phu dao 12chuyen de 5

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (216 KB, 5 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Chuyên đề 5

( tiết: 5 + 6 )

-TÂY TIẾN –

Quang Dũng 
A. Mục tiêu bài học:

1. Về kiến thức:

- Vẻ đẹp hình tượng người lính Tây Tiến trong cảm hứng lãn mạn của Quang Dũng .
2. Về kó năng:

- Rèn kĩ năng cảm thụ thơ
3. Về thái độ:

- Từ chỗ cảm nhận vẻ đẹp người lính hình thành trong các em lịng ngưỡng mộ và kính phục,biết ơn một
thế hệ cha anh đã hi sinh tuổi trẻ vì sự nghiệp giải phóng đất nước.

- Biết yêu thương, biết sống hết mình vì những giá trị văn hóa cao đẹp của dân tộc.
B. Chuẩn bị bài học:

1. Giáo viên:

1.1.

Dự kiến biện pháp tổ chức học sinh hoạt động cảm thụ tác phẩm.

- Củng cố kiến thức & lập dàn ý.

- Nội dung tích hợp: Những kĩ năng sống; mơi trường sống; những tác phẩm - vẻ đẹp của người lính.

1.2 Phương tiện:

- SGK, SGV, sách Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức- kĩ năng môn Ngữ văn 12.
- Thiết kế giáo án, tranh, ảnh, tài liệu có liên quan.

2. Học sinh:

- Ơn lại những kiến thức đã học. Đặc biệt chú ý vẻ đẹp hình tượng người lính Tây Tiến trong cảm hứng
lãn mạn của Quang Dũng

C. Hoạt động dạy & học:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:

- Trình bày những hiểu biết của em về đơn vị bộ đội Tây Tiến ( Tây Tiến -Quang Dũng)
 3. Bài mới:

Lời vào bài: Bài học hôm nay sẽ giúp các em ôn tập & củng cố kiến thức về vẻ đẹp hình tượng người lính
Tây Tiến trong cảm hứng lãn mạn của Quang Dũng - người lính-anh bộ đội cụ Hồ- thời kì đầu cuộc kháng chiến
chống Pháp . Bài thơ của nhà thơ- người lính viết về đồng đội và chính bản thân mình, về những kỉ niệm hãy cịn
nóng hổi mình từng trải qua. Bài thơ đã trở thành kiệt tác , thành tượng đài bất tử bằng thơ, bức chân dung người
lính trung đồn Tây Tiến(52) lừng danh một thuở hào hùng

.

Hoạt động của GV& HS Nội dung cần đạt

Hoạt động 1 :

GV cho HS đọc bài thơ. Bài thơ gồm mấy
đoạn ? Xác định ý chính mỗi đoạn ?

Hoạt động 2:

Yêu cầu HS trình bày cảm nhận của mình
về chặng đường hành quân trên cái nền

cảnh thiên nhiên miền Tây Bắc qua đoạn
thơ đầu tiên trong bài:

“Sông mã xa rồi Tây Tiến ôi …

Mai Chaâu mùa em thơm nếp xôi”

( hình thức thảo luận nhĩm-bàn. GV định
hướng để HS cĩ thể vận dụng được những tri
thức và kĩ năng đã chiếm lĩnh được để trình
bày cảm nhận của mình về đoạn thơ - chú ý
phát huy năng lực làm việc tích cực của HS
trong giờ học.)

* Thao taùc 1: Đọc kĩ đề bài và trả lời những
câu hỏi gợi ý tìm hiểu đề .

Đề 1:Cảm nhận đoạn thơ sau đây trong bài thơ

“Tây Tiến” – Quang Dũng.
“Sông mã xa rồi Tây Tiến ơi …

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”
a. Mở bài:

- Quang Dũng là một nhà thơ được biết nhiều trong
kháng chiến chống thực dân Pháp. Ông làm thơ, viết
văn và vẽ tranh.

- Bài thơ là tiếng lòng bật trào của Quang Dũng khi

nhớ về một đồn qn, một miền đất, một đoạn đời
của chính nhà thơ.

- Đoạn trích là đoạn thứ nhất của bài thơ, khắc họa thiên
nhiên Tây Bắc cũng như cuộc hành quân của đoàn
quân Tây Tiến.

b. Thân bài:

- Mở đầu bài thơ là những câu thơ đầy ắp nỗi nhớ.
Nỗi nhớ lấp lửng, khó định hình, bồng bềnh, chơi vơi

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

- Xác định vấn đề cần nghị luận?

- Cần trình bày ngững luận điểm, luận cứ
nào?

