Thu hoạch tiểu lậnbản CHẤT GIAI cấp CÔNG NHÂN, TÍNH TIÊN PHONG của ĐẢNG CỘNG sản VIỆT NAM GIỮ VỮNG và TĂNG CƯỜNG bản CHẤT GIAI cấp CÔNG NHÂN TRONG GIAI đoạn CÁCH MẠNG HIỆN NAY

1

BẢN CHẤT GIAI CẤP CƠNG NHÂN, TÍNH TIÊN PHONG
CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM. GIỮ VỮNG VÀ TĂNG
CƯỜNG BẢN CHẤT GIAI CẤP CÔNG NHÂN TRONG
GIAI ĐOẠN CÁCH MẠNG HIỆN NAY.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng cộng sản Việt nam không
những luôn luôn trung thành tuyệt đối với những nguyên lý cơ bản
của học thuyết Mác - Lênin một cách nghiêm túc, mà còn biết xuất
phát từ thực tiễn sinh động của xã hội Việt Nam, của cách mạng
Việt Nam trong những điều kiện và hoàn cảnh cụ thể đã vận dụng
sáng tạo những nguyên lý đó để xây dựng Đảng vững mạnh về
chính trị, tư tưởng và tổ chức, bảo đảm cho Đảng có đủ sức lãnh đạo
nhân dân cả nước đồn kết chiến đấu, vượt qua mn vàng thử
thách, đưa sự nghiệp cách mạng nước ta đi từ thắng lợi này đến
thắng lợi khác.
Thực tiễn xây dựng một Đảng mácxít- Lêninnít chân chính,
trong những điều kiện và hồn cảnh của nước ta. Chủ tịch Hồ Chí
Minh và Đảng ta đã từng bước rút ra những vấn đề cơ bản về xây
dựng Đảng trong điều kiện Đảng lãnh đạo chính quyền tiến hành
cách mạng xã hội chủ nghĩa. Mặc dù trong các vấn đề đó, có những
vấn đề cịn ở dưới dạng tổng kết kinh nghiệm và có những vấn đề đã
được đúc kết nâng lên thành lý luận, nhưng nói chung đều là những
vấn đề có ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn lớn đối với công tác


2

xây dựng Đảng, góp phần phát triển và làm phong phú học thuyết
học Mác- Lênin , trong đó có một luận điểm quan trọng về xây dựng

Đảng trong điều kiện Đảng lãnh đạo chính quyền, tổ chức chính
quyền, làm cho mọi hoạt động của chính quyền thể hiện và thực hiện
tư tưởng, đường lối của Đảng đó, phù hợp với lập trường và phục vụ
cho lợi ích của giai cấp, tầng lớp mà Đảng đó đại diện.
Việc xác định bản chất giai cấp cơng nhân, tính tiên phong của
Đảng là một vấn đề rất mấu chốt và hệ trọng, có ý nghĩa đặc biệt quan
trọng. Nó chi phối nội dung nguyên tắc hoạt động của Đảng, đồng
thời quyết định phương hướng, biện pháp xây dựng Đảng. Đây là một
trong những vấn đề cơ bản, then chốt, thể hiện một cách khái qt
nhất về bản chất giai cấp cơng nhân, tính tiên phong của Đảng Cộng
sản Việt Nam, là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn hết sức quan
trọng. Sự khẳng định đó vừa nói rõ được bản chất giai cấp công nhân bản chất cách mạng và khoa học của Đảng; khẳng định lập trường của
Đảng là lập trường của giai cấp công nhân, là lập trường của chủ
nghĩa Mác- Lênin , lập trường của tư tưởng Hồ Chí Minh. Vừa nêu
lên ý nghĩa đại biểu cho lợi ích của giai cấp cơng nhân, nhân dân lao
động và của cả dân tộc Việt Nam. Bản chất giai cấp cơng nhân là vấn
đề cơ bản, bao trùm, có tính nguyên tắc đối với tất cả các đảng cộng
sản Mácxít - Lêninnít chân chính. Nó càng đặc biệt quan trọng hơn
đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, một Đảng ra đời và trưởng thành ở
một nước thuộc địa nửa phong kiến, nông nghiệp lạc hậu, công nghiệp
chưa phát triển, giai cấp cơng nhân cịn nhỏ bé. “Một Đảng mà số


3

đông đảng viên xuất thân từ nông dân, tiểu tư sản và giác ngộ cách
mạng bắt nguồn từ chủ nghĩa yêu nước”1.
Sự khẳng định bản chất giai cấp công nhân, tính tiên phong
của Đảng được xác định trên những cơ sở lý luận và thực tiễn
sau:

- Trước hết, xuất phát từ lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin về vấn
đề giai cấp và đấu tranh giai cấp, từ yêu cầu thực hiện sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân.
Chủ nghĩa Mác- Lênin chỉ ra rằng, trong xã hội có giai cấp, các
giai cấp có lợi ích khác nhau, dẫn đến mâu thuẫn về lợi ích. Đó là
nguồn góc cơ bản của mâu thuẫn giai cấp và đấu tranh giai cấp. Đấu
tranh giai cấp thoạt đầu là đấu tranh vì quyền lợi kinh tế. Cuộc đấu
tranh đó phát triển đến một trình độ nhất định thì chuyển hố thành
đấu tranh chính trị. Khi cuộc đấu tranh giai cấp phát triển đến một
trình độ nào đó thì chính Đảng của giai cấp ra đời. Chính Đảng ra
đời là một tất yếu lịch sử, là sản phẩm tự nhiên của cuộc đấu tranh
giai cấp đạt đến một trình độ địi hỏi phải có sự lãnh đạo thống nhất
mọi hoạt động của giai cấp, nhằm hướng các nỗ lực chung vào mục
tiêu chống lại giai cấp đối lập và nhà nước thống trị của giai cấp đó.
Mặt khác, vai trị lịch sử tồn thế giới của giai cấp cơng nhân
được quyết định trước hết là do địa vị của giai cấp đó trong nền sản
xuất xã hội, chứ khơng phải chỉ gì số lượng của giai cấp đó, hoặc
chỉ gì nó là giai cấp bị bóc lột nhiều nhất trong xã hội tư bản. Là
1

Báo cáo tổng kết xay dựng Đảng tại Đại hội lần thứ IV, Nxb Sự thật, Hà Nội 1977, tr 27.


