ

i ây v h

à ướ

ng d n HS i n v o

ẫ

đ ề

à

ph n vi t úng

ầ

ế đ

LỖI VIẾT SAI VIẾT ĐÚNG

Chính tả
Câu
Diễn đạt

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

4-GV phát bài, HS đọc lại bài làm.

5-Giải đáp những thắc mắc của HS xung quanh bài làm đã chấm đểm.
6-GV yêu cầu HS đọc bài văn mẫu (điểm cao).

 Thống kê kết quả

Lớp G % K % TB % Yếu % Kém % TB %
7A3

7A4
7A5

4/ Hướng dẫn về nhà:(2’)

*Bài cũ: Tự hoàn chỉnh lại bài viết theo đánh giá và sửa chữa của GV.
*Bài mới:Chuẩn bị cho bài: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm.

+ Đọc; Trả lời các câu hỏi SGK.

+Tự tìm hiểu một số đặc điểm của văn biểu cảm.

Ngày soạn:18/ 9 Tuần:5

Tiết: 20

TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BIỂU CẢM

I-MỤC TIÊU:

Giúp HS:

1/ Kiến thức:

Hiểu văn bản biểu cảm nảy sinh do nhu cầu biểu cảm của con người; Biết phân biệt

biểu cảm trực tiếp và biểu cảm gián tiếp cũng như phân biệt các yếu tố đó trong văn bản.

2/ Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng nhận biết văn biểu cảm.

3/ Thái độ:

Ý thức sử dụng văn biểu cảm hợp lí.

II-CHUẨN BỊ :

1/Chuẩn bị của GV:

- Nghiên cứu SGK, SGV, STK để nắm được mục tiêu và nội dung của bài học.
- Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học. Soạn giáo án. Bảng phụ.

2/Chuẩn bị của HS:

bài soạn theo hướng dẫn của GV.

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp: ( 1’ ) - Sĩ số.

2/ Kiểm tra bài cũ: không.

3/ Bài mới:

a-Giới thiệu bài mới: (2’)

Trong đời sống khơng ai khơng có tình cảm.Để giải bày nó người ta có thể nói hay dùng thơ văn để thể
hiện. Những loại tác phẩm đó gọi là văn biểu cảm. Vậy văn biểu cảm là loại văn như thế nào?Chúng ta
cùng nhau tìm hiểu qua tiết học hơm nay.

b- Tiến trình bài dạy:

TG

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

10’

Hoạt động 1: Tìm hiểu về nhu cầu biểu cảm của con

người. I-Nhu cầu biểu cảmvà văn biểu cảm:
Yêu cầu HS đọc những câu ca dao ở

mục 1.

HS đọc. 1) Nhu cầu biểu

cảm của con người:

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

cảm, cảm xúc gì? phận thấp cổ bé họng
của người nơng dân.
-Lời bày tỏ tình cảm
khéo léo của chàng
trai đối với cô gái.

 Người ta thổ lộ tình cảm như vậy

để làm gì?

 Người khác hiểu

được và đón nhận
những tình cảm đó.

 Như vậy khi nào người ta có nhu

cầu biểu cảm?

 Khi có những tình

cảm tốt đẹp, chất
chứa muốn biểu hiện
cho người khác nhận
cảm và đồng cảm.

Khi có những tình
cảm tốt đẹp, chất chứa
muốn biểu hiện cho
người khác nhận cảm
và đồng cảm.

 Để biểu hiện nó ta dùng những

phương tiện nào?

 Ca dao, những bài

thơ, văn, những bức
thư, ca hát… Sáng
tác văn nghệ nói
chung đều có mục
đích biểu cảm.
15’

Hoạt động 2: Tìm hiểu về đặc điểm chung

của văn biểu cảm.

2) Đặc điểm chung

của văn biểu cảm:

 Trong văn học người ta gọi chung

đó là văn biểu cảm.Thế nào là văn
biểu cảm?

- Văn biểu cảm là
văn bản viết ra nhằm
biểu đạt tình cảm,
cảm xúc, sự đánh giá
của con người đối với
thế giới xung quanh
và khêu gợi lòng
đồng cảm nơi người
đọc.

- Văn biểu cảm là văn
bản viết ra nhằm biểu
đạt tình cảm, cảm xúc,
sự đánh giá của con
người đối với thế giới
xung quanh và khêu
gợi lòng đồng cảm nơi
người đọc.

Yêu cầu HS đọc 2 đoạn văn trong
phần 2.

HS đọc.

 Hai đoạn văn trên biểu đạt nội

dung gì?

-Bày tỏ tình cảm

đối với người bạn ở
xa.

-Thể hiện tình yêu
quê hương qua tiếng
hát người con gái.

 Văn bản trên thuộc loại văn bản

gì?

 Biểu cảm.

 Nhân xét của em về tình cảm, cảm

xúc trong văn biểu cảm qua 2 đoạn
văn trên?

Tình cảm trong văn

biểu cảm thường là
những tình cảm đẹp,
thấm nhuần tư tưởng
nhân văn.

- Tình cảm trong văn

biểu cảm thường là
những tình cảm đẹp,
thấm nhuần tư tưởng
nhân văn.

 Tình cảm, cảm xúc ở 2 đoạn văn

trên đã được biểu đạt bằng cách
nào? Dấu hiệu nào cho ta biết được
điều đó?

GV lấy thêm đoạn “Gia đình …
khơng biết đâu” -> gián tiếp qua tự
sự

Đoạn 1: tình cảm

được người viết thư
biểu lộ trực tiếp đến
bạn qua lời gọi

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

gián tiếp qua miêu tả
tiếng hát người con
gái.

 Em có nhận xét gì về cách biểu

cảm trong văn biểu cảm?

Có hai cách biểu

cảm: trực tiếp và gián
tiếp qua miêu tả, tự
sự

-Có hai cách biểu
cảm: trực tiếp và gián
tiếp qua miêu tả, tự sự

Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ. HS đọc.

15’

Hoạt động 3 :Luyện tập.

III- Luyện tập.

1/ Đoạn b là văn biểu
cảm vì thể hiện tình
yêu mến hoa hải
đường qua việc so
sánh, kể chuyện, miêu
tả, liên tưởng.

Yêu cầu HS đọc và thực hiện bài tập

1. HS đọc và thực hiện.

Yêu cầu HS đọc và thực hiện bài
tập2 theo nhóm .Sau đó mời đại
diện nhóm trả lời.

HS đọc và thực hiện
theo nhóm.Cử đại

diện trả lời.

Cả hai bài đều biểu
cảm trực tiếp.Vì cả
hai bài đều trực tiếp
nêu tư tưởng tình
cảm không thông qua
phương tiện miêu tả,
kể chuyện.

2/ Trong 2 bài thơ

Sông núi nước Nam

và Phò giá về kinh

đều biểu cảm trực
tiếp: chân lí lớn lao,
thiêng liêng, vĩnh
viễn; Khí thế chiến
thắng hào hùng và
khát vọng xây dựng
phát triển đất nước.
2’

Hoạt động 4:Củng cố.

Yêu cầu HS nêu lại các đặc điểm
của văn biểu cảm.

-Thế nào là văn biểu cảm?

-Văn biểu cảm thể hiện qua những
thể loại nào?

-Tình cảm trong văn biểu cảm
thường có tính chất ntn?

-Văn biẻu cảm có những cách biẻu
hiện nào?

Trình các ý theo như
ghi nhớ.

4/ Hướng dẫn về nhà: (1’)

*Bài cũ: -Hoàn tất các bài tập sgk.

-Nắm chắc cách biểu cảm trong văn biểu cảm

*Bài mới:

Chuẩn bị cho bài: Đặc điểm văn biểu cảm

+ Đọc; Trả lời các câu hỏi SGK.

+Tìm hiểu một số đặc điểm của văn biểu cảm.

Ngày soạn:18/ 9

Tiết: 21

BÀI CA CÔN SƠN

(Nguyễn Trãi )

BUỔI CHIỀU ĐỨNG Ở PHỦ THIÊN TRƯỜNG TRÔNG RA

( Trần Nhân Tông )

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

1/ Kiến thức:

-Cảm nhận được sự hoà nhập nên thơ của Nguyễn Trãi với cảnh trí Cơn Sơn; Cảm

nhận được hồn thơ thắm thiết tình q của Trần Nhân Tơng; Tiếp tục tìm hiểu thể thơ thất ngơn tứ tuyệt, tìm
hiểu thêm thể thơ lục bát.

2/ Kĩ năng:

-Rèn luyện kĩ năng cảm nhận thơ đường.

3/ Thái độ:

-Giáo dục tình cảm yêu thiên nhiên, đất nước.

II-CHUẨN BỊ:

1/Chuẩn bị của GV:

- Nghiên cứu SGK, SGV, STK để nắm được mục tiêu và nội dung của bài học.
- Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học. Soạn giáo án.

2/Chuẩn bị của HS: bài soạn theo hướng dẫn của GV.
 III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp: ( 1’)
Kiểm tra sĩ số, tác phong HS.

2/ Kiểm tra bài cũ:(5’)

Câu hỏi:1/ Đọc thuộc lòng một trong hai bài thơ “ Sơng núi nước Nam”, “ Phị giá về kinh”.
2/ Điểm giống nhau về cách biểu ý của hai bài thơ này?

Trả lời: 1/ HS đọc thuộc lòng

2/ Giống nhau ở cách nói chắc nịch, ý tưởng và cảm xúc hoà làm một, cảm xúc nằm trong ý
tưởng. Nhằm thể hiện bản lĩnh, khí phách của dân tộc

3/ Bài mới:

Giới thiệu bài mới:(1’)

Với hai tác phẩm “Côn Sơn ca” và “Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra” ta sẽ cảm nhận
được một tâm hồn, tính cách của Nguyễn Trãi và một hồn thơ thắm thiết tình q của vua Trần Nhân Tơng.

b- Tiến trình bài dạy:
T

G

Hoạt động của GV

Hoạt động của

HS

Nội dung

5’

Hoạt động1: Tìm hiểu chung: tác giả, tác phẩm “Bài

ca Côn Sơn” .

A.BÀI CA CƠN

SƠN

I-Tìm hiểu chung:

1/Giới thiệu tác giả,tác
phẩm:

- u cầu HS đọc chú thích (*) - Đọc chú thích (*)

 Hãy nói một vài nét về tác giả?

GV: Vua Lê Thái Tơng đượcNguyễn
Trãi đón mời đến Cơn Sơn. Đến khi
xa giá về đến vườn Lệ Chi vua mắc
bệnh sốt, Nguyễn Thị Lộ – người
thiếp tài sắc của Nguyễn Trãi đã suốt
đêm hầu hạ, vua mất. Ai nấy đều cho
Thị Lộ giết vua. Nguyễn Trãi bị giết
và tru di cả họ.

