Phát triển thị trường chứng khoán phái sinh tại sở giao dịch chứng khoán hà nội (tt)

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH
TĨM TẮT ĐỀ TÀI ..................................................... Error! Bookmark not defined.
LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................6
CHƢƠNG 1. CÁC VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG
CHỨNG KHOÁN PHÁI SINH .................................. Error! Bookmark not defined.
1.1. Khái quát về Thị trƣờng chứng khoán phái sinhError!

Bookmark

not

defined.
1.1.1 Khái quát về chứng khoán phái sinh ......... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Khái quát về thị trường chứng khoán phái sinhError!

Bookmark

not

defined.
1.2. Phát triển Thị trƣờng chứng khoán phái sinhError!

Bookmark

not

defined.
1.2.1. Khái niệm về sự phát triển Thị trường chứng khoán phái sinh ........ Error!
Bookmark not defined.
1.2.2. Các tiêu chí đánh giá mức độ phát triển của Thị trường chứng khoán
phái sinh.............................................................. Error! Bookmark not defined.
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển thị trường chứng khoán phái sinh
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Các nhân tố chủ quan ............................... Error! Bookmark not defined.
1.3.2. Các nhân tố khách quan............................ Error! Bookmark not defined.
1.4. Kinh nghiệm phát triển Thị trƣờng chứng khoán phái sinh một số nƣớc
trên thế giới............................................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.1. Kinh nghiệm phát triển TTCKPS Trung QuốcError!
defined.

Bookmark

not


1.4.2. Kinh nghiệm phát triển TTCKPS Ấn Độ . Error! Bookmark not defined.
1.4.3. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ......... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN PHÁI SINH
TẠI VIỆT NAM .......................................................... Error! Bookmark not defined.
2.1. Quá trình phát triển thị trƣờng phái sinh hàng hóa tại Việt Nam ... Error!
Bookmark not defined.
2.1.1. Trung tâm giao dịch cà phê Buôn Mê Thuột (BCEC)Error!

Bookmark

not defined.

2.1.2. Sàn giao dịch Sài Gịn Thương Tín .......... Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam (VNX) . Error! Bookmark not defined.
2.1.4. Nguyên nhân thất bại của các sàn giao dịch hàng hóa phái sinh tại
Việt Nam ............................................................ Error! Bookmark not defined.
2.2. Thực trạng phát triển thị trƣờng phái sinh tài chính tại Việt Nam trƣớc
khi Thị trƣờng chứng khoán phái sinh vận hành . Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Các sản phẩm phái sinh trên thị trường ngân hàngError! Bookmark not
defined.
2.2.2. Các sản phẩm phái sinh khác trên thị trường tài chínhError! Bookmark
not defined.
2.3. Thực trạng xây dựng và phát triển Thị trƣờng chứng khoán phái sinh tại
Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội ......................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Thực trạng thị trường chứng khoán cơ sở tại Việt NamError! Bookmark
not defined.
2.3.2. Thực trạng xây dựng và phát triển Thị trường chứng khoán phái sinh tại
Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội..................... Error! Bookmark not defined.
2.4. Đánh giá thực trạng phát triển Thị trƣờng chứng khoán phái sinh tại Sở
giao dịch chứng khoán Hà Nội ............................... Error! Bookmark not defined.
2.4.1. Kết quả đạt được ...................................... Error! Bookmark not defined.
2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân .......................... Error! Bookmark not defined.


CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN
PHÁI SINH TẠI SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN HÀ NỘIError! Bookmark
not defined.
3.1. Định hƣớng phát triển Thị trƣờng chứng khoán phái sinh tại Sở giao
dịch chứng khoán Hà Nội........................................ Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Định hướng phát triển Thị trường chứng khoán Việt Nam .............. Error!
Bookmark not defined.
3.1.2. Quan điểm và định hướng phát triển Thị trường chứng khoán phái sinh

