Bài giảng GIAO AN SU 8 TIET 40 - 41

Tiết 40 Ngày soạn:
Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỷ XIX
I/ Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua Hàm Nghi ra Chiếu hầu v -
ơng
A/ Mục tiêu
+ Kiến thức: Học sinh cần nắm đợc
- Nguyên nhân và diễn biến vụ biến kinh thành Huế 5-7-1885 đó là sự kiện mở đầu của phong
trào Cần Vơng chống Pháp cuối XIX
- Những nét khái quát nhất của phong trào Cần Vơng
- Vai trò của các văn thân sỹ phu yêu nớc trong phong trào Cần Vơng:
+ T tởng:
Giáo dục cho học sinh lòng yêu nớc, tự hào dân tộc.
+ Kỹ năng: Biết chọn lọc những t liệu lịch sử để tờng thuật những cuộc khởi nghĩa và sự kiện tiêu
biểu.
B/ Thiết bị T liệu
- Lợc đồ vụ biến kinh thành Huế(5-7-1885)
- Chân dung vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết.
C/ Tiến trình
1. ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
Trình bày nội dung chủ yếu của Hiẹp ớc Hác Măng(1883) và Hiệp ớc Patơ nốt (1884)?Suy nghĩ
của em về triều đình Huế qua 2 hiệp ớc trên
3. Bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Mục tiêu: Trình bày trên lợc đồ cuộc phản
công của quân Pháp ở kinh thành Huế.
Hoạt động 1: Bối cảnh
- Giới thiệu bài: Giáo viên dẫn dắt
- Giáo viên yêu cầu học sinh đọc SGK mục 1
? Em hãy trình bày bối cảnh lịch sử của vụ
binh biến kinh thành Huế (5-7-1885)

? Phe chủ chiến đã làm gì?
? Thái độ của Pháp lúc này nh thế nào?
Giáo viên giải thích thêm: Sau hai điều ớc
Triều đình Huế đã bị phân hoá thành 2 bộ
phận:
Phe chủ hoà(đa phần)
Một bộ phận nhỏ hình thành phe chủ
chiến
Hoạt động 2: Diễn biến
? Em hãy trình bày diễn biến của vụ biến kinh
thành Huế (5-7-1885)
? Tình hình quân Pháp lúc đầu nh thế nào?
? Sau đó Pháp đã có hành động ra sao?
Giáo viên giải thích thêm về phe chủ chiến
Nội dung kiến thức chuẩn
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ
chiến ở Huế tháng 7-1885
+ Bối cảnh:
- Triều đình: Sau hai điều ớc Hác Măng và Patơ
nốt, phe chủ chiến vấn có hy vọng giành lại
quyền thống trị từ tay Pháp khi có điều kiện.
Họ xây dựng lực lợng tích trữ lơng thực
khí giới
Đa Hàm Nghi lên ngôi vua
Chuẩn bị phản công
- Pháp: Lo sợ, tìm cách tiêu diệt phe chủ chiến
+ Diễn biến
- Đêm 4 rạng sáng 5-7-185 vụ biến kinh thành
bùng nổ?
- Tôn thất thuyết chủ động hạ lệnh tấn công

đồn Mang Cá và toà Khâm sứ.
- Pháp: Lúc đầu hoảng hốt, rối loạn
=> Sau đó nhờ có u thế về vũ khí chúng phản
công chiếm kinh thành Huế.

2. Phong trào Cần V ơng bùng nổ và lan rộng .
Mục tiêu; Hiểu đợc khái niệm: " Phong trào
Cần Vơng" biết đợc 2 giai đoạn của phong trào
Càn vơng.
Hoạt động 1:
Học sinh đọc mục 2 SGK...
Giáo viên giới thiệu H89( Hàm nghi) và hình
90( Tôn Thất Thuyết), giới thiệu vài nét khái
quát về 2 ông...
? Nguyên nhân nào phong trào Cần vơng bùng
nổ?
? Em hiểu Phong Trào Cần Vơng là nh thế
nào?
Phong trào giúp vua kháng Pháp.
Hoạt động 2:
? Trình bày diễn biến của phong trào Cần V-
ơng?
- Học sinh tóm tắt diễn biến: 2 giai đoạn..
- Mai Xuân Thởng( Bình Định)
- Lê Trung Đình( Quảng Ngãi)
- Nguyễn Xuân Ôn ( Nghệ An)
? Tại sao phong trào chỉ nổ ra ở Bắc Kỳ, trung
kỳ mà không thấy nổ ra ở Nam Kỳ?
( Nam kỳ là xứ trực trị ( thuộc địa) của pháp)
? Em hãy cho biết thái độ của dân chúng đối

với phong trào Cần Vơng nh thế nào?