4

giai cấp tiêu biểu cho lực lượng sản xuất tiến bộ nhất, là giai cấp
được rèn luyện trong nền sản xuất cơng nghiệp, là sản phẩm của
chính bản thân nền đại công nghiệp, là giai cấp bị tước đoạt hết tư
liệu sản xuất, buộc phải đi làm thuê cho nhà tư sản. Giai cấp công
nhân là giai cấp tiêu biểu nhất, có tinh thần triệt để cách mạng nhất,

có khả năng hành động cách mạng kiên quyết nhất, có tính tổ chức
và kỷ luật cao nhất, là giai cấp duy nhất đóng vai trị lãnh đạo cách
mạng. Tuy nhiên, giai cấp cơng nhân muốn thực hiện được vai trị
lịch sử thế giới thì điều kiện tiên quyết là giai cấp cơng nhân phải tổ
chức ra chính Đảng độc lập của mình. Vì chỉ khi nào giai cấp vơ sản
tổ chức được chính Đảng chính trị độc lập của mình thì khi đó cuộc
đấu tranh của giai cấp cơng nhân mới chuyển từ đấu tranh tự phát,
lẻ tẻ, rời rạc sang đấu tranh tự giác, có tổ chức, có lãnh đạo, và cũng
chỉ khi đó thì giai cấp vơ sản mới chuyển từ giai cấp “Tự mình”
thành giai cấp “Vì mình”.
Như vậy, Đảng được hình thành và phát triển xuất phát từ vai
trò sứ mệnh lịch sử và địa vị của giai cấp cơng nhân, chính vai trị
sứ mệnh đó quyết định bản chất giai cấp của Đảng và đường lối xây
dựng Đảng. Do đó, Đảng phải mang bản chất của giai cấp công
nhân chứ không phải bản chất của giai cấp nào khác. Đảng Cộng
sản là đội tiên phong của giai cấp cơng nhân chứ khơng phải là tồn
bộ giai cấp, Đảng gồm những đại biểu ưu tú nhất, giác ngộ nhất của
giai cấp. Đảng phải được tổ chức chặt chẽ, kỷ luật tự giác, nghiêm
minh, thực sự là đội tiên phong, lãnh tụ chính trị, bộ tham mưu


5

chiến đấu của giai cấp công nhân. Đảng Cộng sản của giai cấp công
nhân, mang bản chất giai cấp công nhân, do đó phải đứng trên lập
trường giai cấp để xem xét, giải quyết mọi vấn đề. Mọi chủ trương
đường lối chiến lược, sách lược của Đảng đều phải được xuất phát
từ lợi ích của giai cấp cơng nhân và nhân dân lao động. Làm được
như thế Đảng mới thực sự có sức mạnh và lơi cuốn lực lượng cách
mạng to lớn trong cuộc đấu tranh thực hiện sứ mệnh lịch sử của

mình.
- Đảng cộng sản là sản phẩm của sự kết hợp giữa chủ nghĩa xã
hội khoa học với phong trào công nhân. Chủ nghĩa xã hội khoa học
là vũ khí tư tưởng, lý luận của giai cấp cơng nhân, là biểu hiện tập
trung lập trường quan điểm triệt để cách mạng nhất của giai cấp
công nhân. Sự kết hợp giữa chủ nghĩa xã hội khoa học với phong
trào cơng nhân, đó là quy luật phổ biến của sự ra đời của các chính
Đảng vơ sản. Đó là sự kết hợp giữa học thuyết cách mạng và khoa
học với một phong trào cách mạng để sản sinh ra chính Đảng cách
mạng của giai cấp cơng nhân. Điều đó nói lên bản chất cách mạng
và khoa học, thuộc tính căn bản nhất của Đảng cộng sản.
Các nhà sáng lập ra chủ nghĩa xã hội khoa học đều quan niệm
Đảng cộng sản ra đời là sự kết hợp của hai yếu tố: chủ nghĩa MácLênin và phong trào công nhân. Luận điểm đó hồn tồn đúng với
các nước phương tây, khi giai cấp cơng nhân đã bước lên vũ đài
chính trị với tư cách là một lực lượng chính trị độc lập, được lý luận
khoa học của chủ nghĩa Mác-Lênin dẫn đường. Tuy nhiên, ở các


6

nước phương đông, đặc biệt là ở những nước thuộc địa nữa phong
kiến như ở Việt nam, bị chủ nghĩa thực dân thống trị, nền kinh tế hết
sức lạc hậu, què quặt, công nghiệp gần như chưa phát triển, giai cấp
công nhân tuy đã ra đời và sống khá tập trung song cịn bé nhỏ. Vì
vậy phong trào đấu tranh của giai cấp cơng nhân chưa đại diên cho
tồn bộ phong trào dân tộc. Cần phải nhận thức sâu sắc rằng quá
trình hình thành và phát triển của Đảng ta diễn ra trong bối cảnh chủ
nghĩa Mác- Lênin đã ảnh hưởng sâu rộng và cách mạng tháng Mười
Nga đã soi đường cho mọi phong trào cách mạng của thế giới. Trong
lịng xã hội Việt nam, một giai cấp cơng nhân Việt nam đã ra đời, tuy

còn non trẻ như đã biểu hiện tính chất triệt để cách mạng của mình
và đại diện cho xu thế phát triển của xã hội Việt nam. Nhưng ở Việt
nam, phong trào yêu nước vẫn là phong trào rộng lớn nhất. Phong
trào đó có sức lôi cuốn giai cấp nông dân đang chiếm trên 90% dân
số và lơi cuốn các tần lớp trí thức u nước, tư sản dân tộc và những
nhân sĩ có tinh thần dân tộc chống đế quốc thực dân. Ở đây phong
trào cơng nhân dù có tiên tiến nhất, nhưng khơng gắng bó với phong
trào yêu nước, trở thành nồng cốt của phong trào u nước thì cũng
khơng mở rộng được cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân và
đưa cuộc đấu tranh đó đến thắng lợi. Mặc khác, vấn đề dân tộc đòi
hỏi phải giải quyết đã trở nên hết sức bức xúc, do đó cuộc đấu tranh
của giai cấp cơng nhân đã hồ chung với phong trào u nước của
các tầng lớp, giai cấp khác trong xã hội.