tại Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội ................ Error! Bookmark not defined.
3.2. Giải pháp phát triển Thị trƣờng chứng khoán phái sinh tại Sở Giao dịch
chứng khoán Hà Nội ................................................ Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Hoàn thiện các quy định về niêm yết, thành viên và giao dịch trên Thị
trường chứng khoán phái sinh tại Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội ....... Error!
Bookmark not defined.
3.2.2. Phát triển cơ sở hạ tầng công nghệ cho TTCKPSError! Bookmark not
defined.
3.2.3. Tăng cường hoạt động giám sát và công bố thông tin CKPS tại Sở GDCK
Hà Nội ................................................................ Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Các giải pháp khác ................................... Error! Bookmark not defined.
3.3. Kiến nghị nhằm phát triển Thị trƣờng chứng khoán phái sinh tại Sở giao
dịch chứng khốn Hà Nội........................................ Error! Bookmark not defined.
3.3.1. Hồn thiện khung pháp lý cho Thị trường chứng khoán phái sinh .. Error!
Bookmark not defined.
3.3.2. Nâng cao chất lượng hàng hóa cơ sở........ Error! Bookmark not defined.
3.3.3. Đẩy mạnh hoạt động tái cấu trúc thị trường chứng khoán và các tổ chức
kinh doanh chứng khoán .................................... Error! Bookmark not defined.
3.3.4. Xây dựng các chính sách khuyến khích các đối tượng tham gia thị
trường ................................................................. Error! Bookmark not defined.
3.3.5. Xây dựng chính sách cụ thể phát triển các sản phầm chứng khoán phái
sinh trên hàng hóa ............................................... Error! Bookmark not defined.


KẾT LUẬN .................................................................. Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................... Error! Bookmark not defined.


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
01 CCP

:

Central Counterparty - Đối tác bù trừ trung tâm

02 CKPS

:

Chứng khốn phái sinh

03 CTCK

:

Cơng ty chứng khoán

04 GTGD

:

Giá trị giao dịch

05 HĐTL

:

Hợp đồng tương lai

06 HNX

:

Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội

07 HoSE

:

Sở giao dịch chứng khốn Tp.Hồ Chí Minh

08 KLGD

:

Khối lượng giao dịch

09 NĐT

:

Nhà đầu tư

10 NĐTNN

:

Nhà đầu tư nước ngoài

11 NHTM

:

Ngân hàng thương mại

12 OI

:

Open interest - Khối lượng mở hợp đồng chứng khoán phái sinh

13 OTC

:

Over The Counter - giao dịch phi tập trung

14 Sở GDCK

:

Sở giao dịch chứng khoán

15 TPCP

:

Trái phiếu chính phủ

16 TTCK

:

Thị trường chứng khốn

17 TTCKPS

:

Thị trường chứng khoán phái sinh

18 TTLKCK

:

Trung tâm lưu ký chứng khoán

19 TTTTBT

:

Trung tâm thanh toán bù trừ

20 UBCK

:

Ủy ban chứng khoán

21 UBCKNN

:

Ủy ban chứng khoán nhà nước

22 UPCoM

:

Thị trường giao dịch cổ phiếu công ty đại chúng chưa niêm yết

23 VSD

:

Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam


DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH
Bảng 2.1: Thống kê lựa chọn sản phẩm phái sinh đầu tiền của một số quốc gia
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.2: Đặc điểm sản phẩm HĐTL VN30-Index.. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.3: Các mã sản phẩm HĐTL VN30-Index và mức ký quỹ . Error! Bookmark
not defined.
Bảng 2.4: Quy mô giao dịch theo ngày của TTCKPS từ 10/8-21/9/2017 ........ Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.5: Chi tiết giao dịch theo ngày mã VN30F1709 từ 10/8-21/9/2017 ..... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 3.1: Lộ trình triển khai xây dựng các sản phấm chứng khốn phái sinh hàng hóa
................................................................................... Error! Bookmark not defined.