- Chọn dẫn chứng ra sao?

- Cần vận dụng những thao tác lập luận nào?

* Thao taùc 2 : Lập dàn ý

- Dàn ý của bài có thể lập như thế nào?
- Mở bài em cần nêu những gì? Giới thiệu
vấn đề cần nghị luận như thế nào?

- Thân bài tiến hành triển khai ra sao?
- Kết bài em cần kết lại như thế nào?

*Cụ thể HS cần thảo luận và trả lời các câu
hỏi sau:

- Ý nghĩa hai câu mở đầu ?

- Phân tích cảm xúc chung của tác giả qua
hai câu mở đầu ? - Nhận xét về núi rừng Tây
Bắc, nơi người lính đã trải qua ? Thiên nhiên
hoang vu, hùng vĩ và hiểm trở.

- Các địa danh trong hai câu thơ gợi lên điều
gì?

- Núi cao, dốc thẳm được miêu tả như thế
nào? Qua thủ pháp nghệ thuật gì ?

- Nhận xét về cách nói súng ngửi trời của
nhà thơ?

- Nhận xét cấu trúc câu: “Ngàn thước lên cao,
ngàn thước xuống”Câu thơ vẽ lại cảnh gì?
- Hiểu thế nào về hai câu thơ?

“Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời”

- Nhận xét về vẻ đẹp bi hùng của người lính
trong hai câu thơ ?

- Trong cảnh heo hút của núi rừng, bỗng xuất

hiện hình ảnh gì?

- GV Liên hệ :

“Nhà lá đơn sơ nhưng tấm lòng rộng mở.
Nồi cơm nấu dở bát nước chè xanh.
Ngồi vui kể chuyện tâm tình bên nhau”.

(Bao giờ trở lại – Hồng Trung Thơng)
- Em có nhận xét gì về nghệ thuật trong đoạn
thơ trên? Tác dụng?

HẾT TIẾT 5

bao trùm khắp không gian và thời gian: “ Sông Mã…
chơi vơi”

- Bức tranh hoành tráng của cảnh núi rừng Tây Bắc
trong nỗi nhớ của nhà thơ:

+ “Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi,
 Mường Lát hoa về trong đêm hơi”

-->Nhà thơ liệt kê các địa danh tiêu biểu: Sài Khao,
Mường Lát --> gợi lên sự xa xôi, hẻo lánh, hoang
vu.

+“Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi”: Sương dày đặc
như muốn ngăn cản bước chân, che lắp bóng dáng
đồn qn Tây Tiến.

+ Câu thơ nhiều thanh bằng, nhẹ nhàng: “Mường Lát
hoa về trong đêm hơi”:-->gợi lên vẻ đẹp của núi rừng
(những người lính bắt gặp những cánh hoa rừng nở
trong đêm đêm đầy sương) nhưng khắc nghiệt (đêm
hơi).

+“Dốc lên khúc khuỷ, dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời”

--> Điệp từ “dốc” + từ láy “khúc khuỷu”, “thăm
thẳm” + nhiều thanh trắc-->diễn tả lại chặng đường
hành quân đầy quanh co, hiểm trở và gập gềnh.

+ “Heo hút cồn mây súng ngửi trời” -->cách nói đùa
vui tinh nghịch “Súng ngửi trời” + trí tưởng tượng
mạnh mẽ (người lính hành quân lên núi cao, súng như
chạm tới trời), dù gian khổ vẫn lạc quan yêu đời.

+“Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”

-->Nhịp thơ 4/3 + nghệ thuật đối, câu thơ như bẻ đơi,
vẽ lại hình ảnh hai dốc núi vút lên, đổ xuống rất nguy
hiểm, tạo cảm giác rợn người.

- Hình ảnh người lính hy sinh trong cuộc hành quân :

+ “ Anh bạn…trêu người”

-->Nhớ về Tây Tiến, QD còn nhớ lại những đau
thương, sự mất mát sự hi sinh và những mối nguy
hiểm ln rình rập con người.

+ “Nhớ ôi … nếp xôi”

--> Cảnh tượng thật đầm ấm. Sau bao nhiêu gian khổ
băng rừng, vượt núi người lính Tây Tiến tạm dừng
chân bên một bản làng, quây quần bên nồi cơm đang
bốc khói nghi ngút và hương thơm lúa nếp ngày mùa
xua tan nỗi mệt mỏi trên khn mặt của người lính.

