Phân tích hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam những năm gần đây

TNU Journal of Science and Technology

225(14): 111 - 118

PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM
NHỮNG NĂM GẦN ĐÂY
Đinh Thị Vững
Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT
Bài báo này phân tích một số nội dung quan trọng trong quá trình hoạt động của thị trường chứng
khốn Việt Nam. Dữ liệu được thu thập, xử lý từ các báo cáo của Ủy ban chứng khoán nhà nước,
các Sở giao dịch chứng khoán, Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam và các bài báo khoa học.
Kết quả phân tích cho thấy thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt được kết quả nhất định: đưa
thêm được các sản phẩm mới vào giao dịch; quy mơ vốn hóa, giá trị giao dịch, số doanh nghiệp
niêm yết tăng lên, tính minh bạch của thị trường dần được cải thiện. Tuy nhiên, số lượng nhà đầu
tư trong nước tham gia vào thị trường cịn hạn chế, tình trạng vi phạm hành chính trái với quy định
của nhà nước vẫn còn diễn ra. Một số đề xuất đã được đưa ra để phát triển thị trường chứng khốn
Việt Nam trong thời gian tới.
Từ khóa: thị trường chứng khoán; hoạt động; chỉ số giá cổ phiếu; giá trị thị trường; Việt Nam

Ngày nhận bài: 13/10/2020; Ngày hoàn thiện: 04/12/2020; Ngày đăng: 09/12/2020

ANALYSIS OF THE OPERATION OF VIETNAM’S STOCK MARKET
IN RECENT YEARS
Dinh Thi Vung
TNU - University of Economics and Business Administration

ABSTRACT
This article analysed some important contents in active of the market stock Vietnam. The data
were collected from reports of State Security Commission of Vietnam, Stock Exchanges, Vietnam

Securities Depository and scientific articles. Analysis results show that the Vietnamese stock
market has achieved certain results: adding new products to trading; capitalization scale,
transaction value, number of listed companies increase, market transparency is gradually
improved. However, the number of domestic investors participating in the market is still limited,
and administrative violations in contravention of state regulations still occur. Some proposals are
made to develop Vietnam's stock market in the near future.
Keywords: stock market; operation; stock price indexes; market value; Viet Nam.

Received: 13/10/2020; Revised: 04/12/2020; Published: 09/12/2020

Email:
; Email:

111


Đinh Thị Vững

Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ ĐHTN

1. Đặt vấn đề
Thị trường chứng khoán là một trong những
trụ cột quan trọng của hệ thống tài chính kinh
tế thế giới cũng như là nền kinh tế Việt Nam.
Thị trường chứng khoán giúp cho việc huy
động các nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi dễ dàng
hơn, giúp cho doanh nghiệp sử dụng vốn linh
hoạt và có hiệu quả hơn. Một doanh nghiệp
đang thiếu vốn để mở rộng quy mô sản xuất,
họ có thể phát hành chứng khốn. Đặc biệt,

trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, sự đầu tư
hợp tác giữa các quốc gia càng mạnh mẽ.
Trong lĩnh vực chứng khốn sự tham gia của
nhà đầu tư nước ngồi cũng có vai trị vơ cùng
quan trọng.
Thị trường chứng khốn Việt Nam đã và đang
trở thành kênh dẫn vốn quan trọng trong nền
kinh tế, góp phần to lớn vào q trình đẩy
mạnh cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước
đồng thời đẩy nhanh quá trình tái cấu trúc nền
kinh tế, tăng sự minh bạch hơn cho thị
trường. Mặc dù thị trường chứng khốn Việt
Nam chính thức hoạt động với phiên giao
dịch đầu tiên vào ngày 28 tháng 7 năm 2000
với 02 mã cổ phiếu niêm yết. Đến nay thị
trường chứng khoán hoạt động với nhiều tín
hiệu khả quan, tính thanh khoản thị trường
tiếp tục gia tăng mạnh. Năm 2017, thị trường
chứng khoán Việt Nam đã chính thức ra mắt
sản phẩm chứng khốn phái sinh góp phần
đưa giá trị vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt
trên 70% GDP. Năm 2019, sản phẩm chứng
quyền có đảm bảo cũng chính thức được thêm
vào các sản phẩm trên thị trường chứng
khốn. Bên cạnh đó, thị trường trái phiếu
cũng có bước phát triển mạnh mẽ, đóng góp
tích cực vào công tác huy động vốn cho ngân
sách đầu tư phát triển kinh tế.
Xuất phát từ thực tế trên, tác giả đã nghiên
cứu “Phân tích hoạt động của thị trường