Nguyễn Trãi

(1380– 1442) : hiệu
Ức Trai con trai
Nguyễn Phi Khanh ở
Hải Dương sau dời
đến Hà Tây, có vai
trị lớn trong cuộc
khởi nghĩa Lam Sơn.
Ông đã bị giết hại
một cách oan khốc
năm 1442, đến năm
1464 mới được minh
oan.

 Hãy nói một vài nét về hồn cảnh

sáng tác bài thơ?

Dựa vào chú thích

(*)

( Chú thích (*)
SGK-tr.79)

GV:Nguyên tác bài thơ bằng chữ
Hán và theo thể thơ khác nhưng đã
được dịch theo thể lục bát

- GV hướng dẫn đọc: cần đọc giọng

thư thái, nhẹ nhàng. -Chú ý cách đọc chođúng

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

-Gọi HS đọc và tìm hiểu chú thích
.GV uốn nắn, sửa chữa.

 Hãy nói một vài hiểu biết của em

về thể thơ lục bát?

-Thực hiện theo yêu
cầu của GV

 Câu 6 chữ tiếp

theo câu 8 chữ. Gieo
vần: chữ cuối câu 6

vần với chữ 6 của
câu 8, gieo vần bằng

3.Thể thơ:Thể thơ lục

bát

15’

Hoạt động 2: Tìm hiểu chi tiết.

II.Tìm hiểu chi tiết:

 Nội dung đoạn trích này nói về

điều gì?

 -Hành động và

tâm hồn Nguyễn Trãi
trước cảnh trí Cơn
Sơn.

- Cảnh trí Cơn
Sơn trong hồn thơ
Nguyễn Trãi.

GVKL và chuyển qua phân tích nội
dung (1)

1. Hành động và
tâm hồn Nguyễn Trãi
trước cảnh trí Cơn
Sơn

 Trong đoạn trích này từ nào được

lặp lại nhiều lần?

 “ta” lặp 5 lần.

 Đại từ “ta” ở đây là ai? Nguyễn Trãi thi sĩ.

 Và “ta” đang làm gì ở Côn Sơn? Ta nghe tiếng suối,

Ta ngồi trên đá, Ta
nằm bóng mát, Ta
ngâm thơ nhàn.

Ta nghe tiếng suối, Ta
ngồi trên đá, Ta nằm
bóng mát, Ta ngâm thơ
nhàn.

 “Ta” đã có những cảm giác gì khi

nghe, ngồi, nằm, ngâm thơ?

 Tiếng suối nghe

như tiếng đàn, ngồi
trên đá như ngồi trên
chiếu, nhàn nhã
ngâm thơ.

 Giải thích “đàn cầm”, “bóng râm”. Theo chú thích 4,5

 Như vậy em có cảm nhận gì về

phong thái của “Ta” ở đây?

Thanh thản, thoải

mái, không vướng
bận chuyện đời.

-> Phong thái thanh
thản, thoải mái, không
vướng bận chuyện đời.
GV trong hoàn cảnh bị nghi ngờ,

chèn ép, phải cáo quan về ở ẩn. Lẽ ra
lúc này con người sẽ u uất, nhàm
chán, nhưng Ức Trai thì ngược lại,
lúc này ta chỉ thấy một Nguyễn Trãi
rất mực thi sĩ.

Chuyển: Trước cảnh trí Côn Sơn

Nguyễn Trãi thảnh thơi thả hồn. Vậy
thì cảnh trí Cơn Sơn đã đi vào hồn
thơ Nguyễn Trãi như thế nào?

2.Cảnh trí Cơn Sơn

trong hồn thơ Nguyễn
Trãi:

 Cảnh trí Cơn Sơn hiện lên trong

hồn thơ Nguyễn Trãi cụ thể như thế
nào?

Suối chảy, đá rêu

phơi, rừng thơng
mọc, bóng trúc râm.

-Suối chảy, đá rêu phơi,
rừng thông mọc, bóng
trúc râm.

 Em có cảm nhận gì về phong cảnh

Côn Sơn qua những nét chấm phá

Thiên nhiên

khoáng đạt, thanh

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

này? tĩnh, nên thơ.

 Phải là một con người như thế nào

thì mới có thể phác họa nên một

phong cảnh sống động và nên thơ
như thế?

 Một con người có

tâm hồn giao cảm,
yêu thiên nhiên, hòa
nhập với thiên nhiên.

5’

Hoạt động 3: Tổng kết

III-Tổng kết:

Với hình ảnh nhân vật “
ta” giữa cảnh tượng
Côn Sơn cho ta thấy sự
giao hịa, gắn bó với
thiên nhiên bằng nhân
cách thanh cao, tâm
hồn nghệ sĩ của
Nguyễn Trãi.

 Qua bài thơ em hiểu thêm được

điều gì về con người Nguyễn Trãi?

- Gọi HS đọc ghi nhớ.

Hướng dẫn HS thực hiện BT1 phần
luyện tập.

GV bổ sung, chốt kiến thức.

Sự giao hịa, gắn

bó với thiên nhiên
bằng nhân cách
thanh cao, tâm hồn
nghệ sĩ.

- Đọc ghi nhớ
SGK-tr.81

Trình bày cách hiểu
biết của mình.

HS ghivào vở:
 *Giống nhau:
Cả hai nhà thơ đều
có liên tưỏng nhạy
bén đối với cảnh

thiên nhiên.Tiếng

suối đều là sản phẩm

của tâm hồn thi sĩ và
tâm hồn đó ln hồ
nhập với thiên
nhiên .Điều đó thể
hiện nhân cách thanh
cao,phẩm chất thi sĩ

lớn lao của cả hai
nhà thơ.

*Khác nhau:
Cả hai bài thơ đều
nói về tiếng suối
những cách cảm
nhận về tiếng suối có
khác:Nguyễn Trãi
nghe tiếng suối
tưởng như nghe tiếng
đàn cầm,HCM nghe
tiếng suối tưởng như
tiếng

hát

10’

Hoạt động 4: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm và bài thơ

“Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra”.

B.BUỔI CHIỀU 
ĐỨNG Ở PHỦ 
THIÊN TRƯỜNG 
TRÔNG RA

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về tác
giả,tác phẩm.

- Gọi HS đọc văn bản và tìm hiểu

chú thích

- HS đọc chú
thích(*)SGK tr.76
-Đọc văn bản

1. Tác giả ,tác phẩm:
(xem chú thích * )
2 Đọc và tìm hiểu chú
thích:

 Xác định thể thơ? Thể thơ thất ngôn

tứ tuyệt. 3.Thể thơ:Thể thất ngôn tứ tuyệt.

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về bức
tranh quê và tâm hồn tác giả được
thể hiện trong đó.

 Bài thơ tả cảnh gì?

 Nhìn bao quát khắp làng quê,tác

giả thấy quê hương như thế nào?

Tả cái thật mà như thấy cái ảo thể

hiện cảm xúc thế nào của nhà thơ đối
với quê hương?

Nhìn cụ thể về làng quê,tác giả

thấy, nghe những gì?

Tả những con cị hạ cánh,tiếng sáo

lùa trâu vào buổi chiều quê
hương,tác giả có cảm xúc như thế
nào đối với quê hương?

Em có nhận xét gì về một ơng vua

mà lại yêu quê hương,gần gũi với
quê hương như vậy?

Qua các nội dung được miêu tả

trong bài thơ,em có những cảm nhận
gì trước cảnh tượng buổi chiều đứng
ở phủ Thiên Trường và về tâm trạng
của tác giả trước cảnh tượng đó?

 Tả cảnh một buổi

chiều ở một làng quê
thuộc tỉnh Nam
Định,quê hương của
tác giả.

Mờ ảo như khói

phủ,nửa như có nửa
như khơng

 Cảm xúc về cái

đẹp của buổi chiều tà
của quê hương,cái
đẹp pha chút
buồn:sưong chiều lẫn
khói toả của lửa rơm
chiều,mặt trời sắp
tắt,sắc chiều man
mác.

Tiếng sáo lùa trâu

về làng đơi cánh cị
trắng hạ trên đồng.

 Đó là cảm xúc về

cảnh thanh bình của
làng quê.

 Trần Nhân Tơng

là vị vua hiền,có tâm
hồn bình dị,gần gũi
với làng quê.

Dựa theo ghi nhớ

trả lời

4-Tìm hiểu nội
dung:

Cảnh một buổi chiều ở
một làng quê của tác
giả:

-Mờ ảo như khói phủ
- sương chiều lẫn khói
toả của lửa rơm
chiều,mặt trời sắp
tắt,sắc chiều man mác.

-Tiếng sáo,đơi cánh cị
=>Cảm xúc về cảnh
thanh bình của làng
quê.

* Ghi nhớ: (SGK-tr.77)

2’ Hoạt động 5:Củng cố.

- Gọi HS đọc lại hai bài thơ,đọc lại
phần ghi nhớ.

- Gọi đọc phần đọc thêm. - Thực hiện theo yêucầu.

4/ Hướng dẫn về nhà:(1’)

*Bài cũ:-Nắm cảnh và hồn trong bài “Bài ca Cơn Sơn”

-Tự tìm hiểu theo sự hướng dẫn của GV cho bài “Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra’

*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Từ Hán Việt ( tt )

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

+Tìm hiểu sắc thái biểu cảm của từ Hán Việt

Ngày soạn:18 / 9

Tiết: 22

TỪ HÁN VIỆT

(tiếp theo)

I-MỤC TIÊU: Giúp HS:

1/ Kiến thức:

Hiểu được sắc thái ý nghĩa của từ Hán Việt.

2/ Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng vận dụng từ Hán Việt.

3/ Thái độ:

Có ý thức sử dụng từ Hán Việt đúng nghĩa, đúng sắc thái, phù hợp với hoàn cảnh giao

tiếp.

II-CHUẨN BỊ :

1/Chuẩn bị của GV:

- Nghiên cứu SGK, SGV, STK để nắm được mục tiêu và nội dung của bài học.

- Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học. Soạn giáo án. Bảng phụ.

2/Chuẩn bị của HS: bài soạn theo hướng dẫn của GV

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp: ( 1’)
- Kiểm tra sĩ số,tác phong HS.

2/ Kiểm tra bài cũ:(5’)

*Câu hỏi: Từ ghép Hán Việt có mấy loại? Hãy kể tên, nêu trật tự các yếu tố trong từ ghép chính phụ Hán
Việt?

