Vai trò của con người trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội

Website: Email : Tel : 0918.775.368

a.đặt vấn đề

Trong suốt chiều dài lịch sử triết học vấn đề con ngời luôn là một vấn đề trung tâm
luôn đợc đặt lên hàng đầu. Và đến chủ nghĩa xà hội thì vấn đề con ngời lại một lần
nữa khẳng định đợc vị trí quan trọng của nó. Đối với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa
xà hội ở Việt Nam, nhất là trong thời kì công nghiệp hoá-hiện đại hoá đất nớc thì vấn
đề con ngời càng thể hiện rõ tầm quan trọng đặc biệt. Đó là một nhiệm vụ có ý nghĩa
chiến lợc trong công cuộc xây dựng đất nớc. Xây dựng con ngời là động lực và nền
tảng cho sự phát triển kinh tế, xà hội, văn hoá của đất nớc. Vì vậy, hơn ai hết chúng ta
cần phải nhận thức đúng và thực hiện tốt việc xây dựng và phát huy nguồn lực con
ngời trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xà hội mà trớc mắt là hoàn thành quá trình
công nghiệp hoá-hiện đại hoá đất nớc một cách tốt nhất.
Trong khuôn khổ một bài tiểu luận, vấn đề con ngời chắc chắn sẽ không thể đề
cập đến đầy đủ mọi mặt, mọi khía cạnh của nó, mà mới chỉ đến những mặt cơ bản
nhất trong vấn đề con ngời. Hi vọng rằng nó có thể góp phần làm cho vấn đề con ngời
đợc nhận thức đúng, đủ và rõ hơn.
Do hạn chế về mặt thời gian và trình độ hiểu biết còn thấp kém nên bài tiểu luận
này chắc chắn còn nhiều thiếu sót. Nên em mong rằng sẽ nhận đợc sự đánh giá và
đóng góp ý kiến của các thầy cô để bài tiểu luận lần sau đợc tốt hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!

1


Website: Email : Tel : 0918.775.368

b. Gi¶I quyÕt vÊn ®Ị.
I. quan niƯm vỊ con ngêi trong triÕt häc tríc M¸c
1. Quan niƯm vỊ con ngêi trong triÕt häc phơng Đông.

Con ngời là một vấn đề triết học lớn mà bất cứ ở trong mọi thời đại nào cũng đợc
các nhà triết học đề cập đến. Bàn về vấn đề con ngời, các nhà triết học thờng quan
tâm đến con ngời là gì? Bản tính, bản chất con ngời? Mối quan hệ giữa con ngời và
thế giới? Con ngời có thể làm gì để giải phóng mình, đạt tới tự do?...Đây cũng chính
là nội dung cơ bản của nhân sinh quan - mét néi dung cÊu thµnh thÕ giíi quan triết
học.
Trải qua nhiều giai đoạn khác nhau của lịch sử cũng đà có nhiều ý kiến, nhiều
tranh luận và cả nhiều đóng góp phát hiện khác nhau trong vấn đề lý giải con ngời.
Mặt khác đứng trên những lập trờng khác nhau, các nhà triết học đà bày tỏ những
quan điểm, đánh giá, nhìn nhận của mình về vấn ®Ò con ngêi.
Trong nÒn triÕt häc Trung Hoa - mét nỊn triÕt häc lín cđa thÕ giíi, vÊn ®Ị con ngời đợc các nhà t tởng Nho gia và Pháp gia tiếp cận và giải quyết từ giác độ hoạt động
thực tiễn chính trị, đạo đức của xà hội và đi đến kết luận bản tính của con ngời là
thiện (Nho gia) và bất thiện (Pháp gia)
ã Nói về bản chÊt con ngêi M¹nh tư cho r»ng con ngêi sinh ra vốn là thiện,
với bản chất tốt nếu biết tu dỡng giữ gìn cái tốt sẽ đạt đến cực thiện và
ngợc lại nếu không biết tu dỡng, chịu ảnh hởng của tập quán xấu sẽ xa
rời cái tốt.
ã Quan điểm cđa Tu©n Tư cho r»ng con ngêi sinh ra vèn là ác, cái ác của
con ngời có thể cải biến đợc và chống lại cái ác con ngới mới tốt đợc
(chống cái ác bằng pháp luật, bằng giáo dục nếu chấp nhận sự giáo dục
sẽ tốt lên , cái xấu sẽ bị chế ngự).
Khác với triết học Trung Hoa, triết học ấn Độ một nền triết học chịu ảnh hởng
rất lớn của tôn giáo, mà tiêu biểu là trờng phái đạo Phật lại tiếp cận từ giác độ khác,
giác ®é suy t vỊ con ngêi vµ ®êi ngêi ë tầm chiều sâu triết lý siêu hình đối với những
vấn đề nhân sinh quan. Kết luận về bản tính vô ngÃ, vô thờng và hớng thiện của con
ngời trên con đờng truy tìm sự giác ngộ.
2


Website: Email : Tel : 0918.775.368

ã Đạo Phật không đi vào làm rõ nguồn gốc và bản chất con ngời mà đi vào
vấn đề đời ngời.
Đời ngời là bể khổ, đời ngời là những bi kịch liên tiếp
Đạo Phật cho rằng con ngời là một thể nhị nguyên gồm hai phần : thể xác
và linh hồn, linh hån c tró trong thĨ x¸c, khi thĨ x¸c chÕt đi linh hồn tồn tại
vĩnh viễn, cõi niết bàn là nơi con ngời đợc giải thoát.
Nhìn chung trong quá trình phát triển của lịch sử triết học, thì triết học phơng
Đông khi bàn về vấn đề con ngời đà có những đóng góp không nhỏ góp phần làm cho
vấn đề con ngời thêm đa dạng và phong phú.
2. Quan niệm về con ngời trong triết học phơng Tây.
Vấn đề con ngời không phải là một đề tài chỉ đợc các nhà triết học phơng Đông
quan tâm, nghiên cứu mà đây còn là một đề tài để trải qua các giai đoạn lịch sử khác
nhau, các nhà triết học phơng Tây vÉn cha ngõng chÊm døt tranh ln.
Kh¸c víi triÕt häc phơng Đông, khi bàn về vấn đề con ngời các nhà triết học phơng Tây mà đại diện là những ngêi theo lËp trêng triÕt häc duy vËt ®· ®øng trên giác
độ khoa học tự nhiên để lý giải về bản chất con ngời và các vấn đề có liên quan. Từ
thời cổ đại các nhà triết học duy vật ®· tõng ®a ra quan niƯm vỊ b¶n chÊt vËt chÊt tù
nhiªn cđa con ngêi, coi con ngêi cịng nh vạn vật trong giới tự nhiên không có gì thần
bí, đều đợc cấu tạo nên từ vật chất, tiêu biểu là quan niệm của Đêmôcrit về bản tính
vật chất nguyên tử cấu tạo nên thể xác và linh hồn con ngời. Đây cũng là tiền đề phơng pháp luận của quan điểm nhân sinh theo đờng lối Êpiquya... Những quan điểm
duy vật nh thế đà đợc tiếp tục phát triển trong nền triết học phục hng và cận đại; nó
cũng là một trong những tiền đề lý luận cho chủ nghĩa duy vật nhân bản của
Phoiơbắc.
ở một khía cạnh khác đứng trên lập trờng của chủ nghĩa duy
tâm, các nhà triết học duy tâm laị chọn giác độ hoạt động tâm
lý của con ngời để lý giải vấn đề. Mà đại diện lớn nhất là Platôn
với quan điểm bản chất lý tính là bản chất bất tử của linh hồn
thuộc về ý niệm tuyệt đối. Với Đêcactơ đó là bản tính phi kinh
nghiệm của lý tính...Các nhà triết học duy tâm trong lịch sử triết
học phơng Tây đề cao tuyệt đối hoá tinh thần, t tởng con ngời,

phủ định vai trò cấu trúc tự nhiên,
3

Platon


Website: Email : Tel : 0918.775.368

sinh häc. Hä cho r»ng con ngêi cịng nh c¸c sinh vËt kh¸c đều là sản phẩm của thế
giới ý niệm, tinh thần tuyệt đối, ý thức của con ngời là bộ phận cđa tinh thÇn thÕ giíi,
sù nhËn thøc cđa con ngêi chẳng qua là sự nhận thức của thế giới tinh thần. Do đó,
chủ nghĩa duy tâm lý giải con ngời một cách trừu tợng, thần bí. Còn tôn giáo, thần
học lại cho rằng con ngời là sản phẩm của thợng đế, cuộc sống của con ngời là do thợng đế an bài, sắp đặt.
Cả triết học duy tâm, tôn giáo đều không chỉ ra đợc bản chất thực sự của con ngời,
đẩy con ngời rơi vào tình trạng thụ động, tiêu cực, không phát huy đợc vai trò, năng
lực của mình trong thực tiễn.
Còn ở trong nền triết học phơng Tây hiện đại, nhiều trào lu triết học vẫn coi những
vấn đề triết học về con ngời là vấn đề trung tâm của những suy t triết học mà tiêu biểu
là chủ nghĩa hiện sinh, chủ nghĩa Phơrơt.
Nói chung, đề tài con ngời ở triết học phơng Tây luôn là một đề tài mới mẻ, mang
tính tranh luận sâu sắc. Và nó cũng đà đóng góp rất nhiều cho nền triết học phơng
Tây từ xa đến nay.
3. Đánh giá về triết học trớc Mác.
Tóm lại, các quan điểm triết học trớc Mác và ngoài Mácxít đà cố gắng lý giải về
con ngời nhng nhìn chung còn mắc phải một số hạn chế sau:
ã Triết học trớc Mác cha nhận thức đúng bản chất con ngời.
ã Đều xem xét con ngời một cách trừu tợng hoặc tuyệt đối hoá mặt tinh
thần, hoặc tuyệt đối hoá mặt thể xác, không thấy đợc mặt bản chất trong
đời sống con ngời.
Tuy nhiên, có một số trờng phái triết học đà đạt đợc một số thành tựu nhất định

trong việc phát triển, quan sát con ngời, đề cao lý tính, xác lập giá trị nhân bản học để
hớng tới con ngời tự do.
II. quan niệm về con ngời trong triết học mác-lênin.
Khác với những quan ®iĨm vỊ vÊn ®Ị con ngêi cđa triÕt häc tríc Mác, những quan
điểm của triết học Mác-Lênin là những quan điểm hết sức khoa học, khắc phục đợc
những hạn chế về con ngời của chủ nghĩa duy vật siêu hình và chủ nghĩa duy tâm,
4