chứng khốn Việt Nam những năm gần
đây” để có một cái nhìn tổng quan hơn về sự
phát triển của thị trường chứng khoán từ năm
2015 đến năm 2019. Bài nghiên cứu đã chỉ ra
những kết quả đạt được cũng như những vấn
đề cịn tồn tại; từ đó, đưa ra một số gợi ý
nhằm phát triển thị trường chứng khoán Việt
Nam trong giai đoạn tới.
112

225(14): 111 - 118

2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Nghiên cứu [1] đã chỉ ra những bước tiến
vượt bậc của thị trường chứng khốn Việt
Nam. Cơng tác tái cấu trúc thị trường chứng
khoán đã đạt được những kết quả tích cực.
Trên cơ sở đó, thị trường chứng khốn Việt
Nam đã duy trì được tốc độ tăng trưởng tốt,
ngày càng khẳng định rõ vai trò và vị thế
trong nền kinh tế, trở thành một kênh huy
động vốn quan trọng cho đầu tư phát triển
kinh tế - xã hội. Tác giả đề xuất một số giải
pháp phát triển bền vững thị trường chứng
khốn về: hồn thiện khung pháp lý, đẩy
mạnh cổ phần hóa, hồn thiện phát triển thị
trường trái phiếu, tái cấu trúc thị trường, nâng
cao hiệu quả quản lý giám sát.
Định hướng phát triển thị trường chứng khoán
Việt Nam đến năm 2020 [2] nhận xét thị

trường chứng khoán Việt Nam còn non trẻ so
với nhiều thị trường chứng khốn khác trên
thế giới, thậm chí cịn chưa theo kịp các nước
trong khu vực như Malaysia, Thái Lan,
Indonesia, Philippines… cả về chất và về
lượng: thấp hơn nhiều lần về giá trị vốn hóa
thị trường, giá trị giao dịch hàng ngày, tiềm
lực của các cơng ty chứng khốn, cơng ty
quản lý quỹ. Để thị trường chứng khốn Việt
Nam có thể phát triển vững chắc và vượt bậc
thì cần phải xây dựng một nền tảng cơ sở lý
luận, bao gồm cả lý thuyết cũng như kinh
nghiệm và kết quả nghiên cứu thực nghiệmvề
phát triển thị trường chứng khoán các nước
trên thế giới.
Nghiên cứu [3] đã phân tích thực trạng thị
trường chứng khốn Việt Nam về quy mô, cơ
cấu hoạt động của tổ chức trung gian. Từ đó,
nghiên cứu đã đưa ra quan điểm, các tổ chức
trung gian của Việt Nam còn ở giai đoạn sơ
khai và đang ở trình độ thấp so với nhiều
nước trên thế giới, thiếu kinh nghiệm về
chuyên môn và yếu về năng lực tài chính. Tác
giả đề xuất nhóm giải pháp ngắn hạn và dài
hạn để phát triển thị trường chứng khoán.
Như vậy, các nghiên cứu trên đã đi phân tích
từng khía cạnh khác nhau của thị trường
chứng khoán: thực trạng hoạt động của thị
trường chứng khoán trong điều kiện hội nhập
; Email:

Đinh Thị Vững

Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ ĐHTN

kinh tế quốc tế, hướng phát triển thị trường
chứng khoán Việt Nam đến năm 2020. Khi
mà hoạt động kinh tế xã hội có rất nhiều đổi
mới và có những tác động lớn đến thị trường
chứng khốn, cần có nghiên cứu thực tiễn thị
trường chứng khoán Việt Nam hiện nay như
thế nào, để từ đó có những cải tiến góp phần
phát triển thị trường chứng khoán trong giai
đoạn tới.
3. Phương pháp nghiên cứu
3.1. Nguồn số liệu
Nghiên cứu sử dụng số liệu thứ cấp được tổng
hợp từ các báo cáo tổng kết tháng, năm hoạt
động thị trường chứng khoán của Ủy ban
Chứng khoán Nhà nước, Trung tâm Lưu ký
chứng khoán giai đoạn 2015 - 2019. Các
thông tin được công bố của Sở giao dịch
Chứng khốn Thành phố Hồ Chí Minh và Sở
giao dịch Chứng khoán Hà Nội.
3.2. Phương pháp nghiên cứu
3.2.1. Phương pháp thống kê, mô tả
Các số liệu được thống kê theo năm từ 2015
đến năm 2019 về tình hình hoạt động của thị
trường chứng khoán trên sàn giao dịch chứng

