Thu hoạch đào tạo, bôì DƯỠNG, rèn LUYỆN cán bộ QUÂN đội THEO TINH THẦN NGHỊ QUYẾT đại hội x của ĐẢNG

1

ĐÀO TẠO, BƠÌ DƯỠNG, RÈN LUYỆN CÁN BỘ QN ĐỘI
THEO TINH THẦN NGHỊ QUYẾT ĐẠI HỘI X CỦA ĐẢNG
Trong sự nghiệp cách mạng của giai cấp vô sản, đội ngũ cán
bộ bao giờ cũng giữ một vị trí đặc biệt quan trọng, là nhân tố trực tiếp
quyết định sự thành bại của cách mạng. V.I.Lênin - lãnh tụ thiên tài
của gia cấp vô sản đã chỉ rõ: “Trong lịch sử, chưa hề có giai cấp nào
giành được quyền thống trị nếu nó khơng đào tạo ra được trong hàng
ngũ của mình những lãnh tụ chính trị, những đại biểu tiên phong có đủ
khả năng để tổ chức và lãnh đạo phong trào”1.
Vai trò to lớn của đội ngũ cán bộ được biểu hiện ở mối quan hệ
giữa cán bộ với đường lối chính trị, với tổ chức và với phong trào
cách mạng của quần chúng. Đường lối chính trị đúng là cơ sở,
phương hướng để xây dựng một đội ngũ cán bộ trong sạch, vững
mạnh, đủ khả năng hoàn thành yêu cầu nhiệm vụ mà đường lối
chính trị đề ra, đường lối chính trị đúng là nhân tố quyết định đường
lối công tác cán bộ và phương hướng tiến hành các mặt cơng tác cán
bộ. Ngược lại cán bộ chính là người góp phần tham gia xây dựng
đường lối và trực tiếp tổ chức thực hiện đường lối, đồng thời thơng
qua q trình hoạt động thực tiễn mà góp phần bổ sung, hồn thiện
đường lối. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Cán bộ là người đem
chính sách của Đảng, của chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu
rõ và thi hành, đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho
1

Lờnin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, M, 1979, T4, tr.473.


2

Đảng, cho chính phủ hiểu rõ để đặt chính sách cho đúng” và Người
cũng khẳng định: “Bất cứ chính sách, cơng tác gì, có cán bộ tốt thì
thành cơng…khơng có có cán bộ tốt thì hỏng việc”2 Và vì thế Người
ln nhắc nhở Đảng ta trong bất cứ hồn cảnh điều kiện nào cũng
phải coi: “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”3
Trong thực tiễn hơn 70 năm lãnh đạo cách mạng Việt Nam,
Đảng ta đã khảng định: sau khi có đường lối chính trị đúng đắn,
sáng tạo thì cán bộ và cơng tác cán bộ là nhân tố có ý nghĩa quyết
định thành bại của sự nghiệp cách mạng; gắn liền với vận mệnh của
Đảng, của đất nước và chế độ. Vì vậy, Đảng ta ln quan tâm xây
dựng đội ngũ cán bộ, coi trọng toàn bộ các khâu của công tác cán bộ
như chăm lo tạo nguồn, lựa chọn, đào tạo bồi dưỡng, quản lý, sử
dụng và xây dựng chính sách đãi ngộ…bảo đảm cho đội ngũ cán bộ
của Đảng ln có sự phát triển và nối tiếp vững chắc, đáp ứng yêu
cầu, nhiệm vụ cách mạng trong từng thời kỳ, từng giai đoạn.
Quân đội nhân dân Việt Nam là công cụ bạo lực chủ yếu của
Đảng, của Nhà nước, của chế độ. Cán bộ trong lực lượng vũ trang là
những người được Đảng giáo dục, rèn luyện và giao cho trách
nhiệm tập hợp, đoàn kết cán bộ, chiến sĩ; tổ chức lãnh đạo và chỉ
huy họ thực hiện thắng lợi mọi đường lối chủ trương, chính sách
của Đảng về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, xây dựng lực lượng vũ trang
nhân dân. Thông qua đội ngũ cán bộ mà Đảng thực hiện việc lãnh
đạo trực tiếp, toàn diện về mọi mặt đối với quân đội. Vì vậy, xây
2
3

Hồ Chớ Minh, Tồn tập, Tập 4, Nxb CTQG, H, 2002, tr. 326
Hồ Chớ Minh, Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H, 2002, tr. 269.

