Sáng kiến kinh nghiệm tiểu học: MỘT số BIỆN PHÁP rèn kỹ NĂNG SỐNG CHO học SINH nội TRÚ KHỐI 4 5

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO SÌN HỒ
TRƯỜNG TIỂU HỌC LÙNG THÀNG

THUYẾT MINH SÁNG KIẾN
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP
RÈN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH NỘI TRÚ KHỐI 4-5”

Tác giả/đồng tác giả: Hoàng Văn Đồng
Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm TDTT
Chức vụ: Giáo viên
Nơi công tác: Trường tiểu học Lùng Thàng

Lùng Thàng, ngày 20 tháng 3 năm 2016
1


CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

ĐƠN ĐỀ NGHỊ
CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN CẤP CƠ SỞ
Kính gửi: Thường trực Hội đồng xét, công nhận sáng kiến cấp cơ sở
Tôi (chúng tôi) gồm:

TT

Họ và tên

1

Hoàng Văn Đồng

Ngày tháng
năm sinh

06/11/1985

Đơn
vị
công
tác

Trình
độ
chuyên
môn

Tỉ lệ % đóng
góp vào việc tạo
ra sáng kiến (ghi
rõ đối với từng
đồng tác giả
(nếu có)) (*)

Đại học

100%

Chức
danh

THLT GV

- Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: ‘‘Một số biện pháp rèn kỹ năng
sống cho học sinh nội trú khối 4-5” ở trường tiểu học Lùng Thàng.
- Cơ quan/đơn vị công tác: Trường TH Lùng Thàng
- Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục tiểu học
- Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 25 tháng 8 năm 2015.
- Mô tả bản chất của sáng kiến: Giúp học sinh trang bị cho bản thân một số kỹ
năng cơ bản và trải nghiệm thực tiễn cho học sinh trường TH Lùng Thàng qua
các giải pháp cụ thể:
+ Bám sát nội dung, nguyên tắc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
+ Gần gũi, thân thiện với học sinh.
+ Rèn kĩ năng sống qua các tiết sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp.
+ Kết hợp các giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp nội trú, ban quản
trú, Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh.
+ Tổ chức tốt buổi chào cờ đầu tuần.
+ Xây dựng trường, lớp xanh-sạch-đẹp-an toàn.
2

Ghi
chú


+ Động viên, khen thưởng.
+ Tuyên truyền tới các bậc cha mẹ thực hiện dạy các em các kĩ năng
sống cơ bản.
- Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Được sự ủng hộ của BGH, các tổ
chức đoàn thể nhà trường, 100% các đồng chí giáo viên trong trường.
- Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến

theo ý kiến của tác giả:
+ HS ngoan hơn, tự giác chủ động, mạnh dạn hơn, tích cực tham gia
các hoạt động tập thể; khi đảm nhận nhiệm vụ thể hiện tinh thần trách nhiệm cao
hơn, biết nhận lỗi, sửa lỗi khi làm sai .
+ Đã thể hiện được cách xử lý trong ứng xử có chừng mực, ngoan
ngoãn lễ phép, khá phù hợp.
+ Tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau trong học tập, sinh hoạt tập thể, cá
nhân nâng cao rõ rệt.
+ Học sinh mạnh dạn, tự tin thể hiện khả năng của mình trước đông
người biết phân biệt hoạt động, việc làm đúng sai .
+ Biết bày tỏ ý kiến của mình trong quá trình học tập, trao đổi.
+ Biết vận dụng tốt các kiến thức được dạy vào thực tiễn hàng ngày:
Biết ăn ở vệ sinh sạch sẽ, ngăn nắp gọn gàng; biết xin phép, chào hỏi; biết cám
ơn khi nhận được sự hỗ trợ, trợ giúp trong học tập và cuộc sống.
+ Có cơ hội phát triển các tố chất cá nhân.
- Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã áp dụng sáng kiến và theo ý kiến của tác giả
sáng kiến:
+ Qua quá trình thực hiện sáng kiến, áp dụng cho toàn bộ học sinh
trong nhà trường thì hiệu quả mang lại rõ nét cụ thể: Học sinh chăm ngoan, ứng
sử đúng chuẩn mực, biết làm, phân biệt việc đúng sai, tự nhận lỗi, đoàn kết, cảm
thông chia sẻ, biết cám ơn khi được người khác giúp đỡ. Bình tĩnh tự tin, ứng sử
phù hợp khi gặp các tình huống trong cuộc sống.
+ Biết vận dụng các kỹ năng được học vào hoạt động sống hàng ngày.
3


Tôi xin cam đoan những nội dung và thông tin kê khai trong hồ sơ này
là đúng sự thật.
Lùng Thàng, ngày 28 tháng 03 năm 2016

TÁC GIẢ ĐĂNG KÝ SÁNG KIẾN
(Họ, tên và chữ ký)

Hoàng Văn Đồng
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
BÁO CÁO TÓM TẮT SÁNG KIẾN
( Đề nghị công nhận sáng kiến)
1. Tác giả, đồng tác giả:
Họ và tên: Hoàng Văn Đồng
Trình độ văn hóa: 12/12

Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm TDTT

Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên trường Tiểu học Lùng Thàng
Nhiệm vụ được giao: Giáo viên thể dục – Tổng phụ trách đội
2. Tên sáng kiến:
“ Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh nội trú khối 4-5”
3. Tính mới:
Học sinh nắm được cơ bản, chính xác về các chuẩn mực thông qua các
hoạt động thực tiễn mà học sinh được học ở trường.
Học sinh thường xuyên được rèn luyện, thực hành các chuẩn mực của
hành vi trong và ngoài giờ lên lớp.
Có sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình - nhà trường - giáo viên - xã hội
trong việc giáo dục trang bị cho học sinh những kỹ năng thực tiễn.
4. Hiệu quả sáng kiến mang lại:

