Tải bản đầy đủ (.pdf) (182 trang)

Amor de perdição

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (589.98 KB, 182 trang )


TheProjectGutenbergEBookofAmordePerdiỗóo,byCamilloCastelloBranco
ThiseBookisfortheuseofanyoneanywhereatnocostandwithalmostno
restrictionswhatsoever.Youmaycopyit,giveitawayorre-useitunderthe
termsoftheProjectGutenbergLicenseincludedwiththiseBookoronlineat
www.gutenberg.net
Title:AmordePerdiỗóoMemoriasd'umafamilia
Author:CamilloCastelloBranco
ReleaseDate:August3,2005[EBook#16425]
Language:Portuguese
***STARTOFTHISPROJECTGUTENBERGEBOOKAMORDE
PERDIầO***

ProducedbyBibliotecaNacionalDigital(),RitaFarinhaandthe
OnlineDistributedProofreadingTeamat


AMORDEPERDIÇÃO.


AMORDEPERDIầO
(MEMORIASD'UMAFAMILIA).
ROMANCE
POR
CAMILLOCASTELLOBRANCO.

*****
Quemviujỏmaisvidaamorosa,quenóoavisseafogadanaslagrimasdodesastre
oudoarrependimento?
D.FranciscoManoel,(Epanaphoraamorosa).
*****


PORTO
EMCASADEN.MORẫEDITOR,
PRAầADED.PEDRO.

AmesmacasaemCoimbra,RuadaCalỗada.
CasadeCommissừesemParis,2bis,Ruad'Arcole.
1862.


PORTO:1862—TYP.DESEBASTIÃOJOSÉ
PEREIRA.
RuadoAlmada,641.


AOILLUSTRISSIMOEEXCELENTISSIMO
SENHOR
*ANTONIOMARIADEFONTESPEREIRADEMELLO*
DEDICA

OAuthor.

_Ill.^moeEx.^moSnr.
HadepensarmuitagentequeV.Ex.^anóodỏvaloralgumaestelivro,quea
minhagratidóolhededica,porquemuitagenteestỏpersuadidaqueministrosdo
estadonóolờemnovellas.ẫumengano.UmavezouvieuumcollegadeV.
Ex.^adiscorrernoparlamentoỏcercadecaminhosdeferro.Comtantoengenho
ofazia,detantasflụresmatizỏraaquellaỏridamateria,quemedeleitououvil-o.
Nanoited'essediaencontreiocollegadeV.Ex.^aalờraFanny,aquellaFanny,
quesabiatantodecaminhosdeferrocomoeu.
QueV.Ex.^atemromancesnasuabibliotheca,ộconvicỗóominha.Quelỏtem

alguns,quenóoleuporqueotempolhefalece,eoutrosporquenóomerecem
tempo,tambộmocreio.DờV.Ex.^a,nolotedossegundos,umlogaraestelivro,
eterỏassimV.Ex.^asignificadoqueorecebeeaprecia,porlevaremsionome
domaisagradecidoerespeitadorcriadodeV.Ex.^a
NacadờadaRelaỗóodoPorto,
aos26deSetembrode1861.


CamilloCastelloBranco_.


PREFACIO.
Folheandooslivrosdeantigosassentamentos,nocartoriodascadờasdaRelaỗóo
doPorto,li,nodasentradasdospresosdesde1803a1805,afolhas232,o
seguinte:
_SimóoAntonioBotelho,queassimdissechamar-se,sersolteiro,e
estudantenaUniversidadedeCoimbra,naturaldacidadedeLisboa,e
assistentenaoccasióodesuaprisóonacidadedeVizeu,idadede
dezoitoannos,filhodeDomingosJosộCorreiaBotelhoedeD.Rita
PreciosaCaldeiróoCastello-Branco,estaturaordinaria,cararedonda,
olhoscastanhos,cabelloebarbapreta,vestidocomjaquetadebaetóo
azul,collờtedefustóopintadoecalỗadepannopedrez.Efizeste
assento,queassignei.
FilippeMoreiraDias_.
margemesquerdad'esteassentoestỏescripto:
FoiparaaIndiaem17deMarỗode1807.
Nóoserỏfiardemasiadamentenasensibilidadedoleitor,secuidoqueodegredo
deummoỗodedezoitoannoslhehaviadefazerdú.
Dezoitoannos!Oarreboldouradoeescarlatedamanhódavida!Aslouỗaniasdo
coraỗóoqueaindanóosonhaemfructos,etodoseembalsamanoperfumedas

flụres!Dezoitoannos!Oamord'aquellaidade!Apassagemdoseiodafamilia,
dosbraỗosdemóe,dosbeijosdasirmósparaascariciasmaisdụcesdavirgem,
queselheabreaoladocomoflụrdamesmasazóoedosmesmosaromas,eỏ
mesmahoradavida!Dezoitoannos!Edegradadodapatria,doamor,eda
familia!NuncamaisoceodePortugal,nemliberdade,nemirmóos,nemmóe,
nemrehabilitaỗóo,nemdignidade,nemumamigo!ẫtriste!


