Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp rèn kĩ năng đổi một số đơn vị đo lường: đơn vị đo độ dài, đơn vị đo khối lượng, đơn vị đo diện tích cho học sinh lớp 5A3, 5A4 trường Tiểu học Thị trấn Tam Đường

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập- Tự do- Hạnh phúc
Tam Đường, ngày 15 tháng 6 năm 2020
ĐƠN ĐỀ NGHỊ
CƠNG NHẬN SÁNG KIẾN CẤP CƠ SỞ
Kính gửi: Hội đồng xét, công nhận sáng kiến cấp cơ sở
Chúng tôi ghi tên dưới đây:
Số
thứ
tự

1
2

Họ và tên

Ngày tháng Nơi công Chức
danh
tác
năm sinh

Trường
Văn Thị
14//02/1979
Tiểu học
Huệ
Trần Tiến 01/06/1978 Thị trấn
Tam
Tuấn
Đường

Giáo
viên

Tỷ lệ (%) Ghi
Trình
đóng góp chú
độ
vào việc
chun tạo ra sáng
mơn
kiến
Đại
học

50%
50%

Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: Một số biện pháp rèn kĩ năng đổi
một số đơn vị đo lường: đơn vị đo độ dài, đơn vị đo khối lượng, đơn vị đo diện tích cho học
sinh lớp 5A3, 5A4 trường Tiểu học Thị trấn Tam Đường.
- Cơ sở được yêu cầu công nhận sáng kiến: Trường Tiểu học Thị trấn Tam
Đường - Lai Châu
- Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Lớp 5a3, 5A4 Trường Tiểu học Thị trấn Tam
Đường – Lai Châu
- Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 20/08/2019
- Mô tả bản chất của sáng kiến:
Khi thực hiện các giải pháp: Học sinh có kĩ năng đổi các đơn vị đo lường
thành thạo, chính xác, khơng nhầm lẫn giữa các đơn vị đo. Nâng cao kĩ năng tự
học; kĩ năng chia sẻ, hợp tác; kĩ năng nhận xét và chữa bài cho nhau. Thay thế cho
các giải pháp cũ là: Học sinh đổi đơn vị đo lường theo hướng dẫn của giáo viên

1


và giáo viên chữa bài cho học sinh. Giáo viên và học sinh thực hiện được các
phương pháp dạy học đổi mới “ Thầy tổ chức - Trò thực hành”. Biện pháp này đã
phát huy được khả năng tư duy của học sinh. Học sinh mạnh dạn, tự tin tham gia
các hoạt động học tập một cách tích cực, các em nắm chắc mối quan hệ của các
đơn vị đo lường và có kĩ năng đổi các đơn vị đo lường thành thạo, chính xác,
khơng nhầm lẫn .
- Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: đồ dùng dạy học của giáo viên
và học sinh mơn Tốn, bảng phụ, tranh ảnh, phiếu các bài tập, sổ tay toán học, máy
chiếu, giáo viên, học sinh và các đoàn thể trong trường.
- Những thông tin cần được bảo mật: Không
- Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
theo ý kiến của đồng tác giả.
Qua áp dụng các giải pháp giúp học sinh có kĩ năng đổi các đơn vị đo
lường thành thạo, chính xác, khơng nhầm lẫn giữa các đơn vị đo. Nắm chắc mối
quan hệ giữa các đơn vị đo độ dài, đơn vị đo khối lượng và đơn vị đo diện tích.
Chất lượng so với đầu năm được nâng lên rõ rệt, tỉ lệ chưa nắm vững mối
quan hệ của các đơn vị đo lường còn 7,14 % giảm 24,43%; tỉ lệ học sinh học tốt
tăng 23,87% so với khảo sát. Học sinh tham gia giao lưu Toán cấp trường đạt kết
quả khá cao. Thành tích đó đã góp phần nâng cao chất lượng của lớp và chất
lượng giáo dục chung của trường.
- Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu: Không
Chúng tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng
sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Người đăng ký

Trần Tiến Tuấn

Văn Thị Huệ
2


BÁO CÁO TÓM TẮT SÁNG KIẾN
1. Đồng tác giả
Tỷ lệ (%) Ghi
Ngày tháng Nơi cơng tác Chức Trình
Số
chú
độ
danh
đóng góp
thứ Họ và tên năm sinh
chuyên vào việc tạo
tự
môn ra sáng kiến
Trường Tiểu
Văn Thị
Giáo
14//02/1979
học Thị trấn
Huệ
50%
1
Đại
viên
Tam
Đường
học

2 Trần Tiến 01/06/1978
50%
Tuấn
2. Tên sáng kiến: Một số biện pháp rèn kĩ năng đổi một số đơn vị đo lường:
đơn vị đo độ dài, đơn vị đo khối lượng, đơn vị đo diện tích cho học sinh lớp 5A3, 5A4
trường Tiểu học Thị trấn Tam Đường.
3. Tính mới
Học sinh thảo luận tự tìm hiểu và phân tích mối quan hệ giữa các đơn vị đo
độ dài, đơn vị đo khối lượng, đơn vị đo diện tích. Tìm cách đổi các đơn vị đo
lường dựa vào những mối quan hệ của các đơn vị đo lường đã biết.
Dùng sơ đồ các đoạn thẳng để biểu thị các đơn vị đo lường theo thứ tự xuôi,
ngược để hướng đẫn học sinh đổi các đơn vị đo
Học sinh có sổ tay toán học, biết cách sử dụng và ghi chép lại những đơn vị
đo mà học sinh đổi sai hoặc sửa sai để các em ghi nhớ và khắc sâu, tránh đổi sai ở
lần sau.
4. Hiệu quả sáng kiến mang lại
Hiệu quả về kinh tế
Khi thực hiện những giải pháp trên, chúng tôi chỉ dùng những vật liệu dễ
kiếm, dễ tìm như giấy, bìa và các phiếu bài tập,... không tốn kém nhiều tiền của.
Các em đã đổi các đơn vị đo lường tốt hơn, chất lượng học tập được nâng lên rõ
rệt so với các giải pháp cũ.
Hiệu quả kĩ thuật
Qua thời gian áp dụng sáng kiến, học sinh nắm chắc mối quan hệ của các
đơn vị đo lường và có kĩ năng đổi các đơn vị đo lường thành thạo, chính xác,
khơng nhầm lẫn.
Học sinh từng bước phát triển năng lực tư duy, kĩ năng suy luận.
Phát triển về các năng lực, phẩm chất như: tự học, tự giải quyết vấn đề, biết
3