Website: Email : Tel : 0918.775.368

đồng thời đặt nền tảng cho chủ nghĩa duy vật lịch sử trong việc xem xét con ngời.
Đứng trên lập trờng khoa học của chủ nghĩa duy vật, Mác đà cho
rằng vấn đề con ngời bao gồm những quan điểm cơ bản sau :
1. Con ngời là một thực thể thống nhất giữa mặt sinh
học với mặt xà hội.
c.mác
Triết học Mác đà kế thõa quan niƯm vỊ con ngêi trong lÞch
sư triÕt häc, đồng thời khẳng định con ngời hiện thực là sự
thống nhất giữa yếu tố sinh học và yếu tố xà hội.
Mác đà xem xét con ngời với t cách là một cá thể sống, là một
thực thể tự nhiên. Con ngời mang tất cả bản tính sinh học và bản
tính loài. Yếu tố sinh học trong con ngời là điều kiện đầu tiên quy
định sự tồn tại của con ngời chính vì vậy con ngời là một bộ phận
của tự nhiên, là kết quả của quá trình phát triển và tiến hoá lâu dài
của môi trờng tự nhiên.
lênin
Tuy nhiên, mặt tự nhiên không phải là yếu tố quy định bản chất
con ngời. Đặc trng quy định sự khác biệt giữa con ngời và thế giới loài vật là phơng
diện xà hội của nó. Sự hoạt động của các quy luật xà hội tác động đến con ngời tạo

thành bản chất xà hội quy định mối quan hệ giữa con ngời với con ngời trong đó
chính lao động là yếu tố quyết định hình thành mặt bản chất xà hội của con ngời.
Mặt xà hội là đặc trng bản chất để phân biệt con ngời với con vật, nghiên cứu xÃ
hội không thoát ly khỏi nghiên cứu sinh vật của con ngời, tất cả đều bị chi phối bởi
các yếu tố ăn, mặc, ở, đi lại. Hai mặt, mặt sinh học và mặt xà hội luôn luôn thống
nhất với nhau trong quá trình hình thành và phát triển của con ngời và xà hội loài ngời. Mặt sinh học là cơ sở tất yếu tự nhiên của con ngời, còn mặt xà hội là đặc trng bản
chất để phân biệt con ngời với loài vật. Mặt xà hội xâm nhập vào mặt sinh học, biến
đổi mặt sinh học để từ sinh học động vật trở thành sinh học con ngời. Trên cả cơ sở
của cái sinh học và cái xà hội sẽ làm xuất hiện ở con ngời quy luật tâm lý, ý thức làm
nảy sinh ở con ngời tình cảm, ý chí, niềm tin, ý tởng. Hai mặt trên thống nhất với
nhau hoà quyện vào nhau để tạo thành con ngời , con ngời tự nhiên, xà hội.
2. Bản chất con ngời là tổng hoà những quan hệ xà hội.
5


Website: Email : Tel : 0918.775.368

Tõ quan niÖm con ngời là một thực thể thống nhất giữa mặt sinh häc víi mỈt x·
héi ta thÊy r»ng con ngêi vợt lên thế giới loài vật trên cả ba phơng diƯn : quan hƯ víi
tù nhiªn, quan hƯ víi x· hội, quan hệ với chính bản thân mình. Cả ba mèi quan hƯ ®ã
suy ®Õn cïng ®Ịu mang tÝnh x· hội.
Từ quan điểm của Mác ta thấy không có con ngời trừu tợng thoát ly khỏi những
điều kiện, hoàn cảnh lịch sử nhất định. Chỉ trong toàn bộ những quan hệ xà hội cụ thể
nhất định con ngời mới bộc lộ và thực hiện đợc bản chất thực sự của mình.
Khi xem xét bản chất của con ngời cũng nh bản chất của một dân tộc phải xuất
phát từ toàn bộ những quan hệ xà hội của nó. Bản chất con ngời không phải là bất
biến mà nó biến đổi ở những giai đoạn phát triển khác nhau của xà hội loài ngời.
Bản chất xà hội của con ngời cũng phát triển từ thấp tới cao, từ hoạt động bản
năng đến hoạt động có ý thức, từ nền văn minh này sang nền văn minh khác.
Quan niệm bản chất con ngời là tổng hoà những mối quan hệ xà hội mới giúp cho

chúng ta nhận thức đúng đắn, tránh khỏi cách hiểu thô thiển về mặt tự nhiên, cái sinh
vật cđa con ngêi.
3. Con ngêi lµ chđ thĨ vµ lµ sản phẩm của lịch sử.
Với t cách là chủ thể của tự nhiên, con ngời bằng hoạt động của mình không
ngừng tác động vào giới tự nhiên làm biến đổi giới tự nhiên đồng thời thúc đẩy sự vận
động và phát triển của xà hội. Thế giới loài vật dựa vào những điều hiện có sẵn của
tự nhiên. Con ngời thì trái lại, thông qua hoạt động thực tiễn của mình để làm phong
phú thêm thế giới tự nhiên, tái tạo lại tự nhiên theo mục đích của mình.
Trong quá trình cải biến tự nhiên đó, con ngời cũng làm ra lịch sử của mình. Con
ngời là sản phẩm của lịch sử, đồng thời là chủ thể sáng tạo ra lịch sử của chính bản
thân con ngời thông qua các hoạt động xà hội. Hoạt động lao động sản xuất vừa là
điều kiện cho sự tồn tại của con ngời, vừa là phơng thức để làm biến đổi đời sông và
bộ mặt xà hội. Trên cơ sở nắm bắt quy luật của lịch sử xà hội con ngời đà sáng tạo ra
các giá trị vật chất và giá trị tinh thần thúc đẩy xà hội phát triển từ thấp tới cao phù
hợp với mục tiêu và nhu cầu do con ngời đặt ra. Không có hoạt động của con ngời thì
cũng không tồn tại quy luật xà hội, và do đó không có sự tồn tại của lịch sử xà hội
loài ngời.
Không có con ngời trừu tợng, chỉ có con ngời cụ thể trong mỗi giai đoạn phát triển
nhất định cđa x· héi. Do ®ã, con ngêi trong ®iỊu kiƯn lịch sử xà hội luôn luôn vận
6


Website: Email : Tel : 0918.775.368

®éng biÕn ®ỉi, cũng phải thay đổi cho phù hợp. Con ngời có vai trò tích cực trong tiến
tình lịch sử với t cách là chủ thể sáng tạo. Thông qua đó, bản chất con ngời cũng vận
động biến đổi cho phù hợp. Có thể nói rằng, mỗi sự vận động biến đổi của lịch sử sẽ
quy định tơng ứngvới sự vận động và biến đổi của bản chất con ngời.
Vì vậy, để phát triển bản chất con ngời theo hớng tích cực, cần phải làm cho hoàn
cảnh ngày càng mang tính ngời nhiều hơn. Hoàn cảnh đó chính là toàn bộ môi trờng

tự nhiên và xà hội tác động đến con ngời theo khuynh hớng phát triển nhằm đạt tới
các giá trị có tính mục đích, tự giác, có ý nghĩa định híng gi¸o dơc.
III. t tëng hå chÝ minh vỊ vai trò con ngời và việc xây dựng
con ngời mới.
1. T tởng Hồ Chí Minh về vai trò con ngời.
Trong quá trình lÃnh đạo cách mạng Việt Nam, Chủ
tịch Hồ Chí Minh võa kÕ thõa t tëng cđa «ng cha ta về
bồi dỡng sức dân, vừa vận dụng sáng tạo các quan điểm
của chủ nghĩa Mác về vấn đề con ngời vào điều kiện thực
tế của nớc ta. Hồ Chí Minh nhận thức sâu sắc về vai trò
của con ngời trong sù nghiƯp x©y dùng chđ nghÜa x· héi.
Ngêi nãi: “Mn xây dựng chủ nghĩa xà hội, trớc hết cần
có những con ngêi x· héi chđ nghÜa” (Hå ChÝ Minh:
Toµn tËp, Nxb CTQG, H. 2000, tËp 10, tr. 310). Hå ChÝ Chủ tịch hồ chí minh
Minh khẳng định:
Dễ vạn lần không dân cũng
chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong. Chính vì thế, ngay sau khi giành đợc độc lập
sau cách mạng tháng Tám năm 1945, Ngời đà chỉ ra ba kẻ thù lớn của dân tộc đó là
giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm và chúng ta phải chiến đấu chống lại cả ba kẻ thù
đó trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn. Lúc đó, nhiệm vụ trớc mắt đợc Hồ Chủ tịch
chỉ rõ: Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này là nâng cao
dân trí
Muốn giữ vững nền độc lập,
Muốn làm cho dân mạnh, nớc giàu,
Mọi ngời Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận cuả mình,
phải có kiến thức mới để có thể tham gia vào công việc xây dựng nớc nhà, và trớc hết
phải biết đọc, biết viết ch÷ quèc ng÷”.
7

