Canh ngay he Nguyen Trai

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (124.39 KB, 7 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn: 10 -10 - 2010
Ngày dạy: 18 - 10 - 2010
TiÕt theo PPCT: 38_ §äc văn

Tên bài:

Cảnh ngày hÌ

- Ngun Tr·i
(Bảo kính cảnh giới bài 43)

I/. Mục Tiêu bµi häc

Gióp HS:

1. VỊ kiÕn thøc:

- Cảm nhận đợc vẻ đẹp độc đáo của bức tranh ngày hè:căng tràn sức sống và tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời, nặng lòng với nhân
dân, đất nớc của Nguyễn Trãi.

- Thấy đợc đặc sắc nghệ thuật của thơ Nôm Nguyễn Trãi:thất ngôn xen lục ngôn dồn nén cảm xúc, cách ngắt nhịp, cách dùng từ
ngữ hình ảnh sống động.

2. VỊ kĩ năng:

Rốn kh nng c hiu mt bi th Nơm Đờng luật

3. VỊ t tëng:

- Bồi dỡng tình u thiên nhiên đất nớc, tình cảm gắn bó với cuộc sống của nhân dân.

- Tích hợp giáo dục t tởng đạo đức Hồ Chí Minh từ những điểm tơng đồng giữa hai tâm hồn nghệ sĩ bình dị đời thờng, u
thiên nhiên, ln trăn trở vì dân, vì nớc, nghị lực sống phi thờng vợt lên trên mọi hoàn cảnh. Từ đó xác định một động lực
phấn đấu cho học sinh: noi theo để xứng đáng là thế hệ tiếp nối, chủ nhân của thời đại mới.

II/. ph¬ng tiƯn thùc hiện

- SGK, SGV Ngữ văn 11 tập 1
- Hình ¶nh minh häa

- Thiết bị dạy học cơ bản: phấn, bảng, máy chiếu...
- Các kiến thức đã học của học sinh có liên quan
- Các tài liệu tham khảo khỏc

III/. Cách thức tiến hành

S dng thớch hp cỏc hỡnh thức dạy học: nêu vấn đề, phân tích gợi mở, i thoi, tho lun nhúm.

IV/. Tiến trình lên lớp

1. Bc 1: ổn định tổ chức ( 1 phút ): kiểm tra sĩ số, sơ đồ lớp.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

CH1( dµnh cho HS trung b×nh): Ở THCS em đã học văn bản tác phẩm nào của Nguyễn Trãi?

CH2 ( dành cho HS khá, giỏi): Học xong hai văn bản “ Nớc Đại Việt ta” và “Bài ca Côn Sơn” em biết đợc nét đẹp chính
nào trong thơ văn của Nguyễn Trãi ?

3. Bíc 3: Bµi míi:

* Lêi vào bài:

* Bài giảng:

ppTG Hot ng

ca thy v trò kiến thức cần truyền đạtTrọng tâm Nội dung tớch hp
5ph

25ph

Câu hỏi:

Dựa vào tiểu dẫn SGK hÃy
giới thiệu khái quát về tập 
thơ Quốc âm thi tập và

bài thơ Cảnh ngày hè ?

Câu hỏi: Đọc và cảm nhận
bài thơ:

Em hÃy

tái hiện bức 
tranh cảnh ngày hè ?

Gợi mở 1: Nhận xét tác dụng 
của các biện pháp dùng từ,

I.Tìm hiểu chung

1 . Tập thơ Quốc âm thi tập 
- Là tập thơ Nôm, gåm 254 bµi

- Nội dung: vẻ đẹp con ngời Nguyễn Trãi

- NghƯ tht: s¸ng tạo trong thể thơ Đờng luật
- Bố cơc: 4 phÇn ( SGK)

-> đặt nền móng cho thơ ting Vit.

