Bài giảng Nhà nước và pháp luật đại cương: Chương 5 - Học viện ngân hàng

Chương V
PHÁP LUẬT VỀ
PHÒNG CHỐNG THAM NHŨNG

L/O/G/O


TÀI LIỆU HỌC TẬP
VĂN BẢN PHÁP LUẬT
Bộ luật hình sự năm 2015, phần các tội phạm về chức vụ.
Luật phòng, chống tham nhũng năm 2018
Luật Công chức 2008.
Luật Viên chức 2010.
Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Công chức và
Luật Viên chức năm 2019
 Công ước của Liên Hiệp Quốc về chống tham nhũng
(United Nations Convention Against Corruption - UNCAC)
GIÁO TRÌNH
-TLHT Nhà nước và pháp luật đại cương, Học viện Ngân
hàng – Khoa Luật, Nxb. Lao động – Xã hội, 2020.
-Giáo trình Luật Hình sự - Đại học Luật Hà Nội, phần các tội
phạm.


NỘI DUNG
1. Khái niệm tham nhũng
2. Các hành vi tham nhũng
3. Nguyên nhân tham nhũng
4. Tác hại của tham nhũng
5. Ý nghĩa, tầm quan trọng của cơng tác phịng, chống tham nhũng
6. Các biện pháp phòng ngừa tham nhũng

7. Trách nhiệm của cơng dân trong phịng, chống tham nhũng
8. Trách nhiệm của cán bộ,cơng chức trong việc phịng, chống

tham nhũng


I. KHÁI NIỆM VỀ THAM NHŨNG
1.1. Định nghĩa:
Theo quy định tại khoản 3 Điều 1 Luật phòng, chống
tham nhũng năm 2018, khái niệm “tham nhũng” được
hiểu: “là hành vi của người có chức vụ quyền hạn đã
lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi”.
Trên cơ sở quy định của pháp luật về tham nhũng,
chúng ta có thể định nghĩa khái quát về tham nhũng
như sau: Tham nhũng là hành vi của người có chức
vụ, quyền hạn sử dụng chức vụ quyền hạn của mình
làm trái pháp luật để mưu cầu lợi ích riêng.


1. KHÁI NIỆM VỀ THAM NHŨNG
1.2. Đặc điểm của hành vi tham nhũng
- Tham nhũng phải là hành vi của người có chức vụ,
quyền hạn.
- Khi thực hiện hành vi tham nhũng, người có chức
vụ, quyền hạn của mình làm trái pháp luật để mưu
lợi cá nhân.
- Động cơ của người có hành vi tham nhũng là vì vụ
lợi.

2. CÁC HÀNH VI THAM NHŨNG
Các hành vi tham nhũng theo pháp luật Việt Nam
được chia thành 2 nhóm:
Hành vi tham
nhũng trong khu
vực nhà nước
Hành vi tham
nhũng trong khu
vực ngoài nhà
nước


a. Hành vi tham nhũng do người có chức vụ, quyền
hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị nhà nước thực
hiện (1)
- Tham ô tài sản;
- Nhận hối lộ;
- Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản;
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm
vụ, cơng vụ vì vụ lợi;
- Lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, cơng vụ vì vụ lợi;
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với
người khác để trục lợi
-

Giả mạo trong cơng tác vì vụ lợi;


a. Hành vi tham nhũng do người có chức vụ,
quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị nhà

nước thực hiện (2)
- Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của
cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc địa phương vì vụ lợi;
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản
cơng vì vụ lợi;
- Nhũng nhiễu vì vụ lợi;
- Khơng thực hiện, thực hiện không đúng hoặc không
đầy đủ nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi;
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có
hành vi vi phạm pháp luật vì vụ lợi; cản trở, can thiệp
trái pháp luật vào việc giám sát, kiểm tra, thanh tra,
kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì vụ lợi.


b. Các hành vi tham nhũng trong khu
vực ngoài nhà nước
• Các hành vi tham nhũng trong khu vực ngồi
nhà nước do người có chức vụ, quyền hạn
trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài
nhà nước thực hiện bao gồm:
- Tham ô tài sản;
- Nhận hối lộ;
- Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công
việc của doanh nghiệp, tổ chức mình vì vụ lợi.
(Điều 2 Luật Phịng, chống tham nhũng 2018).


