Sáng kiến kinh nghiệm, SKKN : Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học

ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN THANH XUÂN
TRƯỜNG TIỂU HỌC THANH XUÂN TRUNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT
MÔN ĐÁ CẦU Ở TIỂU HỌC
Lĩnh vực

: Thể dục

Cấp học

: Tiểu học

Tên Tác giả

: Nguyễn Trung Quảng

Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Thanh Xuân Trung
Chức vụ

: Giáo viên thể dục

NĂM HỌC 2019 -2020


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
1. PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Lý do chọn đề tài:
Sức khỏe là vốn quý của con người để có thể lao động, học tập tốt và đạt
kết quả cao thì phải dựa trên cơ sở của nhiều yếu tố. Trong đó yếu tố sức khỏe là

nền tảng của sự thành cơng, có sức khỏe chúng ta có thể xây dựng đất nước, tổ
quốc. Đặc biệt là trong xã hội ngày nay TDTT ngày càng đáp ứng đầy đủ hơn về
nhu cầu vui chơi giải trí, rèn luyện thân thể, tập luyện TDTT khơng chỉ phát
triển các tố chất thể lực như: sức nhanh, sức mạnh, sức bền, mềm dẻo khéo léo,
mà thông qua tập luyện TDTT đã rèn luyện cho người tập không những phẩm
chất như: lòng dũng cảm, đạo đức, tinh thần đồng đội, sự kiên trì nhẫn nại, sự
can đảm vượt khó.
Để ngày mai xã hội có những nhân tài tốt, có những cơng dân tốt thì ngay từ
ngày hơm nay chúng ta phải đào tạo những thế hệ trẻ có kiến thức,có phẩm chất
đạo đức tốt,có sức khỏe tốt. Giáo dục trí tuệ phải đi đơi với giáo dục thể chất.
Hai mặt này phải tiến hành song song và quan hệ chặt chẽ với nhau tạo nên sự
phát triển toàm diện cho trẻ. Chính vì vậy nhiệm vụ giáo dục cho học sinh luôn
luôn được xã hội quan tâm.
Đối với Việt Nam đá cầu là môn thể thao mũi nhọn, phong trào tập luyện
đá cầu đã dần phát triển từ thành thị đến nông thôn, đặc biệt là phát triển mạnh
mẽ trong trường học. Bộ giáo dục đã đưa vào mơn học chính thức từ cấp tiểu
học đến trung học phổ thông.
Như chúng ta đã biết giáo dục thể chất là một trong những nội dung
những nhiệm vụ của giáo dục thể chất là hình thành cho học sinh sự nhanh nhẹn,
khéo léo, tăng cường khả năng phối hợp vân động, tăng cường sức khỏe, đồng
thời thơng qua đó giáo dục cho học sinh phát triển một cách toàn diện về đức,
trí, lao, thể , mỹ...
Đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học là sự hiếu động, thích sự mới
lạ trong các bài tập. Vì vậy, trong mơn thể dục không nên sử dụng các bài tập
một cách đơn thuần, máy móc gây cho học sinh sự nhàm chán dẫn đến hiệu quả
của tiết học thể dục chưa cao. Mặt khác trong một tiết học cũng có những em
học sinh nhận thức nhanh, những em nhận thức chậm, những em có sức khỏe tốt
những em có sức khỏe yếu...
Chính vì vậy nhận thức được tầm quan trọng về nâng cao chất lượng giáo
dục thể chất cho học sinh tiểu học, đặc biệt là nâng cao hiệu quả của việc giảng

dạy kỹ thuật tâng cầu cho học sinh lớp 5. Tơi ln trăn trở và tìm tịi các bài tập
bổ trợ phù hợp với lứa tuổi cũng như đặc điểm tâm sinh lý của học sinh để giờ

- 1/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
dạy đạt hiệu quả cao nhất. Chính vì những lý do trên tơi đã chọn đề tài “Một số
bài tập giúp học sinh học tốt mơn đá cầu ở cấp tiểu học”.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Với mục đích tạo một giờ học đạt hiệu quả cao các bài tập không chỉ được
thực hiện một cách máy móc, phức tạp khiến cho học sinh khó hiểu. Tôi lựa
chọn một số bài tập bổ trợ phù hợp với sự nhận thức, đặc điểm tâm sinh lý và
cấu trúc cơ thể của học sinh. Qua đó tơi muốn nâng cao chất lượng giảng dạy
cũng như chất lượng học tập của học sinh giúp các em học sinh nhanh chóng
hình thành kỹ thuật đá cầu đồng thời cũng nhằm nâng cao chất lượng thi đấu
môn đá cầu cho học sinh trường Tiểu Học Thanh Xuân Trung.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Là một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp Tiểu học.
1.4. Nhiệm vụ nghiên cứu.
Để hồn thành đề tài này tơi xác định nhiệm vụ sau.
+ Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc lựa chọn một số bài tập giúp học sinh
học tốt môn đá cầu trong giờ thể dục.
+ Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập phù hợp với học sinh tiểu học.
1.5. Phương pháp nghiên cứu.
Để giải quyết nhiêm vụ của đề tài tơi đó sử dụng các phương pháp nghiên
cứu sau.
+ Phương pháp nghiên cứu và tổng hợp tài liệu:
Nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến đề tài nhằm nâng cao hiệu quả
của việc giảng dạy và học tập kỹ thuật đá cầu ở lớp 5. Tìm hiểu về đặc điểm tâm

