Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 tuổi trong trường mầm non

I.

PHẦN MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài
Theo điều tra của Tổ chức Y tế Thế giới 34 % trẻ em bị bệnh và 36 % trẻ em
dưới 14 tuổi bị chết trên thế giới là do biến đổi các yếu tố về môi trường, 1/3 bệnh
bùng phát ở trẻ em toàn cầu là do biến đổi các yếu tố về khơng khí, đất, nước và
thực phẩm. Các thảm họa thiên nhiên như lốc xốy, cháy lớn. có thể gây sang chấn
động tâm thần mạnh với trẻ em khi các trẻ em phải chứng liến cảnh mất đi người
thân, nhà cửa bị tàn phá, mắc bệnh nhiễm khuẩn. Tỷ lệ mắc bệnh hen tồn cầu đã
tăng gấp đơi trong 15 năm qua do tăng ô nhiễm môi trường, 5 triệu trẻ em dưới 5
tuổi tử vong mỗi năm do bệnh sốt rét, một căn bệnh mới lạ đang lây lan rất nhanh
trên toàn cầu là virus corona làm cho hàng triệu người bị tử vong. Môi trường ảnh
hưởng rất lớn đối với trẻ em.
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác giáo dục bảo vệ môi trường,
Đảng, Nhà nước và Bộ GD & ĐT đã ban hành nhiều văn bản, tạo điều kiện cho
công tác giáo dục bảo vệ mơi trường trong hệ thống giáo dục quốc dân nói chung
và giáo dục mầm non nói riêng. Ngày 21 tháng 4 năm 2006 Vụ Giáo dục mầm non
đã có cơng văn hướng dẫn thực hiện chỉ thị 02/2005/BGD&ĐT về việc: “Tăng
cường công tác giáo dục bảo vệ môi trường trong trường mầm non giai đoạn “2005
-2010”. Công văn đã đề ra nhiệm vụ cho các các cơ sở giáo dục Mầm non tham gia
vào công tác giáo dục bảo vệ mơi trường từ đó trẻ hiểu biết về mơi trường, giúp trẻ
có hành vi, thái độ ứng xử phù hợp với mơi trường để gìn giữ bảo vệ mơi trường,
biết sống hịa nhập với mơi trường nhằm đảm bảo phát triển lành mạnh. Trẻ biết
môi trường xung quanh trẻ bao gồm những gì? Trẻ biết phân biệt được mơi trường
xung quanh trẻ, những việc làm tốt – xấu đối với mơi trường và làm gì để bảo vệ
mơi trường?. Hay cũng có thể giáo dục trẻ cách chăm sóc giữ gìn sức khỏe cho bản
thân trẻ, biết chăm sóc và bảo vệ cây cối, bảo vệ con vật nơi mình ở. Biết về một số

ngành nghề, văn hóa, phong tục tập quán của địa phương, xây dựng cho trẻ niềm tự
hào và ý thức gìn giữ bảo tồn văn hóa dân tộc.
Từ năm học 2008-2009, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã phát động phong trào
“Xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực”, với yêu cầu tăng cường sự
tham gia một cách hứng thú, tích cực của học sinh vào các hoạt động giáo dục
trong nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo.
Môi trường sống bao gồm các yếu tố tự nhiên, xã hội và vật chất nhân tạo bao
quanh con người. Mơi trường có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con
người và sự phát triển kinh tế văn hoá của đất nước và của cá nhân.
Để đảm bảo cho con người được sống trong một môi trường lành mạnh thì
việc giáo dục ý thức bảo vệ mơi trường được hình thành và rèn luyện từ rất sớm, từ
lứa tuổi mầm non giúp con trẻ có những khái niệm ban đầu về mơi trường sống của
bản thân mình nói riêng và con người nói chung là cần thiết. Từ đó biết cách sống
tích cực với mơi trường nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh của cơ thể và trí
tuệ.
“Tất cả vì một thế giới ngày mai - Hãy chung tay bảo vệ môi trường”.
Môi trường là nơi nuôi dưỡng con người cả về thể chất lẫn tinh thần, nhưng
cũng chính con người trong q trình tồn tại và phát triển đã khai thác cạn kiệt các
nguồn tài nguyên thiên nhiên, gây nên sự mất cân bằng sinh thái, làm ảnh hưởng
đến chất lượng cuộc sống. Mỗi năm trên thế giới có hàng vạn người chết vì các loại
dịch bệnh do nguồn nước bị ô nhiễm và môi trường mất vệ sinh gây ra. Một trong
các nguyên nhân cơ bản gây nên tình trạng trên là do thiếu hiểu biết, thiếu ý thức
của con người. Vì vậy, hiểu biết về môi trường và giáo dục bảo vệ môi trường trở
thành một vấn đề cấp bách, có tính chiến lược tồn cầu .
“ Giữ gìn vệ sinh mơi trường góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống là
trách nhiệm của mỗi chúng ta". Mỗi chúng ta ai cũng nhận thức được tầm quan
trọng của sức khỏe đối với bản thân, khơng có sức khỏe con người sống đâu- cịn ý


nghĩa. “Người khỏe mạnh thì có trăm điều ước, người đau ốm thì chỉ ước một điều”

chắc hẳn ai cũng đốn được điều ước đó là có sức khoẻ. Nhưng vấn đề đặt ra là làm
thế nào để mỗi người đều có một sức khỏe tốt, ngồi những yếu tố về dinh dưỡng,
thể dục thể thao tinh thần thoải mái thì mơi trường sống trong sạch đóng một vai trị
vơ cùng quan trọng. Vậy môi trường sống trong sạch là gì? Làm thế nào để có mơi
trường trong sạch? Mỗi chúng ta đã đóng góp được gì để cho mơi trường ngày càng
trong sạch hơn? Điều đó hồn tồn phụ thuộc vào ý thức của mỗi cá nhân chúng ta.
Ngày nay, giáo dục bảo vệ môi trường đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng
trong việc đào tạo thế hệ trẻ ở các trường học và được quan tâm ngay từ bậc học
đầu tiên: “ Giáo dục mầm non”.
Giáo dục bảo vệ môi truờng cho trẻ mầm non là cung cấp cho trẻ những hiểu
biết ban đầu về môi trường sống của bản thân nói riêng và của con người nói
chung, biết cách sống tích cực với mơi trường. Mục đích của giáo dục bảo vệ mơi
trường là hình thành cho trẻ có thói quen tốt biết sắp xếp đồ dùng đồ chơi trong lớp
và ngoài trời gọn gàng ngăn nắp, biết bỏ rác đúng nơi qui định, biết chăm sóc cây
xanh và chăm sóc con vật ni, hình thành cho trẻ có thái độ thiện cảm bảo vệ mơi
trường, biết được hành vi xấu như vứt rác bừa bãi nơi công cộng, vẽ bẩn lên tường,
dẫm đạp lên cây xanh…Bên cạnh đó giúp cho các bậc phụ huynh và cộng đồng có
kiến thức cơ bản về giáo dục bảo vệ mơi trường và tích cực tham gia vào các hoạt
động làm “ Xanh- sạch - đẹp” cho đất nước và cho thế hệ mai sau.
Trên thực tế, ở trường mầm non vấn đề giáo dục môi trường cho trẻ mầm
non còn hạn chế, chưa phát huy hết được việc cho trẻ hiểu về môi trường, được
quan sát, tiếp cận, làm các trải nghiệm thực tiễn. Ở lớp, tôi nhận thấy có một số phụ
huynh chưa quan tâm đến vấn đề mơi trường của trường/ lớp, gia đình. Cịn học
sinh thì chưa tích cực tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường như: vệ sinh
thân thể, sắp xếp đồ dùng đồ chơi, giữ gìn lớp học sạch sẽ, chăm sóc cây, thu gom
lá, rác thải ngồi sân trường...Ví dụ như ăn kẹo hoặc ăn bánh xong không vứt ngay


vỏ vào thùng rác mà vứt dấu vào một xó kín đáo hay nhìn thấy vỏ bim bim, vỏ hộp
sữa ngồi sân trường khơng nhặt bỏ vào thùng rác đúng nơi qui định...

Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non là cung cấp cho trẻ những kiến
thức sơ đẳng về môi trường phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ nhằm tạo ra
thái độ, hành vi đúng của trẻ đối với mơi trường xung quanh. Do đó để bảo vệ môi
trường chúng ta phải thực hiện nhiều biện pháp khác nhau.
Việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường tôi xác định là một trong những
nhiệm vụ quan trọng được tiến hành có kế hoạch, chiến lược cụ thể để phát triển
toàn diện nhân cách trẻ. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường được lồng ghép vào các
hoạt động hằng ngày tạo điều kiện để trẻ được trải nghiệm những vốn sống của bản
thân.
Đồng hành với những suy nghĩ ấy bản thân tôi trăn trở, suy nghĩ nên giải
quyết vấn đề này như thế nào? Để mang lại hiệu quả giáo dục cao nhất là điều mà
những người làm công tác giáo dục phải quan tâm. Tôi cho rằng sự thành công của
công tác này không thể thiếu sự kết hợp chặt chẽ từ ba lực lượng giáo dục Gia
đình- Nhà trường - Xã hội.
Với tình hình thực tế tại lớp đang phụ trách, tơi nhận thức sâu sắc và xác
định rõ những việc cần làm ngay đối với trẻ, với Phụ huynh để đẩy mạnh công tác
giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non. Vì vậy tơi đã chọn đề tài:
“ Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 tuổi trong
trường mầm non”.
1.2. Phạm vi áp dụng của đề tài:
Có thể áp dụng và triển khai cho tất cả các cháu ở tuổi mầm non trong trường
mầm non, vì đây là một cách làm khơng q khó và nó gần gũi với chúng ta, với trẻ
nhỏ, khơng địi hỏi u cầu, cơ sở vật chất gì tốn kém cho việc làm trên .
1.3.Điểm mới của đề tài:


Là một giáo viên hàng ngày đang trực tiếp giáo dục những thế hệ tương lai
của đất nước, tôi nhận ra một điều thật quan trọng trong công việc của mình là cần
phải giáo dục cho trẻ ngay từ bậc học mầm non ý thức bảo vệ môi trường. Điều này
là vô cùng quan trọng trong đời sống của trẻ sau này, vì khi trẻ có ý thức bảo vệ

mơi trường sẽ khắc sâu vào cuộc sống của trẻ, qua đó tạo nền tảng hình thành nhân
cách cho trẻ vững chắc sau này.
Vì vậy điểm mới của đề tài là tìm ra những biện pháp hay, sáng tạo để lồng
ghép bảo vệ mơi trường cho trẻ nhằm hình thành cho trẻ những thói quen tốt lao
động tự phục vụ: lau dọn, sắp xếp đồ dùng, đồ chơi gọn gàng, không vứt rác, vứt
đồ chơi bừa bãi, biết chăm sóc cho cây: lau lá, tưới nước , nhổ cỏ…Hình thành cho
trẻ có thái độ thiện cảm bảo vệ mơi trường biết được hành vi nên làm, không nên
làm.

II. PHẦN NỘI DUNG
2.1 Thực trạng của vấn đề
Hiện nay, môi trường trên thế giới và ở Việt Nam đang bị ô nhiễm nặng nề
do sự gia tăng dân số; nghèo đói, lạc hậu ở các nước đang phát triển; khí thải của
cơng trường, nhà máy và lượng rác thải trong sinh hoạt hàng ngày quá nhiều không
xử lý tốt; rừng bị tàn phá nghiêm trọng, diện tích rừng bị thu hẹp, đất đai bị suy
thối; ơ nhiễm mơi trường do các khu cơng nghiệp và khu đơ thị hóa; hệ thống giao
thơng q tải gây khói bụi, tiếng ồn ....cũng làm ảnh hưởng rất lớn đến mơi trường.
Trước thực trạng đó giáo dục bảo vệ môi trường đã trở thành vấn đề cấp bách
mang tính chiến lược tồn cầu vì vậy chính phủ đưa nội dung GD bảo vệ môi
trường vào hệ thống giáo dục quốc dân về việc bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy
mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước với phương châm “ lấy phòng ngừa
và hạn chế tác động xấu đối với mơi trường là chính ”. Tuyên truyền giáo dục


môi trường nâng cao nhận thức và trách nhiệm bảo vệ mơi trường trong hệ thống
giáo dục quốc dân vì thế cần giáo dục cho con người ngay từ lúc tuổi thơ để trẻ
hiểu và nhận thức về môi trường một cách tổng quát hơn. Đối với các em nhỏ đang
ở độ tuổi mẫu giáo thì ngành cũng đã có số biện pháp để giáo dục ý thức bảo vệ
môi trường cho các em như : cho các em lao động nhặt rác sân trường, tham gia
phong trào làm cho quê hương sạch hơn …. ở một số môn học cũng được lồng

ghép chủ đề môi trường vào giảng dạy, góp phần làm sạch hơn mơi trường của
chúng ta. Tuy nhiên các hoạt động đó vẫn chưa đem lại hiệu quả lắm vì đa số trẻ
nhỏ chưa có ý thức cao trong việc bảo vệ môi trường, những việc làm của các em
chưa có tính tự giác, khi nào giáo viên nhắc nhỡ, yêu cầu thì các em mới làm, nếu
có thì chỉ số ít các em làm. Vấn đề được đặt ra, nếu một trường chưa có được một
tập thể học sinh có ý thức về bảo vệ mơi trường thì việc thực hiện những phong
trào thi đua “ Xây dựng trường học xanh – sạch – đẹp”; “ Xây dựng trường học
thân thiện, học sinh tích cực” khó có thể thực hiện tốt. Bằng chứng là ở một số
trường học chúng ta vẫn cịn nhìn thấy rác ( bọc, giấy, chai nhựa, lá cây ….), cụ thể
là trường mà tơi đang giảng dạy. Trước thực tế đó, tơi cảm thấy bản thân phải tìm
cách nào để giáo dục các em ý thức bảo vệ môi trường tốt hơn, khơng những trong
nhà trường mà cịn ở gia đình và ngồi xã hội.
Tình trạng ơ nhiễm mơi trường ngày càng cao ảnh hưởng đến kinh tế và cuộc
sống con người rất lớn. Do đó biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường được
xem là vấn đề cần thiết và cấp bách nhất hiện nay, không chỉ của một cá nhân, một
trường học quan tâm mà vấn đề của cả nước Việt Nam nói riêng và cả thế giới nói
chung. Vì vậy ta nên giáo dục con người nhận thức việc bảo vệ mơi trường ngay từ
cịn nhỏ và trường mẫu giáo là nơi lý tưởng để phát huy vấn đề này.
Giáo dục bảo vệ môi trường là một trong những biện pháp hữu hiệu nhất,
kinh tế nhất và có tính bền vững trong các biện pháp để thực hiện mục tiêu bảo vệ
môi trường và phát triển bền vững đất nước. Thông qua giáo dục, mà từng người và