trao đổi, chia sẻ và giúp đỡ bạn...
Lớp không áp dụng
Lớp áp dụng sáng kiến
sáng kiến
Tổng
ChưaTAM
Chưa
Tổng
PHÒNG GIÁO
DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐƯỜNG
Nội dung khảo sát
Đạt
Đạt
số TIỂU HỌC THỊ
đạt TRẤN
đạt
số
TRƯỜNG
học
học
SL % SL %
SL % SL %
sinh
sinh
Dạng 1: Đổi đơn vị đo
73 83,9 14 16,1
68 97,1 2 2,9
độ dài
Dạng 2: Đổi đơn vị đo

87
70 80,5 17 19,5 70 67 95,7 3 4,3
khối lương
Dạng 3: Đổi đơn vị đo
65 74,7 22 25,3
65 92,9 5 7,1
diện tích
Hiệu quả về mặt xã hội

THUYẾT MINH SÁNG KIẾN
MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KĨ NĂNG

Học sinh rất thích thú, say mê học toán. Đặc biệt các em đều rất ham học

MỘTcần
SỐcao.
ĐƠN
ĐOđãLƯỜNG
hỏi, ham hiểu biết, ĐỔI
tỉ lệ chuyên
PhụVỊ
huynh
có nhiều quan tâm.
HọcĐƠN
sinh mạnh
dạn,
tự DÀI,
tin thểĐƠN
hiện khả
sáng tạo,LƯỢNG

khả năng trình bày
VỊ ĐO
ĐỘ
VỊ năng
ĐO KHỐI
kết quả học tập của mình trước lớp và chia sẻ, giúp đỡ bạn trong học tập. Góp

ĐƠN VỊ ĐO DIỆN TÍCH CHO HỌC SINH LỚP 5A3, 5A4

phần nâng cao chất lượng giáo dục của lớp, của trường.

5. Đánh
giá về phạm
vi ảnh
hưởng
sáng kiến
TRƯỜNG
TIỂU
HỌC
THỊcủa
TRẤN
TAM ĐƯỜNG
Sáng kiến kinh nghiệm của chúng tôi có thể tham khảo và vận dụng cho học
sinh khối 3,4,5 trong toàn truờng và các trường khác trong huyện có cùng đối
tượng học sinh.
ĐỒNG TÁC GIẢ
Tác giả: Văn Thị Huệ, Trần Tiến Tuấn
Trình độ chun mơn: Đại học
Chức vụ: giáo viên
VănNơi

Thịcông
Huệ tác: Trường Tiểu học Thị TrấnTrần
Tuấn
Tam Tiến
Đường

4
Tam Đường, ngày 15 tháng 06 năm 2020


I. THÔNG TIN CHUNG
5


1. Tên sáng kiến: Một số biện pháp rèn kĩ năng đổi một số đơn vị đo lường:
đơn vị đo độ dài, đơn vị đo khối lượng, đơn vị đo diện tích cho học sinh lớp 5A3, 5A4
trường Tiểu học Thị trấn Tam Đường.
2. Tác giả
2.1 Họ và tên: Văn Thị Huệ
Năm sinh: 14/02/1979
Nơi thường trú: Thị trấn Tam Đường
Trình độ chuyên môn: Đại học
Chức vụ công tác: Giáo viên
Nơi làm việc: Trường Tiểu học thị trấn Tam Đường
Điện thoại: 0363449083
Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 50%
2.2 Họ và tên: Trần Tiến Tuấn
Năm sinh: 01/06/1978
Nơi thường trú: Thị trấn Tam Đường
Trình độ chun mơn: Cao đẳng

Chức vụ cơng tác: Giáo viên
Nơi làm việc: Trường Tiểu học thị trấn Tam Đường
Điện thoại: 0345983406
Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 50%
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Chuyên môn giảng dạy
4. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ ngày 20 tháng 8 năm 2019 đến ngày
10 tháng 6 năm 2020
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến
Tên đơn vị: Trường Tiểu học Thị trấn Tam Đường
Địa chỉ: Thị trấn Tam Đường, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu
6


Điện thoại: 02313879191
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến
- Sự cần thiết của việc thực hiên sáng kiến
Cùng với những môn học khác, mơn Tốn ở tiểu học giữ một vị trí hết sức
quan trọng. Các kiến thức, kỹ năng của mơn Tốn có nhiều ứng dụng trong đời
sống, giúp học sinh nhận biết mối quan hệ về số lượng và hình dạng khơng gian
của thế giới hiện thực. Nó trang bị cho học sinh những kiến thức cần thiết trong
việc hình thành nhân cách, phát triển năng lực, trí tuệ, nhằm phục vụ đời sống và
phát triển của xã hội. Mơn Tốn ở Tiểu học là cơ sở ban đầu có tính quyết định
cho việc học tốn sau này của học sinh.
Các em học sinh trong lớp chúng tôi phụ trách rất thích thú mơn tốn. Đặc
biệt các em đều rất ham học hỏi, ham hiểu biết, phụ huynh đã có nhiều quan tâm,
giáo viên nhiệt tình có nhiều kinh nghiêm, nắm vững nội dung, chương trình.
Chúng tơi đã được tập huấn, tiếp cận phương pháp dạy học mới. Sử dụng phương
pháp linh hoạt, phù hợp với nội dung của từng tiết, với từng đối tượng học sinh.
Bên cạnh đó vẫn còn một số em đặc biệt là học sinh dân tộc của chúng tơi

chưa học tốt mơn tốn, chưa nắm chắc cách đổi các đơn vị đo lường, chưa xác
định được mối quan hệ giữa các đơn vị đo lường. Điều đó ảnh hưởng đến chất
lượng của mơn Tốn.
Điều kiện kinh tế của gia đình các em cịn nhiều khó khăn, đồ dùng học tập
cịn thiếu. Phụ huynh chưa quan tâm đến việc học của con em mình.
Mơi trường giao tiếp của học sinh còn hạn hẹp. Sách giáo khoa chưa thật sự
phù hợp với đối tượng, sách còn nặng về phần lý thuyết, nhiều đơn vị kiến thức
chưa thật thiết thực.
Học sinh cẩu thả khi làm toán, một số em lười học không tập trung.
Một số giáo viên dạy học chưa thực sự quan tâm đến việc giúp học sinh
nhận diện, khắc phục những kĩ năng đổi các đơn vị đo lường.
7