sinh lý lứa tuổi, tìm hiểu về những bài tập bổ trợ đá cầu ở lớp 5 ( các tài liệu liên
quan như sách tâm lý học tiểu học, sinh lý, lý luận và phương pháp thể dục, sách
thể dục và phương pháp dạy học tiểu học, giáo trình đá cầu của trường đại học
sư phạm thể dục thể thao Hà Nội...)
+ Phương pháp quan sát sư phạm.
Quan sát giờ tập luyện của các em học sinh lớp 5a1 trường tiểu học Thanh
Xuân Trung để đánh giá hiệu quả của bài tập cũng như sự tiến bộ của học sinh
trước và sau buổi tập. Từ đó tơi có sự điều chỉnh trong các phương pháp bài dạy.
+ Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
Sau khi sác định và lựa chọn một số bài tập bổ trợ phù hợp với học sinh
tơi đó tiến hành thực nghiệm trên hai mẫu giáo án:
+ Lớp 5a3 tập luyện bình thường theo nội dung và giáo án giờ học chính
khóa.

- 2/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
+ Lớp 5a1 tập luyện theo nội dung, phương pháp đó được tơi lựa chọn
trong giờ thể dục.
1.6. Tổ chức nghiên cứu.
Tôi tổ chức nghiên cứu theo từng giai đoạn:
- Giai doạn 1: Từ tháng 9 đến tháng 11 năm 2019.
+ Phân tích lý luận thực tiễn, xác định hướng nghiên cứu chọn đề tài .
+ Xác định nhiệm vụ nghiên cứu chọn phương pháp nghiên cứu, đối tượng
nghiên cứu, chuẩn bị cơ sở vật chất.
- Giai đoạn 2: Từ tháng 11 đến tháng 12 năm 2019.
+ Phân tích tổng hợp tài liệu.
- Giai đoạn 3: Từ tháng 12 năm 2019 đến tháng 03 năm 2020.
+ Lựa chọn các bài tập phù hợp với đối tượng nghiên cứu.

+ Thu thập và xử lý số liệu
+ Viết kết luận và kiến nghị.
+ Đánh máy, hoàn thiện đề tài.

- 3/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học

2. PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
2.1. Một số vấn đề lý luận cơ bản của đề tài nghiên cứu
2.1.1. Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi
* Đặc điểm về cơ thể.
- Hệ xương cịn nhiều mơ sụn, sương sống, sương hơng, sương chân,
sương tay đang trong thời kỳ phát triển (thời kỳ cốt hóa) nên dễ bị cong vẹo, gẫy
dập..Vì thế mà trong các hoạt động vui chơi của các em cha mẹ và thầy cô cần
phải chú ý quan tâm, hướng các em tới các hoạt động vui chơi lành mạnh, an
toàn.
Xương các chi đặc biệt là sự phát triển các xương nhỏ ở cổ tay, cổ chân có
tính chất sụn nhiều hơn do chưa cốt hóa hồn tồn. Vì vậy trong quá trình dạy
học giáo viên nên tìm hiểu và điều chỉnh lượng vận động bài tập để tránh các em
vận động quá sức.
Hệ cơ đang trong thời kỳ phát triển mạnh mẽ nên các em rất thích các trị
chơi vận động như chạy, nhảy, nơ đùa. Đặc điểm hệ cơ của học sinh tiểu học do
các sợi cơ nhỏ, yếu, chứa nhiều nước vì vậy khi vận động chóng mệt mỏi nhưng
do sự hiếu động cũng như khả năng cảm nhận sự mệt mỏi của học sinh cũng
chậm bởi vậy giáo viên cần quan sát và phát hiện những biểu hiện mệt mỏi để
nhắc nhở và điều chỉnh cho phù hợp.
* Đặc điểm hệ tim mạch:
Trái tim được cấu tạo bởi khối cơ vân đặc biệt, đòi hỏi cần có sức làm