Oleitordecertosecompungia;ealeitoraselhedissessem,emmenosdeuma
linha,ahistoriad'aquellesdezoitoannos,choraria!Poisnóo?Aolhosenchutos
poderiaouvil-aamulher,acreaturamaisbemformadadasbrandurasdapiedade,
aqueporvezestrazcomsigodoceoumreflexodadivinamisericordia,essa,a
minhaleitora,acarinhosaamigadetodososinfelizesnóochorariaselhe
dissessemqueopobremoỗoperdờrahonra,rehabilitaỗóo,patria,liberdade,
irmós,móe,tudo,poramordaprimeiramulherqueodespertoudoseudormirde
innocentesdesejos?!
Chorava,chorava!Assimeulhesoubessedizerodolorososobresaltoqueme
causaramaquellaslinhas,depropositoprocuradas,elidascomamargurae
respeitoe,aomesmotempo,odio.Odio,simAtempoveróoseộperdoavelo
odio,ouseantesmenóofụramelhorabrirmóodesdejỏdeumahistoriaqueme
púdeacarearenojosdosfriosjulgadoresdocoraỗóo,edassentenỗasqueeuaqui
lavrarcontraafalsavirtudedehomens,feitosbarbaros,emnomedesuahonra.
*****


AMORDEPERDIÇÃO.
PRIMEIRAPARTE.


I.

DomingosJosộCorreiaBotelhodeMesquitaeMenezes,fidalgodelinhagem,e
umdosmaisantigossolarengosdeVillaRealdeTraz-os-Montes,era,em1779,
juizdefúradeCascaes,en'essemesmoannocasaracomumadamadopaỗo,D.
RitaTherezaMargaridaPreciosadaVeigaCaldeiróoCastello-Branco,filhad'um
capitóodecavallos,enetadeoutro,AntoniodeAzevedoCastello-Branco
PereiradaSilva,tóonotavelporsuajerarchia,comoporum,n'aquelletempo,
preciosolivroỏcercadaArtedaGuerra.
DezannosdeenamoradomalsuccedidoconsumiraemLisboaobacharel
provinciano.ParasefazeramardaformosadamadeD.MariaIminguavam-lhe
dotesphysicos:DomingosBotelhoeraextremamentefeio.Paraseinculcarcomo
partidoconvenienteaumafilhasegunda,faltavam-lhebensdefortuna:os
haveresd'ellenóoexcediamatrintamilcruzadosempropriedadesnoDouro.Os
dotesdeespiritonóoorecommendavamtambem:eraalcanỗadissimode
intelligencia,egrangearaentreosseuscondiscipulosdauniversidadeoepitheto
deôbrocasằcomqueaindahojeosseusdescendentesemVillaRealsóo
conhecidos.Bemoumalderivado,oepithetobrocasvemdebrụa.Entenderam
osacademicosquearudezadoseucondiscipuloprocediadomuitopóodemilho
queelledigerianasuaterra.
DomingosBotelhodeviaterumavocaỗóoqualquer;etinha:eraexcellenle
flautista;foiaprimeiraflautadoseutempo;eatocarflautasesustentoudois
annosemCoimbra,duranteosquaesseupaelhesuspendeuasmesadas,porque
osrendimentosdacasanóobastavamalivraroutrofilhodeumcrimede
morte[1].
Formara-seDomingosBotelhoem1767,efụraparaLisboalờrnodesembargo
dopaỗo,iniciaỗóobanaldosqueaspiravamỏcarreiradamagistratura.JỏFernóo
Botelho,paedobacharel,fụrabemacceiteemLisboa,emúrmenteaoduquede
Aveiro,cujaestimalheteveacabeỗaemrisco,natentativaregicidade1758.O


provincianosahiudasmasmorrasdaJunqueiraillibadodainfamantenodoa,e

bem-quistomesmodocondedeOeiras,porquetomarapartenaprovaqueeste
fizeradoprimordesuagenealogiasobreadosPintosCoelhosdoBomjardimdo
Porto:pleitoridiculo,masestrondoso,movidopelarecusaqueofidalgo
portuensefizeradesuafilhaaofilhodeSebastióoJosộdeCarvalho.
Asartescomqueobacharelflautistavingouinsinuar-senaestimadeD.MariaI
ePedroIIInóoasseieu.ẫtradiỗóoqueohomemfaziarirarainhacomassuas
facecias,eporventuracomostregeitosdequetiravaomelhordoseuespirito.O
certoộqueDomingosBotelhofrequentavaopaỗo,erecebiadobolsinhoda
soberanaumafartapensóo,comaqualoaspiranteajuizdefúraseesqueceude
si,dofuturo,edoministrodajustiỗa,quemuitorogadofiaradassuasletraso
encargodejuizdefúradeCascaes.
Jỏestỏditoqueelleseatreveuaosamoresdopaỗo,nóopoetandocomoLuizde
CamừesouBernardimRibeiro;masnamorandonasuaprosaprovinciana,e
captandoabem-querenỗadarainhaparaamollecerasdurezasdadama.Deviade
ser,afinal,felizoôdoutorbexigaằqueassimeranacụrteconhecidoparase
nóodesconcertaradiscordiaemqueandamrixadosotalentoeafelicidade.
DomingosBotelhocasoucomD.RitaPreciosa.Ritaeraumaformosuraque
aindaaoscincoentaannossepodiapresardeoser.Enóotinhaoutrodote,senóo
ộdoteumaseriedeavoengos,unsbispos,outrosgeneraes,eentreestesoque
morrờrafrigidoemcaldeiróodenóoseiqueterradamourisma;gloria,na
verdade,umpoucoardente;masdetalmontaqueosdescendentesdogeneral
fritoseassignaramCaldeirừes.
Adamadopaỗonóofoiditosacomomarido.Molestavam-nasaudadesdacụrte,
daspompasdascamarasreaes,edosamoresdesuafeiỗóoemolde,que
immolouaocaprichodarainha.Estedesgostosoviver,porộm,nóoimpeceua
reproduzirem-seemdoisfilhosequatromeninas.OmaisvelhoeraManoel,o
segundoSimóo;dasmeninasumaeraMaria,asegundaAnna,eaultimatinhao
nomedesuamóe,ealgunstraỗosdabellezad'ella.
OjuizdefúradeCascaes,solicitandologardemaisgraduadobanco,demorava
emLisboa,nafregueziadaAjudaem1784.N'esteannoộquenasceuSimóo,o

