Chu nguoi tu tu

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (115.96 KB, 4 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Chữ người tử tù

Nguyễn Tuân

A. Mục đích yêu cầu:

- Thống nhất với SGK và SGV.

B. Chuẩn bị:

- Giáo viên: SGV + SGK + Giáo án + bảng + phấn + tập Vang bóng một thời
- Học sinh: đọc tác phảm và trả lời những câu hỏi trong SGK

C. Lên lớp:
1. Ổn định:

2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới:

- Phương pháp: Tổ chức cho học sinh đọc, phát hiện và trả lời câu hỏi, thảo luận.

Hoạt động Kết quả cần đạt
- Em hãy nêu những hiểu biết của mình về

Nguyễn Tuân.

HS chỉ cần trả lời những ý chính về tên thật
của nhà văn, năm sinh - mất, quê quán, những

nét nổi bật trong sự nghiệp sáng tác.

- Em hãy cho biết xuất xứ của tác phẩm Chữ
người tử tù.

Dự kiến HS trả lời: Bài thơ Tràng giang trích
trong tập Vang bóng một thời

Lời giảng của GV:

Vang bóng một thời gồm 11 truyện ngắn. Là
một văn phẩm đạt tới sự “toàn diện, toàn mĩ”
(Vũ Ngọc Phan). Tác phẩm là kết tinh tài năng
của Nguyễn Tuân trước CM tháng Tám.

Nhân vật chính của tập truyện là những nhà
nho “Cuối mùa” tuy đã thua cuộc nhưng tỏ ra
bất bình với xã hội đương thời, khơng a dua
chạy theo danh lợi, vẫn cố giữ vẻ đẹp thiên
lương và sự trong sạch trong tâm hồn. Họ cố ý
lấy cái tơi tài hồ kiêu bạc để đối lập với cái xã
hội lúc bấy giờ bằng cách phô diễn những lối
sống đẹp, thanh cao. Trong số đó, nổi lên hình
tượng Huấn Cao.

I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:

- Nguyễn Tuân (1910 – 1987)

- Xuất thân trong gia đình nhà nho khi Hán
học đã tàn.

- Quê quán: làng Mọc, phường Nhân Chính,
quận Thanh Xuân, Hà Nội.

- 1948 – 1958: tổng thư kí Hội nhà văn Việt
Nam.

- Là một nghệ sĩ lớn, suốt đời đi tìm cái đẹp.
- Là người có đóng góp quan trọng cho văn
học VN hiện đại.

- 1996: nhận giải thưởng Hồ Chí Minh về
văn học nghệ thuật.

2. Tác phẩm:

- Trích trong tập Vang bóng một thời (1940).
- Đại ý: truyện viết về nhân vật Huấn Cao,
với tài năng, dũng khí, thiên lương cao cả,
kết tinh thành vẻ đẹp trong con người ông.
Đồng thời, làm rõ, cái đẹp và cái thiện đã
cảm hoá được cái xấu, cái ác. Khẳng định tài
và tâm, cái đẹp và cái thiện không thể tách
rời

II. Đọc hiểu văn bản:
1. Nhân vật Huấn Cao:

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

- Trong truyện, có những nhân vật nào nổi
bật, gây chú ý cho các em.

Dự kiến HS trả lời: Huấn Cao và viên quản
ngục

- Ngay từ đầu truyện, Huấn Cao đã xuất hiện
qua lời kể của ai?

- Yêu cầu học sinh tìm những chi tiết trong
lời nói của viên quản ngục có tác dụng giới
thiệu về Huấn Cao.

- Cách miêu tả như thế là trực tiếp hay gián
tiếp. Với cái miêu tả như vậy, em có suy nghĩ
gì về nhân vật Huấn Cao?

- Khi Huấn Cao xuất hiện, hình ảnh gì khiến
em chú ý? Tác giả đã miêu tả với những chi
tiết như thế nào? Qua đó, em có liên tưởng
đến điều gì?

- Trước áp lực của chế độ nhà tù, trước lời đe
doạ của tên áp giải, mang trên vai chiếc gông
nặng trịch, Huấn Cao có thái độ như thế
nào?

- Huấn Cao được quản ngục đối xử như thế

nào? Và trước cách đối đãi đó, Huấn Cao có
những suy nghĩ và hành động ra sao?