cộng đồng được trang bị kiến thức về môi trường, ý thức bảo vệ môi trường, năng
lực phát hiện và xử lý vấn đề mơi trường.
Mục đích giáo dục bảo vệ môi trường không chỉ làm cho mọi người hiểu rõ
cần thiết phải bảo vệ môi trường mà quan trọng là phải có thói quen, hành vi ứng
xử văn minh, lịch sự với mơi trường, điều này phải được hình thành trong một quá
trình lâu dài và phải bắt đầu ngay từ tuổi ấu thơ.
Giáo dục bảo vệ môi trường là một lĩnh vực giáo dục liên ngành, vì vậy được

triển khai theo phương pháp tích hợp. Nội dung giáo dục bảo vệ mơi trường được
tích hợp lồng ghép vào các hoạt động giáo dục, hoạt động vui chơi, khám phá khoa
học…thông qua chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ ở trường hình thành cho trẻ có
thói quen, hành vi ứng xử văn minh, lịch sự với môi trường ngay từ lứa tuổi mầm
non.
Xuất phát từ những vai trò cụ thể và nhiệm vụ trọng tâm của năm học, tôi đã
xây dựng kế hoạch giáo dục cũng như biện pháp để hoạt động này mang đến hiệu
quả nhất định, góp phần mở rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, phát triển toàn diện
nhân cách cho trẻ.
a. Thuận lợi:
- Nhà trường luôn được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo,
thường xuyên bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho các cán bộ giáo viên, nhân
viên.
- Bản thân ln nhiệt tình, u nghề, mến trẻ, ham học hỏi nâng cao chun
mơn, nghiệp vụ. Tìm tịi và tự làm một số đồ dùng, đồ chơi để phục vụ tiết dạy
được tốt hơn.
- Trường đã làm tốt phối kết hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội nâng cao
chất lượng giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ.
b. Khó khăn:


Bên cạnh những thuận lợi thì cịn gặp phải những khó khăn:
- Tư liệu để giáo viên tham khảo, đồ dùng dạy học của môn lồng ghép bảo vệ
môi trường còn thiếu thốn.
- Ý thức tham gia các hoạt động giữ gìn mơi trường của trẻ cịn hạn chế.
- Phụ huynh bận công việc, chưa quan tâm đến trẻ, trẻ ở nhà chủ yếu với ông bà.
- Thông tin về giáo dục mơi trường đã có nhưng chưa đồng bộ, chưa đến được
với một số phụ huynh, khi có vi phạm về mơi trường chưa có biện pháp xử lý kịp
thời và có hiệu quả. Hình thức tun truyền cịn mang tính hình thức, cho xong
việc, nên trẻ nhỏ chưa có ý thức bảo vệ mơi trường và chưa thấy được tác hại của

những chất thải độc hại.
- Gia đình các em cũng chưa giáo dục cho các em về ý thức bảo vệ môi trường ,
xem đây là chuyện của nhà nước, của người khác .
2.2. Các biện pháp:
Việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ tuổi mầm non ln là một
hoạt động mang tính giáo dục cao, nó địi hỏi chúng ta phải nhạy bén, linh hoạt, tận
dụng nguồn nguyên vật liệu thải bỏ để biến chúng thành những dụng cụ dạy học,
đồ chơi cho trẻ một cách đơn giản nhưng thể hiện rõ nét sự sáng tạo và ý tưởng
phong phú qua mỗi sản phẩm.
Trong trường mầm non phát triển tất cả các khả năng, thiên hướng của trẻ
nhỏ và trong tất cả các khả năng thiên hướng non trẻ ấy, khơng có cái nào quan
trọng hơn và cần thiết bằng khả năng nhận thức. Bởi vậy ngay từ đầu năm học, tôi
luôn quan tâm tìm hiểu đến đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ cũng như khả năng
chú ý, tiếp thu kiến thức của trẻ trong mọi hoạt động mà đặc biệt là lĩnh vực phát
triển nhận thức.


Để nắm được khả năng nhận thức về bảo vệ môi trường của trẻ tôi dùng biện
pháp khảo sát trẻ để xây dựng kế hoạch lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường cho
phù hợp với khả năng nhận thức để phát huy, tính tích cực cho trẻ.
Kết quả khảo sát đánh giá trẻ đầu năm như sau:
Tổng số trẻ được khảo sát: 40 trẻ

STT

Nội dung tiêu chí khảo sát

Đạt

Tổng

số

Số trẻ

Chưa đạt
Tỷ lệ
%

Số trẻ

Tỷ lệ
%

1

Biết chăm sóc và bảo vệ cây

40

27

67,5

13

32,5

2

Biết giữ gìn trật tự vệ sinh

40

30

75

10

25

40

33

82,5

7

17,5

40

34

85

6

15

40

30

75

10

25

cơng cộng, vệ sinh trường
lớp
3

Biết cất dọn đồ dùng, đồ
chơi đúng nơi quy định

4

Không vứt rác ra đường,
biết gom rác vào thùng rác

5

Phân biệt được những hành
động đúng, hành động sai
đối với môi trường.

Qua kết quả khảo sát tôi nhận thấy rằng kiến thức của trẻ trong việc bảo vệ

mơi trường cịn chưa đồng đều, cịn nhiều hạn chế. Từ thực tế trên tơi đã bàn bạc
với giáo viên trong lớp cùng thống nhất đưa ra các biện pháp giáo dục phù hợp để
cung cấp kiến thức cho trẻ một cách có hiệu quả nhất.
2.2.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho
trẻ thông qua các chủ đề, các hoạt động giáo dục:


Thơng qua các hoạt động học có chủ đích, hoạt động vui chơi, các giờ sinh
hoạt, tôi đã xây dựng kế hoạch giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ dựa vào
tình hình của lớp và khả năng thực tế của trẻ. Lựa chọn để đưa vào kế hoạch những
nguyên vật liệu có thể tạo được sản phẩm đáp ứng được yêu cầu "học mà chơi, chơi
mà học" cho trẻ để đảm bảo hiệu quả đạt được của công tác luôn ở mức cao nhất.
Kế hoạch giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ cũng được xây dựng từ dễ đến
khó, mức độ tăng dần theo các chủ đề.
Trong biện pháp này tôi đã xây dựng kế hoạch và lựa chọn các nội dung,
hoạt động tích hợp theo từng chủ đề như sau:
Chủ đề : Trường Mầm non:
- Hoạt động học: Giới thiệu các khu vực trong trường, các khu vệ sinh, nơi bỏ rác,
vứt rác. Giữ sạch trường, lớp, không vẽ bẩn lên tường.Vứt rác đúng nơi qui định,
khơng khạc nhổ bừa bãi. u q, giữ gìn và bảo vệ đồ dùng đồ chơi, lau dọn vệ
sinh trường/ lớp. Sắp xếp đồ dùng đồ chơi ngăn nắp, gọn gàng. Phân biệt môi
trường sạch, môi trường bẩn ở trường mầm non. Đi vệ sinh đúng nơi qui định.
- Hoạt động ngồi trời: Xem tranh ảnh đoạn băng tình huống về việc giữ gìn vệ
sinh cảnh quan của trường, trị chuyện với trẻ về cách xử lý tình huống của trẻ.
Nhặt rác trong sân trường, và nhặt lá cây rụng bỏ vào thùng rác.
- Hoạt động chiều: Trò chuyện về sự cần thiết của việc rửa tay, rửa mặt. Những thời
điểm cần rửa tay, rửa mặt ( trước khi ăn, sau khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi hoạt
động ngoài trời và khi tay bẩn.)
Chủ đề: Bản thân:
- Biết giữ gìn vệ sinh thân thể sạch sẽ, quần áo đầu tóc gọn gàng, có hành vi văn

minh trong ăn uống.
- Sử dụng đồ dùng vệ sinh cá nhân: Khăn mặt, ca, cốc. Môi trường với sức khoẻ
con người. Nguyên nhân gây ô nhiễm.