3

dựng đội ngũ cán bộ quân đội trung thành, có phẩm chất, năng lực
để lãnh đạo, tổ chức chỉ huy lực lượng vũ trang là vấn đề hết sức
căn bản của cách mạng, là một mặt quan trọng trong quá trình xây
dựng lực lượng vũ trang.
Ngày nay, tình hình thế giới và khu vực còn chứa đựng nhiều
yếu tố phức tạp, khó lường; nước ta đang bước vào giai đoạn mới
với những cơ hội và thách thức đan xen nhau. Sự nghiệp đổi mới do
Đảng ta lãnh đạo đã đạt những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch
sử, đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng kinh tế- xã hội, có sự thay
đổi cơ bản và tồn diện. Kinh tế tăng trưởng khá nhanh. Đời sống
nhân dân được cải thiện rõ rệt. Hệ thống chính trị và khối đại đoàn
kết toàn dân tộc được củng cố và tăng cường. Chính trị- xã hội ổn
định. Quốc phịng và an ninh được giữ vững. Vị thế nước ta trên
trường quốc tế không ngừng nâng cao. Sức mạnh tổng hợp của quốc
gia đã tăng lên rất nhiều, tạo ra thế và lực mới cho đất nước tiếp tục
đi lên với triển vọng tốt đẹp. Tuy nhiên, nước ta đang đứng trước
nhiều thách thức lớn, đan xen, tác động tổng hợp và phức tạp. Nguy
cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực và trên
thế giới vẫn tồn tại. Tình trạng suy thối về chính trị, tư tưởng, đạo
đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên gắn liền
với tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí vẫn đang diễn ra nghiêm
trọng chưa được ngăn chặn có hiệu quả. Những biểu hiện xa rời
mục tiêu, lý tưởng của chủ nghĩa xã hội chưa được khắc phục. Các
thế lực thù địch vẫn đang ráo riết thực hiện âm mưu “diễn biến hoà


4

bình”, gây bạo loạn lật đổ, sử dụng các chiêu bài “dân chủ”, “nhân
quyền”, “dân tộc”, “tơn giáo” hịng làm thay đổi chế độ chính trị ở
nước ta.
Tình hình, nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới đặt ra
yêu cầu rất cấp thiết đối với cơng tác cán bộ. Địi hỏi Đảng ta phải
xây dựng được đội ngũ cán bộ vừa “hồng” vừa “chuyên”, đó là
những người “có đức, có tài, có phẩm chất chính trị tốt, tuyệt đối trung
thành với Tổ quốc, với Đảng; hết lịng phấn đấu vì lợi ích của nhân
dân, của dân tộc; có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định lý tưởng và
con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; không dao động trước mọi biến cố
phức tạp, có đủ năng lực thực hiện thắng lợi đường lối, chính sách của
Đảng và pháp luật của Nhà nước, có nhân cách và lối sống mẫu mực,
trong sáng, có ý thức tổ chức kỷ luật cao, tơn trọng tập thể, gắn bó với
nhân dân.”1
Để thực hiện được mục tiêu: xây dựng đội ngũ cán bộ có bản
lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức, lối sống lành mạnh, khơng
quan liêu, tham nhũng, lãng phí, kiên quyết đấu tranh chống quan
liêu tham nhũng, lãng phí; có tư duy đổi mới, sáng tạo, có kiến thức
chun mơn, nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh cơng
nghệp hố, hiện đại hố; có tinh thần đồn kết, hợp tác, ý thức tổ
chức, kỷ luật cao và phong cách làm việc khoa học, tơn trọng tập
thể, gắn bó với nhân dân, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách
nhiệm. Đội ngũ cán bộ có tính kế thừa và phát triển, có số lượng và
1

Đảng CSVN, Văn kiện ĐHĐBTQ lần thứ X , Nxb CTQG, HN 2006, tr. 136.