Là giáo viên chúng tôi luôn quan tâm về chất lượng giáo dục nói chung và
chất lượng mơn Tốn nói riêng. Chính vì vậy, chúng tơi đã lựa chọn sáng kiến:
Một số biện pháp rèn kĩ năng đổi một số đơn vị đo lường: đơn vị đo độ dài, đơn vị đo
khối lượng, đơn vị đo diện tích cho học sinh lớp 5A3, 5A4 Trường Tiểu học Thị trấn Tam
Đường.
- Mục đích của việc thực hiên sáng kiến
Sáng kiến được thực hiện với mục đích nghiên cứu lí luận và thực tiễn để
đánh giá thực trạng việc đổi sai đơn vị đo lường của học sinh. Từ đó đề xuất và
lựa chọn một số giải pháp giúp học sinh lớp 5A3, 5A4 khắc phục những lỗi sai cơ
bản mà học sinh hay mắc như nhầm lẫn mối quan hệ giữa các đơn vị đo, viết sai
các đơn vị đo, nhầm lẫn khi đổi các đơn vị đo cách từ hai, ba đơn vị đo trở lên…
Rèn cho học sinh kỹ năng đổi các đơn vị đo thành thạo, các lỗi sai đặc trưng
cơ bản khi làm bài. Đó là cách phân biệt, cách viết, cách đổi đúng các đơn vị đo
lường
Rèn cho học sinh biết phân tích, nhận ra chỗ sai để sửa lại cho đúng. Quan
trọng nhất là hình thành cho học sinh biết tổng hợp, phân biệt mối quan hệ giữa

các đơn vị đo lường, có kĩ năng tính tốn và đổi các đơn vị đo lường chính xác.
Góp phần nâng cao chất lượng học tập của học sinh trong tất cả các môn học khác.
2. Phạm vi triển khai thực hiện
Phạm vi: 70 học sinh lớp 5A3, 5A4 Trường Tiểu học Thị trấn Tam Đường.
3. Mô tả sáng kiến
a. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến
* Giải pháp 1: Dạy học cả lớp.
Cách thực hiện: Với giải pháp này giáo viên giúp học sinh nhận diện được
dạng toán về đổi các đơn vị đo lường, đơn vị đo độ dài; đơn vị đo khối lượng; đơn
vị đo diện tích. Bằng cách giáo viên thuyết trình, giảng giải và cung cấp được kiến
thức về mặt lý thuyết, dựa vào hướng dẫn trong sách giáo khoa cho học sinh cả
lớp cùng thực hiện theo một yêu cầu.
8


Ưu điểm: Học sinh nhớ khá nhanh tên gọi các đơn vị đo lường cũng như mối
quan hệ giữa các đơn vị đo lường, vận dụng vào đổi các đơn vị đo lường khá chính
xác.
Hạn chế: Học sinh sẽ dễ quên tên gọi và mối quan hệ giữa các đơn vị đo
lường vì các em hay thuộc vẹt.
Nguyên nhân: Chưa phân loại được các đối tượng học sinh. Học sinh chưa
chủ động phân tích, tìm hiểu để tự đưa ra cách đổi các đơn vị đo lường.
* Giải pháp 2: Củng cố kiến thức cho học sinh
Cách thực hiện: Hằng ngày, giáo viên thường nhắc học sinh về học thuộc
các bảng đơn vị đo độ dài, khối lượng, diện tích ... (theo thứ tự từ lớn đến bé rồi
ngược lại) và mối quan hệ giữa các đơn vị đo trong bảng.
Ưu điểm: Đa số Học sinh thuộc các bảng đơn vị đo và áp dụng vào làm các
bài toán dạng cơ bản tôt.
Hạn chế: Kĩ năng đổi các đơn vị đo cách từ 2,3 đơn vị đo và áp dụng vào
giải tốn có lời văn cịn hạn chế.

Ngun nhân: Một số em chưa đọc kĩ yêu cầu của bài, Các em thường hay
nhầm lẫn trong khi đổi các đơn vị đo vì một số em cịn chưa thuộc hay thuộc chưa
kĩ bảng đơn vị đo, chưa nắm chắc được bản chất, mối quan hệ giữa các đơn vị đo.
* Giải pháp 3: Rèn kĩ năng đổi một sô đơn vị đo lường
Cách thực hiện: trong quá trình dạy học về đổi các đơn vị
đo lường giáo viên chủ yếu là hướng dẫn học sinh thực hiện các
kiến thức theo hướng dẫn bài tập mẫu theo đúng yêu cầu trong
sách giáo khoa và sách hướng dẫn. Sau khi làm xong bài toán,
giáo viên yêu cầu học sinh tự kiểm tra kết quả bài làm của mình.
Ưu điểm: Học sinh nắm được cái cụ thể, trực tiếp bản chất
của phép đổi đơn vị đo. Giúp học sinh hiểu sâu, nhớ lâu cách đổi
đơn vị đo. Học sinh đã tự kiểm tra kết quả bài làm của mình thơng
qua dữ liệu của bài toán.
9