Hình 1.1: Quy mơ giao dịch phái sinh theo tài sản cơ sở từ năm 2005-2016 ... Error!
Bookmark not defined.
Hình 1.2: Quy mô giao dịch sản phẩm phái sinh trên thế giới từ năm 2005-2016
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
Hình 1.3: Quy mô giao dịch phân theo tài sản cơ sở từ năm 2014 – 2016 ....... Error!
Bookmark not defined.
Hình 1.4: Mơ hình tổ chức TTPSHH của Trung Quốc ........... Error! Bookmark not
defined.
Hình 1.5: Mơ hình tổ chức thị trường phái sinh hàng hóa Ấn Độ . Error! Bookmark
not defined.
Hình 2.1: Giá trị vốn hóa thị trường cổ phiếu từ 2009 – T6/2017 . Error! Bookmark
not defined.
Hình 2.2: Giá trị vốn hóa thị trường cổ phiếu so với GDP từ 2009-T6/2017 ... Error!
Bookmark not defined.


Hình 2.3: Mơ hình giao dịch và thanh tốn CKPS tại Việt Nam ... Error! Bookmark
not defined.
Hình 3.1: Lộ trình phát triển về loại sản phẩm CKPS tại Việt Nam................. Error!
Bookmark not defined.


LỜI MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
TTCK Việt Nam đã qua hơn 16 năm xây dựng và phát triển. Khoảng thời gian này
không dài so với lịch sử ngành chứng khoán nhưng cũng đủ cho thấy những bước phát
triển rõ rệt, khẳng định vị trí và vai trị của TTCK đối với thị trường tài chính nói riêng và
với nền kinh tế nước ta nói chung. Tuy nhiên, TTCK Việt Nam vẫn còn là một thị trường
non trẻ, các cơng cụ đầu tư thiếu đa dạng, chỉ có cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ đầu

tư. Vì vậy, nhu cầu phát triển những công cụ đầu tư mới như chứng khoán phái sinh trở
thành một nhu cầu thiết thực vì các lý do như:
“Thứ nhất, sự phát triển của các sản phẩm phái sinh là một điều tất yếu trong q
trình phát triển của thị trường tài chính. TTCKPS là một thị trường bậc cao với các sản
phẩm và hoạt động giao dịch, thanh tốn hướng đến tính hiện đại và chuyên nghiệp cao.
Việc xây dựng và phát triển TTCKPS cho thấy mức độ phát triển sâu, rộng hơn của thị
trường tài chính và phản ánh xu thế hội nhập quốc tế.
Thứ hai, các sản phẩm phái sinh giúp đa dạng hóa các kênh đầu tư hiện có, góp
phần thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước. Ngoài ra, TTCKPS cịn là nơi mà nhà đầu
tư có thể phòng vệ rủi ro hiệu quả.”
Thứ ba, sau 16 năm vận hành TTCK cơ sở, hiểu biết của nhà đầu tư đã được nâng
cao, làm phát sinh nhu cầu giao dịch các công cụ đầu tư mới với kỳ vọng lợi nhuận cao.
Thực tế, các dạng công cụ phái sinh trên hàng hóa và tài chính như HĐTL, HĐQC và
một số hình thức khác đã được sử dụng. Đến 10/8/2017, TTCKPS khai trương đã mở ra
một trang mới cho TTCK Việt Nam. Tuy sản phẩm triển khai giai đoạn đầu còn sơ khai
tuy nhiên thị trường kỳ vọng đây là một kênh đầu tư hiệu quả, an toàn và minh bạch cho
các nhà đầu tư với việc phát triển mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.
Thứ tư, việc xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán phái sinh nằm trong lộ
trình tái cấu trúc thị trường chứng khốn theo hướng hiện đại và chuyên nghiệp, phù hợp
với thông lệ quốc tế của thế giới.