7

Từ chủ nghĩa yêu nước đến với chủ nghĩa Mác-Lênin, chủ
nghĩa xã hội, đó là con đường Hồ Chí Minh đã đi. Đó cũng là con
đường của hầu hết những người cộng sản Việt nam đã đi. Bằng thực
tiễn hoạt động cách mạng hết sức phong phú, thông qua sự khảo
nghiệm bằng chính bản thân mình, Hồ Chí Minh đã dẫn dắt dân tộc
ta đi theo con đường mà chính Người đã trải qua.
Trong quá trình kết hợp chủ nghĩa Mác-Lênin với phong trào
công nhân và phong trào yêu nước Việt nam, Hồ Chí Minh đã đặt cơ
sở cho sự thống nhất giữa yếu tố giai cấp và yếu tố dân tộc trong xây
dựng và hoạt động của Đảng, đồng thời phát triển và làm phong phú
vấn đề dân tộc trong cách mạng vơ sản ở Việt nam. Hồ Chí Minh đã
biết nắm và giương cao ngọn cờ dân tộc, đặt nhiệm vụ giải phóng
dân tộc thành nhiệm vụ chủ yếu chung cho cả phong trào yêu nước

và phong trào cơng nhân. Chính vì vậy mà ngay từ khi mới ra đời,
Đảng ta đã có ảnh hưởng và uy tín chính trị sâu rộng và nhanh chóng
trở thành lãnh tụ chính trị khơng những của phong trào cơng nhân mà
cịn của cả phong trào yêu nước. Đảng trở thành Đảng của giai cấp
công nhân, của nhân dân lao động và của cả dân tộc. Điều đó cũng
đặt ra đối với công tác xây dựng Đảng, hoạt động lãnh đạo của đảng
phải luôn gắn chặt vấn đề giai cấp với vấn đề dân tộc, gương cao
ngọn cờ độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Đảng phải
không ngừng quán triệt và truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin, nâng cao
trình độ giác ngộ không chỉ cho giai cấp công nhân mà cho cả các
tầng lớp nhân dân lao động, cho tồn dân tộc. Có như vậy, chủ nghĩa


8

Mác-Lênin và bản thân Đảng mới ăn sâu bám rễ vững chắc trên
mảnh đất hiện thực Việt nam.
Đảng cộng sản Việt nam là sản phẩm của sự kết hợp chủ
nghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu
nước trong điều kiện phong trào yêu nước rất rộng lớn. Do đó, tất
yếu thành phầm xã hội của đội ngũ đảng viên cũng không giống
các Đảng cộng sản ở các nước tư bản phát triển mà phần đông
đảng viên của ta xuất thân từ nông dân, tiểu tư sản. Sớm thấy rõ
được tình hình đó nên Hồ Chí Minh địi hỏi Đảng một mặt phải
chú trọng phát triển Đảng từ giai cấp công nhân, nhất là công
nhân đại công nghiệp, mặt khác Đảng phải ra sức giáo dục, bồi
dưỡng, rèn luyện bản chất giai cấp cơng nhân, tính tiên phong cho
đội ngũ cán bộ, đảng viên thường xuyên giữ vững và tăng cường
bản chất giai cấp cơng nhân cho tồn Đảng.
Như vậy, Hồ Chí Minh đã phát triển học thuyết Mác-Lênin về sự

ra đời của đảng cộng sản vào điều kiện cụ thể của cách mạng Việt
nam, dẫn đến sự ra đời của đảng cộng sản Việt nam. Phong yêu nước
là nhân tố quan trọng quyết định nét độc đáo của Đảng cộng sản Việt
nam. Đặc điểm này giúp cho Đảng cộng sản Việt nam vừa vững vàng
trên nguyên tắc, vừa mềm dẻo trong sách lược để lãnh đạo cách
mạng Việt nam cũng như trong xây dựng Đảng, cho phép Đảng ta
giải quyết tốt mối quan hệ giữa dân tộc và giai cấp, dân tộc và quốc
tế.


9

Phong trào yêu nước- một thành tố tạo thành Đảng cộng sản
Việt nam còn thể hiện sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn của
cách mạng Việt nam. Điều đó có ý nghĩa cực kỳ quan trọng giúp
cho Đảng đề ra các chủ trương, chính sách trong các thời kỳ, giúp
Đảng giải quyết tốt mối quan hệ giữa chiến lược và chỉ đạo chiến
lược, giữa mục tiêu lâu dài với mục tiêu trước mắt, tránh được
những sai lầm biệt phái, “tả” khuynh, bảo đảm cho Đảng không chỉ
là lãnh tụ chính trị của giai cấp cơng nhân mà của cả dân tộc Việt
nam, đồng thời cũng đặt ra yêu cầu đối với công tác xây dựng đảng
phải thường xuyên giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công
nhân của Đảng.
Giai cấp công nhân Việt nam là giai cấp tiên tiến nhất, đại diện
cho phương thức sản xuất tiến bộ nhất, tiêu biểu cho xu thế phát
triển của thời đại và cũng là giai cấp tiêu biểu cho truyền thống tốt
đẹp của dân tộc. Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời ở một đất nước có truyền thống u nước, so với giai cấp nơng dân thì giai cấp
công nhân Việt Nam nhỏ bé về số lượng, là giai cấp bị bóc lột nặng
nề nhất, ra đời trước giai cấp tư sản dân tộc, chịu ảnh hưởng của
cách mạng Tháng Mười, sớm có Đảng lãnh đạo. Là giai cấp ra đời

gắn liền với lợi ích dân tộc, có quan hệ máu thịt với giai cấp nông
dân. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam là lãnh đạo
toàn thể nhân dân lao động tiến hành đấu tranh cách mạng, đánh đổ
đế quốc, phong kiến, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo
vệ vững chắc Tổ quốc Việt nam xã hội chủ nghĩa. Chính vì vậy


