van 9

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Giáo án dự thi giáo viên giỏi cấp huyện vòng 2</b>
<i>Năm học 2009 </i><i> 2010</i>

Họ và tên giáo viên: Bùi Hồng Huấn
Đơn vị:<b>Trờng THCS Song Vân</b>

Môn: Ngữ văn

<i>Ngày soạn: 21/11/2009</i>
<i>Ngày dạy: 24/11/2009</i>

Tiết 53:

<b>Tiếng gà tra</b>

Xuân Quỳnh

I. Mục tiêu bài học

1. Kiến thức:

- Giỳp hc sinh hiu và cảm nhận đợc tình cảm chân thật đằm thắm của tác
giả dành cho gia đình, làng quê nơi từng ghi khắc những kỷ niệm tuổi thơ
trong lành ấm áp.

- Thấy đợc tính biểu cảm của phép điệp ngữ trong thơ. Tính chân thực, cơ
đọng cao đẹp của những cảm xúc trong thơ trữ tình hiện đại.

-II. II. Tiến trình tổ chức hoạt động

Hoạt động của thày và trò TG Nội dung

<b>Hoạt động I.</b> Khởi động
1. Kiểm tra

Đọc thuộc lòng bài thơ Cảnh khuya của
Hồ Chí Minh và cho biết ý nghĩa của bài
thơ

2. Giới thiƯu bµi

<b>Hoạt động II.</b> Hớng dẫn tìm hiểu chung văn
bn

GV. Hng dn hc sinh c

Yêu cầu: Đọc giọng tình cảm nh một lời
trò chuyện, tâm sự.

- Chú ý cách ngắt nhịp 3/2; 2/3; 1/2/2
- Nhấn mạnh các điệp ngữ Tiếng gà

tr-a.

GV. Đọc mẫu

HS. Đọc tiếp - nhận xét
GV. Nhận xét, uốn nắn
H. Lang mặt có nghĩa là g×?

- Da mặt có những đốm trắng loang do
bệnh lang ben (bệnh ngoài da do 1 thứ

nấm gây ra). Trong dân gian xa lu truyền
quan niệm cho rằng nhìn gà đẻ bị lang
mặt.

H. Nghĩa của từ sơng muối nh thế nào?
- Sơng đông thành những hạt trắng xố
phủ trên mặt đất và cây cỏ trơng nh muối.
Chỉ xuất hiện khi thời tiết rất lạnh, có hại
cho động vật, cây cối và lồi vt.

H. Chéo go và trúc bâu là những loại vải
nh thÕ nµo?

- Chéo go: vải dày, trên mặt vải có những
đờng dệt chéo, song song với nhau theo b
ngang kh vi.

- Trúc bâu: vải trắng dày dệt bằng sợi bông
thông thờng.

I.Đọc tìm hiểu chú thích
1. Đọc

2. Chú thích
a. Từ khó
- Lang mặt
- Sơng muối

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

H. Giới thiệu đôi nét về nhà thơ Xuân Quỳnh
HS. Nêu ý kin gii thiu.

GV. Chiếu chân dung nhà thơ Xuân

Quỳnh, giới thiệu những nét chính về cuộc
đời nhà thơ?

H. HÃy kể tên các tác phẩm chính của nhà thơ
Xuân Quỳnh mà em biết.

Hs. Tự do nêu ý kiến

GV. Chiu 1 số tập thơ và giới thiệu
+ Các tác phẩm chính: Tơ tằm – Chồi
biếc; Hoa dọc chiến hào; Gió lào cát trắng;
Lời du trên mặt đất; Sân ga chiều em đi.
+ Tác phẩm viết cho thiếu nhi: Bầu trời
trong quả trứng; Chú gấu trong vòng đu
quay; Vẫn có ơng trăng khác; Mùa xn
trên cánh đồng...

H. Bài thơ Tiếng gà tra đợc sáng tác trong
thời điểm nào?

H. Em cã nhËn xÐt g× vỊ h×nh thøc của các
câu thơ trong bài thơ?

HS. Nêu nhận xét

- Câu thơ 3 tiếng xen kẽ những câu thơ 5
tiếng.

