Bài giảng PHƯƠNG PHÁP ĐÀO TẠO HỌC SINH GIỎI

PP tuyển chọn & huấn luyện học sinh giỏi TDTT - GV: Lê Viết Sơn
A.ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lí do chọn đề tài
Cùng với chiến lược phát triển kinh tế xã hội thì chiến lược phát triển
con người toàn diện luôn được Đảng và nhà nước quan tâm. Như nghị
quyết Đại hội Đảng lần thứ VIII đã khẳng định: “Chăm lo giáo dục cho
thế hệ trẻ là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và tất cả các tổ chức trong
hệ thống chính trị, kinh tế, giáo dục, gia đình, nhà trường và toàn xã hội”
.
Công tác giảng dạy thể dục trong trường trung học cơ sở nhằm giúp
học sinh:
• Có sự tăng tiến về sức khỏe, thể lực, đạt tiêu chuẩn rèn
luyện thân thể theo lứa tuổi, giới tính và thể hiện khả năng
của bản thân về thể dục thể thao
• Biết được một số kiến thức, kỹ năng cơ bản để luyện tập
giữ gìn sức khỏe, nâng cao thể lực.
• Rèn luyện nếp sống lành mạnh, tác phong nhanh nhẹn, kỉ
luật, thói quen tự giác tập luyện thể dục thể thao, giữ vệ
sinh.
• Vận dụng ở mức nhất định những điều đã học vào nếp sinh
hoạt ở nhà trường và ngoài nhà trường.
Giáo dục thể chất trong nhà trường là một bộ phận không thể thiếu
được của nền giáo dục, góp phần đào tạo con người mới, phát triển toàn
diện phục vụ đắc lực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
Lúc sinh thời Hồ Chí Minh là một tấm gương trong việc thường
xuyên tập luyện thể dục thể thao và trong rất nhiều văn kiện cũng như hội
nghị Người đã thường xuyên nhắc nhở và nhấn mạnh : Giữ gìn dân chủ,
xây dưng nước nhà gây đời sống mới, việc gì cũng cần sức khoẻ mới thành
công...” Sự nghiệp tăng cường và giữ gìn sức khoẻ nhân dân, cải tạo thể
chất cho nòi giống tiên rồng được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt nhiều hy
vọng vào tuổi trẻ. Người rất quan tâm đến công tác phát triển thể chất, tăng

cường sức khỏe cho thanh thiếu niên .
Ngày nay, trong sự nghiệp đất nước đang tiến lên theo hướng công
nghiệp hoá, hiện đại hoá, thì ngành giáo dục và Đào tạo có những bước
mới, mạnh mẽ, trong đó giáo dục thể chất có một vị trí rất quan trọng trong
Trường THCS Lý Tự Trọng
1
PP tuyển chọn & huấn luyện học sinh giỏi TDTT - GV: Lê Viết Sơn
các nhà trường, nhằm chăm sóc phát hiện và đào tạo nhân tài góp phần
giáo dục hoàn thiện về đức, trí, thể, mỹ …
Việc phát triển giáo dục thể chất trong nhà trường có mạnh hay
không điều đó phụ thuộc rất lớn vào vai trò của người giáo viên thể dục.
Các hoạt động như giảng dạy, đào tạo học sinh năng khiếu nếu đội ngũ
giáo viên thể dục có năng lực sự nhiệt tình kèm theo sự đam mê nghề
nghiệp và không ngừng học hỏi sẽ tạo điều kiện nâng cao vai trò vị thế của
môn thể dục trong nhà trường đồng thời tạo nên uy tín được đồng nghiệp ở
các bộ môn khác phải tôn trọng. Công tác bồi dưỡng đội ngũ học sinh giỏi
thể dục thể thao là một trong những yếu tố để khẳng định năng lực trình độ
tay nghề của giáo viên thể dục.
Đã nhiều năm công tác giảng dạy tại trường THCS Lý Tự Trọng xã
Hòa Thành Krông Bông qua các lần bồi dưỡng học sinh giỏi thể dục thể
thao và đã thu được một số kết quả nhất định vì vậy tôi đưa ra một số kinh
nghiệm trong việc phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi TDTT để chúng ta
cùng tham khảo và áp dụng trong công tác giảng dạy và huấn luyện học
sinh giỏi TDTT.
II. Cơ sở lí luận, thực tiễn
1. Cơ sở lí luận
Năng khiếu được đưa lên hàng đầu bởi vì đây là một yếu tố rất quan
trọng, có tính thiên phú, không phải ai muốn cũng được. Ví dụ: một người
có giọng nói ồ ề, khàn khàn thì không thể thành công trong ngành thanh
nhạc mặc dù anh ta có ước vọng trở thành ca sĩ. Hoặc là người có đôi bàn

