Tài liệu đetai

BẢN TÓM TẮT ĐỀ TÀI
Tên đề tài: “Kinh nghiệm giúp học sinh học tốt thí nghiệm của Menđen”
Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Thuận.
Đơn vị công tác: Trường trung học cơ sở Thị Trấn.
1. Lý do chọn đề tài:
Qua khảo sát chất lượng đầu năm môn sinh lớp 9 Trường Trung Học Cơ Sở Thị
Trấn, tôi nhận thấy học sinh lớp 9 có tỷ lệ học sinh yếu kém nhiều, chủ yếu là do học
sinh mô tả thí nghiệm còn sai và giải thích kết quả thí nghiệm chưa đạt yêu cầu. Mặt
khác thí nghiệm của Menđen còn là cơ sở vững chắc để làm tốt các câu hỏi và bài tập
trong chương trình môn Sinh học lớp 9 nên tôi quyết định thực hiện: “Kinh nghiệm
giúp học sinh học tốt thí nghiệm của Men Đen”
2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
* Đối tượng: Học sinh học yếu, kém lớp 9A, 9B Trường Trung Học Cơ Sở Thị Trấn –
Dương Minh Châu – Tây Ninh.
* Phương pháp nghiên cứu:
+ Phương pháp đọc tài liệu.
+ Phương pháp trò chuyện, phỏng vấn.
+ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
3. Đề tài đưa ra giải pháp mới:
Áp dụng giải pháp này tôi nhận thấy học sinh lớp 9A, 9B Trường Trung Học Cơ
Sở Thị Trấn đã phát triển được kỹ năng quan sát tranh ảnh, sơ đồ rút ra kiến thức, đồng
thời học sinh vận dụng kiến thức làm tốt các bài tập và câu hỏi, nâng dần chất lượng
học tập bộ môn Sinh học lớp 9, giúp giáo viên hoàn thành vượt mức kế hoạch đề ra từ
đầu năm học.
4. Hiệu quả áp dụng giải pháp:
Học sinh tích cực hơn trong học tập, đặc biệt là khi học các bài lai một, hai
cặp tính trạng môn sinh học 9. Các em nắm vững các thí nghiệm của Men đen và vận
dụng tốt trong làm bài tập trắc ngiệm cũng như bài tập tự luận -> góp phần nâng cao
chất lượng giảng giải bộ môn sinh học 9 ở trường.
5. Phạm vi áp dụng:
Qua thực hiện giải pháp trên đối với học sinh lớp 9A, 9B, kết quả đạt được rất khả

quan, tỷ lệ học sinh yếu kém giảm rõ rệt. Vì vậy, tôi tiếp tục thực hiện giải pháp này
cho các khối 6, 7, 8 ở trường. Ngoài ra giải pháp này còn có thể áp dụng cho các
trường trong huyện.
Thị Trấn, ngày 26 tháng 02 năm 2009
Người thực hiện
Nguyễn Thị Thuận

I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1. Lý do chọn đề tài:
Sinh học là một khoa học thực nghiệm. Các kiến thức sinh học cần được hình
thành theo phương pháp quan sát và thực nghiệm. Tuy nhiên, chương trình môn Sinh
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
học lớp 9 mang tính khái quát và trừu tượng khá cao trong đó có nội dung dạy về “ Các
thí nghiệm của Menđen” và thí nghiệm này giáo viên phải hướng dẫn học sinh lĩnh hội
kiến thức bằng tư duy trừu tượng được mô phỏng trên tranh và sơ đồ. Đồng thời qua
thực tế giảng dạy môn Sinh học lớp 9 tôi nhận thấy, đa số các em học sinh yếu, kém
tiếp thu thí nghiệm khá khó khăn. Vả lại, năm học 2010 - 2011 này trong 2lớp tôi trực
tiếp giảng dạy thì chất lượng đầu năm số học sinh yếu kém nhiều. Chủ yếu học sinh mô
tả thí nghiệm còn sai và giải thích kết quả thí nghiệm theo quan điểm của Menđen chưa
đạt yêu cầu. Mặt khác, thí nghiệm của Menđen còn là cơ sở vững chắc để học sinh làm
tốt các câu hỏi và bài tập trong chương trình môn Sinh lớp 9. Vì vậy để hạn chế tỷ lệ
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
học yếu kém môn Sinh học lớp 9 tôi quyết định thực hiện: “Kinh nghiệm giúp học
sinh học tốt thí nghiệm của Men Đen”
2. Mục đích nghiên cứu:
Đưa ra được một số kinh nghiệm giúp học sinh học tốt thí nghiệm của Men Đen, nhằm

giúp học sinh nắm vững các thí nghiệm của Men đen và vận dụng tốt vào việc làm bài
tập
3. Đối tượng nghiên cứu:
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
- Các kinh nghiệm giúp học sinh lớp 9 học tốt các thí nghiệm của Menđen, nhằm tạo
ra sự say mê, hứng thú trong học tập ở học sinh để giúp học sinh đạt kết quả cao trong
học tập, đồng thời giúp học sinh nắm vững các thí nghiệm của Men đen.
- Học sinh yếu kém lớp 9A,