4

Khi áp dụng sáng kiến “ Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh
nội trú khối 4-5” vào thực tiễn trong trường tiểu học Lùng Thàng thì kết quả
mang lại như sau:
- HS ngoan hơn, tự giác chủ động, mạnh dạn hơn, tích cực tham gia các
hoạt động tập thể; khi đảm nhận nhiệm vụ thể hiện tinh thần trách nhiệm cao
hơn, biết nhận lỗi, sửa lỗi khi làm sai .
- Đã thể hiện được cách xử lý trong ứng xử có chừng mực, ngoan ngoãn
lễ phép khá phù hợp.
- Tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau trong học tập, sinh hoạt tập thể, cá
nhân nâng cao rõ rệt. Học sinh mạnh dạn, tự tin thể hiện khả năng của mình
trước đông người biết phân biệt hoạt động, việc làm đúng sai.
- Biết bày tỏ ý kiến của mình trong quá trình học tập, trao đổi.
- Biết vận dụng tốt các kiến thức được dạy vào thực tiễn hàng ngày: Biết
ăn ở vệ sinh sạch sẽ, ngăn nắp gọn gàng; biết xin phép, chào hỏi; biết cám ơn
khi nhận được sự hỗ trợ, trợ giúp trong học tập và cuộc sống.
- Có cơ hội phát triển các tố chất cá nhân.
Qua kết quả đạt được khi áp dụng sáng kiến trên, tôi hi vọng rằng nó sẽ áp
dụng rộng rãi ra toàn bộ học sinh trong các trường giáo dục phổ thông.
5. Phạm vi ảnh hưởng của sáng kiến:
Qua quá trình thực hiện sáng kiến, ngoài áp dụng cho HS nội trú mà còn
áp dụng được cho toàn bộ học sinh trong nhà trường thì hiệu quả mang lại rõ nét
cụ thể: Học sinh chăm ngoan, ứng xử đúng chuẩn mực, biết làm, phân biệt việc
đúng sai, tự nhận lỗi, đoàn kết, cảm thông chia sẻ, biết cám ơn khi được người
khác giúp đỡ... Biết vận dụng các kỹ năng được học vào hoạt động sống hàng
ngày. Bình tĩnh tự tin, ứng xử khi gặp các tình huống trong cuộc sống.
Người viết báo cáo
(Họ tên và chữ ký)

Hoàng Văn Đồng
5

PHÒNG GD&ĐT SÌN HỒ
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
TRƯỜNG TH LÙNG THÀNG
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
Số :

Lùng Thàng, ngày tháng năm 2016

/XNSK

GIẤY XÁC NHẬN
Kính gửi: Hội đồng khoa học cấp cơ sở
Đơn vị: Trường Tiểu học Lùng Thàng - Huyện Sìn Hồ - tỉnh Lai Châu
Xác nhận sáng kiến: Ông( bà): Hoàng Văn Đồng, là tác giả của sáng kiến:
‘‘ Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh nội trú khối 4-5’’ trường
Tiểu học Lùng Thàng và đã được áp dụng từ ngày 25 tháng 8 năm 2015 đến
ngày 20 tháng 3 năm 2016.
Qua thời gian áp dụng tại đơn vị đã đem lại hiệu quả thiết thực được ghi
nhận như sau:
- HS ngoan hơn, tự giác chủ động, mạnh dạn hơn, tích cực tham gia các
hoạt động tập thể; khi đảm nhận nhiệm vụ thể hiện tinh thần trách nhiệm cao
hơn, biết nhận lỗi, sửa lỗi khi làm sai .
- Đã thể hiện được cách xử lý trong ứng xử có chừng mực, ngoan ngoãn
lế phép, khá phù hợp.
- Tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau trong học tập, sinh hoạt tập thể, cá
nhân nâng cao rõ rệt.
- Học sinh mạnh dạn, tự tin thể hiện khả năng của mình trước đông người
biết phân biệt hoạt động, việc làm đúng sai .

- Biết bày tỏ ý kiến của mình trong quá trình học tập, trao đổi.
- Biết vận dụng tốt các kiến thức được học vào áp dụng trong thực tiễn
hàng ngày: Biết ăn ở vệ sinh sạch sẽ, ngăn nắp gọn gàng; biết xin phép, chào
hỏi; biết cám ơn khi nhận được sự hỗ trợ, trợ giúp trong học tập và cuộc sống.
- Có cơ hội phát triển các tố chất cá nhân.
6


Vậy đề nghị Hội đồng khoa học cấp cơ sở xem xét, ghi nhận kết quả trên./.
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

TRẦN ĐỨC HOAN

I. THÔNG TIN CHUNG:
1. Tên sáng kiến:
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KỸ NĂNG SỐNG
CHO HỌC SINH NỘI TRÚ KHỐI 4-5”
2. Tác giả:
Họ và tên: Hoàng Văn Đồng
Năm sinh: 06/11/1985
Nơi thường trú: Lùng Thàng - Sìn Hồ - Lai Châu
Trình độ chuyên môn: Đại học sư pham thể dục thể thao
Chức vụ công tác: Giáo viên
Nơi làm việc: Trường tiểu học Lùng Thàng - Sìn Hồ - Lai Châu
Điện thoại: 0968001866
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục tiểu học
4. Thời gian áp dụng sáng kiến:
Từ ngày 25 tháng 8 năm 2015 đến ngày 20 tháng 3 năm 2016.
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến:
Tên đơn vị: Trường Tiểu học Lùng Thàng