5

cơ cấu hợp lý. Công tác đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện cán bộ trong
quân đội cần tuân thủ những ngun tắc, những vấn đề có tính quy
luật, trên cơ sở vận dụng tổng hợp các chủ trương, biện pháp, cách
thức, với nhiều khâu, nhiều bước một cách hợp lý, có hiệu quả trong
từng hồn cảnh, điều kiện cụ thể.
Trước hết đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ trong
quân đội phải xuất phát từ đường lối chính trị, đường lối quân sự của
Đảng, nhiệm vụ của cách mạng, đồng thời nắm vững đặc điểm, yêu
cầu nhiệm vụ của từng đơn vị.
Cán bộ vừa là sản phẩm của đường lối, vừa là người xây
dựng đường lối, bảo vệ, giữ vững, phát triển và tổ chức thực hiện
thắng lợi đường lối của Đảng. Đường lối chính trị đúng là cơ sở, là
phương hướng để xây dựng đội ngũ cán bộ ngang tầm nhiệm vụ.
Đường lối chính trị quyết định đường lối tổ chức cán bộ, quyết định
phương hướng lựa chọn, bố trí, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ, quyết định
nội dung đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Do đó, nắm vững đường lối
chính trị của Đảng để tiến hành xây dựng đội ngũ cán bộ là vấn đề
có tính ngun tắc, bảo đảm cho cơng tác cán bộ có phương hướng,
mục tiêu, yêu cầu, nội dung đúng đắn, mới giữ vững tính Đảng, tính
cách mạng, tính khoa học trong quá trình xây dựng đội ngũ cán bộ.
Trong điều kiện hiện nay, trong quá trình xây dựng đội ngũ cán bộ,
các cơ quan, đơn vị cần kế thừa và phát huy những thành quả của
công tác cán bộ các giai đoạn trước, chủ động khắc phục khó khăn,
giải quyết tốt mối quan hệ giữa xây dựng tổng thể với kế hoạch,


6

bước đi cho từng từng giai đoạn cụ thể. Trên cơ sở quán triệt quan
điểm “Nhiệm vụ quan trọng nhất là xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh

đạo, trước hết là cán bộ lãnh đạo cấp chiến lược và người đứng đầu
tổ chức các cấp, các ngành của hệ thống chính trị…Quan tâm xây
dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ dân tộc thiểu số, cán bộ
xuất thân từ cơng nhân, con em những gia đình có công với cách
mạng”1 công tác cán bộ ở các đơn vị quân đội cần căn cứ vào yêu
cầu nhiệm vụ chính trị cụ thể của đơn vị, chú ý phân tích sâu sắc
đặc điểm dân tộc, tập quán, tâm lý xã hội, truyền thống, kinh
nghiệm, tình hình chất lượng đội ngũ của đơn vị mình mà xây dựng
kế hoạch, vạch chương trình hoạt động cho phù hợp, khả thi.
Đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ trong quân đội
phải quán triệt sâu sắc quan điểm giai cấp của Đảng, thực hiện
đúng nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và
quản lý đội ngũ cán bộ, đồng thời đề cao trách nhiệm của các tổ
chức trong hệ thống chính trị và người đứng đầu tổ chức.
Đội ngũ cán bộ là những người thay mặt Đảng trong các tổ
chức, là cầu nối giữa Đảng với quần chúng. Quá trình hình thành,
phát triển chất lượng đội ngũ cán bộ có mối quan hệ mật thiết với
q trình giữ vững, tăng cường bản chất giai cấp công nhân của
Đảng, với việc giữ đúng nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công
tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ. Bản chất giai cấp công nhân
của Đảng quy định nội dung bản chất chính trị của đội ngũ cán bộ
và được biểu hiện qua bản lĩnh chính trị, lập trường giai cấp công
1

Đảng CSVN, Văn kiện ĐHĐBTQ lần thứ X , Nxb CTQG, HN 2006, tr. 293.