*Trả lời: Từ ghép Hán Việt có từ ghép đẳng lập và từ ghép chính phụ; Trật tự các yếu tố trong từ ghép
chính phụ Hán Việt:

Yếu tố chính đứng trước (giống từ ghép thuần Việt); Yếu tố phụ đứng trước (khác từ ghép thuần Việt)

3/ Bài mới:

a-Giới thiệu bài mới: (1’)

Tiết học hôm trước đã cho các em biết về yếu tố Hán Việt, hai loại từ ghép Hán Việt. Thế còn từ Hán
Việt mang sắc thái ý nghĩa gì và sử dụng nó như thế nào cho phù hợp. Tiết học này sẽ cung cấp cho các
em điều đó.

b- Tiến trình bài dạy:

TG

Hoạt động của GV

Hoạt động của

HS

Nội dung

15’

Hoạt động1:Tìm hiểu về sắc thái biểu cảm của từ Hán

Việt

I-Sử dụng từ Hán

Việt:

1/ Sử dụng từ
Hán Việt để tạo sắc
thái biểu cảm:
 a.Bài tập tìm hiểu:
GV treo bảng phụ có ghi 3 câu ở mục

1.a sgk.

HS đọc.

 Tại sao các câu trên dùng từ Hán Việt:

phụ nữ, từ trần, mai táng, tử thi mà

không dùng các từ Thuần Việt: đàn bà,

chết, chôn, xác chết?

 Vì từ Hán Việt và

từ Thuần Việt có sắc
thái ý nghĩa khác
nhau.

 Nhận xét sắc thái biểu cảm ở câu 1,2

khi nó có sử dụng từ Hán Việt?

Từ Hán Việt:phụ

nữ,,từ trần, mai
táng=>Tạo sắc thái
trang trọng thể hiện
thái độ tơn kính.

-Từ HánViệt:phụ

nữ, từ

trần, mai

táng=>Tạo sắc thái
trang trọng thể hiện
thái độ tơn kính

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

thể hiện sắc thái biểu cảm này? …

 Nhận xét về sắc thái biểu cảm ở câu 3

khi nó có sử dụng từ Hán Việt?

 Từ Hán Việt tử

thi=>tạo sắc thái tao
nhã, tránh gây cảm
.giác thô tục, ghê sợ.

- Từ Hán Việt tử
thi=>tạo sắc thái tao
nhã, tránh gây cảm
giác thô tục, ghê sợ.

 Lấy thêm một số ví dụ từ Hán Việt có

thể hiện sắc thái biểu cảm này?

 Phẫu thuật, tiểu

tiện …
GV treo bảng phụ có ghi đoạn văn ở

mục 1.b sgk. Gọi HS đọc VD

HS đọc.

 Các từ Hán Việt tạo sắc thái biểu cảm

gì cho đoạn văn?

Tạo sắc thái cổ,

phù hợp với bầu
khơng khí xã hội xa
xưa.

-Từ Hán Việt:kinh
đô, yết kiến, trẫm,
bệ hạ,

thần=>Tạo sắc thái
cổ, phù hợp với bầu
không khí xã hội xa
xưa.

 Lấy thêm một số ví dụ từ Hán Việt có

thể hiện sắc thái biểu cảm này?

 Phu nhân, hoàng

đế, cung phi…

 Tóm lại sử dụng từ ngữ Hán Việt tạo

ra những sắc thái biểu cảm nào?

 Dựa vào ghi nhớ

trả lời

-Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ. -HS đọc. b.Ghi nhớ:

(

SGK-tr.82)

8’

Hoạt động 2:Tìm hiểu về việc khơng nên lạm dụng từ

Hán Việt.

2/ Không nên
lạm dụng từ Hán
Việt:

-GV treo bảng phụ có ghi 2 cặp câu a,b. -HS đọc. a.Bài tập:

 Theo em mỗi cặp câu trên câu nào có

cách diễn đạt phù hợp hơn? Vì sao?

 Câu sau. Vì câu a

không cần thiết sử
dụng từ Hán Việt;
câu b từ Hán Việt sử
dụng không đúng sắc
thái biểu cảm, không
phù hợp.

-Câu a không cần
thiết sử dụng từ Hán
Việt Đề nghị.

-Câu b từ Hán Việt

Nhi đồng sử dụng
không đúng sắc thái
biểu cảm, khơng
phù hợp.

 Vậy em có lưu ý gì khi sử dụng từ

Hán Việt?

Không nên lạm

dụng

từ Hán Việt, làm cho
lời ăn tiếng nói thiếu
tự nhiên, thiếu trong
sáng, khơng phù hợp
với hồn cảnh giao
tiếp.

b.Ghi nhớ:
(SGK-tr.83 )

GV liên hệ với ý kiến của Bác Hồ trong
bài “Từ mượn”.(Theo SNV6/t1-tr.25 )

12’

Hoạt động 3 :Luyện tập.

II- Luyện tập:

BT1/ Điền từ thích
hợp:

a) -mẹ.
-thân mẫu.
b) -phu nhân.

-vợ.
- Yêu cầu HS đọc và thực hiện bài tập 1

theo nhóm (mỗi nhóm một cặp từ).
-Gọi đại diện nhóm trả lời

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

c) -sắp chết.
-lâm chung.
d) -giáo huấn.

-dạy bảo.
- Yêu cầu HS đọc bài tập 2 và thực

hiện.

- HS đọc bài tập 2 và
thực hiện.

BT2/ Vì nó mang
sắc thái trang trọng.
- GV hướng dẫn HS phân tích một số ví

dụ

- Yêu cầu HS đọc bài tập 3 và thực
hiện.

- HS đọc bài tập 3 và

thực hiện.

BT3/ Những từ

Hán Việt tạo sắc

thái cổ xưa:

giảng

hòa, cầu thân,

hòa hiếu, nhan

sắc tuyệt trần

.

- Yêu cầu HS đọc bài tập 4 và thực

hiện.

- HS đọc bài tập 4 và
thực hiện.

BT4/ Cách dùng từ
Hán Việt trong hai
câu chưa hợp lí.
Thay thế:

Bảo vệ -> giữ gìn.
Mĩ lệ -> đẹp đẽ.

2’ Hoạt động 4:Củng cố

Sử dụng từ Hán Việt hợp lí sẽ tạo ra

những sắc thái biểu cảm gì? Cịn lạm
dụng từ Hán Việt sẽ gây những tác hại
gì trong khi nói viết?

Trả lời theo ghi

nhớ .

4/ Hướng dẫn về nhà:(1’)

*Bài cũ: - Hoàn tất các bài tập sgk.

- Học phần ghi nhớ.

*Bài mới:

Chuẩn bị cho bài: Đặc điểm của văn bản biểu cảm
+ Đọc; Trả lời câu hỏi sgk.

+Tìm hiểu một số đặc điểm của văn bản biểu cảm .

.

Ngày soạn:20/9

Tiết: 23

ĐẶC ĐIỂM CỦAVĂN BẢN BIỂU CẢM

I-MỤC TIÊU:

Giúp HS:

1/ Kiến thức:

Hiểu các đặc điểm cụ thể của bài văn biểu cảm; Hiểu đặc điểm của phương thức biểu

cảm là thường mượn cảnh vật, đồ vật, con người để bày tỏ tình cảm, khác với văn miêu tả là nhằm mục
đích tái hiện đối tượng miêu tả.

2/ Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng nhận biết văn biểu cảm.

3/ Thái độ:

Ý thức sử dụng văn biểu cảm hợp lí.

II-CHUẨN BỊ :

1/Chuẩn bị của GV:

2/Chuẩn bị của HS:

bài soạn theo hướng dẫn của GV.

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
 1/ Ổn định tình hình lớp: ( 1’)
- Kiểm tra sĩ số,tác phong HS.

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

*Câu hỏi: Thế nào là văn biểu cảm? Nêu những cách biểu hiện trong văn biểu cảm?

* Trả lời: Văn biểu cảm là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con người
đối với thế giới xung quanh và khêu gợi lịng đồng cảm nơi người đọc; Có hai cách bểu cảm: trực tiếp và gián
tiếp qua miêu tả, tự sự

3/ Bài mới:

a-Giới thiệu bài mới:(1’)

Các em đã biết văn biểu cảm là loại văn bản cho phép ta được bộc lộ những tư tưởng, tình cảm sâu sắc
và kín đáo nhất của mình. Nó thuyết phục người đọc ở chỗ chân thật, tự nhiên nói lên những cảm xúc của
mình mà khơng gị bó theo một khn khổ nhất định. Vậy văn biểu cảm có những đặc điểm gì? Ta cùng
tìm hiểu qua tiết học này.

b- Tiến trình bài dạy:

T

L

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

20’

Hoạt động 1:Tìm hiểu về đặc điểm của văn bản biểu

cảm.

I-Tìm hiểu đặc điểm

của văn bản biểu

cảm:

-Yêu cầu HS đọc “Tấm gương”. -HS đọc. 1/ Bài tập tìm hiểu:

 Bài văn biểu hiện những phẩm

chất gì của cái gương?

 Tính trung thực,

ghét thói xu nịnh, dối
trá.

Bài tập 1: Tấm gương
- Bài văn biểu đạt tình
cảm:ca ngơị tính trung
thực,ghét thói xu
nịnh,dối trá.

 Theo em, việc nêu lên các phẩm

chất ấy nhằm mục đích gì?

 Biểu dương người

trung thực, phê phán
kẻ dối trá.

 Hãy gạch dưới những câu biểu

hiện tình cảm đó?

 -Là người bạn chân

thật suốt đời.

-Không biết xu nịnh ai.
-Dù tan xương nát thịt
vẫn cứ nguyên tấm
lòng ngay thẳng.

 Bài văn có đi tả cái gương cụ thể

hay khơng? Vì sao?

 Khơng. Vì mục đích

bài văn không phải
không phải để miêu tả.

 Bài văn viết nhằm mục đích gì?  Đánh giá, để biểu

hiện cảm xúc, tình
cảm, thái độ của người
viết về tính trung thực
của con người.

 Ngồi ra bài văn cịn thể hiện

tình cảm gì nữa khơng? Vì sao em
biết?

 Khơng. Vì nội dung

biểu cảm bài văn cho
biết điều đó.

 Hãy kết luận gì nội dung biểu

cảm của bài văn biểu cảm?

=> Mỗi bài văn biểu

cảm

tập trung biểu đạt một
tình cảm chủ yếu.

=> Mỗi bài văn biểu
cảm

tập trung biểu đạt một
tình cảm chủ yếu.

 Chữ nào được lặp lại nhiều lần?

Việc lặp lại đó có ý nghĩa gì?

 Chữ gương. Phẩm

chất của gương là chủ
đề xuyên suốt bài văn.

 Phẩm chất của gương phù hợp

với tình cảm con người ở điểm

 Tấm gương có đặc

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

nào? một cách khách quan.
Nó giúp người

thấy vết nhơ mà sửa,

nó cho người ta thấy
sự thật dù là sự thật
đau buồn

trung thực phê phán kẻ
dối trá.

 Để nói về tính trung thực, phê

phán kẻ dối trá người ta mượn
tấm gương. Như vậy muốn biểu
cảm người ta làm như thế nào?