Hạn chế: Một số học sinh tiếp thu kiến thức còn thụ động, còn lơ mơ về bài
giải, chưa khẳng định được kết quả bài làm của mình là đúng hay chưa đúng.
Nguyên nhân: một số em chưa tích cực suy nghĩ, chưa có sự hợp tác với các
bạn xung quanh. Phương pháp dạy học chưa linh hoạt.
* Giải pháp 4: Tăng cường luyện tập thực hành
Cách thực hiện: Dành nhiều thời gian và thiết kế một số bài tập có nội dung
kiến thức từ dễ đến khó để cho học sinh thực hành luyện tập thêm vào buổi chiều.
Có chữa bài nhận xét sửa sai cho học sinh.
Ưu điểm: Giáo viên và học sinh đã nhận xét, chốt được kết quả bài làm.
Hạn chế: Chưa tổ chức cho học sinh mạnh dạn trao đổi, nhận xét kết quả
bài làm của bạn.
Nguyên nhân: Chưa cho học sinh trao đổi với nhau về cách thực hiện bài
làm của mình với bạn.
b. Mơ tả giải pháp sau khi có sáng kiến

* Điểm mới, sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp cũ
- Điểm mới
Phân loại học sinh theo nhóm các đối tượng để dạy học
Dùng sơ đồ các đoạn thẳng để biểu thị các đơn vị đo lường theo thứ tự xuôi,
ngược để hướng đẫn học sinh đổi các đơn vị đo
Học sinh có sổ tay tốn học, biết cách sử dụng và ghi chép lại những đơn vị
đo mà học sinh đổi sai hoặc sửa sai để các em ghi nhớ và khắc sâu, tránh đổi sai ở
lần sau.
Học sinh được chủ động chiếm lĩnh kiến thức và hợp tác, trao đổi, chia sẻ
bài với bạn.
- Sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp cũ
Giải pháp cũ
Giải pháp 1: Dạy học cả lớp.

Giải pháp mới
Giải pháp 1: Dạy học phân loại đối
tượng học sinh.
10


- Ngay từ đầu năm học giáo viên tiến
- Không phân loại các nhóm đối tượng hành cho học sinh làm bài kiểm tra khảo
học sinh

sát và phân loại học sinh thành 3 nhóm

- Với giải pháp này giáo viên giúp học đối tượng.
sinh nhận diện được dạng toán về đổi + Nhóm 1: học sinh học tốt
các đơn vị đo lường, bằng cách thuyết + Nhóm 2: học sinh chưa nắm vững mối
trình, giảng giải và cung cấp được kiến quan hệ giữa các đơn vị đo lường, +

thức về mặt lý thuyết, dựa vào hướng Nhóm 3: học sinh chưa thuộc bảng đơn
dẫn trong sách giáo khoa cho học sinh vị đo lường
cả lớp cùng thực hiện theo một yêu cầu. - Cho học sinh thảo luân tự tìm hiểu dựa
vào những cái đã biết theo từng đối
tượng.
Giải pháp 2: Củng cố kiến thức cho Giải pháp 2: Củng cố kiến thức cho
học sinh.

học sinh.

- Hằng ngày, giáo viên thường nhắc học - Hằng ngày, trên lớp tôi có sẵn một số
sinh về học thuộc các bảng đơn vị đo độ bảng đơn vị đo lường, vào giờ truy bài tơi
dài, khối lượng, diện tích ... (theo thứ tự yêu cầu các tổ trưởng kiểm tra với những
từ lớn đến bé rồi ngược lại) và mối quan học sinh chưa thuộc bài, sau một thời
hệ giữa các đơn vị đo trong bảng.

gian nhất định tổ trưởng sẽ kiểm tra và

- Ít có sự kiểm tra của giáo viên cũng báo cáo giáo viên kiểm tra lại.
như ban cán sự lớp

- Thường xuyên kiểm tra và cho học
sinh ôn lại kiến thức nhân, chia nhẩm số
tự nhiên, số thập phân với 10; 100;

1000...
Giải pháp 3: Rèn kĩ năng đổi một sô Giải pháp 3: Rèn kĩ năng đổi một sơ
đơn vị đo lường.

đơn vị đo lường.

- Trong q trình dạy học về đổi - Trong quá trình dạy học về đổi các
các đơn vị đo lường giáo viên đơn vị đo lường giáo viên còn hướng
chủ yếu là hướng dẫn học sinh dẫn học sinh thực hiện các kiến thức
11


thực hiện các kiến thức theo bằng sơ đồ, bằng cách lập bảng đổi đơn
hướng dẫn bài tập mẫu theo vị đo lường theo thứ tự xuôi, ngược. Để
đúng yêu cầu trong sách giáo học sinh biểu thị được các đơn vị đo trên
sơ đồ hoặc trong bảng.

khoa và sách hướng dẫn.

Giải pháp 4: Tăng cường luyện tập Giải pháp 4. Tăng cường luyện tập
thực hành

thực hành theo nhóm đối tượng

Dành nhiều thời gian và thiết kế một số

Các bài tập luyện tập thực hành thường

bài tập có nội dung kiến thức từ dễ đến cho học sinh làm vào buổi 2 trên phiếu bài
khó để cho tất cả học sinh trong lớp tập. Nội dung phiếu bài tập gồm nhiều bài
cùng thực hành luyện tập thêm vào buổi tập tổng hợp các dạng đổi đơn vị đo
chiều. Có chữa bài nhận xét sửa sai cho lường. Đặc biệt thiết kế các phiếu bài tập
học sinh.

cho từng nhóm đối tượng học sinh.

Đối với nhóm học sinh làm tốt, nội dung
các bài tập mang tính chất tổng hợp và

nâng cao.
Trên cơ sở kế thừa những ưu điểm và khắc phục những tồn tại của các giải
pháp trước khi tạo ra sáng kiến. Chúng tôi xin đưa ra một số kinh nghiệm và cách
thực hiện một số biện pháp như sau.
* Cách thực hiên của giải pháp mới
Để khắc phục vấn đề trên và nâng cao chất lượng học tập đặc biệt là đổi các
đơn vị đo lường của mơn tốn. Tạo điều kiện cho các em học tập tốt các môn học
khác. Chúng tôi đã phân loại học sinh theo các lỗi mà các em thường hay mắc
phải để có cơ sở lập ra kế hoạch chữa lỗi sai cho các em. Có hai loại lỗi phổ biến
mà các em mắc phải là: không nhớ bảng đơn vị đo lường và không nắm chắc mối
quan hệ giữ các đơn vị . Tơi đã tìm tịi, nghiên cứu và áp dụng các biện pháp sau.
Biện pháp 1. Phân loại đối tượng học sinh
Điểm mới:
12