7

nhân, ý thức tổ chức kỷ luật của mỗi cán bộ; đây cũng là những nội

dung cốt lõi trong chất lượng đội ngũ cán bộ, là vấn đề hàng đầu cần
quan tâm bồi dưỡng, rèn luyện cho cán bộ đảng viên trong tình hình
hiện nay bởi vì: “Tình trạng suy thối về tư tưởng chính trị, phẩm chất,
đạo đức, lối sống, bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân, thiếu trung thực và
tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, sách nhiễu trong một bộ phận
không nhỏ cán bộ, công chức diễn ra nghiêm trọng”1
Đảng ta là Đảng của giai cấp công nhân, là người đại diện
cho quyền lợi của dân tộc, chiến đấu hy sinh vì dân tộc, vì thế quan
điểm giai cấp của Đảng khơng mâu thuẫn mà hồn tồn thống nhất
với lợi ích, truyền thống và tinh hoa của dân tộc Việt Nam, sự kết
hợp nhuần nhuyễn hệ tư tưởng tiên tiến của giai cấp cơng nhân với
khí phách, tinh hoa, truyền thống yêu nước và đoàn kết của dân tộc
ta chính là sức mạnh của Đảng, là nội dung cốt lõi bảo đảm cho đội
ngũ cán bộ đủ sức hoàn thành mọi nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân
giao phó.
Qn triệt quan điểm giai cấp cơng nhân trong đào tạo, bồi
dưỡng, rèn luyện cán bộ địi hỏi khơng chỉ quan tâm lựa chọn cán
bộ xuất thân từ giai cấp công nhân, mà điều quan trọng là không
ngừng giáo dục, bồi dưỡng lập trường giai cấp công nhân cho đội
ngũ cán bộ, đồng thời cần đề phòng khuynh hướng “thành phần chủ
nghĩa” tuyệt đối hoá vấn đề thành phần xuất thân của cán bộ dẫn
đến hẹp hịi, máy móc, cứng nhắc trong công tác cán bộ. Về vấn đề
này Đại hội Đại biểu Toàn quốc của Đảng đã chỉ rõ: “ Quan tâm xây
1

Đảng CSVN, Văn kiện ĐHĐBTQ lần thứ X , Nxb CTQG, HN 2006, tr. 48.


8

dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ các dân tộc thiểu số, cán
bộ xuất thân từ cơng nhân, con em các gia đình có cơng với cách mạng
”1.
Công tác cán bộ là “công việc gốc”của Đảng, Đảng phải
chăm lo cơng tác cán bộ như chăm sóc những cây cối quý báu, phải
coi đây là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, trước hết là của Ban
Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị. Thời gian qua, do nhiều tổ
chức cơ sở đảng bị tê liệt, thiếu sức chiến đấu và không đủ năng lực
lãnh đạo và chỉ đạo để giải quyết những vấn đề phức tạp nảy sinh,
đã làm cho “Công tác tổ chức và cán bộ còn bộc lộ nhiều mặt yếu
kém, chưa thực hiện đầy đủ các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của
Đảng” Để khắc phục tình trạng này, Đại hội Đại biểu lần thứ X của
Đảng đã vạch rõ: “Quán triệt và thực hiện đúng nguyên tắc Đảng
thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ,
đồng thời đề cao trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính
trị và người đứng đầu tổ chức. Cấp uỷ, tổ chức đảng có thẩm quyền
phải chủ trì và chịu trách nhiệm về công tác tổ chức cán bộ theo
đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể quyết định; xác định rõ
trách nhiệm của tập thể và trách nhiệm cá nhân, nhất là trách nhiệm
của người đứng đầu trong công tác cán bộ.”2
Đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ trong quân đội
phải gắn liền với củng cố, kiện toàn tổ chức, mở rộng và phát huy

1
2

Đảng CSVN, Văn kiện ĐHĐBTQ lần thứ X , Nxb CTQG, HN 2006, tr. 293.
Đảng CSVN, Văn kiện ĐHĐBTQ lần thứ X , Nxb CTQG, HN 2006, tr. 294.