Do vậy, trên cơ sở đẩy mạnh quá trình phát triển thị trường vốn và tăng cường hội
nhập thế giới trong lĩnh vực tài chính và đáp ứng nhu cầu có thực của một số đơng các
thành viên thị trường, vấn đề phát triển TTCKPS tại Việt Nam là thực sự cần thiết. Xuất
phát từ nhu cầu thực tế đó cũng như nhận thấy tầm quan trọng của sản phẩm chứng khoán
phái sinh, người viết chọn đề tài “Phát triển thị trƣờng chứng khoán phái sinh tại Sở
giao dịch chứng khoán Hà Nội” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của luận văn là nghiên cứu sự phát triển của TTCKPS tại Việt Nam (hiện

nay được tổ chức chính thức tại Sở GDCK Hà Nội), trên cơ sở thực hiện 3 nhiệm vụ
chính như sau:
Thứ nhất, hệ thống hóa được cơ sở lý luận về CKPS, TTCKPS và các chỉ tiêu đánh
giá sự phát triển của TTCKPS; sơ lược về sự phát triển TTCKPS trên thế giới;
Thứ hai, đánh giá được thực trạng của TTCKPS tại Việt Nam; nhìn nhận các kết
quả đạt được cũng như những hạn chế, các khó khăn vướng mắc còn tồn tại trong việc
phát triển TTCKPS tại Việt Nam;
Thứ ba, đề xuất được một số giải pháp nhằm phát triển TTCKPS, hướng tới mục
tiêu xây dựng TTCKPS hiện đại với đa dạng loại hình sản phẩm, hấp dẫn nhà đầu tư và
quy mô giao dịch lớn.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Phát triển thị trường chứng khoán phái sinh.
Phạm vi nghiên cứu:
- Nội dung: nghiên cứu các nội dung liên quan đến thị trường chứng khoán phái
sinh tại Việt Nam về trên giác độ là Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội - đơn vị quản lý tổ
chức và vận hành thị trường chứng khốn phái sinh.
- Thời gian:
+ Số liệu phân tích thực tế phát triển của TTCKPS trên thế giới: thời gian từ 2005 –
2016. Đây cũng là phần lớn thời gian trong quá trình phát triển của TTCK Việt Nam, do
vậy người viết muốn liên hệ đến sự phát triển của TTCKPS trên thế giới trong cùng giai
đoạn.


+ Số liệu, dữ liệu về TTCK cơ sở và TTCKPS tại Việt Nam: thời gian từ 2009 –
2017. Năm 2009 là thời điểm bắt đầu có sự manh nha của các sản phẩm phái sinh trên
tài chính, tuy nhiên chưa có cơ sở pháp lý rõ ràng. Đây cũng là thời điểm mà cơ quản
quản lý bắt đầu thực hiện việc nghiên cứu và triển khai TTCKPS tại Việt Nam.
- Khơng gian: thị trường chứng khốn Việt Nam
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu thống kê, phân tích và so sánh. Dựa vào các số liệu, dữ

liệu thu thập được, người viết tổng hợp, phân tích từ đó đánh giá các mức độ phát triển
của TTCKPS tại Việt Nam. Đồng thời, người viết cũng so sánh với TTCKPS tại một số
Sở giao dịch phái sinh trên thế giới, từ đó rút kinh nghiệm để tìm ra các giải pháp phát
triển TTCKPS theo các mục tiêu và định hướng đã đề ra.
Phương pháp thu thập dữ liệu: luận văn thu thập các dữ liệu liên quan đến tình hình
phát triển TTCKPS, văn bản pháp lý liên quan; các số liệu được sử dụng chủ yếu về quy
mô thị TTCK như khối lượng giao dịch, sản phẩm giao dịch, cơ cấu giao dịch. Theo đó,
các số liệu này chủ yếu được thu thập từ các báo cáo của UBCKNN, HNX, các website
uy tín khác về chứng khốn, các báo cáo và nghiên cứu nội bộ liên quan đến hoạt động
của TTCKPS.
5. Bố cục của luận văn tốt nghiệp
Nội dung chính của luận văn được kết cấu thành 3 chương như sau:
Chương 1: Các vấn đề cơ bản về phát triển thị trường chứng khoán phái sinh.
Chương 2: Thực trạng Thị trường chứng khoán phái sinh tại Sở giao dịch chứng
khoán Hà Nội
Chương 3: Giải pháp phát triển Thị trường chứng khoán phái sinh tại Sở giao
dịch chứng khoán Hà Nội.