Quá trình tham gia xây dựng nông thôn mới của nông dân xã Hòa An, thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp những vấn đề đặt ra

175
Q TRÌNH THAM GIA XÂY DỰNG NƠNG THƠN MỚI
CỦA NƠNG DÂN XÃ HÒA AN, THÀNH PHỐ CAO LÃNH,
TỈNH ĐỒNG THÁP NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA
SV. Nguyễn Minh Kha
ThS. Trần Kim Ngọc
Tóm tắt. Bài viết trình bày khái qt về q trình tham gia xây dựng nơng thơn
mới của nơng dân xã Hòa An trên các lĩnh vực: Hiểu biết của người nông dân về nông
thôn mới, tham gia của nông dân vào các dự án, đánh giá của nông dân về chương
trình nơng thơn mới,… thơng qua đó tác giả nêu lên những thành tựu đã đạt được
cùng với những khó khăn cần được khắc phục trong thời gian tới.
Từ khóa: Nơng thơn mới, nơng dân, xã Hịa An.
1. Đặt vấn đề
Nông thôn mới là một cuộc cách mạng, cuộc vận động lớn để cộng đồng dân cư
ở nông thôn đồng lịng xây dựng nơng thơn, xã, gia đình của mình khang trang, sạch
đẹp; phát triển sản xuất tồn diện (nơng nghiệp, cơng nghiệp, dịch vụ); có nếp sống
văn hóa, môi trường và an ninh nông thôn được bảo đảm, thu nhập, đời sống vật chất,
tinh thần của người dân được nâng cao; xây dựng nông thôn mới là sự nghiệp cách
mạng của toàn Đảng, toàn dân, của cả hệ thống chính trị. Nơng thơn mới khơng chỉ là
vấn đề kinh tế - xã hội, mà là vấn đề kinh tế - chính trị tổng hợp.
“Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 –
2020 đã được Thủ tướng chính phủ phê duyệt tại Quyết định 800/QĐ-TTg ngày
04/6/2010; Thông tư số 41/2013/TT-BNNPTNT ngày 04/10/2013 của Bộ Nông nghiệp
và Phát triển nông thôn hướng dẫn thực hiện Bộ tiêu chí Quốc gia về nơng thơn mới.
Chương trình này được trển khai trên địa bàn nơng thơn trên tồn quốc từ năm 2010 đến
2020. Qua đó, 11 xã được Ban Bí thư chọn thí điểm mơ hình nơng thơn mới của Trung
ương, ngồi ra mỗi tỉnh chọn một số xã làm điểm nhân rộng ra nhiều xã khác”[2].
“Đối với tỉnh Đồng Tháp việc xây dựng mô hình xã nơng thơn mới rất có hệ
thống và có những thành tích đáng phấn khởi. Những nét nổi bật mà ai cũng thừa nhận
ở Đồng Tháp là việc mở đường giao thơng nơng thơn, cơ giới hóa nơng nghiệp, đi đầu
trong việc áp dụng tiến bộ kỹ thuật mới trong nông nghiệp đạt năng suất và sản lượng

cao nhất vùng”[3].
Ngày 13/5/2013 Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Tháp ban hành Quyết định số
425/QĐ-UBND-HC Ban hành Bộ tiêu chí về nông thôn mới tỉnh Đồng Tháp đến năm
2020; Quyết định số 308/QĐ-BCĐXDNTM ngày 17/4/2014 của Ban Chỉ đạo Chương
trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới tỉnh Đồng Tháp về việc ban hành
hướng dẫn thực hiện Bộ tiêu chí về nơng thơn mới tỉnh Đồng Tháp đến năm 2020.
“Theo đó, xã Hịa An, thành phố Cao Lãnh, được tỉnh chọn là một trong 30 xã
điểm xây dựng nông thôn mới của tỉnh Đồng Tháp”[1]. Qua 4 năm thực hiện chương
trình xây dựng nơng thơn mới, xã Hịa An thuộc thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp
đã đạt được nhiều thành tựu to lớn nhưng cũng gặp phải không ít những khó khăn. Hy
vọng bài viết sẽ cung cấp cho đọc giả cái nhìn tổng quan về quá trình tham gia xây
dựng nông thôn mới của nông dân xã Hịa An trong thời gian qua và những khó khăn
cần được khắc phục trong thời gian tới.