2. Bài thơ Cảnh ngày hè

- Là một bài trong phần đầu

Vô đề” của tập thơ “Quốc âm thi tập”
- Nằm ở vị trí thứ 43, trong mục

“B¶o kÝnh c¶nh giới(gơng báu răn mình)

II. Đọc hiểu văn bản

1. Cảnh ngày hè:

Con ngời thi nhân đang rỗi rÃi hóng mát suốt
ngày dài.

Cây hòe xanh từ tán lá giơng lên che rợp

Cây thạch lựu trớc hiên nhà në hoa nh ®ang

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

đặt câu, nhịp thơ ?

Gợi mở 2: Từ đó cho thấy 
nhà thơ đã tái hiện cảnh vật 
qua hình ảnh, màu sắc, hơng 
vị, âm thanh, trạng thái nh 
thế nào ? Có phải chỉ có thiên
nhiên khơng hay cịn có con
ngời? Thiên nhiên là chính
hay con ngời là chính?

phun màu đỏ.

Sen hồng trong ao đã ngát mùi hơng

Tiếng ve kêu inh ỏi nh tiếng đàn bên lầu cao
lúc mặt trời sắp lặn.

Trong tâm t của nhà thơ vang lên : Tiếng đàn
của Nghiêu, Thuấn và hình ảnh xã hội lý tởng
“dân giàu đủ khắp địi phơng .”

-> Hình ảnh, màu sắc, hơng vị đặc trng cho
mùa hè: các tính từ chỉ màu sắc: lục (xanh
đậm), đỏ, hồng : gam màu mạnh, hài hòa gợi
cảm giác tơi tắn rực rỡ, các từ láy lao xao, dắng
dỏi gợi sự nhộn nhịp tấp np

- > âm thanh mạnh, dứt khoát, liên tục, nhịp
nhàng, trầm bổng ngân dài, vang xa, tín hiệu
của cuộc sống dân dÃ nơi làng quê thanh bình
-> trạng thái của cảnh vật: Thời gian cuối ngày
nhng sự sống thì không dừng lại.

* Cỏc động từ mạnh: đùn đùn, giơng, phun,
tiễn, kết hợp đảo ngữ, và cách ngắt nhịp, đối
xứng gợi liên tởng về trạng thái của cảnh: sức
sống tiềm tàng từ bên trong tuôn trào mạnh mẽ,
không ngừng nh tràn khắp không gian, thấm
vào vạn vật

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Câu hỏi: Từ sự phân tích trên,

theo em cảnh ngày hè ở đây
có gì đặc sắc ?

* Đảo ngữ, đa từ láy, tính từ “lao xao”, “dắng
dỏi” lên đầu câu nhấn mạnh âm thanh sự sống
của con ngời nhộn nhịp, tấp nập đậm đà hơi thở
cuộc sống.

=> Bài thơ trớc hết là một bức tranh đẹp về
thiên nhiên và cuộc sống ngày hè đợc phác họa
từ gần đến xa, từ hẹp đến rộng, từ cụ thể trớc
mắt đến trừu tợng xa xôi bằng mọi giác quan thị
giác , thính giác, khú giác cùng những liên tởng
tinh tế, có sự hòa hợp giữa thiên nhiên cảnh vật
và sự sống con ngời với những nét rất đặc trng
từ cây cối lá hoa, đến hơng vị, màu sắc, âm
thanh, ánh sáng. Tất cả đều tơi tắn, sôi động rộn
ràng, căng tràn sức sống. Nhờ đó tác động vào
mọi giác quan ngời đọc khơi gợi những rung
cảm mãnh liệt. Hè mà không bức bối, cuối ngày
mà không gợi buồn bã lụi tàn.

-> Cảnh vật và bút pháp vừa kế thừa truyền
thống thơ ca dân tộc và vừa có sự sáng tạo gần
với thơ hiện đại.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Câu hỏi: chuyển tiếp: Bài thơ
đơn thuần tả cảnh hay cịn có
tỡnh ngi?

Câu hỏi: Nêu cảm nhận của
em về diễn biến tâm trạng của
Nguyễn TrÃi.