-Để biểu đạt tình cảm:
+Chọn một hình ảnh
có ý nghĩa ẩn dụ,
tượng trưng để gửi
gắm tình cảm tư
tưởng.

=>Để biểu đạt tình cảm:
+Chọn một hình ảnh có
ý nghĩa ẩn dụ, tượng
trưng để gửi gắm tình
cảm tư tưởng.

-Yêu cầu HS đọc đoạn văn 2. -HS đọc. Bài tập 2:

 Đoạn văn biểu hiện tình cảm gì?  Cơ đơn, cầu mong

sự giúp đỡ. -Đoạn văn biểu hiện tìnhcảm:cơ đơn,cầu mong sự
giúp đỡ.

 Nhận xét về cách biểu cảm của

đoạn văn? Vì sao em biết?

 Trực tiếp qua tiếng

kêu, lời than, câu hỏi
biểu cảm.

-> Trực tiếp qua tiếng
kêu, lời than, câu hỏi
biểu cảm.

 Như vậy muốn biểu cảm người

ta còn làm như thế nào?

Biểu cảm bằng cách

thổ lộ trực tiếp những
nỗi niềm,cảm xúc
trong lòng.

+Thổ lộ nỗi niềm, cảm
xúc trong lòng ( Trực
tiếp qua tiếng kêu, lời
than, câu hỏi biểu cảm.)

 Bài Tấm gương có mấy phần?  Có 3 phần.

 Nói rõ nội dung từng phần?  MB: phẩm chất cái

gương

TB: ích lợi của gương
đối với người trung
thực. Ngoài gương
thủy tinh cịn có gương
lương tâm.

KB: khẳng định lại
chủ đề.

 Nêu bố cục bài văn biểu cảm?  Bài văn biểu cảm có

bố cục 3 phần.

=>Bài văn biểu cảm có
bố cục 3 phần.

 Nhận xét về tình cảm thể hiện

trong bài văn biểu cảm?
Yêu cầu HS đọc ghi nhớ sgk.

 Tình cảm trong bài

phải rõ ràng, trong
sáng, chân thực thì bài
văn biểu cảm mới có
giá trị.

Đọc ghi nhớ sgk-tr.86

=> Tình cảm trong bài
phải rõ ràng, trong sáng,
chân thực thì bài văn
biểu cảm mới có giá trị.
2/Ghi nhớ:

(sgk-tr.86 )

15’

Hoạt động 2 :Luyện tập.

II- Luyện tập:

-Yêu cầu HS đọc bài văn “Hoa
học trò”.

-Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi:

Bài văn thể hiện tình cảm gì?

Việc miêu tả hoa phượn đóng vai

trị gì trong bài văn biểu cảm này?

- Đọc bài văn.

-Đọc thầm các câu
hỏi,trao đổi với bạn
bên cạnh tìm hướng trả
lời

Nỗi buồn khi xa bạn

vào lúc nghỉ hè.

-Việc miêu tả hoa

*Tìm hiểu bài văn Hoa

học trò

a) -Nỗi buồn khi xa bạn
vào lúc nghỉ hè.

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

phượng có vai trị giúp
biểu đạt tình cảm
buồn, nhớ.

biểu đạt tình cảm buồn,
nhớ.

Vì sao tác giả gọi hoa phượng là

hoa học trò?

-Gọi HS đọc đoạn 1

Đoạn 1 biểu hiện cảm xúc gì?

-Gọi HS đọc đoạn 2

Đoạn 2 biểu hiện cảm xúc gì?

-Gọi HS đọc đoạn 3

Đoạn 3 biểu hiện cảm xúc gì?

Vì phưọng là lồi

hoa thân thuộc với đời
HS, phương nở báo
hiệu mùa thi,năm học
hết,mùa chia tay bạn
bè,thầy cô,mùa nghỉ
hè.

Đọc đoạn 1

 Nỗi buồn của học

trò khi phượng nở và
hè về.

Đọc đoạn 2

Vai trò của hoa

phượng nơi sân trường
Đọc đoạn3

Đ3: Nỗi buồn chất

ngất của hoa phượng

-Tác giả gọi hoa phượng
là hoa học trị vì lồi hoa
này nở báo hiệu một
mùa hè của học sinh.
b) Mạch ý của bài văn:
+ Đ1: Nỗi buồn của học
trò khi phượng nở và hè
về.

+ Đ2 :Vai trò của hoa
phượng nơi sân trường.
Đ3: Nỗi buồn chất ngất
của hoa phượng

Bài văn này biểu cảm trực tiếp

hay gián tiếp?

Bài văn biểu cảm

trực tiếp.

c) Bài văn biểu cảm trực
tiếp.

2’ Hoạt động 4:Củng cố.

Bài văn biểu cảm có những đặc

điểm gì về nội dung, cách biểu
đạt,bố cục ,tình cảm trong bài?

Trả lời theo ghi nhớ.

4/ Hướng dẫn về nhà:(1’)

*Bài cũ:- Hoàn tất các bài tập sgk.

- Nắm được 4 đặc điểm của văn biểu cảm.

*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm.

+ Đọc; Trả lời các câu hỏi SGK

+Tìm hiểu về đặc điểm của đề và các bước làm bài văn biểu cảm

Ngày soạn:20/ 9 Tuần: 6

Tiết: 24

ĐỀ VĂN BIỂU CẢM

VÀ CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢM

I-MỤC TIÊU : Giúp HS:

1/ Kiến thức:

Nắm được kiểu đề văn biểu cảm; Nắm được các bước làm bài văn biểu cảm.

2/ Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng làm một bài văn biểu cảm.

3/ Thái độ:

Có ý thức làm bài văn biểu cảm theo một qui trình khoa học.

II-CHUẨN BỊ :

1/Chuẩn bị của GV:

- Nghiên cứu SGK, SGV, STK để nắm được mục tiêu và nội dung của bài học.

- Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học. Soạn giáo án. Bảng phụ.

2/Chuẩn bị của HS:

- Bài soạn theo hướng dẫn của GV.

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

- Kiểm tra sĩ số,tác phong HS.

2/ Kiểm tra bài cũ:(5’)

* Câu hỏi: Hãy trình bày đặc điểm của bài văn biểu cảm.
 * Trả lời: HS trình bày 4 đặc điểm

3/ Bài mới:

a-Giới thiệu bài mới:(1’)

Sau khi được cung cấp kiến thức về những đặc điểm của bài văn biểu cảm. Tiết học này các em sẽ
nhận biết kiểu đề văn biểu cảm và các bước làm bài văn biểu cảm.

b- Tiến trình bài dạy:

T

L

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

7’

Hoạt động 1:Đề bài văn biểu cảm.

I-Đề văn biểu cảm

và các bước làm bài

văn biểu cảm:

1/ Đề văn biểu cảm:
-GV treo bảng phụ ghi 5 đề mục 1.

 Đề thường chỉ ra đối tượng biểu

cảm, tình cảm cần biểu hiện. Chỉ ra
nội dung đó trong các đề trên?

-HS đọc.

 a.Dịng sơng (hoặc

dãy núi, cánh đồng,
vườn cây …) quê
hương / Cảm nghĩ.

b. Đêm trăng trung
thu /cảm nghĩ.

c. Nụ cười của mẹ
/cảm nghĩ

d. Tuổi thơ / Vui
buồn.

e. Loài cây / Yêu.

 Như vậy đề văn biểu cảm có đặc

điểm gì?

 Nêu ra đối tượng

biểu cảm và định
hướng tình cảm cho
bài làm

Nêu ra đối tượng biểu
cảm và định hướng
tình cảm cho bài làm.
18

Hoạt động 2: Tìm hiểu các bước

làm bài văn biểu cảm 2/ Các bước làm bài

văn biểu cảm

Đề:Cảm nghĩ về nụ
cười của mẹ em.

Ghi đề lên bảng Cảm nghĩ về nụ

cười của mẹ em. Ghi đề vào vở

 Đối tượng biểu cảm của đề bài ?  Nụ cười của mẹ.

 Tình cảm cần biểu hiện?  Cảm xúc và suy

nghĩ.

 Bước đầu tiên khi làm bài văn biểu

cảm là gì?

 Tìm hiểu đề. Bước1: Tìm hiểu đề.

 Tìm hiểu đề phải làm gì?  Đọc kĩ, xác định

đúng đối tượng biểu
cảm và định hướng
tình cảm.

 Em được nhìn thấy nụ cười của mẹ

từ khi nào?

 Từ khi em lọt lòng

mẹ.

 Cảm nhận riêng em về nụ cười của

mẹ?

 Nụ cười đầy yêu

thương, khích lệ, động
viên, tiếp sức cho em.

 Có phải lúc nào mẹ cũng cười hay

khơng? Đó là lúc nào?

 Mẹ cười khi thấy

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

 Mỗi khi vắng nụ cười của mẹ em

cảm thấy như thế nào?Làm sao để
ln được nhìn thấy nụ cười của mẹ?

 Buồn, thiếu đi

nguồn động viên, cần
làm được nhiều điều
tốt hơn để được nhìn
thấy nụ cười của mẹ
…

GV có thể yêu cầu HS tìm thêm một
số ý nữa về nụ cười của mẹ và cảm

xúc của em.

 Với những việc làm trên ta đã thực

hiện bước gì trong khi làm bài văn
biểu cảm?

Tìm ý Bước 2: Tìm ý .

 Như vậy ta đã tìm ý cho bài văn

biểu cảm bằng cách nào?

Hình dung cụ thể

đối tượng biểu cảm
trong mọi trường hợp
và cảm xúc, tình cảm
của mình trong các
trường hợp đó; tìm lời
văn thích hợp và gợi
cảm

Hình dung cụ thể đối
tượng biểu cảm trong
mọi trường hợp và
cảm xúc, tình cảm của
mình trong các trường
hợp đó; tìm lời văn
thích hợp và gợi cảm

 Sau khi đã tìm ý xong ta thực hiện

bước gì?

Lập dàn ý. Bước 3: Lập dàn ý.

 Phần MB, em có những ý gì?  Nêu cảm xúc đối

với nụ cười của mẹ. 1Nêu cảm xúc đối với. Mở bài:
nụ cười của mẹ.

 Phần TB,em định nêu những ý gì?  Những cảm xúc cụ

thể về nụ cười của
mẹ.

2. Thân bài:

Những cảm xúc cụ thể
về nụ cười của mẹ.

 Còn phần KB,em định nêu gì?  Lịng u thương

và kính trọng mẹ

3. Kết bài:

Lịng yêu thương và
kính trọng mẹ

 Sau đó ta sẽ tiến hành thực hiện

bước gì?

 Sau khi viết xong ,có cần đọc lại và

sửa chữa bài viết khơng?Vì sao?