- NhÞp 3/2; 2/3

- Vần đợc gieo ở cuối câu thơ nhng
khơng cố định và ít vần

H. Qua hình thức đó – cho biết bài thơ đợc
viết theo thể thơ gì?

HS. Nªu nhËn xÐt

GV. Đây là thể thơ tơng đối tự do dựa trên
lòng cốt là thể 5 ch (ng ngụn).

GV. Giới thiệu thêm về thơ ngũ ngôn.
- Có 2 kiểu

Ngũ ngôn tứ tuyệt Ngũ ngôn
- Bắt nguồn tõ th¬

Đờng - Trung
Quốc, hạn định về
số câu, số chữ
trong bài
5 tiếng/1 câu
4 câu/1 bài

- Bắt nguồn từ
thể hát dặm
Nghệ Tĩnh và

về dân gian
- Không hạn
định về số câu
trong bài.

H. Cho biết phơng thức biểu đạt chính của bài
thơ là gì?

<b>Hoạt động III.</b> Hớng dẫn đọc – Tìm hiểu

b. T¸c giả, tác phẩm
Tác giả:

- Nhà thơ Xuân Quỳnh
(1942-1988) quê ở La
Khê Hà Tây

- L nh th nữ xuất sắc
trong nền thơ ca hiện
đại Việt Nam.

- Đề tài: viết về những
tình cảm gần gũi, bình
dị trong đời sống gia
đình và cuộc sống
th-ng ngy

Tác phẩm:

- Viết năm 1968, thời kỳ

đầu kháng chiÕn chèng
Mü cøu níc, in trong
tËp “Hoa däc chiÕn
hào

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

nội dung văn bản

H. Nhân vật trữ tình bộc lộ cảm xúc trong bài
thơ là ai?

- Ngời lính trên đờng hành quân (ngời
chiến sĩ – tác giả)

H. Mạch cảm xúc đó đợc thể hiện nh thế nào
trong bài thơ?

- Nghe tiếng gà tra -> khơi dậy tình cảm
với làng quê, khơi dậy những khái niệm
tuổi ấu thơ, gợi suy nghĩ về tình yêu quê
hơng đất nớc.

H. Qua mạch cảm xúc đó – Xác định bố cục
của bài thơ?

HS. Xác định bố cục – nhận xét
GV. Nhận xét – Kết luận

GV. Để hiểu cảm xúc nhân vật trữ tình
thày và các em cùng khai thác nội dung
bài thơ.

HS. Đọc lại khổ thơ đầu

H. Tiếng gà vọng vào tâm trí trong hoàn cảnh
nào?

+ Thời gian: buổi tra

+ Khụng gian: Trên đờng hành quân xa,
bên xóm nhỏ

H. Em có nhận xét gì về hồn cảnh đó?
- Vắng, thanh bình, yờn

H. Tại sao trong vô vàn âm thanh của làng
quê, tâm trí ngời chiến sĩ chỉ bị ám ảnh bởi
tiếng gà tra?

- Là âm thanh của làng quê, âm thanh dự
báo 1 điều tốt lành, tiếng gà tra nhảy ổ để
có những quả trứng hồng tạo niềm tin vui
cho con ngời nông dân cần cù, chắt chiu,
tiếng gà tra dễ tạo những kỷ niệm khó
quên của con ngời.

H. Trên đờng hành quân xa, tiếng gà tra gợi
cảm nhận gì trong lịng ngời ra trận:

- Nghe: + Xao động nắng tra
+ Bàn chân đã mỏi

+ Gọi về tuổi thơ

H. Tác gải đã sử dụng nghệ thuật gì để diễn tả
những cảm giác đó của ngời chiến sĩ.

- Điệp từ “nghe” tạo sự mềm mại cho câu
thơ nh 1 âm hởng ngân vang lay động lòng
ngời

- Thứ tự chuyển đổi cảm giác
Nghe: Tiếng gà (thính giác)
Sao động (thị giác)
Bàn chân (cảm giác)
Gọi về tuổi thơ (tâm hồn)

H. Điều đó diễn tả đợc cảm xúc gì đang diễn
ra trong lịng ngời chiến sĩ?

H. Vì sao âm thanh tiếng gà tra lại có thĨ gỵi

- Biểu đạt bằng phơng
thức: biểu cảm, tự s
v miờu t

<b>II. Đọc </b><b> hiểu văn bản</b>

Bố cục: 3 đoạn

Đoạn 1: Khổ thơ đầu:
Tiếng gà tra thức dậy tình

cảm làng quê

Đoạn 2: 5 khổ tiếp: Tiếng
gà tra khơi dậy kỷ niƯm
ti Êu th¬.