Địa chỉ: xã Lùng Thàng - huyện Sìn Hồ - tỉnh Lai Châu
Điện thoại: 01648705267
7


II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN:
1. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến:
1.1. Sự cần thiết của việc thực hiện sáng kiến:
Việc rèn kĩ năng sống là một mặt giáo dục cần đặc biệt coi trọng và nhất là trong
giai đoạn hiện nay khi mà xã hội phát triển không ngừng để thích nghi hòa nhập
với sự phát triển chung của thế giới. Việc rèn kĩ năng sống cho học sinh là đòi
hỏi thường xuyên của công tác giáo dục đồng thời cũng là đòi hỏi cấp thiết của
việc hình thành nhân cách trong công tác giáo dục hiện nay. Giáo dục trong nhà
trường luôn là vấn đề cần được quan tâm, thì việc rèn kĩ năng sống cho học sinh
cũng không kém phần quan trọng và bằng nhiều hình thức, nhiều con đường;
việc rèn kĩ năng sống chiếm một vị trí quan trọng. Qua việc rèn kĩ năng sống sẽ
trang bị tri thức, hành vi cho các em. Đồng thời nó định hướng cho học sinh rèn
luyện hành vi và thói quen tốt ứng xử tốt .
Trong sự phát triển nhân cách của học sinh, việc rèn luyện kĩ năng sống
là đảm bảo cho học sinh có được bản lĩnh rõ ràng về nhân cách toàn diện. Nếu
không rèn kĩ năng sống thì không những ứng xử trong các tình huống sẽ phức
tạp, gặp khó khăn, thậm chí mắc phải sai lầm, mà việc hình thành nhân cách
toàn diện của các em bị hạn chế, phiến diện, việc xây dựng những thói quen
hành vi dễ hình thức máy móc lí trí và tình cảm không thống nhất với nhau đó là
lời nói không đi đôi với việc làm.
1.2. Mục đích của việc thực hiện sáng kiến:
Năm học 2015-2016 trường tiểu học Lùng Thàng tiếp tục thực hiện phong
trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” việc giáo dục
kỹ năng sống cho học sinh là một trong những nội dung của phong trào. Điều đó
có ý nghĩa rất lớn và thiết thực với các em HS trong toàn trường và đặc biệt hơn

nữa là học sinh nội trú khi mà các em ăn, ở sinh hoạt tại trường; mọi hoạt động
đều phải tự chủ chính vì vậy việc rèn kĩ năng sống học sinh nội trú khối 4-5 là
một nhiệm vụ quan trọng không thể thiếu trong trường tiểu học Lùng Thàng.

8


Giúp học sinh ý thức được giá trị của bản thân mình trong mối quan hệ xã
hội; giúp học sinh hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản thân mình; có hành vi,
thói quen ứng xử có văn hóa, hiểu biết và chấp hành pháp luật…
Giúp học sinh có đủ khả năng tự thích ứng với môi trường xung quanh, tự
chủ, độc lập, tự tin khi giải quyết công việc, đem lại cho các em vốn tự tin ban
đầu để trang bị cho các em những kĩ năng cần thiết làm hành trang bước vào đời
sống thực tiễn sau này.
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh chính là giúp các em tự giải quyết
được một số vấn đề thiết thực trong cuộc sống hằng ngày như: tự chăm sóc sức
khỏe, giao tiếp, bảo vệ môi trường và phòng chống các tệ nạn xã hội, đuối nước
… để các em chủ động, tự tin không phụ thuộc hoàn toàn vào người lớn mà vẫn
có thể tự bảo vệ mình.
2. Phạm vi triển khai thực hiện:
Học sinh nội trú khối 4-5 Trường Tiểu học Lùng Thàng.
3. Mô tả sáng kiến:
a. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến:
Trường Tiểu học Lùng Thàng nằm trên địa bàn xã Lùng Thàng thuộc
vùng sâu vùng xa nơi có điều kiện kinh tế khó khăn. Bao gồm nhiều dân tộc sinh
sống, mỗi dân tộc có phong tục tập quán riêng.
Phụ huynh học sinh chưa thực sự quan tâm đúng mức tới việc giáo dục
con em mình, đặc biệt là việc giáo dục kỹ năng sống.
Năm học 2015 - 2016, tôi được giao nhiệm vụ giảng dạy thể dục – Tổng phụ
trách Đội. Qua thực tế, tôi thấy một số thuận lợi và khó khăn khi giáo dục kỹ

năng sống cho học sinh nội trú khối 4-5 như sau:
* Thuận lợi:
Ngay từ đầu năm, được sự quan tâm chỉ đạo của Ban Giám hiệu nhà
trường giao nhiệm vụ phụ trách xây dựng và tổ chức phong trào cho toàn thể HS
trong nhà trường.
Sự quan tâm của các đoàn thể, chính quyền địa phương, của phụ huynh và
giáo viên trong việc giáo dục quản lý học sinh.
9


* Khó khăn:
Đa số học sinh nội trú lần đầu tiên các em phải xa nhà, xa bố mẹ người
thân, mọi hoạt động hàng ngày hầu hết phải tự làm, sống trong tập thể đông đúc,
các bạn xa lạ chưa biết nhau. Nên khi sống, sinh hoạt và học tập phát sinh nhiều
vấn đề chưa phân biệt hành vi đúng, sai trong quan hệ bạn bè: Các em chưa có
cử chỉ, lời nói đúng mực với các bạn, người lớn tuổi...; còn nói tục, chửi bậy và
gây mất đoàn kết trong lớp, cách xưng hô với bạn, vệ sinh nơi ở,...chưa được tốt.
Nhiều em còn ham chơi, ăn uống, vệ sinh cá nhân tự do. Do vậy nề nếp
học tập cũng như việc đi học đúng giờ, thực hiện quy định còn chưa thực hiện
đúng theo yêu cầu.
Phụ huynh học sinh vẫn chưa quan tâm đúng mực đến việc giáo dục
kỹ năng sống cho học sinh, mọi thứ trông chờ vào các thầy cô. Phong tục
tập quán, sự đa dạng về dân tộc, sự khác biệt về các quy chuẩn đạo đức cũng dẫn
đến khó khăn trong việc giáo dục theo nguyên tắc chung khi tham gia các hoạt
động có khuôn mẫu chuẩn mực chung cho toàn bộ học sinh.
* Thực trạng tình hình của nhà trường:
Trường Tiểu học Lùng Thàng thuộc xã vùng sâu, vùng xa của huyện Sìn Hồ,
tỉnh Lai Châu. Tuy nằm trên một xã có nhiều khó khăn nhưng thầy và trò luôn
cố gắng dạy tốt, học tốt. Trong nhiều năm gần đây, nhờ chính sách giáo dục
được đổi mới nên công tác giảng dạy đã làm tốt và đa số các em đều chăm