- Ngay từ đầu năm học giáo viên đã phân loại được 3 nhóm đối tượng học
và lập kế hoạch dạy học phù hợp với từng nhóm.
- Cho học sinh tự tìm hiểu, thảo luân, trao đổi chia sẻ với nhau dựa vào
những cái đã biết theo từng nhóm đối tượng.
Cách thực hiện
- Từ thực trạng trên, ngay từ đầu năm học chúng tôi tiến hành cho học sinh
làm bài kiểm tra khảo sát đối với mơn Tốn nói chung và các dạng bài tập về đo
lường nói riêng. Qua chất lượng khảo sát chúng tôi đã phân loại đối tượng học
sinh trong 2 lớp thành 3 nhóm sau để có các biện pháp dạy học phù hợp với mỗi
nhóm đối tượng học sinh:
+ Nhóm 1: học sinh học tốt (11 em)

+ Nhóm 2: học sinh chưa nắm vững mối quan hệ giữa các đơn vị đo lường,
những học sinh chỉ làm được các dạng bài tập cơ bản về đơn vị đo độ dài, khối
lượng và thường là bài tập có danh số đơn (20 em)
+ Nhóm 3: học sinh chưa thuộc bảng đơn vị đo lường là những em không
thực hiện được các bài tập hoặc làm được rất ít bài tập đơn giản, dạng đổi từ lớn ra
bé (39 em).
Biện pháp 2. Củng cố kiến thức cho học sinh
Điểm mới:
- Phát huy được tính chăm chỉ học tập của học sinh và ý thức trách nhiệm của
ban cán sự lớp.
- Sau một thời gian nhất định có sự kiểm tra dánh giá, tuyên dương những học
sinh có nhiều tiến bộ trong học tập.
Cách thực hiện
- Hằng ngày, vào giờ truy bài chúng tôi yêu cầu các tổ trưởng kiểm tra các bạn
trong tổ về học thuộc các bảng đơn vị đo độ dài, khối lượng, diện tích ... (theo thứ tự
từ lớn đến bé rồi ngược lại) và mối quan hệ giữa các đơn vị đo trong bảng. Trên lớp
chúng tơi có sẵn một số bảng đơn vị đo lường, với những học sinh chưa thuộc bài,
13


chúng tơi u cầu các em đó ngày nào cũng phải đọc nhiều lần (có sự giám sát, giúp
đỡ của các tổ trưởng và các bạn), sau một thời gian nhất định tổ trưởng sẽ kiểm tra lại
và báo cáo kết quả với giáo viên.
- Một nội dung kiến thức quan trọng luôn bổ trợ cho việc đổi các đơn vị đo
lường đó là nhân, chia nhẩm số tự nhiên, số thập phân với 10; 100; 1000... Vì vậy
hằng ngày tôi thường xuyên kiểm tra và cho học sinh ôn lại kiến thức đó như:
nhắc lại các quy tắc hoặc nêu nhanh kết quả một số phép tính nhân, chia nhẩm...
- Sau một thời gian nhất định chúng tôi thường cho ban cán sự của lớp báo cáo
về sự tiến bộ của học sinh. Sau đó chúng tơi có sự kiểm tra dánh giá, tuyên dương
những học sinh có nhiều tiến bộ trong học tập và những cán sự lớp có tinh thần trách

nhiệm cao trong việc giúp đỡ bạn trong học tập.
Biện pháp 3. Rèn kĩ năng đổi một sô đơn vị đo lường
Điểm mới:
- Giáo viên đã áp dụng biện pháp mới trong việc hướng dẫn học sinh thực
hiện các kiến thức bằng sơ đồ, bằng cách lập bảng đổi đơn vị đo lường theo thứ tự
xuôi, ngược.
- Phát huy được tính tư duy sáng tạo, chủ động học tập của học sinh và có thói
quen sử dụng sổ tay toán học.
Cách thực hiện
* Dùng sơ đồ
Sơ đồ dùng để biểu thị các đơn vị đo lường theo thứ tự xuôi, ngược. Để học sinh
biểu thị được các đơn vị đo trên sơ đồ thì các em phải nắm được thứ tự của các đơn vị đo
cần đổi, mối quan hệ giữa các đơn vị đo đối với mỗi bảng đơn vị đo lường. Với các đơn
vị đo độ dài và khối lượng hai đơn vị liền nhau gấp, kém nhau 10 lần nên các em ngầm
hiểu khi biểu thị trên sơ đồ thì mỗi đơn vị đo ứng với một chữ số. Tương tự đối với đơn
vị đo diện tích vì hai đơn vị liền nhau gấp, kém nhau 100 lần nên mỗi đơn vị đo ứng với
hai chữ số.
Ví dụ 1:

9,5 kg = ... g ?
14


Học sinh phải nêu được từ đơn vị ki-lô-gam ra đơn vị gam gồm có các đơn
vị sau: kg, hg, dag, g. Trong số đo 9,5kg thì 9 là phần ngun nên có 9kg, sau đơn
vị ki-lơ-gam ta có 5hg, 0dag và 0g . Vậy học sinh có thể lập sơ đồ như sau:
9,5kg = 9 5 0

0

kg
hg
dag
g
Kết quả : 9,5 kg = 9500g
2 000 000mm2 = ... m2 ?

Ví dụ 2:

Học sinh phải xác định được đây là bài tập đổi các đơn vị đo diện tích nên
dựa vào mối quan hệ giữa các đơn vị đo các em ngầm hiểu với mỗi đơn vị đo ứng
với hai chữ số. Từ đó học sinh lập sơ đồ:
2 00

00

00

m2
dm2
cm2
mm2
Kết quả: 2 000 000mm2 = 2 m2
Đối với các dạng bài tập đổi từ đơn vị bé ra đơn vị lớn, giáo viên lưu ý cho
học sinh cách tách các chữ số và điền tên đơn vị đo vào các chữ số (nhóm chữ số)
đó từ phải sang trái tức là tính từ đơn vị nhỏ nhất. Để tránh tình trạng học sinh hay
quên chúng tôi thường cho học sinh nghi cách làm mới vào sổ tay toán học để
giúp các em nhớ và vận dụng .
* Lập bảng đổi đơn vị đo lường
Lập bảng đổi cũng là cách biểu thị các đơn vị đo theo thứ tự xuôi, ngược.