+ Nguyên nhân:
- Vụ biến kinh thành thất bại Tôn Thất Thuyết
đa vua Hàm Nghi ra Tân Sở (Quảng Trị)
- Ngày 13/07/188 Vua Hàm Nghi nhân
danh nhà vua xuống chiếu Cần Vơng
- Một phong trào kháng Pháp lan rộng gọi là
phong trào Cần Vơng từ năm 1885 đến cuối TK
XIX.
+ Diễn biến
- Chia làm 2 giai đoạn
=> giai đoạn 1: 1885-1888
Phong trào sôi nổi rộng khắp Bắc, Trung Kỳ
=> Giai đoạn 2: 1888-1896
Phong trào phát triển mạnh tụ lại thành các
cuộc khởi nghĩa lớn Ba Đình, Bãi Sậy, Hơng
Khê
- Phong trào đã đợc đông đảo quần chúng nhân
dân ủng hộ.

4. Củng cố
? Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến phong trào Cần Vơng?( Cho học sinh thảo luận nhóm)
? Trình bày nguyên nhân và diễn biến của vụ biến kinh thành Huế 5-7-1885
? Trình bày tóm lợc giai đoạn 1 của phong trào Cần Vơng 1885-1888?
5. Hớng dẫn
- Học bài
- Đọc tiếp phần II
D/ Rút kinh nghiệm:..............................................................................................................
...............................................................................................................................................

-.
Tiết 41 Ngày soạn:
Phong trào kháng chiến chống Pháp (tiếp)
II/ Những cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vơng
A/ Mục tiêu bài học
+ Kiến thức : Học sinh cần nắm đợc
Các cuộc khởi nghĩa lớn của phong trào Cần Vơng....mỗi cuộc khởi nghĩa có những đặc điểm
riêng, nhng các cuộc khởi nghĩa này đều do văn thân, sỹ phu yêu nơc lãnh đạo.
- Tất cả các cuộc khởi nghĩa đều thất bại, nguyên nhân thất bại...
+ T tởng: Giáo dục cho học sinh truyền thống yêu nớc, đánh giặc của dân tộc.
Trân trọng và kính yêu những anh hùng dân tộc hy sinh về nghĩa lớn.
+ Kỹ năng: Rèn luyện cho học sinh kỹ năng sử dụng bản đồ để tờng thuật diễn biến các cuộc
khởi nghĩa.
B/ Ph ơng tiện dạy học
- Bản đồ phong trào Cần Vơng cuối thế kỷ XIX và bản đồ các cuộc khởi nghĩa Ba Đình, Bãi Sậy,
Hơng Khê. ảnh t liệu của Phan đình Phùng, Nguyễn Thiện Thuật.
C/ Tiến trình dạy học
Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức chuẩn
Mục tiêu:
Trình bày đợc cuộc khởi nghĩa ( Thời gian, ng-
ời lãnh đạo, diễn biến, kết quả, ý nghĩa)
Hoạt động 1
- Giáo viên yêu cầu học sinh đọc SGK mục I và
hớng dẫn học sinh xem hình 91.
Giáo viên giới thiệu đặc điểm căn cứ Ba Đình.
? Hãy trình bày về căn cứ của cuộc khởi nghĩa
Ba Đình.
? Quan sát vào lợc đồ H91 hãy miêu tả lại

căn cứ Ba Đình
Giáo viên minh hoạ thêm: Cách huyện lỵ Nga
Sơn 4km nh hòn đảo nổi giữa cánh đồng nớc...
(mỗi làng có một ngôi đình...)
- Bao bọc xung quanh là luỹ tre dày đặc
Hệ thống hào rộng
Lớp đất thành cao 3m, rộng từ 8-10m.
Trên mặt thành nghĩa quân đặt những
chiếc rọ tre đựng bùn trộn rơm, phía
trong thành có hệ thống giao thông
hào...
Những nơi xung yếu có công sự vững
chắc
Các hầm chữ chi
- Từ ngoài nhìn vào chỉ thấy luỹ tre dày đặc,
không thể phát hiện ra hoạt động của nghĩa
quân trong căn cứ
Hoạt động 2:
? Lãnh đạo khởi nghĩa là ai?
- Giáo viên minh hoạ thêm về Phạm Bành và
Đinh Công Tráng.
? Thành phần nghĩa quân gồm những ai?
Hoạt động 3
? Hãy trình bày diễn biến, tóm lợc của cuộc
khởi nghĩa.
? Giặc pháp đã làm gì?
? Nghĩa quân phải đối phó ra sao?
Nghĩa quân phải mở đờng máu=> Mã Cao=>
miền tây thanh hoá.
Hớng dẫn học sinh xem lợc đồ căn cứ Mã Cao

H92 SGk
? Quan sát lợc đồ, em cho biết điểm mạnh
điểm yếu của căn cứ?
( Hiểm yếu phòng thủ tốt. Bị bao vây dễ bị tiêu
diệt
Mục tiêu: Trình bày đợc cuộc khởi nghĩa
( Thời gian, ngời lãnh đạo, diễn biến, kết quả, ý
nghĩa)
- Học sinh đọc mục 2 SGk
Hoạt động 1
? Trình bày về căn cứ Bãi Sậy
Giáo viên miêu tả: Là vũn lau rộng sậy um
tùm...
Hoạt động 2
? Lãnh đạo của nghĩa quân là ai?
1. Khởi nghĩa Ba Đình(1886-1887)
+ Căn cứ:
- Thuộc huyện Nga Sơn Thanh Hoá
- Là chiến tuyến phòng thủ gồm 3 làng:
+ Thợng Thọ
+ Mậu Thịnh
+ Mỹ khê
+ Lãnh đạo
Phạm Bành, Đinh Công Tráng.
+ Thành phần nghĩa quân gồm: Ngời Kinh, M-
ờng, Thái
+ Diễn biến
- Từ 12-1886=>1-1887
Nghĩa quân đẩy lui nhiều cuộc tấn công của
quân Pháp.

