Sachvui com bai hoc thanh cong cua singapore henri ghesquiere

Lờitựa
Đảoquốcthiênđường
Ngày5tháng1năm2004.Dườngnhưchỉvàiphútsaukhiđápxuốngphi
trườngChangi,tơiđãnhậnđượchànhlýcủamìnhvànónhanhchóngđược
mộtngườiláitaxiâncầnđónlấy.Xechúngtơihịavàolànđườngtrànđầy
nhữngchiếcxemớibónglộntrangbịtiệnnghiđiềuhịakhơngkhíđanglưu
thơngtấpnập,nhữngluốnghoatrồngdọchaibênđườngcũngđangnởbung
sắcthắmcủanhữngbụihoamóngtay,nhưthểhiệnlờichàođónbấttậncủa
mộtđấtnướcthuộcvùngnhiệtđới,giữabiếtbaocâyláxanhtươivànhững
tianắnglấplánhphảnchiếutừbiểncả.Phíaxalàbếncảngvậnchuyểnhàng
hóanhộnnhịpnhấtthếgiới.Gầnhơnnữa,tịanhàchọctrờiđầyvẻtránglệ
của thủ đơ Singapore với khung thép lộng kiếng – đại bản doanh của hơn
6000tậpđồnđaquốcgia–đangmởrộngcửa,vừakhicácchungiatrẻ
củanơichốnlàmviệcvơcùngsangtrọngvàbaogồmnhiềuthànhphầnđa
sắc tộc này bắt đầu bước vào giờ nghỉ ăn trưa của mình. Đó là cảm nhận
trongngàyđầutiênkhởiđầunhiệmkỳhainămcuốicủatơitrongbanđiều
hànhQuỹTiềntệQuốctế.Sau25nămlàmviệcởrấtnhiềuquốcgiakhác
nhau và đại đa số đều có mức thu nhập thuộc loại thấp, thì nơi chốn này
trơnggiốngnhưmộtMiềnĐấtHứa.
Hứahẹnbởiai?Khơnglẽbởicácgiámsátviêncùnglàmviệcvớitơitrong
banđiềuhànhQuỹTiềntệQuốctế,nhữngngườiđãtừngđónnhậnrấtnhiều
sự ân thưởng dành cho bao nỗi khó nhọc của họ khi thực hiện cơng trình
chiếtxuấtkhíoxyLaPaz,cơngtrìnhqtlọccátNouakchott,haycơngtrình
làmlạnhgiatốcKyiv?Khơnghề.Vìmỗimộtnhiệmvụởthờikỳđầunày
đều mang lại cho chúng tơi một sự tưởng thưởng riêng, đặc biệt là sự hài
lịngmãnnguyệntrongtácnghiệpkhiđượcbắttaylàmviệccùngcácviên
chứcchínhphủlntỏravơcùngtâmhuyếttrongviệccốgắngthúcđẩynền
kinhtếđầycamgocủađấtnướchọ.
Khơng,đâylàmộtđíchđếndocácđồngnghiệpcủatơitrongcộngđồngphát
triểnquốctếvàtơivạchratrongsuốt25nămqua.Ẩnchứađằngsaunhững

đềxuấtvềcácsáchlượckinhtếmàchúngtơiđưarachínhlàmộttiềnđềhết
sứccănbản:hãythihànhcácchínhsáchkinhtếđúngđắn–mộtcáchkiên
định–rồiđấtnướccácanhsẽgặtháimộtthànhquảkinhtếrấtcao,theosau
đólàviệcchấmdứthồntồnmọisựnghèođói.Lờikhunsáchlượccủa
chúngtơi,dùcólàmtổnthươngnhứcnhối,nhưnglnphácthảomộtđích