khoán tập trung.
3.2.2. Phương pháp so sánh
Phương pháp so sánh được sử dụng trong
nghiên cứu nhằm phân tích được sự thay đổi
chỉ số giá chứng khoán, số doanh nghiệp
niêm yết, giá trị vốn hóa, tình hình vi phạm
hành chính trên sàn giao dịch chứng khốn
thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Hà Nội.
4. Kết quả nghiên cứu
4.1. Quá trình phát triển thị trường chứng
khoán Việt Nam
Trước yêu cầu đổi mới và phát triển kinh tế,
ngày 11/7/1998, Chính phủ đã ký Nghị định
số 48/1998/NĐ-CP ban hành về chứng khoán
và thị trường chứng khoán, chính thức khai
sinh cho thị trường chứng khốn Việt
Nam. Cùng ngày, Chính phủ cũng ký Quyết
định số 127/1998/QĐ-TTg ngày 11/7/1998
của Thủ tướng Chính phủ quyết định thành
; Email:

225(14): 111 - 118

lập Trung tâm Giao dịch Chứng khoán thành
phố Hồ Chí Minh, phiên giao dịch đầu tiên
của thị trường diễn ra vào ngày 28/07/2000
với hai cổ phiếu REE và SAM, mỗi tuần chỉ
có hai phiên giao dịch. Ngày 27/7/2005, Thủ
tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định
189/2005/QĐ-TTg thành lập Trung tâm lưu

ký chứng khoán độc lập duy nhất, hỗ trợ cho
hoạt động của cả thị trường chứng khoán.
Việc thành lập Trung tâm lưu ký chứng khoán
trong bối cảnh thị trường chứng khốn Việt
Nam đã có bước phát triển mạnh mẽ là hồn
tồn phù hợp với các địi hỏi từ thực tiễn thị
trường, đồng thời cũng phù hợp với khuyến
nghị của các tổ chức quốc tế như G30,
IOSCO, theo đó mỗi thị trường cần có một
Trung tâm lưu ký chứng khốn độc lập.
Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội
được thành lập theo Quyết định số
127/1998/QĐ-TTg ngày 11/7/1998 của Thủ
tướng Chính phủ, chính thức đi vào hoạt động
từ năm 2005 với các hoạt động chính là tổ
chức thị trường giao dịch chứng khoán niêm
yết, đấu giá cổ phần và đấu thầu trái phiếu.
Ngày 2/1/2009, Thủ tướng Chính phủ đã ra
quyết định số 01/2009/QĐ-TTg chuyển đổi
Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội
thành Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội.
Ngày 24/06/2009, thị trường giao dịch chứng
khốn các cơng ty đại chúng chưa niêm yết
(Upcom) chính thức đi vào vận hành. Đây là
một thị trường mới góp phần thu hẹp thị
trường giao dịch tự do, tạo cơ hội giao dịch
chứng khoán minh bạch, công khai cho công
chúng đầu tư và cơ hội huy động vốn hiệu
quả cho các công ty đại chúng.
Ngày 10/08/2017, thị trường chứng khốn

phái sinh Việt Nam đã chính thức ra đời, đây
được coi là trụ cột quan trọng thứ ba trong
cấu trúc của một thị trường chứng khoán hiện
đại. Thị trường chứng khốn phái sinh ra đời
sẽ có tác động tích cực đến tính minh bạch
của thị trường cơ sở, tăng tính thanh khoản,
tăng quy mơ thị trường và là kênh huy động
vốn an toàn.
113