Viết bài.

Cần phải đọc lại để

sửa những lỗi mắc
phải trong bài viết và
rút kinh nghiệm.

Bước 4:Viết bài .

Bước 5: Sửa bài.

Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ sgk. HS đọc. * Ghi nhớ:

(sgk-tr.88 )

10’

Hoạt động 3 :Luyện tập.

II- Luyện tập:

a) Thổ lộ tình cảm tha
thiết đối An Giang

-An Giang quê tôi.
-Yêu cầu HS đọc bài văn.

-Yêu cầu HS thực hiện câu hỏi a.

-HS đọc.

-Thực hiện theo yêu
cầu GV

-Tổ chức cho HS thảo luận: lập dàn
bài của bài văn này.

-HS thảo luận,ghi kết
quả.

1. Mở bài:: Giới thiệu
tình yêu quê hương
An Giang.

2 Thân bài:Biểu hiện

b.Dàn bài:

MB:Giới thiệu tình
yêu quê hương An
Giang.

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

tình yêu mến quê
hương: tình yêu trong

tuổi thơ, tình yêu
trong chiến đấu và
những tấm gương yêu
nước.

3. Kết bài: Tình yêu
quê hương với nhận
thức của người từng
trải, trưởng thành.

tình yêu trong chiến
đấu và những tấm
gương yêu nước.
KB: Tình yêu quê
hương với nhận thức
của người từng trải,
trưởng thành.

 Chỉ ra phương thức biểu cảm của

bài văn?

 Biểu cảm trực tiếp. c) Biểu cảm trực tiếp.

2’ Hoạt động 4:Củng cố

 Em hãy nêu cách hiểu đề văn biểu

cảm và các bước làm bài văn biểu
cảm?

Trả lời theo ghi

nhớ,SGK-tr.88

4/ Hướng dẫn về nhà:(1’)

*Bài cũ: - Hoàn tất các bài tập sgk.

- Biết cách tìm hiểu đề và thực hiện các bước làm bài văn biểu cảm
*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Bánh trôi nước.

+Đọc; trả lời các câu hỏi SGK.

+Tìm hiểu hình ảnh và thân phận người phụ nữ trong bài thơ.

Ngày soạn: 25 / 9 Tuần: 7

Tiết 25:

BÁNH TRÔI NƯỚC

( Hồ Xuân Hương )

I-MỤC TIÊU:

1/ Kiến thức:

Thấy được vẻ xinh đẹp, bản lĩnh sắt son, thân phận chìm nổi của người phụ nữ trong

bài “Bánh trơi nước”.

2/ Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng cảm nhận tác phẩm văn học ở thể ngâm khúc.

3/ Thái độ:

Giáo dục tình cảm biết yêu thương, đồng cảm.

II-CHUẨN BỊ:

1/Chuẩn bị của GV:

- Nghiên cứu SGK, SGV, STK để nắm được mục tiêu và nội dung của bài học.
- Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học. Soạn giáo án.

2/Chuẩn bị của HS: bài soạn theo hướng dẫn của GV.
III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp:( 1’)
- Kiểm tra sĩ số,tác phong HS.

2/ Kiểm tra bài cũ: (5’)

Câu hỏi: 1/Đọc thuộc lịng bài thơ “Bài ca Cơn Sơn”.

2/Cảm nhận của em về khung cảnh thiên nhiên và tâm hồn Nguyễn Trãi.

Trả lời: 1/HS đọc thuộc lòng

2/Thiên nhiên khoáng đạt, thanh tĩnh, nên thơ; Tâm hồn giao hịa, gắn bó với thiên nhiên bằng
nhân cách thanh cao, tâm hồn nghệ sĩ.

3/ Bài mới:

a-Giới thiệu bài mới:(1’)

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

Hương được mệnh danh là Bà chúa thơ Nơm .Bánh trôi nước là một bài thơ tiêu biểu nói về

thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, lênh đênh chìm nổi giữa cuộc đời
nhưng họ vẫn giữ được phẩm giá của mình.

b- Ti n trình b i d y:

ế

à ạ

T

G

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

5’

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung.

I.Tìm hiểu

chung:

1.Giới
thiệu tác giả, tác
phẩm:

(Chú
thích*,SGK-tr.95)

2.Đọc, tìm hiểu
chú thích:

-Gọi HS đọc chú thích *

-GV nói thêm về tác giả và bài thơ:
Bánh trơi nước là một trong những
bài thơ nổi tiếng,tiêu biểu cho tư
tưởng nghệ thuật của bà.

Thế nào là bánh trôi nước?

GV nói thêm về loại bánh này:Có
màu trắng của bột,được nặn thành

viên tròn,nếu nhào bột mà nhiều
nước thì nát (nhão) ít nước thì rắn
(cứng).Khi luộc trong nước
sơi,bánh chín thì nổi lên,bánh chưa
chín thì cịn chìm xuống

-Hướng dẫn HS đọc:Cần đọc giọng
vừa dịu vừa mạnh,vừa ngậm ngùi
vừa dứt khoát lại thoáng ngầm kiêu
hãnh ,tự hào.

-Gọi HS đọc và tìm hiểu chú thích.

- Đọc chú thích*

Trả lời dựa vào chú thích

-Chú ý cách đọc cho đúng
-Thực hiện theo yêu cầu
củaGV.

-Bài thơ mang hình thức của thể

thơ nào? Cấu trúc cụ thể ra sao?

Về hình thức ngơn từ,văn bản này

có điểm nào khác với bài Nam

quốcsơn hà đã học?

Trong văn bản này có sự đan xen

của nhiều phương thức biểu đạt
như tự sự ,miêu tả ,biểu cảm.Theo
em,xác định như thế nào là chính
xác?

-Thất ngơn tứ tuyệt.

-Bài thơ gồm bốn câu,mỗi
câu 7 chữ,vần hiệp ở tiếng
cuối câu1,2,4(tròn non,son)

 Một bài viết bằng tiếng

Việt

( thuần Nôm ).

Một bài viết bằng tiếng
Hán.

Biểu cảm là phương thức

chính.

(Vì các yếu tố miêu tả,tự
sự ở đây có chức năng

phục vụ cho biểu cảm )

3.Thể thơ:

Thể thất ngôn tứ
tuyệt.

4.Phương thức

biểu đạt:
Biểu cảm

18’

Hoạt động 2: Tìm hiểu chi tiết.

II. Tìm hiểu chi

tiết:

 Theo em,những đằc tính nào của

bánh trơi nước được gắn cho phẩm
chất người phụ nữ ?Tìm những lời
thơ tương ứng?

.Có hai đặc tính:

-Thể chất đẹp đẽ,thân phận

chìm nổi.(Thân em….với

nước non).

-Phẩm chất trong
sạch(Rắn nát...

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

son)

-Thể chất của bánh trôi nước được

miêu tả trong lời thơ nào? Một sự

vật như thế nào được gợi tả qua lời
thơ: vừa trắng lại vừa trịn?

 Hình thể đó của bánh trôi nước

ngầm chỉ vẻ đẹp nào của người phụ
nữ trong lời thơ này?

Thân em vừa trắng lại

vừa tròn.

Gợi tả sự vật vừa trong

sạch vừa hoàn hảo.

Vẻ đẹp thể chất hoàn

hảo,khoẻ mạnh

1.Thể chất và

thân phận người 
phụ nữ qua hình 
ảnh “Bánh trôi 
nước”:

- Thân em vừa
trắng lại vừa tròn.

->Vẻ đẹp thể chất
hoàn hảo,khoẻ
mạnh

 Với vẻ đẹp ấy,người phu nữ có

quyền được sống như thế nào trong
một xã hội công bằng?

Quyền được nâng niu

trân trọng; Quyền được
hưởng hạnh phúc; Quyền
được làm đẹp cho đời.

 Nhưng trong xã hội cũ,thân phận

người phụ nữ khác nào thân phận
bánh trôi.Lời thơ nào diễn tả điều
này?

 Ở đây thành ngữ Bảy nổi ba chìm

được dùng với dụng ý gì?

Trong hai dịng cuối văn bản,hình

ảnh bánh trơi nước được tiếp tục
gợi tả bằng những chi tiết ngơn từ
nổi bật nào?

Hãy hình dung về bánh trôi nước

qua các chi tiết này?

Nhận xét ý nghĩa ẩn dụ tượng

trưng của các chi tiết đó?

 Bảy nổi ba chìm vớí

nước non.

Gợi liên tưởng đến thân

phận người phụ nữ trôi nổi
bấp bênh.

Rắn nát mặc dầu tay kẻ

nặn

Mà em vẫn giữ tấm lịng

son

Bề ngồi có thể rắn nát.

Bên trong vẫn ngun vẹn
chất lượng.

Tượng trưng cho phẩm

giá của người phụ nữ dẫu
bị vùi dập nhưng vẫn giữ
phẩm chất trong sạch.

-Bảy nổi ba chìm
vớí nước non.
->Gợi liên tưởng
đến thân phận
người phụ nữ trôi
nổi bấp bênh.
 2.Lòng tin vào

phẩm giá trong

sạch:

-Rắn nát mặc dầu
tay kẻ nặn

Mà em vẫn giữ

tấm lòng son

->Tượng trưng cho
phẩm giá của
người phụ nữ dẫu
bị vùi dập nhưng
vẫn giữ phẩm chất
trong sạch.

 Những ngôn từ nào bộc lộ thái độ

của người phụ nữ? Em bình luận
như thế nào về thái độ này?

Mặc dầu;mà em vẫn giữ.

=>Người phụ nữ trong bài
thơ này chấp nhận sự thua
thiệt ở đời,nhưng luôn tin
vào giá trị,tin vào phẩm giá
trong sạch của mình.

5’

Hoạt động 3: Tổng kết

III-Tổng kết:

 Văn bản bánh trơi nước có hai

nội dung:

-Miêu tả bánh trơi nước.

Nội dung phản ánh thân

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

-Phản ánh thân phận và phẩm chất
của người phụ nữ trong xã hội cũ.
Theo em nội dung nào quyết định
giá trị bài thơ?

Thái độ tác giả trong bài thơ này? Trân trọng cái đẹp, phẩm

chất trong trắng, thuỷ
chung, cảm thương cho
thân phận chìm nổi của
người phụ nữ.

- Gọi HS đọc ghi nhớ - Đọc ghi nhớ SGK-tr95 ( Ghi nhớ

SGK-tr.95)

7’

Hoạt động 4 :Luyện tập.

VI- Luyện tập:

1-Làm bài tập

Tìm hiểu sự đồng
điệu trong cảm xúc
thơ Hồ Xuân
Hương với các câu
hát than thân trong
ca dao:

Cảm xúc thơ Hồ
Xuân Hương với
các câu hát than
thân đều là cảm
xúc bi thương về
thân phận hẩm hiu
của mình.Họ đều
khơng chủ động
trong cuộc đời,đều
bị số phận đẩy đưa
theo may rủi.