Website: Email : Tel : 0918.775.368

Ngời đặc biệt coi trọng vai trò của thế hệ trẻ trong sự nghiệp xây dựng đất nớc.
Khi cách mạng tháng Tám thành công, ngày ngày khai trờng đầu tiên của chế độ mới,
Ngời đà căn dặn thế hệ trẻ: Trong công cuộc kiến thiết đó, nớc nhà trong mong, chờ
đợi ở các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tơi đẹp hay không, dân tộc
Việt Nam có bớc tới đài vinh quang để sánh vai với các cờng quốc năm châu đợc hay
không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em (Hồ Chí Minh: Toµn
tËp, Nxb CTQG, H. 2000, tËp 4, tr. 33). Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, Ngời chỉ rõ: Ngời ta thờng nói: Thanh niên là ngời chủ của nớc nhà. Thật vậy, nớc nhà
thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên. Trong t tởng của
Ngời, thế hệ trẻ là lực lợng quyết định sự phát triển của cách mạng, của dân tộc.
Ngời khẳng định, chủ nghĩa xà hội sẽ tạo ra những con ngời xà hội chủ nghĩa và
những con ngời xà hội chủ nghĩa lại là chủ thể của toàn bộ sự nghiƯp x©y dùng chđ
nghÜa x· héi.
2. T tëng Hå ChÝ Minh về việc xây dựng con ngời mới.
Nhận thức đợc tầm quan trọng của vấn đề con ngời trong sự nghiệp cách mạng xÃ
hội chủ nghĩa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đà đề ra t tởng Vì lợi ích mời năm phải trồng
cây, vì lợi ích trăm năm trồng ngời (Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, Nxb CTQG, H. 2000,
tËp 9, tr. 222). Theo Ngêi, con ngêi míi ph¶i cã “häc thức, có văn hoá làm gốc, có
nh vậy mới bảo đảm cho chủ nghĩa xà hội thắng lợi. Ngời cho rằng, Dốt nát cũng
là một kẻ địch và một dân tộc dốt là một dân tộc yếu.
Ngời cũng chỉ ra rằng, không phải chờ cho kinh tế, văn hoá phát triĨn cao råi míi
x©y dùng x· héi chđ nghÜa, cịng không phải xây dựng xong những con ngời xà hội
chủ nghÜa råi míi x©y dùng chđ nghÜa x· héi. ViƯc xây dựng con ngời xà hội chủ
nghĩa phải đợc đặt ra ngày từ đầu và phải đợc Đảng, Nhà nớc, nhân dân, mỗi gia
đình, cá nhân đặc biệt quan tâm trong suốt tiến trình xây dựng chủ nghĩa xà hội. Sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xà hội cần có những con ngời xà hội chủ nghĩa, nhng
không có nghĩa là tất cả mọi ngời phải và có thể trở thành con ngời xà hội chủ nghĩa
thật đầy đủ, thật hoàn chỉnh ngay một lúc, đó là điều hoàn toàn ảo tởng. T tởng đó chỉ
có nghĩa là trớc hết cần có những con ngời tiên tiến, có đợc những nét tiªu biĨu cđa

con ngêi míi x· héi chđ nghÜa, cã thể làm gơng cho ngời khác; từ đó lôi cuốn xà hội
đẩy mạnh việc xây dựng con ngời mới xà hội chủ nghĩa, đồng thời những con ngời ấy
cũng không ngừng đợc hoàn thiện, nâng cao. Chính vì thế, Ngời lu«n chó träng båi d8


Website: Email : Tel : 0918.775.368

ìng nh÷ng phÈm chất tốt đẹp, những phong cách lành mạnh và hớng mọi ngời tới cái
chân thiện mỹ để không ngừng hoàn thiện bản thân mình. Căn cứ vào yêu cầu
cách mạng, Hồ Chủ tịch đà đề ra những phẩm chất và phong cách cần thiết để mỗi
ngời tu dỡng, rèn luyện, trớc hết là cán bộ, đảng viên. Đó là những phẩm chất đạo đức
chính trị, những phong cách trong lao động, sinh hoạt và trong quan hệ xà hội.
Những vấn đề này có thể gặp rất nhiều trong các tác phẩm của Ngời nh Đờng Kách
Mệnh, Sửa đổi lối làm việc, Đời sống mới cũng nh hàng loạt bài nói, bài viết
sau này.
Ngời đặc biệt coi trọng sự nghiệp trồng ngời. Việc trồng ngời bị sao nhÃng
thì nhất định sẽ nảy sinh nhiều vấn đề bất cập, thậm chí có thể làm suy thoái về con
ngời và có thể gây lên những hậu quả không thể lờng hết đợc. Sự nghiệp trồng ngời
không chỉ là trách nhiệm riêng của Đảng, Nhà nớc mà đó phải đợc coi là trách nhiệm
của mọi ngời, của toàn xà hội. Đó phải đợc xác định vừa là quyền lợi, vừa là trách
nhiệm, nghĩa vụ của mỗi ngời đối với sự nghiệp xây dựng đất nớc. Đồng thời, đó
cũng là quá trình trởng thành và nâng cao không ngừng, một quá trình không có giới
hạn tột cùng cho sự vơn lên của mỗi ngời. Cuộc đời hoạt động cách mạng của Hồ
Chủ tịch luôn luôn gắn bó với việc đào tạo các thế hệ cách mạng. Cho đến cuối đời,
trong Di chúc để lại, Ngời viết: Bồi dỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc
làm rất qua trọng và rất cần thiết.
Đặc biệt Ngời nhấn mạnh mục tiêu đào tạo thế hệ trẻ, những chủ nhân tơng lai của
đất nớc: Đối với Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái,
xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục
đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những ngời thừa kế xây dựng chủ nghĩa

xà hội vừa hồng vừa chuyên (Hồ Chí Minh: Toàn tËp, Nxb CTQG, H. 2000, tËp 12,
tr. 510). Ngêi coi trọng việc đào tạo bồi dỡng thế hệ trẻ. Đây là vấn đề có ý nghĩa to
lớn và lâu dài.
Từ những t tởng về tầm quan trọng của thanh niên đối với sự phát triển của sự
nghiệp cách mạng, Hồ Chủ tịch đà đặt ra yêu cầu thế hệ trẻ phải vơn mình lên để
hoàn thành trọng trách lịch sử đó. Ngời nói: Thanh niên muốn làm ngời chủ tơng lai
cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lợng của mình, phải ra
sức làm việc để chuẩn bị cái tơng lai đó. Ngời căn dặn tuổi nhi đồng: Ngày nay, các
cháu là nhi đồng. Ngày sau các cháu là ngời chủ tơng lai của nớc nhà, của thế giới.
Các cháu đoàn kết thì thế giới hoà bình và dân chủ, sẽ không có chiến tranh. C¸c
9


Website: Email : Tel : 0918.775.368

cháu phải thi đua, tuỳ theo sức của các cháu làm đợc việc gì có ích cho kháng chiến
thì thi đua làm việc Êy” (Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, Nxb CTQG, H. 2000, tËp 6, tr. 300).
Ngêi chØ râ tr¸ch nhiƯm båi dìng thế hệ trẻ của Đảng và khẳng định, để thế hệ trẻ
xứng đáng với tơng lai thì thế hệ đi trớc, những bậc cha anh phải có trách nhiệm bồi
dỡng thế hệ trẻ. Đó là trọng trách lớn lao của cách mạng, của Đảng. Theo Ngời, bồi
dỡng, giáo dục thế hệ cách mạng cho đời sau phải đợc tiến hành một cách toàn diện.
Ngời xác định: Trong việc giáo dục và học tập, phải chú trọng đủ các mặt: đạo đức
cách mạng, giác ngộ xà hội chủ nghĩa, văn hoá, kỹ thuật, lao động và sản xuất (Hồ
Chí Minh: Toàn tËp, Nxb CTQG, H. 2000, tËp 10, tr. 190), hä phải thành những ngời
thừa kế xây dựng xà hội chủ nghĩa vừa hồng, vừa chuyên (Hồ Chí Minh: Toàn tập,
Nxb CTQG, H. 2000, tËp 12, tr. 498). Theo Hå Chñ tịch, trong giáo dục, đạo đức và
tài năng là hai nội dung không thể thiếu, trong đó đạo đức là yếu tố gốc. Năm 1964,
Ngời nói: Dạy cũng nh học phải biết chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức cách
mạng. Đó là cái gốc rất quan trọng (Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, Nxb CTQG, H. 2000,
tËp 11, tr. 329). Trên nền tảng giáo dục chính trị và lÃnh đạo t tởng tốt, phải phấn đấu

nâng cao chất lợng văn hoá và chuyên môn nhằm thiết thực giải quyết các vấn đề do
cách mạng nớc ta đề ra và trong một thời gian không xa, đạt những đỉnh cao của khoa
học và kỹ thuật.
Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng sự nghiệp giáo dục, ngời đề ra phơng châm:
Giáo dục là sự nghiệp của quần chúng, cần phải phát huy đầy đủ dân chủ xà hội chủ
nghĩa, xây dựng quan hệ thật tốt, đoàn kết chặt chẽ giữa thầy và thầy, giữa thầy và
trò, giữa học trò với nhau, giữa cán bộ các cấp, giữa nhà trờng và nhân dân để hoàn
thành thắng lợi nhiệm vụ đó (Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, Nxb CTQG, H. 2000, tËp 12,
tr. 403). Sự nghiệp giáo dục có thực hiện đợc tốt thi mới đào tạo ra đợc những công
dân tốt, những cán bộ tốt để xây dựng chủ nghĩa xà hội. Trong đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ X, Đảng ta đà kế thừa và vận dụng sáng tạo trong điều kiện mới, khẳng
định Giáo dục và đào tạo cùng với khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là
nền tảng và động lực thúc đẩy công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc (Đảng Cộng
sản Việt Nam, Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thø X, Nxb CTQG, H. 2006,
tr. 94 - 95).
Tãm l¹i, trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất
quan tâm đến vấn đề xây dùng con ngêi míi x· héi chđ nghÜa ®Ĩ phơc vụ cho sự
nghiệp cách mạng, xây dựng thành công chủ nghĩa xà hội trên đất nớc ta.
10