Đinh Thị Vững

Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ ĐHTN

Ngày 28/6/2019, Sở Giao dịch chứng khốn
thành phố Hồ Chí Minh ra mắt sản phẩm
chứng quyền có đảm bảo. Đây là sản phẩm
phái sinh thứ hai được giao dịch trên thị
trường chứng khoán Việt Nam sau sản phẩm
“hợp đồng tương lai chỉ số VN30”.
Ngày 26/11/2019, Quốc hội đã thông qua
Luật Chứng khốn mới, sẽ có hiệu lực ngày
1/1/2021, với nhiều điểm sửa đổi, bổ sung
cho phù hợp với thực tiễn và quá trình phát
triển, hội nhập quốc tế, theo hướng nâng cao
chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm, tiếp tục
mở rộng qui mô, hoạt động theo hướng
chuyên nghiệp, minh bạch hơn, hiệu quả, an
toàn hơn, quản lý chặt chẽ, giảm rủi ro và mở

rộng không gian hoạt động cho các nhà đầu
tư… [4]
4.2. Tình hình hoạt động thị trường chứng
khốn Việt Nam giai đoạn 2015 – 2019
Thị trường chứng khoán Việt Nam đã trở thành
một kênh huy động vốn không thể thiếu đối với
các doanh nghiệp và là kênh đầu tư thu hút
được nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước
tham gia. Quy mô của thị trường qua các năm
tăng mạnh cả về số lượng, chất lượng.
4.2.1. Giá trị vốn hóa thị trường
Trong giai đoạn 2015 – 2019, hoạt động của
thị trường chứng khốn Việt Nam có sự phát
triển mạnh mẽ, tổng giá trị vốn hóa khơng
ngừng tăng qua các năm (Bảng 1).
Năm 2015, tổng giá trị vốn hóa của thị trường
đạt 2.174.050 tỷ đồng. Năm 2016 đạt

225(14): 111 - 118

2.880.268 tỷ đồng. Năm 2017, tổng giá trị
vốn hóa của thị trường tăng hơn 157,23% so
với năm 2016 đạt 4.528.506 tỷ đồng, quy mơ
vốn hóa của thị trường đã vượt cả mục tiêu
tới năm 2020 khi đạt trên 70% GDP. Giá trị
vốn hóa trên thị trường niêm yết vẫn chiếm tỷ
trọng cao trong tổng giá trị vốn hóa tồn thị
trường. Năm 2015, giá trị vốn hóa trên hai sàn
HOSE và HNX đạt 1.359.566 tỷ đồng, sàn
UPCoM đạt 61.033 tỷ đồng. Chỉ sau bốn

năm, giá trị vốn hóa trên thị trường niêm yết
đã đạt 3.471.640 tỷ đồng, chiếm trên 60%
tổng giá trị vốn hóa vào năm 2019. Kết quả
đạt được là do sự tác động lớn từ việc niêm
yết lên sàn của 05 ngân hàng, các tập đồn
lớn như: Tổng cơng ty Hàng khơng Việt Nam,
Tập đồn dệt may Việt Nam, Tập đoàn Xăng
dầu Việt Nam,… Năm 2017 cũng là năm thị
trường chứng khốn phái sinh Việt Nam
chính thức được vận hành tại Sở giao dịch
chứng khoán Hà Nội. Sự ra đời của thị trường
chứng khoán phái sinh đã tiến thêm một bước
quan trọng trong tiến trình hồn chỉnh cấu
trúc của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Năm 2018, 2019 giá trị vốn hóa tiếp tục trên
đà tăng, lần lượt đạt giá trị 5.082.674 tỷ đồng
và 5.572.666 tỷ đồng [5].
4.2.2. Tài khoản giao dịch của nhà đầu tư
Số lượng tài khoản giao dịch của các nhà đầu
tư trong nước và nước ngoài đăng kí cũng
tăng mạnh qua các năm.