việc lâu dài (suốt đời) nên tim phải được nuôi dưỡng bảo đảm. Ở lứa tuổi học
sinh tiểu học, tim cịn chưa phát triển hồn thiện, khả năng co bóp mạnh mẽ nhất
ở tuổi dậy thì. Trọng lượng tim của các em trên 6 - 7 tuổi nặng 92,3gam, của em
gái nặng 87,5 gam. Do cơ tim phát triển chưa hoàn thiện và đầy đủ, nên lực co
bóp yếu. Khối lượng tim của các em so với khối lượng toàn thân tương đối lớn
hơn người đã trưởng thành.
Trong quá trình luyện tập TDTT, học sinh tiểu học được hướng dẫn theo
chương trình phù hợp sẽ tạo điều kiện rèn luyện dần dần sức chịu đựng và làm
việc của trái tim và mạch máu. Mạch máu được tăng cường khả năng co dãn,
điều hồ, kích thích tủy xương sản sinh lượng hồng cầu tương xứng, đáp ứng
yêu cầu hoạt động, nâng cao khả năng hoạt động vận động cho các em.
* Đặc điểm hệ hô hấp
Trong độ tuổi học sinh tiểu học, hệ hô hấp đang ở thời kỳ hoàn thiện,
chuyển từ thở kiểu bụng sang thở kiểu ngực. Lồng ngực phát triển chưa hoàn
thiện.
- 4/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
Vì vậy, việc tổ chức, hướng dẫn tập luyện TDTT thường xuyên cho học
sinh tiểu học có vị trí quan trọng khơng chỉ giúp các em làm quen với các hoạt
động vận động ngày một khó, mà cịn tạo điều kiện để hệ hơ hấp của các em
được nâng dần khả năng làm việc, phát triển ngày một hoàn thiện từ cấu trúc
xoang mũi, phổi, lồng ngực, các cơ hô hấp.
Trong khi tổ chức, giáo dục, rèn luyện TDTT cho học sinh tiểu học, người
giáo viên cần thường xuyên nhắc nhở các em có thói quen thở sâu, thở bằng
mũi, thở ở nơi thoáng mát, khơng khí trong sạch, đồng thời chú ý giữ vệ sinh
mũi, tập tư thế đi, đứng làm việc đúng, kết hợp với cách thở nhịp nhàng và sâu,
hạn chế các ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của lồng ngực và tránh thói quen
khơng kết hợp thở khi thực hiện kỹ thuật, động tác TDTT, học tập và lao động.

*Đặc điểm hệ thần kinh
Hệ thần kinh là một hệ cơ quan phân hóa cao nhất trong cơ thể người, ở
dưới dạng ống và mạng lưới đi khắp cơ thể, được cấu tạo bởi một loại mô
chuyên biệt là mô thần kinh. Ở lứa tuổi học sinh tiểu học, quá trình hưng phấn
chiếm ưu thế, các em rất yêu thích hoạt động, vui đùa.. điều đó là nguyên nhân
dễ dẫn đến hệ thần kinh sớm xuất hiện mệt mỏi. Ở lứa tuổi này nếu yêu cầu các
em liên tục suy nghĩ, lo lắng “triền miên” đến bài vở, tập trung chú ý, làm việc
một cách quá sức sẽ dẫn đến tình trạng khó thở, chóng quên, từng bước đưa đến
suy nhược thần kinh. Mặt khác, tình trạng đó kéo dài là nguyên nhân tạo nên
nhiều ảnh hưởng không tốt cho sự phát triển sức khoẻ bình thường, năng lực làm
việc, học tập của học sinh.
Trong quá trình giáo dục, giảng dạy TDTT, giáo viên cần biết phân biệt các
loại hình thần kinh của từng học sinh để có phương pháp giáo dục phù hợp, có
hiệu quả.
2.1.2. Đặc điểm về tâm lý
Đặc điểm tâm lý, biểu hiện đặc trưng của nhân cách học sinh tiểu học là
tính hồn nhiên, mang nặng màu sắc cảm tính. Dù sự phát triển nhân cách của
học sinh mang tính chất tương đối “êm đềm”, “phẳng lặng”, nhưng trong giai
đoạn này, sự hình thành nhân cách của các em diễn ra khá rõ nét. Vào học lớp 1
của bậc Tiểu học là một bước ngoặt trong đời sống của trẻ, các em tiến hành
hoạt động mang tính chất nghiêm chỉnh, phải thiết lập những mối quan hệ với
giáo viên, bạn bè cùng lớp.
* Tính cách
Tính cách của trẻ em thường được hình thành rất sớm ở thời kỳ trước tuổi
học. Bằng quan sát, chúng ta thấy có em thì trầm lặng, có em thì sơi nổi, mạnh

- 5/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học

dạn, có em thì nhút nhát. Song những nét tính cách của các em mới được hình
thành, chưa ổn định, có thể thay đổi dưới tác động giáo dục của gia đình.
Vì thế, đơi khi ta có thể nhầm tưởng các trạng thái tâm lý tạm thời là những
nét tính cách. Những đặc điểm của hoạt động thần kinh cấp cao biểu lộ rõ ràng
trong hành vi của các em. Ví dụ: tính nhút nhát, tính cơ độc có thể là sự biểu
hiện trực tiếp của thần kinh yếu; tính nóng nẩy, khơng bình tĩnh, có thể là sự
biểu hiện q trình ức chế thần kinh yếu.
* Nhu cầu nhận thức
Trí nhớ của các em được xây dựng trên cơ sở mới của quá trình học tập.
Đối với học sinh tiểu học, nhu cầu này có ý nghĩa quan trọng đặc biệt đối với sự
phát triển trí tuệ. Các em khơng có nhu cầu nhận thức thì cũng chẳng có tính tích
cực trí tuệ. Vào học tiểu học nếu khơng có nhu cầu nhận thức, học sinh nghĩ
rằng mình học vì cha mẹ, vì thầy cơ giáo hay vì cái gì đó chứ khơng phải vì bản
thân mình.
Giáo viên tiểu học phải biết cách làm cho trẻ tin vào khả năng nhận thức
của mình. Tất nhiên, con người khơng có sự ngang bằng về năng lực. Song học
sinh có sức khoẻ bình thường đều có khả năng lĩnh hội chương trình học tập.
Ngay cả khi gặp trường hợp có học sinh học yếu, bằng cách này hay cách khác,
giáo viên phải tạo cho em niềm tin rằng em có thể học tốt hơn nếu em nỗ lực
trong học tập.
* Tình cảm
Tình cảm là một mặt rất quan trọng trong đời sống tâm lý nói chung và
nhân cách nói riêng. Đối với học sinh tiểu học, tình cảm cịn có vị trí đặc biệt vì
nó là khâu trọng yếu gắn liền nhận thức với hoạt động của trẻ em. Tình cảm tích
cực khơng chỉ kích thích trẻ em nhận thức mà còn thúc đẩy các em hoạt động.
* Sự phát triển của năng khiếu
Ở tuổi học sinh tiểu học, có thể thấy cả những biểu hiện ban đầu của
những năng lực trí tuệ đặc biệt. Các cơng trình nghiên cứu của I.V.Đubrơvina đã
chứng tỏ rằng người ta đã phát hiện được lĩnh vực hoạt động tối ưu ở nhiều học
sinh. Điều đó xác nhận trong điều kiện dạy học và giáo dục hiện nay, ngay ở đầu

