Quan điểm của V.I Lênin về nhiệm vụ của đoàn thanh niên trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội

373
QUAN ĐIỂM CỦA V.I. LÊNIN VỀ NHIỆM VỤ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN
TRONG CÔNG CUỘC XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
SV. Đồn Duy Trúc Ngọc
CN. Nguyễn Thái Hịa
Tóm tắt. Trong xã hội ngày nay thanh niên giữ một vị trí, vai trị hết sức quan
trọng. Họ chính là lực lượng nồng cốt góp phần xây dựng và phát triển đất nước do
vậy thanh niên cần nhận thức đúng đắn về vai trò của bản thân theo lý luận và thực
tiễn của chế độ xã hội chủ nghĩa, về sự hình thành nhận thức mới cho thanh niên cũng
như trách nhiệm đối với đất nước. Từ những quan điểm của V.I Lênin đã trình bàytại
Đại hội III tồn Nga của Đồn thanh niên cộng sản Nga chúng ta có thể thấy sự quan
tâm đặc biệt mà V.I Lênin đã dành cho thanh niên. Nhận thức rõ trách nhiệm đó thanh
niên đã ln không ngừng ra sức phấn đấu, tu dưỡng, học tập và rèn luyện cũng như
phát huy hết khả năng của bản thân để phục vụ cho quê hương đất nước.
Từ khóa: Thanh niên, vai trị của thanh niên
1. Đặt vần đề
Thanh niên là lực lượng đông đảo nhất ở nước ta, họ bao gồm những người trẻ
nhiều tài năng và tràn đầy nhiệt huyết. Suốt từ thời kì chiến tranh nhiều khó khăn, gian
khổ, thanh niên đã cho ta thấy sức mạnh của tuổi trẻ, của ngọn lửa niềm tin rực cháy
tiếp thêm sức mạnh hung đút tinh thần chiến đấu vượt qua mọi chông gai, thử thách
mang về thắng lợi như hôm nay. Ngày nay tiếp bước truyền thống cha anh đi trước,
thanh niên cũng đã cống hiến không ngừng giúp quê hương ngày càng phát triển. Để
làm được điều đó, bản thân mỗi thanh niên cần trang bị cho mình tri thức khoa học cần
thiết, tình yêu quê hương đất nước cùng bản lĩnh chính trị vững vàng. Thanh niên cần
biết nhiệm vụ của mình là gì, trách nhiệm ra sao để luôn làm đúng và làm tốt. Một
trong những người đã nêu rõ về vai trò và trách nhiệm của thanh niên đó là V.I Lênin.
Dù đã hơn 90 năm trôi qua nhưng những tư tưởng mà Lênin để lại vẫn còn nguyên giá
trị và là kim chỉ nam để thanh niên làm tròn trách nhiệm của mình. Học tập để hiểu, để
biết, để làm đúng theo di nguyện củaLênin, sẽ khơng bao giờ là vơ ích đối với thanh
niên chúng ta ngày nay.
2. Nội dung

2.1. Những định hướng nhận thức lý luận về xã hội cộng sản chủ nghĩa cho
thanh niên trong di huấn của V.I.Lênin
Thanh niên là một bộ phận rất quan trọng của xã hội, giữ vị trí và vai trị hàng
đầu trong dựng nước và giữ nước. C.Mác, Ph.Ăngghen và V.I.Lênin đều coi thanh
niên là một lực lượng cách mạng hùng hậu, có vai trò quan trọng trong cách mạng,
xem xét vấn đề thanh niên ln gắn bó với giai cấp cơng nhân và Đảng tiên phong.
C.Mác khẳng định: "Do những quy luật phát triển khách quan của xã hội, thanh niên
bao giờ cũng giữ vai trò quan trọng trong việc kế thừa và phát triển những thành tựu
của người đi trước”[5, tr.23].
Trong thời kỳ quá độ lên xã hội chủ nghĩavới những điều kiện vơ cùng khó
khăn, tổ chức thanh niên cần phải làm những gì và làm thế nào để hồn thành vai trịvà
sứ mệnh lịch sửcủa mình? Đó là những câu hỏi lớn, có tính cốt lõi của tổ chức Đoàn