 Theo em,có sự đồng điệu nào

trong cảm xúc thơ Hồ Xuân Hương
với các câu hát than thân trong ca
dao?Hãy dẫn ra nhưng câu hát than
thân đã học và đọc thêm bắt đầu
bằng hai từ “Thân em”?

Cảm xúc thơ Hồ Xuân

Hương với các câu hát than
thân đều là cảm xúc bi
thương về thân phận hẩm
hiu của mình.Họ đều
khơng chủ động trong cuộc
đời,đều bị số phận đẩy đưa
theo may rủi.

VD:Thân em như tấm lụa
đào

Phất phơ giữa chợ biét vào
tay ai

-Thân em như giếng giữa
đàng

Người khôn rửa mặ,người
phàm rửa chân.

-Thân em như miếng cau
khô,

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

thô tham dày…

- Gọi HS đọc phần đọc thêm - Đọc phần đọc thêm 2 -Đọc thêm

2’

Hoạt động 5 : Củng cố

- Cho HS đọc thuộc tại lớp bài thơ

và nhắc lại ý nghĩa bài thơ. - Thực hiện theo yêu cầu.

4/ Hướng dẫn về nhà:(1’)

*Bài cũ:- Học thuộc lịng bài thơ “Bánh trôi nước”

- Nắm được nội dung, nghệ thuật nổi bật và ý nghĩa của bài thơ.

*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Sau phút chia li
+ Đọc; Trả lời câu hỏi SGK.

+Tìm hiểu nỗi niềm người cô phụ trong bài thơ.

Ngày soạn: 26/ 9 Tuần: 7

Tiết 26:

Hướng dẫn đọc thêm

:

SAU PHÚT CHIA LI

( Trích Chinh phụ ngâm khúc)
 I-MỤC TIÊU:

Giúp HS:

1/ Kiến thức:

Cảm nhận được nỗi sầu chia li sau phút chia tay, giá trị tố cáo chiến tranh phi nghĩa,

niềm khát khao hạnh phúc lứa đôi và giá trị nội dung, nghệ thuật ngơn từ trong đoạn trích “Sau phút chia
li”.

2/ Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng cảm nhận tác phẩm văn học ở thể ngâm khúc.

3/ Thái độ:

Giáo dục tình cảm biết yêu thương, đồng cảm.
II-CHUẨN BỊ:

1/Chuẩn bị của GV:

- Nghiên cứu SGK, SGV, STK để nắm được mục tiêu và nội dung của bài học.
- Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học. Soạn giáo án.

2/Chuẩn bị của HS: bài soạn theo hướng dẫn của GV.
III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp: ( 1’ )
- Kiểm tra sĩ số,tác phong HS.

2/ Kiểm tra bài cũ: (5’)

*Câu hỏi: 1/Đọc thuộc lòng bài thơ “Bánh trơi nước”.

2/Trình bày giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
*Trả lời: 1/ HS đọc thuộc lòng

2/ Với ngơn ngữ bình dị,bài thơ Bánh trơi nước cho thấy Hồ Xuân Hương vừa rất trân trọng vẻ
đẹp,phẩm chất trong sáng,sắt son của người phụ nữ Việt Nam ngày xưa,vừa cảm thương sâu sắc cho thân
phận chìm nổi của họ.

3/ Bài mới:

a-Giới thiệu bài mới: (1’)

Thể ngâm khúc có trong văn học Việt Nam thời trung đại. Thể loại này có chức năng gần như chuyên
biệt trong việc diễn tả những tâm trạng sầu bi dằng dặc, triền miên của con người. Với đoạn trích “Sau phút
chia li” ta sẽ cảm nhận được tâm trạng của người phụ nữ ngày xưa trong hoàn cảnh đất nước có chiến tranh.

b- Tiến trình bài dạy:

T

G

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

7’

Hoạt động 1:Tìm hiểu chung :

I-Tìm hiểu chung.

- u cầu HS đọc chú thích (*) - HS đọc.

 Cho biết vài nét về tác giả Đặng

Trần Côn và dịch giả?

-Đặng Trần Côn (nửa
đầu thế kỉ XVIII) ở
làng Mục Nhân, nay là

1-Tác giả, dịch giả:

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

Thanh Xuân – Hà Nội.
-Dịch giả Đoàn Thị
Điểm, cũng có ý kiến
cho bản dịch này của
Phan Huy Ích.

Tr.91)

 Vài nét về tác phẩm? -Đoạn trích trích từ

Chinh phụ ngâm khúc

– khúc ngâm về nỗi
lòng sầu thương, nhớ
nhung của người vợ có
chồng ra trận.

2-Tác phẩm:

-Đoạn trích trích từ

Chinh phụ ngâm
khúc .

Đoạn trích nói về tâm
trạng của người vợ
ngay sau phút chia li.
GV:Chinh phụ ngâm khúc ra đời

khoảng 1741 – 1742, thời kì của
những cuộc chiến tranh đàn áp nông
dân khởi nghĩa.

-GV hướng dẫn đọc: cần đọc giọng
buồn, ngắt nhịp 3-2-2 hay 3-4.

-Gọi HS đọc

-GV uốn nắn, sửa chữa, đọc lại

-Chú ý cách đọc cho
đúng

-Đọc theo yêu cầu của
GV

3.Đọc và tìm hiểu
chú

thích:

 Thể thơ được vận dụng trong tác

phẩm này? Cách hiệp vần ?

 Thể thơ song thất

lục bát: hai câu 7 chữ
tiếp đến 2 câu 6-8, 4
câu thành 1 khổ; chữ
cuối câu 7 trên vần với
chữ thứ năm câu 7
dưới – vần trắc, chữ
cuối câu 7 dưới vần với
chữ cuối câu 6 – vần
bằng, chữ cuối câu 6
vần với chữ 6 câu 8 –
vần bằng, chữ cuối câu
8 lại vần với chữ 5 câu
7 trên.

4-Thể thơ :

Thể song thất lục bát.

20’

Hoạt động 2: Tìm hiểu chi tiết.

II-Tìm hiểu chi

tiết:

1.Khổ thơ 1:

Yêu cầu HS đọc lại khổ thứ nhất. HS đọc.

 Trong khổ thơ này hai nhân vật trữ

tình “chàng”, “thiếp” đang ở trong
hoàn cảnh như thế nào?

 Hai người đã chia

tay, đã xa cách hai nơi.

 Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì

trong cách nói chàng thì đi, thiếp thì

về? Cách nói đó giúp thể hiện điều

gì?

 Phép đối->Cả người

ra đi và người ở lại
mang nỗi sầu cô đơn.

-Chàng thì đi-Thiếp
thì về

->Phép đối

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

 Hình ảnh tn màu mây biếc,trải

ngàn núi xanh có tác dụng gì trong
việc gợi tả nỗi sầu chia li?

 Nỗi sầu không chỉ

xoáy sâu trong lịng
người mà nó như
nhuốm cả vào trong
cảnh vật->

Nỗi sầu dằng dặc, miên
man.

-Hình ảnh tn màu
mây biếc,trải ngàn
núi xanh

=>Tạo cái mênh
mông cho nỗi buồn
vì chia li. Nỗi sầu

dằng dặc, miên man.
GV: cái khơng gian ấy càng rộng lớn

thì người ở lại càng lẻ loi đơn chiếc.

 Thực tế chia li và nỗi sầu chia li thể

hiện trong khổ 1?

 Chàng đi vào cõi xa

vất vả, hiểm nguy,
thiếp vị võ cơ đơn. Hai
người đã chia tay, đã
xa cách hai nơi khiến
người chinh phụ cảm
thấy nỗi cô đơn, trống
vắng tuôn tràn phủ lên
cả một bề mênh mông,
rộng lớn của thiên
nhiên.

Chuyển: khổ 1 là nỗi sầu chia li, khổ
thứ 2 diễn tả tâm trạng gì?

Yêu cầu HS đọc lại khổ thứ hai. HS đọc. 2.Khổ thơ 2:

 Nghệ thuật gì đã được sử dụng

trong khổ thứ hai ? Hãy chỉ ra?

-> Phép đối, đảo vị trí
2 địa danh, điệp ngữ

-Chàng cịn ngảnh
lại – Thiếp hãy trơng
sang.

-Chốn Hàm Dương

-Bến Tiêu Tương

-
BếnTiêuTương-cáchHàmDương.
-Cây Hàm
Dương-cách Tiêu Tương.
-> Phép đối, đảo vị
trí 2 địa danh, điệp
ngữ.

 Em biết gì về hai địa danh Hàm

Dương, Tiêu Tương, giải thích từ
“trùng”?

HS giải thích theo sgk.

 Hàm Dương, Tiêu Tương được 3

lần nhắc lại, “cách” được 2 lần nhắc

lại có ý nghĩa gì?

 Nhấn mạnh sự cách

xa, nỗi sầu càng day
dứt trong lịng người đi
và người ở.

 Cũng nói đến sự cách ngăn nhưng

sự cách ngăn ở khổ thứ hai có gì
khác ở khổ thứ nhất? Nó có ý nghĩa
gì trong việc giúp diễn tả nỗi sầu?

 Ở khổ thứ nhất chỉ

là sự cách ngăn, ở khổ

thứ hai sự cách ngăn
đã mấy trùng

=> Sự cách ngăn vời
vợi, nỗi sầu tăng tiến.

Chuyển: khổ 3 cũng là nỗi sầu chia li
thế nhưng có gì khác biệt so với nỗi
sầu hai khổ trên?

Yêu cầu HS đọc lại khổ thứ ba. HS đọc. 3.Khổ thơ 3:

 Tiếp tục nói về nỗi cách xa, khổ

thứ ba đã diễn tả nỗi niềm đó bằng

-> Phép đối, điệp ngữ
liên hồn.

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

những hình thức nghệ thuật nào?

 Riêng điệp ngữ ngàn dâu có tác

dụng gì khi diễn tả sự cách ngăn?  Không gian mở ra

với một màu xanh ngút
ngàn, sự xa cách mịt
mù.

Phép đối.

Thấy xanh xanh …
ngàn dâu.

Ngàn dâu … xanh
ngắt

Lòng chàng ý thiếp

…

-> Điệp ngữ liên

hồn.

->Khơng gian mở ra
với một màu xanh
ngút ngàn sự xa cách
thăm thẳm, mịt mù.
GV: nếu như hai khổ trên chỉ là sự

cách chia, rồi đến cách chia mấy
trùng, thì giờ đây trước mắt người
chinh phụ chỉ còn một màu xanh bát
ngát, cái không gian xa cách ấy đã
trở nên trùng điệp, mênh mông.