=> Từ ngữ giàu giá trị tạo hình, sử dụng biện pháp đối
lập, kết hợp bút pháp hiện thực và lãng mạn, làm cho ta
thấy vẻ đẹp mĩ lệ mà khắc nghiệt của thiên nhiên, cái vẽ
đẹp bi tráng mà lãng mạn của người lính.

c. Kết bài: Sự phối hợp giữa nét tả gân guốc với nét tả
tinh tế mềm mại đã đưa lại cho nguời đọc những cảm
xúc thẩm mĩ phong phú. Cảnh và người đếu hiện lên rất
lãng mạn.

TIẾT 6

Hoạt động 3:

Yêu cầu HS trình bày cảm nhận của mình
về Vẻ đẹp lãng mạn của người lính Tây

Đề 2: Cảm nhận đoạn thơ sau trong bài Tây Tiến

của Quang Dũng.

Tây Tiến đồn binh khơng mọc tóc…

Sơng Mã gầm lên khúc độc hành.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Tiến qua đoạn thơ sau trong bài:

Tây Tiến đồn binh khơng mọc tóc…
 Sông Mã gầm lên khúc độc hành.

* Thao taùc 1: Đọc kĩ đề bài và trả lời những
câu hỏi gợi ý tìm hiểu đề .

- Xác định vấn đề cần nghị luận?

- Cần trình bày ngững luận điểm, luận cứ
nào?

- Chọn dẫn chứng ra sao?

- Cần vận dụng những thao tác lập luận nào?

* Thao taùc 2 : Lập dàn ý

- Dàn ý của bài có thể lập như thế nào?
- Mở bài em cần nêu những gì? Giới thiệu
vấn đề cần nghị luận như thế nào?

- Thân bài tiến hành triển khai ra sao?
- Kết bài em cần kết lại như thế nào?

*Cụ thể HS cần thảo luận và trả lời các câu
hỏi sau:

- Giới thiệu vài nét về tác giả, xuất xứ đoạn
thơ và giới thiệu vấn đế cần nghị luận.

- Hình ảnh người lính Tây Tiến được miêu tả
như thế nào? Tìm những chi tiết miêu tả
ngoại hình của người lính?

- Sự tương phản giữa ngoại hình – nội tâm
làm nổi bật tính cách gì của họ ?

- Nét đẹp lãng mạn trong tâm hồn của người
lính?

- Phân tích cảm hứng bi hùng của những câu
thơ viết về cái chết của người lính Tây Tiến?
“Rải rác biên cương mồ viễn xứ”: mang đậm
chất hiện thực - bi thương

® Bi: Chiến trường TT ác liệt, hoang vu,
nhiều thú dữ, bệnh sốt rét rừng gây tử vong,
nhiều chiến sĩ đã ngã xuống. Tráng: người
lính TT mang trong mình bầu nhiệt huyết ra
đi khơng chiến thắng khơng trở về, sẵn sàng
dâng hiến cuộc đời mình cho TQ, xem cái
chết nhẹ như chiếc lông hồn g(lơng chim
hồng). - Tìm từ ngữ Hán Việt trong hai câu
thơ trên, và nêu tác dụng của chúng?

- Ý nghĩa câu “Chiến trường đi chẳng tiếc đời
xanh” ?

- Hiểu thế nào về hai câu thơ: “Áo bào …
độc hành”

- Nhận xét về cách dùng từ “Áo bào, về đất”

trong câu thơ của Quang Dũng ? Trong câu
thơ, nhà thơ cịn sử dụng cách nói gì? Biện
pháp cường điệu trong câu thơ diễn tả điều

a . Mở bài:

- Quang Dũng là một nhà thơ được biết nhiều trong
kháng chiến chống thực dân Pháp. Ông làm thơ, viết
văn và vẽ tranh.

- Tây Tiến (1948) là bài thơ đặc sắc viết ở Phù Lưu

Chanh. Với bút pháp lãng mạn, trên nền nỗi nhớ, tác giả
tái hiện hình ảnh thiên nhiên, những chặng đường hành
quân vất vả và hình ảnh người chiến sĩ Tây Tiến …
- Đoạn trích là đoạn thứ ba của bài thơ, khắc họa hình
tượng người chiến sĩ Tây Tiến bằng cảm xúc lãng mạn
và tình cảm bi tráng của tác giả

b . Thân bài: Chân dung người lính Tây Tiến : Quang
Dũng khắc hoạ chân dung của người lính với vẻ đẹp bi
tráng:

* Ngoại hình, dáng dấp:

“ Tây Tiến đồn binh khơng mọc tóc
Qn xanh màu lá dữ oai hùm”