Bảng 1. Tổng giá trị vốn hóa thị trường giai đoạn 2015 -2019
ĐVT. Tỷ đồng
Vốn hóa
thị trường

HOSE

HNX

UPCoM

Thị trường
TPCP/TPDN

Tổng cộng

Năm 2015
Năm 2016
Năm 2017
Năm 2018
Năm 2019

1.146.925
1.491.778
2.614.150
2.875.544
3.279.611

212.641
150.521
222.894
192.136
192.029

61.033
306.629
677.629
893.777

911.940

753.451
931.340
1.013.833
1.121.307
1.189.085

2.174.050
2.880.268
4.528.506
5.082.674
5.572.666

Nguồn: Tổng hợp từ số liệu của Ủy ban Chứng khoán nhà nước

114

; Email:


Đinh Thị Vững

Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ ĐHTN

225(14): 111 - 118

Bảng 2. Số lượng tài khoản nhà đầu tư trong nước và nước ngoài giai đoạn 2015-2019
ĐVT. Tài khoản
Năm

2015
2016
2017
2018
2019

Trong nước
Cá nhân
Tổ chức
1.486.644
6.343
1.685.598
7.438
1.890.521
8.472
2.144.735
9.298
2.332.560
10.119

Nước ngoài
Cá nhân
Tổ chức
15.221
2.656
16.850
2.503
19.696
2.865
24.975

3.319
28.511
3.704

Tổng
1.510.864
1.712.389
1.921.554
2.182.327
2.374.894

Nguồn: Tác giả tổng hợp từ số liệu của Trung tâm Lưu ký chứng khốn Việt Nam

Nguồn: Ủy ban Chứng khốn nhà nước
Hình 1. Số lượng doanh nghiệp niêm yết trên sàn HOSE và HNX giai đoạn 2015 – 2019

Số liệu trên Bảng 2 cho thấy, năm 2015, số
lượng tài khoản trong nước 1.492.987 tài
khoản, tài khoản cá nhân là 1.486.644 và tổ
chức là 6.343 tài khoản. Năm 2016, tổng số
lượng tài khoản trên thị trường là 1.712.389
tăng 201.525 tài khoản so với năm 2015. Năm
2018, tổng số tài khoản tăng lên 2.182.327 và
đến năm 2019 số lượng tài khoản tiếp tục tăng
2.374.894 [5], [6]. Trong cả giai đoạn 2015
đến 2019 số lượng tài khoản trong nước và
của các nhà đầu tư nước ngoài đều tăng. Tuy
nhiên, theo kết quả sơ bộ, Tổng điều tra dân
số và nhà ở năm 2019, dân số Việt Nam vào
tháng 04 năm 2019 là 96.208.984 người, số

lượng tài khoản của nhà đầu tư trong nước
năm 2019 là 2.342.679 tài khoản. Như vậy,
chỉ có khoảng hơn 2% người dân có tài khoản
chứng khốn, đây là mức khá thấp. Bên cạnh
đó, nhà đầu tư cá nhân vẫn là đối tượng chiếm
đa số trên thị trường, các nhà đầu tư tổ chức
chiếm tỷ lệ nhỏ.
Tài khoản nhà đầu tư nước ngoài là 17.877 tài
khoản trong đó tài khoản cá nhân chiếm 85,14%
còn lại là tài khoản của tổ chức năm 2015. Như
vậy, chỉ sau bốn năm, số lượng tài khoản của
nhà đầu tư nước ngoài đã tăng lên hơn 10.000
; Email:

tài khoản vào năm 2019. Tổng giá trị mua, bán
của nhà đầu tư nước ngoài năm 2019 lần lượt
đạt 236.174 tỷ đồng, và 216.530 tỷ đồng.
4.2.3. Doanh nghiệp niêm yết trên sàn
Trong giai đoạn 2015 - 2019, các doanh
nghiệp niêm yết trên sàn giao dịch chứng
khốn tập trung có sự thay đổi qua các năm
(Hình 1).
Năm 2015, sàn giao dịch thành phố Hồ Chí
Minh có 307 doanh nghiệp niêm yết và sàn
Hà Nội là 377. Sang đến năm 2017, trên cả
hai sàn số lượng doanh nghiệp niêm yết đều
tăng lên lần lượt là 344 và 384 doanh nghiệp.
Có thể thấy các doanh nghiệp Việt Nam đã
dần thấy rõ được tầm quan trọng của việc đưa
cổ phiếu tham gia niêm yết trên các sàn giao

dịch tập trung. Xu hướng chủ đạo là sự tăng
lên về số lượng doanh nghiệp niêm yết trên
sàn HOSE. Đến năm 2018, sàn HOSE có 373
doanh nghiệp niêm yết, tăng 8,43% so với
năm 2017. Trên sàn HNX, năm 2019 là năm
có số doanh nghiệp niêm yết thấp nhất trong
cả giai đoạn, 367 doanh nghiệp. Trong đó, có
13 doanh nghiệp niêm yết mới, thấp nhất
trong cả giai đoạn. Năm 2018, số doanh
nghiệp niêm yết mới trên sàn thành phố Hồ
115