Vậy để học sinh lập được bảng đổi thì các em cần thuộc kĩ các bảng đơn vị đo
lường và mối quan hệ giữa các đơn vị đo đó.
Thực ra bản chất, ý nghĩa của các cách đổi là như nhau song cách thể hiện
khác nhau, cách này học sinh ít nhầm lẫn hơn bởi các em đã viết các đơn vị đo
15


theo thứ tự, chỉ cần một lần lập bảng có thể áp dụng cho nhiều bài tập đổi và nó
hiển thị rõ ràng không như phương pháp nhẩm thông thường.
+ Hướng dẫn các em cách lập bảng đơn vị đo lường:
- Xác định khung các đơn vị đổi của toàn bộ bài tập thậm chí các bài tập
trong tiết học để tiết kiệm tối đa số bảng cần lập (tránh phải lập bảng nhiều lần ).
- Xác định đúng yêu cầu của bài tập cần đổi từ đơn vị nào ra đơn vị nào.
- Giá trị của đơn vị theo đề bài phải viết đúng cột. Đối với bài tập đổi từ đơn
vị nhỏ ra đơn vị lớn thì chữ số hàng đơn vị (đối với đơn vi đo độ dài và khối lượng)
hoặc chữ số hàng đơn vị và hàng chục (đối với đơn vị đo diện tích) của nó ln gắn với
tên đơn vị đó trong bảng điền, sau đó cứ mỗi chữ số (đối với đơn vi đo độ dài và khối
lượng) hoặc hai chữ số (đối với đơn vị đo diện tích) của hàng tiếp theo gắn với 1 đơn
vị liền trước nó, nếu thiếu chữ số thì tiếp tục viết chữ số 0 cho đến đơn vị cần đổi.
- Trong bảng phân tích, mỗi cột phải đủ 1 hoặc 2 chữ số (phụ thuộc vào từng
loại bảng đơn vị đo).
- Tùy theo đề bài yêu cầu đổi đơn vị nào thì đánh dấu phẩy sau các chữ số
của đơn vị đó hoặc chọn giá trị số phù hợp với đơn vị cần đổi.
Ví dụ 1: 12kg 5g = ... g ;

0,12 tạ = ... kg

;

1tấn 8kg = ... tấn

Với 3 phép đổi trên học sinh chỉ cần lập một bảng đổi sau:
Đầu bài
12kg 5g
0,12 tạ
1 tấn 8kg

tấn

tạ

1

0
0

yến
1
1
0

kg
2
2
8

hg
0

dag

0

g
5

Kết quả đổi
12005g
12kg
1,008 tấn

Với cách lập bảng như vậy học sinh có thể làm được nhiều bài tập cùng đơn
vị đo mà kết quả không hay nhầm lẫn và vẫn đề bài như vậy giáo viên có thể hỏi
nhanh nhiều kết quả đổi khác nhau để luyện tập kĩ năng đổi cho học sinh.
Chẳng hạn, với phép đổi thứ nhất giáo viên có thể yêu cầu học sinh viết
12kg5g dưới dạng số thập phân với đơn vị là ki-lô-gam thì học sinh có thể nêu
ngay kết quả là 12,005kg hoặc viết số thập phân với đơn vị là yến thì kết quả là
1,2005 yến...
16


Ví dụ 2: 25m2 9dm2 = ... dm2

5,3682m2 = ... dm2 ... cm2

;

Học sinh lập bảng đổi
Đầu bài
m2
dm2

cm2
Kết quả đổi
2
2
2509dm2
25m 9dm
25
09
536dm282cm2
5,3682m2
5
36
82
Đối với phép đổi thứ nhất giáo viên có thể hỏi học sinh nêu kết quả có đơn
vị đo là xăng-ti-mét vuông (250900cm2) ...
Biện pháp 4. Tăng cường luyện tập thực hành theo nhóm đối tượng
Điểm mới:
- Thiết kế được các phiếu bài tập cho từng nhóm đối tượng học sinh. Đối với
nhóm học sinh làm tốt, nội dung các bài tập mang tính chất tổng hợp và nâng cao.
- Học sinh tự tin, mạnh dạn trao đổi , chia sẻ giúp đỡ nhau trong học tập
Cách thực hiện
Luyện tập thực hành là khâu khơng thể thiếu trong q trình dạy học toán nhằm
củng cố kiến thức, kĩ năng đã học cho học sinh. Do lớp chúng tôi học 2 buổi/ngày nên
các bài tập luyện tập thực hành chúng tôi thường cho học sinh làm vào buổi 2 trên
phiếu bài tập. Nội dung phiếu bài tập gồm nhiều bài tập tổng hợp các dạng đổi đơn vị
đo lường; trong đó có bài tập điền các đơn vị cịn thiếu trong bảng đơn vị đo, bài tập về
mối quan hệ giữa các đơn vị đo lường, đổi từ đơn vị đo lớn sang đơn vị bé. Đặc biệt
chúng tôi thiết kế các phiếu bài tập cho từng nhóm đối tượng học sinh.
Đối với nhóm học sinh làm tốt, nội dung các bài tập mang tính chất tổng hợp và
nâng cao.