bậc tiểu học, học sinh có thể có những biểu hiện sơ đẳng, mang tính chất mầm
mống khơng chỉ của năng khiếu nghệ thuật, thể dục thể thao, mà cả những năng
khiếu trí tuệ đặc biệt.
Từ đặc điểm trên, dựa trên cơ sở tâm sinh lý, tôi đã lựa chọn một số bài
tập trong giờ thể dục nhằm tạo hứng thú học tập cho HS. Đặc biệt, các bài tập
này tạo hứng thú giúp các em phát triển thể lực chung, phát triển toàn diện con
người, phát triển toàn diện thể chất, luyện một cách hăng say.
- 6/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
2.1.3. Cơ sở lý luận của việc lựa chọn một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao
chất lượng môn đá cầu.
Giáo dục thể chất nói chung và mơn học thể dục nói riêng ln giữ
vai trò đặc biệt quan trọng trong việc phát triển toàn diện con người về mọi mặt.
Tập luyện và thi đấu thể dục thể thao là biện pháp cơ bản tác động tích cực đến
sức khỏe học sinh.
Do yêu cầu của xã hội ngày nay, ngoài các yêu cầu chung về phẩm
chất chính trị, đạo đức lối sống, học sinh còn phải để giáo dục để trở thành một
con người phát triển toàn diện về mọi mặt với sự năng động, sáng tạo. Mặt khác
TDTT đang trên đà phát triển mạnh mẽ, là bộ mặt của mọi tổ chức xã hội và của
đất nước. Vì vậy phong trào tập luyện và thi đấu TDTT nói chung và đá cầu nói
riêng đang là nhiệm vụ quan trọng và cần thiết của bất cứ cá nhân, tổ chức xã
hội nào cũng phải thực hiện nhằm phát hiệnđào tạo và bồi dưỡng nhân tài cho tổ
chức và cho đất nước.
 Nguồn gốc môn đá cầu.
Đá cầu được hình thành và phát triển từ những trị chơi dân dan dưới hình
thức tung cầu và truyền cầu…
Đá cầu có một q trình phát triển thăng trầm theo lịch sử dựng nước và
giữ nước của dân tộc. Có thời kỳ phát triển rưc rỡ từ vua quan quý tộc đến tầng

lớp nhân dân lao động, từ thành thị đến nông thôn, từ miền xuôi đến miền
ngược… ở đâu môn đá cầu cũng được ưa chuộng.
Ngày 14/8/1985 bộ luật đầu tiên của môn đá cầu ra đời, mặc dù lúc này
luật cũng đơn giản chưa đầy đủ xong nó đó đánh dấu một bước ngoặt trong lịch
sử phát triển của môn đá cầu. Đây là một luật đầu tiên được ban hành trên phạm
vi tồn quốc.
Mơn đá cầu là một môn thể thao dân tộc trong hệ thống các môn thể thao
quốc gia.là một trong những nội dung để rèn luyện giáo dục thể chất cho học
sinh
 Ý nghĩa, tác dụng của kỹ thuật tâng cầu.
Kỹ thuật tâng cầu là một trong những kỹ thuật phòng thủ nhằm mục tiêu
ngăn cản những đường cầu tấn công của đối phương, nếu thực hiện tốt kỹ thuật
này có thể chuyển từ thế phịng thủ sang tấn cơng và ghi điểm.
 Đặc trưng của đá cầu.
Khi thực hiện kỹ thuật đá cầu địi hỏi người tập phải có sự tập trung và độ
chính xác rất cao, phải có sự khéo léo phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận
trên cơ thể để giữ được thăng bằng cho cơ thể.
Phân loại đá cầu gồm các kĩ thuật:
- 7/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
+ Phát cầu thấp chân chính diện:
Chuẩn bị: Chân trước chân sau, chân phát cầu để phía sau, bàn chân
vng góc với đường biên ngang và cách đường giới hạn khu phát cầu khoảng
20 cm. Mũi bàn chân sau chống đất và hơi xoay ra phía ngồi sao cho trục của
hai bàn chân hợp thành một góc 45 độ và hai ngón chân cách nhau một khoảng
40 cm. Trọng tâm cơ thể dồn vào chân trước.
+ Phát cầu thấp chân nghiêng mình:
Chuẩn bi: Chân trước chân sau. Bàn chân trước hợp với đường biên ngang