10

trong công tác xây dựng Đảng phải giữ vững và tăng cường bản
chất giai cấp cơng nhân, tính tiên phong của Đảng.
- Từ thực tiễn lịch sử ra đời của các Đảng Cộng sản và phong
trào công nhân trên thế giới chúng ta thấy rằng: Sau cách mạng
tháng Mười Nga năm 1917 thắng lợi, hàng loạt các Đảng Cộng sản
trên thế giới được thành lập, một số Đảng cộng sản giữ vai trò lãnh
đạo đất nước. Nhưng hiện nay, các Đảng cộng sản và phong trào
công nhân thế giới đang đứng trước một thách thức lớn đó là sự
sụp đổ của hệ thống chủ nghĩa xã hội, sự tan rã của các Đảng cộng
sản ở Liên Xô và Đông Âu. Một trong những nguyên nhân dẫn đến
thảm kịch trên là các Đảng cộng sản không giữ vững và tăng cư ờng bản chất giai cấp cơng nhân, tính tiên phong của Đảng, do đó
năng lực, hiệu quả lãnh đạo bị giảm sút, thậm chí Đảng mất vai trị
lãnh đạo đối với toàn xã hội.
- Đảng cộng sản Việt nam, ngay từ khi thành lập đã được
Nguyễn Ái Quốc khẳng định là một Đảng kiểu mới, Đảng của giai
cấp công nhân và nhân dân Việt Nam, mang bản chất giai cấp cơng
nhân. Trong chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt tại Hội nghị
thành lập Đảng cộng sản Việt nam (3/2/1930) Nguyễn Ái Quốc đã
cho rằng: “Đảng là đội tiên phong của vô sản giai cấp" 1. Trong suốt
chặn đường lãnh đạo cách mạng Việt Nam, dẫu phải trải qua nhiều
gian nan thử thách, nhiều lần Đảng mang những tên gọi khác nhau

( Đảng cộng sản Việt nam từ 3/2/1930 đến 10/1930; Đảng cộng sản
1

Hồ Chí Minh, Tồn tập, t 3, Nxb CTQG, H 1995, tr3.


11

Đông Dương từ 10/1930 đến 2/1951; Đảng Lao Động Việt Nam từ
2/ 1951 đến 12/1976; và từ 1976 đến nay là Đảng cộng sản Việt
nam). Đảng vẫn mang trong mình bản chất giai cấp công nhân cả về
mặt nhận thức cũng như trong hành động.
Tại đại hội lần thứ nhất điều lệ Đảng xác định " Đảng Cộng sản
Đông Dương là đội tiền phong duy nhất của vô sản giai cấp", đến
Đại hội II được trình bày đầy đủ và hệ thống hơn. Từ Đại hội lần
thứ IV đến Đại hội lần thứ VI bản chất giai cấp của Đảng được xác
định" Đảng Cộng sản Việt Nam là của giai cấp công nhân Việt Nam,
là đội tiên phong, bộ tham mưu chiến đấu có tổ chức và là tổ chức
cao nhất của giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành lợi
ích của giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc.
Đồng thời Đảng làm trịn nghĩa vụ của mình đối với phong trào
cộng sản và công nhân quốc tế". Đại hội VII, VIII, IX tiếp tục
khẳng định "Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt
Nam, đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân, nhân
dân lao động và của cả dân tộc".
Nội dung yêu cầu bản chất giai cấp cơng nhân, tính tiên phong
của Đảng.
Tại Đại hội lần thứ X Đảng ta xác định. "Đảng Cộng sản Việt
Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội
tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam; đại

biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động


12

và của dân tộc"1. Đó là diễn đạt mới về Đảng, phản ánh đúng bản
chất cách mạng của Đảng cộng sản Việt nam cả về phương diện lý
luận và chính trị - thực tiễn. Như vậy, bản chất giai cấp của Đảng
ngày càng được hiểu sâu sắc hơn, nhuần nhuyễn hơn, Đảng Cộng
sản Việt Nam mang bản chất giai cấp cơng nhân Việt Nam đồng
thời mang tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc. Chính điều đó
địi hỏi Đảng ta phải luôn luôn trung thành với giai cấp công nhân,
nâng cao lập trường, tư tưởng của giai cấp công nhân, đồng thời
phải học tập, kế thừa, phát huy truyền thống dân tộc, tăng cường
đoàn kết, tập hợp nhân dân, phấn đấu vì lợi ích của giai cấp cơng
nhân và của dân tộc Việt Nam. Đó là vấn đề cơ bản then chốt
nhất, thể hiện khái quát nhất bản chất giai cấp cơng nhân, tính tiên
phong của Đảng trên hai mối quan hệ cơ bản là Đảng với giai cấp
công nhân và Đảng với nhân dân lao động và dân tộc Việt Nam.
Bản chất giai cấp công nhân của Đảng Cộng sản được thể
hiện ở mục tiêu, lý tư tưởng, ở Cương lĩnh, đường lối; nền tảng
tư tưởng; các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt Đảng; ở phẩm chất
năng lực của đội ngũ cán bộ, đảng viên; ở mối quan hệ gắn bó
giữa Đảng với nhân dân; ở sự kết hợp giải quyết giữa vấn đề dân
tộc và vấn đề Quốc tế.
Mục tiêu, lý tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam là độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội, xây dựng một nước Việt Nam dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Đồng thời
Đảng Cộng sản Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb CTQG, H, 2006 tr.
130.

1


13

suốt q trình lãnh đạo đất nước Đảng ta ln ln phấn đấu vì
mục tiêu lý tưởng đó. Chính vì vậy Đảng ta, được cả dân tộc tin
yêu, thừa nhận là người lãnh đạo đất nước. Đó là niềm vinh dự,
nguồn sức sống mạnh liệt của Đảng.
Nền tảng tư tưởng của Đảng là của giai cấp cơng nhân. Đó là chủ
nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đây là luận điểm quan
trọng nhất, quyết định bản chất giai cấp công nhân của Đảng cộng sản,
trong báo cáo chính trị Đại hội Đảng lần thứ IX khẳng định: “Đảng và
nhân dân ta quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường
xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ
Chí Minh”1. Đồng thời, báo cáo cũng chỉ rõ: “khẳng định lấy chủ
nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng,
kim chỉ nam cho hành động của Đảng là sự tổng kết sâu sắc thực tiễn
cách mạng và là bước phát triển quan trọng trong nhận thức và tư duy
lý luận của Đảng ta”.2 Chủ nghĩa Mác - Lênin là học thuyết cách
mạng nhất, hoàn chỉnh nhất, là tinh hoa của trí tuệ lồi người, là sản
phẩm có tính quy luật của sự phát triển những tư tưởng tiên tiến của
nhân loại, nó chỉ ra quy luật vận động khách quan của tự nhiên, xã
hội, tư duy, chỉ ra quy luật phát triển tất yếu của xã hội loài người là
tiến lên chủ nghĩa cộng sản. Chủ nghĩa Mác - Lênin là thế giới quan,
phương pháp luận, là vũ khí tư tưởng của giai cấp cơng nhân và Đảng
cộng sản. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: "bây giờ học thuyết
Đảng Cộng sản Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb CTQG, H, 2001, tr. 84
Đảng Cộng sản Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb CTQG, H, 2001, tr. 83
- 84.