374
thanh niên và các đoàn viên, mà trên thực tế là khơng dễtrả lời. Tại đại hội III tồn
Nga của Đoàn thanh niên cộng sản Nga, V.I. Lênin đã chỉ ra một cách rõ ràng và khoa
học những nội dung cốt lõi đó. Người nói: “Theo một ý nghĩa nào đó, có thể nói rằng
nhiệm vụ thật sự xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa, chính là của thanh niên”[1,
tr.354]. Cho nên khi đề cập đến nhiệm vụ của thanh niên nói chung, của đồn thanh
niên cộng sản nói riêng, có thể tóm gọn trong một từ đó là “học tập”. Trong khi chỉ rõ
cho toàn thể thanh niên biết cần phải học những gì và học như thế nào, V.I. Lênin đã
nêu ra nhiều định hướng nhận thức lý luận quan trọng có thể khái quát thành các luận
điểm có tính ngun lý về lý luận như sau:
Thứ nhất, V.I. Lênin đã khẳng định lại nguyên lý về tính tích cực, vai trị cải tạo
hiện thực của ý thức thơng qua việc đề cao vai trị của tri thức, nhất là tri thức cách
mạng trong cải tạo và xây dựng xã hội mới - xã hội Cộng sản chủ nghĩa nói riêng,
trong hoạt động của con người nói chung. Ngườiviết: “Tơi phải nói rằng lời giải đáp
đầu tiên, - hình như vậy, - và cũng có vẻ tự nhiên nhất, là Đoàn thanh niên và toàn thể
thanh niên nói chung muốn đi theo chủ nghĩa cộng sản, thì đều phải học chủ nghĩa

cộng sản”[1, tr.357].
Thứ hai, V.I. Lênin đã làm rõ thêm quan niệm về nội dung của xã hội Cộng sản
chủ nghĩa, cách thức, bước đi và nhiệm vụ ở thời kì quá độ lên chủ nghĩa cộng sản.
Trong đó, ln đặt trọng tâm của cơng tác giáo dục chủ nghĩa cộng sản vào lớp người
trẻ. “Chỉ có cải tổ triệt để việc dạy dỗ, việc tổ chức và giáo dục thanh niên, thì chúng ta
mới có thể, bằng những cố gắng của thế hệ trẻ đạt được kết quả là xây dựng nên một
xã hội không giống xã hội cũ, tức là xã hội cộng sản”.[1, tr.357]
Thứ ba, V.I. Lênin đã nêu ra quan niệm về bản chất chính trị trong nhà trường,
trong cơng tác giáo dục. Người yêu cầu Đoàn TNCS phải trở thành trường học lớn về
chủ nghĩa cộng sản. V.I. Lênin cũng đã phân tích khái quát về mục tiêu, nội dung,
phương châm và phương pháp của nền giáo dục mới; đồng thời, nghiêm khắc chỉ ra
những hạn chế nguy hại cùng những biểu hiện sai lầm cần tránh của nhà trường cũ như
học vẹt, không nắm chắc nội dung vần đề, học mang tính hình thức hơn là vận dụng
vào thực tiễn.
Thứ tư, V.I. Lênin đã phát triển và cụ thể hóa nội dung khoa học của quy luật
phủ định của phủ định, nhấn mạnh tầm quan trọng của mặt kế thừa trong phát triển;
qua đó, nêu lên quan niệm cách mạng, khoa học về đạo đức và nền đạo đức mới của
chủ nghĩa cộng sản, về bản chất, chức năng, nhiệm vụ của đạo đức trong xã hội nói
chung, xã hội cộng sản nói riêng. Nêu ra cách ứng xử khoa học trong nhà trường đó là
phải biết kế thừa một cách hợp lý những mặt tích cực, xóa bỏ những mặt hạn chế, tồn
đọng yếu kém gây ảnh hưởng xấu đến nhận thức và tư duy của thế hệ trẻ.
Thứ năm, V.I. Lênin đã phát triển quan điểm xây dựng và vận hành các tổ chức
cách mạng trong điều kiện đã có chính quyền mà thanh niên là một bộ phận quan
trọng. Chính vì vậy nhiệm vụ hàng đầu của Đoàn thanh niên cộng sản là đoàn kết, tập
hợp, giáo dục và lãnh đạo thanh niên tham gia cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới.
Người nhấn mạnh tính nêu gương, đi đầu trong các phong trào cách mạng của tổ chức
Đoàn thanh niên. Hoạt động của tổ chức Đoàn và mỗi đoàn viên cần phải đi sâu đi sát
vào từng ngõ ngách của đời sống, quan tâm, giúp đỡ tới những người kém may mắn,
tích cực tăng gia sản xuất cải thiện đời sống.

