Bài giảng Tài chính quốc tế: Bài 1 - ThS. Trần Thị Hải An

BÀI 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TÀI
CHÍNH QUỐC TẾ

Giảng viên: ThS. Trần Thị Hải An

v1.0011107213

1

TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG BÀI

Cơng ty XNK Rượu vang Đà Lạt thu được 1.000.000 USD từ XK hàng hóa sang Mỹ
nhưng hiện tại Cơng ty chưa sử dụng số tiền này trong 2 năm. Vậy Công ty sẽ có những
phương án nào để xử lý trạng thái tiền tệ trên: Nhập vào quỹ chờ sau 02 năm sẽ sử
dụng, cho vay để thu lãi, tái đầu tư mở rộng sản xuất hay đầu tư ngắn hạn dưới hình
thức mua chứng khốn?



Là một chun gia tài chính quốc tế, hãy tư vấn giúp Cơng ty tuần hồn
số tiền tệ trên một cách hiệu quả nhất.

v1.0011107213

2


MỤC TIÊU

Hiểu khái niệm, đặc điểm của tài chính quốc tế;

Phân tích được vai trị của tài chính quốc tế;

Hiểu tổng quan về mơn học tài chính quốc tế.

3

v1.0011107213

NỘI DUNG
1

Khái niệm, đặc điểm của tài chính quốc tế;

2

Vai trị của tài chính quốc tế;

3

Nội dung của tài chính quốc tế;

4

Tổng quan về mơn học tài chính quốc tế.

v1.0011107213

4

1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM CỦA TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

1.1. Khái niệm;
1.2. Đặc điểm.

v1.0011107213

5

1.1. KHÁI NIỆM

1.1.1. Các quan điểm về tài chính quốc tế;
1.1.2. Khái niệm.

v1.0011107213

6


1.1.1. CÁC QUAN ĐIỂM VỀ TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

Quan điểm thứ nhất:
• Tài chính quốc tế là các hoạt động chính đối ngoại một khâu trong hệ thống tài chính quốc gia;
• Là các hoạt động thanh tốn và tín dụng quốc tế;
• Là quan hệ tài chính của chính phủ các nước với các
tổ chức quốc tế;
• Là hoạt động tài chính của các cơng ty xun quốc
gia hay cơng ty đa quốc gia;
• Là tập hợp những quan hệ tài chính của các chủ thể

có phạm vi hoạt động vượt ra khỏi biên giới của
một quốc gia.

v1.0011107213

7

1.1.1. CÁC QUAN ĐIỂM VỀ TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

Quan điểm thứ 2:
• Hoạt động tài chính quốc tế bao gồm hoạt động tài chính đối ngoại và hoạt
động tài chính thuần túy giữa các quốc gia;
• Quan niệm này được sử dụng ở các quốc gia đang phát triển, mức độ hội
nhập còn hạn chế.

v1.0011107213

8


1.1.1. CÁC QUAN ĐIỂM VỀ TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

Quan điểm thứ 3:
•

Đứng trên góc độ tồn cầu thì hoạt động tài chính quốc tế chỉ bao gồm các
hoạt động tài chính quốc tế thuần t;

•

Quan niệm này thường được sử dụng ở các quốc gia phát triển, mức độ mở
cửa hội nhập cao.

v1.0011107213

9

1.1.2. KHÁI NIỆM

Tài chính quốc tế là hoạt động tài chính diễn ra trên bình diện quốc tế. Đó là sự di
chuyển các luồng tiền vốn giữa các quốc gia gắn liền với các quan hệ quốc tế về kinh
tế, chính trị, văn hố, xã hội, qn sự, ngoại giao… giữa các chủ thể của các quốc gia
và các tổ chức quốc tế thông qua việc tạo lập, sử dụng các quỹ tiền tệ ở mỗi chủ thể
nhằm đáp ứng các nhu cầu khác nhau của các chủ thể đó trong các quan hệ quốc tế.

v1.0011107213

10


CÂU HỎI THẢO LUẬN

Theo anh (chị) tại sao tài chính quốc tế được hiểu theo quan điểm
1 trong chương trình mơn học của chúng ta?