Website: Email : Tel : 0918.775.368

iv. vai trß cđa con ngêi trong sù nghiƯp x©y dùng chđ nghÜa
x· héi ë viƯt nam.
1. Vai trß cđa con ngêi trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xà hội.
Trong sự nghiệp đổi mới đất nớc, Đảng ta xác định: Phát triển con ngời với t cách
vừa là động lực, vừa là mục đích của cách mạng, của sự nghiệp đổi mới đất nớc
(Văn kiện hội nghị lần thứ 4, BCH Trung ¬ng kho¸ VII, Nxb CTQG, H. 1993, tr. 5).
XuÊt ph¸t từ cách tiếp cận mới, Đảng ta chỉ ra vai trò quyết định của con ngời trong

qúa trình xây dựng chủ nghĩa xà hội. Con ngời không chỉ là trung tâm của sự phát
triển kinh tế xà hội với t cách là mục tiêu mà còn là động lực và là nhân tố bảo
đảm cho qúa trình xây dựng chủ nghĩa xà hội thành công.
Khẳng định con ngời là mục tiêu của chủ nghĩa xà hội bởi vì mục tiêu của chủ
nghĩa xà hội là con ngời đợc giải phóng, nhân dân lao động đợc làm chủ có cuộc sống
no đủ, ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển về mọi mặt.
Khẳng định con ngời là động lực của sự phát triển là nói tới vai trò của nguồn lực
con ngời, bao gồm các yếu tố tri thức, kỹ năng, ý chí, tình cảm, đạo đức của con
ngời trong quá trình phát triển kinh tế xà hội của đất nớc. Nghị quyết lần thứ 5 của
Ban chấp hành Trung ơng Đảng khoá VIII đà chỉ rõ: Đẩy mạnh công nghiệp hoá,
hiện đại hoá đất nớc, thực hiện hai nhiệm vụ chiến lợc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc vì
dân giàu, nớc mạnh, xà hội công bằng, dân chủ, văn minh là sự nghiệp xây dựng và
sáng tạo to lớn của nhân dân ta, đồng thời là quá trình cải biến xà hội sâu sắc, đòi hỏi
phát huy khả năng và trí tuệ của con ngời Việt Nam (Văn kiện hội nghị BCHTW lần
thứ 5 khoá VIII, NXB CTQG, H. 1998, tr. 41).
ã Nếu xét trong từng lĩnh vực đời sống xà hội vai trò của con ngời đợc thể
hiện:
ã Trong kinh tế:
Con ngời là yêú tố quan trọng nhất trong lực lợng sản xuất và quan hệ sản
xuất, là yếu tố quyết định trong quá trình lao động sản xuất. Quá trình lao động
sản xuất là hoạt động quan trọng nhất, đó là điều kiện để con ngời tồn tại và phát
triển kinh tế cho đất nớc. Cách mạng khoa học kỹ thuật hiện nay phát triển có vai
trò đặc biệt đối với sự phát triển của lực lợng sản xuất, máy móc đang dần trơ
thành lực lợng sản xuất trực tiếp, song vai trò của khoa học chỉ có thể phát huy đ11


Website: Email : Tel : 0918.775.368

ợc thông qua thực tiễn sản xuất của quần chúng nhân dân lao động , nhất là đội
ngũ công nhân hiện đại và trí thức trong nền sản xuất xà hội. Mặt khác, trong chủ

nghĩa xà hội, ngời động đợc trở thành ngời làm chủ đất nớc, làm chủ trong quá
trình tổ chức quản lý sản xuất do đó vai trò của con ngời trong lĩnh vực kinh tế là
rất quan trọng.
ã Trong chính trị :
Ngày nay, ngời dân đợc làm chủ đất nớc, tổ chức nhà nớc dới sự lÃnh đạo của giai
cấp công nhân, nhận thức về chính trị của ngời dân đợc nâng cao sẽ góp phần tham
gia xây dựng đất nớc vững mạnh. Cán bộ hiểu biết lý luận, thực tiễn thấy đợc trách
nhiệm của mình với nhân dân, thực hiện tốt nhiệm vụ của mình.
ã Trong văn hoá:
Nhân dân lao động đợc làm chủ trong đời sống văn hoá xà hội, tạo ra những tác
phẩm nghệ thuật có giá trị cao. Họ đóng vai trò to lớn trong sự phát triển khoa học,
nghệ thuật, văn học, đồng thời áp dụng những thành tựu đó vào hoạt động thực tiễn.
Mặt khác, các giá trị văn hoá tinh thần chỉ có thể trờng tồn khi đợc đông đảo quần
chúng nhân dân chấp nhận và truyền bá sâu rộng, trở thành giá trị phổ biến. Con ngời
có văn hoá có nghĩa vụ bảo vệ những di sản văn hoá tinh thần của đất nớc.
Để phát triển kinh tế - xà hội nớc ta trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xà hội,
chúng ta cần huy động tới rất nhiều nguồn lực, bao gồm:
- Nguồn lực khoa học và công nghƯ.
- Ngn lùc tµi chÝnh (ngn vèn).
- Ngn lùc tµi nguyên thiên nhiên.
- Nguồn lực lao động (nguồn nhân lực).
Trong các nguồn lực trên đều có vai trò của con ngời với t cách là nhân tố liên kết,
tích hợp, tổng hợp các nguồn lực thành động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế xà hội.
Có thể khẳng định rằng, nguồn lực con ngời tham gia vào quá trình phát triển và đóng
vai trò chủ đạo trong quá trình ®ã.
• NÕu xÐt ®Õn néi dung cđa ngn lùc con ngời thì vai trò của con ngời đợc
thể hiện ở các yêú tố:
ã

Yếu tố đầu tiên của nguồn lực con ngời là tri thức, kỹ năng nghề nghiệp, bí

quyết hành nghề. Trong thời đại của khoa học, công nghệ, tin học, con ngời
tiến lên không chỉ bằng sức mạnh của cơ bắp mà bằng trí tuệ của mình là chủ
yếu. Ngêi lao ®éng míi cã tri thøc nghỊ nghiƯp, kü năng lao động, có năng lực
12


Website: Email : Tel : 0918.775.368

thÝch øng víi sự phát triển của khoa học, công nghệ và sự biến đổi liên tục của
nền kinh tế thị trờng thì mới bảo đảm cho nền kinh tế phát triển bền vững và ổn
định.
Ngày nay, trong nền kinh tế tri thức, khoa học trở thành lực lợng sản xuất trực
tiếp. Sản sinh, truyền bá và sử dụng trí thức là yếu tố quyết định nhất đối với
tăng trởng kinh tế, làm giàu của cải, vật chất, nâng cao chất lợng sống. Kinh tế
tri thức là giai đoạn phát triển mới của lực lợng sản xuất của loài ngời, từ chỗ
chủ yếu dùa vµo nguån lùc vËt chÊt sang nguån lùc trÝ tuệ. Tri thức là yếu tố
quyết định đối với sự tăng trởng kinh tế, làm giàu của cải, vật chất, tăng giá trị
sản phẩm bằng hàm lợng chất xám.
Hiện nay, nớc ta đang trong quá trình thực hiện công nghiệp hoá - hiện đại
hoá gắn với việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế, chuyển đổi có cấu sản xuất, nên
vấn đề vai trò của tri thức, kỹ năng của ngời lao động đợc đặt ra cấp thiết hơn
bao giờ hết. Đơn cử một ví dụ nh trong lĩnh vực nông nghiệp, thực hiện việc
chuyển đổi vật nuôi, cây trồng hoặc tiếp nhận một ngành nghề mới đều cần tới
tri thức, hiểu biết, kỹ năng của ngời lao động nh một yếu tố quyết định sự
thành công hay thất bại. Đồng thời, các tri thức truyền thống có vai trò hết sức
quan trọng trong quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá nông nghiệp, nông
thôn nớc ta, đặc biệt là ở đồng bằng Bắc Bộ.
ã

Yếu tố tiếp theo của con ngời trong quá trình sản xuất đợc biểu hiện ở lơng

tâm, trách nhiệm nghề nghiệp, ý thức tổ chức kỷ luật trong quy trình sản xuất.
Vấn đề trình độ quản lý cũng là vấn đề gắn với vai trò của con ngêi trong ph¸t
triĨn kinh tÕ – x· héi. Ngn lực con ngời trong hoạt động kinh tế đợc thể
hiện ở khả năng tổ chức, điều hành sản xuất kinh doanh để đem lại hiệu quả
kinh tế xà hội theo các mục tiêu của sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại
hoá, xây dựng chủ nghĩa xà hội.