375
2.2. Nhận thức của thanh niên ngày nay về vai trị, trách nhiệm của mình
theo di huấn của V.I Lênin
V.I Lênin luôn dành sự quan tâm sâu sắc đến tổ chức đồn thanh niên bởi
Ngườibiết rằng để có thể thay đổi xã hội, thay đổi về mặt tư duy nhận thức và hành
động của con người tránh xa lề lối xã hội cũ thì hơn ai hết thanh niên có thể làm được
điều đó. Thanh niên bao gồm những người trẻ mang trong mình nhiệt huyết và tình
yêu to lớn với chế độ chủ nghĩa cộng sản. Thế nhưng nếu chỉ bằng tinh thần thơi thì
chưa đủ, theo Lênin thanh niên để có thể trở thành những người chủ tương lai của chế
độ chủ nghĩa cộng sản, để xứng với danh xưng thanh niên của chế độ mới cần phải
trao dồi và học hỏi nhiều hơn nữa, mà trước tiên là phải học về “chủ nghĩa cộng sản”.
Học chủ nghĩa cộng sảnlà “hấp thụ toàn bộ kiến thức của nhân loại, kiến thức đó phải
được nghiền ngẫm lại trên quan điểm giáo dục hiện đại chứ không phải là những điều
thuộc lòng”. Mặt khác, học chủ nghĩa cộng sản còn là học tập và rèn luyện đạo đức
cộng sản, là ý chí phấn đấu, hy sinh, cống hiến vì sự nghiệp chung của quần chúng
nhân dân. Công tác giáo dục và học tập của đội ngũ thanh niên không tách khỏi sự
nghiệp đấu tranh cách mạng của nhân dân. Như vậy, nhiệm vụ chủ yếu của Đoàn
Thanh niên cộng sản là giáo dục ý thức và trách nhiệm cộng sản cho thanh niên lao
động bằng cách gắn chặt lý luận với hoạt động thực tiễn xây dựng và bảo vệ thành
công chủ nghĩa xã hội.
Để thực hiện được những nhiệm vụ đó, Lênin u cầu: “phải tổ chức và đồn
kết tồn thể thế hệ thanh niên, phải làm gương mẫu về giáo dục và kỷ luật trong cuộc
đấu tranh này. Lúc đó các đồng chí mới có thể bắt đầu và hồn thành cơng cuộc xây
dựng lâu đài của xã hội cộng sản chủ nghĩa”. [1, tr.373]. Nhiệm vụ của thanh niên có
thể coi là nhiệm vụ quan trọng để thay đổi đất nước. Thanh niên trước hết cần phải
học, học từ cách thích nghi với mơi trường mới, với cuộc sống và hơn cả là học vể
“chủ nghĩa cộng sản”. Sẽ chẳng ai hiểu và tin tưởng khi nói về chủ nghĩa cộng sản mà
thanh niên vẫn còn mập mờ chưa thấu rõ nó là gì, là hoạt động như thế nào, phục vụ
cho nhân dân ra sao. Bên cạnh đó thanh niên cần kết hợp học tập kiến thức xã hội