- Khi quản ngục tỏ ý muốn “cố gắng chu tất”
cho những nhu cầu của mình, HC đã dõng
dạc tuyên bố điều gì?

- Thế nhưng, phải chăng HC là một người vô
cảm? Trước sự tươm tất của quản ngục, ơng
đã có những suy nghĩ gì? Điều đó chứng tỏ
ơng là một người như thế nào?

- Khi biết viên quản ngục mong muốn được
xin chữ, Huấn Cao đã tỏ ý mình như thế
nào? Em có suy nghĩ gì về hành động đó?
- HC có đồng ý cho chữ khơng? Động cơ cho
chữ có phải vì tiền tài, vì sự đối đãi đặc biệt,
hay vì một lí do nào khác?

- Qua tất cả những chi tiết đó, ta thấy Huấn
Cao, bên cạnh tài năng, khí phách cịn có
một phẩm chất nào?

- “Cái người mà vùng tỉnh Sơn khen có tài
viết chữ rất nhanh và rất đẹp”

- “Nhiều người nhắc nhỏm đến cái danh đó
ln”

- “Có tài viết chữ tốt, lại cịn có tài bẻ khố

vượt ngục nữa”

- “Giả thử tơi là đao phủ, chém những người
như vậy, tôi nghĩ mà thấy tiêng tiếc”.

 Cách giới thiệu gián tiếp, miêu tả Huấn
Cao thơng qua lời của viên quản ngục.

 Hình ảnh Huấn Cao hiện lên đậm nét nhờ
được soi qua cách nhìn của quản ngục và thơ
lại. Đó là một người: văn võ toàn tài.

b) Xuất hiện trước đề lao:
- Hình ảnh chiếc gơng:
+ Gỗ lim nặng gần 7, 8 tạ

+ mồ hơi phủ một lớp quang dầu bóng lống
+ Cách so sánh:… như người đánh lá chuối
khô,… xỉn lại những chất ghét đen sánh.
+ đầy rệp

 đặc tả, tạo cảm giác về chế độ nhà tù 
gợi liên tưởng đến những hình phạt ghê rợn
đang chực chờ.

- Hánh động của HC: “dỗ gông”

+ lạnh lùng: không màng đến lời đe doạ của
tên áp giải

+ đánh thuỳnh một cái: trút bỏ giận dữ, thể
hiện khí phách

 Hiên ngang, khơng run sợ trước chế độ
nhà tù.

c) Những ngày sống trong đề lao:

- “thản nhiên nhận rượu thịt”  hứng bình
sinh  khơng bộc lộ thái độ gì, xem đó là
một việc bình thường.  vật chất khơng thể
mua chuộc ơng.

- Ta chỉ muốn có một điều. Là ngươi đừng
đặt chân vào đây.  khẳng khái, khinh bạc,
đầy dũng khí.

- Hay là hắn muốn dị đến những điều bí mật
của ta ?  biết cân nhắc, suy nghĩ đến việc
phải trái, tốt xấu.

- Ta cảm cái tấm lịng biệt nhỡn liên tài. 
hiểu sở nguyện chính đáng và trong sạch
- Động cơ cho chữ : Ta nhất sinh khơng vì
vàng ngọc...  u mến cái thiện, trân trọng
tấm lòng của quản ngục.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

- Bên cạnh Huấn Cao, còn một nhân vật nào

khác khiến chúng ta chú ý?

- Đặc điểm hoàn cảnh làm việc của quản
ngục như thế nào?

- Nhưng hơn tất cả mọi thứ, quản ngục có
một tình u rất dặc biệt, đó là tình u đối
với điều gì? Tình cảm đó thể hiện qua những
chi tiết nào?

- Những chi tiết đó cho thấy điều gì đặc biệt
trong tâm hồn quản ngục?

- Tình yêu đối với CĐ đã khiến quản ngục có
những hành động nào khác biệt so với tính
cách và “phong tục” của nhà tù?

- Một câu văn của Nguyễn Tn có thể thâu
tóm hình ảnh nhân vật quản ngục, đó là câu
nào? Em có cảm nhận gì về câu văn đó?

- Cảnh cho chữ được diễn ra trong một hoàn
cảnh như thế nào?