ã

Nguồn lực con ngời trong phát triển kinh tế xà hội còn đợc thể hiện qua ý
chí, tình cảm, đạo đức của con ngời trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xà hội.
Quá trình xây dựng chủ nghĩa xà hội là quá trình cải biến xà hội sâu sắc ở nớc
ta, đòi hỏi phải có một ý chí lớn, tình cảm lớn, t tởng lớn, thì mới giành đợc
thắng lợi. Cho nên nó đòi hỏi con ngời Việt Nam phải quyết tâm vợt qua khó
khăn thử thách, chiến thắng nghèo nàn, lạc hậu để xây dựng đất nớc. Sự nghiệp
đó đòi hỏi phải phát huy tinh thần yêu nớc, ý thức cộng đồng lên một tầm cao
13


Website: Email : Tel : 0918.775.368

míi th× míi có thể sáng tạo nên một xà hội với mục tiêu dân giàu, nớc mạnh,
xà hội công bằng, dân chủ, văn minh. Tức là con ngời phải có một động lực
tinh thần, đạo đức to lớn để thúc đẩy sự phát triển đất nớc thì mới đem lại
thành công cho sù nghiƯp x©y dùng chđ nghÜa x· héi.
Sù nghiƯp x©y dùng chđ nghÜa x· héi cđa níc ta hiƯn nay diễn ra trong bối cảnh
hết sức phức tạp. Tuy chiến tranh thÕ giíi khã cã thĨ x¶y ra, song nguy cơ chiến tranh
vẫn tiềm ẩn, âm mu gây rối loạn đời sống xà hội của các thế lực phản động đà và
đang diễn ra trên thế giới và ở nớc ta. Do vậy, vấn đề bảo vệ độc lập dân tộc, an ninh
chính trị, kinh tế, xà hội, văn hoá cũng là một nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lợc. Thực

hiện nhiệm vụ đó bằng sức mạnh của nền quốc phòng toàn dân mà nòng cốt là lực lợng vũ trang nhân dân từ các cơ sở phờng, xà địa phơng đến quân đội chính quy. Phát
huy nguồn lực con ngời làm cho nền kinh tế của nớc ta phát triển cũng chính là góp
phần tăng cờng sức mạnh cho nền quốc phòng toàn dân bảo vệ thành quả của sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xà hội. Ngợc lại, khi nền quốc phòng của nớc ta đợc củng
cố vững mạnh sẽ là điều kiện cho phát triển kinh tế. Chính vì thế, Đảng ta nhấn mạnh
vai trò của con ngời trong quá trình phát triển kinh tế xà hội hiện nay là lấy việc
phát huy nguồn lực con ngời làm nhân tố cho sự phát triển nhanh và bền vững ở nớc
ta, khẳng định nguồn lực con ngời là yếu tố quyết định thành công, đầu t phát triển
con ngời là hình thái đầu t bền vững và có hiệu quả.
2. Thực trạng con ngời Việt Nam hiện nay.
Trong quá trình lÃnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta khẳng định lấy chủ nghĩa
Mác Lênin, t tởng Hồ Chí Minh làm nền tảng t tởng, kim chỉ nam cho hành động,
bởi vậy những t tởng về xây dựng con ngời và phát huy nguồn lực con ngời luôn luôn
đợc Đảng, Nhà nớc coi trọng, đặc biệt trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xà hội
hiện nay.
Sau hơn hai mơi năm thực hiện sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xớng và lÃnh
đạo, đất nớc ta đà thu đợc nhiều thành tựu to lớn. Đất nớc và con ngời đều đổi mới.
Đất nớc ta đà hoàn toàn thoát khái khđng ho¶ng kinh tÕ – x· héi, cã sù thay đổi cơ
bản và toàn diện. Kinh tế tăng trởng khá nhanh, sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại
hoá, phát triển kinh tế thị trờng định hớng xà hội chủ nghĩa đợc đẩy mạnh. Đời sống
nhân dân đợc cải thiện rõ rệt. Hệ thống chính trị và khối đại đoàn kết toàn dân tộc đợc củng cố và tăng cờng. Chính trị - xà hội ổn định. Quốc phòng an ninh đợc giữ
14


Website: Email : Tel : 0918.775.368

vững. Vị thế nớc ta trên trờng quốc tế đợc nâng cao. Kinh tế Việt Nam ngày càng
phát triển, giáo dục ngày càng ®ỵc chó träng.
a, Con ngêi ViƯt Nam cịng ®· thĨ hiện nhiều u điểm trong công cuộc xây dựng
chủ nghĩa xà hội.

Trớc hết, đó là sự thống nhất cao về chính trị t tởng trong nội bộ nhân dân với
những chủ trơng, đờng lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nớc. Sự thống
nhất tin tởng đó bắt nguồn từ việc mọi chủ trơng chính sách của Đảng, Nhà nớc đều
xuất phát từ nhu cầu, lợi ích chính đáng của nhân dân. Thực tế những năm qua cho
thấy, trớc khi đa ra một quyết sách cho sự phát triển của đất nớc, thì những dự thảo
của quyết sách đó đều đợc công bố rộng rÃi để mọi tầng lớp nhân dân có thể tham gia
đóng góp ý kiến của mình. Điều đó cũng chính là thể hiện quyền làm chủ của nhân
dân. Vì thế, niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nớc ngày càng tăng. Đây là ®iỊu
kiƯn tèt nhÊt ®Ĩ ®¶m b¶o mäi ®êng lèi chđ trơng của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà
nớc thu đợc những kết quả cao khi thực hiện.
Vấn đề thứ hai thể hiện u điểm của con ngời Việt Nam những năm qua là ngày
càng có nhiều đóng góp tích cực hơn trong quá trình phát triển kinh tế đất nớc. Việt
Nam có dân số đông (khoảng 80 triệu dân), cơ cấu dân số trẻ (Số ngời trên tuổi lao
động: 10%, Sè ngêi trong ti lao ®éng: 56%, Sè ngêi díi tuổi lao động: 34%) tạo ra
nguồn lao động dồi dào,giá rẻ,do đó Việt Nam có lợi thế về nguồn lao ®éng so víi
cac níc trong khu vùc. Minh chøng râ nhất chính là tốc độ phát triển kinh tế của đất
nớc hơn 10 năm qua luôn đạt trên 7%, năm 2006, tốc độ tăng trởng kinh tế đất nớc
đạt mức 8,2%, nớc ta luôn đợc xếp vào nhóm các nớc có nền kinh tế phát triển năng
động ở khu vực châu á - Thái Bình Dơng. Có đợc tốc độ tăng trởng đó, một phần do
chúng ta có đờng lối , chính sách đúng, nhng quan trọng hơn là nhân dân ta đà thực
hiện tốt các chính sách kinh tế đó, mang lại hiệu quả thiết thực. Con ngời Việt Nam
đà năng động hơn, nhạy bén hơn trong làm kinh tế, lao động trí tuệ ngày càng khẳng
định vai trò của mình. Hiện nay, trong nền kinh tế thị trờng, đòi hỏi mỗi cá nhân, mỗi
doanh nghiệp phải tự đứng ra hạch toán kinh doanh. Chính điều đó làm cho các
doanh nhân nói riêng và con ngời Việt Nam nói chung ngày càng có nhiều đóng góp
hơn cho nền kinh tÕ ®Êt níc. Trong ®iỊu kiƯn héi nhËp kinh tÕ quốc tế ngày càng sâu
sắc, các nhà doanh nghiệp Việt Nam càng có điều kiện chứng tỏ khả năng của mình
trên trờng quốc tế. Những năm gần đầy, chúng ta không chỉ thấy các doanh nghiệp nớc ngoài đầu t vào nớc ta mà còn có nhiều doanh nghiệp Việt Nam đầu t ra nớc ngoài.
15

Website: Email : Tel : 0918.775.368

Tuy sè vèn đầu t không lớn, nhng đó là dấu hiệu chứng tỏ con ngời Việt Nam đÃ
mạnh dạn hơn trong làm ăn kinh tế và đang tự thiết lập chỗ đứng của mình trong nền
kinh tế toàn cầu.
Một u điểm tiếp theo cđa con ngêi ViƯt Nam hiƯn nay cã thĨ nhận thấy đó là văn
hoá, lối sống ngày càng có sự phát triển theo hớng tích cực. Với quan điểm lÃnh đạo
Xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc trong Nghị
quyết Trung ơng 5 khoá VIII và sự xác định giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu,
Đảng, Nhà nớc đà có những chủ trơng, chính sách để vừa kế thừa bản sắc văn hoá dân
tộc, vừa tiếp thu những tinh hoa văn hoá nhân loại, bảo đảm cho sự phát triển vững
chắc của nền văn hoá Việt Nam nhng vẫn bảo tồn đợc những giá trị truyền thống.
Điều đó đà tác ®éng tíi lèi sèng, nÕp sèng cđa con ngêi ViƯt Nam. Sự phát triển kinh
tế đà đa lại những thuận lợi cho xây dựng nền văn hoá và ngợc lại, nền văn hoá phát
triển chính là điều kiện bảo đảm cho sự phát triển vững chắc của nền kinh tế. Những
năm qua, các chính sách về xây dựng văn hoá của Đảng, Nhà nớc đà đợc thực hiện
mạnh mẽ, nhất là cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá đÃ
làm dấy lên phong trào xây dựng làng xà văn hoá, khu phố văn hoá, đơn vị văn hoá,
gia đình văn hoá Tác dụng của các hoạt động này đà làm cho mỗi ng ời ý thức đợc
trách nhiệm của mình đối với gia đình và xà hội, qua đó chú trọng hơn trong lời ăn,
tiếng nói, cách đối xử có tình có nghĩa, tham gia thực hiện các hoạt động xà hội một
cách tích cực hơn.
u điểm của con ngời Việt Nam hiện nay còn đợc thể hiện trong lĩnh vực quốc
phòng - an ninh, đó là ý thức ngày càng cao của nhân dân trong thực hiện các nhiệm
vụ quốc phòng an ninh bảo vệ Tổ quốc. Sự nâng cao ý thức quốc phòng an ninh
của nhân dân xuất phát từ việc nhận thức ngày càng đầy đủ về những sự biến động
sâu sắc của tình hình thế giới, khu vực tác động tới nớc ta cũng nh về nhiệm vụ chiến
lợc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay. Thông qua các hoạt động
giáo dục quốc phòng toàn dân, các chủ trơng, chính sách của Đảng, Nhà nớc về xây

dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với xây dựng nền
an ninh nhân dân đợc phổ biến tới các tầng lớp nhân dân và đợc toàn dân tự giác thực
hiện khá tích cực. Nhờ đó, các chính sách quốc phòng an ninh của Nhà nớc đều đợc hiện thực hoá trong thực tiễn, làm cho độc lập chủ quyền, toàn vẹn lÃnh thổ, an
ninh chính trị đợc giữ vững, trật tự an toàn xà hội đợc bảo đảm; thế trận quốc phòng
toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân ngày càng đợc củng cố vững chắc.
16


Website: Email : Tel : 0918.775.368

b, Tuy nhiªn, trớc nền kinh tế còn lạc hậu của nớc nhà so víi nhiỊu níc trong khu
vùc vµ qc tÕ, con ngời Việt Nam còn bộc lộ nhiều hạn chế cần phải khắc phục.
Trớc hết, do những tác động từ mặt trái của cơ chế thị trờng tới đời sống xà hội và
con ngời Việt Nam. Những tác dụng của cơ chế thị trờng đối với sự phát triển của đất
nớc là rất lớn, nhng những tiêu cực từ cơ chế này nảy sinh cũng là một trong những
trở ngại cho sự phát triển của đất nớc. Lối sống thực dụng, đề cao đồng tiền đà làm
suy thoái những giá trị trun thèng cđa con ngêi ViƯt Nam. KÐo theo nã là sự xuống
cấp trong các lĩnh vực đạo đức, lối sống, văn hoá xà hội. Thực tế đó diễn ra không chỉ
trong nhân dân mà còn có cả một số cán bộ, đảng viên thoái hoá biến chất với các
biểu hiện nh tệ quan liêu, tham nhũng, lÃng phí làm ảnh hởng không nhỏ tới uy tín
của Đảng và Nhà nớc ta hiện nay.
Hạn chế nữa của con ngời Việt Nam là trình độ chuyên môn, năng lực hoạt động
thực tiễn tơng đối thấp ( chỉ 20% lao động đợc đào tạo về chuyên môn) cơ bản cha
đáp ứng đợc yêu cầu công nghiệp hoá- hiện đại hoá. Đội ngũ trÝ thøc máng, bÊt cËp
vỊ ®é ti , chØ tËp trung ở các thành phố lớn, tập trung ở các ngành khoa học kỹ
thuật. Tình trạng làm không đúng nghề chiếm khoảng 30%. Nguyên nhân là do nớc
ta phải trải qua một thời kỳ chiến tranh dài phải tập trung søc ngêi søc cđa cho chiÕn
tranh thùc hiƯn nhiƯm vơ dân tộc, giải phóng đất nớc. Mặt khác do tác động của
những mặt tiêu cực của văn hoá truyền thống nh phong kiến, t tởng đẳng cấp, bất
bình đẳng , coi träng b»ng cÊp...

Do níc ta tr¶i qua mét thêi kỳ thực hiện cơ chế tập trung quan liêu bao cấp, tạo
tâm lý thụ động, trông chờ, cục bộ, tác phong sản xuất nhỏ, nông nghiệp, t tởng ỷ lại,
trông chờ vào sự giúp đỡ của nhà nớc ảnh hởng tiêu cực đến sự phát triển của đất nớc.
Hạn chế tiÕp theo cđa con ngêi ViƯt Nam hiƯn nay lµ ý thức chính trị, nhất là về
nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, còn nhiều yếu kém. Có thời điểm chúng ta còn quá chú
trọng đến làm ăn kinh tế mà có biểu hiện sao nhÃng về chính trị, cha giáo dục đầy đủ
cho nhân dân về chiến lợc quốc phòng an ninh bảo vệ Tổ quốc, dẫn đến một bé
phËn nh©n d©n xt hiƯn t tëng chđ quan, mÊt cảnh giác, không phân biệt đâu là đối
tác, đâu là đối tợng, để kẻ thù lợi dụng lấy chiêu bài hợp tác kinh tế để che đậy cho
hoạt động chống phá Đảng, Nhà nớc, chế độ. Vẫn còn đó t tëng chđ quan cho r»ng
hiƯn nay chØ cã b¹n bÌ hợp tác làm ăn kinh tế, không có đối tợng, không có kẻ thù.
Những suy nghĩ đó làm cho hiệu quả thực hiện các nhiệm vụ quốc phòng an ninh
17


Website: Email : Tel : 0918.775.368

cha đạt đợc kết quả cao, còn tồn tại ở một số địa bàn những yếu tố gây mất ổn định
chính trị xà hội.
Ngoài hai vấn đề trên, con ngời Việt Nam hiện nay còn một số điểm cần chú ý
khắc phục nh: chất lợng giáo dục đào tạo còn thấp, còn nhiều tiêu cực trong giáo dục
cũng nh các lĩnh vực khác ; tội phạm và một số tệ nạn xà hội có chiều hớng tăng
ảnh hởng không nhỏ tới xây dựng con ngêi míi x· héi chđ nghÜa hiƯn nay.
3. Yªu cầu đặt ra hiện nay đối với việc xây dựng con ngêi míi.
Tõ thùc tr¹ng cđa con ngêi ViƯt Nam hiện nay đặt ra vấn đề phải có chiến lợc xây
dựng con ngời phát triển toàn diện và hài hoà nhân cách: cao về trí tuệ, cờng tráng về
thể chất, phong phú về tâm hồn, trong sáng về đạo đức. Đó đợc coi là mẫu nhân cách
con ngời trong tơng lai mà chúng ta cần phấn đấu để vơn tới mà muốn thực hiện đợc
đòi hỏi chúng ta phải thực hiện các nhiệm vụ chiến lợc xây dựng con ngời một cách
tích cực chủ động, nhng không quá nóng vội. Có thể khẳng định rằng, xây dựng con

ngời là mục tiêu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc, là kết qủa tổng
hợp của tất cả những hoạt động kinh tế, chính trị, xà hội, văn hoá. Cụ thể:
ã Thứ nhất, con ngời đó phải có t tởng xà hội chủ nghĩa. Họ phải có đợc ý thức
làm chủ, có tinh thần tập thể xà hội chủ nghÜa, cã t tëng “m×nh v× mäi ngêi,
mäi ngêi v× mình, có tinh thần tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên chủ
nghĩa xà hội, có tinh thần dám nghĩ, dám làm, vơn lên hàng đầu.
ã Thứ hai, đó là con ngời phải có đạo đức và lối sống xà hội chủ nghĩa. Đó phải
là những ngời trung với nớc, hiếu với dân, yêu thơng con ngời, cần, kiệm, liêm,
chính, chí công vô t, có tinh thần quốc tế trong sáng, có lối sống lành mạnh,
trong sạch.
ã Thứ ba là đó phải là những con ngời có tác phong xà hội chủ nghĩa. Họ phải là
những ngời lao động có kế hoạch, có biện pháp, có quyết tâm; lao động có tổ
chức, có kỷ luật, có kỹ thuật, năng suất cao, chất lợng tốt, hiệu quả; lao động
quên mình, không sợ khó, không sợ khổ vì lợi ích của xà hội, của tập thể và
của bản thân mình.
ã Thứ t, họ phải có năng lực để làm chủ bản thân, gia đình và công việc mình
đảm nhiệm, để với t cách là công dân tham gia làm chủ Nhà nớc và xà hội;
phải không ngừng nâng cao trình độ chính trị, văn hoá, khoa học kỹ thuật,
chuyên môn nghiệp vụ để làm chủ.
18