thuần túy mà ơng cha ta đã tích lũy, đó là nền tảng kiến thức cốt lõi quan trọng. Nói
như thế khơng có nghĩa là chúng ta cứ bám chặt vào sách vở, vào kiến thức có sẵn mà
quên đi sự sáng tạo mang tính thực tiễn. Mọi lý thuyết chỉ là lý thuyết suông, rời rạc và
kém thuyết phục nếu như xa rời thực tế. Nhà trường không được đóng khung việc rèn
luyện, giáo dục và học tập trong nhà trường, tách rời cuộc đấu tranh sôi nổi của quần
chúng nhân dân. Tức là đoàn thanh niên cần phải gắn liền giữa học kiến thức và tu
dưỡng để trở thành những người cộng sản. Đó chính là mục đích và u cầu của đồn
thanh niên.
Thanh niên cịn phải biết tổ chức cơng tác của mình để gắn liền việc rèn luyện,
học tập, giáo dục và lao động. Lênin cho rằng “Đoàn Thanh niên cộng sản phải là một
đội xung kích, một đội mà ở trong mọi việc đều biết giúp đỡ, đều có tinh thần chủ
động và có sáng kiến của mình”. [1, tr.375]. Riêng đối với bản thân thanh niên cần
phải có thái độ nghiêm túcđối với học tập. Không học theo lối sách vở, theo kỷ luật hà
khắc, học gạo, nhồi nhét kiến thức mà phải học theo lối nắm vững kiến thức về
nhữngviệc cơ bản, hiểu sâu mọi việc thực tế. Sau khi học tập thanh niên cần đem kiến
thức của mình để vận dụng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Đó là tăng
cường phát triển nơng nghiệp, đầu tư kiến thiết lại nền kinh tế, đưa chủ nghĩa cộng sản
tiến sang một trang mới.


376
Một nhiệm vụ quan trọng không kém mà tổ chức đồn thanh niên cần phải thực
hiện tốt đó là tăng cường trau dồi và bồi dưỡng đạo đức. Bên cạnh việc học tập kiến
thức mỗi đoàn viên thanh niên cần trang bị cho mình phẩm chất đạo đức tốt. Suy cho
cùng mọi nhiệm vụ cơ bản của thanh niên đều hướng tới mục đích phục vụ nhân dân,
hướng tới quyền lợi của mọi người trong xã hội. Đạo đức giúp thanh niên hồn thiện
nhân cách, tăng cường uy tín, lịng tin vào chế độ chủ nghĩa cộng sản trong nhân dân.
Thanh niên có tài mà đạo đức kém thì chẳng khác nào chúng ta lại quay trở về vạch xuất
phát ban đầu của chế độ cũ, núp bóng sau khẩu hiệu hơ vang vì nhân dân nhưng thực
chất lại lo cho quyền lợi của bản thân mình. Khi uy tín trong lực lượng thanh niên được

nhìn nhận một cách nghiêm túc thì việc tập hợp và kêu gọi mọi người chung sức tham
gia xây dựng xã hội mới là hoàn toàn khả thi. Việc tập hợp thanh niên cùng chung sức
đồng lịng, dìu dắt nhau đi theo con đường tươi sáng là một nhiệm vụ thiết thực. Tổ chức
đoàn thanh niên phải làm được điều ấy, phải bằng những kĩ năng chun mơn và kiến
thức xã hội vốn có của mình truyền cho thế hệ trẻ - những người sẽ tiếp bước xây dựng
đất nước sau này niềm tin, nhiệt huyết, lòng tự hào chế độ mới và ngọn lửa tuổi trẻ sục
sơi ln bùng cháy, có như vậy mới xây dựng được tổ chức thanh niên vững mạnh.
Ngồi cơng tác không ngừng nâng cao cảnh giác đấu tranh bảo vệ chế độ xã hội
mới, kết hợp với công tác tăng cường giáo dục tư tưởng chính trị lực lượng đồn viên
thanh niên cịn phải tích cực tham gia tăng gia sản xuất mà theo V.I Lênin là để chóng
lại chế độ tư hữu. Thanh niên là nòng cốt tham gia vào các hoạt động xã hội, đây là
môi trường tốt nhất rèn luyện họ trở thành những người kế thừa thành quả xã hội để
lại, tăng tư duy thực tiễn, nhận thức thế giới một cách xác đáng thông qua thực tế. Bên
cạnh đó các hoạt động xã hội cịn là cơ sở tiền đề cho cơng tác nhìn nhận, chọn lựa
thanh niên tiêu biểu, tiếp tục bồi dưỡng nâng cao nhận thức để đủ sức gánh vác những
trọng trách quan trọng hơn.
2.3. Vai trị Đồn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh ở Việt Nam hiện nay
Ở Việt Nam hiện nay, thanh niên là lực lượng đông đảo nhất, họ bao gồm
những người trẻ nhiều tài năng và tràn đầy nhiệt huyết. Suốt từ thời kì chiến tranh
nhiều khó khăn, gian khổ thanh niên đã cho thấy sức mạnh của tuổi trẻ, của ngọn lửa
niềm tin rực cháy tiếp thêm niềm tin hung đút tinh thần chiến đấu vượt qua mọi chông
gai, thử thách mang về thắng lợi như hôm nay. Ngày nay tiếp bước truyền thống cha
anh đi trước thanh niên cũng đã cống hiến không ngừng giúp quê hương ngày càng
phát triển. Để làm được điều đó bản thân mỗi thanh niên cần trang bị cho mình tri thức
khoa học cần thiết, tình yêu quê hương đất nước cùng bản lĩnh chính trị vững vàng.
Thanh niên cần biết nhiệm vụ của mình là gì, trách nhiệm ra sao để luôn làm đúng và
làm tốt. Một trong những người đã nêu lên rõ về vai trò và trách nhiệm của thanh niên
đó là V.I Lênin. Dù đã hơn 90 năm trôi qua nhưng những tư tưởng mà Lênin để lại vẫn
còn nguyên giá trị và là kim chỉ nam để thanh niên làm tròn trách nhiệm của mình.
Học để hiểu, để biết, để làm đúng theo di nguyện mà Lênin để lại sẽ không bao giờ là