176
2. Q trình tham gia xây dựng nơng thơn mới của nông dân
2.1. Hiểu biết của nông dân về nông thơn mới
Trước đây, trong q trình xây dựng nơng thơn truyền thống, nhiều cán bộ,
đảng viên và quần chúng nhân dân thường quen với lối tư duy kinh nghiệm, chủ quan,
tùy tiện, cá lẻ, manh mún nên nông thôn phát triển thiếu quy hoạch, thiếu tính hệ thống
và liên kết, cơ sở hạ tầng xuống cấp, sản xuất tự cung, tự cấp nên thiếu thốn, đời sống
vật chất và tinh thần khó khăn, mơi trường sinh thái ngày càng bị ơ nhiểm, chất lượng
giáo dục, trình độ dân trí, trình độ nghề nghiệp của nông dân thấp, cán bộ, đảng viên
trong hệ thống chính trị trình độ chính trị, chun mơn cịn nhiều hạn chế, bất cập......
Hiện nay, trong q trình nhận thức và thực hiện chủ trương của Đảng và nhà
nước về xây dựng nông thôn mới, nhận thức, đặc biệt tư duy của nhiều cán bộ, đảng
viên và quần chúng nhân dân ở một số địa phương còn hạn chế: Cho rằng xây dựng
nông thôn mới là dự án phát triển sản xuất, đầu tư cơ sở hạ tầng, hoặc là biến đổi nông
thôn thành thị trấn, thị tứ để đơ thị hóa, hoặc xây dựng nơng thơn mới là trách nhiệm

của Nhà nước phải làm cho dân nên nảy sinh tâm lý trông chờ, thụ động, ỷ lại, ảo
tưởng là sắp có nơng thơn mới.
Vì vậy, vấn đề đổi mới tư duy để nâng cao hiệu quả nhận thức, lập kế hoạch, tổ
chức thực hiện chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới của cán bộ, đảng viên
và quần chúng nhân dân là hết sức cần thiết.
Để xem xét hiểu biết của nông dân về nông thơn mới chúng ta tìm hiểu ở bảng sau:
Bảng 1: Hiểu biết của nông dân về nông thôn mới
STT

Nội dung

Số người

Tỷ lệ
(%)

1

Biết về chương trình nơng thơn mới
Biết xã đang thực hiện chương trình nơng thơn mới
Được nghe phổ biến về nội dung của chương trình
nơng thơn mới
Biết các cơng trình được xã xây dựng trong 5 năm qua

40

80

36

72

4

8

45

90

2
3
4

(Nguồn: Số liệu khảo sát năm 2015)
Qua bảng trên ta có thể thấy, khi tìm hiểu về sự hiểu biết của nơng dân về
chương trình nơng thơn mới thì có 40/50 nơng dân trả lời là có biết, chiếm tỷ lệ 80%
trên tổng số 100%.Cũng như vậy số nông dân biết xã mình đang thực hiện nơng thơn
mới cũng rất nhiều, có khoảng 36 nông dân, chiếm 72%, nhưng họ lại không được
nghe phổ biến về chương trình nơng thơn mới do các cấp tự quyết chứ không bàn bạc
với nông dân, con số này chỉ chiếm 8%, do đó việc làm này của các ban ngành thật sự
chưa được sử ủng hộ của nơng dân. Do các cơng trình được xây dựng tràn lan trên địa
bàn xã nên số nông dân biết đến các cơng trình được xây dựng trong 4 năm qua thì rất
nhiều, khoảng 45 nơng dân, chiếm 90%.
Điều đó nói lên rằng, cơng tác tun truyền, vận động xây dựng nơng thơn mới
trong thời gian qua cịn một số tồn tại, hạn chế. Công tác tuyên truyền tuy sớm được
triển khai nhưng chưa thực sự có chiều sâu và điểm nhấn. Nội dung tuyên truyền còn
dừng lại ở việc tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách, các thông tin khác vẫn