3. NGUYÊN NHÂN CỦA THAM NHŨNG
- Những hạn chế trong chính sách, pháp luật.
- Những hạn chế trong quản lý, điều hành nền kinh

tế và trong hoạt động của các cơ quan NN, tổ chức
xã hội.
- Những hạn chế trong việc phát hiện và xử lý tham
nhũng.
- Những hạn chế trong nhận thức, tư tưởng của cán
bộ, công chức cũng như trong hoạt động bổ nhiệm,
luân chuyển cán bộ.
………..


4. TÁC HẠI CỦA THAM NHŨNG
Tác hại về chính trị

Tác hại về kinh tế

Tác hại về xã hôi


5. Ý NGHĨA, TẦM QUAN TRỌNG CỦA CƠNG
TÁC PHỊNG, CHỐNG THAM NHŨNG
- Phịng, chống tham nhũng góp phần bảo vệ chế
độ, xây dựng Nhà nước pháp quyền.
- Phòng, chống tham nhũng góp phần tăng
trưởng kinh tế đất nước, nâng cao đời sống nhân
dân.
- Phịng, chống tham nhũng góp phần duy trì các
giá trị đạo đức truyền thống, làm lành mạnh các
quan hệ xã hội.
- Phịng, chống tham nhũng góp phần củng cố
niềm tin của nhân dân vào chế độ và pháp luật.

6. CÁC BIỆN PHÁP PHỊNG NGỪA
THAM NHŨNG
- Cơng khai, minh bạch trong hoạt động của cơ
quan, tổ chức, đơn vị
- Xây dựng và thực hiện các chế độ, định mức, tiêu
chuẩn
- Quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp, việc
chuyển đổi vị trí cơng tác của cán bộ, công chức,
viên chức
- Vấn đề minh bạch tài sản, thu nhập của cán bộ,
công chức


6. CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA
THAM NHŨNG
- Chế độ trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan,
tổ chức, đơn vị khi để xảy ra tham nhũng
- Cải cách hành chính, đổi mới cơng nghệ quản lý và
phương thức thanh tốn nhằm phòng ngừa tham
nhũng


7. TRÁCH NHIỆM CỦA CƠNG DÂN TRONG VIỆC
PHỊNG, CHỐNG THAM NHŨNG
- Chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật về phòng, chống
tham nhũng;
- Lên án, đấu tranh với những người có hành vi tham
nhũng;

- Phát hiện, tố giác hành vi tham nhũng;
- Hợp tác với cơ quan có thẩm quyền trong việc xác
minh, xử lý hành vi tham nhũng;
- Kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền hồn
thiện cơ chế, chính sách pháp luật về phịng, chống
tham nhũng;
- Góp ý kiến xây dựng pháp luật về phòng, chống tham
nhũng.


8. TRÁCH NHIỆM CỦA CÁN BỘ, CƠNG CHỨC
TRONG VIỆC PHỊNG, CHỐNG THAM NHŨNG

Đối với cán bộ, công chức, viên chức bình
thường
- CB, CC, VC có trách nhiệm thực hiện Quy tắc
ứng xử của CB, CC, VC; các quy tắc dạo đức
nghề nghiệp.
- CB, CC, VC có nghĩa vụ báo cáo về các hành
vi có dấu hiệu tham nhũng.
- CB, CC, VC có nghĩa vụ chấp hành quyết định
về chuyển đổi vị trí cơng tác của cơ quan, tổ
chức, đơn vị.


8. TRÁCH NHIỆM CỦA CÁN BỘ, CƠNG CHỨC
TRONG VIỆC PHỊNG, CHỐNG THAM NHŨNG
Đối với CB, CC, VC lãnh đạo trong cơ quan, tổ chức,
đơn vị
- Tiếp nhận, giải quyết những phản ánh, báo cáo về

hành vi có dấu hiệu tham nhũng xảy ra trong CQ, ĐV,
TC của mình.
- Có trách nhiệm tuân thủ quyết định luân chuyển cán
bộ, kê khai tài sản.
- Tổ chức kiểm tra việc chấp hành PL của CQ, TC, ĐV
thuộc phạm vi quản lý.
- Người đứng đầu và cấp phó phải chịu trách nhiệm
về việc để xảy ra hành vi tham nhũng trong CQ, TC, ĐV
mình quản lý, phụ trách.