tay thô kệch vụng về sẽ khó đạt thành công trong lãnh vực hội họa, điêu
khắc hay những ngành nghề cần sự khéo léo và tinh tế của đôi tay.
Khả năng thiên phú không chỉ thể hiện ở mặt thể chất mà còn thể
hiện ở tính chất chẳng hạn như sự thông minh, nhớ giỏi, tính toán, óc sáng
tạo v.v... Chính vì sự định hình năng khiếu như vậy loài người đã có những
thiên tài lỗi lạc ở nhiều ngành khác nhau như Toán Học, Vật Lý Học, Hóa
Học, Vi Trùng Học, Nguyên Tử Học, Nhạc, Họa, Ðiêu khắc, Võ Học....
Khi đã may mắn được trời ban cho một khã năng đặc biệt, bản thân
người ấy phải biết phát hiện và trau dồi, nếu không tài năng non trẻ ấy sẽ
bị lãng quên vào quá khứ. Sự chuyên cần tuy đứng hàng thứ hai nhưng rất
cần thiết có một lập trường kiên định, quyết thực hiện đến cùng mục tiêu
đã đề ra. Nếu không có tính kiên nhẫn để vượt khó thắng khổ trong quá
Trường THCS Lý Tự Trọng
2
PP tuyển chọn & huấn luyện học sinh giỏi TDTT - GV: Lê Viết Sơn
trình học tập và rèn luyện, ta dễ đầu hàng nghịch cảnh để rồi về sau cứ mãi
nuối tiếc vì đã phí hoài một tài năng chớm nở.
Hai yếu tố vừa kể trên có tính chủ quan, trong khi yếu tố thứ ba là
Phương pháp rèn luyện lại có tính khách quan. Nó tùy thuộc vào khả năng
truyền đạt của người Thầy, khả năng nắm bắt tâm lý để có những biện
pháp thích hợp tạo điều kiện cho người học tiếp thu được dể dàng, biết
khuyến khích động viên trước những biểu hiện chán nản lười học, cũng
như biết sáng tạo những bài tập cho phù hợp để từng học sinh được tiến bộ
và phải biết bồi dưỡng những nhân tố xuất sắc để nhanh chóng đào tạo
người tài giỏi cho đất nước .
2. Cơ sở thực tiễn:
Trong thực tế hàng năm tổ chức hội khỏe phù đổng cấp huyện hay
hội thi học sinh giỏi thể dục thể thao (TDTT), nhiều đơn vị rất có tiềm
năng đạt các thành tích cao nhưng đôi lúc chưa có kinh nghiệm hay một số
lí do khách quan khác như điều kiện kinh phí, đường xá đi lại nên khi lựa

chọn đội ngũ đi thi đã đạt thành tích không như mong muốn. Công tác
tham mưu của một số giáo viên thể dục cũng còn hạn chế dẫn đến thành
tích của đơn vị chưa đạt được như mong muốn. Từ những nhận định đó tôi
đã đưa ra một số giải pháp để nhằm nâng cao thành tích của học sinh trong
các cuộc thi thể dục thể thao do huyện tổ chức để quý đồng nghiệp tham
khảo và bổ sung để công tác giáo dục TDTT ngày càng phát triển tropng
nhà trường nói riêng và huyện Krông Bông nói chung.

Trường THCS Lý Tự Trọng
3
PP tuyển chọn & huấn luyện học sinh giỏi TDTT - GV: Lê Viết Sơn
B.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Tuyển chọn học sinh có năng kh iếu .
Vào đầu năm học sau khi đã ổn định nề nếp nhà trường, giáo viên
thể dục cần tham mưu với hiệu trưởng về việc tuyển chọn học sinh để
tham gia dự thi cấp huyện theo kế hoạch của Phòng Giáo Dục. Sau đó
giáo viên tiến hành tuyển chọn học sinh. Giáo viên nên chọn các học sinh
có năng khiếu của trường ở các khối 8,9 đây là lứa tuổi có thể tham dự ở
cấp huyện( tuy nhiên cũng cần tuyển chọn những học sinh có năng khiếu
ở cá khối dưới để tao lớp kế cận). Việc lựa chọn này giáo viên cần căn cứ
vào thành tích các em đạt được trong năm học vừa qua, thông qua kết quả
kiểm tra và kết quả hội khỏe đổng cấp trường và cấp huyện.
Sử dụng các bài kiểm tra để chọn ra những học sinh ưu tú nhất như :
kiểm tra sức nhanh, mạnh bền, mềm dẻo khéo léo, đồng thời kiểm tra bộ
môn thế mạnh mà các em đang theo học hay tập luyện. Thực tế cho thấy
nhiều học sinh khi tham gia các hoạt động ngoại khóa ngoài nhà trường đã
tập luyện được một số môn thể thao đạt thành tích rất tốt.
Chúng ta cần chú ý một điều quan trọng là việc tổ chức hội khỏe
phù đổng cấp trường hàng năm là cơ sở cần thiết để kiểm chứng và tuyển