- Nghệ thuật chính trong đoạn này là nghệ
thuật gì? Tìm những chi tiết thể hiện rõ nét
bút pháp nghệ thuật đó?

- Tại sao Nguyễn Tuân lại viết cảnh cho chữ
là “ một cảnh tượng xưa nay chưa từng có”?

Lần đầu tiên, trong chốn lao tù lại có những
sự việc đặc biệt xảy ra, đó là những sự việc
nào? Ý nghĩa của những sự việc đó?

- Theo lời răn dạy của HC với quản ngục, em
hiểu ý nghĩa của câu nói đó là gì? Cái đẹp
phải gắn liền với điều gì?

- Chi tiết kết thúc truyện là một chi tiết đóng
mà mở, em nghĩ gì về chi tiết đó? Em nghĩ gì
nếu như em viết tiếp câu chuyện này?

2. Nhân vật viên quản ngục:

- Nghề nghiệp: quản ngục, giữ tù

- Hoàn cảnh làm việc: ở nơi “người ta sống
bằng tàn nhẫn, bằng lừa lọc”.

- Tâm hồn: Yêu cái đẹp

+ Đánh giá đúng tài năng HC  biết phát
hiện CĐ

+ Mong muốn: “treo một câu đối…, chữ HC
đẹp lắm, quí lắm… là một vật báu”  trọng
CĐ, hiểu giá trị CĐ.

+ “Có một ơng HC… ân hận”  trăn trở vì
sự tồn vong của CĐ

+ biệt đãi HC + “xin lĩnh ý” + “xin bái lĩnh”
 nghiêng mình tơn kính trước CĐ

 Tâm hồn nghệ sĩ, say mê cái đẹp, cái tài
- Chăm lo cho tử tù  làm đảo lộn trật tự
nhà tù

- Suy nghĩ: “chọn nhầm nghề”  nhận thức
về hồn cảnh mà mình đang sống.

Bất chấp pháp luật, biến tử tù thành thành
tượng, biến công việc quản ngục thành
“chiếc áo khốc” phủ ngồi tâm hồn đẹp.
 Một âm thanh trong trẻo…

3. Cảnh cho chữ:

- Không gian: buồng tối, phân chuột, phân
gián

- Thời gian: tiếng mõ vọng canh, ban đêm
- Các nhân vật:

+ Huấn Cao: cổ đeo gông, chân vướng xiềng
 mất tự do

+ Quản ngục, thơ lại: đại diện cho chế độ nhà
tù

- Sự tương phản:

+ Ánh sáng bó đuốc > < buồng giam tối tăm
+ Mùi thơm chậu mực > < sự ẩm thấp, hôi
thối phân chuột,…

+ Tấm lụa bạch trắng tinh > < Tường đầy
mạng nhện

+ Sự ung dung của người tù > < Sự “khúm
núm”, “run run” của quản ngục và thơ lại
- Một cảnh tượng xưa nay chưa từng có:
+Việc cho chữ là việc thanh cao diễn ra trong
chốn lao tù tăm tối  Cái đẹp nảy sinh từ
nơi xấu xa, dơ bẩn. Thiên lương toả sáng
trong bóng tối.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

- Nêu những đặc sắc về nghệ thuật của
truyện ngắn này?

+ HC đỡ quản ngục đứng dậy, ngay ngắn,
trang nghiêm  một sự chỉnh trang để đón
nhận lời răn dạy.

+ HC dạy QN: “ giữ thiên lương”  Người
tử tù là kẻ ban phát cái đẹp, cái thiện.

 Sự chiến thắng của của cái đẹp, cái thiện.

- Ý nghĩa lời răn dạy của HC: cái đẹp phải
gắn liền với cái thiện, với thiên lương.

- Hình ảnh cuối truyện: chi tiết đóng mà mở,
khép lại câu chuyện, mở ra một viễn cảnh
tương lai.  đọng lại dư ba trong lòng người
đọc.

4. Nghệ thuật:

- Xây dựng nhân vật sắc nét
- Chọn tình huống độc đáo

+ Mối quan hệ đặc biệt, éo le giữa HC và QN
+ Tình huống làm nổi bật tính cách nhân vật
và chủ đề truyện.

- Ngơn ngữ tạo khơng khí cổ xưa.

+ Từ ngữ cổ: phiến trát, thơ lại, đề lao, ngục
tốt, hoè hoa…