- Tiết kiệm và bảo vệ nguồn nước, điện.
Chủ đề : Gia đình:
- Hoạt động ngồi trời: Cơ và trẻ cùng trị chuyện về cơng việc của trẻ ở nhà. Cô
giáo dục trẻ biết giúp đỡ bố mẹ sắp xếp, dọn dẹp nhà cửa.
- Cô giáo dục trẻ biết chăm sóc cây hoa có trong nhà mình ( tưới nước, nhặt lá
vàng…)
Chủ đề : Nghề nghiệp:
- Trẻ biết có nhiều nghề trong xã hội, trong đó có những người làm công tác vệ sinh
môi trường, bảo vệ môi trường.
- Giáo dục trẻ có ý thức giữ gìn vệ sinh mơi trường, tôn trọng những người làm
sạch đẹp môi trường.
* HĐKP: Trị chuyện về bác lao cơng; Bé làm gì để bảo vệ môi trường.
* HĐLĐ: quét dọn vệ sinh sân trường.
* HĐ chiều: Vẽ tranh về bảo vệ môi trường; Trị chơi tìm những hình ảnh đúng sai
về bảo vệ MT.
Chủ đề : Thế giới thực vật:
- Hoạt động học: Tìm hiểu về sự phát triển của cây xanh và các loại hoa. Ích lợi của
cây xanh và giáo dục trẻ chăm sóc cây xanh để bảo vệ mơi trường.
- Hoạt động góc: Góc thiên nhiên: chăm sóc cây cảnh, tưới nước cho cây, nhặt lá
vàng, lá rụng. Góc tạo hình: Sử dụng các loại lá cây trẻ nhặt được kết thành những
đồ chơi dân gian mà trẻ yêu thích ( con trâu, chong chóng, diều…)
- Hoạt động ngồi trời: Quan sát cây cảnh có trong sân trường và ích lợi của các
loại cây. Chăm sóc cây xanh và trồng thêm một số cây trong vườn trường. Trò
chuyện và quan sát sự trưởng thành của chúng. Thực hành trồng cây và theo dõi sự
phát triển của cây theo các điều kiện môi trường.

Chủ đề: Tết và mùa xuân:
- Hoạt động ngoài trời: Cơ và trẻ cùng trị chuyện về những hoạt động của trẻ trong
những ngày tết và cô giáo dục trẻ khi đi chơi tết, đến những nơi công cộng không
vứt rác bừa bãi, không bẻ cành lộc, ngắt hoa ngày tết.
- Cô yêu cầu trẻ và phụ huynh mang những vỏ hộp bánh, hộp kẹo tới lớp để làm đồ
dùng đồ chơi.
- Hoạt động góc: Góc tạo hình: Cơ cho trẻ làm theo nhóm. Làm dây pháo trang trí ở
lớp và ở nhà bằng vỏ hộp chè, bìa cứng. Làm bánh chưng bằng vỏ hộp bánh cũ.
Tận dụng những quyển lịch bàn cũ và những tờ bìa cứng làm thiệp chúc tết…
- Hoạt động chiều: Cô và trẻ cùng dọn dẹp lớp, lau chùi đồ chơi để chuẩn bị đón
tết.
Chủ đề : Bé với phương tiện và luật lệ giao thơng
- Hoạt động ngồi trời: Tiếng cịi của các phương tiện giao thông và ảnh hưởng của
chúng đối với môi trường. Xem đoạn băng video về mật độ của các phương tiện
giao thông trên đường qua từng năm và ảnh hưởng của sự gia tăng các phương tiện
giao thông đối với môi trường. Cô giáo dục trẻ khi tham gia các phương tiện giao
thông nơi công cộng.
Chủ đề : Nước và các hiện tượng thiên nhiên:
- Hoạt động học: Tìm hiểu về tác hại của bão lũ và trò chuyện về các cách phịng
tránh hiện tượng đó. Tìm hiểu vể nước và tác dụng của nước đối với con người:
nước là nguồn tài nguyên quý giá của con người, từ đó giáo dục trẻ ý thức bảo vệ
nguồn nước, biết sử dụng nước tiết kiệm và đúng mục đích.
- Hoạt động ngồi trời: Trị chuyện về những hiện tượng thiên nhiên như: núi lửa,
động đất, sóng thần. Nguyên nhân và cách phịng tránh. Chăm sóc cây cảnh có
trong sân trường (tưới cây, hoa, nhặt lá vàng.)


- Hoạt động chiều: Xem băng hình, hình ảnh và đưa ra nhận xét một số hành vi

đúng sai của con người đối với môi trường. (Theo chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi chỉ số
56).
Trò chuyện về một số hành vi bảo vệ môi trường của con người trong sinh hoạt
hằng ngày (Theo chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi chỉ số 56).
Trò chuyện về những điều nên làm của con người để bảo vệ môi trường.
Chủ đề: Quê hương đất nước
- Hoạt động học: Giới thiệu về lễ hội ở địa phương và các trị chơi dân gian. Cơ
giáo dục trẻ khi đến lễ hội không được vứt rác bừa bãi, bẻ cây, hoa và những đồ
trang trí trong lễ hội.
Tìm hiểu về quê hương; đất nước và các danh lam thắng cảnh của quê
hương; Thủ đô Hà Nội. Cô giáo dục trẻ biết bảo vệ môi trường sạch đẹp không vứt
rác bừa bãi, không bẻ cây, ngắt hoa, không dẫm lên cỏ và không phá hoại những đồ
chơi ở những nơi công cộng. Cô giáo dục trẻ biết xây dựng và cùng giữ gìn những
cảnh quan đó.
- Hoạt động chiều: Giáo dục trẻ biết bảo vệ môi trường nơi trẻ sống và những nơi
công cộng (vườn hoa, công viên, bờ hồ)
- Hoạt động ngồi trời: Tìm hiểu về tác hại của khói thuốc lá đối với sức khỏe con
người và môi trường ( Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi). Trò chuyện về các danh lam
thắng cảnh và những điều nên làm để giữ gìn cảnh quan ở những dịa danh đó.
* Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường thông qua các hoạt động vui chơi :
- Thông qua các trị chơi phân vai : Trẻ đóng vai và thể hiện các công việc của
người làm công tác bảo vệ mơi trường như: trồng cây, chăm sóc cây, thu gom rác,
xử lý các chất thải. Trong các trò chơi “ Bé tập làm nội trợ” giáo viên luôn chú ý
dạy trẻ có ý thức tiết kiệm nước và các nguyên liệu chế biến món ăn, thu gom đồ
dùng gọn gàng sau khi làm….