9

dân chủ, khơng ngừng hồn thiện cơ chế quản lý, giám sát, đánh
giá và sử dụng cán bộ.
Quan hệ giữa tổ chức và cán bộ là mối quan hệ biện chứng.
Tổ chức là nơi phát hiện, lựa chọn, sàng lọc và đào tạo, bồi dưỡng
cán bộ. Tổ chức cũng là nơi kiểm định, giám sát, và đánh giá hiệu
quả hoạt động của cán bộ trong thực tiễn. Cán bộ vừa là thành viên
của tổ chức vừa là chủ thể quan trọng của tổ chức, góp phần quyết
định đến sự vững mạnh của tổ chức. Do đó q trình đào tạo, bồi
dưỡng, rèn luyện cán bộ phải gắn liền với việc củng cố, kiện toàn tổ
chức, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức
đảng, chính quyền, đoàn thể trong các đơn vị. Phát huy vai trò của
các tổ chức trong quản lý, giáo dục, rèn luyện cán bộ, đồng thời đề
cao trách nhiệm tiền phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ trước
Đảng, trước quần chúng nhân dân. Nội dung, biện pháp, quy trình
đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ phải gắn chặt một cách
biện chứng với kiện toàn cấp uỷ, chi bộ, với nâng cao chất lượng
hoạt động của các cơ quan.
Đảng thực hiện sự lãnh đạo công tác cán bộ thông qua cơ chế cụ
thể. Nếu cơ chế phù hợp sẽ tạo nên sự vận hành có hiệu quả, tạo
điều kiện thuận lợi để mỗi cán bộ có thể phát huy cao nhất khả
năng, cơ hội cho quá trình cống hiến của bản thân, đồng thời cũng
tạo ra yêu cầu cao địi hỏi mỗi cán bộ phải khơng ngừng cố gắng,
phấn đấu rèn luyện, nâng cao phẩm chất, năng lực của mình để có
thể hồn thành chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được giao phó.


10

Trái lại, nếu cơ chế không phù hợp sẽ hạn chế việc phát huy sức
mạnh của tổ chức, làm giảm trách nhiệm và nhiệt tình phấn đấu của
cán bộ. Vì thế, cùng với việc kiện tồn tổ chức, thì việc khơng
ngừng hồn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng với cơng tác cán bộ là
một địi hỏi khách quan, là quy luật tất yếu bảo đảm cho quá trình
đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ ngày càng có chất
lượng. Nguyên tắc cơ bản của xây dựng Đảng ta là tập trung dân
chủ, đo đó, điều cần thiết trước hết trước hết trong hoàn thiện cơ chế
lãnh đạo của Đảng với cơng tác cán bộ chính là “Mở rộng và phát
huy dân chủ, thực hiện công khai, minh bạch trong cơng tác cán
bộ”. Q trình hồn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng với công tác
cán bộ phải tuân theo nguyên tắc xây dựng Đảng, xây dựng quân
đội cách mạng, đồng thời quan tâm đúng mức đến những đặc điểm
tâm lý xã hội, truyền thống văn hoá dân tộc, trình độ, kinh nghiệm
tổ chức của đội ngũ cán bộ ở các đơn vị. Do đó, cùng với việc cụ
thể hóa, thể chế hóa nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác
cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, thì đồng thời phát huy vai trị,
quyền hạn và trách nhiệm của các tổ chức thành viên trong hệ thống
chính trị. Tổ chức đảng có thẩm quyền phải chủ trì cơng tác cán bộ
theo ngun tắc tập trung dân chủ, tập thể quyết định đi đôi với phát
huy trách nhiệm của người đứng đầu tổ chức trong hệ thống chính
trị, tổ chức cơ quan, đơn vị cơng tác của cán bộ. Quy định trách
nhiệm của cơ quan tham mưu trong cơng tác cán bộ. Có cơ chế để
đảng viên và nhân dân giám sát cán bộ và công tác cán bộ. Để thực


11

hiện được yêu cầu công khai minh bạch trong công tác cán bộ, các
cấp uỷ cần phải coi trọng và đổi mới cách đánh giá, quản lý cán bộ,

phải lấy hiệu quả công tác là thước đo cuối cùng; phải khắc phục
những biểu hiện cá nhân, cục bộ, thiếu dân chủ, không công tâm, nể
nang, tuỳ tiện trong công tác cán bộ.
Một trong những vấn đề cần tập trung đổi mới hiện nay đó là
đổi mới quy trình các khâu đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng,
luân chuyển, bố trí và sử dụng cán bộ. Đánh giá cán bộ phải cơng
khai, minh bạch, khách quan, tồn diện và cơng tâm, trên cơ sở gắn
với trách nhiệm, chức vụ quyền hạn, lấy hiệu quả cơng tác, khả
năng đồn kết, quy tụ quần chúng, kết quả tiến bộ của tập thể, đơn
vị mà cán bộ đó phụ trách để đánh giá, xem xét cán bộ. Không bổ
nhiệm, đề bạt những người không đủ phẩm chất và năng lực; khoan
dung những người thành thật nhận và sửa chữa sai lầm, khuyết
điểm.
Quá trình hoàn thiện và phát huy cơ chế lãnh đạo của Đảng
với cơng tác cán bộ cũng là q trình khơng ngừng hồn thiện chính
sách sử dụng và đãi ngộ cán bộ. Cùng với việc yêu cầu cao trong
quá trình đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất, năng lực cho đội
ngũ cán bộ, Đảng ta xác định: “Tăng cường nguồn đầu tư của Nhà
nước và toàn xã hội vào phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng nhân
tài, trước hết trên ba lĩnh vực: lãnh đạo - quản lý, sản xuất – kinh
doanh và khoa học cơng nghệ; có chính sách phát triển nhân tài
trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật và các lĩnh vực khác; tiếp tục


12

thực hiện chủ trương, chính sách khuyến khích đưa cán bộ, học
sinh, sinh viên có đạo đức và triển vọng đi đào tạo ở nước ngồi,
làm tốt cơng tác quản lý, giáo dục và sử dụng sau đào tạo; thu hút,
sử dụng tốt tài năng người Việt Nam định cư ở nước ngoài và

chuyên gia giỏi ở nước ngoài”1
Đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ trong quân đội
phải thông qua hoạt động thực tiễn, phát huy tinh thần tự giác, tích
cực tự học tập nghiên cứu của mỗi cán bộ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy “Thực hành sinh ra hiểu biết, hiểu
biết tiến lên lý luận, lý luận lãnh đạo thực hành” và theo Người thì
“muốn hiểu biết một việc gì, một vật gì thì phải tham gia vào cuộc
đấu tranh và biến đổi của việc ấy, vật ấy” 2. Quá trình tham gia hoạt
động thực tiễn ở đơn vị là điều kiện trực tiếp cho đội ngũ cán bộ
tích luỹ những kinh nghiệm. Chỉ có thông qua sự trải nghiệm thực
tiễn ở đơn vị, đội ngũ cán bộ mới có được sự thành thạo nghiệp vụ
chun mơn, có được khả năng ứng biến sáng tạo tri thức vào đời
sống thực tiễn. Nghị quyết của Đảng uỷ Quân sự Trung ương đã chỉ
rõ: “Thông qua hoạt động thực tiễn để tuyển chọn, giáo dục, rèn
luyện cán bộ”3. Thống nhất giữa lý luận với thực tiễn là một nguyên
tắc căn bản của chủ nghĩa Mác - Lê nin. Thực tiễn hoạt động ở đơn
vị cơ sở luôn không ngừng biến động, đặt ra yêu cầu phải linh hoạt,
nhạy bén, khơng ngừng hồn thiện, phát triển phẩm chất và năng
lực cho đội ngũ cán bộ.
1

Đảng CSVN, Văn kiện ĐHĐBTQ lần thứ X , Nxb CTQG, HN 2006, tr. 296.
Hồ chớ Minh Toàn tập, Nxb CTQG, H, 2002, tập 6, tr. 251.
3
Đảng uỷ Quân sự Trung ương (1998) Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội trong thời kỳ mới, tr.5
2