v1.0011107213

11

1.2. ĐẶC ĐIỂM CỦA TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

Phạm vi, môi trường hoạt động của các nguồn
tài chính trong lĩnh vực tài chính quốc tế:
• Rộng lớn;
• Phức tạp;
• Nhiều rủi ro.

v1.0011107213

12


1.2. ĐẶC ĐIỂM CỦA TÀI CHÍNH QUỐC TẾ (tiếp theo)
Lĩnh vực tài chính quốc tế chịu sự chi phối của nhiều yếu tố chính trị, nhiều hệ thống
pháp lý khác nhau:
• Yếu tố chính trị khác nhau
Ví dụ: Quan hệ quốc tế thời kỳ chiến tranh lạnh
(1945 – 1991): Tất cả các nước xã hội chủ nghĩa
phải thừa nhận vai trị lãnh đạo của Liên Xơ và sử
dụng đồng tiền chung là đồng rúp; Không được
phép kết giao ở bất kỳ lĩnh vực nào với các nước
thuộc tư bản chủ nghĩa.
• Hệ thống pháp lý khác nhau
Ví dụ: Để có đủ năng lực hành vi dân sự để ký
kết hợp đồng dân sự, hợp đồng thương mại quốc
tế, ở Việt Nam, cơng dân phải đủ 18 tuổi trở lên,
cịn ở Nhật Bản phải đủ 21 tuổi trở lên.

v1.0011107213

13

1.2. ĐẶC ĐIỂM CỦA TÀI CHÍNH QUỐC TẾ (tiếp theo)
Xu hướng phát triển của lĩnh vực tài chính quốc tế làm cho hoạt động này ngày càng
đa dạng, phong phú và phức tạp:
• Sự ra đời và phát triển nhanh chóng của các
cơng ty đa quốc gia (TNCs);
• Sự ra đời và phát triển nhanh chóng của thị
trường vốn quốc tế;
• Sự hình thành và hoạt động với phạm vi và qui
mô ngày càng mở rộng của các tổ chức kinh tế,
tài chính-tín dụng khu vực và quốc tế;
• Xu hướng phát triển mạnh mẽ của tài chính
quốc tế…

v1.0011107213

14


CÂU HỎI THẢO LUẬN

Tại sao nói tài chính quốc tế là một lĩnh vực rộng lớn, phức tạp và
nhiều rủi ro? Cho ví dụ minh họa.

v1.0011107213

15

TÌNH HUỐNG

Cơng ty Rượu vang Đà Lạt nhận được một đơn đặt hàng hàng trị giá 1.000.000 USD từ
nhà nhập khẩu Mỹ. Thanh toán sau 02 tháng kể từ khi nhà nhập khẩu nhận được hàng.
Để có đủ hàng xuất khẩu, cơng ty phải huy động toàn bộ nguồn vốn để mua nguyên
phụ liệu và chi phí nhân cơng (do phải tăng ca sản xuất). Sau khi xuất khẩu hàng sang
Mỹ, cơng ty khơng cịn vốn để tiếp tục sản xuất.

Cơng ty phải làm gì để vẫn tiếp tục duy trì hoạt động sản xuất cho đến khi
thu được tiền hàng từ nhà nhập khẩu Mỹ?
v1.0011107213

16


2. VAI TRỊ CỦA TÀI CHÍNH QUỐC TẾ
Là cơng cụ quan trọng khai thác các nguồn lực quốc tế phục vụ cho sự phát
triển kinh tế - xã hội của từng quốc gia.
Ví dụ: Việt Nam thuê các kỹ sư Nhật Bản giúp đỡ
về kỹ thuật; sử dụng vốn đầu tư từ nước ngoài;
thiết lập mối quan hệ với 3 trung tâm nghiên cứu
và ứng dụng khoa học công nghệ lớn trên thế giới
là Mỹ, Tây Âu và Nhật Bản để tiếp nhận khoa học
công nghệ hiện đại nhằm đáp ứng nhu cầu sản
xuất trong nước cũng như chuyển dịch cơ cấu nền
kinh tế.