đếncuốicùngchotiềmnăngkinhtếmỗiđấtnước:nhàởkhangtrangvàdễ
sởhữudànhchotấtcảmọingườicùngvớimộtcảnhquanmôitrườngtrong
lành, hiệu quả chất lượng trong nền tảng giáo dục và trong cơng tác chăm
sócsứckhỏecộngđồng,việclàmđầyđủvàmọicơhộitiếnbướcvàođời
dànhchotrẻem–nhưSingaporekiểumẫuđãtừngthựchiện.Quốcgiađộc
lậpnày,nhưtunbốcủavịThủtướngđầutiênLýQuangDiệu"đãtừmột
đấtnướcthuộcThếgiớithứbapháttriểnthànhmộtquốcgiathuộcThếgiới
thứnhấtchỉtrongvịngthờigiancủamộtthếhệ"(Lee,2000)
Giúpmanglạinhữngnhậnthứcđúngđắnvềnhữngđặcthùcủamộtchính
sáchkinhtếtốtđẹplàmụcđíchlưulạicủatơiởSingapore.Trongsuốthai
nămlàmviệctrêncươngvịGiámđốcTrungtâmhuấnluyệnkhuvựcthuộc
QuỹTiềntệQuốctế–Singapore,mộttổchứchợptácđiềuhànhgiữachính
phủSingaporevàQuỹTiềntệQuốctế,đãcógần2000viênchứcchínhphủ
vàviênchứcđạidiệncácngânhàngquốcgiathuộckhuvựcchâuÁ–Thái
BìnhdươngđếnSingaporetrongcáckhóahọcngắnhạntừhaiđếnbatuần.
Thành viên tham dự khoảng chừng 40 quốc gia, từ Afghanistan cho đến
Tonga,đếntrungtâmnàynhằmnghiêncứuxemlàmthếnàomàcácchính
sáchkinhtếvĩmơvàcácnguntắctàichínhđúngđắncóthểgópphầntạo
nênmộtnềnkinhtếtăngtrưởngbềnvữngchochínhđấtnướcmình.Đốivới
nhiềungườitrongsốhọ,đâylàchuyếnxuấtngoạiđầutiênrakhỏiqnhà.
Ngồitrênxevàlưuthơngquamọinơichốncủathànhphốvơcùngsạchđẹp
vàhiệnđạinày,nhiềungườicólẽđangbănkhoăntìmkiếmmộtchiếcchìa
khóadườngnhưbíẩncókhảnăngmởtoangmọicánhcửatiềmnăngkinhtế

củachínhđấtnướchọ.
Việcpháthiệnchiếcchìakhóađóchínhlàsựtìmtịiẩnchứađằngsaunội
dungsách:điềugìgiảithíchchonhữngthànhtựukinhtếvơcùngrựcrỡnày
của Singapore? Khơng hề có một nền kinh tế nào khác có thể tăng trưởng
nhanhhơntronggiaiđoạn40nămliêntục,kếtthúcvàothờiđiểmnăm2000.
NhữngbàihọckinhnghiệmnàocủaSingaporemàcácquốcgiakháccóthể
vậndụng,haylàcứtiếnhànhthựchiệncácbướcpháttriểnvàtăngtrưởng
giốngnhưSingaporevậy?Dukháchđếnđâythườngtỏrakinhngạctrước
mạnglướigiaothơngpháttriểnhồnhảovàvẻđẹplộnglẫythănghoacủa
quốc gia độc lập nhỏ bé này. Nhưng rất nhiều trong số họ, kể cả những
ngườiđếntừcácquốcgiapháttriển,khitìmhiểuvềcácchínhsáchkinhtế
vàcơcấuquảnlýđiềuhànhcủaSingapore,đềukhơngítngạcnhiênvềmơ
hìnhthượngtầngkiếntrúccủađấtnướcnày.
Lờicảmtạ


Tơimặcnhiênbàytỏlịngbiếtơnsâusắckhiliênhệsửdụngcácphầnchú
thíchđượctríchdẫntừnhiềunguồntưliệukhácnhauvàcácbộsáchtham
khảo.Tơixinchânthànhcảmơnkhisửdụngcácbiểuđồđượcsaochụplại
từcuốnsáchthamkhảohếtsứcgiátrịcủaơngDavidWeil.Nhữnglờibiết
ơnchânthànhcủatơixinđượcgởitớicácvịLucDeWulf,AnitaDoraisami,
Joshua Green, Khor Hoe Ee, Jerome La Pittus, Lim Chong Yah, David
Orsmond,EustonQuah,LeoVanHoutvenvàPeterWilson,vềviệcđãđọc
bảnthảo,gợiýchỉnhsửa,vàđưaranhiềulờiphêbìnhnhạybénnhằmlàm
chobảngốcđượchồnthiệnhơn.Sựthẳngthắngópýcùngsựđộngviên
khíchlệđãlàmchocácýkiếnphêbìnhcủahọthêmsâusắchơn.Xinđược
gởi lời cảm ơn tới ơng Ernesto Zedillo, ngun Tổng thống Mexico, nay
đang giữ cương vị điều hành Trường đại học Yale, dù lịch làm việc khít
khaovẫndành thờigian đọccuốnsách này.Tơi rấtvuikhi đượclàm việc
vớibàElizabethDaniel,cùnghaicộngsựPaulTanvàPaulineLimcủanhà