Đoạn 3: 2 khổ cuối:
Những suy t đợc gợi lên
từ tiếng gà tra.

<i>1. TiÕng gµ tr a thức dạy </i>
<i>tình cảm làng quê ng ời </i>
<i>chiÕn sÜ</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

cảm giác đó cho ngời chiến sĩ?
GV. Chiếu đoạn thơ 1 bình

- Ta thấy khổ thơ kể chuyện anh bộ đội
trên đờng hành quân khi dừng chân bên
1 xóm nhỏ nghe tiếng gà nhảy ổ ->
tiếng gà gợi cho anh cảm xúc về làng
q từng gắn bó thân thiết với mình.
- Dòng thơ thứ 4 “Cục...cục tác cục ta”

– với việc lặp âm và những dấu chấm
lửng đã mô phỏng sát đáng tiếng gà
vang vọng trong không gian. Tiếng gà
tra này của Xuân Quỳnh khác với tiếng
ị...ó...o... của Trần Đăng Khoa, nó có 1
cái gì lắng đọng làm ngời ta xao xuyến

bồi hồi.

Lối dùng ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, lấy
thính giác (nghe) thay cho thị giác thấy, và
việc lặp lại 3 lần ở đầu dịng đt “nghe” có
tác dụng đem lại ấn tợng nh tiếng gà tra
ngng lại, làm xao động khơng gian và xao
động cả lịng ngời -> tiếng gà làm cho ký
ức ngời chiến sĩ quay lại với những kỷ
niệm của tuổi thơ.

GV. Nh thÕ ta thấy ngời chiến sĩ nghe
tiếng gà không chỉ bằng thính giác mà
bằng cả cảm xúc tâm hồn.

H. Khi con ngời nghe đợc bằng cả tâm hồn
thì ngời đó phải có tình cảm nh thế nào với
làng xóm q hơng?

HS. NhËn xÐt
GV. KÕt ln

GV.Cho HS quan s¸t bøc tranh trong SGK
H. NhËn xÐt vỊ ý nghÜa cđa bức tranh minh
hoạ văn bản Tiếng gà tra?

HS. Nhận xÐt

GV. Nhận xét -> bức tranh vẽ hình ảnh
ng-ời bà, con gà và quả trứng. Các hình ảnh

này đã làm sống lại những kỷ niệm tuổi
thơ thân thơng của con ngời – ngời chiến
sĩ

Vậy những kỷ niệm đó là gì và đợc diễn tả
nh thế nào – tiết 2 của văn bản thày và
các em sẽ tìm hiểu.

<b>Hoạt động IV.</b> Luyện tập
Bài tập 1

Xu©n Quỳnh cảm nhận tiếng gà tra trong
hoàn cảnh nào?

A. Khi nhà thơ còn nhỏ, nghe tiếng gà
nhảy ổ bui tra.

B. Khi nhà thơ đi thực tế sáng tác ở 1 làng
miền núi

C. Khi nh th H Nội về thăm trờng cũ
D. Khi nhà thơ trên đờng trên đờng hành

qu©n

Bài tập 2: Tình cảm nào trong tâm hồn
ng-ời chiến sĩ đợc tiếng gà tra khơi dậy qua

 Nghệ thuật: Sử dụng
điệp từ “nghe”, phép

ẩn dụ chuyển đổi cảm
giác

- Khơi gợi những cảm
xúc chân thành tơi vui
về làng quê đã từng
gắn bó thân thiết trong
tâm t ngời chin s.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

khổ thơ đầu?
A. Tình bà cháu

B. Tình yêu làng xóm, quê hơng
C. Tình yêu những con gà mái mơ.
D. Cả 3 ý trên

</div>

<!--links-->