ngoan. Tuy nhiên vì trường nằm trên địa bàn có nhiều dân tộc, phụ huynh học
sinh chưa thực sự quan tâm đúng mức đến việc giáo dục cho học sinh.
+ Về phía giáo viên:
Trong thực tế hiện nay, việc nhận thức tầm quan trọng; sự cần thiết rèn kĩ
năng sống cho học sinh ở một số giáo viên còn hạn chế. Nhận thức của nhiều
giáo viên còn mơ hồ, chưa rõ, chưa đầy đủ rèn kĩ năng sống cho học sinh là rèn
những kĩ năng gì; vì nhận thức chưa đủ, chưa rõ nên không thể tìm ra được biện
pháp, hình thức tổ chức hữu hiệu để rèn kĩ năng sống cho học sinh.
Phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” tập trung
nhiều nội dung chung cho các bậc học, giáo viên chưa hiểu nhiều về nội dung
10


phải dạy theo từng khối, lớp những kĩ năng sống cơ bản nào để rèn luyện kĩ
năng sống cho HS.
Mặc dù đã đổi mới phương pháp dạy học nhưng đa số giáo viên chưa chú
trọng đến các tư liệu dạy học như sưu tầm tranh ảnh, các bài thơ, bài hát, câu ca
dao, tục ngữ… có liên quan đến các chuẩn mực đạo đức mà các em sẽ học trong
chương trình. Các tư liệu ấy sẽ giúp học sinh sau khi học kiến thức mới sẽ dễ
nhớ, dễ ghi nhận, có như vậy các em mới có ý thức cao trong việc được rèn
luyện chuyển hóa thành tự rèn luyện các phẩm chất đạo đức của bản thân.
+ Về phía học sinh:
Mỗi một con người sinh ra và lớn lên đều chịu nhiều sự chi phối của
nhiều các yếu tố, việc hình thành nhân cách, hành vi, hoạt động sống cũng vậy.
Chúng ta thừa nhận một điều rằng gia đình chiếm vị trí rất quan trọng, được xã
hội công nhận “ Gia đình” là “Cái nôi văn hoá” nó góp phần lớn vào việc hoàn
thiện hành vi đạo đức của các em. Tuy nhiên, trong thực tế ở nhiều gia đình hiện
nay chưa thực sự là tấm gương để các em noi theo mà họ còn có những hành vi
đạo đức không hay, những lời nói không tốt ngay trước mặt các em. Mà ở lứa
tuổi các em lại nhạy cảm những điều không tốt từ người lớn nên các em nhanh

chóng học theo, các em không biết những điều các em bắt chước đó là không
hay vì các em chưa có khả năng phân biệt được điều đúng, sai trong các chuẩn
mực mà các em sẽ phải sử dụng để cư xử hằng ngày. Học sinh của chúng ta do
đặc thù vùng miền, các em ghi nhớ và làm theo một cách máy móc. Học sinh
học tập thụ động, chủ yếu chỉ nghe và làm theo thầy cô giáo, ít sáng tạo, tính tự
giác chưa cao, lười hoạt động. Với kiểu hoạt động này nếu không được giáo
viên hoặc bố mẹ, người thân nhắc nhở thường xuyên thì các em sẽ chóng
quên và sẽ không nhớ gì nữa trong thời gian ngắn sau đó.
Các em học sinh này chủ yếu được các thầy cô dạy kiến thức là nhiều nên
khả năng ứng phó với các tình huống trong cuộc sống kém, tính tự tin ít, tự ti
nhiều, thường nóng nảy, gây gổ lẫn hiện tượng học sinh cãi nhau, chửi nhau,
đánh nhau, chưa lễ phép, gây mất đoàn kết trong tập thể lớp, trốn học đi chơi,...

11


Các em học sinh vừa từ lớp 3, 4 lên lại chuyển từ các điểm bản xa về
trung tâm học và làm quen với môi trường có nhiều cái mới: Nếp sống mới,
bạn mới, quy định mới, hoạt động vui chơi, ăn, ở … làm cho các em bỡ ngỡ, khá
rụt rè chưa quen với cách học cũng như mạnh dạn bày tỏ ý kiến. Khi phát biểu
các em nói không rõ ràng, trả lời trống không, không tròn câu và ít nói lời cảm
ơn, xin lỗi với cô, bạn bè….
* Về Phụ huynh:
Nguyên nhân khiến đa phần học sinh khó tiếp cận được các hoạt động kỹ
năng thực hành xã hội là do thiếu sự quan tâm. Đa số phụ huynh cho rằng con
em mình chỉ cần đến trường sẽ được thầy cô dạy bảo hết.
Phụ huynh học sinh chưa hướng cho con em mình làm tốt hoạt động đoàn
thể, hoạt động xã hội và cách ứng xử trong gia đình.
Phần lớn ở gia đình phụ huynh giao tiếp trong gia đình còn nhiều hạn chế,
xưng hô chưa chuẩn mực nên các em bắt chước và xưng hô thiếu thiện cảm.

b. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến:
 Điểm mới của giải pháp:
Học sinh nắm được cơ bản, chính xác về các chuẩn mực thông qua các
hoạt động thực tiễn mà học sinh được học ở trường.
Học sinh thường xuyên được rèn luyện, thực hành các chuẩn mực của
hành vi trong và ngoài giờ lên lớp.
Có sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình - nhà trường - giáo viên - xã hội
trong việc giáo dục trang bị cho học sinh những kỹ năng thực tiễn.
 Các bước thực hiện của giải pháp:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là giáo dục cho các em có cách sống
tích cực trong xã hội hiện đại, là xây dựng hoặc thay đổi ở các em các hành vi
theo hướng tích cực phù hợp với mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách người
học trên cơ sở giúp học sinh có tri thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp.
+ Kỹ năng sống là gì?

12


- Theo tổ chức văn hóa, khoa học và giáo dục Liên hợp quốc (UNESCO),
kỹ năng sống là năng lực cá nhân để họ thực hiện đầy đủ các chức năng và tham
gia vào cuộc sống hàng ngày.
- Theo tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kỹ năng sống là kỹ năng thiết thực
mà con người cần để có cuộc sống an toàn và khỏe mạnh, đó là những kỹ năng
tâm lý xã hội và giao tiếp mà mỗi cá nhân có thể có để tương tác với những
người khác một cách hiệu quả hoặc ứng phó với những vấn đề hay thách thức
của cuộc sống hằng ngày.
Vậy còn ở Việt Nam chúng ta thì sao. Trong những năm trở lại đây, khi
phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” được triển khai
và được hưởng ứng mạnh mẽ trong các cấp học, ngoài việc nâng cao chất lượng
giáo dục, các đơn vị trường học ngày càng chú trọng tới công tác giáo dục đạo

đức, kỹ năng sống cho học sinh, đặc biệt là học sinh phổ thông. Mục tiêu giáo
dục là nhằm giúp HS hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn
và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kỹ năng cơ bản, góp phần
hình thành nhân cách con người Việt Nam. Yêu cầu về nội dung giáo dục tiểu
học phải đảm bảo cho HS có hiểu biết đơn giản, cần thiết về tự nhiên, xã hội và
con người; có kỹ năng cơ bản về nghe, nói, đọc, viết và tính toán; có thói quen
rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ sinh; có hiểu biết ban đầu về nghệ thuật.
Vậy Kỹ năng là gì?
Kỹ năng : Là năng lực hay khả năng chuyên biệt của một cá nhân về một
hoặc nhiều khía cạnh nào đó được sử dụng để giải quyết tình huống hay công
việc nào đó phát sinh trong cuộc sống.
Kỹ năng sống là gì?
Kỹ năng sống: Là những trải nghiệm có hiệu quả nhất, giúp giải quyết
hoặc đáp ứng các nhu cầu cụ thể, trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của
con người. KNS bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và tư duy trong não bộ
của con người. KNS có thể hình thành một cách tự nhiên, thông qua giáo dục
hoặc rèn luyện của con người.

13


Kỹ năng sống được hình thành thông qua một quá trình sống, rèn luyện,
học tập trong gia đình, nhà trường và ngoài xã hội. Vì vậy, kỹ năng sống của
mỗi người vừa có tính cá nhân, vừa có tính xã hội và chịu ảnh hưởng của gia
đình, cộng đồng, dân tộc. Kỹ năng sống mang tính cá nhân bởi vì đó là khả năng
của mỗi cá nhân để có sự phù hợpvới những kỹ năng sống ấy. Ví dụ: kỹ năng
sống của những người sống ở thành thị khác với nông thôn, miền núi khác với
đồng bằng …
Để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh nội trú khối 4-5 tôi đã thực hiện
các biện pháp sau:

CÁC GIẢI PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN VIỆC
“GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH NỘI TRÚ KHỐI 4-5”
 Bám sát nội dung , nguyên tắc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh:
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh cũng như các quá trình hoạt động
giáo dục khác trong nhà trường đều có cấu trúc xác định. Nội dung giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh tập trung vào các kỹ năng tâm lý - xã hội là những kỹ
năng được vận dụng thực hành thực tiễn trong những tình huống hàng ngày để
tương tác với người khác và giải quyết có hiệu quả những vấn đề, những tình
huống của cuộc sống. Những nội dung này hết sức đơn giản, gần gũi với các em
học sinh, là những kiến thức tối thiểu để các em có thể tự lập, tự vận động bản
thân... và mục đích quan trọng nhất là giúp các em tự tin hơn, tự lập hơn trong
cuộc sống. Vì vậy khi tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
tôi thường bám sát, tìm hiểu trên các nguồn thông tin trên các kênh thông tin tin
cậy có nội dung của giáo dục kỹ năng sống và vận dụng linh hoạt các nội dung
đó tuỳ theo từng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và điều kiện cụ thể của
từng hoạt động.
Xác định rõ các nội dung giáo dục kỹ năng sống (xác định rõ các kỹ năng
sống cần hình thành và phát triển cho học sinh) để tích hợp vào nội dung của
hoạt động giáo dục khác. Tạo ra động lực cho học sinh, làm cho học sinh tham
gia một cách tích cực vào quá trình hình thành kỹ năng sống nói chung và kỹ
năng giải quyết vấn đề, ....
14


Kỹ năng sống đơn giản là tất cả điều cần thiết chúng ta phải biết để có
được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống.
Vì thế với vai trò người lập kế hoạch, tham mưu xây dựng, tổ chức hoạt động
trực tiếp cho học sinh phải nắm rõ nắm rõ 5 nguyên tắc về giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh sau:
+ Tương tác: Các kĩ năng thương lượng, kĩ năng giải quyết vấn đề …