Đinh Thị Vững

Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ ĐHTN

Chí Minh là 38 doanh nghiệp. Mặc dù Sở
giao dịch chứng khốn thành phố Hồ Chí
Minh đi vào hoạt động trước so với Sở giao
dịch chứng khoán thành phố Hà Nội nhưng số
doanh nghiệp niêm yết trên sàn Hà Nội vẫn
nhiều hơn so với sàn thành phố Hồ Chí Minh,
điều này cũng là do những tiêu chuẩn niêm
yết ở sàn thành phố Hồ Chí Minh cao hơn so
với sàn thành phố Hà Nội [5], [6].
4.2.4. Chỉ số giá cổ phiếu
Bên cạnh chỉ tiêu giá trị vốn hóa, sự phát triển
của thị trường chứng khoán Việt Nam được
thể hiện rất rõ qua diễn biến chỉ số giá cổ

phiếu trên sàn giao dịch thành phố Hồ Chí
Minh và thành phố Hà Nội.
Dựa vào dữ liệu thu thập được và tập hợp qua
Hình 2, có thể nhận thấy rõ chỉ số giá cổ
phiếu sàn giao dịch thành phố Hồ Chí Minh
(VN Index) và chỉ số giá cổ phiếu sàn giao
dịch thành phố Hà Nội (HNX Index) về cơ
bản có cùng xu hướng biến động. Năm 2015,
VNIndex đạt 579,03 điểm, HNX Index đạt
79,96 điểm. Tuy nhiên, sang năm 2016 VN
Index tăng 85,84 điểm, HNX Index giảm 0,01
điểm. Năm 2017, chỉ số HNX Index lấy lại
được đà tăng mạnh, tăng 46,17% so với năm
2016. VN Index đạt 984,24 điểm. Năm 2018,
thị trường hoạt động kém hơn so với năm
2017, chỉ số giá chứng khoán trên cả 02 sàn
đều giảm điểm do sự tác động của thị trường
tài chính quốc tế khi Cục dự trữ liên bang Mỹ
03 lần tăng lãi suất cùng hành động leo thang
của Mỹ trong cuộc chiến thương mại Mỹ
Trung khiến nhà đầu tư nước ngồi bán rịng
liên tục. Năm 2019, VN Index tăng so với

225(14): 111 - 118

năm 2018 đạt 960,99 điểm nhưng HNX
Index vẫn trên đà giảm, đạt 102,51 điểm [4],
[6], [7].
4.2.5. Xử phạt vi phạm hành chính
Thị trường chứng khốn khơng chỉ là một

kênh đầu tư mà nó cịn góp phần tạo sự minh
bạch hơn trên thị trường tài chính. Tuy nhiên,
trên thị trường chứng khốn Việt Nam vẫn
cịn diễn ra tình trạng vi phạm hành chính.
Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, trong
năm 2017, cơ quan này đã ban hành 349
quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong
lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng
khoán. Tổng số tiền thu về là 30,4 tỷ đồng,
gấp 2,4 lần so với năm 2016. Trong năm 2019
đã ban hành 469 quyết định xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực chứng khốn, với
tổng số tiền xử phạt gần 29 tỷ đồng. So với
năm 2018 với 364 quyết định xử phạt vi phạm
hành chính và tổng số tiền phạt gần 20 tỷ
đồng [7], [8]. Đặc biệt, trong các quyết định
xử phạt của Ủy ban Chứng khốn Nhà nước,
có khơng ít đối tượng bị phạt là lãnh đạo
doanh nghiệp và người có liên quan vì giao
dịch khơng đúng quy định, lợi dụng ưu thế
biết trước thơng tin để giao dịch. Điển hình
như, trường hợp của ông Lê Đức Dũng thành viên Hội đồng quản trị Cơng ty cổ phần
Thơng tin tín hiệu Đường sắt Sài Gịn bị phạt
12,5 triệu đồng do vi phạm cơng bố thông
tin; ông Lê Đăng Thuận, Thành viên hội đồng
quản trị, Phó Tổng giám đốc Cơng ty cổ phần
Cơ khí Điện lực đã bị phạt 15 triệu đồng do
báo cáo không đúng thời hạn về kết quả thực
hiện giao dịch...