 Đối ngữ Cùng trông lại mà cùng

chẳng thấy thể hiện điều gì trong tâm
trạng hai người?

 Hai con người

nhưng cùng một tâm
trạng,: quyến luyến,
sầu muộn.

 Với những biện pháp nghệ thuật

đó, em có cảm nhận gì nỗi sầu bi đã
được diễn tả trong khổ thứ ba?

=>Nỗi sầu chất ngất.

 Hình thức nghi vấn: Ai sầu hơn ai?

Có ý nghĩa gì?

 Hỏi người nhưng

chính hỏi mình, nhấn
rõ nỗi sầu của người
chinh phụ. Chữ “sầu”
có vai trị đúc kết nỗi
sầu chia li, nỗi sầu ấy
trở thành khối sầu, núi
sầu.

4’

Hoạt động 3: Tổng kết

III-Tổng kết:

 Phát biểu về ngôn ngữ và cảm xúc

chủ đạo của đoạn thơ?

 Ngôn ngữ điêu

luyện với nhiều thủ
pháp nghệ thuật, cảm
xúc chủ đạo: nỗi sầu
chia li.

 Chỉ ra một cách đầy đủ các kiểu

điệp ngữ trong đoạn thơ và nêu lên
tác dụng biểu cảm?

 Nỗi niềm được diễn tả trong đoạn

trích

 Điệp từ ( chàng,

thiếp, hai địa danh,
cùng …)

Điệp ngữ: ( các sắc độ
xanh )

Điệp ngữ liên hoàn: ở
khổ 3.

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85>

 Nỗi niềm được diễn tả trong đoạn

trích

 Diễn tả nỗi sầu chia li đó khúc

ngâm muốn nói lên điều gì?
Gọi HS đọc ghi nhớ

Nỗi sầu chia li của

người chinh phụ sau
lúc tiễn chồng ra trận.

 Tố cáo chiến tranh

phi nghĩa, thể hiện
niềm khát khao hạnh
phúc lứa đôi của người
phụ nữ.

Đọc ghi nhớ

( Ghi nhớ
SGK-Tr.93)

4’

Hoạt động 4 :Luyện tập.

VI- Luyện tập:

Phân tích màu xanh

 Phân tích màu xanh trong đoạn

thơ?

 Ghi đủ các từ chỉ màu xanh, phân

biệt sự khác nhau trong các màu
xanh, tác dụng của việcsử dụng màu
xanh trong việc diễn tả nỗi sầu chia
li?

Biếc: xanh lam có pha

màu lục

-> nỗi sầu nhẹ nhàng.

Núi xanh: màu xanh
bình thường -> nỗi
buồn thắm đượm vào
cảnh vật thiên nhiên.

Xanh xanh:hơi xanh,
nhợt nhạt

->nỗi buồn mênh
mang, lan tỏa.

Xanh ngắt: màu xanh
trải dài trên diện rộng
-> sầu bao trùm lên tất
cả.

=> Nỗi sầu da diết, cồn
cào, tăng tiến theo các
sắc độ của màu xanh

2’ Hoạt động V: Củng cố.

- Gọi HS đọc lại đoạn trích,đọc lại
phần ghi nhớ.

-Thực hiện theo yêu
cầu của GV

4/ Hướng dẫn về nhà: (1’)

*Bài cũ:- Học thuộc lòng bài thơ “Sau phút chia li”

- Nắm được nội dung, nghệ thuật nổi bật và ý nghĩa của bài thơ.

*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Quan hệ từ
+ Đọc; Trả lời câu hỏi SGK

+Tìm hiểu khái niệm và cách sử dụng quan hệ từ.

Ngày soạn: 26/ 9 Tiết: 27

QUAN HỆ TỪ

I-MỤC TIÊU : Giúp HS:

1/ Kiến thức:

Nắm được thế nào là quan hệ từ và càc loại quan hệ từ; Nâng cao kĩ năng sử dụng

quan hệ từ khi đặt câu.

2/ Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng nhận biết và vận dụng quan hệ từ.

3/ Thái độ:

Ý thức sử dụng quan hệ từ hợp lí.

II-CHUẨN BỊ :

1/Chuẩn bị của GV:

</div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

2/Chuẩn bị của HS: bài soạn theo hướng dẫn của GV.

III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1/ Ổn định tình hình lớp:

- Kiểm tra sĩ số tác phong HS.( 1’)

2/ Kiểm tra bài cũ: (5’)

*Câu hỏi: Từ Hán Việt khi sử dụng thì tạo ra những sắc thái tình cảm gì. Cho ví dụ?

*Trả lời:Tạo sắc thái trang trọng thể hiện thái độ tơn kính; Tạo sắc thái tao nhã, tránh gây cảm giác thô
tục, ghê sợ; Tạo sắc thái cổ, phù hợp với bầu khơng khí xã hội xa xưa.

3/ Bài mới:

a-Giới thiệu bài mới: ( 1’)

Ở Tiểu học các em đã học về quan hệ từ, trong bài học này ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về quan hệ từ và
biết được cách sử dụng quan hệ từ .

b- Ti n trình b i d y:

ế

à ạ

T

G

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

10’

Hoạt động 1: Tìm hiểu quan hệ từ.

I-Thế nào là quan

hệ từ:

1.Bài tập tìm
hiểu:

GV treo bảng phụ có ghi 3 câu ví dụ
trong phần 1 và đoạn văn “con là
một đứa trẻ … lớp Một”.Gọi HS đọc

HS đọc.

 Dựa vào những kiến thức đã học ở

tiểu học, hãy xác định quan hệ từ?

 Của, như, bởi… nên.

 Câu a, của liên kết những thành

phần nào trong cụm danh từ?

 Danh từ với định

ngữ.

 Từ của biểu thị ý nghĩa gì?  Sở thuộc. a) Quan hệ từ của

->Ý nghĩa quan hệ
sở hữu

 Câu b, từ như liên kết những

thành phần nào trong cụm tính từ?

 Tính từ với bổ ngữ .

 Từ như biểu thị ý nghĩa gì?  So sánh. b)Quan hệ từ như

->Ý nghĩa quan hệ
so sánh

 Câu c từ nên liên kết những thành

phần nào trong câu?

 Hai vế câu.

 Từ bởi… nên biểu thị ý nghĩa gì?  Nguyên nhân kết quả. c)Quan hệ từ bởi…

nên->Ý nghĩa quan
hệ nhân quả

 Từ nhưng trong đoạn văn có tác

dụng liên kết bộ phận nào?

 Câu 1 và câu 2.

 Như vậy quan hệ từ dùng để biểu

thị điều gì?

Gọi HS đọc ghi nhớ1

BT nhanh:Cho biết có mấy cách

hiểu đối với câu: Đây là thư Lan.

*GVchốt và chuyển mục:Việc dùng
hay không dùng QHT đều có liên
quan đến ý nghĩa của câu Vì vậy
khơng thể lược QHT một cách tuỳ
tiện.

Dựa vào ghi nhớ trả lời

HS đọc.

HS trao đổi với bạn và
kết luận,có thể hiểu:
-Đây là thư của Lan.
-Đây là thư do Lan viết.
-Đây là thư gửi cho
Lan(đâu phải cho tôi,nên
tôi không nhận.)

2.Ghi nhớ:

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

12’

Hoạt động 2: Tìm hiểu về cách sử dụng quan hệ từ.

II- Sử dụng quan

hệ từ.

1-Bài tập tìm
hiểu:

GV treo bảng phụ có ghi 8 ví dụ
trong phần 2.

 Cặp câu a, b câu nào buộc phải

dùng quan hệ từ của câu nào thì

khơng? Vì sao?

Câu a khơng bắt buộc

câu b ngược lại. Vì nếu
khơng dùng QHT thì câu
b khơng rõ nghĩa.

Bài 1:

 Cặp câu c, d câu nào buộc phải

dùng quan hệ từ bằng câu nào thì thì

khơng? Vì sao?

Câu c khơng bắt buộc

câu d ngược lại. Vì nếu
khơng dùng QHT thì câu
d khơng rõ nghĩa.

 Cặp câu e, g câu nào buộc phải

dùng quan hệ từ ve câu nào thì thì

khơng? Vì sao?

 Câu e khơng bắt buộc

câu g ngược lại. Vì nếu
khơng dùng QHT thì câu
g khơng rõ nghĩa.

 Cặp câu h, i câu nào buộc phải

dùng quan hệ từ ở câu nào thì thì

khơng? Vì sao?

*Sau khi HS trả lời GV chốt ghi
bảng

 Câu i khơng bắt buộc

câu h ngược lại. Vì nếu
khơng dùng QHT thì câu

h khơng rõ nghĩa. - Bắt buộc phải có

quan hệ từ: b,d,g,h.
-Không bắt buộc
phải có quan hệ
a,c,e,i

Kết luận về cách sử dụng QHT? Khi nói và viết,có trường

hợp bắt buộc phải dùng
quan hệ từ , cũng có
trường hợp không bắt
buộc dùng quan hệ từ

=>Khi nói và viết,có
trường hợp bắt buộc
phải dùng quan hệ
từ , cũng có trường
hợp khơng bắt buộc
dùng quan hệ từ
u cầu HS tìm từ để tạo thành cặp

các quan hệ từ và đặt câu theo phần
2, 3 sgk.

HS thực hiện theo nhóm.
Nếu………

thì…….

Vì………..
nên……

Tuy………...nhưng…
….

Hễ…………
thì……..

Sở dĩ………… là vì(là
do)……

Bài 2: Lập cặp
quan hệ từ:

Nếu…………
thì…….
Vì…………
nên……

Tuy………...nhưn
g…

Hễ………
thì……..

Sởdĩ……làvì(làdo)

…

 Vậy quan hệ từ cịn được sử dụng

theo hình thức nào?

Có một số quan hệ từ

được dùng thành cặp.

-Có một số quan hệ
từ được dùng thành
cặp.

Yêu cầu HS đọc ghi nhớ 2. HS đọc. 2.Ghi nhớ:(

SGK-Tr.98)

14’

Hoạt động 3 :Luyện tập.

III - Luyện tập:

1)Xác định quan
hệ từ trong đoạn
văn:

của,còn,với,và, như,

-Yêu cầu HS đọc đoạn “Vào đêm
trước … cho kịp giờ”và thực hiện

HS đọcvà thực

hiện(của,còn,

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

nhưng.

-Yêu cầu HS đọc và thực hiện bài

tập 2. -HS đọc và thực hiện. 2) Điền các quanhệ từ: với,và, với,

với, nếu,
thì, và.

-Yêu HS thực hiện theo nhóm bài
tập 3.

-Nhóm thực hiện. 3)Câu đúng:

b, d, g, i, k, l;
Câu sai: a, c,e,h.