được hình thành tốt trong quá trình HS tương tác với bạn bè và những người
xung quanh. Tạo điều kiện để các em có dịp thể hiện ý kiến của mình và xem
xét ý kiến của người khác...
+ Trải nghiệm: Cần phải có thiết kế và tổ chức hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp cho HS được hoạt động thực, có cơ hội thể hiện ý tưởng, có cơ hội
xử lí các tình huống cũng như phản biện…Kỹ năng sống chỉ được hình thành
khi người học trải nghiệm qua thực tế và nó có kĩ năng khi các em được làm
việc đó.
+ Nguyên tắc tiến trình và nguyên tắc thay đổi hành vi: Giáo viên không
thể giáo dục kỹ năng sống trong một lần mà kỹ năng sống là một quá trình từ
nhận thức - hình thành thái độ - thay đổi hành vi. Thay đổi hành vi của một con
người đặc biệt hành vi tốt là quá trình khó khăn. Do vậy giáo dục kỹ năng sống
không thể là ngày một ngày hai mà phải là cả một quá trình.
+ Thời gian và môi trường giáo dục: Giáo dục kỹ năng sống được thực
hiện mọi lúc mọi nơi; giáo dục KNS được giáo dục trong mọi môi trường như
gia đình, nhà trường, xã hội; cần phải tạo điều kiện tối đa cho các em tham gia
vào các tình huống thật trong cuộc sống, các hoạt động thường ngày.
Do đó trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh nói chung và học sinh nội trú nội riêng cũng phải đảm bảo thực hiện tốt các
nguyên tắc của giáo dục đã nêu trên.
 Gần gũi, thân thiện với học sinh:
Đầu tiên, sau khi nhận nhiệm vụ quản trú đối với học sinh việc đầu tiên
cần làm là tạo sự gần gũi và gắn kết giữa học sinh và giáo viên: Bản thân sắp
xếp nhiều thời gian cho học sinh được giới thiệu về mình trong các buổi gặp gỡ
15


cuối các ngày làm việc với khoảng thời gian 20-30 phút, vì hiện tại tại cơ sở của
trường đang áp dụng học cả ngày nên thời gian nghỉ học cuối ngày thường vào
4h30’ với khoảng thời gian ngắn ngủi 20-30 phút nghe các em tâm sự chia sẻ,

đồng thời động viên khuyến khích các em chia sẻ với nhau về những sở thích,
ước mơ tương lai cũng như mong muốn của mình với các em. Thầy cô giáo hãy
trở thành những người bạn thâm thiết với các em và thường xuyên đặt mình vào
ví trí các em thì sẽ hiểu các em nhiều hơn từ lời nói cho tới thực tiễn.
Đây là hoạt động giúp thầy, cô giáo – học trò đồng cảm hiểu nhau, đồng
thời tạo một môi trường học tập thân thiện “Trường học thật sự trở thành ngôi
nhà thứ hai của các em, các thầy cô giáo là những người thân trong gia
đình" và thực sự đúng nghĩa “ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Đây
cũng là một điều kiện rất quan trọng để phát triển khả năng giao tiếp của học
sinh. Bởi học sinh của chúng ta không thể mạnh dạn, tự tin, hoạt bát, năng động
trong một môi trường mà các thầy các cô luôn gò bó và áp đặt, xa lánh, lạnh
nhạt, thiếu sự ân cần chăm sóc, yêu thương, đùm bọc, thấu hiểu, đồng cảm.
Tiếp theo ngay trong tuần học đầu tiên, cho học sinh tự do lựa chọn vị trí
nghỉ cùng nhau, ngồi ăn cùng nhau để qua đó phần nào nắm được đặc điểm tính
cách của các em: mạnh dạn hay nhút nhát, thụ động hay tích cực, năng động
hay không năng động...Và tiếp tục qua những tuần học sau, thường xuyên chú ý
quan sát những biểu hiện về thái độ học tập, những cử chỉ, hành vi tại vị trí ngồi
mà các em chọn để bắt đầu có điều chỉnh phù hợp. Không những chỉ quan sát
bằng mắt mà nên dùng kênh thông tin trao đổi kín qua thư tay góp ý để có đầy
đủ cơ sở đánh giá để đưa ra các điều chỉnh phù hợp hơn, thực tế hơn.
Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có thể thực hiện trong bất cứ lúc
nào, giờ học nào. Để việc rèn luyện diễn ra một cách thường xuyên và đạt hiệu
quả cao tiếp tục qua biện pháp tiếp theo.


Rèn kĩ năng sống qua các tiết sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục

ngoài giờ lên lớp:
Ngay những ngày đầu tiên khi các em vào thực hiện nề nếp lớp học, nề
nếp sinh hoạt tập thể bản thân đã phát động các phong trào: “Nói lời hay làm