- Thơng qua các trị chơi học tập : Trẻ tìm hiểu các hiện tượng trong mơi trường, trẻ
học cách so sánh, phân loại các hành vi tốt, xấu đối với môi trường, phân biệt môi
trường sạch, môi trường bẩn và tìm ra nguyên nhân; trẻ biết giải các câu đố, kể lại

các câu chuyện về bảo vệ môi trường…
- Thơng qua các trị chơi vận động : Trẻ mơ tả các hành vi bảo vệ môi trường : động
tác cuốc đất, trồng cây, tưới nước, bắt sâu… ; hoặc làm hại môi trường : chặt cây,
dẫm lên thảm cỏ, đốt rừng, săn bắt chim, thú…
- Thơng qua các trị chơi đóng kịch : Trẻ thể hiện được nội dung các câu chuyện
bảo vệ môi trường : “ Hạt đỗ sót”; “ Biết đi đâu”; “ Con hãy đợi rồi sẽ biết”; “ Nỗi
đau của lá”, trẻ biết thể hiện các hành vi có lợi, hành vi có hại cho mơi trường.
Bên cạnh việc tích hợp, lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào trong
các chủ đề, các hoạt động giáo dục trẻ, tôi đã chú trọng lồng ghép thêm một nội
dung mới: Bé tiết kiệm điện. Tôi nhận thấy, đây là một nội dung cần phải được giáo
dục liên tục và thường xuyên để trẻ biết sử dụng các thiết bị điện trong gia đình
một cách hiệu quả và hợp lý, đồng thời phải giải thích cho trẻ hiểu: Tiết kiệm điện
là bảo vệ môi trường.
Tôi đã xây dựng kế hoạch giáo dục như sau:
- Hoạt động chính: Tìm hiểu cách sử dụng đồ điện tiết kiệm và an tồn. Cơ nêu ra ý
nghĩa của việc sử dụng điện tiết kiệm đối với môi trường.
- Hoạt động góc: Xem truyện về việc sử dụng điện tiết kiệm và ảnh hưởng của việc
sử dụng tiết kiệm đối với mơi trường.
- Hoạt động ngồi trời: Trị chuyện về ảnh hưởng của việc sử dụng tiết kiệm điện
đối với môi trường và những điều nên làm , không nên làm để tiết kiệm điện.
* Kết quả: Với việc xây dựng kế hoạch và lựa chọn các nội dung , tích hợp
theo từng chủ đề một cách rõ ràng, cụ thể. Tôi đã lồng ghép vào các hoạt động hàng
ngày để giáo dục trẻ có ý thức bảo vệ mơi trường và đạt hiệu quả cao.


2.2.2. Biện pháp 2: Lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường vào các hoạt động
trong ngày cho trẻ.
a. Thông qua hoạt động học:
Mỗi mơn học đều có mục đích – yêu cầu riêng, song tôi luôn chú ý lồng ghép
giáo dục trẻ bảo vệ môi trường một cách linh hoạt sao cho phù hợp giúp trẻ dễ

hiểu , dễ nhớ. Mỗi chủ đề có một nội dung khác nhau nhưng đều giúp cho trẻ có ý
thức để bảo vệ môi trường.
Dựa vào từng hoạt động cụ thể để lồng ghép vào từng phần của hoạt động, hay
có thể lồng ghép vào trọng tâm của hoạt động, nhưng với chương trình học của lớp
tơi đa phần giáo dục bảo vệ môi trường vào phần củng cố và giáo dục trẻ, nhằm để
khắc sâu cho trẻ thói quen hành vi tốt, để cho trẻ biết được nội dung giáo dục môi
trường trong bài học này là giáo dục cái gì? Trẻ phải thực hiện như thế nào? Những
việc gì nên làm, những việc gì khơng nên làm. Để hoạt động đạt kết quả cao thì
người giáo viên phải dùng các phương pháp khác nhau để kích thích trẻ tham gia
hoạt động và ghi nhớ lâu hơn.
Ví dụ: Với mơn HĐKP “Cây xanh và mơi trường sống”. Cho trẻ xem một số
hình ảnh về cây xanh, sự phát triển của cây xanh, lợi ích của cây xanh. Cây lớn lên
nhờ những yếu tố nào? Vì sao phải trồng cây? Trồng cây để làm gì? Cây có lợi ích
gì cho mơi trường cho cuộc sống?
Sau khi kết thúc giờ học, tôi cho trẻ thực hành trồng cây, chăm sóc cây.
Trẻ được thực hành, trải nghiệm sẽ giúp trẻ hiểu thêm công việc và ý nghĩa
của việc trồng cây. Từ đó trẻ cũng có kỹ năng chăm sóc bảo vệ cây và có ý thức
cùng tham gia bảo vệ môi trường.
Hay bài KPXH: “ Bé hãy bảo vệ môi trường”. Tôi đưa ra các hình thức sau để
giúp trẻ trẻ hiểu về mơi trường quanh bé, môi trường bị ô nhiễm, nguyên nhân và
từ đó trẻ biết cách bảo vệ.


* Hoạt động 1: Môi trường quanh bé.
- Cho trẻ xem một số hình ảnh về mơi trường và trị chuyện giúp trẻ hiểu môi
trường quanh trẻ là: Đường phố, cây cỏ, nhà cửa, núi non, sông suối…
* Hoạt động 2: Vì sao mơi trường bị ơ nhiễm?
- Cho trẻ xem số hình ảnh mơi trường bị ơ nhiễm do: Xả rác, nước thải từ các
nhà máy, khói xe, khói nhà máy...
*Hoạt động 3:

- Làm thế nào để bảo vệ môi trường?
+ Thu dọn rác thường xuyên.
+ Bỏ rác đúng nơi qui định.
+ Trồng thêm cây xanh.
+ Sử dụng túi giấy thay bao ni lơng.
Giáo dục trẻ: có ý thức bảo vệ môi trường và giữ vệ sinh chung: không vứt rác
bừa bãi, thấy rác phải nhặt cho vào thùng rác ngay.
Thơng qua buổi trị chuyện, xem các hình ảnh về môi trường, nguyên nhân gây
ô nhiễm, trẻ đã hiểu và có ý thức tự giác trong việc giữ gìn vệ sinh trường, lớp và
biết nhắc nhở các bạn thực hiện các hành vi bảo vệ mơi trường.
Ví dụ: KPXH: “ Tìm hiểu cơng việc của cơ lao cơng”. Cho trẻ xem hình ảnh
cơ lao cơng và trị chuyện về công việc, sự vất vả của cô lao công ngày đêm quét
rác trên đường phố làm cho đường phố thêm sạch đẹp, từ đó trẻ ln có ý thức giữ
gìn vệ sinh mơi trường lớp học sạch sẽ.
Qua đó trẻ được nghe, được nhìn, phân tích, trải nghiệm, nhận xét sự việc
thật gần gũi với trẻ về môi trường sạch với môi trường bẩn, bẩn là như thế nào?
Bẩn là đẹp hay xấu? Chúng ta phải làm gì để mơi trường ln sạch sẽ và gọn gàng
từ đó trẻ cảm nhận được ý thức bảo vệ môi trường một cách hoàn thiện hơn