13

Hiện nay, trong đội ngũ cán bộ ở các đơn vị cơ sở trong quân đội
có sự chênh lệch khá lớn về tuổi quân, tuổi đời, kiến thức và kinh
nghiệm hoạt động thực tiễn. Bởi vậy, cần có sự bố trí, phân cơng
cán bộ hợp lý, tạo điều kiện kèm cặp giúp đỡ lẫn nhau, đồng thời
phải chú ý tổ chức tốt hoạt động hội thao, nói chuyện kinh nghiệm,
tham quan điển hình… để đội ngũ cán bộ có điều kiện học tập, trao
đổi kinh nghiệm lẫn nhau.
Q trình hồn thiện và phát triển các phẩm chất, năng lực của
đội ngũ cán bộ là quá trình kết hợp, kế thừa và hỗ trợ lẫn nhau giữa
kết quả đào tạo ở nhà trường, đơn vị với kết quả tự học tập và rèn
luyện của bản thân mỗi cán bộ. Quá trình đào tạo tại nhà trường, các
lớp bồi dưỡng giữ vai trò chủ đạo, trang bị cho người cán bộ những
kiến thức nền tảng, phương pháp công tác khoa học, linh hoạt và
sáng tạo làm cơ sở để họ tiếp tục hồn thiện và phát triển trong q
trình cơng tác sau này. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy “Trường huấn
luyện đã giúp anh em biết phương hướng, biết nhằm mục đích mà
đi. Như vậy anh em học ít nhưng bổ ích nhiều…rồi sau này anh em
còn phải học nữa, học mãi trong khi đi làm việc”1. Tiếp theo quá
trình đào tạo ở nhà trường và đơn vị, quá trình tự đào tạo, tự bồi
dưỡng của đội ngũ cán bộ giữ vai trò quan trọng, những tri thức
được học ở nhà trường, lớp học chỉ mang tính cơ bản và định hình
phương pháp; tình hình nhiệm vụ và thực tiễn cơng tác của mỗi cán
bộ lại không ngừng thay đổi, phát triển, vì thế quá trình tự đào tạo,
1

Hồ chớ Minh Toàn tập, Nxb CTQG, H, 2002, tập 4, tr. 101.


14

tự bồi dưỡng là một yêu cầu khách quan đối với đội ngũ cán bộ hiện
nay, giúp họ tự hoàn thiện để theo kịp với thực tiễn. Lý luận giáo
dục học đã chỉ ra rằng trong bất kỳ một hình thức giáo dục đào tạo
nào, hoạt động tự học của người học cũng đều có vị trí quan trọng
đặc biệt. Hoạt động tự học, tự bồi dưỡng nâng cao năng lực chính là
biện pháp hữu ích giúp mỗi cán bộ củng cố và mở rộng kiến thức,
phát triển tư duy độc lập sáng tạo, vận dụng kiến thức tiếp thu được
từ nhà trường và kinh nghiệm thực tiễn trong công tác, biến chúng
trở thành kiến thức của mình.
Quá trình đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ sẽ không
thể đạt được kết quả nếu như thiếu sự chủ động, tự giác học tập rèn
luyện của chính đội ngũ cán bộ. Nếu khơng tích cực, chủ động tự
giác học tập, nghiên cứu rèn luyện, nâng cao trình độ kiến thức,
kinh nghiệm hoạt động thì đội ngũ cán bộ sẽ khơng thể theo kịp sự
phát triển của tình hình, khơng đáp ứng được đòi hỏi của đối tượng
và yêu cầu nhiệm vụ. Trong một “xã hội học tập” và tốc độ phát triển
kỳ diệu của thông tin - thông tin có tính tồn cầu cùng với u cầu sự
nghiệp xây dựng quân đội nói chung, xây dựng sĩ quan phân đội nói
riêng theo phương hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước
hiện đại, luôn đặt ra yêu cầu cao về mặt tri thức, trí tuệ đối với những
người cán bộ lãnh đạo, quản lý và chỉ huy. V.I.Lênin đã đặt vấn đề:
“Làm sao các đồng chí có thể quản lý được nếu khơng có uy tín
chun mơn, làm sao có thể quản lý được nếu khơng có kiến thức đầy
đủ, nếu không tinh thông khoa học quản lý ?... Muốn quản lý được thì