một góc 45 độ, mũi bàn chân cách đường giới hạn khoảng 50 cm. Thân trên
xoay sang phải sao cho trục vai gần như vng góc với đường biên ngang.
+ Phát cầu cao chân chính diện:
Chuẩn bị: Chân trước chân sau, chân phát cầu để phía sau, bàn chân đặt
vng góc với đường biên ngang, mũi bàn chân cách đường biên ngang khoảng
20 cm và mép ngoài của bàn chân cách đường giới hạn khu vực phát cầu khoảng
20 cm. Mũi bàn chân sau chống đất và hơi xoay ra phía ngồi, hay gót chân cách
nhau khoảng 35cm – 45 cm. Tay cầm cầu để trước ngực, thân người hơi khom
+ Phát cầu cao chân nghiêng mình:
Chuẩn bị: Chân trước chân sau, bàn chân trước hợp với đường biên ngang
một góc 45 độ. Thân trên xoay sang phải (nếu chân phát cầu là bên phải), trục
vai vng góc với đường biên ngang.
+ Kỹ thuật tâng cầu bằng mu bàn chân:
Chuẩn bị hai chân đứng rộng bằng vai, mũi chân thuật đặt sau gót
chân trước khoảng một bàn chân, hai đầu gối hơi khuỵu, trọng tâm cơ thể dồn
vào chân trước. Tung cầu lên khoảng 0,5m, khi cầu rơi xuống dùng mu bàn chân
đá cầu cho cầu bay lên cao qua lưới sang sân đối phương.
+ Kỹ thuật tâng cầu bằng má trong, má ngoài bàn chân.
Chuẩn bị: Hai chân đứng rộng bằng vai. Tay thuận cầm cầu ngang với
thắt lưng và hướng về phía trước. Tâng cầu lên cao và mắt hướng theo cầu.
+ Kỹ thuật tâng cầu bằng đùi
Chuẩn bị: Chân trước chân sau, phần thân người đứng thẳng và mắt nhìn
về phía trước. Dùng đùi để nâng cầu lên phía trước và song song với mặt đất.
Đối với học sinh tiểu học, các em chủ yếu sử dụng kỹ thuật tâng cầu bằng
đùi và mu bàn chân.
2.2. Thuận lợi và khó khăn:
2.2.1. Thuận lợi:
- Trường tiểu học Thanh Xuân Trung có bề dày thành tích. Phần lớn học
sinh rất u thích mơn học Thể dục, đặc biệt là mơn thể thao tự chọn đá cầu.
- 8/18 -

Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
Điều kiện sân bãi thoáng mát, cơ sở vật chất được đầu tư xây dựng đủ tiêu chuẩn
cho học sinh tập luyện, trường có giáo viên chuyên trách TDTT, tạo điều kiện
thuận lợi trong công tác giảng dạy.
- Với chương trình học như hiện nay thì việc giúp các em học sinh học
tập, luyện tập TDTT đang được xã hội rất quan tâm và khuyến khích. Đặc biệt,
Bộ giáo dục - Đào tạo có chủ trương khuyến khích và phổ biến rộng rãi việc tổ
chức và hướng dẫn rèn luyện TDTT trong trường học nhằm phát triển một cách
toàn diện cho các em học sinh.
- Hiện nay, chương trình học thể dục của học sinh tiểu học được tăng
cường thêm tiết hướng dẫn học tạo điều kiện thuận lợi về thời gian cho giáo viên
giảng dạy và học sinh tập luyện TDTT.
- Do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi nên học sinh tiểu học rất hiếu động,
thích vận động, thích khám phá những mơn thể thao mới phù hợp với bản thân.
2.2.2 Khó khăn
- Mỗi học sinh có những sở trường, năng khiếu khác nhau.
- Giờ học thể dục chủ yếu là tập luyện vì thế các nội dung được lặp đi lặp
lại nhiều lần. Hệ thần kinh của trẻ em lứa tuổi tiểu học chưa bền vững, nếu thực
hiện lặp lại nhiều lần nội dung nào đó sẽ gây chán nản cho học sinh.
Vậy làm thế nào để tạo được giờ học không bị nhàm chán? Với những suy
nghĩ trăn trở của một người giáo viên, tôi nhận thấy rằng khi dạy học sinh theo
phương pháp cũ là tập luyện, thì bên cạnh những học sinh tiếp thu nhanh, có sở
trường , có năng khiếu, cịn có một số em tiếp thu cịn chậm, uể oải, không tập
trung, miễn cưỡng học mà thôi. Các em khơng thấy rõ tầm quan trọng, lợi ích
của việc tập luyện thể dục có tác động đến sức khoẻ của chính bản thân mình để
giúp cho việc học tập các mơn khác được tốt hơn.
Trước thực trạng đó, sau một thời gian nghiên cứu và tham khảo các tài
liệu và với chủ trương của Bộ Giáo dục và Sở Giáo dục tôi đã mạnh dạn lựa

chọn một số bài tập bổ trợ nhằm giúp học sinh tiếp thu động tác phát cầu nhanh
hơn tạo cho học sinh hứng thú tập luyện, tạo khơng khí sơi nổi để giờ học luôn
tạo được kết quả tốt nhất.
2.3. Nội dung các phương pháp được lựa chọn
STT
1.
2.