xuấtbảnThomsonLearning,đãnhiệtthànhbiêntậphếtsứckỹlưỡngđểbản
thảogốctrởthànhmộttácphẩmhồnhảo.
Rấtnhiềucảmnhậnẩnchứađằngsaunộidungsách,đãđượcthuthậptrong
suốt27nămtơilàmviệcvớitổchứcQuỹTiềntệQuốctế.Đồngnghiệpvà
các giám sát viên tiền nhiệm, cũng như các viên chức chính phủ và nhiều
ngườikhác,kểcảcácviênchứcNgânhàngThếgiớimàtơicódịptiếpxúc
thườngxun,đãtậntìnhhướngdẫntơirấtnhiều.Khiviếtsách,tơicólợi
thếcủamộtngườiđứngngồicuộcpháthiệnranhữngnétquyếnrũđộcđáo
củaSingapore.Vàtơithấycầnphảinhanhchónghọchỏinhiềuđiều.Những
cảm nhận riêng được bộc lộ trong một số bài viết của các giáo sư Gavin
Peebles, Peter Wilson, Lim Chong Yah, Linda Low, Diane Maury, R.S.
Milne,vàcủacácviênchứcQuỹTiềntệQuốctếtừnglàmviệcởSingapore
nhiềunăm,làhếtsứcgiátrịđốivớitơi.Nhưngtơicầnnhấnmạnhrằngmọi
quanđiểmnhậnthứctrìnhbàytrongcuốnsáchnàyhồntồnlàcảmnhận
của riêng tơi, chứ khơng hề là của bất kỳ một tổ chức nào khác mà tơi đã
từng,hoặcđangcộngtáclàmviệc.Mọinhầmlẫnvềsựkiện,vềdiễndịch,
hayphánđốn,nếucó,đềulàdosaisótcủacánhântơi.
CuốnsáchđầutiênGiữaChốnthiênđườngvàNơikhơngtưởng–Sựphát
triển ở Đông Nam Á, xuất bản năm 1976, tôi viết dành cho lớp người trẻ
trongkhu


[67]Tay(1996)


[68]Tuynhiên,TanLingHui(2003)vạchrõrằngviệcápdụngthựctếhệ
thốngquotanhậpxeđãđemlạimộtsốkếtquảlệchlạckhơnglườngđược.
Sốgiấyphép(COE)đượccấpchủyếuchomộtsốloạixekhácnhau.Thơng
tincầnthiếtđểtốiưuhóaviệcphânloạixetheohệthốnghiệnhànhlàmột
điềucấpthiết,vàngườimuaxerẻtiền,nhỏphảitrảmộtsốtiềnbấthợplý

khơngtươngxứngsovớinhữngngườisởhữucácloạixexaxỉ,đắttiền


[69]WHO–TổchứcYtếThếgiới(2006).Bảnphụlục.WHOđãpháttriển
chỉ số HALE (health – adjusted life expectancy – sức khỏe – kéo dài tuổi
thọ)nhưmộtcáchđolườngngắngọntìnhhìnhsứckhỏemộtquốcgia.Nên
nhớrằngnướcMỹcómộtdânsốtươngđốihơilớntuổivàdođónhucầu
thuốcmenlớnhơnSingapore,cũngnhưnhữngchỉsốkhảquanhơnvềtỷlệ
tửvongdonhữngbệnhnhưholao.Ngượclại,vịtríđịalýởvùngnhiệtđới
đãkhiếnmơitrườngởSingaporetệhơnnhiềutrongcuộcchiếnđấuchống
nhữngbệnhtruyềnnhiễm