*Lĩnh vực thẩm mỹ: Giáo dục bảo vệ môi trường cịn được lồng ghép tích
hợp vào bộ mơn tạo hình như: vẽ, nặn , cắt, xé dán…..
Ví dụ: Hoạt động vẽ theo ý thích của trẻ, tơi lồng vào hội thi vẽ tranh với
chủ đề “ Bé bảo vệ môi trường”. Tơi gợi ý cho trẻ vẽ những tranh có nội dung về
cây, con vật, hoa, quả; tranh ảnh phản ánh môi trường thực tế, các hoạt động bảo vệ
môi trường và giáo dục bảo vệ môi trường ở trường mầm non, gia đình nơi sống
của trẻ.
- Trẻ rất hứng thú, hăng say khi đưa ra ý tưởng và thể hiện bài vẽ của mình,
đó cũng là một việc làm tốt để bảo vệ môi trường.
Hay với giờ “Hướng dẫn trẻ làm đồ dùng đồ chơi, làm hoa nghệ thuật”. Từ

những những nguyên vật liệu mà hàng ngày chúng tôi thống nhất trẻ cùng phụ
huynh mang đến lớp là các loại phế liệu (vỏ hộp các loại, bìa cattơng, len, vải...) để
làm đồ dùng tự tạo phục vụ cho hoạt động của trẻ. Trẻ rất thích thú khi được cùng
cơ tạo ra những con rối, những lọ hoa, các loại đồ dùng khác phù hợp với chủ đề
mà trẻ được làm quen. Tạo sự hứng thú cho trẻ khi được khám phá các loại nguyên
vật liệu ấy và tự tay mình làm những món đồ chơi mình thích.
Từ đó, tơi giáo dục trẻ làm đâu gọn đấy, biết vứt rác vào đúng nơi quy định, biết
rửa tay lau tay khi làm bài xong. Như vậy, trẻ có ý thức tự dọn dẹp gọn gàng ngăn nắp.
Tôi nhận thấy rằng giáo dục bảo vệ mơi trường có mối liên hệ khăng khít với
bộ mơn âm nhạc và lĩnh vực phát triển ngơn ngữ, cùng góp phần quan trọng trong
việc giúp trẻ làm quen với giữ gìn và bảo vệ mơi trường. chúng ta biết rằng âm
nhạc, văn học là người bạn khơng thể thiếu đối với trẻ mầm non. Nó giúp trẻ phát
triển tồn diện về trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, đặc biệt phát triển khả năng nhận thức
và hình thành nhân cách cho trẻ. Do vậy, ở lớp tôi việc giáo dục bảo vệ môi trường
cho trẻ tôi đã thường xuyên, kết hợp với môn âm nhạc, văn học.Thông qua các hát,
bài thơ, câu chuyện tôi đã dạy. Từ đó, trẻ cảm nhận được về nội dung về thiên


nhiên tươi đẹp, những việc làm có ích, có hại cho môi trường trẻ sẽ nhận ra đâu là
việc tốt đối với môi trường và trẻ hành động cho phù hợp.
Bên cạnh đó tơi thường xun sưu tầm các bài thơ, bài hát có nội dung giáo
dục bảo vệ mơi trường để dạy trẻ.
Ví dụ: Bài thơ

VÌ MƠI TRƯỜNG
Mơi trường khơng của riêng ai
Mà vì tất cả tương lai lồi người
Môi trường hai chữ môi trường
Cùng nhau chung sức chung đường ta đi
Ni lơng dùng để làm gì?

Rác đổ thải ta đổ ắt thì tập chung
Ai ơi đừng vứt lung tung
Thế là ý thức cùng chung môi trường
Hàng ngày đi một đoạn đường

Nên đi xe đạp
Ích mình lợi ta
Xe máy nó thải khói ra
Người người hít phải thật là hại to
Mơi trường hai chữ nhớ cho
Tồn dân ý thức lo cho môi trường

Hồ Tâm


b. Thơng qua hoạt động góc:
Hoạt động góc chính là phương tiện giúp trẻ phát triển toàn diện, đặc
biệt là hình thành nhân cách cho trẻ sau này. Thơng qua hoạt động trẻ phản
ánh lại cuộc sống môi trường xung quanh trẻ, mô phỏng lại những hành động
quen thuộc của người lớn mà trẻ đã thấy, đã biết. Chính vì vậy, khi cho trẻ
hoạt động góc tơi hướng dẫn, gợi mở cho trẻ rõ ràng, chi tiết để trẻ hoạt động
tích cực và ln chuẩn bị đồ dùng đồ chơi phong phú, đa dạng nhằm thu hút
trẻ chơi. Đặc biệt tôi luôn lưu ý, giao lưu với trẻ động viên trẻ giao lưu với
các nhóm chơi giúp trẻ mạnh dạn…Thơng qua đó giáo dục tính ngăn nắp gọn
gang, tính làm người lớn biết được môi trường đẹp và môi trường xấu, biết
chia sẻ hợp tác với bạn bè và những người xung có phản ứng đúng với các
hành vi khi tham gia bảo vệ môi trường.
Giáo dục môi trường vào hoạt động góc được tiến hành xun suốt tồn
bộ hoạt động từ trưng bày đến thu dọn đồ chơi. Ví dụ: “ Góc thiên nhiên” trẻ
đóng vai và thể hiện các công việc của người làm công tác bảo vệ mơi trường

như gieo hạt, trồng cây, chăm sóc cây, vườn hoa, tưới nước, bắt sâu, nhổ cỏ…
Qua trò chơi “Bé tập làm nội trợ” Trẻ tự chế biến các món ăn đơn giản như:
khuấy nước cam, cắt hoa quả, chế biến món ăn... Tơi chú ý dạy trẻ có ý thức tiết
kiệm nước, thu dọn đồ dùng gọn gàng sau khi chế biến.
Góc nghệ thuật và một số góc khác giáo dục trẻ có ý thức xắp sếp đồ dùng
đồ chơi gọn gàng, biết cắt, xé dán, vẽ một bức tranh … biết kể những câu chuyện
về giáo dục bảo vệ mơi trường.
Thơng qua các trị chơi học tập tơi dạy trẻ cách tìm hiểu các hiện tượng trong
mơi trường, trẻ học cách so sánh, phân loại các hành vi tốt, hành vi xấu đối với môi
trường, phân biệt môi trường sạch, mơi trường bẩn và tìm ra ngun nhân thơng
qua các trị chơi đóng kịch: trẻ thể hiện nội dung các câu chuyện bảo vệ môi


trường, thể hiện các hành vi có lợi và hành vi có hại cho mơi trường thơng qua các
trị chơi vận động.
c. Thơng qua hoạt động ngồi trời
Hoạt động ngồi trời là hoạt động cần phải đảm bảo tính tích cực hoạt động
của trẻ làm giàu và củng cố kiến thức cho trẻ về môi trường xung quanh, giáo dục
cho trẻ những thói quen hành vi với mình nơi cơng cộng.
Đặc biệt trường tơi có khung cảnh, khn viên sân trường đẹp, rộng rãi, có
mơi trường cây xanh, cây cảnh, vườn rau của bé và có sân chơi… Rất thuận lợi cho
trẻ hoạt động và khám phá với thiên nhiên. Thơng qua hoạt động ngồi trời của các
ngày tơi cho trẻ được quan sát và lao động ngoài trời như: Quan sát cây cối, các
loại hoa, vườn rau, nhặt lá rụng, lau đồ chơi ngoài trời… giúp cho trẻ biết chăm sóc
và bảo vệ cây, khơng ngắt lá bẻ cành, có ý thức tự lao động quét dọn vệ sinh nhặt lá
rụng ngoài sân trường, lau dọn vệ sinh đồ chơi ngồi trời.
Ví dụ 1: Cho trẻ quan sát vườn rau ở trong vườn trường: gợi ý để trẻ nói lên
những gì mà trẻ thấy, đặc điểm các loại rau, lợi ích của chúng như thế nào? Làm thế
nào để chúng ta có rau ăn hàng ngày? Nếu khơng tưới nước và nhổ cỏ cho rau
chuyện gì sẽ xảy ra? Vì sao?... Với những câu hỏi đó trẻ sẽ đưa ra ý kiến của mình