177
cịn mang tính một chiều, chưa đáp ứng được các nhu cầu bức xúc của người nông
dân. Thông tin tuyên truyền xây dựng nông thôn mới trên các phương tiện thông tin
đại chúng chưa nhiều, chưa được liên tục, chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu của
người nông dân.
Trong thời gian tới,cần tiếp tục đẩy mạnh công tác vận động, tun truyền xây
dựng nơng thơn mới với nhiều hình thức đa dạng, phong phú hơn. Kịp thời tổng kết
biểu dương, khen thưởng gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa với việc biểu dương
các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong phong trào xây dựng nông thôn mới.
Tăng cường học tập, trao đổi kinh nghiệm giữa các địa phương trong và ngoài tỉnh.
Khi điều tra về việc tham gia của nông dân trong việc xây dựng nông thôn mới,
tôi đã thu thập được một số thông tin như sau:
2.2. Tham gia của người dân vào các dự án
Bảng 2: Tham gia của người dân vào các dự án
STT
1
2
3
4
5

Tên dự án
Chương trình bê tơng
nơng thơn và bê tơng hố
kênh mương nội đồng
Dự án ODA(Xây nhà văn
hố xã)
Xây kè chống xói mịn
sơng
Thay trụ điện cao áp và

xây dựng trạm hạ thế
Xây dựng trạm bơm nước
và nâng cấp bờ kè chống
xói lở

Tỷ lệ
tham gia

Tỷ lệ khơng
tham gia

35

15

27

23

17

33

0

50

12

38

Hình thức
tham gia
Làm cơng
lương

hưởng

Đóng góp sức lao
động hoặc bằng tiền
Làm cơng hưởng
lương

Qun góp tiền

(Nguồn: Số liệu khảo sát năm 2015)
Qua bảng trên, ta cũng thấy được rằng tỷ lệ nông dân tham gia vào chương trình
bê tơng nơng thơn và bê tơng hoá kênh, mương nội đồng chiếm tỷ lệ nhiều nhất so với
các dự án cịn lại. Số nơng dân được điều tra, phỏng vấn là 50 nơng dân nhưng có đến
35 nơng dân tham gia vào dự án này cịn lại là không tham gia, những nông dân này
hầu hết tham gia bằng hình thức làm cơng hưởng lương.
Tương tự, Dự án ODA(Xây nhà văn hố xã) có 27 nơng dân tham gia và 23
nơng dân thì khơng tham gia, dự án này có một số nơng dân tham gia bằng cách đóng
góp sức lao động, bên cạnh đó lại có một số tham gia bằng cách quyên góp tiền.
Do điều kiện kinh tế của nơng dân nơi đây cịn hạn hẹp nên hầu hết hình thức
tham gia của họ là quyên góp sức lao động, một số nhà khá giả hơn thì qun góp tiền,
như dự án xây kè chống xói mịn sơngcũng vậy và số nơng dân tham gia chỉ 17/50
nông dân.
Do dự án thay trụ điện cao áp và xây dựng trạm hạ thế được UBND xã giao cho
bên quản lý điện nên dự án này không có nơng dân nào tham gia cả. Cịn dự án xây

dựng trạm bơm nước và nâng cấp bờ kè chống xói lở cũng chỉ có 12 nơng dân tham
gia với hình thức là qun góp tiền.


178
2.3. Đánh giá của nơng dân về chương trình nơng thôn mới
Bảng 3: Đánh giá của nông dân về chương trình nơng thơn mới

Tiêu chí đánh giá
Cán bộ thực hiện chương trình tạo điều
kiện cho nơng dân đóng góp ý kiến
Nơng dân được quyền tham gia và đóng
góp ý kiến vào các công việc liên quan
đến dự án
Cán bộ địa phương thực sự có năng lực
trong việc quản lý xây dựng các dự án
Hầu hết các cơnng trình dự án được xây
dựng trên địa bàn là do nông trong địa
phương thực hiện
Các chương trình,dự án trên tạo điều
kiện cho nơng dân có thêm việc làm
Các cơng trình được xây dựng là những
cơng trình được nơng dân trơng đợi,cần
thiết cho người nơng dân
Các chương trình,dự án giúp người nơng
dân có thêm kinh nghiệm và khả năng
sáng tạo
Các cơng trình được xây dựng theo đúng
quy trình kỷ thuật,đảm bảo chất lượng