16


việc tốt”. Tôi trực tiếp nói và làm mẫu cho các em một số hoạt động cơ bản như
cách ứng xử lễ phép như biết đi thưa về chào, chào hỏi những người lớn tuổi,
biết xin lỗi khi có khuyết điểm, cảm ơn khi được bạn giúp đỡ, vui vẻ hoà nhã
với bạn bè… và tổng kết vào các tiết sinh hoạt tập thể riêng ngày cuối tuần của
các em nội trú trước khi về nhà nghỉ cuối tuần. Trong buổi sinh hoạt đó phê bình
thẳng thắn nhưng nhẹ nhàng chỉ ra các việc chưa làm được, hành động chưa tốt
cho các cá nhân phạm lỗi, đồng thời tuyên dương các cá nhân đã thực hiện tốt
các yêu cầu và tích cực giúp đỡ các bạn và đề nghị các bạn khác lấy đó làm
gương noi theo để học tập.
Qua đó bản thân học cách lắng nghe, tìm hiểu nguyên nhân, và dùng lời lẽ
mềm mỏng, cử chỉ thân thiện của mình khi yêu cầu điều gì đó với học sinh.
Tránh nói nặng lời để các em bớt đi tính hung hăng đối với những học sinh
nghịch ngợm, mắc lỗi.
Không những thế để rèn kĩ năng sống có hiệu quả bản thân còn vận dụng
thông qua các hoạt động ngoài giờ học. Đó là qua các buổi ngoại khóa của
trường, lớp. Bản thân tôi với nhiệm vụ giảng dạy thể dục và kiêm nhiệm công
tác Đội luôn mang trên vai trách nhiệm xây dựng, lập kế hoạch, tổ chức mọi
hoạt động phong trào thi đua cho học sinh toàn trường do đó việc vận dụng, lồng
ghép việc giáo dục kỹ năng sống cho các em là hoạt động ngoại khóa là không
thể thiếu:
Tháng

Chủ đề

Các hoạt động

Chủ đề giáo dục

KNS

Mái trường - Tìm hiểu truyền thống nhà Kỹ năng tự phục vụ,

8+9

thân yêu

trường

kỹ năng đảm nhận

của em

- Thi làm đèn ông sao, bày cỗ trách nhiệm, kĩ năng
trung thu

hoạt

động

đội,

- Em làm vệ sinh và trang trí nhóm, kĩ năng hợp
lớp học, trồng cây xanh, bồn tác.
hoa, giỏ hoa.
17


Kỹ năng hợp tác,

- Tham gia phong trào xây làm việc theo nhóm,
10

Vòng tay

dựng “kế hoạch nhỏ” tại Liên kỹ năng thể hiện sự

bạn bè

đội.

cảm thông, kỹ năng

- Đăng kí tham gia “ Đội khăn giao tiếp, kỹ năng
hồng tình nguyện”.

thể hiện sự tự tin.

- Phát động phong trào đăng kí Kỹ năng đảm nhận
tuần học tốt, ngày học tốt trách nhiệm, kỹ năng
“Chào mừng ngày Nhà giáo hoạt
Tôn sư
11

trọng đạo

Việt Nam 20/11”

động

đội,

nhóm, kỹ năng hợp

- Thi làm báo tường chủ đề tác, kỹ năng văn
thầy cô và mái trường.

nghệ.

- Mít tinh kỉ niệm ngày 20/11
- Tổ chức hội thi văn nghệ
chào mừng 20/11.
- Tìm hiểu về truyền thống Kỹ năng lắng nghe
quân đội, nghe nói chuyện về tích cực, kỹ năng thể
12

Uống nước anh bộ đội Cụ Hồ.
nhớ nguồn

hiện sự thông cảm,

- Hội khỏe Phù Đổng cấp chia sẻ, kỹ năng rèn
trường lần 3

luyện sức khỏe.

- Sinh hoạt tập thể, nghi thức Kỹ năng giao tiếp,
Mừng

Đội, ca múa hát và các kĩ năng kỹ năng văn nghệ,

Đảng mừng hoạt động Đội.
1, 2

xuân

- Trồng cây đầu xuân

kỹ năng tham gia,
điều khiển tham gia

- Tổ chức cho học sinh múa hát các hoạt động tập
tập thể, vui chơi trò chơi dân thể.
gian và đọc truyện sách giữa
giờ..
- Phát động phong chào “ Nói Kĩ năng xá định giá
18


lời yêu thương với mẹ - Cô trị, Kỹ năng sáng
3

Mẹ và cô

giáo”

tạo, hợp tác, kỹ năng

- Thi vẽ tranh chủ đề về Mẹ và giải quyết vấn đề.
cô giáo.

- Tìm hiểu về thiếu nhi một số Kỹ năng chia sẻ,
Hòa bình
4

nước trên thế giới.

cảm thông, kỹ năng

và hữu nghị - Tìm hiểu về chiến thắng lịch xác định giá trị, kỹ
sử Hồ Chí Minh

năng thể hiện sự tự
tin, kỹ năng làm việc
nhóm.

- Tổ chức tìm hiểu về đội Kỹ năng lắng nghe
TNTPHCM.
5

tích cực, kỹ năng thể

Bác Hồ

- Tổ chức học hát 1 số bài hát hiện sự tự tin, kỹ

kính yêu

ca ngợi về Bác Hồ, về Đội năng tổ chức.
TNTP Hồ Chí Minh.

Ví dụ: Nhân ngày lễ chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20-11. Với vai
trò nhiệm vụ của mình tôi tổ chức hoạt động đã phát động trong toàn Liên đội
phong trào thi làm “Báo tường – văn nghệ” giữa các Chi đội và Sao nhi đồng
trong toàn trường dưới sự trợ giúp của các thầy cô chủ nhiệm. Bản thân đã lập
kế hoạch, xây dựng quy chế, thể lệ cuộc thi. Hướng dẫn các em cùng sưu tầm
bài và viết bài, vẽ và trang trí báo, tập luyện các tiết mục văn nghệ …Qua hoạt
động này rèn cho các em nhiều kĩ năng như: trình bày, trang trí,…các em rất
nhiệt tình, đoàn kết và hợp tác nhau rất tốt. Kết quả là tờ báo chi đội khối 5 đạt
giải nhất, nhì khối 3 và văn nghệ giải nhất đơn ca lớp 3B, nhì 1A+B và các tiết
mục này được chọn biểu diễn trong ngày lễ trọng đại đó là lễ Kỷ niệm 33 năm
ngày ngày nhà giáo Việt Nam.