1
2


14

nhiều, chủ nghĩa nhiều nhưng chủ nghĩa chắc chắn nhất, chân chính
nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Lênin".
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm tồn diện và
sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả
của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào
điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền
thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Đó là
tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người; về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết hợp sức
mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; về sức mạnh của nhân dân, của
khối đại đoàn kết dân tộc; về quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng
Nhà nước thực sự của dân, do dân, vì dân; về quốc phịng toàn dân,
xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân… về xây dựng Đảng trong
sạch, vững mạnh, cán bộ, đảng viên vừa là người lãnh đạo vừa là
người đầy tớ thật trung thành của nhân dân…
Khi nói về bản chất giai cấp công nhân của Đảng là xét về hệ
tư tưởng của Đảng. Đảng Cộng sản chỉ có thể mang hệ tư tưởng của
giai cấp công nhân, tức là chủ nghĩa Mác - Lênin mà không mang
hệ tư tưởng của giai cấp nào khác. Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng của Đảng ta, là hệ tư tưởng
của giai cấp công nhân nước ta và ngày càng giữ vai trò chủ đạo
trong đời sống tinh thần tư tưởng của dân tộc. Như vậy, trong hệ tư
tưởng của giai cấp công nhân nước ta có sự kết hợp của chủ nghĩa
Mác - Lênin với những giá trị truyền thống của dân tộc ta, nó khơng

15

thể đối lập giá trị tư tưởng của giai cấp công nhân với giá trị tư
tưởng của dân tộc.
Về nguyên tắc hoạt động: Đảng phải xây dựng và hoạt động
theo nguyên tắc phù hợp với đặc điểm và tổ chức của giai cấp cơng
nhân, đó là tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách,
tự phê bình và phê bình. Trong đó, ngun tắc tập trung dân chủ là
nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng. Nguyên tắc này chi phối,
xuyên suốt quá trình xây dựng, tổ chức, sinh hoạt và hoạt động
lãnh đạo của Đảng. Sức mạnh của Đảng được quyết định bởi việc
quán triệt và thực hiện đầy đủ nguyên tắc này. Tập trung dân chủ
quy định hình thức, cơ cấu tổ chức của Đảng, quy định nguyên tắc
giải quyết quan hệ nội bộ Đảng. Tập trung dân chủ phát huy được
tính chủ động tích cực sáng tạo, ý thức trách nhiệm cao của mọi
cán bộ đảng viên và tổ chức đảng, đồng thời tập trung được trí tuệ
và sức mạnh của tồn Đảng. Tập trung dân chủ còn là cơ sở để xây
dựng và củng cố Đảng, xây dựng sự đoàn kết thống nhất, là cơ sở
để xây dựng và giữ vững kỷ luật Đảng, là tiêu chuẩn để phân biệt
Đảng mác xít chân chính hay cơ hội về mặt tổ chức.
Nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, là nguyên tắc
lãnh đạo cao nhất của Đảng, nó là sự biểu hiện cụ thể của nguyên
tắc tập trung dân chủ trong phương pháp, tác phong lãnh đạo của
Đảng. Thực hiện tốt nguyên tắc này sẽ phát huy được quyền làm
chủ, tính năng động sáng tạo và trí tuệ tập thể, trách nhiệm của mỗi
cá nhân trong quá trình đề ra đường lối, chủ trương, biện pháp, bảo


16

đảm cho mọi chủ trương, đường lối được quyết định đúng đắn,
chính xác và tổ chức thực hiện triệt để. Hạn chế đến mực thấp nhất
những sai lầm trong lãnh đạo, hoạt động của Đảng, đồng thời phải
thực hiện tốt tự phê bình và phê bình, đó là quy luật phát triển của
Đảng, là thước đo trình độ dân chủ trong sinh hoạt Đảng, là trách
nhiệm của Đảng đối với nhân dân. Vì vậy, để tăng cường bản chất
giai cấp cơng nhân, tính tiên phong của Đảng thì Đảng phải được
xây dựng và tổ chức hoạt động theo nguyên tắc này.
Lợi ích của Đảng trước hết là đại biểu cho lợi ích của giai cấp
cơng nhân. Lợi ích của giai cấp lại ln thống nhất với lợi ích của các
tầng lớp nhân dân lao động và tồn dân tộc. Vì vậy, Đảng khơng chỉ là
lãnh tụ chính trị và đại biểu cho lợi ích của giai cấp cơng nhân mà
Đảng cịn là lãnh tụ chính trị và đại biểu cho lợi ích của nhân dân lao
động và của cả dân tộc Việt Nam. Đảng là lực lượng lãnh đạo duy
nhất đối với sự nghiệp cách mạng nước ta. Trong điều kiện Đảng cầm
quyền, Đảng trở thành lực lượng lãnh đạo tồn xã hội. Cho nên, Đảng
đại biểu cho lợi ích và chăm lo lợi ích của tồn dân tộc, chịu trách
nhiệm về vận mệnh của tồn dân tộc. Khi nói về lợi ích của Đảng,
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “ngồi lợi ích của giai cấp cơng nhân
và nhân dân lao động, Đảng ta khơng có lợi ích nào khác” 1. Đại hội
Đảng lần thứ VI xác định: “Đảng ta khơng có mục đích nào khác là
đấu tranh vì hạnh phúc của nhân dân”2và “Mọi chủ trương, chính sách
của Đảng phải xuất phát từ lợi ích, nguyện vọng và khả năng của nhân
1
2

Hồ Chí Minh tồn tập, tập 9, Nxb CTQG, H, 1996, tr. 286.
Đảng Cộng sản Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI Nxb ST, H, 1987, tr. 29.