Rất
đồng
ý
Tỷ lệ
(%)

Đồng
ý
Tỷ lệ
(%)

Khơng
có ý
kiến
Tỷ lệ
(%)

Tỷ lệ
(%)

Rất
khơng
đồng ý
Tỷ lệ
(%)

24

20

10

34

12

10

22

20

34

14

8

36

10

40

6

10

32

24

14

20

24

18

22

24

12

40

18

16

14

12

6

16

24

38

16

4

10

20

30

36

Khơng
đồng ý

(Nguồn: Số liệu khảo sát năm 2015)
Kết quả cho ta thấy, số lượng nông dân rất đồng ý cho tiêu chí Cán bộ thực hiện
chương trìnhtạo điều kiện cho người nơng dân đóng góp ý kiến là 12 nông dân chiếm
tỷ lệ 24%, đồng ý là 20% và khơng đồng ý là 10% ngồi ra chưa tính đến những nơng
dân khơng đồng ý và rất khơng đồng ý.
Tiêu chí các cơng trình được xây dựng là những cơng trình được người nơng
dân trơng đợi, cần thiết cho người nông dân được đông đảo nông dân đồng ý nhiều
nhất khoảng 20 nông dân chiếm đến 40% và tiêu chí cán bộ địa phương thực sự có
năng lực trong việc quản lý xây dựng các dự án số lượng người nông dân không dồng
ý cao nhất trong tất cả các tiêu chí, khoảng 20 nơng dân chiếm 40%.
3. Những vấn đề đặt ra

Xây dựng nông thôn mới là việc đổi mới tư duy, nâng cao năng lực của người
nông dân, tạo động lực giúp cho họ chủ động phát triển kinh tế, xã hội, góp phần thực
hiện chính sách vì nơng nghiệp, nơng dân, nơng thơn, thay đổi cơ sở vật chất và diện
mạo đời sống văn hóa qua đó thu hẹp khoảng cách sống giữa nơng thơn và thành thị.
Đây là q trình lâu dài và liên tục, là một trong những nội dung trọng tâm cần tập


179
trung lãnh đạo, chỉ đạo trong đường lối,chủ trương phát triển đất nước và của các địa
phương trong giai đoạn trước mắt cũng như lâu dài.
Để xây dựng nông thôn mới mang lại hiệu quả cao cần tạo ra một phong trào
với sự vào cuộc của nông dân địa phương và các cấp chính quyền liên quan, muốn vậy
mơ hình phát triển nông thôn mới phải sát với điều kiện thực tế. Bên cạnh đó cần tăng
đầu tư cho nơng nghiệp,nông dân, nông thôn, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, bồi
dưỡng kiến thức quản lý cho cán bộ hợp tác xã, tổ hợp tác chủ trang trại,chuyển giao
tiến bộ kỷ thuật, hỗ trợ đào tạo nghề cho nông dân.
Xây dựng mơ hình nơng thơn mới cần phải căn cứ vào từng điều kiện cụ thể của
vùng về tiềm năng, lợi thế, năng lực cán bộ và khả năng đóng góp của người nơng dân,
từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp nhằm xây dựng mơ hình nơng thơn mới phù hợp.
Đào tạo, nâng cao nguồn nhân lực xây dựng nơng thơn mới như chuẩn hóa,
sàng lọc, bồi dưỡng, ổn định và đưa đi đào tạo cán bộ cấp xã để đảm bảo đến năm
2015 cán bộ xã đều đạt trình độ văn hóa cấp 3 và được đào tạo một nghề chun mơn
trình độ trung cấp trở lên phù hợp với chức danh được giao.
- Thực hiện quy chế, kế hoạch triển khai thực hiện, điều hành dự án trên địa bàn.
- Tập huấn, chuyển giao tiến bộ kỷ thuật sản xuất cho nông thôn.
- Thử nghiệm một số hình thức tổ chức nghề phi nơng nghiệp ngay tại xã để
thuận tiện cho thanh niên xã có cơ hội và theo học.
Nâng cao dân trí để người nơng dân có thể nắm bắt được những tiến bộ khoa
học mới vào sản xuất, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nơng thơn theo hướng cơn
nghiện hóa – hiện đại hóa nơng nghiệp nơng thơn.