VD: - Dạng 1. Viết số thích hợp vào chỗ chấm
135m = ... dm

500g = ... kg

12cm2 = ... m2

524dm = ...cm

12 tạ = ... kg

1 2
m = ... dm2
2

1
m = ... cm
5

1
tấn = ... yến
4

- Dạng 2. Viết số hoặc phân số thích hợp vào chỗ chấm
a) 2816m = ...km ...m = ..., ...hm
17


32km 6m = ... m = ..., ... hm
b) 2018g = ... kg ...g = ..., ...dag

2 tấn 12kg = ... kg = ..., ...tạ
c) 52973 mm2 =... dm2 ... mm2 = ..., ...cm2
Nhóm học chưa nắm chắc mối quan hệ đo làm các bài tập dạng đổi các đơn vị
đo thường gặp.
VD - Viết số thích hợp vào chỗ chấm
1m = ... cm
3 tấn = ... yến
1km = ... m
3km2 = ... m2

1kg = ...g
1000dm2 = ... m2
1 tấn = ... kg
20000mm2 = ... dm2

Nhóm học sinh chưa thuộc bảng đơn vị đo lườn tập trung làm các bài tập củng
cố các bảng đơn vị đo và mối quan hệ giữa các đơn vị đo, vận dụng vào đổi các đơn vị
đo dạng danh số đơn.
VD: 1 yến = … kg

1m = ….dm

1 tạ = yến

2 = dm2 … cm2

3 tấn = … tạ

1 m2 = ... dm2

4. Hiệu quả của sáng kiến mang lại

18


Chúng tôi viết sáng kiến kinh nghiệm này dựa trên phạm vi 70 học sinh lớp
5A3 và 5A4 do chúng tôi chủ nhiệm. Sau một thời gian áp dụng đối với các bài
tập có liên quan đến đổi các đơn vị đo lường chúng tơi thấy:
Giáo viên có định hướng khi dạy học sinh đổi các đơn vị đo.
Học sinh đã có những chuyển biến tích cực, đặc biệt đối với các em nhận
thức chậm. Các em đã nắm được mối quan hệ giữa các đơn vị đo, trong khi đổi
các em không bị nhầm lẫn và lúng túng.
Phát triển về các năng lực, phẩm chất như: tự học, tự giải quyết vấn đề, biết
trao đổi, chia sẻ và giúp đỡ bạn...
a. Hiệu quả về kinh tế
Khi thực hiện những giải pháp trên, chúng tôi chỉ dùng những vật liệu dễ
kiếm, dễ tìm như giấy, bìa và máy chiếu để làm các phiếu bài tập, bảng biểu...,
phục vụ cho giảng dạy và học tập. Không tốn kém về kinh tế, tiết kiêm được thời
gian, cơng sức mà cịn sử dụng được nhiều lần. Đặc biệt là đón nhận được sự quan
tâm và ủng hộ của đồng nghiệp, các em học sinh và phụ huynh học sinh. Giúp các
em đã đổi các đơn vị đo lường tốt hơn, chất lượng học tập được nâng lên rõ rệt.
b. Hiệu quả kĩ thuật
Qua thời gian áp dụng sáng kiến, học sinh nắm chắc mối quan hệ của các
đơn vị đo lường và có kĩ năng đổi các đơn vị đo lường thành thạo, chính xác,
khơng nhầm lẫn.
Học sinh từng bước phát triển năng lực tư duy, kĩ năng suy luận.
Phát triển về các năng lực, phẩm chất như: tự học, tự giải quyết vấn đề, biết
trao đổi, chia sẻ và giúp đỡ bạn...
Kết quả khảo sát chất lượng của học Kết quả khảo sát tháng 6 năm học
2019 – 2020 cụ thể như sau:

Kết quả khảo sát ngày 4 tháng 6 năm học 2019 – 2020 cụ thể như sau:
19


Thời gian
khảo sát

Tổng
Lớp

số học
sinh

70

Học sinh

Học sinh chưa

chưa nắm

thuộc các
bảng đơn vị
đo lường

vững mối

Học sinh học
tốt

quan hệ của
các đơn vị đo

Số

Tỷ lệ

Số

Tỷ lệ

Số

lượng

%

lượng

%

lượng

Tỷ lệ %

Trước khi

5A3

35

20

57,14

10

28,58

5

14,28

thực hiện

5A4

35

19

54,28

10

28,58

6

17,14

sáng kiến
Sau khi thực 5A3

35

5

14,29

3

8,57

13

37,14

5A2

35

5

14,29

2

5,7

14

40

hiện sáng

kiến
Qua áp dụng các giải pháp giúp học sinh có kĩ năng đổi các đơn vị đo lường
thành thạo, chính xác, không nhầm lẫn giữa các đơn vị đo. Nắm chắc mối quan hệ
giữa các đơn vị đo độ dài, đơn vị đo khối lượng và đơn vị đo diện tích.
Chất lượng so với đầu năm được nâng lên rõ rệt, tỉ lệ chưa nắm vững mối
quan hệ của các đơn vị đo lường còn 7,14 % giảm 24,43%; tỉ lệ học sinh học tốt
tăng 23,87% so với khảo sát.
c. Hiệu quả về mặt xã hội
Chúng tôi nghĩ việc rèn cho học sinh kĩ năng đổi một số đơn vị đo lường
không chỉ tạo điều kiện để nâng cao chất lượng của lớp, của trường mà cịn góp
phần rèn luyện cho học sinh những đức tính và phong cách làm việc của người lao
động như: ý chí khắc phục khó khăn, thói quen xét đốn có căn cứ, tính cẩn thận,
tinh thần kỉ luật ,… tỉ lệ chuyên cần cao. Phụ huynh đã có nhiều quan tâm.
Học sinh mạnh dạn, tự tin thể hiện khả năng sáng tạo, khả năng trình bày
kết quả học tập của mình trước lớp và chia sẻ, giúp đỡ bạn trong học tập.
Nội dung khảo sát

Lớp không áp dụng
sáng kiến
20

Lớp áp dụng sáng kiến

Tổng
Đạt
số
học
SL %
sinh
Dạng 1: Đổi đơn vị đo
độ dài
Dạng 2: Đổi đơn vị đo
khối lương
Dạng 3: Đổi đơn vị đo

