Bài giảng Bảo hiểm thương mại: Bài 2 - ThS. Nguyễn Thành Vinh

BÀI 2
BẢO HIỂM HÀNG HẢI

Giảng viên: ThS. Nguyễn Thành Vinh
Trường ĐH Kinh tế Quốc dân

v1.0013111228

1


TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG
Tai nạn đâm va vào tàu biển
Ngày 20/08/2011, hai tàu An Nam và Bình Minh đâm va nhau. Theo biên bản giám định,
mỗi tàu lỗi 50%. Thiệt hại các bên như sau:
Thiệt hại

Thân tàu

Kinh doanh

Tổng

Tàu An Nam

10.000 USD

4.000 USD

14.000 USD

Tàu Bình Minh 20.000 USD

8.000 USD

28.000 USD

Tàu An Nam mua bảo hiểm thân tàu ngang giá trị theo điều kiện bảo hiểm ITC tại công ty
bảo hiểm Bảo Việt Hải Phòng từ ngày 12/07/2011 đến ngày 12/07/2012. Tàu Bình Minh
mua bảo hiểm thân tàu ngang giá trị theo điều kiện bảo hiểm ITC tại công ty bảo hiểm Pjico
Đà Nẵng với thời hạn 12 tháng từ ngày 09/09/2010.
1. Trách niệm của các chủ tàu sau vụ tai nạn đâm va như thế nào?
2. Trách niệm của các công ty bảo hiểm theo các hợp đồng bảo hiểm như
thế nào?
v1.0013111228

2


MỤC TIÊU
•

Trình bày được các khái niệm trong bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận
chuyển bằng đường biển;

•

Phân loại các rủi ro và tổn thất trong bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận
chuyển bằng đường biển;

•

Các bước phân bổ tổn thất chung;

•

Nắm vững các điều kiện bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển
bằng đường biển;

•

Trình bày được các khái niệm trong bảo hiểm thân tàu biển;

•

Nắm vững các điều kiện bảo hiểm thân tàu biển;

•

Các bước giải quyết tai nạn đâm va;

•

Trình bày được các khái niệm trong bảo hiểm trách nhiệm dân sự chủ tàu và
hội bảo hiểm P&I.

v1.0013111228

3

NỘI DUNG
Bảo hiểm hàng hóa xuất khẩu vận chuyển bằng đường biển

Bảo hiểm tàu biển

v1.0013111228

4


1. BẢO HIỂM HÀNG HÓA XUẤT KHẨU VẬN CHUYỂN BẰNG ĐƯỜNG BIỂN
1.1. Vì sao phải bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển
1.2. Các loại rủi ro và các loại tổn thất
1.3. Điều kiện bảo hiểm
1.4. Giá trị bảo hiểm, số tiền bảo hiểm, phí bảo hiểm

v1.0013111228

5


1.1. VÌ SAO PHẢI BẢO HIỂM HÀNG HĨA XUẤT NHẬP KHẨU VẬN CHUYỂN BẰNG
ĐƯỜNG BIỂN
Phương thức vận tải đường biển có nhiều ưu điểm
nhưng kèm theo nhiều nhược điểm:
•

Ưu điểm:
 Vận chuyển nhiều chủng loại hàng hóa;
 Nhiều chuyến hàng trên một tuyến đường;

 Chi phí thấp.

•

Nhược điểm:
 Thời gian dài;
 Rủi ro cao;
 Tổn thất lớn.

Do đó, cần thiết phải bảo hiểm cho hàng hóa xuất
nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển.

v1.0013111228

6


1.2. CÁC LOẠI RỦI RO VÀ CÁC LOẠI TỔN THẤT
Các loại rủi ro:
•

Phân loại theo nguyên nhân:
 Do thiên tai;
 Do tai nạn bất ngờ trên biển;
 Do con người.

•

Phân loại theo nghiệp vụ bảo hiểm:
 Rủi ro chính được bảo hiểm;

 Rủi ro phụ có thể được bảo hiểm;
 Rủi ro được bảo hiểm trong trường hợp
đặc biệt;
 Rủi ro loại trừ.

v1.0013111228

7


1.2. CÁC LOẠI RỦI RO VÀ CÁC LOẠI TỔN THẤT (tiếp theo)
Các loại tổn thất:
•

Phân loại theo quy mơ, mức độ tổn thất:
 Tổn thất bộ phận;
 Tổn thất toàn bộ.