17

dân lao động, khơi dậy được sự đồng tình, ủng hộ của quần chúng.
Quan liêu, mệnh lệnh, xa rời quần chúng đi ngược lại lợi ích của nhân
dân là làm suy yếu sức mạnh của Đảng”1. Đảng có thực sự là đại biểu
trung thành lợi ích của giai cấp cơng nhân, của nhân dân lao động và
của cả dân tộc thì Đảng mới gắn bó mật thiết với giai cấp, dân tộc,
mới có đường lối, chủ trương đúng đắn, phản ánh lợi ích của dân tộc
và giai cấp, quần chúng nhân dân mới tin theo Đảng, Đảng mới có lực
lượng hùng hậu và phát huy được vai trò lãnh đạo của mình đối với
giai cấp và dân tộc. Để gắn bó chặt chẽ với giai cấp và dân tộc, trong
tồn bộ hoạt động của mình Đảng phải quán triệt quan điểm “lấy dân
làm gốc” phải xây dựng và phát huy quyền làm chủ thực sự của quần
chúng nhân dân.
Đảng gắn bó mật thiết với quần chúng nhân dân. Đây là mối
quan hệ bản chất của Đảng Cộng sản, là sức mạnh và là vấn đề
sống còn của Đảng, là nguyên tắc để xây dựng Đảng, là tiêu chuẩn
để phân biệt Đảng mácxít với các đảng phái khác. Mối liên hệ này
bảo đảm phát huy được quyền làm chủ thực sự của nhân dân thơng
qua hệ thống chính trị. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: Ngư ời lãnh
đạo ắt phải có mối liên hệ giữa mình với các tầng lớp ngư ời, với
dân chúng, gắn chặt mối liên hệ với dân chúng và luôn lắng tai
nghe ý kiến của dân chúng, đó là nền tảng, lực lượng của Đảng nhờ
đó mà Đảng thắng lợi. Vì vậy, xa dân chúng, khơng liên hệ chặt
chẽ với dân chúng cũng như đứng lơ lửng giữa trời, nhất định thất
1

Đảng Cộng sản Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI Nxb ST, H, 1987, tr. 29.

18

bại. Chỉ có liên hệ với quần chúng nhân dân, với tư cách là đối tượng lãnh đạo thì Đảng mới tồn tại với tư cách là người lãnh đạo, là
lãnh tụ chính trị của giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động. Quan
liêu, mệnh lệnh xa rời dân là Đảng tự cắt đứt mối liên hệ với nhân
dân và tự phủ nhận địa vị lãnh đạo của mình là làm cho đường lối
và hoạt động của Đảng mất phương hướng, Đảng khơng cịn sức
mạnh.
Ở Việt Nam, bản chất giai cấp công nhân không đối lập mà quyện
chặt nhuần nhuyễn với tính dân tộc. Nói theo nghĩa nào đó, trong bản
chất giai cấp cơng nhân đã bao hàm tính dân tộc; và ngược lại, trong
điều kiện có Đảng Cộng sản lãnh đạo, tính dân tộc đã bao hàm tính
giai cấp cơng nhân. Giai cấp cơng nhân Việt Nam có quan hệ máu thịt
với giai cấp nơng dân và tồn thể dân tộc Việt Nam; lợi ích giai cấp
cơng nhân thống nhất với lợi ích của nhân dân lao động và của toàn
dân tộc. Và trên thực tế, Đảng phấn đấu hy sinh khơng chỉ vì lợi ích
của giai cấp cơng nhân mà cịn vì lợi ích của nhân dân và của cả dân
tộc. Đảng chẳng những thường xuyên giữ vững và nâng cao bản chất
giai cấp cơng nhân mà cịn chú ý học tập, tiếp thu, phát triển tinh hoa
và truyền thống dân tộc, giữ gìn và phát huy bản sắc Việt Nam.
Chính truyền thống dân tộc đã nhân lên sức mạnh của Đảng. Chủ
tịch Hồ Chí Minh, người sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng Cộng
sản Việt Nam đã thể hiện tuyệt vời sự thống nhất giữa lợi ích giai cấp
công nhân và lợi ích dân tộc, giữa chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa
xã hội. Người chẳng những là lãnh tụ tối cao của Đảng mà còn là


19

lãnh tụ tối cao của dân tộc. Và như vậy cũng có thể nói rằng, Đảng

Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong chính trị của giai cấp cơng nhân
mang bản chất cách mạng và khoa học của giai cấp công nhân, đồng
thời là đội tiên phong lãnh đạo của cả dân tộc, mang trong mình dịng
máu và những phẩm chất tốt đẹp của dân tộc. Sự kết hợp nhuần
nhuyễn tính chất giai cấp cơng nhân với tinh hoa truyền thống dân
tộc, làm thành bản chất đặc sắc của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Đại hội IX Đảng ta khẳng định: Mục đích của Đảng là xây dựng
một nước Việt Nam dân chủ giàu mạnh, xã hội công bằng, văn minh,
thực hiện thành công chủ nghĩa xã hội và cuối cùng là chủ nghĩa cộng
sản. Sự phát triển này có ý nghĩa nhấn mạnh tư tưởng độc lập dân tộc
gắn liền với chủ nghĩa xã hội, phù hợp với giai đoạn mới, khắc phục, đề
phòng các biểu hiện lệch lạc trong điều kiện đổi mới, mở cửa và hội
nhập quốc tế. Bản chất giai cấp cơng nhân, tính tiên phong của Đảng là
ngun tắc cơ bản nhất, có tính bao trùm cả về chính trị, tư tưởng và tổ
chức của cơng tác xây dựng Đảng. Điều đó, địi hỏi Đảng ta trong hoạt
động phải đứng vững trên lập trường, quan điểm của giai cấp công nhân,
giải quyết tốt các mối quan hệ giữa lợi ích của giai cấp với lợi ích của
dân tộc, giữa lợi ích dân tộc với lợi ích quốc tế trên tất cả các lính vực
chính trị, kinh tế, văn hoá, tư tưởng và tổ chức.
Từ khi thành lập đến nay, Đảng ta khẳng định cách mạng Việt Nam là
một bộ phận của cách mạng thế giới. Mọi đường lối, chính sách của Đảng
bao giờ cũng thể hiện sự kết hợp chặt chẽ lợi ích dân tộc với lợi ích của