9B trường trung học cơ sở Thị Trấn, Dương Minh Câu,
Tây Ninh.
4. Phương pháp nghiên cứu:
a. Phương pháp đọc tài liệu:
- Tìm đọc các tài liệu liên quan:
+ Lý luận học sinh môn Sinh học – Nhà Xuất Bản Giáo Dục năm 1997
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
+ Sách bồi dưỡng thường xuyên môn Sinh học 9.
+ Kỹ thuật dạy học môn Sinh học. Phương pháp dạy học môn Sinh học trung
học cơ sở.
- Tìm đọc tài liệu tham khảo:
+ Sách giáo khoa môn Sinh học 9, sách giáo viên môn Sinh học 9.
+ Sách thiết kế môn Sinh học 9 - Nhà Xuất Bản Hà Nội năm 2005
+ Sách lý thuyết và bài tập môn Sinh học 9.
b. Phương pháp trò chuyện, phỏng vấn:
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1

nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
- Trò chuyện, trao đổi với các em học sinh lớp 9A, 9B để tìm hiểu nguyên nhân
yếu kém và những vấn đề còn hạn chế trong tiếp thu bài trên lớp.
- Trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp về phương pháp dạy bài có thí nghiệm
biểu thị qua tranh ảnh, sơ đồ.
c. Dự giờ đồng nghiệp rút kinh nghiệm và học hỏi từ đồng nghiệp về vấn đề mà đề tài
đã đưa ra.
d. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
Qua giảng dạy trên lớp, trò chuyện với học sinh và đồng nghiệp, qua nghiên cứu
tài liệu …Bản thân tôi đúc kết lại tìm ra: “Kinh nghiệm giúp học sinh học tốt thí
nghiệm của Men Đen”.
e. Kiểm tra, đối chiếu, so sánh:
+ Giáo viên áp dụng sáng kiến kinh nghiệm mới trên lớp.
+ Cho học sinh làm kiểm tra (kiểm tra bước đầu, điều chỉnh, bổ sung).
+ Kiểm tra đánh giá, so sánh kết quả -> hoàn chỉnh công việc.
5. Giả thuyết khoa học:
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
Hiện nay, khoa học Sinh học đã và đang từng bước phát triển vượt bậc, mang lại
nhiều lợi ích vô cùng to lớn cho nước nhà, nhất là trong bối cảnh trước ta thực hiện
Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước và qua bốn năm nước ta gia nhập vào tổ chức
kinh tế thế giới “ WTO”. Vì vậy, việc giảng dạy môn Sinh ở các trường trung học cơ
sở đóng một vai trò hết sức quan trọng.

Do đó, để góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Sinh và giúp học sinh có
hứng thú học tập, nhằm tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của lĩnh vực khoa học Sinh

học thì nhất thiết trong quá trình giảng dạy, mỗi giáo viên cần phải dạy tốt qua từng tiết lên
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
lớp, tạo điều kiện cho học sinh học tốt.
Tuy nhiên, trong thực tế vẫn còn một số giáo viên
chưa thật sự quan tâm đến vấn đề này dẫn đến học sinh học tập chưa tốt vì:
+ Khâu chuẩn bị bài, dụng cụ, đồ dùng học tập chưa tốt, ý thức học tập kém.
+ Các kiến thức về phần Di truyền rất trừu tượng, khó hiểu, đặc biệc lá các thí
nghiệm của Men đen.
+ Một số học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn, nên thời gian dành cho công
việc học tập ít.
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
+ Do tác động của nền kinh tế thị trường nên một phần lớn giáo viên chưa thật
sự đầu tư chu đáo, chưa nhiệt tình trong công tác giảng dạy, chưa tích cực đổi mới
phương pháp dạy học. Vì vậy, trong mỗi tiết học vẫn còn nhiều học sinh thụ động, chờ
đón kiến thức áp đặt từ giáo viên hoặc từ học sinh học khá, giỏi của lớp.
Vậy làm sao để có thể khắc phục được những nguyên nhân trên, giúp cho học sinh
học tốt trong từng tiết học, đặc biệt là các thí nghiệm của Men đen, góp phần nâng cao
chất lượng bộ môn Sinh ở trường THCS ?. Đó là kim chỉ nam dẫn dắt tôi đi đến những
phần sau của đề tài này, đồng thời giúp tôi rút ra được những kết luận quan trong và bổ
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
ích. Cụ thể, khi dạy các thí nghiệm của Men đen, giáo viên phải thực hiện tốt các vấn
đề sau: Giúp học sinh mô tả thí nghiệm trên tranh,…
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận:

Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
a. Các văn bản chỉ đạo của cấp trên:
Thực hiện Nghị quyết số 40/2000/QH 10, ngày 09 tháng 12 năm 2000 của Quốc hội
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về việc đổi mới chương trình giáo dục phổ
thông.
Nghị quyết Trung ương 2 (khóa VII) của Đảng khẳng định “ Phải đổi mới phương
pháp dạy học, khắc phục lối truyền đạt kiến thức một chiều, rèn luyện nếp tư duy sáng
tạo của người học”. Việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay chính là việc dạy tốt
và học tốt theo hướng lấy người học làm trung tâm của quá trình dạy học. Muốn vậy,
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
giáo viên cần phải nắm vững và vận dụng các phương pháp dạy học tích cực trong từng
tiết dạy của mình.
Chỉ thị số 07/2002/CT-CT, ngày 10 tháng 5 năm 2002 của Chủ tịch UBND tỉnh
Tây Ninh về việc “ Tổ chức thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông”
Kế hoạch số 27/PGD&ĐT-ĐTBD, ngày 26 tháng 7 năm 2002 về việc “Tổ chức
thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông”
Căn cứ vào kế hoạch số 18 KH/ KH năm học 2010-2011 của trường THCS Thị
Trấn, Dương Minh Châu, Tây Ninh.
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
b. Các quan niệm khác về giáo dục:
* Kinh nghiệm là gì ?
Kinh nghiệm là những gì mà chúng ta đúc kết được trong thực tiễn đời sống
* Vai trò của việc nắm vững các thí nghiệm của Men đen:
Thí nghiệm của Menđen là cơ sở vững chắc để học sinh làm tốt các câu hỏi và

bài tập trong chương trình môn Sinh lớp 9. Vì vậy, việc nắm vững các thí nghiệm của
Men đen không chỉ giúp cho học sinh có cơ sở trong việc tiếp thu các qui luật di truyền
của Men đen mà còn vận dụng tốt trong việc làm bài tập trắc nghiệm khách quan và bài
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
tập tự luận => Qua đó, giúp giáo viên chọn lựa được học sinh giỏi bộ môn đưa vào đội
tuyển học sinh giỏi của trường.
Tóm lại, để thực hiện tốt mục tiêu: “ Đào tạo học sinh thành những con người
năng động, sáng tạo, độc lập tiếp thu tri thức khoa học, biết vận dụng tìm ra những giải
pháp hợp lý cho những vấn đề trong cuộc sống của bản thân và của xã hội”, thì cần
phải thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp dạy học và cuộc vận động “ Mỗi Thầy cô
giáo là một tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo”
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
Vì vậy, người giáo viên không ngừng tự học, tự nghiên cứu tìm ra giải pháp giúp
học sinh khắc phục những vấn đề còn yếu, kém nâng dần chất lượng học tập ở bộ môn
mình giảng dạy.
2. Cơ sở thực tiễn:
a. Thực tiễn vấn đề nghiên cứu:
Thí nghiệm của Menđen, không thể tiến hành trên lớp được mà đòi hỏi học sinh
phải tư duy qua quan sát tranh ảnh, sơ đồ. Đây là một vấn đề rất khó đối với quá trình
nhận thức của học sinh, đặc biệt là những học sinh yếu, kém. Đồng thời qua thực tế
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
giảng dạy và khảo sát chất lượng đầu năm số học sinh yếu kém của lớp 9A, 9B còn
nhiều. Chủ yếu do những nguyên nhân sau:
* Học sinh:

+ Về ý thức học tập và khâu chuẩn bị bài mới chưa tốt.
+ Học sinh mô tả thí nghiệm còn sai, giải thích kết quả thí nghiệm theo quan
điểm của Menđen chưa đạt yêu cầu.
+ Trình độ học sinh có sự chênh lệch cao, kể cả các lớp cùng khối, điều này gây
nhiều khó khăn cho giáo viên khi vận dụng các phương pháp dạy học, truyền đạt kiến
thức và hướng dẫn học sinh tìm hiểu thí nghiệm của Menđen.
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
+ Vẫn còn một số học sinh có tính nhút nhát, rụt rè, chưa tự tin và mạnh dạn phát
huy ý kiến, do sợ trả lời sai bị giáo viên la, các bạn cười hoặc do không hiểu ý câu hỏi
(câu hỏi giáo viên đặt ra quá trừu tượng với các em này).
Ngoài ra, còn có những yếu tố khách quan như: Trò chơi điện tử trên máy tính, trên
mạng Internet,….thu hút số đông học sinh, các em thường xuyên bỏ tiết bị hỏng kiến
thức rồi chán học.
* Giáo viên:
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
+ Một số giáo viên chưa chú tâm đến khâu hướng dẫn học sinh tự học ở nhà, thực
hiện bước này còn sơ sài, qua loa, trong đánh hết tiết mới hướng dẫn, dẫn đến học sinh
chuẩn bị bài chưa tốt.
+ Do nền kinh tế thị trường tác động nên việc đầu tư cho công tác giảng dạy ở một
vài giáo viên chưa chu đáo, chưa nhiệt tình, còn mang tính đối phó, chưa tích cực đổi
mới phương pháp dạy học, nghĩa là có người dự giờ thì chuẩn bị và giảng dạy tốt, còn
ngược lại giảng dạy theo phương pháp truyền thống, không tích cực đổi mới phương
pháp dạy học. Vì vậy, trong mỗi tiết học, học sinh còn thụ động, không tích cực phát
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN

biểu ý kiến, không tham gia thực hành mà chỉ chờ đón kiến thức áp đặt từ giáo viên
hoặc từ học sinh khá, giỏi trong lớp.
+ Giáo viên chưa tự giác, chủ động dự giờ đồng nghiệp để học hỏi kinh nghiệm ->
Chưa có nhiều kinh nghiệm cũng như chưa nắm bắt được nhiều phương pháp giảng
dạy của đồng nghiệp về các thí nghiệm của Men đen.
* Hoàn cảnh gia đình và sự quan tâm của phụ huynh học sinh:
Hơn một phần hai học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn (đặc biệt là học sinh yếu
kém ), phụ huynh ít hoặc không quan tâm đến việc học của con em mình, còn bắt các em
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
nghỉ học ở nhà phụ giúp gia đình như: coi nhà, coi em...hoặc đi làm kiếm tiền -> không có
nhiều thời gian dành cho việc học tập, việc học tập ngày càng yếu hơn.
b. Sự cần thiết của đề tài:
Những khó khăn trên đã ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học, hạn chế khả năng tiếp
thu tri thức của học sinh. Do đó, muốn nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn giáo
viên cần phải tìm giải pháp mới để đưa chất lượng dạy – học cao hơn, tạo hứng thú học
tập ở học sinh.
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
Trong quá trình giảng dạy bộ môn Sinh 9, tôi nhận thấy hầu hết giáo viên đều xác
định được vai trò vô cùng quan trọng các thí nghiệm của Men đen và đã vận dụng các
giải pháp mới giúp dạy tốt các thí nghiệm này. Tuy nhiên, giáo viên lại chưa xác định
rõ các bước khi giảng dạy thí nghiệm của Men đen. Vận dụng phương pháp chưa phù
hợp,…. Do đó, việc tìm ra các phương pháp dạy tốt các thí nghiệm của Men đen trong
phần di truyền học và biến dị là rất cần thiết đối với bản thân mỗi giáo viên, nhằm góp
phần nâng cao chất lượng bộ môn Sinh, đồng thời cũng tạo được hứng thú học tập ở
học sinh.
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9

1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
Cụ thể giáo viên cần tích cực thực hiện tốt các tiết học có liên quan đến thí
nghiệm của Menđen theo qui định, đồng thời cần tích cực phối hợp các phương pháp
dạy học phát huy tính tự lực, chủ động, sáng tạo ở học sinh như: Trực quan, hoạt động
nhóm, nêu và giải quyết vấn đề,…. sao cho phù hợp với tình hình thực tế ở trường để
tổ chức các tiết học này đạt hiệu quả cao, tạo được sự say mê học tập ở học sinh, giúp
học sinh không chỉ học mà còn khắc sâu được kiến thức, biết vận dụng lí thuyết làm
bài tập. Vì thế, đề tài xoay quanh vấn đề “Kinh nghiệm giúp học sinh học tốt thí
nghiệm của Men Đen”, nhằm giúp HS học tốt môn sinh học ở lớp 9.
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN
Hai giải pháp giúp học sinh yếu kém lớp 9
1
nắm vững thí nghiệm của MENĐEN