- Cuối cùng nghĩa quân rút lui lên Mã Cao tiếp
tục chiến đấu thêm một thời gian rồi tan rã.
2. Khởi nghĩa Bãi Sậy(1883-1892)
+ Căn cứ.
- Bãi sậy(Hng Yên) là vùng đầm lầy, lau sậy
um tùm. Thuộc các huyện: Văn Lâm, Văn
Giang, Khoái Châu và Kinh Môn thuộc Hải D-
ơng. Sau đó phát triển ra các tỉnh Bắc Ninh,
Thái Bình, Nam Định ...
+ Lãnh đạo
- Thời kỳ đầu ...Đinh Gia Quế
- Thủ lĩnh cao nhất là: Nguyễn Thiện Thuật
Giáo viên giới thiệu thêm về Nguyễn Thiện
Thuật H93.
Ông sinh năm 1844 tại Mĩ Hào Hng yên,
- 1867 ông đỗ cử nhân.
Ông tập hợp đợc nhiều đội quân nhỏ, hình
thành một phong trào lớn, có quy mô lớn nhất
đồng bằng bắc bộ.
Hoạt động 3:
? Cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy diễn ra nh thế nào?
? Em hãy nêu những điểm khác nhau giữa hai
cuộc khởi nghĩa Ba Đình và Bãi Sậy.
- Khởi nghĩa Ba Đình: Địa thế hiểm yếu, phòng
thủ là chủ yếu. Khi bị bao vây tấn công dễ bị
dập tắt.
- Khởi nghĩa bãi sậy: Địa bàn rộng lớn...Nghĩa
quân dựa vào dân, đánh du kích, đánh vận
động, địch kho tiêu diệt.
Mục tiêu: Trình bày đợc cuộc khởi nghĩa

( Thời gian, ngời lãnh đạo, diễn biến, kết quả, ý
nghĩa)
Yêu cầu học sinh đọc mục 3 SGK...
Hoạt động 1
Giới thiệu về Phan Đình Phùng qua H94
? Em biết gì về Phan Đình Phùng?
? Em có hiểu biết gì về Cao Thắng?
Là dũng tớng trẻ, xuất thân từ nông dân..,
Hoạt động 2
? Tóm tắt diễn biến cuộc khởi nghĩa Hơng
Khê?
Giáo viên minh hoạ thêm...
? Để đối phó với lực lợng nghĩa quân, thực dân
Pháp đã làm gì?
- Từ 1883-1885 là Đinh Gia Quế
- Từ 1885-1892: Nguyễn Thiện Thuật
+ Diễn biến:
- Từ 1883-1892: Nghĩa quân thực hiện chiến
thuật du kích...
- Giặc nhiều lần bao vây tiêu diệt nghĩa quân
nhng đều thất bại...
- 1892: Khởi nghĩa tan rã(Kéo dài gần 10 năm)
3. Khởi nghĩa H ơng Khê(1885-1895)
+ Căn cứ: Ngàn Trơi ( Vũ Quang)
+ Địa bàn : Hơng Sơn, Hơng Khê sau đó lan
rộng ra nhiều tỉnh khác.
+ Lãnh đạo: Phan Đình Phùng , Cao Thắng
Tính cơng trực....
- Năm 1885: ông chiêu mộ nghĩa quân khởi
nghĩa

- Cao thắng: 1564-1893 là trợ thủ đắc lực của
Phan Đình Phùng
+ Diễn biến:
Giai đoạn 1:
- Từ 1885-1889: Xây dựng căn cứ , chuẩn bị
lực lợng, rèn đúc vũ khí
Giai đoạn 2:
- Từ 1889-1895: Nghĩa quân dựa vào núi rừng
hiểm trở tiến công địch, đẩy lùi nhiều cuộc càn
quét của địch
- Thực dân Pháp: Tập trung binh lực bao vây cô
lập nghĩa quân tấn công vào căn cứ Ngàn Trơi
-28-12-1895: Phan Đình Phùng hy sinh, cuộc
khởi nghĩa dần dần tan rã.
4. Củng cố
- Học sinh tóm tắt diễn biến các cuộc khởi nghĩa.
? Tại sao nói cuộc Khởi nghĩa Hơng Khê là tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vơng?
? Em có nhận xét gì về phong trào vũ trang cuối thế kỷ XIX?
( Đều thất bại, thiếu lực lợng lãnh đạo có đầy đủ năng lực...Thiếu sự liên hệ chặt chẽ với nhau...
5. Hớng dẫn
- Học bài
- Làm câu hỏi cuối bài
D/ Rút kinh nghiệm:................................................................................................................
..................................................................................................................................................