Website: Email : Tel : 0918.775.368

• Con ngêi xà hội chủ nghĩa là ngời có nếp sống văn minh, có tình nghĩa, thờng
xuyên nâng cao trình độ tri thức về mọi mặt, ra sức rèn luyện sức khoẻ đảm
bảo phát triển toàn diện.
Ngoài những tiêu chuẩn chung của con ngời mới xà hội chủ nghĩa nêu trên, thì
từng ngành, từng lứa tuổi nh công nhân, nông dân, trí thức, thanh niên, phụ nữ, thiếu
niên, nhi đồng, công an, quân đội cũng có những yêu cầu riêng để có thể phát triển

toàn diện.
Chính vì vậy yêu cầu đạt ra đối với việc xây dựng con ngời mới cũng cần phải toàn
diện trên các lĩnh vực. Điều này có thể đợc trình bày trên một số vấn đề sau:
Trớc hết, phải khẳng định nguồn lực con ngời là yếu tố quyết định thành công sự
nghiệp công nghiệp hoá-hiện đại hoá. Đầu t phát triển con ngời là hình thái đầu t bền
vững, hiệu quả. Do đó phải thực hiện tốt chiến lợc xây dựng con ngời Việt Nam
trong quá trình đi lên chủ nghĩa xà hội. Trong những năm tiến hành cơ chế tập
trung quan liêu bao cấp mà hậu quả của nó là chủ nghĩa xà hội lâm vào khủng hoảng
sâu sắc. Cơ chế đó đà làm thui chột tính tích cực, năng động sáng tạo của con ngời,
dẫn đến sự thấp kém về trí tuệ, về năng lực t duy, sù dao ®éng vỊ lý tëng, vỊ niỊm tin,
sự mờ nhạt về cá tính, sự thấp kém về nhân cách gây trở ngại cho tiến trình đi lên
của xà hội ta. Chính vì thế chiến lợc con ngời đợc đặt ra không chỉ vì mục đích ngăn
chặn sự xuống cấp trong đời sống tinh thần hiện nay, đó chỉ là yêu cầu trớc mắt. Sâu
xa hơn, chiến lợc này nhằm đào tạo nên các thế hệ con ngời thích ứng với những điều
kiện lịch sử mới. Thời gian qua, cã thêi ®iĨm chóng ta míi chØ chó ý đến lợi ích kinh
tế mà cha hiểu thấu đáo tầm quan träng, néi dung cđa chiÕn lỵc con ngêi, cha đầu t
cho chiến lợc con ngời một cách đúng mức. Bởi thế, sự gia tăng về tội phạm, sự suy
thoái về đạo đức đang trở thành nỗi lo của toàn xà hội và của mỗi gia đình. Để khắc
phục tình trạng trên, chiến lợc xây dựng con ngời phải là mục tiêu hoạt động của mọi
chính sách kinh tế xà hội, phải đợc thể hiện trong mọi hoạt động chính trị xÃ
hội. Khi cuộc sống còn quá thiếu thốn, khi vấn đề công ăn việc làm cho ngời lao
động cha đợc giải quyết thì rất khó nói tới việc xây dựng con ng ời mới. Nhng cần
phải thống nhất trong quan điểm, trong nhận thức là các hoạt động sản xuất kinh tế
cần lấy hiệu quả xà hội làm thớc đo giá trị chủ yếu, không đợc dừng lại ở lỗ lÃi thuần
tuý. Kinh tế thị trờng đòi hỏi phải kinh doanh, hạch toán, nhng các khái niệm đó cần
đợc xây dựng trên t duy mới, nghĩa là ở đó phải coi trọng chữ tín, lòng trung thực, lơng tâm và danh dự. Nói cách khác, chính sách kinh tế phải tạo điều kiện để phát huy
19


Website: Email : Tel : 0918.775.368

năng lực sáng tạo và ý thức trách nhiệm cao của ngời quản lý và ngời lao động, phải
lấy sự phát triển của con ngời làm mục đích cho sản xuất vật chất. Bên cạnh hoạt
động kinh tế, hoạt động chính trị cũng cần quán triệt và thực hiện các nội dung trên.
Đổi mới hệ thống chính trị là nhằm dân chủ hoá đời sống, thu hút nhiều ngời vào hoạt
động quản lý xà hội. Hoạt động kinh tế, hoạt động chính trị cũng phải là những trờng
học đào luyện con ngời. Hiểu đúng và hiểu một cách toàn diện vấn đề chiến lợc con
ngời trong quá trình đổi mới và tự hoàn thiện của chủ nghĩa xà hội, thì tất cả các
ngành, các cấp, các thiết chế xà hội phải lấy con ngời làm trung tâm, hớng về sự phát
triển toàn diện của con ngời.
Thứ hai là, chú trọng xây dựng cho con ngời về t tởng, đạo đức và lối sống.
Nghị quyết Hội nghị Trung ơng 5 khoá VIII về xây dựng đời sống văn hoá tinh thần
của nhân dân ta đà chỉ rõ: T tởng, đạo đức, lối sống và văn hoá đợc coi là lĩnh vực
quan trọng nhất hiện nay cần đặc biệt quan tâm (Đảng Cộng sản Việt Nam,Văn kiện
hội nghị BCH TW lần thứ 5 khoá VIII, Nxb CTQG, H. 1998, tr. 58). Bởi định hớng
nhân cách trong chiến lợc xây dựng con ngời thì yếu tố t tởng, đạo đức, lối sống là
yếu tố cơ bản nhÊt trong phÈm chÊt tinh thÇn cđa con ngêi ViƯt Nam hiện nay.
Hệ t tởng của văn hoá Việt Nam và con ngời Việt Nam, theo quan điểm của
Đảng ta, là: độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xà hội theo chủ nghĩa Mác Lênin, t
tởng Hồ Chí Minh, nhằm mục tiêu tất cả vì con ngời, vì hạnh phúc và sự phát triển
phong phú, tự do, toàn diƯn cđa con ngêi trong mèi quan hƯ hµi hoµ giữa cá nhân và
cộng đồng, giữa xà hội và tự nhiên.
Để thực hiện đợc yêu cầu này, vấn đề đầu tiên là cần nghiên cứu và vận dụng
sáng tạo chủ nghĩa Mác Lênin vào điều kiện nớc ta trong giai đoạn hiện nay và trớc những biến động sâu rộng của thời đại mới. Tuyên truyền giáo dục cho nhân dân
hiểu biết đầy đủ và sâu sắc chủ nghĩa Mác Lênin và t tởng Hồ Chí Minh, củng cố
lòng tin của nhân dân vào con đờng mà Đảng ta và chủ tịch Hồ Chí Minh đà lựa
chọn.
Cần khắc phục những biểu hiện dao động, hoài nghi về con đờng đi lên chủ
nghĩa xà hội, phủ nhận những thành quả của chủ nghĩa xà hội hiện thực trên thế giới,
phủ nhận con đờng đi lên chủ nghĩa xà hội ë níc ta, phđ nhËn lÞch sư ViƯt Nam díi

sù lÃnh đạo của Đảng; khắc phục sự mơ hồ, bàng quan mất cảnh giác trớc những luận
điệu thù địch, xuyên tạc, bôi nhọ chế độ ta của các thế lực thù địch. Đồng thời đấu
tranh kiên quyết, phê phán chống lại những t tởng phản động chống phá cách mạng
20


Website: Email : Tel : 0918.775.368

níc ta vµ sù nghiƯp ph¸t triĨn kinh tÕ – x· héi cđa nhân dân ta dới sự lÃnh đạo của
Đảng.
Xây dựng tinh thần yêu nớc, ý chí xây dựng đất nớc vì mục tiêu dân giàu, nớc
mạnh, xà hội công bằng, dân chủ, văn minh. Biến tình thần đấu tranh giành độc lập
dân tộc trớc đây thành tinh thần phục hng đất nớc trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nớc hiện nay.Quyết tâm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xà hội chủ
nghĩa vì hạnh phúc của nhân dân, của dân tộc và của mỗi ngời.
Xây dựng đạo đức và lối sống mới, phấn đấu vì lợi ích của con ngời với t cách
là mỗi cá nhân và cả cộng đồng, gắn lợi ích của cá nhân với lợi ích của cộng đồng, ở
từng cơ sở, từng địa phơng và trong cả nớc. Hình thành lối sống mới, lối sống văn
minh, tác phong công nghiệp, trật tự, kỷ cơng và trách nhiệm. Bảo tồn và phát huy
các giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp và những thuần phong mỹ tục của dân tộc.
Phê phán lối sống thực dụng, chạy theo đồng tiền, thói quen quan liêu, cửa quyền cục
bộ địa phơng đà trở thành hiện tợng nổi cộm trong đời sống xà hội hiện nay.
Tiến hành nêu gơng những ngời tốt, việc tốt, những cá nhân, đơn vị, tập thể
tiêu biểu cho những phẩm chất tốt đẹp của con ngời Việt Nam hiện nay. Cần phát huy
sức mạnh của d luận và sức mạnh của luật pháp để lên án những kẻ cố tình vi phạm
pháp luËt, quÊy rèi trËt tù an ninh, an toµn x· hội, gây tội ác, gieo rắc các tệ nạn trong
đời sống xà hội.
Thứ ba là cần đẩy mạnh sự phát triển giáo dục đào tạo, tạo sự chuyển biến cơ
bản, toàn diện về giáo dục, đào tạo. Giáo dục và đào tạo đợc xem là quốc sách hàng
đầu. Phải bồi dỡng cho thế hệ trẻ tinh thần yêu nớc và tự tôn dân tộc, lý tởng xà hội

chủ nghĩa, lòng nhân ái, ý thức tôn trọng pháp luật, tinh thần hiếu học, chí tiến thủ
lập nghiệp, không cam chịu nghèo hèn. Đào tạo lớp ngời lao động có kiến thức cơ
bản, làm chủ kỹ năng nghề nghiệp, quan tâm hiệu quả thiết thực, nhạy cảm với cái
mới, có ý thức vơn lên về khoa học, công nghệ. Xây dựng đội ngũ công nhân lành
nghề và các chuyên gia, nhà khoa học, nhà văn hoá, nhà kinh doanh, nhà quản lý.
Chính sách sử dụng lao động và nhân tài cần phải tận dụng mọi năng lực, phát huy
mọi tiềm năng của các tập thể và cá nhân phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc.
Điều chỉnh cơ cấu bậc học, cơ cấu ngành nghề, cơ cấu vùng trong hệ thống giáo
dục và đào tạo phù hợp với yêu cầu học tập của nhân dân, yêu cầu phát triển kinh tÕ
x· héi. Chó träng gi¸o dơc híng nghiƯp thiÕt thùc trong các nhà trờng phổ thông. Mở
21