Tăng cường sự tham gia của người nông dân trong xây dựng nông thôn mới. Sự
tham gia của người nơng dân và cộng đồng đóng một vai trị rất lớn trong xây dựng
nnog6 thơn mới, vì vậy muốn xây dựng thành cơng và bền vững nông thôn mới phải
làm cho họ tin tưởng vào chủ trương, chính sách của đảng và nhà nước từ đó có thể
phát huy được sự tham gia của người nơng dân. Muốn vậy trước hết chúng ta phải xác
định trọng tâm, trọng điểm của xây dựng nông thôn mới, giải quyết những khó khăn,
bức xúc của người nơng dân trong sản xuất, phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật
chất và tinh thần của họ.
Kết hợp chương trình xây dựng nông thôn mới và phong trào xây dựng ấp văn
hóa. Xây dựng ấp văn hóa đã đem lại hiệu quả xã hội rất tích cực và đã trở thành một
nội dung quan trọng của xây dựng nông thôn mới, việc xây dựng ấp văn hóa, nhà văn
hóa phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà nước và người nơng dân, góp phần cho sự
phát triển đồng bộ về tất cả mọi mặt kinh tế - chính trị - văn hóa – giáo dục – y tế.
Xây dựng nơng thôn mới gắn với quản lý bảo vệ tài nguyên môi trường. Hiện
nay vấn đề ô nhiễm môi trường ở nông thônđang ngày càng trở nên trầm trọng đã làm
ảnh hưởng đến đời sống của người nông dân, nguyên nhân do sự xuất hiện của các
làng nghề, ý thúc của người nông dân chưa tốt đã gây ô nhiễm môi trường và nguồn
nước. Vì vậy địa phương cần chú ý xây dựng, cải tạo hệ thống xử lý nước thải, tổ chức
thu gom, xử lý rác thải tập trung, hệ thống cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh đến các hộ.


180
Mặt khác, cần có những chương trình, kế hoạch kể cả ngắn hạn và dài hạn trong
công tác đào tạo, chuyển giao khoa học công nghệ.... ở khu vực nông thơn gắn với các
chương trình phát triển nơng thơn và xây dựng nông thôn mới.
4. Thay lời kết
Xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế là một quá trình lâu dài, giải quyết đồng bộ
và toàn diện với nhiều nội dung liên quan đến phát triển nền nông nghiệp hiện đại.
Đối với Đồng Tháp nói chung và xã Hịa An nói riêng, nơng thôn là địa bàn

quan trọng không chỉ bảo đảm cho sự phát triển bền vững của người nông dân tại địa
phương, mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển chung của cả nước. Vì vậy, xây dựng xã
Hịa An trở thành xã nông thôn mới phát triển theo hướng bền vững là yêu cầu cấp
thiết hiện nay. Nhưng để đáp ứng được yêu cầu này, chính quyền địa phương cần có
những quan tâm thích đáng, nhanh chóng khắc phục những vấn đề cịn tồn tại. Cơng
cuộc xây dựng nơng thơn mới tuy khó khăn, song kết quả đạt được từ những năm qua
không phải nhỏ, nhất là khi Xã được công nhận nông thôn mới, thành tựu bước đầu
của xã sẽ là bài học kinh nghiệm quý báu trong tiến trình xây dựng nơng thơn mới cho
các xã cịn lại của Tỉnh./.
Tài liệu tham khảo
[1].

Trang Thông tin điện tử Nông thôn mới tỉnh Đồng Tháp.

[2].

/>
[3].

/>