[70]LýQuangDiệu(2000)t.127


[71]TỷlệđónggópchoquỹCPFthayđổithườngxunvàbiếnđộngtùy
theotuổitácvàloạiđốitượngthamdự.TổngmứcđónggópchoquỹCPF
tínhvàongày1tháng1,2006là33%tiềncơng(tínhđếnmứcthunhậphàng
tháng là 4.500 đơ la Singapore) cho những cơng nhân trong lĩnh vực dân
doanhvàdưới36tuổi(Gồm13%đónggóptừgiớichủvà20%từphíanhân
viên).Trongsố33%,6%đượckýthácchotàikhoảnMedisave.Nguồn:CPF
Fundgen-info/Con-Rates/ContiRa.htm.


[72]TheoTổngcụcThốngkêSingapore,tổnglượnghànghóakinhdoanh
lênđến369%GDPvàonăm2005.


[73]PeeblesandWilson(2002)cáctrang14,69,và170

[74]NgânhàngThếgiới(1993)–ghinhậnTrungQuốcđãlèoláinguồnđầu
tưtrựctiếp(FDI)sangthịtrườngxuấtkhẩu


[75]Ngunlý'Bấtqtam'chủtrươngrằngbấtkỳquốcgianàochọncon
đườngmởcửathịtrườngchodịngtiềnmuabánngoạihốicóthểphảiđịnh
ra hoặc là tỷ suất danh nghĩa cho đồng tiền của mình hoặc lãi suất tiền lãi
trongnước,chứkhơngthểlàmcảhai


[76]HuiWengTat(2002)trang29và33


[77] Sự tham gia của lực lượng lao động nữ lên tới 57% vào năm 2005.
Nguồn: Tổng cục Thống kê, có thể tra cứu tại http: Singstat.gov.sg/
keystats/annual/indicators.html


[78]HuiWengTat(2002)


[79]Vàonăm1987,hệthốnghướngdẫnđịnhlượngbanđầuđãdầnbịthay
thếbởimộthệthốngtiềncơnglinhhoạthơn,màquađóngườitaphânchia
mức lương: một khoản lương căn bản; mức bổ sung hàng năm trên cơ sở
lương tháng, có thể điều chỉnh trong trường hợp đặc biệt, và một khoản
thưởngtốiđahaithánglươngtùyvàohiệuquảcôngviệc.Tấtcảđượcđảm
bảobằnglợinhuậnhaynăngsuất

[80]Tăngtrưởnglươngthựctếgiảmxuốngtrungbìnhcịn2,7%/nămtrong
giaiđoạn1998-2005,phảnánhnhucầucủacácnhàmáylàgiữlấysứccạnh
tranh, đối đầu với hàng loạt các biến động tai hại bao gồm cả hệ quả của
cuộckhủnghoảngchâuÁ1997-98,sựkiệnkhủngbố11tháng9năm2001
vànạndịchSARSnăm2003


[81]Huff(1999)t.41


[82]Việcđàotạolạicơngnhângiúpvượtquasựphảnkhángkỹthuậthiện
đại.Nhữngngườimànguồnsinhsốngcủahọcóthểbịpháhoạibởinềnkỹ
thuậtmớithườngcốcảnlại.CơngnhândệtởPhápthếkỷ19đãnémnhững
đơigiàybằnggỗvàomáykéosợivàdệtvải,từđóphátsinhratừ'sabotage'
nghĩalàpháhoại


[83]LýQuangDiệu(2000)t.119


[84]NhưHuffđãchỉra(1999)t.40Singaporetheođuổilýthuyếtkinhtế,
chủtrươngrằngtrongthếgiớicủatưbảnlưuđộngvàthơngtinhồnhảo,
mộtquốcgianhỏbékhơngnênđánhthuếtrêntưbảnmàtrênnhữngyếutố
bấtđộngnhưđấtđaivàlaođộng.86Cuộcthảoluậnvềchươngtrìnhnhàở
trongphầnnàyrútratừLindaLow(1998).


[85]Low(1998)trang3,181,và240

[86]Rodrik(2004):Hausnmannvànhữngngườikhác(2004)


[87]SchumpeterJ.(1947)