•

Phân loại theo trách nhiệm đối với tổn thất:
 Tổn thất riêng;
 Tổn thất chung.

v1.0013111228

8


1.3. BỘ ĐIỀU KIỆN BẢO HIỂM

ICC.1963

v1.0013111228

ICC.1982

Điều kiện FPA

Điều kiện C

Điều kiện WA

Điều kiện B

Điều kiện AR

Điều kiện A

9


SO SÁNH CÁC ĐIỀU KHOẢN A,B,C CỦA ICC1.11982
Các rủi ro

A

B

C

x
x
x
x
x
x

x
x
x
x
x
x

x
x
x
x
x
-

x
x
x
x
x
NĐBH

x

x
x
NĐBH

x
x
NĐBH

1. Những mất mát, hư hại hàng hóa hợp lý quy cho là:
Cháy hoặc nổ
Mắc cạn, chìm lật
Đâm va vào bất kể vật thẻ gì khác (trừ nước)
Dỡ hàng tại cảng lánh nạn
Phương tiện vận chuyển bộ bị lật đổ hay trật bánh
Động đất, núi lửa phun, sét đánh
2. Mất mát, hư hại hàng hóa gây ra bởi:
Hy sinh tổn thất chung
Ném hàng ra khỏi tàuhoặc nước cuốn trôi khỏi tàu
Nước biển, sông hồ xâm nhập vào hầm tàu
3. Mất nguyên kiện hàng khi xếp dỡ chuyển tải
4. Rủi ro bất ngờ khác
Trách nhiệm chứng minh tổn thất
v1.0013111228

10


1.4. GIÁ TRỊ BẢO HIỂM, SỐ TIỀN BẢO HIỂM, PHÍ BẢO HIỂM
•

Giá trị bảo hiểm của hàng hố xuất nhập khẩu
được xác định trên cơ sở giá trị thực tế của lơ
hàng, cước phí vận chuyển, phí bảo hiểm và các
chi phí liên quan khác (giá CIF).

•

Số tiền bảo hiểm là số tiền được đăng ký bảo
hiểm, ghi trong hợp đồng bảo hiểm.

•

Phí bảo hiểm là một khoản tiền do người tham gia
bảo hiểm nộp cho doanh nghiệp bảo hiểm để
hàng hóa được bảo hiểm.

v1.0013111228

11


2. BẢO HIỂM TÀU BIỂN
2.1. Bảo hiểm thân tàu
2.2. Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ tàu

v1.0013111228

12

2.1. BẢO HIỂM THÂN TÀU

Đối tượng bảo hiểm
Bảo hiểm thân tàu thủy có đối tượng bảo hiểm là
tồn bộ con tàu biển, bao gồm: vỏ tàu, máy móc,
trang thiết bị thông thường đi biển và phục vụ
kinh doanh (không bao gồm vật dụng và tài sản
cá nhân).

v1.0013111228

13


2.1. BẢO HIỂM THÂN TÀU
Các điều kiện bảo hiểm thân tàu
Phạm vi Bảo hiểm

TLO

FOD

FPA

ITC

1. Tổn thất toàn bộ thực tế

X

X

X

X

2. Tổn thất tồn bộ ước tính

X

X

X

X

3. Chi phí cứu nạn

X

X

X

X

4. Chi phí đề phịng hạn chế tổn thất

-

X

X

X

5. Chi phí tố tụng

-

X

X

X

6. Chi phí trách nhiệm đâm va (TNDS)

-

X

X

X

7. Chi phí đóng góp tổn thất chung

-

X

X

X

8. Tổn thất bộ phận do hành động tổn thất chung

-

-

X

X

9. Tổn thất riêng vì đâm va, cứu hỏa khi cứu nạn

-

-

X

X

10. TTBP khác do hành động TTC (ngồi 8)

-

-

-

X

11. Tổn thất riêng vì mọi rủi ro tai nạn (ngoài 9)

-

-

-

X

v1.0013111228

14


2.2. BẢO HIỂM TRÁCH NHIỆM DÂN SỰ CỦA CHỦ TÀU

Đối tượng bảo hiểm:
Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ tàu là bảo
hiểm trách nhiệm bồi thường của chủ tàu cho
người thứ ba khi đưa tàu vào hoạt động gây thiệt
hại cho người này.
Hội bảo hiểm P and I

v1.0013111228

15


2.2. BẢO HIỂM TRÁCH NHIỆM DÂN SỰ CỦA CHỦ TÀU
Tai nạn đâm va và cách giải quyết
Cả hai khơng có lỗi
•

Tổn thất bên nào bên đó chịu
Một tàu có lỗi
• Tự chịu thiệt hại của bản thân
• Bồi thường tồn bộ thiệt hại cho bên kia
Cả hai cùng có lỗi
• Giải quyết theo trách nhiệm chéo
• Giải quyết theo trách nhiệm đơn

v1.0013111228

16


GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
Câu hỏi
Vụ tai nạn đâm va được giải quyết theo trách nhiệm chéo
1. Trách nhiệm của các chủ tàu sau vụ tai nạn đâm va như thế nào?
2. Trách nhiệm của các công ty bảo hiểm theo các hợp đồng bảo hiểm như thế nào?
Trả lời
•