20

phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Đảng đã đấu tranh khơng mệt
mỏi vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của dân tộc mình, đồng thời
ln có trách nhiệm, nghĩa vụ với phong trào giải phóng dân tộc trên tồn
thế giới. Trong hoạt động lý luận cũng như trong thực tiễn Đảng ta vừa giữ

vững tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường vừa tranh thủ sự ủng hộ và
hợp tác quốc tế. Đảng vừa chăm lo củng cố, đoàn kết giai cấp, đồn kết
dân tộc, vừa khơng ngừng vun đắp tình đồn kết quốc tế và làm tròn nghĩa
vụ quốc tế của mình. Một trong những bài học kinh nghiệm Đảng ta rút ra
từ thực tiễn cách mạng là: Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời
đại, sức mạnh trong nước và sức mạnh quốc tế. Ngày nay, trước cuộc đấu
tranh của nhân dân thế giới vì hồ bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ
xã hội, trước sự phát triển của khoa học công nghệ hiện đại và q trình
quốc tế hố nền kinh tế. Cho nên, cần phải kết hợp chặt chẽ yếu tố dân tộc
với yếu tố quốc tế, yếu tố truyền thống và yếu tố hiện đại để đưa đất nước
tiến lên
Đảng Cộng sản Việt Nam mang bản chất giai cấp công nhân
Việt Nam nhưng Đảng khơng phải là tồn bộ giai cấp cơng nhân,
mà Đảng là bộ phận ưu tú nhất, giác ngộ nhất, cách mạng nhất, tiên
tiến nhất của giai cấp công nhân và quần chúng nhân dân lao động.
Đảng liên hệ chặt chẽ với giai cấp không tách rời giai cấp, nhưng
Đảng là đội tiên phong, lãnh tụ chính trị, Bộ tham mưu chiến đấu
của giai cấp công nhân Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ:
“Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời cũng là


21

đội tiên phong của cả dân tộc”1. Với tư cách là lãnh tụ chính trị,
Đảng phải tiên phong về chính trị, tư tưởng và tổ chức, Đảng viên
tiên phong cả về phẩm chất và năng lực, tư tưởng hành động, lý
luận và thực tiễn. Đảng chỉ kết nạp vào hàng ngũ của mình những
người ưu tú nhất, có giác ngộ cộng sản chủ nghĩa, gương mẫu dũng
cảm và hy sinh nhất trong giai cấp công nhân và các tầng lớp nhân
dân lao động để phấn đấu cho mục đích và lý tưởng của Đảng.

Tiên phong về chính trị: Đảng phải kiên định với mục tiêu lý tưởng, con đường cách mạng xã hội chủ nghĩa. Đảng phải đề ra đường lối, cương lĩnh, chính sách đúng. Đường lối, chính sách đó tuân
thủ và phản ánh đúng quy luật và điều kiện khách quan, phải trên cơ
sở kết hợp đúng đắn những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh với thực tiễn cách mạng. Đường lối của Đảng
phản ánh đúng tâm tư, nguyện vọng, lợi ích của quần chúng, phù
hợp với sức dân, phù hợp thực tiễn và đặc thù của đất nước, của dân
tộc. Đường lối chính trị đúng là nguồn sức mạnh to lớn của Đảng, là
gốc rễ của mọi thắng lợi cách mạng. Đường lối chính trị đúng là cơ
sở tăng cường vai trị lãnh đạo của Đảng, đồng thời là điều kiện
đồn kết và tranh thủ sự ủng hộ đông đảo của quần chúng nhân dân
lao động, phát triển lực lượng cách mạng lớn mạnh. Đường lối
chính trị đúng cịn là điều kiện tiên quyết để nâng cao chất lượng
công tác tư tưởng và tổ chức, là cơ sở để giáo dục đảng viên, cán
bộ nâng cao năng lực lãnh đạo, thống nhất tư tưởng và hành động.
1

Hồ Chí Minh tồn tập, tập 8, Nxb CTQG, H, 2000, tr. 295.


22

Đường lối chính trị đúng là linh hồn của tổ chức, là mục tiêu và
lý do tồn tại của tổ chức Đảng, một trong những điều kiện căn bản
nhất để xây dựng và củng cố kỷ luật của Đảng. Nó yêu cầu và quy
định phương hướng về lựa chọn đảng viên, năng lực, phẩm chất cán
bộ, quy định việc bố trí, sử dụng cán bộ để thực hiện đường lối ấy.
Đồng thời, cũng quy định hình thức tổ chức, chức năng và cơ cấu bộ
máy phù hợp với đòi hỏi của đường lối. Do vậy, nếu nhiệm vụ chính
trị sai thì cơng tác tổ chức cũng sai theo, nếu nhiệm vụ chính trị
khơng rõ ràng thì cơng tác tư tưởng và cơng tác tổ chức sẽ rơi vào

tình trạng lúng túng, mị mẫm, mất phương hướng. Nhìn lại q
trình xây dựng Đảng ta, chúng ta càng tự hào rằng Đảng ta ln
có đường lối chính trị đúng đắn và sáng tạo cả trong đấu tranh
cách mạng và trong lĩnh vực xây dựng đất nước. Trên lĩnh vực
ngọai giao đường lối đó được Đảng ta vạch ra một cách độc lập,
sáng tạo theo nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, chú trọng tổng kết kinh nghiệm phong phú qua đấu
tranh cách mạng, đồng thời tiếp thu có chọn lọc của các Đảng
Cộng sản anh em.
Tiên phong về tư tưởng: tức là Đảng phải lấy chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm hệ tư tưởng duy nhất, đồng thời
hệ tư tưởng đó giữ địa vị thống trị trên lĩnh vực tư tưởng toàn xã
hội. Phải làm cho Đảng đứng vững trên lập trường quan điểm của
giai cấp công nhân, tuyệt đối trung thành với chủ nghĩa Mác Lênin, nâng cao phẩm chất cách mạng của cán bộ, đảng viên. Đấu