Gợi mở:Xuất hiện qua câu
đầu trong tâm thế nào?
Gợi mở: 3 câu tiếp có sự
chuyển biến về tình cảm ra
sao?

Gợi mở: Câu 5, 6 nhà thơ
h-ớng tới điều gì?

Gợi mở:Hai câu cuối trực tiếp
bộc lộ mong muốn gì của tác
gi¶?

Gợi mở: hồn cảnh ra đời của
bài thơ rất đặc biệt

Có 2 quan niệm cho rằng bài
thơ c vit trong khong thi
gian

- Câu thơ đầu con ngời nhàn tản tìm tới thiên
nhiên nh một thú vui -> yêu thiên nhiên, hòa
cảm với thiên

- 3 câu tiếp : say mê khám phá vẻ đẹp bất ngờ
của thiên nhiên quanh mình -> yêu đời, yêu

cuộc sống

- 2 câu 5, 6 : lắng nghe âm thanh hình dung
cuộc sống đời thờng vui trớc cuộc sống thanh
bình của con ngời…-> gắn bó với cuộc sống
đời thờng

- Bài thơ đợc viết trong hoàn cảnh đặc biệt ->
nghị lực sống phi thờng, luôn biết vơn lên làm
chủ hồn cảnh tìm thấy niềm vui trong cuộc
sống.

Gi dn : Qua nhng bi thơ
đã học ở THCS, em thấy nhà
thơ nào có tâm hồn gần với
Nguyễn Trãi nhất ?

Hồ Chí Minh cũng có
-mối giao cảm mãnh liệt với
thiên nhiên, lòng yêu đời,
yêu cuộc sống,gắn bó với
đời sống bình dị đời thờng,
trong đó con ngời ln có
vị trí đặc biệt: Chiều tối;
Trời hửng; Ngắm trăng,

Cảnh đồng nội, Đọc tuyên
ngôn độc lập…

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

- Khi Nguyễn Trãi làm quan và
đắc chớ

- Khi thất sủng lui về ở ẩn tại
Côn Sơn

hình cho cốt cách con ngời Việt Nam

4. Bíc 4: Cđng cèbµi häc: 8 phót

TG Hoạt động của thầy và trò Trọng tâm kiến thức cần truyền đạt Nội dung tích hợp
Dựa vào ghi nhớ SGK, trả lời

câu hỏi trắc nghiệm để khái
quát nét đặc sắc về nội dung và
nghệ thuật của bài thơ.

Chia nhãm thảo luận: về bài 
học sống cho bản thân sau khi 
học xong bài thơ?

Chơi trò học thuộc thơ

III. Tổng kết:
1. Giá trị nội dung:

- V p c ỏo ca bức tranh ngày hè

- Tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu i, yờu dõn,
yờu nc ca Nguyn Trói.

2. Giá trị nghệ thuật:

Ngôn ngữ thơ bình dị tự nhiên, đan xen câu lục
ngôn vào bài thơ thất ngôn.

3.Giá trị giáo dục:

- Tỡnh yờu thiờn nhiờn t nc,

- Tình cảm gắn bó với cuộc sống của ngời dân.
- ý thức trách nhiệm, lối sống vị tha cao thợng,
vì lợi ích chung

- nghị lực sống phi thờng, luôn biết vơn lên làm
chủ hoàn cảnh, niềm tin vào tơng lai

Học xa để biết nay. Nguyễn
Trãi và Hồ Chí Minh là hai
con ngời tiêu biểu cho hai
thời đại nhng đều là kết tinh
cốt cách Việt Nam. Thế hệ
trẻ cần noi theo để tiếp nối.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

 Học thuộc lòng và tập đọc diễn cảm bài thơ

 Tìm thêm những bài thơ khác của Nguyễn Trãi và Hồ Chí Minh thể hiện tình u thiên nhiên, yêu đời, yêu dân,

</div>