vô ích đối với thanh niên chúng ta ngày nay.
Những tư tưởng của V.I Lênin về vai trò, nhiệm vụ của thanh niên và Đoàn
thanh niên cộng sản đã được Đảng cộng sản Việt Nam nắm vững và vận dụng sáng tạo
vào cơng tác vận động thanh niên trong tiến trình cách mạng Việt Nam. Đảng ta đã coi
công tác thanh niên là một nhiệm vụ chiến lược của Đảng và luôn tin tưởng, kỳ vọng ở
thanh niên và tổ chức Đồn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh trong cơng cuộc xây
dựng và bảo vệ tổ quốc.


377
Đảng cộng sản Việt Nam đã hết sức coi trọng việc bồi dưỡng, đào tạo thanh
niên, những người thừa kế trẻ tuổi cho sự nghiệp cách mạng, bảo vệ và xây dựng đất
nước; phát triển lực lượng cách mạng trong tầng lớp thanh niên; tin tưởng, giao phó
cho họ những trọng trách và phải ủng hộ các hoạt động của họ; chú trọng bồi dưỡng lý
tưởng chính trị, đạo đức cách mạng cho thanh niên, hướng hoạt động của họ vì những
mục tiêu cao cả, tiến bộ, vì lợi ích cho cộng đồng, cho dân tộc và toàn nhân loại; ln
coi trọng việc kế thừa các giá trị văn hóa truyền thống đồng thời cũng phải biết sáng
tạo, lựa chọn những cái phù hợp để làm nên những giá trị mới, tích cực; thanh niên
biết gắn kết việc học tập ở nhà trường với xã hội, học lý thuyết với thực tiễn; mỗi cá
nhân biết tự giáo dục, tự trưởng thành thông qua các phong trào; sự nghiệp của thanh
niên thường xuyên gắn liền với cuộc sống của nhân dân, vì nhân dân mà phục vụ.
Thực tiễn đã cho thấy, Đồn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh đã có những
đóng góp quan trọng trong cơng cuộc đổi mới đất nước để xây dựng chủ nghĩa xã hội
ở nước ta hiện nay. Thanh niên ngày càng xác định được vai trò, trách nhiệm của tuổi
trẻ đối với Tổ quốc, với cộng đồng xã hội, ra sức phấn đấu rèn luyện phẩm chất đạo
đức, tham gia tích cực vào sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước, góp
phần quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội. Những nỗ lực đó đã vẽ nên một
bức tranh đẹp về lớp thanh niên ngày nay sống có lý tưởng, giàu lịng nhân ái, khát
vọng cao cả, có trách nhiệm đối với quê hương, đất nước.
Xã hội ngày càng đi lên theo chiều hướng phát triển, đất nước không ngừng hội