từ đó trẻ thể hiện tính độc lập cá nhân, mạnh bạo hơn, tự tin hơn, đồng thời kích
thích được tính ham hiểu biết của trẻ. Khi trẻ được tham gia hoạt động kiến thức sẽ
được khắc sâu trẻ học mà khơng biết là mình đang học. Đó sẽ là nền tảng để trở
thành một tuyên truyền viên tốt về chăm sóc và bảo vệ cây cũng như môi trường
xung quanh trẻ.
Tôi luôn dẫn trẻ vào sự việc thật gần gũi để trẻ thấy được sự phong phú đa
dạng, sống động của mơi trường bên ngồi, qua đó giáo dục trẻ biết u q thiên
nhiên gần gũi thân thiện với môi trường , mong muốn được tham gia bảo vệ mơi
trường, rèn trẻ có kỹ năng giữ gìn bảo vệ mơi trường


Cô giáo thường xuyên củng cố kiến thức bảo vệ mơi trường để trẻ có thói
quen ghi nhớ có ý thức về bảo vệ môi trường trong nhà trường, gia đình, xã hội
d. Thơng qua hoạt động lao động
Ngồi hoạt động học chúng tôi thường xuyên giao nhiệm vụ cho trẻ qua bảng
phân công trực nhật hàng ngày.
Trẻ biết giúp cô lau dọn giá đồ dùng, đồ chơi, biết xắp xếp đồ dùng đúng nơi
quy định. Trẻ biết lau lá cây và chăm sóc cây xanh. Từ đó, trẻ biết yêu thiên nhiên
yêu lao động.
Kết quả: Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn trong khi thực hiện, nhưng biện
pháp trên tôi đã áp dụng thành công. Thông qua việc lồng ghép giáo dục bảo vệ
môi trường vào các hoạt động trong ngày, trẻ được làm, được trải nghiệm. Từ đó trẻ
có ý thức phải giữ cho mơi trường sạch sẽ như không vứt rác, vứt đồ chơi bừa bãi.
Tham gia lau chùi vệ sinh đồ chơi trong , ngoài lớp sạch sẽ, ngăn nắp gọn gàng.
Biết đi vệ sinh đúng nơi qui định, biết rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi
đi vệ sinh. Tiết kiệm nước trong sinh hoạt hàng ngày, Không để nước chảy liên tục,
biết khóa vịi nước khi dùng xong . Bản thân giáo viên có thêm nhiều kinh nghiệm
trong cơng tác truyền thụ kiến thức nên sau mỗi giờ hoạt động thu được kết quả
tốt đó là nguồn động lực thúc đẩy tơi có thêm niềm xay mê hơn.
2.2.3 Biện pháp 3: Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường thông qua những khái

niệm đơn giản và gần gũi với trẻ:
Tôi đã chú trọng cung cấp những hiểu biết về môi trường xung quanh của
trẻ. Điều có thể nhận thấy rất rõ trong đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi mầm non đó là
trẻ rất thích thú khi được làm quen, khám phá môi trường xung quanh. Đặc biệt,
đối với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo lớn đã có một vốn kiến thức phong phú về môi
trường xung quanh, điều này tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên dễ dàng hơn khi
thực hiện nhiệm vụ giáo dục môi trường cho trẻ. Tuy nhiên, để hệ thống hóa các


khái niệm mang tính trừu tượng về mơi trường xung quanh đòi hỏi giáo viên phải
linh hoạt, nhạy bén trong các phương pháp giáo dục trẻ.
Giáo viên phải giúp trẻ hiểu và phân biệt được đâu là môi trường sạch, môi
trường bẩn và các tác hại khi sống trong môi trường bẩn để từ đó trẻ có các nhận
thức bảo vệ mơi trường và bảo vệ sức khỏe của trẻ.
Ví dụ : Cơ giáo tạo tình huống làm mơi trường lớp học bừa bộn có nhiều rác,
đồ dùng đồ chơi không ngăn nắp . Cô cho trẻ nhận xét môi trường sạch hay bẩn.
Trẻ đưa ra cách giải quyết: Trẻ tự phân cơng cho từng tổ, nhóm, cá nhân trực nhật
và thực hiện công việc. Sau khi lao động xong cho trẻ nhận xét, so sánh môi trường
của lớp học trước khi lao động với sau khi lao động .
Hình thành các thói quen lao động tự phục vụ: Lau dọn, sắp xếp gọn gàng đồ
dùng, đồ chơi, không vứt rác, vứt đồ chơi bừa bãi. Đi vệ sinh đúng nơi quy định,
biết giữ gìn nhà vệ sinh sạch sẽ, biết rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi đi vệ
sinh. Biết tiết kiệm nước trong sinh hoạt hằng ngày, khơng để vịi nước chảy liên
tục, thấy nước chảy tràn biết khóa vịi lại…
Cung cấp kiến thức về mối quan hệ gắn kết giữa con người với động, thực
vật từ đó hướng dẫn trẻ cách chăm sóc vật ni, cách gieo hạt , trồng cây để tạo
môi trường xanh, sạch, đẹp cho gia đình, nhà trường và xã hội. Giúp cho trẻ hiểu
cây xanh rất có ích cho con người, làm giảm ô nhiễm môi trường, giảm bụi, giảm
tiếng ồn, cung cấp cho con người thức ăn, thuốc chữa bệnh, cây xanh của rừng còn
giúp ngăn chặn lũ lụt....., cây kiểng để trang trí tạo ra cảnh đẹp. Một điều khơng

thể thiếu khi giáo dục trẻ đó là giúp trẻ hiểu con người, động vật, cây cối không thể
tồn tại nếu khơng có đất, vì vậy cần sử dụng đất như thế nào cho hợp lý và bảo vệ
đất làm sao để không bị ô nhiễm.
Bên cạnh mối quan hệ giữa con người với động, thực vật, giáo viên cịn giải
thích cho trẻ hiểu thêm về mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên: lợi ích và
tác hại của mưa, gió, nắng… để từ đó trẻ có các biện pháp phòng tránh: Trời nắng