-> Người lính Tây Tiến chiến đấu trong hoàn cảnh
khắc nghiệt giữa rừng núi hoang vu , thiếu thốn đủ
mọi thứ, kể cả thuốc men, bị bệnh sốt rét rừng hành
hạ đến nỗi tóc rụng, làn da xanh như màu lá, nhìn khá
kì dị. Tuy có gầy ốm nhưng khơng yếu đuối, từ dáng
vẻ xanh xao vẫn toát lên vẻ oai phong, lẫm liệt của
người lính cụ Hồ “ dữ oai hùm”

* Nét đẹp hào hoa lãng mạn, đầy mơ mộng của người
lính:

“ Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”

--> Trong gian khổ của cuộc hành qn, người lính Tây

Tiến cịn có những giấc mơ đẹp êm đềm – mơ về
những cô thiếu nữ Hà Nội xinh đẹp. Đây là nét tâm lí
rất thực, rất đời thường, giấc mơ ấy là nguồn cổ vũ,
động viên tiếp thêm sức mạnh cho người lính.

* Cảm hứng bi tráng về lòng yêu nước và sự hi sinh;
“ Rải rác biên cương mồ viễn xứ

Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”

--> Câu thơ gợi lại cái chết xa nhà, cô đơn, tội nghiệp.
Những người chiến sĩ đã ngã xuống vì gian khổ, vì núi
rừng khắc nghiệt, vì bệnh tật và vì chiến đấu với kẻ
thù. Nhưng họ đã vượt lên chiến đấu với tất cả niềm
đam mê, ý thức trách nhiệm công dân, họ xem cái chết
nhẹ tựa lông hồng.

“Aùo bào thay chiếu anh về đất”

--> Qua cái nhìn của Quang Dũng, người lính Tây
Tiến khi hi sinh được bọc lại trong chiếc áo bào sang
trọng. Trước sự hi sinh của những người lính Tây
Tiến, thiên nhiên cũng tấu lên một khúc nhạc dữ dội
và oai hùng để đưa tiễn hương hồn người chiến sĩ.

“ Sông Mã gầm lên khúc độc hành”

=> Đoạn thơ có sự kết hợp hài hồ bút pháp hiện thực
và lãng mạn, hình ảnh gợi cảm, sử dụng nhiều từ Hán

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

gì?

- Em có nhận xét gì bút pháp của Quang
Dũng qua hình ảnh của người lính?

- Tổng kết, khái quát lại đoạn thơ.

- Việt, giọng thơ gân guốc, chắc khoẻ, giàu nhạc
tính, ngơn ngữ tạo hình độc đáo, đã khắc hoạ hình
ảnh những người lính Tây Tiến với vẻ đẹp hào hùng,
hào hoa và bi tráng, với tinh thần xả thân vì lí tưởng,
sự hi sinh cao cả được Tổ quốc ngưỡng vọng.

c. Kết luận.

- Bút pháp hiện thực kết hợp với cảm hứng lãng mạn
tạo nên một khúc độc hành oai hùng, đặc sắc. Tác giả
không né tránh hiện thực nhưng khi ông nhìn thẳng vào
sự thật, câu thơ vẫn tốt lên vẻ khỏe khoắn, lạc quan,
người lính có ốm nhưng khơng yếu, có bi nhưng khơng
lụy. Từ đó, khắc họa được nét đẹp vừa bi tráng vừa lãng
mạn, hào hoa của người lính TT.

- Có thể nói, đây là đoạn thơ đặc sắc nhất của một bài thơ
đặc sắc. Đoạn thơ giúp cho chúng ta hiểu thêm về một
thời gian khổ mà vinh quang, hiểu thêm về ý chí, sự hi
sinh cao cả và cả tâm hồn lãng mạn của những chàng trai
“quyết tử cho tổ quốc quyết sinh”.

4. Củng cố

- Vẻ đẹp hình tượng người lính Tây Tiến trong cảm hứng lãn mạn của Quang Dũng.
 5. Dặn dò

- Học thuộc lòng bài thơ, nắm vững nội dung, nghệ thuật.
- Viết thành bài văn hồn chỉnh cho 2 đề bài trên.

- So sánh hình ảnh người lính trong bài thơ Tây Tiến với hình ảnh người lính trong bài thơ Đồng Chí
của Chính Hữu.

- Chuẩn bị Chuyên đề 6: “Nghị luận về một đoạn thơ trong bài Việt Bắc”
Chú ý:

- Cảnh chia tay; hoài niệm về Việt Bắc: thiên nhiên, con người & kháng chiến .
BỔ SUNG - RÚT KINH NGHIỆM

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5></div>