nhập và vận động cùng với quy luật của vòng xốy thị trường điều đó địi hỏi sự thay đổi
trong cách nghĩ, cách làm, trong cả tư duy và hành động của tất cả mọi người đặc biệt là
thế hệ trẻ. Bằng tinh thần yêu nước, nhiệt huyết sục sôi thanh niên chúng ta ngày nay đang
từng ngày cống hiến hết mình cho quê hương, mang lại sự phồn vinh, phát triển bền vững
khơng ngừng.Các cơng trình thanh niên, chiến dịch tình nguyện vì những vùng nơng thơn
khó khăn, hỗ trợ học sinh nghèo, giúp đỡ nhân dân vượt qua khó khăn. Nhìn cảnh trẻ em
nghèo vui cười hớn hởkhi được cầm trên tay quyển tập còn thơm mùi giấy mới, được thỏa
sức vui đùa, được ca, được hát thỏa niềm đam mê, những người trẻ như chúng tôi mới
hiểu được rằng giá trị của hạnh phúc, tình yêu và trách nhiệm là như thế nào.
3. Kết luận
Trong cuộc sống ngày nay thế hệ trẻ đang hằng ngày đem hết sức lực và nhiệt
huyết của mình để khơng chỉ hồn thành tốt trách nhiệm, vai trị của tổ chức đồn thanh
niên mà còn cho mọi người thấy rằng thanh niên ngày nay khơng chỉ là những người có
học thức mà còn biết lao động, biết xây dựng đất nước, biết giúp đỡ và biết vì mọi
người. Nhiệm vụ của tổ chức đồn mà V.I Lênin trình bày đã được hiểu đúng, hiều đủ
và sâu rộng. Bản thân cũng là người trẻ tơi biết rằng trọng trách trên vai mình rất lớn.
Đó khơng chỉ đơn thuần là việc chỉ cần biết nhiệm vụ thanh niên cần làm gì,mà cịn là
cả một q trình phấn đấu rèn luyện khơng ngừng. Thanh niên phải cải tạo và phát triển
tri thức cho phù hợp với yêu cầu, hoàn cảnh cụ thể, nắm vững tri thức cho bản thân để
phục vụnhu cầu thực tiễn xã hội. Khơng ít các doanh nhân trẻ, thành đạt, nhiều tấm
gương thanh niên tiêu biểu vươn lên trước những hoàn cảnh khó khăn của cuộc sống là
câu trả lời mang nhiều ý nghĩa nhất mà những gì thanh niên đã hiểu, đã làm.
Những lời dạy và cả những kỳ vọng của V.I. Lênin với tuổi trẻ và tổ chức đoàn
thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh đã có tác động rất mạnh mẽ tới tuổi trẻ nó như
những ngọn đuốc sáng soi rọi, mở ra những hướng hoạt động rất tích cực cho lớp lớp
thanh niên, giúp họ tự lực vươn lên, làm chủ tri thức mới, làm chủ bản thân, góp phần
xây dựng và bảo vệ đất nước.


378

Tài liệu tham khảo
[1].

V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ Mát-xcơ-va, 1977, tập 41, trang 354-378

[2].

PGS.TS. Bùi Trung Hưng (2015), Giá trị lý luận của V.I. Lênin về Đoàn Thanh
niên Cộng sản Nga đối với tuổi trẻ Việt Nam hiện nay, Lâm Đồng online

[3].

ThS. Đậu Thị Hồng (2014), Lênin bàn về nhiệm vụ của Đồn thanh niên, Khoa
lý luận chính trị trường Đại học Hà Tĩnh.

[4].

Thái Bảo (Văn phòng Tỉnh ủy Đồng Nai), Tư tưởng của Lênin về vai trò, nhiệm
vụ của thanh niên và đoàn thanh niên cộng sản, Xây dựng Đảng.

[5].

C.Mác - Ph.Ăngghen, Tuyển tập, tập 36.