phải đội mũ, ra đường phải đeo khẩu trang, khi trời mưa phải che dù, mặc áo mưa;
không chơi đùa dưới trời mưa, trời nắng. Khi trời mưa to, có sấm sét, không nên
đứng dưới các gốc cây to, không cầm các vật bằng sắt….
Đưa ra kế hoạch trực nhật và lịch phân công trực nhật. Việc đưa ra kế hoạch
trực nhật và phân công trực nhật theo lịch đã kích thích tích tự giác của trẻ, giúp trẻ
có tinh thần trách nhiệm cao với công việc được giao, đồng thời tập cho trẻ có thói
quen làm việc theo kế hoạch đã định.
Tận dụng thời gian của giờ sinh hoạt chiều để giáo dục trẻ thói quen trực
nhật cuối ngày theo nhóm hoặc cá nhân. Chăm sóc góc thiên nhiên của lớp, sắp
xếp, lau dọn kệ đồ chơi, nhắc nhở bạn cùng nhau thực hiện.
- Phân nhóm trẻ, giao nhiệm vụ cho từng nhóm tìm kiếm và sưu tầm các đồ
dùng, nguyên liệu để làm các tác phẩm tập thể. Biện pháp này giúp trẻ tăng cường
hoạt động và có ý thức làm việc theo nhóm.
- Trẻ thể hiện sự hứng thú khi được khám phá các loại nguyên vật liệu phế
thải và được tự tay mình làm những món đồ chơi mình thích.
2.2.4. Biện pháp 4: Xây dựng mơi trường lớp học và góc thiên nhiên để giáo
dục bảo vệ môi trường cho trẻ:
Đối với trẻ mầm non xây dựng môi trường giáo dục trẻ là rất quan trọng vì
mơi trường giáo dục có tốt thì mới kích thích sự khám phá tìm tịi của trẻ. Cũng
chính vì vậy ngay từ đầu năm học tôi cùng với chị em giáo viên trong lớp đã lập ra
kế hoạch xây dựng mơi trường lớp học sạch đẹp thân thiện. Trang trí các nội dung
theo chủ đề, làm nhiều góc mở, có nhiều đồ dùng đồ chơi sáng tạo từ nguyên vật

liệu thiên nhiên, đồ dùng đồ chơi ở các góc được sắp xếp gọn gàng khoa học, đẹp
mắt để giáo dục được trẻ và để lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt động. Đặc biệt ở
trong lớp có bảng phân cơng trực nhật và ở mỗi góc chơi tơi thường đề ra những
nội qui nho nhỏ giúp trẻ có thể thực hiện đúng theo nội qui của từng góc chơi.


Hàng ngày, hàng tuần, trẻ lớp tơi chỉ cần nhìn vào bảng phân cơng đó mà có thể tự
giúp cơ lao động trực nhật, lau dọn góc chơi, lau lá cây... từ đó trẻ có ý thức giữ gìn
đồ dùng đồ chơi của lớp gọn gàng. Biết cất và lấy đồ chơi đúng quy định.
Việc tạo môi trường thiên nhiên cho trẻ hoạt động là điều cần thiết, để đáp
ứng nhu cầu của trẻ: “ Học mà chơi, chơi mà học” trẻ được chơi, được khám phá,
được học tập trong mơi trường trong lành có đủ trang thiết bị, đồ chơi vận dụng từ
thiên nhiên sẽ là cơ hội tốt cho trẻ, qua đó hình thành cho trẻ có tính thiện cảm về
thiên nhiên, có ý thức chăm sóc bảo vệ mơi trường.
Đặc biệt, lớp tơi có hiên sau làm góc thiên nhiên với diện tích rộng, thống
mát, thuận tiện cho trẻ vui chơi và hoạt động. Được sự quan tâm của BGH nhà
trường đầu tư cho cơ sở vật chất, các đồ dùng phục vụ cho góc thiên nhiên, phụ
huynh nhiệt tình ủng hộ một số chậu hoa, cây cảnh, hạt giống, dây thép để làm dàn
cây cho mát.
Bên cạnh những biện pháp vừa kể trên, tôi luôn kết hợp với giáo viên cùng
lớp, cùng khối suy nghĩ, tìm kiếm, lựa chọn những mẫu đồ dùng, đồ chơi đơn giản
được tận dụng từ nguyên vật liệu thải bỏ để hướng dẫn trẻ cùng thực hiện. Tơi nhận
thấy, có rất nhiều sản phẩm được tạo ra từ nguồn nguyên vật liệu này và trẻ đã hào
hứng chơi với những đồ chơi ấy vì yếu tố mới lạ ln hấp dẫn trẻ. Đồng thời, tôi
cũng chú ý sưu tầm thêm các mẫu đồ chơi trên mạng internet, sách báo, tạp chí
nước ngoài... để làm phong phú hơn ngân hàng đồ chơi tại lớp cho trẻ. Nhằm kích
thích sự tìm tịi, khám phá của trẻ vào các hoạt động một cách tích cực.
Một hoạt động chỉ được tổ chức thành công khi trẻ thể hiện sự hứng thú, tập
trung chú ý vào bài học. Chính vì vậy, khi tổ chức các hoạt động giáo dục, tơi ln
tận dụng mọi cơ hội có thể, nhằm cho trẻ được thực hành trải nghiệm, luôn ln

lắng nghe ý kiến của trẻ, động viên, khuyến khích kịp thời, tạo điều kiện cho trẻ
được thể hiện ý tưởng của mình. Từ những thực nghiệm của chính bản thân mình,


hình thành cho trẻ kỹ năng quan sát, óc phán đốn, biết giải thích, suy luận, qua đó
có thể cung cấp hoặc củng cố kiến thức cho trẻ.
Ví dụ : - Trong lĩnh vực con người với môi trường, cô tổ chức cho trẻ làm
các thí nghiệm : Thí nghiệm về sự phân hủy cuả lá cây; thí nghiệm về khơng khí bị
ơ nhiễm từ khói…
Trong lĩnh vực con người với thế giới thực vật : Cô tổ chức các thí nghiệm:
cây cần nước, ánh sáng, khơng khí; điều kiện hạt nảy mầm…
Vào những giờ hoạt động ngồi trời tơi thường trị chuyện cùng trẻ về lợi ích
của cây xanh như cây xanh làm cho khơng khí trong lành, làm giảm ô nhiễm môi
trường… cung cấp cho con người thức ăn, thuốc chữa bệnh, cây xanh của rừng còn
ngăn chặn lũ lụt… Bên cạnh đó trẻ cịn biết tận dụng những chiếc lá vàng, cây cỏ
trong vườn, tôi hướng dẫn trẻ làm ra những con vật gần gũi… con gà, con mèo…
hay cho trẻ chơi bán hàng nấu ăn, làm nón, quần áo…Qua đó chúng tơi giáo dục trẻ
lịng u thiên nhiên, biết chăm sóc, bảo quản, giữ gìn mơi trường thiên nhiên mà
mình đang sống.
Kết quả: Với hình thức xây dựng lớp học và lập kế hoạch đề ra những nội
qui nhỏ cho mỗi góc như vậy, trẻ lớp tơi đã có nhiều cố gắng, có ý thức tự giác lao
động, chăm sóc bảo vệ cây, ban đầu trẻ có một số kiến thức và kỹ năng thực hiện
tốt một số cơng việc được giao.Các nhóm thực hiện khơng bị chồng chéo, đúng
thời gian, trẻ rất thích thú tham gia vào hoạt động, thích được thực hành gieo hạt,
chăm sóc cây, theo dõi sự trưởng thành của cây. Từ những công việc phân công, cô
và trẻ đã tạo được môi trường lớp học xanh- sạch – đẹp, đặc biệt góc thiên nhiên
của lớp rất đẹp và mát mắt.
2.2.5. Biện pháp 5: Chú trọng công tác tuyên truyền và phối kết hợp với
phụ huynh.