Trách nhiệm của các chủ tàu:
Trách nhiệm tàu An Nam với Bình Minh = 50%(20.000 + 8.000) = 14.000
Trách nhiệm tàu Bình Minh với An Nam = 50%(10.000 + 4.000) = 7.000

•

Trách nhiệm của các cơng ty bảo hiểm:
Bảo Việt Hải Phịng bồi thường tàu An Nam :
Thân tàu: 10.000
3/4 Trách nhiệm dân sự: 3/4 (14.000)
Pjico Đà Nẵng bồi thường tàu Bình Minh :
Thân tàu: 20.000
3/4 Trách nhiệm dân sự: 3/4(7.000)

v1.0013111228

17


CÂU HỎI MỞ
Là một doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu ô tô từ Nhật Bản, bạn chọn điều kiện
giao hàng FOB hay CIF?
Gợi ý trả lời
•

Tùy và khả năng và mối quan hệ trong thuê tàu và mua bảo hiểm mà doanh nghiệp
lựa chọn điều kiện giao hàng phù hợp.

•

Nếu có thể thuê tàu với giá rẻ hơn và mua bảo hiểm với mức phí thấp hơn so với
cơng ty xuất khẩu bên Nhật thì doanh nghiệp nhập khẩu nên lựa chọn điều kiện FOB.

v1.0013111228

18


CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 1
Theo các điều kiện thương mại Quốc tế "Incoterms 2000", thì điều kiện giao hàng
FOB quy định như thế nào?
A. Vận chuyển và bảo hiểm do người bán đảm nhận
B. Vận chuyển và bảo hiểm do người mua đảm nhận
C. Vận chuyển do người mua đảm nhận, bảo hiểm do người bán đảm nhận
D. Vận chuyển do người bán đảm nhận, bảo hiểm do người mua đảm nhận
Trả lời:
•

Đáp án đúng là B: Vận chuyển và bảo hiểm do người mua đảm nhận

•

Vì: đây là nội dung của điều kiện giao hàng FOB.

v1.0013111228

19

CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 2
Rủi ro được bảo hiểm trong trường hợp đặc biệt là:
A. Rủi ro bảo hiểm riêng
B. Rủi ro thông thường được bảo hiểm
C. Rủi ro không được bảo hiểm
D. Rủi ro hàng hải
Trả lời:
•

Đáp án đúng là A: Rủi ro bảo hiểm riêng

•

Vì: đây là những rủi ro loại trừ đối với bảo hiểm hàng hải. Đó là các rủi ro đặc biệt, phi
hàng hải như chiến tranh, đình cơng, bạo loạn… Các rủi ro này chỉ được bảo hiểm nếu
có mua riêng, mua thêm. Khi chỉ mua bảo hiểm hàng hải thì những rủi ro này bị loại trừ.

v1.0013111228

20


CÂU HỎI TỰ LUẬN
Sự cần thiết khách quan của bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng
đường biển tại Việt Nam hiện nay?
Gợi ý trả lời
•

Hiện nay 90% lượng hàng xuất nhập khẩu sử dụng phương tiện chuyên chở bằng
đường biển.

•

Nhưng phương thức vận chuyển này gặp nhiều rủi ro, thời gian vận chuyển dài, khả
năng cứu hộ khó khăn, giá trị hàng hóa lớn, vì vậy khi xảy ra thiệt hại để lại hậu quả
nặng nề cho chủ hàng. Do đó cần thiết phải bảo hiểm cho hàng hóa.

v1.0013111228

21


TĨM LƯỢC CUỐI BÀI
•

Bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển
 Vì sao phải bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển?
 Các loại rủi ro và các loại tổn thất;
 Điều kiện bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển;
 Giá trị bảo hiểm, số tiền bảo hiểm, phí bảo hiểm.

•

Bảo hiểm tàu biển
 Đối tượng bảo hiểm thân tàu;
 Các điều kiện bảo hiểm thân tàu;
 Đối tượng bảo hiểm trách nhiệm dân sự chủ tàu;
 Hội bảo hiểm tương hỗ P&I;
 Cách thức giải quyết tai nạn đâm va.

v1.0013111228

22