 Phân biệt ý nghĩa hai câu có quan

hệ từ nhưng? Gợi: phân biệt về sắc

thái biểu cảm.

-HS thực hiện. 4) Sắc thái biểu

cảm khác nhau:
câu 1 tỏ ý khen, câu
2 tỏ ý chê.

2’

Hoạt động 3 :Củng cố

-Yêu cầu HS nhắc lại kiến thức bài
học.

- Trả lời theo hai ghi
nhớ.

4/ Hướng dẫn về nhà: (1’)

*Bài cũ:- Hoàn tất các bài tập sgk.

- Nắm được khái niệm quan hệ từ và cách sử dụng

*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Luyện tập làm văn biểu cảm.
+ Đọc; Trả lời câu hỏi SGK.

+Tự thực hành lập dàn ý và viết ba phần bài văn biểu cảm theo một đoạn mẫu cho đề bài SGK

Thiết kế bảng phụ:

Bảng 1: Ghi các VD ở mục I.

a)Đồ chơi của chúng tôi chẳng có nhiều.
b)Hùng Vương thứ mười tám…..hiền dịu.

c)Bởi tôi ăn uống điêu độ….nên tơi chóng lớn lắm.
Bảng 2: Ghi các VD ở mục II.

VD1:Ghi 8 câu theo SGK.
VD2: Lập cặp quan hệ từ.

VD3: Đặt câu (Sau khi HS trả ,GV đưa thêm một số câu khác)
-Nếu trời mưa thì đường ướt.

-Vì chăm học và học giỏi nên Hoa được khen.
-Tuy nhà xa nhưng Hải luôn đi học đúng giờ.
-Hễ gió thổi mạnh thì diều bay cao.

-Sở dĩ thi trượt là vì nó chủ quan.

Ngày soạn: 28 / 9 / 2009 Tuần: 7

Tiết 28:

LUYỆN TẬP CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢM

I-MỤC TIÊU :

Giúp HS:

1/ Kiến thức:

Luyện tập các thao tác làm văn biểu cảm: tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn bài, viết bài;

Chuẩn bị, phát biểu, quen với việc tìm ý, lập dàn bài, làm cho HS động não, tưởng tượng, suy nghĩ, cảm
xúc trước một đề văn biểu cảm.

2/ Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng làm bài văn biểu cảm.

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

II-CHUẨN BỊ :

1/Chuẩn bị của GV:

- Nghiên cứu SGK, SGV, STK để nắm được mục tiêu và nội dung của bài học.
- Đọc thêm các tài liệu có nội dung liên quan đến bài học. Soạn giáo án.

2/Chuẩn bị của HS: bài soạn theo hướng dẫn của GV.
 III-HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1/ Ổn định tình hình lớp: ( 1’)
- Kiểm tra sĩ số,tác phong HS.
2/ Kiểm tra bài cũ: (5’)

*Câu hỏi: Đề văn biểu cảm có đặc điểm gì? Trình bày các bước làm bài văn biểu cảm.

*Trả lời: Nêu ra đối tượng biểu cảm và định hướng tình cảm cho bài làm; Tìm hiểu đề -Tìm ý - Lập dàn ý
-Viết bài và sửa bài.

3/ Bài mới:

a-Giới thiệu bài mới: ( 1’)

Một số tiết học trước các em đã được cung cấp những kiến thức về đề văn biểu cảm, cách làm bài văn
biểu cảm. Tiết học này giúp chúng ta luyện tập các thao tác làm văn biểu cảm.

b-Ti n trình b i d y:

ế

à ạ

T

G

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

16’ Hoạt động 1: Hoàn chỉnh lại phần chuẩn bị ở nhà. I- Chuẩn bị ở

nhà:

Đề: Loài cây em yêu

 Đối tượng biểu cảm? Tình cảm biểu

hiện?

 Lồi cây/ u thích.

 Em u thích lồi cây nào?  Cây phượng.

 Vì sao em yêu cây phượng hơn các

cây khác?

 Cây phượng tượng

trưng cho sự hồn nhiên,
đáng yêu của tuổi học trò.

 Cây đem lại cho em những gì trong

đời sống tinh thần?

 Cuộc sống thêm tươi

vui rộn ràng.
GV cho HS tự hoàn chỉnh lại dàn bài

của mình. HS thực hiện theo yêucầu. Dàn bài

Yêu cầu 3 HS trình bày dàn bài. HS thực hiện theo yêu

cầu của GV.
GV nhận xét và đưa ra dàn bài định

hướng.

Lưu ý: Đây chỉ là dàn bài định hướng,
GV hồn tồn tơn trọng sự sáng tạo của
các em.

HS ghi vào vở a-Mở bài:

Nêu lồi cây,
lí do mà em
u thích: cây
phượng.Vì cây
gắn bó bao kỉ
niệm tuổi học
trị hồn nhiên,
đáng yêu.
 b-Thân bài:
+ Các phẩm
chất của cây

( tả- nêu phẩm
chất)

-Thân to, rễ
lớn uốn lượn
như một con
rắn.

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

như cái ô che
mát.

-Sau một mùa
ra hoa xác
phượng rơi vãi
nhưng sau đó
lại nảy lộc
đâm
chồi-Phượng bền
bỉ, dẻo dai.
+ Cây phượng
trong cuộc
sống của em:
-Màu hoa
phượng, âm
thanh tiếng ve
làm đời sống
tinh thần em
luôn vui tươi
rộn ràng.
-Cây phượng

gợi nhớ tuổi
học trò, thầy
cô, bạn bè
thân yêu.
 c-Kết bài: 
Tình yêu của
em: quí cây
phượng; cây là
người bạn tuổi
học trò; xao
xuyến, bâng
khuâng khi
chia tay với
cây phượng để
bước vào kì
nghỉ hè.

18’

Hoạt động 2:Thực hành.

II- Thực

hành:

- HS dựa theo dàn bài viết thành văn. - Thực hiện theo yêu cầu

- Tùy vào tiến độ viết bài của HS, GV
có thể yêu cầu HS đọc phần MB, TB
hay KB.

- Đọc bài viết của mình

- GV nhận xét, sửa chữa - Nghe,sửa chữa bài viết

của mình.
- Yêu cầu HS đọc bài tham khảo, nhận

xét. - Đọc tham khảo SGK(tr_100).

3’

Hoạt động 3:Củng cố

- Yêu cầu HS nhắc lại các bước làm bài

văn biểu cảm - Trả lời có năm bước …

4/ Hướng dẫn về nhà: (1’)

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Qua đèo Ngang.
+ Đọc ;Trả lời câu hỏi SGK

+ Tìm hiểu phong cách thơ, cảnh tượng đèo Ngang và tâm trạng của tác giả.

</div>

van7

TuÇn 1 :



TiÕt: 1 Văn bản

Ngày soạn: ... Ngày dạy: ...

<b>cổng trờng mở ra</b>

Lí Lan

1. KiÕn thøc:

-

HS cảm nhận và thấm thía những tình cảm thiêng liêng sâu nặng của ngời mẹ dành cho con, thấy

đợc vai trò của nhà trờng đối với xã hội và với mỗi con ngời.

- Lời văn biểu hiện tâm trạng ngời mẹ đối với con trong văn bản.

2. Kỹ năng:

- Đọc - hiểu một văn bản biểu cảm đợc viết nh những dịng nhật kí của một ngời mẹ.

- Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của ngời mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày

khai trờng đầu tiên của con.

- Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biĨu c¶m.

3. Thái độ: Bồi dỡng ý thức học tập tác phẩm văn chơng, tình cảm gia đình, lịng kính yờu cha m.

1. Giáo viên: TLTK, giáo ¸n

…

2. Häc sinh: Đọc văn bản; Soạn bài

<b>I, </b>

<b>ổ</b>

<b>n định lớp:</b>

<b>II,KiĨm tra: </b>

( GV kiĨm tra vỊ sĩ số, vở soạn bài )

<b>III, Bài mới: </b>

<i><b>HĐ1: Giới thiƯu bµi:</b></i>

- Mục tiêu: Khái qt chủ đề, tạo tâm thế cho HS

- Phơng pháp: Giới thiệu

- Thêi gian: 1 phót

<i> Tuổi thơ của mỗi ngời thờng gắn với mái trờng, thầy cô, bè bạn. Trong muôn vàn những kỉ</i>

<i>niệm thân thơng của tuổi học trị, có lẽ kỉ niệm về ngày chuẩn bị đến trờng đầu tiên là rất sâu</i>

<i>đậm khó qn. Bài văn mà chúng ta học hơm nay sẽ giúp các em hiểu đợc tâm trạng của một con</i>

<i>ngời trong thời khắc đó.</i>

<b> </b>

<i><b>HĐ2: Tìm hiểu chung</b></i>

- Mc tiờu: HS nm đợc những nét chính về tác giả, tác phẩm

- Phơng pháp: Giới thiệu

- Thêi gian: 4 phót

<b>Hoạt động của GV và HS</b>

<b>Mục tiêu cần đạt</b>

( GV giíi thiƯu qua về tác giả)

? Bng kin thc ó hc em hãy cho biết văn bản

này thuộc kiểu văn bản nào ?

? Đặc điểm kiểu văn bản đó ?

<b>I. T×m hiểu chung </b>

1.Tácgiả: Lí Lan

2.Văn bản:

Là văn b¶n nhËt dơng

(đề cập những vấn đề mang tính quen thuộc,

cập nhật có tính chất xã hội ).

<i><b> HĐ3: Đọc - hiểu văn bản</b></i>

- Mc tiờu: HS có kỹ năng đọc văn bản biểu cảm

Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của ngời mẹ trong đêm chuẩn bị cho

ngày khai trờng u tiờn ca con.

- Phơng pháp: Đọc, Phân tích, bình gi¶ng,...

- Thêi gian: 35 phót

GV hớng dẫn đọc, đọc mẫu

(Chú ý chú thích 3,5,6 – từ đồng nghĩa. 1,4,10

– từ Hán Việt )

? Từ văn bản đã đọc em hãy nêu tóm tắt đại ý của

bài ?

(gỵi ý : bài văn viết về việc gì)

? Văn bản có thể chia làm mấy phần?

? Nội dung từng phần ?

<b>II. c - hiểu văn bản</b>

1. Đọc - chú thích:

HS đọc SGK/ 8

lu ý chú thích

- Bài văn viết về tâm trạng của ngời mẹ

trong đêm không ngủ trớc ngày khai trờng

đầu tiên của con.

2. Bè côc : 4 phần

+ Tâm trạng trớc ngày KT.

? Tìm những chi tiết m/tả tâm trạng con trớc ngày

khai trêng ?

? Điều đó cho ta thấy tâm trạng con ra sao?

? Đối với ngời mẹ trớc đó đó đã chuẩn bị cho con

những gì? (về đồ dùng, sức khoẻ, trang phục)