23

tranh chống mọi biểu hiện và trào lưu tư tưởng phi vô sản, biểu hiện
của chủ nghĩa cơ hội, xét lại. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh
khẳng định: “muốn cách mạng thành cơng thì phải lấy dân chúng
(cơng nơng) làm gốc, phải có Đảng vững bền, phải bền gan, phải hy
sinh, phải thống nhất. Nói tóm lại là phải theo chủ nghĩa Mã Khắc
Tư và Lênin”1. Mặt khác, Đảng phải thường xuyên là chỗ dựa về tư
tưởng và tinh thần cho quần chúng nhân dân trong mọi thử thách.
Thực tiễn chứng minh, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đế quốc
Mỹ là kẻ thù có tiềm lực mọi mặt. Nhưng Đảng ta đã vững vàng về
tư tưởng, sáng suốt lãnh đạo nhân dân ta đánh bại đế quốc Mỹ.
Hoặc sau khi Liên Xô và hệ thống xã hội chủ nghĩa ở Đơng Âu sụp
đổ thì Đảng ta một lần nữa lại khẳng định sự vững vàng về tư
tưởng, kiên định về mục tiêu, lý tưởng tìm ra con đường đi phù hợp

với thực tiễn Việt Nam và hợp với xu thế của thời đại.
Tiên phong về tổ chức: thể hiện ở chỗ Đảng phải thường xuyên
xây dựng mình là một chỉnh thể có tổ chức. Nghĩa là Đảng phải là
một khối đồn kết, thống nhất, có kỷ luật tự giác, nghiêm minh, hoạt
động theo nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân
phụ trách, tự phê bình và phê bình là quy luật phát triển. Bởi vì, tổ
chức là điều kiện vật chất bảo đảm cho tư tưởng biến thành hành
động, thành hiện thực. Trong điều kiện Đảng lãnh đạo chính quyền,
lãnh đạo cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội
thì sự tiên phong về tổ chức có vị trí hết sức quan trọng. Nói về tổ
1

Hồ Chí Minh tồn tập, tập 2, Nxb CTQG, H, 2000, tr. 280.


24

chức Lênin đã chỉ rõ: Lĩnh vực trọng yếu khó khăn nhất của cách
mạng xã hội chủ nghĩa là nhiệm vụ tổ chức. Khi đã có đường lối thì
tất cả vấn đề là ở tổ chức thực hiện, tổ chức là biện pháp cơ bản bảo
đảm thực hiện đường lối. Đảng ta trong lãnh đạo cách mạng thường
xuyên quan tâm chăm lo xây dựng Đảng cả về chính trị, tư tưởng và
tổ chức, đồng thời luôn đấu tranh chống các biểu hiện nhận thức
lệch lạc, xem thường vai trò của tổ chức hoặc thiên về những biện
pháp tổ chức và hành chính đơn thuần, coi nhẹ vai trị cơng tác tư
tưởng. Chính trị tư tưởng tách khỏi tổ chức sẽ chỉ dừng lại ở nhận
thức, không thể biến thành hành động, tổ chức tách rời chính trị tư tưởng sẽ thành hành động mù qng, độc đốn, mệnh lệnh. Vì vậy,
để giữ vững bản chất giai cấp cơng nhân, tính tiên phong của Đảng,
thì phải xây dựng cả ba mặt trên.
Tăng cường bản chất giai cấp công nhân là vấn đề có tính ngun

tắc đối với Đảng cộng sản nói chung và Đảng ta nói riêng. Ở nước ta
lợi ích giai cấp cơng nhân thống nhất với lợi ích dân tộc, Đảng mang
bản chất giai cấp công nhân, đồng thời Đảng đại biểu cho lợi ích của
nhân dân lao dộng và của cả dân tộc. Thực tế, Đảng đã và đang phấn
đấu hy sinh vì lợi ích của giai cấp, của nhân dân lao động và của cả
dân tộc. Bản chất giai cấp công nhân của Đảng thấm sâu vào tất cả
các mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức, tức là cả trong nền tảng tư
tưởng, đường lối chính trị, nguyên tắc tổ chức và mọi mặt hoạt động
của Đảng. Là chính Đảng của giai cấp cơng nhân, đương nhiên,
Đảng phải không ngừng tăng cường bản chất giai cấp công nhân và


25

coi đó là điều kiện quan trọng để nâng cao bản lĩnh chính trị tư
tưởng của Đảng, nhất là trong tình hình hiện nay. Bên cạnh những
thuận lợi và những thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử của công
cuộc đổi mới 20 năm qua mà chúng ta đã đạt được thì cũng phải
đương đầu với khơng ít những khó khăn và thử thách lớn, đan xen
nhau, tác động tổng hợp và diễn biến phức tạp: nguy cơ tụt hậu xa
hơn về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới vẫn
tồn tại; Tình trạng suy thối về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống
của một bộ phận cán bộ, đảng viên gắn với tệ quan liêu, tham
nhũng, lãng phí là nghiêm trọng. Những biểu hiện xa rời mục tiêu
của chủ nghĩa xã hội chưa được khắc phục. Các thế lực thù địch vẫn
tiếp tục thực hiện âm mưu "diễn biến hồ bình", "nhân quyền" hịng
làm thay đổi chế độ chính trị ở nước ta. Sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa diễn ra
trong bối cảnh rất phức tạp, cuộc đấu tranh dân tộc, giai cấp trên
phạm vi toàn thế giới đang tiếp tục diễn ra sâu sắc và quyết liệt.

Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ phát triển với tốc độ như
vũ bão. Cơng tác xây dựng Đảng nói chung và việc giữ vững bản
chất giai cấp cơng nhân, tính tiên phong của Đảng nói riêng cũng
cịn có những hạn chế nhất định. Đại hội IX đã đánh giá: “Trong
công tác xây dựng Đảng, bên cạnh những yếu kém và khuyết điểm,
nhất là khuyết điểm về công tác giáo dục, rèn luyện đội ngũ cán bộ,
đảng viên. Chưa ngăn chặn được sự suy thối về tư tưởng, chính trị
và đạo đức lối sống. Một số tổ chức Đảng ở các cấp chưa được