Tên phương pháp
Tập co duỗi mũi chân
Tung cầu theo phương
thẳng đứng

Mục đích
Nhằm hình thành cho học sinh động tác duỗi
mũi chân đúng hướng.
Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực
hiện động tác tâng cầu tiếp theo.
- 9/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
3.
4.
5.

Tâng cầu bằng đùi

Nhằm giúp học sinh hình thành kỹ năng đỡ
cầu bằng đùi.

Tâng cầu bằng mu bàn Giúp học sinh tạo cảm giác và xác định được
chân
điểm tiếp xúc của cầu khi bay đến.
Phát cầu bằng mu bàn Giúp học sinh rèn luyện sự chú ý và phán
chân
đoán điểm rơi của cầu khi bay đến.

Để kiểm định các các bài tập đã được lựa chọn, với mục đích tạo một giờ
học sơi nổi, khích lệ được hứng thú học tập và nâng cao khả năng tâng cầu của
học sinh, tôi đã tiến hành như sau:
* Tập co duỗi mũi chân :

- Mục đích: Nhằm hình thành cho học sinh động tác duỗi mũi chân đúng
hướng
- Yêu cầu: Học sinh đứng một tay vịn vào vai nhau sao cho khi thực hiện
mũi bàn chân hướng thẳng phía trước
- Cách thực hiện: Tư thế chuẩn bị học sinh đứng một chân co sao cho đùi
vng góc với thân người, nhịp một bật mạnh cẳng chân, duỗi mũi bàn chân
thẳng hướng phát cầu, đùi giữ nguyên vị trí, nhịp hai về tư thế chuẩn bị
*Tung cầu theo phương thẳng đứng.

- 10/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học

- Mục đích: Nhằm tạo điều kiện thuân lợi cho động tác đá cầu đi
- Yêu cầu: Nghiêm túc thực hiện tung cầu lên cao ra trước một cách
nghiêm túc
- Cách thực hiện: Tung cầu từ sau ra trước, từ dưới lên trên cao khoảng

30cm.
*Tâng cầu bằng đùi

- Mục đích: Nhằm tạo cảm giác khi tiếp xúc với cầu
- Yêu cầu: Chân thuận phía sau hơi co gối, trọng tâm dồn vào chân
trước,tay cùng bên với chân thuận cầm cầu, tay kia buông tự nhiên, mắt nhìn
theo cầu.
- 11/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
- Cách thực hiện: Tung cầu lên cao khoảng 0,3-0,5m, mắt nhìn theo cầu
để dự đoán cầu rơi; di chuyển về hướng cầu rơi, co gối chân thuận, dùng đùi
tâng lên cao; tiếp theo di chuyển theo hướng cầu rơi.
*Tâng cầu bằng mu bàn chân

- Mục đích: Nhằm giúp học sinh tạo cảm giác, hình thành kỹ thuật khi
tiếp xúc với cầu
- Yêu cầu: Học sinh thực hiện đúng kỹ thuật động tác khi tiếp xúc với cầu
- Cách thực hiên: Tung cầu lên cao, mắt nhìn để dự đốn cầu rơi, dùng mu
bàn chân tâng cầu lên cao khoảng 0,5m; khi rơi ở mức hợp lí lại tâng cầu lên,
tiếp theo di chuyển theo hướng cầu rơi để tâng cầu lên.
* Phát cầu bằng mu bàn chân

- 12/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
Mục đích: giúp học sinh taọ cảm giác và xác định phương hướng và điểm
rơi của của cầu khi bay đến.

Yêu cầu: Đứng chân trước chân sau, tay cầm cầu cách thân người 0,3m,
tung cầu theo phương thẳng đứng; khi cầu rơi ra phía trước thì nhanh chóng
duỗi mũi bàn chân tiếp xúc với cầu.
2.4. Tổ chức thực nghiệm khoa học
2.4.1. Mục tiêu:
SKKN này nhằm bổ sung những kiến thức và kĩ năng, đồng thời nhằm
nâng cao chất lượng giảng dạy mơn Thể dục nói chung, nâng cao chất lượng
giảng dạy môn đá cầu của trường Tiểu Học Thanh Xuân trung nói riêng.
2.4.2. Nội dung và cách tiến hành
Tôi đã tiến hành phối kết hợp một số biện pháp và cách thức như sau:
- Mượn và nghiên cứu tài liệu có liên quan đến phương pháp dạy Thể dục
và môn đá cầu. Trên cơ sở đó, tơi lựa chọn để xây dựng cơ sở lí luận cho vấn đề
nghiên cứu.
- Bằng những kinh nghiệm của bản thân và kết hợp với những thơng tin
có chọn lọc qua việc nghiên cứu tài liệu, tôi đã thiết kế một số giáo án có sử
dụng kết quả nghiên cứu của đề tài này.
- Tơi lên tiết dạy chính thức có ứng dụng một số bài tập bổ trơ cho kỹ thuật
phát cầu nhằm tạo hứng thú và nâng cao chất lượng học tập cho học sinh.
- Tiến hành trao đổi, rút kinh nghiệm tiết dạy, rút ra bài học kinh nghiệm.
2.4.3. Thử nghiệm trên tiết dạy
Tôi tiến hành dạy thử nghiệm 2 tiết:
Tiết 1: Ngày dạy: 6 tháng 1 năm 2020
Tiết 2: Ngày dạy: 9 tháng 1 năm 2020
2.5. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm
Sau khi nghiên cứu cơ sở tâm sinh lý lứa tuổi, cơ sở lý luận, trong q trình
thực hiện sáng kiến kinh nghiệm, tơi nhận thấy: học sinh tập luyện rất hưng
phấn sôi nổi, tiếp thu bài học có hiệu quả cao, chăm chỉ tập luyện. Trong mỗi
giáo án, tôi đã sử dụng các phương pháp khác nhau phù hợp với học sinh nhằm
tạo một giờ học nhẹ nhàng, hiệu quả, gây được hứng thú tập luyện cho các em,
giúp các em lĩnh hội kiến thức một cách tốt hơn về năng lực thẩm mỹ, đạo đức,