chọn học sinh giỏi TDTT. Thường thì chỉ thông qua các cuộc thi ta mới có
thể thấy hết được các tố chất thể lực của học sinh hay các năng khiếu tiềm
tàng của các em. Trong những năm qua vẫn có một số đơn vị không tổ
chức hội khỏe phù đổng cấp trường mà việc tham gia cấp huyện là giao
hết cho giáo viên thể dục tự tuyển chọn. Trong quá trình giảng dạy tôi
thấy có một số học sinh có năng khiếu rất tốt nhưng trong quá trình học
các em ít thể hiện ra năng khiếu của các em mà chỉ khi được tham gia các
cuộc thi các em mới thể hiện hết mình. Lí do cũng có thể do các em ngại,
tâm lí rụt rè, hoặc chưa ý thức được về sự yêu thích bộ môn thể dục… Vì
vậy việc tổ chức hội khỏe phù đổng cấp trường là rất cần thiết.
Sau khi đã tuyển chọn được học sinh giáo viên dựa vào kết quả cuộc
thi năm trước để chọn ra các học sinh tham gia các nội dung của năm nay.
Làm được việc này thì trong cuộc thi của năm trước giáo viên cần ghi lại
các kết quả cao nhất của học sinh các trường đã đạt được để làm căn cứ
tuyển chọn cho năm học tiếp theo.
Trường THCS Lý Tự Trọng
4
PP tuyển chọn & huấn luyện học sinh giỏi TDTT - GV: Lê Viết Sơn
2.Tiến hành luyện tập
Sau khi tiến hành các khâu tuyển chọn và xác định nội dung tham gia
và học sinh tham gia nội dung phù hợp, giáo viên tiến hành lên lịch tập
luyện cho học sinh. Đây là công việc mà phần lớn giáo viên ít thực hiện vì
nó chiếm rất nhiều thời gian của giáo viên. Tuy nhiên nếu học sinh có
thành tích thì uy tín của giáo viên sẽ được nâng cao đồng thời trong các đợt
xét khen thưởng, thi đua chúng ta sẽ được đề cử qua đó cũng bù đắp được
phần nào công sức bỏ ra luyện tập cho học sinh. Như chúng ta biết, muốn
thi đấu đạt thành tích cao thì công việc đầu tiên của người huấn luyện viên
là phải tổ chức tập luyện cho vận động viên. Công tác huấn luyện cũng
như “con dao hai lưỡi”, nếu huấn luyện đúng thì thành tích lên, huấn luyện
sai thì thành tích không lên, thậm chí đi xuống. Vậy để công tác huấn

luyện mang lại hiệu quả, đạt được thành tích cao trong thi đấu, trước hết
cần phải chú ý những vấn đề cơ bản sau đây:
• -Tập luyện phải tăng dần khối lượng, cường độ một cách từ từ
(khi vận động viên thích nghi với bài tập cũ, ta tiến hành cho tập
bài mới khó hơn.
• Phải kết hợp được giữa tập luyện với hồi phục, tùy thuộc vào
trình độ của từng vận động viên (có thể nghỉ ngơi từ 30’’ đến 01
buổi) và hồi phục vượt mức (nghỉ ngơi từ 02 đến 03 ngày).
• Phải căn cứ vào lượng vận động (chạy được bao nhiêu km/ 1
buổi, có tập luyện thường xuyên hay không, trình độ hiện đạt ở
mức nào.) trên cơ sở đó, giáo viên đưa ra một lượng vận động
(khối lượng, cường độ) hợp lý cho từng học sinh.
• Phải căn cứ thời gian từ lúc tập luyện đến lúc thi đấu ngắn hay
dài (1 tháng hay nhiều tháng...). Nếu chúng ta không tuân thủ các
nguyên tắc trên, khi huấn luyện sẽ làm cho học sinh bị xuống
sức, giảm thành tích dẫn đến học sinh thi đấu thành tích kém
thậm chí không thể thi đấu được.
Tiếp theo cần hướng dẫn học sinh tập luyện ở nhà chúng ta thấy cần
phải xây dựng cho học sinh có ý thức tự giác tập luyện để nâng cao kỹ
năng kỹ xảo vận động đồng thời tạo cho học sinh đam mê bộ môn mình
theo đuổi.
Trong tập luyện giáo viên cần lên lịch tập luyện cụ thể để không làm
ảnh hưởng đến học tập các môn khác của các em. Cần căn cứ vào thời gian
thi đấu của học sinh là vào tháng nào, mùa nào để đưa ra các bài tập phù
Trường THCS Lý Tự Trọng
5