penultimodeseusfilhos.Conseguiuelle,sempreblandiciadodafortuna,
transferenciaparaVillaReal,suaambiỗóosuprema.
AdistanciadeumaleguadeVillaRealestavaanobrezadavillaesperandooseu


conterraneo.Cadafamiliatinhaasualiteiracomobrasóodacasa.Ados
CorreiasdeMesquitaeraamaisantiquadanofeitio,easlibrộsdoscriadosas
maissurradasetraỗadasquefiguravamnacomitiva.
D.Rita,avistandooprestitodasliteiras,ajustouaoolhodireitoasuagrande
lunetadeoiro,edisse:
ểMenezes,aquilloqueộ?!
Sóoosnossosamigoseparentesqueveemesperar-nos.
Emqueseculoestamosnúsn'estamontanha?tornouadamadopaỗo.
Emqueseculo?!oseculotantoộdezoitoaquicomoemLisboa.
Ah!sim?Cuideiqueotempoparỏraaquinoseculodoze.
Omaridoachouquedeviarir-sedochiste,queonóolisonjeỏragrandemente.
FernóoBotelho,paedojuizdefúra,sahiuỏfrentedoprestitoparadaramóoỏ
nora,queapeavadaliteira,econduzil-aỏdecasa.D.Rita,antesdevờracarade
seusogro,contemplou-lheaolhoarmadoasfivelasdeaỗo,eabolsadorabicho.
DiziaelladepoisqueosfidalgosdeVillaRealerammuitomenoslimposqueos
carvoeirosdeLisboa.Antesdeentrarnaliteiraavoengadeseumarido,
perguntou,comamaisrefalsadaseriedade,senóohaveriariscoemirdentro
d'aquellaantiguidade.FernóoBotelhoasseverouasuanoraqueasualiteiranóo
tinhaaindacemannos,equeosmachosnóoexcediamatrinta.
Omodoaltivocomoellarecebeuascorteziasdanobrezavelhanobrezaque
paraallivieraemtempodeD.Diniz,fundadordavillafezqueomaisnovodo
prestito,queaindaviviahadozeannos,medissesseamim:ôSabiamosqueella
eradamadaSenhoraD.MariaI;porộm,dasoberbacomquenostractou,
ficamospensandoqueseriaellaapropriarainha.ằRepicaramossinosdaterra
quandoacomitivaassomouỏSenhoradeAlmudena.D.Ritadisseaomarido

quearecepỗóodossinoseraamaisestrondosaebarata.
ApearamỏportadavelhacasadeFernóoBotelho.Aaiadopaỗorelanceouos
olhospelafachadadoedificio,edissedesiparasi:ôẫumabonitavivendapara
quemfoicriadaemMafraeCintra,naBempostaeQueluz.ằ


Decorridosalgunsdias,D.Ritadisseaomaridoquetinhamờdodeserdevorada
dasratasanas;queaquellacasaeraumcovildeferas;queostectosestavama
desabar;queasparedesnóoresistiriamaoinverno;queospreceitosde
uniformidadeconjugalnóoobrigavamamorrerdefrioumaesposadelicadae
affeitaỏsalmofadasdopalaciodosreis.
DomingosBotelhoconformou-secomaestremecidaconsorte,ecomeỗoua
fabricadeumpalacete.Escassamentelhechegavamosrecursosparaos
alicerces:escreveuỏrainha,eobtevegenerososubsidiocomqueultimouacasa.
Asvarandasdasjanellasforamaultimadadivaquearealviuvafezỏsuadama.
Quer-nosparecerqueadadivaộumtestemunhoatộagoraineditodademencia
deD.MariaI.
DomingosBotelhomandaraesculpiremLisboaapedradearmas;D.Rita,
porộm,teimaraquenoescudoseabrisseumemblemadassuas;maseratarde,
porquejỏaobratinhavindodoesculptor,eomagistradonóopodiacomsegunda
despeza,nemqueriadesgostarseupae,orgulhosodeseubrasóo.Resultoud'aqui
ficaracasasemarmas,eD.Ritavictoriosa[2].
Ojuizdefúratinhaalliparentellaillustre.Oaprumodafidalgadobrou-seatộ
aosgrandesdaprovincia,ouanteshouveporbemlevantal-osatộella.D.Rita
tinhaumacụrtedeprimos,unsquesecontentavamdeseremprimos,outrosque
invejavamasortedomarido.Omaisaudaciosonóoousavafital-aderosto,
quandooellaremiravacomalunetaemgeitodetantaaltivezezombaria,que
nóoserỏestranhafiguradizerquealunetadeRitaPreciosaeraamaisvigilante
sentinelladasuavirtude.
DomingosBotelhodesconfiavadaefficaciadosmerecimentospropriospara

cabalmenteencherocoraỗóodesuamulher.Inquietava-oociume;mas
suffocavaossuspiros,receandoqueRitasedộsseporinjuriadadasuspeita.E
razóoeraqueseoffendesse.Anetadogeneralfrigidonocaldeiróosarracenoria
dosprimos,que,poramord'ella,arriỗavameempoavamascabelleirascomum
desgraciosoesmero,oucavalleavamestrepitosamentenacalỗadaosseusginetes,
fingindoqueospicadoresdaprovincianóodesconheciamasgraỗashippicasdo
marquezdeMarialva.
Nóoocuidavaassim,porộm,ojuizdefúra.Ointriguistaquelhetraziaoespirito
emanciaseraoseuespelho.Via-sesinceramentefeio,econheciaRitacadavez
maisemflụr,emaisenfadadanotratointimo.Nenhumexemplodahistoria


