Bài giảng Vật lý 9 bài 42: Thấu kính hội tụ

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Nêu những kết luận về quan hệ giữa góc
tới và góc khúc xạ.(Phần ghi nhớ).
Câu 2:Trong hình vẽ bên cho biết PQ là mặt phân
cách giữa khơng khí và nước,I là điểm tới, SI là
tia tới, IN là tia pháp tuyến.Hỏi cách vẽ nào biểu
diễn đúng hiện tượng khúc xạ ánh sáng khi
truyền từ không khí sang nước?

2


KIỂM TRA BÀI CŨ
S

N

S

N

P- - - - - -I- - - - - - - Q
-P- - - - -I- - - - - Q
------ - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - - - - - A)
B)
- - - -- - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - - S
N
S
N
P

I
Q
---------------- - - - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - - C) -

P - - - - - - -I - - - - - - - -Q
-- - - - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - - D) -

3



Tiết 46:
46:
Tiết

THẤU KÍNH HỘI TỤ

I. Đặc điểm của thấu kính hội tụ :
1. Thí nghiệm :


Tiến hành thí nghiệm như hình bên dưới: Chiếu
chùm tia tới song song tới thấu kính hội tụ theo
phương vng góc với thấu kính. Quan sát hiện
tượng và trả lời câu hỏi.


C1.Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính
có đặc điểm gì mà nguời ta gọi nó là
thấu kính hội tụ ?

Trả lời : Chùm tia khúc xạ có đặc điểm
hội tụ lại tại 1 điểm.

Nguồn sáng

Thấu kính


C2. Hãy chỉ ra tia tới, tia ló trong thí
nghiệm hình 42.2.

Nguồn sáng

Thấu kính


C3. Tìm hiểu, so sánh độ dày phần rìa so với
phần giữa của thấu kính hội tụ dùng trong thí
nghiệm.
Trả lời : Phần rìa của TKHT mỏng hơn phần giữa.
TKHT trong thí nghiệm được làm bằng chất gì ?
Trả lời : TKHT được làm bằng thủy tinh.
TKHT được làm bằng vật liệu trong suốt.


1 mặt phẳng, 1 mặt
lồi lồi, 1 mặt lõm
Hai mặt lồi
1 mặt

2. Hình dạng của thấu kính hội tụ :
-Thấu kính hội tụ thường được làm vật liệu
trong suốt, có phần rìa mỏng hơn phần giữa.
-Chiếu chùm tia tới song song vng góc với
TKHT cho chùm tia ló hội tụ lại 1 điểm.
- Kí hiệu thấu kính hội tụ :


C4. Quan sát lại thí nghiệm ở hình 42.2 và
cho biết, trong 3 tia sáng tới thấu kính, tia
nào qua thấu kính truyền thẳng khơng bị đổi
hướng? Tìm cách kiểm tra điều này.


Trả lời : Tia giữa qua thấu kính truyền thẳng không
bị đổi hướng.
Cách kiểm tra : Dùng một thứơc thẳng hay một sợi
chỉ.

Tia
tới

Tia
ló


 Chiếu một chùm sáng song song tới vng
góc với mặt thấu kính hội tụ, có một tia ló truyền

thẳng không đổi hướng, đường thẳng trùng với
tia này gọi là trục chính ( kí hiệu : (∆) ) của thấu
kính hội tụ.
(∆)

(∆) : Trục chính


Tìm mối liên hệ giữa trục chính và thấu kính ?
Trả lời : Thấu kính vng góc với trục chính
tại 1 điểm.

O

- (∆ ) là

trục chính.

- O là quang tâm.

(∆ )


O

(∆ )

Tia tới qua quang tâm của thấu kính hội tụ thì tia ló
tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.

C5.Quan sát lại thí nghiệm ở hình 42.2 và cho
biết điểm hội tụ F của chùm tia ló nằm trên
đường thẳng nào? Hãy biểu diễn chùm tia
tới và chùm tia ló trong thí nghiệm này trên
hình vẽ dưới đây.
Trả lời : F nằm trên trục chính

O

F

(∆ )


C6. Vẫn thí nghiệm trên , nếu chiếu chùm tia
tới vào mặt bên kia của thấu kính thì chùm
tia ló có đặc điểm gì ?

F

O

(∆ )

Trả lời : Vẫn hội tụ tại 1 điểm trên trục chính.


- Chiếu chùm tia tới song song với trục chính của
TKHT thì chùm tia ló hội tụ tại điểm F nằm trên

trục chính.F là tiêu điểm của thấu kính.
-Tiêu điểm nằm ở phía bên kia so với tia tới.
- Mỗi TKHT đều có 2 tiêu điểm F, F’ nằm cách
đều quang tâm.

F’

O

F

(∆)

- Khoảng cách từ tiêu điểm đến đến quang tâm gọi là
tiêu cự của thấu kính. Kí hiệu là f.


O

F

- (∆)

là trục chính.

- O là quang tâm.
- F, F’ là tiêu điểm.
- OF = OF’ = f : tiêu cự.

F’

(∆)


• Đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ

-Tia tới qua quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng.

F’

O

(∆)

F


F


• Đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua TKHT :
-Tia tới qua quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng
theo phương của tia tới..
-Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu
điểm của thấu kính.
-Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính.

F’

O

(∆)

F


C7. Trên hình 42.6 có vẽ thấu kính hội tụ, quang
tâm O, trục chính ∆ , hai tiêu điểm F, F’, các tia
tới 1, 2, 3. Hãy vẽ tia ló của các tia này.
S

F

O

(∆)
F’
S’


KÍNH LÚP