15

cần am hiểu công việc và phải là một cán bộ quản lý giỏi” 1. Do đó,
cần làm cho đội ngũ cán bộ nhận thức sâu sắc rằng: Học tập là nghĩa

vụ bắt buộc đối với cán bộ, đảng viên và phải được quy định thành
chế độ. Để có thể trở thành người cán bộ giỏi, mỗi cán bộ cần có
tinh thần cầu thị học hỏi khơng ngừng. Mặt khác, tự học tập, tự rèn
luyện của mỗi cá nhân là yếu tố nội lực bên trong, giữ vai trò quyết
định trực tiếp đến khả năng tiến bộ, phát triển của bản thân họ. Việc
tự nghiên cứu, học tập để bổ sung kiến thức chính là biện pháp
quyết định giúp mỗi cán bộ khơng bị “xơ cứng”, hoặc “lão hố” về
tri thức. Thực tiễn quá trình hình thành, phát triển của đội ngũ cán
bộ trong quân đội cho thấy: đào tạo tại nhà trường là điều kiện tiền
đề cơ bản, bồi dưỡng và tự bồi dưỡng trong hoạt động thực tế đơn vị
là quyết định. Do đó, đội ngũ cán bộ phải nâng cao tinh thần trách
nhiệm, tích cực, tự giác và chủ động trong việc tự bồi dưỡng, rèn
luyện, phấn đấu nâng cao trình độ chun mơn của bản thân. Cần
đặt ra yêu cầu cao đối với quá trình tự học tập, tự rèn luyện của đội
ngũ cán bộ theo tinh thần “lười học tập cũng là một biểu hiện của sự
suy thoái” mỗi cán bộ phải biết xây dựng, tìm tịi những phương
pháp tự học thích hợp với điều kiện, khả năng của bản thân và đơn
vị. Đánh giá đúng tầm quan trọng của việc nghiên cứu, học tập của
đội ngũ cán bộ, đảng viên, Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ X
của Đảng đã chỉ rõ: “Nâng cao chất lượng nghiên cứu lý luận và
đổi mới công tác giáo dục lý luận chính trị, cơng tác tư tưởng trong
1

Lờnin, Toàn tập, Nxb Tiến bộ, M, 1977, T40, tr.257.


16

Đảng, nhất là cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo và quản lý chủ chốt các
cấp”2.

Đội ngũ cán bộ trong quân đội là một bộ phận cán bộ của Đảng,
được lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện và giao trọng trách giữ
vững phương hướng chính trị của Đảng đối với quân đội; lãnh đạo, chỉ
huy bộ đội sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Đào
tạo, bồi dưỡng rèn luyện đội ngũ cán bộ là quá trình vận dụng tổng hợp
nhiều chủ trương, biện pháp, cách thức, trên cơ sở tuân thủ các
nguyên tắc, quy luật về xây dựng Đảng và xây dựng quân đội cách
mạng nhằm không ngừng nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ
trong quân đội, đáp ứng yêu cầu tình hình nhiệm vụ cách mạng
trong tình hình mới.
Quá trình đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ trong
quân đội phải xuất phát từ yêu cầu đường lối chính trị của Đảng,
nhiệm vụ của cách mạng của quân đội và của từng đơn vị; phải gắn
chặt với quá trình xây dựng, kiện toàn các tổ chức trong quân đội,
đặc biệt là các cấp uỷ; quá trình đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội
ngũ cán bộ trong quân đội phải tiến hành đồng thời với quá trình đổi
mới cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với qn đội; Q trình đó chỉ
đạt được kết quả thực sự trong thực tiễn hoạt động của các đơn vị,
bằng tinh thần tích cực, tự giác học tập, nghiên cứu của bản thân đội
ngũ cán bộ các đơn vị. Để việc đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội
ngũ cán bộ đúmg hướng và có hiệu quả, cần nghiên cứu, quán triệt
2

Đảng CSVN, Văn kiện ĐHĐBTQ lần thứ X , Nxb CTQG, HN 2006, tr. 49


17

và vận dụng một cách sáng tạo, linh hoạt những quan điểm về công
tác cán bộ mà đại hội đại biểu Toàn quốc lần thứ X của Đảng đã đề

ra.