trí tuệ và thể chất cho học sinh đúng với quan điểm của Đảng và Nhà nước về
mục tiêu giáo dục: “Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển
tồn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp… hình thành
và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân đáp ứng yêu cầu

- 13/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Chuẩn bị cho học sinh những hành trang tốt nhất
cho những năm tháng phát triển sau này của các em.
Đối với việc dạy thể dục, giáo viên bộ môn đã sát cánh cùng với giáo viên
chủ nhiệm luôn giáo dục đạo đức cho học sinh. Kết quả là khơng có học sinh cá
biệt, 100% học sinh thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ của học sinh tiểu học.
Để đánh giá chính xác việc ứng dụng một số bài tập bổ trợ cho kỹ thuật
phát cầu trong giờ thể dục, sau một thời gian ứng dụng cho từng giáo án cụ thể,
tôi đã so sánh mức độ tiến bộ và kết quả tập luyện của các em.
Kết quả cụ thể của học sinh lớp 5A1 (lớp thực nghiệm) và 5A3 (lớp đối
chứng) trước thực nghiệm như sau:
HS hứng thú tập luyện
HS hoàn thành tốt
Lớp
Số HS
bài tập bổ trợ
SL
%
SL
%
5A1
49

37
75,5%
23
46,9%
5A3
47
35
74,5 %
21
44,9 %
Kết quả cụ thể của học sinh lớp 5A1 (lớp thực nghiệm) và 5A3 (lớp đối
chứng) sau thực nghiệm:
HS hứng thú tập luyện HS hoàn thành tốt bài
Lớp
Số HS
tập bổ trợ
SL
%
SL
%
5A1
49
46
93,9%
34
69,4%
5AS3
47
37
78,7%

24
51,1%
Kết quả cụ thể của học sinh lớp 5A1 trước và sau thực nghiệm như
sau:
HS hứng thú tập HS hoàn thành tốt
Thời gian
Lớp Số HS
luyện
bài tập bổ trợ
SL
%
SL
%
Trước thực nghiệm 5A1
49
37
75,5%
23
46,9%
Sau thực nghiệm
5A1
49
46
93,9%
34
69,4%
Với các số liệu thống kê trên, tôi nhận thấy việc đưa các bài tập bổ trợ kỹ
thuật tâng cầu vào trong giờ học đã nâng cao được chất lượng tập luyện của các
em lên nhiều, dường như các em tham gia với tất cả niềm thích thú say mê
không hề gượng ép. Hơn nữa, kết quả tập luyện của học sinh lớp 5A1 được

nâng lên rõ rệt. Điều này khẳng định việc đưa các phương pháp của tôi đạt hiệu
quả cao.
- 14/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
* Kết quả chung của toàn trường
Sau các năm giảng dậy đá cầu cho học sinh khối 5, với niềm đam mê và
quan điểm luôn học hỏi tìm tịi tơi đã có kết quả rất khả quan. Học sinh rất hứng
thú với việc học đá cầu, đa số là các em đều hoàn thành tốt, phát hiện được
nhiều em u thích và có năng khiếu. Tôi nhận thấy không chỉ chất lượng
chuyên môn trong những giờ thể dục được nâng lên, mà phong trào tập luyện
TDTT trong trường tiểu học Thanh Xuân Trung cũng được các em học sinh
tham gia hào hứng sôi nổi .
Tôi hy vọng nếu tiếp tục vận dụng và phát huy những kết quả đạt được
trong đề tài thì chất lượng giáo dục thể chất của trường Tiểu Học Thanh Xuân
Trung ngày càng nâng cao.