antiga,exemplodeamorsemquebraentreoesposodeformeeaesposalinda,
lheoccorria.Umsúlhemortificavaamemoria,eesse,comquantofosseda
fabula,era-lheavờsso,evinhaaserocasamentodeVenuseVulcano.
Lembravam-lheasrờdesqueoferreirocoixofabricỏraparaapanharosdeuses
adulteros,eassombrava-sedapacienciad'aquellemarido.Entresi,diziaelle,
que,erguidoovộodaperfidia,nemsequeixariaaJupiter,nemarmariaratoeiras
aosprimos.ApardobacamartedeLuizBotelho,quevarỏraemterraoalferes,
estavaumafileiradebacamartesemqueojuizdefúraeraentendidocommuito
superiorintelligenciaỏquerevelavanacomprehensóodoDigestoedas
OrdenaỗừesdoReino.
Esteviverdesobresaltosdurouseisannos,oumaisseria.Ojuizdefúra
empenhỏraosseusamigosnatransferencia,econseguiumaisdoque
ambicionava:foinomeadoprovedorparaLamego.RitaPreciosadeixou
saudadesemVillaReal,eduradouramemoriadasuasoberba,formosurae
graỗasdeespirito.Omaridotambemdeixouanecdotasqueaindaagorase
repetem.Duascontareisúmenteparanóoenfadar.Acontecốraumlavrador
mandar-lheopresenledeumavitella,emandarcomellaavaccaparasenóo
desgarrarafilha.DomingosBotelhomandourecolherỏlojaavitellaeavacca,

dizendoquequemdavaafilhadavaamóe.Outravez,deu-seocasodelhe
mandaremumpresentedepasteisemricasalvadeprata.Ojuizdefúrarepartiu
ospasteispelosmeninos,emandouguardarasalva,dizendoquereceberiacomo
escarneoumpresentededụces,quevaliamdezpatacừes,sendoque
naturalmenteospasteistinhamvindocomoornatodabandeja.Eassimộque
aindahoje,emVillaReal,quandosedỏumcasoanalogodeficaralguemcomo
conteỳdoecontinente,dizagentedaterra:ôAquelleộcomoodoutorbrocas.ằ
Nóotenhoassumptodetradiỗóocomquepossadeter-meemmiudezasdavida
doprovedoremLamego.EscassamenteseiqueD.Ritaaborreciaacomarca,e
ameaỗavaomaridodeircomosseuscincofilhosparaLisboa,seellenóo
sahissed'aquellaintratavelterra.ParecequeafidalguiadeLamego,emtodoo
tempoorgulhosad'umaantiguidade,queprincipianaacclamaỗóodeAlmacave,
desdenhouaphilauciadadamadopaỗo,eesmerilhoucertasvergonteaspụdres
dotroncodosBotelhosCorreiasdeMesquita,desprimorando-lheassóscomo
factodeelletervividodoisannosemCoimbratocandoflauta.
Em1801achamosDomingosJosộCorreiaBotelhodeMesquitacorregedorem
Vizeu.


Manoel,omaisvelhodeseusfilhos,temvinteedoisannos,efrequentao
segundoannojuridico.Simóo,quetemquinze,estudahumanidadesem
Coimbra.Astresmeninassóooprazereavidatodadocoraỗóodesuamóe.
Ofilhomaisvelhoescreveuaseupaequeixando-sedenóopodervivercomseu
irmóo,temerosodogeniosanguinariod'elle.Contaqueacadapassosevờ
ameaỗadonavida,porqueSimóoempregaempistolasodinheirodoslivros,e
convivecomosmaisfamososperturbadoresdaacademia,ecorredenoiteas
ruasinsultandooshabitanteseprovocando-osỏlutacomassuadas.Ocorregedor
admiraabravuradeseufilhoSimóo,edizỏconsternadamóequeorapazộa
figuraeogeniodeseubisavụPauloBotelhoCorreia,omaisvalentefidalgoque
dộraTraz-os-Montes.

Manoel,cadavezmaisaterradodasarremettidasdeSimóo,sỏedeCoimbraantes
deferias,evaiaVizeuqueixar-se,epedirquelhedờseupaeoutrodestino.D.
Ritaquerqueseufilhosejacadetedecavallaria.DeVizeuparteparaBraganỗa
ManoelBotelho,ejustifica-senobredosquatrocostadosparasercadete.
NoentantoSimóorecolheaVizeucomosseusexamesfeitoseapprovados.O
paemaravilha-sedotalentodofilho,edesculpa-odaextravaganciaporamordo
talento.Pede-lheexplicaỗừesdoseumauvivercomManoel,eellerespondeque
seuirmóooquerforỗaravivermonasticamente.
OsquinzeannosdeSimóotemapparenciasdevinte.ẫfortedecompleiỗóo;
bellohomemcomasfeiỗừesdesuamóe,eacorpolenciad'ella;masdetodo
avờssoemgenio.NaplebedeVizeuộqueelleescolheamigosecompanheiros.
SeD.Ritalhecensuraaindignaeleiỗóoquefaz,Simóozombadasgenealogias,
emúrmentedogeneralCaldeiróoquemorreufrito.Istobastouparaellegrangear
amal-querenỗadesuamóe.Ocorregedorviaascoisaspelosolhosdesua
mulher,etomoupartenodesgostod'ella,enaaversóoaofilho.Asirmós
temiam-no,tiranteRita,amaisnova,comquemellebrincavapuerilmente,ea
quemobedecia,selheellapedia,commeiguicesdecrianỗa,quenóoandasse
compessoasmecanicas.
Finalisavamasferias,quandoocorregedorteveumgravedissabor.Umdeseus
criadostinhaidolevarabeberosmachos,epordescuidooupropositodeixou
quebraralgumasvasilhasqueestavamỏveznoparapeitodochafariz.Osdonos
dasvazilhasconjuraramcontraocriado,eespancaram-no.Simóopassavan'esse
ensejo;e,armadod'umfueiroquedescravoud'umcarro,partiumuitascabeỗas,e