19


20


Không những thế, bản thân còn khuyến khích các em cùng chia sẻ những
cảm nhận, những suy nghĩ, những quan sát của mình với cô với bạn một cách
thoải mái, tự nhiên không gò bó, áp đặt. Ngoài ra các em tham gia học chương
trình Vnen còn hòm thư để gửi cho nhau những góp ý, những lời tuyên dương
khi có những hành động tốt, hoặc ở những giờ sinh hoạt lớp, giờ ra chơi bản
21


thân cùng các em tham gia những trò chơi dân gian, trò chơi giúp các em phát
triển trí tuệ (Ô ăn quan), trò chơi dân gian: Tó má lẹ, Tù lu…

Ngoài ra, tôi còn xây dựng kế hoạch trong mỗi lớp và ưu ái hơn cho học

sinh nội trú có tủ truyện, sách tham khảo học tập và vào ngày thứ 3 tất cả các HS
đều được đọc truyện, HS nội trú được mượn truyện về phòng đọc. Nguồn sách,
truyện đều được mượn từ thư viện nhà trường. Tăng cường kể cho các em nghe
các câu chuyện cổ tích, bài thơ,…để qua đó rèn luyện đạo đức cho các em, giúp
các em hoàn thiện mình, dạy các em yêu thương bạn bè, yêu thương con người.
Tạo hứng thú cho các em qua các câu truyện bằng tranh, gợi mở tính tò mò, ham
học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở các em.
22


Bên cạnh đó, tổ chức cho các em học sinh tham gia thực hiện các bài muá
hát tập thể, thể dục buổi sáng, tham gia các câu lạc bộ cờ vua, mỹ thuật để rèn
luyện sức khỏe, yêu ca hát hơn, thể hiện năng khiếu mình nhiều hơn.

23


Để có được kết quả trên không chỉ đơn thuần cá nhân tôi làm được mà có
công không nhỏ trong việc giáo dục kỹ năng sống cho các em học sinh nội trú
còn có lực lượng khác rất quan trọng tham gia đó là các thầy cô chủ nhiệm lớp
bán trú, ban quản trú của nhà trường.


Kết hợp các giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp nội trú, ban

quản trú, Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí minh:
Với các thầy cô chủ nhiệm lớp bán trú, ban quản trú, BCH Liên đội của
nhà trường thì tôi thường xuyên trao đổi thông tin hai chiều để nắm bắt được các
hoạt động thường ngày. Do đó các thầy cô chủ nhiệm thường xuyên thay đổi các
hình thức sinh hoạt lớp, luân phiên nhau cho các em làm lớp trưởng, tổ trưởng,

không nên trong năm học chỉ để một em làm lớp trưởng. Với học sinh, thầy cô
giáo, các thầy cô trong ban quản trú chính là người mẹ hiền thứ hai, các anh trai
, chị gái, các cô, các chú của các em, các em luôn luôn nghe lời dạy bảo và làm
theo những gì thầy cô dạy, không những thế các thầy cô, các cô, các chú, anh chị
luôn luôn phải là tấm gương sáng về đạo đức, nhất là tấm gương về các ứng xử
văn hóa, chuẩn mực trong lời nói và việc làm. Có như vậy giáo dục KNS cho
HS nội trú, các em, các con khi học xa nhà mới có hiệu quả đúng nghĩa của nó.
Ngoài ra một biện pháp tiếp theo góp phần tạo nên thành công lớn cho
việc giáo dục KNS cho các em học sinh chính là một việc làm mà bất cứ cấp học
nào cũng phải làm trong lĩnh vực giáo dục phổ thông đó là tổ chức tốt buổi sinh
hoạt chào cờ đầu tuần, ở đây không riêng gì các em học sinh nội trú mà còn toàn
thể các thầy các cô, các em học sinh các khối lớp trong toàn trường đều thấy
được hoạt động trong một tuần học đã đạt được gì, chưa làm được gì.


Tổ chức tốt buổi chào cờ đầu tuần.

Theo đó mục tiêu buổi chào cờ không chỉ là chỉ ra các ưu điểm, hạn chế, đánh
giá xếp loại nền nếp, học tập, các hoạt động giáo dục trong tuần, BGH triển khai
kế hoạch tuần tới của BGH nhà trường mà cần thay đổi hình thức buổi lễ chào
cờ một cách sáng tạo, rèn luyện các kỹ năng cho học sinh: Trong ngày này các
em học sinh trong BCH Liên đội tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc các cá
nhân về việc chấp hành quy định về trang phục, tư thế tác phong theo đúng
24


nghĩa nghi lễ đầu tuần nghiêm trang khi dưới cờ tổ quốc, để các em được thay
mặt lớp trực đánh giá, nhận xét hoạt động trong tuần và thêm phần giao lưu với
toàn trường qua các tiết mục văn nghệ,… do chính các em lớp trực tuần thực
hiện chức dưới sự giúp đỡ và hướng dẫn của GVCN.



Xây dựng trường, lớp xanh-sạch-đẹp-an toàn.

Để rèn kĩ năng tự phục vụ, biết lao động vừa sức, biết trang trí lớp học
xanh - sạch - đẹp, giúp các em yêu trường, yêu lớp hơn. Bản thân đã hướng dẫn
giao cho các lớp trồng cây xanh và chăm sóc cây xanh theo các khu vực cụ thể:
Lớp nhỏ chăm sóc khu vực cây lớn, các lớp lớn hơn sẽ trồng mới và chăm sóc
các bồn hoa, thảm cỏ yêu cầu chăm sóc nhiều hơn, cẩn thận hơn, lớp nội trú ở
thường tại trường giao cho làm và chăm sóc các bồn hoa hàng ngày, phân chia
khu vực vệ sinh thường ngày, duy trì phong trào tiếng trống sạch trường vào
cuối tuần để thông qua đó mà giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho các em.

25