- 15/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
3. PHẦN THỨ -KẾT LUẬN,KIẾN NGHỊ:
1. Kết luận
Với những thành tích mà trường đã đạt được, tôi tin rằng mục tiêu giáo
dục của trường Tiểu học Thanh Xuân Trung đã, đang và sẽ tiếp tục phát triển
theo đúng chủ trương của Bộ Giáo dục là giáo dục học sinh phát triển toàn diện
cả về thể chất lẫn tinh thần.
Nội dung là phù hợp với lứa tuổi các em và có hiệu quả rõ rệt trong q
trình dạy học, tạo khơng khí sơi nổi, hưng phấn trong học tập nhằm nâng cao

hiệu quả giờ thể dục nói riêng và góp phần nâng cao chất lượng các môn học
khác. Khi giảng dạy, tôi đã áp dụng trong từng giáo án cụ thể và kết quả này đã
góp phần khơng nhỏ vào sự phát triển tồn diện cho học sinh, làm cho giờ học
đạt kết quả cao hơn, sức khoẻ các em ngày càng được cải thiện hơn và học sinh
của chúng ta vốn đã yêu thích giờ thể dục sẽ yêu thích giờ thể dục hơn nữa. Mặt
khác, nó cịn góp phần thúc đẩy các phong trào học tập của nhà trường lên cao.
2. Kiến nghị
Để tạo hứng thú cho học sinh trong giờ học thể dục, nhằm giúp các em tâp
tốt hơn, nâng cao hiệu quả và thành tích mơn đá cầu, tơi xin có một vài
khuyến nghị sau:
2.1. Đối với trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục:
Nên có thêm các chuyên đề, buổi tập huấn để nhiều giáo viên được tham
dự, trao đổi kinh nghiệm trong công tác giảng dạy môn giáo dục thể chất nói
chung và tổ chức tập luyện mơn đá cầu nói riêng.
2.2. Đối với trường Tiểu học Thanh Xuân Trung
Rất mong Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện hơn nữa về cơ sở vật
chất, bổ sung thêm tài liệu, tư liệu tham khảo về môn đá cầu.

- 16/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học
LỜI CẢM ƠN
Để thực hiện được sáng kiến: “Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá
cầu ở cấp tiểu học”. Tôi xin chân thành cảm ơn các cấp lãnh đạo, các đồng
nghiệp đã giúp đỡ tơi trong q trình nghiên cứu.
Do thời gian có hạn nên bản sáng kiến khơng tránh khỏi thiếu sót. Tơi rất
mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các cấp lãnh đạo và đồng nghiệp để đề
tài của tơi được hồn thiện tốt hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!

Hà Nội ngày tháng năm 2020
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
tôi viết và không sao chép nội dung
của người khác.
Người viết

Nguyễn Trung Quảng

- 17/18 -


Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học

4. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tâm lý học TDTT- Phạm Quang Viễn (1990) - Nhà xuất bản TDTT Hà
Nội .
2. Sinh lý thể thao - Phạm Thị Thiệu (2004) - Nhà xuất bản TDTT Hà Nội.
3. Lý luận và phương pháp TDTT- Nguyễn Mậu Loan (1995) - Nhà xuất
bản TDTT Hà Nội.
4. Giáo trình mơn đá cầu – Trường Đại Học sư phạm TDTT
5. Tâm lý học TDTT- NXB TDTT- 1990 -TS Phạm Ngọc Viễn.
6. Học thuyết huấn luyện-TS DIEIRICHHARRA- NXB TDTT 1990- do
Trương Anh Tuấn cùng cộng sự dịch.
7. Sinh lý học lứa tuổi trong hoạt động TDTT- Tập thể tác giả- NXB
TDTT Hà Nội 1995.
8. Tâm lý học lứa tuổi- Dịch Nguyễn Chu Văn- NXB GDH Hà Nội.
9. Lý luận và phương pháp thể thao trẻ - Dịch Nguyễn Quang Hưng.

- 18/18 -

Một số bài tập giúp học sinh học tốt môn đá cầu ở cấp tiểu học

MỤC LỤC
1. PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................1
1.1. Lý do chọn đề tài:......................................................................................1
1.2. Mục đích nghiên cứu..................................................................................2
1.3. Đối tượng nghiên cứu................................................................................2
1.4. Nhiệm vụ nghiên cứu..................................................................................2
1.5. Phương pháp nghiên cứu...........................................................................2
1.6. Tổ chức nghiên cứu....................................................................................3
2. PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ..................................................4
2.1. Một số vấn đề lý luận cơ bản của đề tài nghiên cứu..................................4
2.1.1. Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi...............................................4
2.1.2. Đặc điểm về tâm lý..............................................................................5
2.1.3. Cơ sở lý luận của việc lựa chọn một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao
chất lượng mơn đá cầu..................................................................................7
2.2. Thuận lợi và khó khăn:..............................................................................8
2.2.1. Thuận lợi:............................................................................................8
2.2.2 Khó khăn..............................................................................................9
2.3. Nội dung các phương pháp được lựa chọn................................................9
2.4. Tổ chức thực nghiệm khoa học................................................................13
2.4.1. Mục tiêu:............................................................................................13
2.4.2. Nội dung và cách tiến hành...............................................................13
2.4.3. Thử nghiệm trên tiết dạy...................................................................13
2.5. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm..............................................................13
* Kết quả chung của toàn trường................................................................15
3. PHẦN THỨ -KẾT LUẬN,KIẾN NGHỊ:....................................................16
1. Kết luận.......................................................................................................16

2. Kiến nghị.....................................................................................................16
4. TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................18
MỤC LỤC..............................................................................................................................................19

- 19/18 -