Website: Email : Tel : 0918.775.368

rộng đào tạo công nhân, kỹ thuật viên và nhân viên nghiệp vụ theo nhiều trình độ.
Phát triển và nâng cao chất lợng đào tạo đại học, sau đại học; tập trung đầu t xây
dựng một số trờng đại học trọng điểm quốc gia mang tầm khu vực và tiến tới đạt trình
độ quốc tế. Phát triển các hình thức giáo dục, coi trọng đào tạo đội ngũ công nhân tay
nghề cao, kỹ s thực hành và nhà kinh doanh giỏi. Ưu tiên đào tạo nhân lực phục vụ
phát triển nông nghiệp và nông thôn, miền núi, xuất khẩu lao động, một số ngành
mũi nhọn.
Tăng cờng đầu t cho giáo dục từ ngân sách nhà nớc và đẩy mạnh xà hội hoá
giáo dục đào tạo. Khuyến khích mạnh mẽ các thành phần kinh tế đầu t phát triển giáo
dục ở tất cả các bậc học đáp ứng nhu cầu đa dạng của xà hội. Tăng cờng quản lý nhà
nớc, đặc biệt là hệ thống thanh tra giáo dục, thiết lập kỷ cơng, đẩy lùi các hoạt động
tiêu cực. Tăng cờng quản lý và giúp đỡ ngời đi học tập và nghiên cứu ở nớc ngoài.
Bốn là, xây dựng và phát triển nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân
tộc. Đảng ta đà xác định, văn hoá là nền tảng tinh thần của xà hội, vừa là mục tiêu,

vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế xà hội. Đảng đà chỉ rõ vai trò của văn
hoá và nhiệm vụ xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà bản
sắc văn hoá dân tộc: chăm lo văn hoá là chăm lo củng cố nền tảng tinh thần của xÃ
hội. Thiếu nền tảng tinh thần tiến bộ, lành mạnh, không quan tâm giải quyết tốt mối
quan hệ giữa phát triển kinh tế với tiến bộ và công bằng xà hội thì không thể có sự
phát triển xà hội bền vững.
Xây dựng và phát triển kinh tế phải nhằm mục tiêu văn hoá vì con ngời phát
triển toàn diện. Văn hoá là kết quả của kinh tế, đồng thời là động lực của sự phát triển
kinh tế. Các nhân tố văn hoá phải gắn kết chặt chẽ với đời sống và hoạt động trên mọi
phơng diện chính trị, kinh tế, xà hội, luật pháp, kỷ cơng.. biến thành nguồn lực nội
sinh quan trọng nhất của sự phát triển.
Trong xây dựng và phát triển nền văn hoá cần hết sức chú trọng đến môi trờng
văn hoá, đó là những quan hệ vô cùng rộng lớn của con ngời trong không gian và thời
gian, từ phạm vi vĩ mô đến vi mô của một cộng đồng. Xây dựng môi trờng văn hoá vì
mục tiêu của sự phát triển kinh tế xà hội, vì con ngời nh Liên hiệp quốc đà khuyến
cáo: Mục tiêu tăng trởng kinh tế mà không tính đến môi trờng văn hoá thì kết quả thu
đợc sẽ khập khiễng, mất cân đối cả về kinh tế và văn hoá, đồng thời tiềm năng sáng
tạo của mỗi dân tộc sẽ bị suy giảm đi rất nhiều. Xây dựng môi trờng văn hoá không
chỉ xây dựng đời sống văn hoá ở cơ sở mà còn xây dựng gia đình văn hoá, giữ gìn và
22


Website: Email : Tel : 0918.775.368

phát huy những đạo lý tốt đẹp của gia đình Việt Nam. Nêu cao vai trò gơng mẫu của
các bậc cha mẹ, coi trọng xây dựng gia đình văn hoá, xây dựng mối quan hệ khăng
khít giữa gia đình, nhà trờng và xà hội.
Cuối cùng, để thực hiện tốt việc xây dựng con ngời mới xà hội chủ nghĩa thì
yêu cầu đặt ra là phải thực hiện tốt các chính sách xà hội.
Chính sách xà hội nhằm tác động trực tiếp đến con ngời, nh: tạo công ăn, việc

làm, xoá đói, giảm nghèo, chăm lo sức khoẻ cho nhân dân. Trong đó giải quyết việc
làm là yếu tố quyết định để phát huy nhân tố con ngời, ổn định và phát triển kinh tế,
làm lành mạnh xà hội, đáp ứng nguyện vọng chính đáng và nhu cầu bức xúc của nhân
dân. Bên cạnh giải quyết việc làm, cần thực hiện tốt chính sách xoá đói, giảm nghèo;
tăng đầu t xây dựng kết cấu hạ tầng, cho vay vốn, trợ giúp đào tạo nghề, cung cấp
thông tin, chuyển giao công nghệ, giúp đỡ tiêu thụ sản phẩm với nhóm dân c
nghèo. Thực hiện trợ cấp xà hội với những ngời có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn
không thể tự lao động, không có ngời bảo trợ, nuôi dỡng. Thực hiện tốt công tác
chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân, đặc biệt coi trọng tăng cờng các dịch vụ y tế, chăm
sóc sức khoẻ cho trẻ em, ngời bị di chứng chiến tranh, ngời nghèo, đồng bào dân tộc
thiểu số, vùng căn cứ cách mạng, vùng sâu, vùng xa. Nâng cấp mạng lới y tế cơ sở.
Từng bớc hiện đại hoá trang bị y tế, ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ tiên
tiến. Kết hợp ý học hiện đại với y học cổ truyền dân tộc, kết hợp quân dân y.
Khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển các cơ sở khám, chữa bệnh,
chăm sóc sức khoẻ Đề cao y đức gắn với xây dựng và thực hiện quy chế hành nghề,
xóa bỏ các tiêu cực.

23


Website: Email : Tel : 0918.775.368

c. KÕt thóc vấn đề.
Trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xà hội ở nớc ta mặc dù đà có những nỗ lực
phấn đấu sửa đổi song không thể tránh khỏi những sai lầm khuyết điểm trong quá
trình tìm tòi , thử nghiệm . Và sai lầm này đà để lại dấu ấn trong x· héi vµ trong con
ngêi trong x· héi Êy. Tuy nhiên , chúng ta cũng không thể phủ nhận những ý nghĩa
lớn lao mà nó mang lại , đặc biệt là chúng ta đợc nhìn thấy một con ngời míi – con
ngêi trong x· héi chđ nghÜa . Nhng cũng cần phải nhận thức rằng xây dựng con ngời
không phải là vấn đề một sớm một chiều và cũng không phải là ngồi chờ cho các

quan hệ kinh tế ®· chÝn mi bëi xÐt cho cïng sù ph¸t triĨn của con ngời phải xét trên
phơng diện cá nhân . Có nghĩa là cần phải xây dựng một nhân cách mới ở trình độ
cao . Đó là yêu cầu đặt ra đòi hỏi chúng ta phải thực hiện trong chiến lợc phát triển
con ngời . Làm đợc nh vậy chắc chắn nguồn lực con ngời sẽ đợc huy động tối đa và
phục vụ hữu hiệu nhất cho quá trình xây dựng đất nớc.

******************
TàI LIệU THAM KHảO
1. Giáo trình triết học Mác-Lênin.
2. Giáo trình t tởng Hồ Chí Minh.
24


Website: Email : Tel : 0918.775.368

3. Giáo trình chđ nghÜa x· héi khoa häc
4. T¹p chÝ triÕt häc.
5. Văn kiện đại hội đảng khoá VI, VII, VIII, X.
6. Web side
7. Web side

mục lục.
Trang
a. Đặt vấn đề .........................................................................................................1
b. Giải quyết vấn đề
I. Quan niệm về con ngời trong triÕt häc tríc M¸c
1. Quan niƯm vỊ con ngêi trong triết học phơng Đông..............................2
2. Quan niệm về con ngời trong triết học phơng Tây.................................3
3. Đánh giá về triết học tríc M¸c.................................................................4
II. Quan niƯm vỊ con ngêi trong triÕt häc Mác-Lênin......................................4

1. Con ngời là một thực thể thống nhất giữa
mặt sinh học với mặt xà hội.............................................................5
2. Bản chất con ngời là tổng hoà những quan hệ xà hội...............................6
3. Con ngời là chủ thể và là sản phẩm của lịch sử........................................6
III. T tởng hồ chí minh về vai trò con ngời
và viƯc x©y dùng con ngêi míi..............................................................7
1. T tëng Hå ChÝ Minh vỊ vai trß con ngêi..........................................................7
2. T tëng Hå ChÝ Minh về việc xây dựng con ngời mới.....................................8
IV. Vai trò cđa con ngêi trong sù nghiƯp
x©y dùng chđ nghÜa x· héi ë viƯt nam......................................................11
1. Vai trß cđa con ngêi trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xà hội...........11
2. Thực trạng con ngêi ViÖt Nam hiÖn nay..................................................14
25