Chưa Tổng
Chưa
Đạt
đạt
đạt
số
học
SL %
SL % SL %
sinh

73 83,9 14 16,1
87

67 77

20 23

70

68 97,1

2

2,9

67 95,7

3

4,3

70 80,5 27 31
65 92,9 5 7,1
diện tích
Qua bảng số liệu cho thấy chất lượng làm toán về đổi một số đơn vị đo
lường của các lớp thực hiện sáng kiến tăng lên rõ rệt.
Về rạng: Đổi đơn vị đo độ dài các lớp thực hiện sáng kiến đạt 68/70 em =
97,1%. Các lớp không thực hiện sáng kiến đạt 73/87 em = 83,9%, tăng 13,2% so
với các lớp không thực hiện sáng kiến
Về rạng: Đổi đơn vị đo khối lương các lớp thực hiện sáng kiến đạt 67/70
em = 95,7%. Các lớp không thực hiện sáng kiến đạt 67/87 em = 77%, tăng 18,7%
so với các lớp không thự chiện sáng kiến
Về rạng: Đổi đơn vị đo diện tích các lớp thực hiện sáng kiến đạt 65/70 em
= 92,9%. Các lớp không thực hiện sáng kiến đạt 70/87 em = 80,5%, tăng 12,4%.
so với các lớp không thực hiện sáng kiến
5. Đánh giá về phạm vi ảnh hưởng của sáng kiến

Các biện pháp chúng tôi đưa ra nghiên cứu và thực hiện rất gần gũi, thiết
thực và phù hợp với mọi đối tượng học sinh, có khả năng thực hiện ở tất cả các
lớp trong các nhà trường, đảm bảo khả thi, mang lại hiệu quả cao.
6. Các thông tin cần được bảo mật
7. Kiến nghị, đề xuất
a. Đề nghị công nhận sáng kiến “Một số biện pháp rèn kĩ năng đổi một số đơn
vị đo lường: đơn vị đo độ dài, đơn vị đo khối lượng, đơn vị đo diện tích cho học sinh lớp
21


5A3, 5A4 trường Tiểu học Thị trấn Tam Đường..”của đồng tác giả: Văn Thị Huệ,
Trần Tiến Tuấn
b. Kiến nghị khác
* Đối với giáo viên chủ nhiệm
- Mỗi giáo viên cần dạy theo đối tượng học sinh, sưu tầm các bài toán phù
hợp cho từng đối tượng.
- Cần phải gần gũi với học sinh để tìm hiểu đặc điểm riêng của từng em,
động viên khuyến khích để các em say mê học tốn
* Đối với tổ chun mơn
Tăng cường thực hiện các chuyên đề liên quan đến các dạng toán về đổi các
đơn vị đo lường để giáo viên có nhiều cơ hội học tập, chia sẻ kinh nghiệm với
nhau để năng cao chất lượng dạy và học.
8. Tài liệu đính kèm: Không
Trên đây là nội dung, hiệu quả của sáng kiến do chúng tôi
thực hiện không sao chép hoặc vi phạm bản quyền ./.
XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN ĐƠN VỊ

ĐỒNG TÁC GIẢ SÁNG KIẾN

ÁP DỤNG SÁNG KIẾN

Văn Thị Huệ

Trần Tiến Tuấn

PHÒNG GD&ĐT TAM ĐƯỜNG
TRƯỜNG TIỂU HỌC THỊ TRẤN

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

GIẤY CHỨNG NHẬN SÁNG KIẾN
22


HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC THỊ TRẤN
Chứng nhận
Ông/Bà: Văn Thị Huệ - Trần Tiến Tuấn
Chức vụ công tác: Giáo viên
Nơi làm việc: Trường Tiểu học Thị trấn Tam Đường
Là đồng tác giả của sáng kiến: "Một số biện pháp rèn kĩ năng đổi một số
đơn vị đo lường: đơn vị đo độ dài, đơn vị đo khối lượng, đơn vị đo diện tích cho học
sinh lớp 5A3, 5A4 Trường Tiểu học Thị trấn Tam Đường"
Số:
/GCN-THTT ngày
17/6/2020 của trường Tiểu học thị
trấn Tam Đường.

Tam Đường, ngày 17 tháng 6 năm 2020
HIỆU TRƯỞNG

Ngô Thị Khánh
Giấy Chứng nhận sáng kiến số:

/GCN-THTT ngày 17/6/2020 của

trường Tiểu học Thị trấn Tam Đường.
1. Tóm tắt nội dung sáng kiến:
Các giải pháp mà sáng kiến đưa ra có nhiều tính mới khác biệt so với các
giải pháp cũ, giúp học sinh có kĩ năng đổi các đơn vị đo lường thành thạo, chính
xác, khơng nhầm lẫn giữa các đơn vị đo. Nắm chắc mối quan hệ giữa các đơn vị
đo độ dài, đơn vị đo khối lượng và đơn vị đo diện tích. Qua đó giúp học sinh mạnh
dạn, tự tin cộng tác, chia sẻ bài với bạn.
Chất lượng học tập so với đầu năm được nâng lên rõ rệt, tỉ lệ chưa nắm vững
mối quan hệ của các đơn vị đo lường còn 7,14 % giảm 24,43%; tỉ lệ học sinh học
tốt tăng 23,87% so với khảo sát.
2. Lợi ích kinh tế - xã hội có thể thu được do áp dụng sáng kiến:
Khi thực hiện những giải pháp trên, chúng tôi chỉ dùng những vật liệu dễ
kiếm, dễ tìm như giấy, bìa và máy chiếu để làm các phiếu bài tập, bảng biểu...,
23


phục vụ cho giảng dạy và học tập. Không tốn kém về kinh tế, tiết kiêm được thời
gian, công sức mà còn sử dụng được nhiều lần. Đặc biệt là đón nhận được sự quan
tâm và ủng hộ của đồng nghiệp, các em học sinh và các bặc phụ huynh.
Các biện pháp đưa ra không chỉ rèn cho học sinh kĩ năng đổi một số đơn vị
đo lương , nâng cao chất lượng của lớp, của trường mà cịn góp phần rèn luyện
cho học sinh những đức tính và phong cách làm việc của người lao động như: ý
chí khắc phục khó khăn, tính cẩn thận, tinh thần kỉ luật. Học sinh mạnh dạn, tự tin
thể hiện khả năng sáng tạo, khả năng trình bày kết quả học tập của mình trước lớp

và chia sẻ, giúp đỡ bạn trong học tập.

24