Nguồn: Ủy ban Chứng khốn nhà nước
Hình 2. Diễn biễn VNIndex và HNX Index giai đoạn 2015 – 2019

116

; Email:


Đinh Thị Vững

Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ ĐHTN

4.3. Đánh giá
Thị trường chứng khoán Việt Nam đã trở
thành bệ phóng cho thành cơng của nhiều
doanh nghiệp lớn, hỗ trợ tốt cho cơng tác cổ
phần hóa doanh nghiệp nhà nước và quan
trọng hơn là cùng với hệ thống tín dụng của
ngân hàng tạo ra một cơ cấu thị trường vốn
Việt Nam cân đối hơn, hiệu quả hơn, hỗ trợ
cho sự phát triển của nền kinh tế nước nhà.
Trong quá trình hoạt động thị trường chứng
khoán Việt Nam đã đạt được những kết quả
nhất định, quy mô thị trường tăng trưởng
mạnh qua các năm, từ mức hơn 20% GDP
năm 2006 lên đến hơn 70% GDP năm 2019.
Cấu trúc thị trường ngày càng được hoàn
thiện gồm: thị trường cổ phiếu, thị trường trái
phiếu, thị trường chứng khoán phái sinh. Sự
ra đời của thị trường chứng khốn phái sinh

góp phần tác động tích cực đến tính minh
bạch của thị trường cơ sở.
Văn bản pháp luật ngày càng được hoàn thiện
hơn. Năm 2019, Quốc hội đã thơng qua Luật
Chứng khốn mới, sẽ có hiệu lực từ ngày
1/1/2021 với nhiều điểm sửa đổi, bổ sung cho
phù hợp với thực tiễn và quá trình phát triển,
hội nhập quốc tế.
Trong giai đoạn 2015 đến 2019, số lượng nhà
đầu tư tham gia vào thị trường chứng khoán
tăng lên đáng kể. Tuy nhiên, xét ở phạm vi
rộng trên dân số Việt Nam tỷ lệ người dân
tham gia đầu tư vào lĩnh vực chứng khốn
cịn thấp. Hoạt động phịng ngừa rủi ro còn
chưa được chú trọng, chủ yếu tập trung vào
hoạt động tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn.
Bên cạnh đó, tình trạng các cá nhân, doanh
nghiệp tham gia vào thị trường vi phạm hành
chính trong lĩnh vực chứng khốn và thị trường
chứng khốn vẫn tăng lên. Một số cơng ty đại
chúng vẫn chưa chủ động trong việc công khai
các thông tin về tình hình sử dụng vốn, quản trị
cơng ty, các số liệu tại các báo cáo tài chính cịn
sai sót. Đây là tình trạng cần phải khắc phục
nhanh để đảm bảo lợi ích cho nhà đầu tư, tăng
tính minh bạch trên thị trường.
; Email:

225(14): 111 - 118

Trong giai đoạn tới, thị trường cổ phiếu, trái
phiếu cần tiếp tục rà soát, cơ cấu lại, nâng cao
hiệu quả hoạt động. Đồng thời, quản lý chặt
chẽ các tổ chức tham gia thị trường, bảo đảm
tính thanh khoản cao và an tồn hệ thống. Thị
trường chứng khốn cần được nâng cao quy
mơ và hiệu quả hoạt động để thực sự trở
thành một kênh huy động vốn chủ yếu của
nền kinh tế.
5. Kết luận
Trải qua chặng đường 20 năm không ngừng
nỗ lực phấn đấu, vị trí và vai trị của ngành
Chứng khốn Việt Nam đã từng bước được
khẳng định rõ nét trong nền kinh tế. Thị
trường chứng khoán Việt Nam đã thực sự trở
thành kênh huy động vốn trung và dài hạn
cho nền kinh tế, tạo ra kênh huy động vốn
hữu hiệu cho cả Chính phủ và khu vực tư
nhân để phục vụ cho nhu cầu đầu tư, phát
triển kinh tế. Qua dữ liệu thu thập được cho
thấy thị trường chứng khoán đã đạt được kết
quả nhất định. Đã đưa thêm được các sản
phẩm mới vào giao dịch để tạo sự đa dạng, bổ
sung thêm công cụ cho các nhà đầu tư. Quy
mô số lượng mã chứng khốn, vốn hóa, giá trị
giao dịch có sự tăng lên. Với mục tiêu bảo
đảm duy trì sự ổn định và bền vững của thị
trường chứng khoán, tái cấu trúc thị trường,
phát triển sản phẩm mới. Để tạo đà phát triển
cho thị trường chứng khoán trong giai đoạn