rematouotragicoespectaculopelafarỗadequebrartodososcantaros.Opovoleu
intactofugiraespavorido,queninguemseatreviaaofilhodocorregedor;os
feridos,porộm,incorporaram-seeforamclamarjustiỗaỏportadomagistrado.
DomingosBotelhobramiacontraofilho,eordenavaaomeirinhogeralqueo
prendesseỏsuaordem.D.Rita,nóomenosirritada,masirritadacomomóe,

mandou,porportastravessas,dinheiroaofilhoparaque,semdetenỗa,fugisse
paraCoimbra,eesperasselỏoperdóodopae.
Ocorregedor,quandosoubeoexpedientedesuamulher,fingiu-sezangado,e
prometteufazel-ocapturaremCoimbra.Como,porộm,D.Ritalhechamasse
brutalnassuasvinganỗas,eestupidojuizd'umarapaziada,omagistrado
desenrugouaseveridadepostiỗadatesta,econfessoutacitamentequeerabrutal
eestupidojuiz.


II.
SimóoBotelholevoudeVizeuparaCoimbraasarrogantesconvicỗừesdasua
valentia.Serecordavaoschibantespormenoresdaderrotaemquepozeratrinta
aguadeiros,osomcavodaspancadas,aquedaatordoadad'este,olevantar-se
d'aquelleensanguentado,abordoadaqueabrangiatresaumtempo,aque
afocinhavadois,agritariadetodos,eoestrepitodoscantarosafinal,Simóo
deliciava-sen'estaslembranỗas,comoaindanóovin'algumdrama,emqueo
veteranodecembatalhasrelembraoslourúsdecadauma,eesmorece,afinal,
estafadodeespantar,quandonóoộdeestafar,osouvintes.
Oacademico,porộm,comosseusenthusiasmoseraincomparavelmentemuito
maisprejudicialeperigosoqueomata-mourosdetragedia.Asrecordaỗừes
esporeavam-noafaỗanhasnovas,en'aquelletempoaacademiadavaazoaellas.
Amocidadeestudiosa,emgrandeparte,sympathisavacomasbalbuciantes
theoriasdaliberdade,maisporpresentimentoqueporestudo.Osapostolosda
revoluỗóofrancezanóotinhampodidofazerreboarotrovóodosseusclamores
n'estecantodomundo;masoslivrosdosencyclopedistas,asfontesondea
geraỗóoseguintebebờraapeỗonhaquesahiunosanguedenoventaetres,nóo
eramdetodoignorados.Asdoutrinasdaregeneraỗóosocialpelaguilhotina
tinhamalgunstimidossectariosemPortugal,eessesdevờrộquedeviam
pertencerỏgeraỗóonova.Alộmdeque,orancoraInglaterralavravanas
entranhasdasclassesmanufactureiras,eodesprender-sedojugoaviltadorde

estranhos,apertado,desdeoprincipiodoseculoanterior,comassụgasde
ruinososeperfidostractados,estavanoanimodemuitosebonsportuguezesque
sequeriamantesallianỗadoscomaFranỗa,Esteseramospensadoresreflexivos;
ossectariosdaacademia,porộm,exprimiammaisapaixóodanovidadequeas
doutrinasdoraciocinio.
Noannoanteriorde1800sahiraAntoniodeAraujodeAzevedo,depoisconde
daBarca,anegociaremMadrideParisaneutralidadedePortugal.Rejeitaramlheaspotenciasalliadasaspropostas,tendo-lheemcontadenadaosdezeseis


milhừesqueodiplomataoffereciaaoprimeiroconsul.Semdelongas,foio
territorioportuguezinfestadopelosexercitosdeHespanhaeFranỗa.Asnossas
tropas,commandadaspeloduquedeLafừes,nóochegaramatravaralucta
desigual,porque,aessetempo,LuizPintodeSousa,maistardeviscondede
Balsemóo,negociaraignominiosapazemBadajoz,comcedenciadeOlivenỗaỏ
Hespanha,exclusóodeinglezesdosnossosportos,eindemnisaỗóodealguns
milhừesỏFranỗa.
EstessuccessostinhamirritadocontraNapoleóoosanimosd'aquellesque
odiavamoaventureiro,eparaoutrosderamcausaacongratularem-sedo
rompimentocomInglaterra.Entreosd'estaparcialidade,naconvulsivae
irriquietaacademia,eravotodegrandemontaSimóoBotelho,apesardosseus
imberbesdezeseisannos.Mirabeau,Danton,Robespierre,Desmoulins,emuitos
outrosalgozesemartyresdograndeaỗougue,eramnomesdesoadamusicalaos
ouvidosdeSimóo.Diffamal-osnasuapresenỗaeraaffrontarem-noaelle,e
bofetadacerta,epistolasengatilhadasỏcaradodiffamador.Ofilhodo
corregedordeVizeudefendiaquePortugaldeviaregenerar-sen'umbaptismode
sangue,paraqueahydradostyrannosnóoerguessemaisumadassuasmil
cabeỗassobaclavadoHerculespopular.
Estesdiscursos,arremờdod'algumaclandestinaobjurgatoriadeSaint-Just,
afugentavamdasuacommunhóoaquellesmesmosqueotinhamapplaudidoem
maisracionaesprincipiosdeliberdade.SimóoBotelhotornou-seodiosoaos

condiscipulosque,parasesalvarempelainfamia,odelataramaobispo-conde,
reitordauniversidade.
UmdiaproclamavaodemagogoacademiconapraỗadeSansóoaospoucos
ouvintesquelherestaramfieis,unspormờdo,outrosporanalogiadeboỗas.O
discursoianomaisacrisoladodaideiaregicida,quandoumaescoltadeverdeaes
lheaguouaescandecencia.Quizooradorresistir,aperrandoaspistolas,masde
sobrasabiamosbraỗosmusculososdacohortedobispo-condecomquemas
haviam.Ojacobino,desarmadoecerradoentreaescoltadosarcheiros,foi
levadoaocarcereacademico,d'ondesahiu,seismezesdepois,agrandes
instanciasdosamigosdeseupaeedosparentesdeD.RitaPreciosa.
Perdidooannolectivo,foiparaVizeuSimóo.Ocorregedorrepelliu-odasua
presenỗacomameaỗasdeoexpulsardecasa.Amóe,maislevadadodeverque
docoraỗóo,intercedeupelofilho,econseguiusental-oỏmesacommum.


Noespaỗodetresmezesfez-semaravilhosamudanỗanoscostumesdeSimóo.
Ascompanhiasdaralộdespresou-as.Sahiadecasararasvezes,ousú,oucoma
irmómaisnova,suapredilecta.Ocampo,asarvores,eossitiosmaissombriose
ờrmoseramoseurecreio.Nasdụcesnoitesdeestiodemorava-seporforaatộao
repontardaalva;eaquellesqueassimoviamadmiravam-lheoarscismadoreo
recolhimentoqueosequestravadavidavulgar.Emcasaencerrava-senoseu
quarto,esahiaquandoochamavamparaamesa.
D.Ritapasmavadatransfiguraỗóo,eomarido,bemconvencidod'ella,aofimde
cincomezesconsentiuqueseufilholhedirigisseapalavra.
SimóoBotelhoamava.Ahiestỏumapalavraunica,explicandooqueparecia
absurdareformaaosdezeseteannos.
AmavaSimóoumasuavisinha,meninadequinzeannos,ricaherdeira,
regularmentebonitaebemnascida.Dajanelladoseuquartoộqueelleaviraa
primeiravezparaamal-asempre.Nóoficaraellaincolumedaferidaquefizera
nocoraỗóodovisinho:amou-otambem,ecommaisseriedadequeausualnos

seusannos.
Ospoetascansam-nosapacienciaafallaremdoamordamulheraosquinze
annos,comopaixóoperigosa,unica,einflexivel.Algunsprosadoresde
romancesdizemomesmo.Enganam-seambos.Oamordosquinzeannosộuma
brincadeira;ộaultimamanifestaỗóodoamorỏsbonecas;ộatentativada
avesinhaqueensaiaovụofúradoninho,semprecomosolhosfitosnaavemóe
queaestỏdafrondeproximachamando:tantosabeaprimeiraoqueộamar
muito,comoasegundaoqueộvoarparalonge.
TherezadeAlbuquerquedeviaser,porventura,umaexcepỗóonoseuamor.
OmagistradoesuafamiliaeramodiososaopaedeThereza,pormotivosde
litigiosemqueDomingosBotelholhedeusentenỗascontra.Afúraisso,aindano
annoanteriordoiscriadosdeThadeudeAlbuquerquetinhamsidoferidosna
celebradapancadariadafonte.SaltaaosolhosqueoamordeThereza,
declinandodesiodeverdeobtemperaresacrificar-seaojustoazedumedeseu
pae,eraverdadeiroeforte.
Eesteamorerasingularmentediscretoecauteloso.Viram-seefallaram-setres
mezes,semdaremrebateỏvisinhanỗa,enemsequersuspeitasỏsduasfamilias.
Odestino,queambossepromettiam,eraomaishonesto:elleiaformar-separa


podersustental-a,senóotivessemoutrosrecursos;ellaesperavaqueseuvelho
paefallecessepara,senhorasua,lhedarcomocoraỗóooseugrandepatrimonio.
EspantadiscriỗóotamanhanaindoledeSimóoBotelho,enapresumivel
ignoranciadeTherezaemcoisasmateriaesdavida,comosóoumpatrimonio!
NavesperadasuaidaparaCoimbra,estavaSimóoBotelhodespedindo-seda
suspirosamenina,quandosubitamenteellafoiarrancadadajanella.Oallucinado
moỗoouviugemidosd'aquellavozque,ummomentoantes,soluỗava
commovidaporlagrimasdesaudade.Subiu-lheosangueỏcabeỗa;contorceu-se
noseuquartocomootigrecontraasgradesinflexiveisdajaula.Tevetentaỗừes
desematar,naimpotenciadesoccorrờl-a.Asrestanteshorasd'aquellanoite

passou-asemraivaseprojectosdevinganỗa.Comoamanheceresfriou-lheo
sangue,erenasceuaesperanỗacomoscalculos.
QuandoochamaramparapartirparaCoimbra,lanỗou-sedoleitodetalmodo
desfigurado,quesuamóe,avisadadorostoamarguradod'elle,foiaoquarto
interrogal-oedespersuadil-odeireraquantoassimestivessefebril.Simóo,
porộm,entremilprojectos,acharamelhorodeirparaCoimbra,eesperarlỏ
noticiasdeThereza,eviraVizeuoccultamentefallarcomella.Ajuizadamente
discorrờraelle,queasuademoraaggravariaasituaỗóodeThereza.
Descờraoacademicoaopỏteo,depoisdeabraỗaramóeeirmós,ebeijaramóo
dopae,queparaestahorareservaraumaadmoestaỗóosevera,apontodelhe
asseverarquedetodooabandonariaseellerecahisseemnovasextravagancias.
Quandomettiaopộnoestribo,viuaseuladoumavelhamendiga,estendendolheamóoaberta,comoquempedeesmola,e,napalmadamóo,umpequeno
papel.Sobresaltou-seomoỗo;e,apoucospassosdistantedesuacasa,leuestas
linhas:
ôMeupaedizquemevaiencerrarn'umconvento,portuacausa.Soffrereitudo
poramordeti.Nóomeesqueỗastu,eachar-me-hasnoconvento,ounoceo,
sempretuadocoraỗóo,esempreleal.ParteparaCoimbra.Lỏiróodarasminhas
cartas;enaprimeiratedireiemquenomehasderesponderỏtuapobre
Thereza.ằ
Amudanỗadoestudantemaravilhouaacademia.Seonóoviamnasaulas,em
partenenhumaoviam.Dasantigasrelaỗừesrestavam-lheapenasasdos
condiscipulossensatosqueoaconselhavamparabem,eovisitaramnocarcere
deseismezes,dando-lhealentoserecursos,queseupaelhenóodava,esuamóe


escassamentesuppria.Estudavacomfervor,comoquemjỏd'alliformavaas
basesdofuturorenomeedaposiỗóoporellemerecida,bastanteasustentar
dignamenteaesposa.Aninguemconfiavaoseusegredo,senóoỏscartasque
enviavaaThereza,longascartasemquefolgavaoespiritodacanceirada
sciencia.Aapaixonadameninaescrevia-lheamiudo,ejỏdiziaqueaameaỗado

conventofụrameroterrordequejỏnóotinhamờdo,porqueseupaenóopodia
viversemella.
Istoafervorou-lheparamaisoamoraoestudo.Simóo,chamadoempontos
difficeisdasmateriasdoprimeiroanno,talcontadeudesi,queoslenteseos
condiscipulosohouveramcomoprimeiropremiado.
Aestetempo,ManoelBotelho,cadeteemBraganỗa,destacadonoPorto,
licenciou-separaestudarnauniversidadeasmathematicas.Animou-oanoticia
doreviramentoquesedộraemseuirmóo.Foivivercomelle;achou-oquieto;
masalheadon'umaideiaqueotornavamisanthropoeintrataveln'outrogenero.
Poucotempoconviveram,sendoacausadaseparaỗóoumdesgraỗadoamorde
ManoelBotelhoaumaaỗorianacasadacomumacademico.Aesposa
apaixonadaperdeu-senasillusừesdocegoamante.Deixouomarido,efugiu
comelleparaLisboa,ed'ahiparaHespanha.Emoutrorelanỗod'estanarrativa
dareicontadoremated'esteepisodio.
NomezdeFevereirode1803recebeuSimóoBotelhoumacartadeThereza.No
seguintecapitulosedizminuciosamenteaperipeciaqueforỗỏraafilhade
ThadeudeAlbuquerqueaescreveraquellacartadepungentissimasurprezapara
oacademico,convertidoaosdeveres,ỏhonra,ỏsociedadeeaDeuspeloamor.


III.
OpaedeTherezanóoembicarianaimpurezadosanguedocorregedor,seo
ajustarem-seosdoisfilhosemcasamentosecompadecessecomoodiodeume
odesprờsodooutro.Omagistradomofavadorancordoseuvisinho,eovisinho
malsinavadevenalidadeareputaỗóodomagistrado.Estesabiadainjuriosa
vinganỗaemqueooutroseiadespicando;fingia-seinvulneravelỏdetracỗóo;
masdediaparadiaselheazedavaabilis;eộdecrờrque,seonóocontivessem
consideraỗừesdefamilia,soffreriamenos,desabafandopelabụcad'um
bacamarte,armadapredilecỗóodosBotelhosCorreiasdeMesquita.Eraobra
sobrehumanaoreconciliarem-se.Rita,afilhamaisnova,estavaumdiana

janelladoquartodeSimóo,eviuavisinharentecomosvidroseatestaapoiada
nasmóos.SabiaTherezaqueeraaquellameninaamaisqueridairmódeSimóo,e
aquemaissemelhanỗadeparecertinhacomelle.Sahiudasuaartificial
indifferenỗa,erespondeuaoreparodeRita,fazendo-lhecomamóoumgestoe
sorrindoparaella.Afilhadocorregedorsorriutambem,masfugiulogoda
janella,porquesuamóetinhaprohibidoỏsfilhasdetrocaremvistascompessoa
d'aquellacasa.
Nodiaseguinteỏmesmahora,levadadasympathiaquelhecausỏraaquelle
sorrisoeaceno,tornouRitaỏjanella,elỏviuTherezacomosolhosfitosnasua,
comoseaestivesseesperando.Sorriram-secomresguardo,afastando-se,aum
tempo,dopeitorildasjanellas;eassim,ambasdepộ,nointeriordosquartos,se
estavamcontemplando.Comoaruaeraestreita,podiamouvir-sefallandobaixo.
Thereza,maispelomovimentodoslabiosqueporpalavras,perguntouaRitase
erasuaamiga.Ameninarespondeucomumgestoaffirmativo,efugiu,
acenando-lheumadeus.Estesrapidosinstantesdesevờremrepetiram-se
successivosdias,atộque,perdidoomaiormờdodeambas,ousaramdemorar-se
empalestrasameiavoz.TherezafallavadeSimóo,contavaỏmeninadeonze
annososegredodoseuamor,edizia-lhequeellahaviadeseraindasuairmó,
recommendando-lhemuitoquenóodissessenadaỏsuafamilia.


N'umad'essasconversaỗừes,Ritadescuidara-se,elevantoudemodoavozque
foiouvidad'umairmó,queafoilogoaccusaraopae.OcorregedorchamouRita,
eforỗou-apeloterroracontartudoqueouviraỏvisinha.Tantafoisuacúlera,
que,semattenderỏsrazừesdaesposa,quevieraespavoridadosgritosd'elle,
correuaoquartodeSimóo,eviuaindaTherezaỏjanella.
ểlộ!disseelleỏpỏllidameninaNóotenhaaconfianỗadepụrolhosem
pessoademinhacasa.Sequercasar,casecomumsapateiro,queộumdigno
genrodeseupae.
Therezanóoouviuorematedabrutalapostrophe:tinhafugidoaturdidae

envergonhada.Porộm,comoodesabridoministroficassebramindonoquarto,e
ThadeudeAlbuquerquesahisseaumajanella,acúlerad'aquelleredobrou,ea
torrentedasinjurias,longotemporepresada,bateunorostodovisinho,quenóo
ousoureplicar-lhe.
Thadeuinterrogousuafllha,eacreditouquefoicausaỏsanhade
DomingosBotelhoestaremasduasmeninaspraticandoinnocentemente,por
tregeitos,emcoisasdesuaidade.Desculpouovelhoacriancicede
Thereza,admoestando-aaquenóovoltasseỏquellajanella.
Estamansidóodofidalgo,cujonaturalerabravio,temasuaexplicaỗóono
projectodecasarembreveafilhacomseuprimoBalthazarCoutinho,deCastrod'Aire,senhordecasa,eegualmenlenobredamesmaprosapia.Cuidavaovelho,
presumpỗosoconhecedordocoraỗóodasmulheres,queabranduraseriaomais
seguroexpedienteparalevarafilhaaoesquecimentod'aquellepuerilamora
Simóo.Eramaximasuaqueoamor,aosquinzeannos,carecedeconsistencia
parasobreviveraumaausenciadeseismezes.Nóopensavaerradoofidalgo,
masoerroexistia.Asexcepỗừestemsidooludibriodosmaisassizados
pensadores,tantonoespeculativocomonascienciapositiva.Nóoeramuitoque
ThadeudeAlbuquerquefosseenganadoemcoisasdeamorecoraỗóodemulher,
cujasvariantessóotantasetóocaprichosas,queeunóoseisealgumamaxima
púdeser-nosguia,anóoseresta:ôEmcadamulher,quatromulheres
incomprehensiveis,pensandoalternadamentecomosehóodedesmentirumasỏs
outras.ằIstoộomaisseguro;masnóoộinfallivel.AhiestỏTherezaqueparece
serunicaemsi.Dir-se-haqueastresdaconta,quedizasentenỗa,nóopodem
coexistircomaquarta,aosquinzeannos?Tambemopensoassim,postoquea
fixidez,aconstanciad'aquelleamor,fundaemcausaindependentedocoraỗóo:ộ
porqueTherezanóovaiỏsociedade,nóotemumaltaremcadanoitenasala,nóo


provouoincensod'outrosgalans,nemteveaindaumahoradecomparara
imagemamada,desluzidapelaausencia,comaimagemamante,amornosolhos
queafitam,eamornaspalavrasqueaconvencemdequehaumcoraỗóopara

cadahomem,eumasúmocidadeparacadamulher.Quemmedizamimque
Therezateriaemsiasquatromulheresdamaxima,seovapordequatro
incensorioslheestonteasseoespirito?Nóoộfacil,nemprecisodecidir;evamos
aoconto.
cercadeSimóoBotelho,nuncadiantedesuafilhaThadeudeAlbuquerque
proferiupalavra,nemantesnemdepoisdodisparatedocorregedor.Oqueelle
fezlogofoichamaraVizeuosobrinhodeCastrod'Aire,eprevenil-odoseu
designio,paraqueelleemfacedeTherezaprocedessecomoconvinhaaum
enamoradodefeiỗóo,quemutuamenteseapaixonassemepromettessem
auspiciosofuturoaocasamento.
PorpartedeBalthazarCoutinhoapaixóoinflammou-setóodepressa,quantoo
coraỗóodeTherezasecongeloudeterrorerepugnancia.OmorgadodeCastrod'Aire,attribuindoafriezadesuaprimaamodestia,ainnocenciaeacanhamento,
lisonjeou-sedovirginalmelindred'aquellaalma,esaboreoudeantemóooprazer
deumalenta,masseguraconquista.VerdadeộqueBalthazarnuncaseexplicara
demodoqueTherezalhedộsserespostadecisiva;umdia,porộm,instigadopor
seutio,affoitou-seoditosonoivoafallarassimỏmelancúlicamenina:
ẫtempodelheabriromeucoraỗóo,prima.Estỏbemdispostaaouvir-me?
-Euestousemprebemdispostaaouvil-o,primoBalthazar.
Adesplicenciaenfadosad'estarespostaabaloualgumtantoasconvicỗừesdo
fidalgo,respeitoỏinnocencia,modestiaeacanhamentodesuaprima.Ainda
assimquizellenomomentopersuadir-sequeaboavontadenóopoderia
exprimir-sed'outromodo,econtinuou:
Osnossoscoraỗừespensoeuqueestóounidos;agoraộprecisoqueasnossas
casasseunam.
Therezaimpallideceu,ebaixouosolhos.
Acasolhediriaeualgumacoisadesagradavel?!proseguiuBalthazar,
rebatidopeladesfiguraỗóodeThereza.



Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về

Tải bản đầy đủ ngay
×