v1.0011107213

17

2. VAI TRỊ CỦA TÀI CHÍNH QUỐC TẾ (tiếp theo)

Thúc đẩy nền kinh tế quốc gia nhanh chóng hội nhập vào nền kinh tế thế giới.
Ví dụ: Một số tập đoàn nước ngoài đã đầu tư xây dựng ở Việt Nam những trung tâm
sản xuất lớn để xuất khẩu ra thị trường thế giới, điển hình nhất là ngành cơng nghiệp
điện tử như LG, Sony… đã góp phần đưa sản phẩm “made in Viet Nam” được tin dùng
tại Việt Nam và trên thế giới.

v1.0011107213

18


2. VAI TRỊ CỦA TÀI CHÍNH QUỐC TẾ (tiếp theo)

Tạo cơ hội nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực nội tại của từng quốc gia
Ví dụ: Khu vực FDI góp phần tăng cường
năng lực sản xuất, đổi mới cơng nghệ của
nhiều ngành kinh tế; đóng góp cho ngân
sách Nhà nước; tạo việc làm cho một bộ
phận lao động, nâng cao năng lực quản lý
và trình độ của người lao động.

v1.0011107213

19

3. NỘI DUNG CỦA TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

3.1. Theo các quan hệ tiền tệ;
3.2. Theo các quỹ tiền tệ;

3.3. Theo chủ thể tham gia hoạt động
tài chính quốc tế;
3.4. Các yếu tố kinh tế vĩ mô;
3.5. Các yếu tố thị trường.

v1.0011107213

20


3.1. THEO CÁC QUAN HỆ TIỀN TỆ

• Các quan hệ thanh tốn quốc tế;
• Viện trợ quốc tế khơng hồn lại;
• Quan hệ tín dụng quốc tế;
• Quan hệ đầu tư chứng khốn quốc tế.

v1.0011107213

21

3.2. THEO CÁC QUỸ TIỀN TỆ

• Các quỹ tiền tệ trực thuộc các chủ thể của
từng quốc gia;
• Các quỹ tiền tệ thuộc các chủ thể khu vực;
• Các quỹ tiền tệ thuộc các tổ chức quốc tế
tồn cầu;
• Các quỹ tài chính của các MNC.

v1.0011107213

22


3.3. THEO CHỦ THỂ THAM GIA HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

• Tổ chức kinh tế;
• Ngân hàng thương mại;
• Cơng ty kinh doanh bảo hiểm;
• Cơng ty chứng khốn;
• Tổ chức tài chính – tín dụng quốc tế;
• Chính phủ.

v1.0011107213

23

3.4. CÁC YẾU TỐ KINH TẾ VĨ MƠ

• Tỷ giá hối đối;
• Cán cân thanh tốn quốc tế;
• Hệ thống tiền tệ quốc tế;
• Nợ nước ngồi.

v1.0011107213

24

3.5. CÁC YẾU TỐ THỊ TRƯỜNG

• Đánh giá và quản trị rủi ro quốc tế;
• Các thị trường tài chính cụ thể;
• Hoạt động đầu tư quốc tế;
• Tài chính của các công ty đa quốc
gia và xuyên quốc gia.

v1.0011107213

25

4. TỔNG QUAN VỀ MƠN HỌC TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

• Đây là mơn nghiệp vụ chính của chun ngành
tài chính quốc tế được giảng dạy vào thời gian
cuối của chương trình đào tạo tồn khóa.
• Mơn học tài chính quốc tế trình bày có hệ
thống những nội dung cơ bản về lý luận và
nghiệp vụ của hoạt động tài chính quốc tế.
Tổng kết, rút ra nhận xét về những vấn đề tài
chính quốc tế hiện tại và dự đốn xu hướng
phát triển trong tương lai.

v1.0011107213

26


TÓM LƯỢC CUỐI BÀI

Bài học đã đưa ra một cách tổng quan về khái niệm, đặc điểm,
vai trò và nội dung của tài chính quốc tế.
Từ đó giúp học viên nhân thức được cơ sở và cơ chế của việc
khai thác nguồn tài chính quốc tế, phục vụ cho sự nghiệp xây
dựng và phát triển đất nước.

v1.0011107213

27