tới, cần thực hiện các nhiệm vụ.
Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp
luật, cải tiến phù hợp với yêu cầu phát triển
trong giai đoạn hiện nay.
Thứ hai, tăng cường năng lực giám sát, quản lý
của cơ quan chức năng. Phát hiện và xử lý kịp
thời nhà đầu tư, các cơng ty, tổ chức vi phạm
hành chính trên thị trường chứng khoán.
Thứ ba, xây dựng thị trường lành mạnh, tạo
sức hút đối với nhà đầu tư. Nâng cao chất
lượng tư vấn, chăm sóc khách hàng, tối ưu
hóa và nâng cấp công nghệ. Mở rộng khối
117


Đinh Thị Vững

Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ ĐHTN

lượng tài khoản chứng khoán hoạt động trên
thị trường.
Thứ tư, đẩy mạnh hoạt động đào tạo phát
triển nguồn nhân lực cho thị trường. Đây là
một nhiệm vụ vô cùng quan trọng và cũng hết
sức cấp bách. Giải pháp này cần phù hợp, đón
đầu được q trình phát triển với tốc độ rất
nhanh của thị trường chứng khoán Việt Nam
khi mà diễn biến phức tạp của dịch bệnh đang
gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho toàn
thế giới.

Thứ năm, nâng cấp hơn nữa hệ thống thơng
tin trong thị trường chứng khốn. Ứng dụng
công nghệ thông tin đã thực sự phát huy và
trở thành nhu cầu tất yếu đối với hoạt động
của thị trường. Điều đó cũng đặt ra những
thách thức khơng nhỏ đối với việc xây dựng
và phát triển ứng dụng công nghệ thơng tin
của ngành chứng khốn trong thời gian tới để
góp phần tạo lập mơi trường quản lý, điều
hành thị trường hiệu quả, một thị trường
chứng khốn cơng khai, minh bạch, đáng tin
cậy, phù hợp với tình hình hiện tại.

118

225(14): 111 - 118

TÀI LIỆU THAM KHẢO/ REFERENCES
[1]. P. T. Tran, “Develop the stock market in a new
context,” Journal of Finance, team 2, no. 3,
2017. [Online]. Available: http://tapchi
taichinh.vn/kinh-te-vi-mo/phat-trien-thi-truongchung-khoan-viet-nam-trong-boi-canh-moi125061.html. [Accessed July 20, 2020].
[2]. L. T. Nguyen, “Development orientation of
Vietnam's stock market to 2020,” Science
Topic, Development Department - State
Security Commission of Vietnam, 2010.
[3]. H. T. V. Ngo, “Basic solutions for the healthy
and efficient development of the stock market
in the context of international economic
integration,” Journal of Auditing Studies, 2007.

[Online]. Available: ahoc
kiemtoan.vn/190-1-ndt/giai-phap-cho-suphat-trien-chung-khoan-viet-nam.sav.
[Accessed July 20, 2020].
[4]. Vietnam National Assembly, Law No.
54/2019/QH14 of the National Assembly,
November 26, 2019
[5]. State Security Commission of Vietnam, Stock
market statistics, 2015-2019.
[6]. Vietnam Securities Depository, Statistical
tables, 2015-2019.
[7]. Ho Chi Minh Stock Exchange, Annual report,
2015 – 2019.
[8]. Ha Noi Stock Exchange, Annual report, 2015
-2019.

; Email: