Đề cương ôn tập HK2 môn GDCD 10

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.12 MB, 8 trang )

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KỲ II MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN 10

NỘI DUNG TRỌNG TÂM

Bài 10: QUAN NIỆM VỀ ĐẠO ĐỨC
1. Quan niệm về đạo đức.

a. Đạo đức là gì?

Đạo đức là hệ thống các quy tắc chuẩn mực xã hội mà nhờ đó con người tự điều chỉnh hành vi
của minh cho phù hợp với lợi ích của cộng đồng, của xã hội.

b. Phân biệt đạo đức với pháp luật và phong tục tập quán trong sự điều chỉnh hành vi
của con người.

Đạo đức: Thực hiện các chuẩn mực đạo đức mà xã hội đề ra tự giác, nếu không thực hiện sẽ
bị dư luận xã hội lên án hoặc lương tâm cắn rứt.

Pháp luật.Thực hiện các quy tắc xử sự do Nhà nước quy định mang tính bắt buộc (cưỡng chế).
Không thực hiện sẽ bị xử lý bằng sức mạnh của Nhà nước.

Phong tục tập quán: Con người tuân theo những thói quen, tục lệ, trật tự nề nếp đã ổn định từ
lâu đời, là thuần phong mỹ tục cấn kế thừa và phát huy, những hủ tục cần loại bỏ.

2. Vai trò của đạo đức trong sự phát triển của cá nhân , gia đình và xã hội
a. Đối với cá nhân .

Hồn thiện nhân cách con người.

Giúp con ngưịi có năng lực sống thiện , sống có ích .

"Có đức mà khơng có tài thì làm việc gì cũng khó "- ( Bác Hồ )

b. Đối với gia đình.

Tạo ra sự ổn định và phát triển vững chắc.
Nền tảng của hạnh phúc gia đình.

c. Đối với xã hội.

Trật tự xã hội được củng cố.
XH phát triển cao .

Bài 11: MỘT SỐ PHẠM TRÙ CƠ BẢN CỦA ĐẠO ĐỨC HỌC
1. Nghĩa vụ:

a. Nghĩa vụ là gì?

Nghĩa vụ là trách nhiệm của cá nhân đối với yêu cầu, lợi ích chung của cộng đồng, của xã hội.
Trong trường hợp cần thiết cá nhân phải biết đặt lợi ích của tập thể lên trên quyền lợi cá nhân
b. Nghĩa vụ của người thanh niên hiện nay

Chăm lo rèn luyện đạo đức, có ý thức quan tâm đến những người xung quanh, đấu tranh
chống lại cái ác, góp phần xây dựng xã hội mới tốt đẹp.

Khơng ngừng học tập nâng cao trình độ văn hóa, tiếp thu khoa học và cơng nghệ hiện đại,
nâng cao nhận thức về chính trị, xã hội…

Tích cực lao động, cần cù, sáng tạo

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

2. Lương tâm
a. Lương tâm là gì?

Lương tâm là năng lực tự đánh giá và điều chỉnh hành vi đạo đức của bản thân trong mối quan
hệ với người khác và xã hội

Lương tâm tồn tại ở hai dạng đó là: lương tâm thanh thản và lương tâm cắn rứt, lương tâm dù
ở trạng thái nào cũng có ý nghĩa đối với cá nhân

b. Làm thế nào để trở thành người có lương tâm?
Thường xuyên rèn luyện đạo đức theo quan niệm tiến bộ…
Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của bản thân một cách tự nguyện…

Bồi dưỡng những tình cảm trong sáng đẹp đẽ giữa người với người…
3. Nhân phẩm và danh dự

a. Nhân phẩm là gì ?

Nhân phẩm là tồn bộ những phẩm chất mà mỗi con người có được. Nói cách khác, nhân
phẩm là giá trị làm người của mỗi con người.

b. Danh dự

Danh dự là sự coi trọng, đánh giá cao của dư luận xã hội với một người dựa trên các giá trị tinh
thần, đạo đức của người đó.

4. Hạnh phúc
a. Hạnh phúc là gì?

Hạnh phúc là cảm xúc vui sướng, hài lòng của con người trong cuộc sống khi được đáp
ứng,thỏa mãn các nhu cầu chân chính, lành mạnh về vật chất và tinh thần.

b. hạnh phúc cá nhân và hạnh phúc xã hội

Hạnh phúc từng cá nhân là cơ sở của hạnh phúc xã hội
Xã hội hạnh phúc thì cá nhân có điều kiện phấn đấu.

Khi cá nhân phấn đấu cho hạnh phúc của mình thì phải có nghĩa vụ đối với người khác và xã
hội Trong xã hội chúng ta hiện nay, hạnh phúc xã hội là cuộc sống hạnh phúc của tất cả mọi
người.

Hạnh phúc cá nhân và hạnh phúc xã hội ln gắn bó với nhau

Hạnh phúc xã hội khơng thể có được nếu mỗi người chỉ biết thu vén cho hạnh phúc của riêng
mình.

Bài 12: CƠNG DÂN VỚI TÌNH U, HƠN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH
1. Tình u

a. Tình u là gì?

Tình u là sự rung cảm và quyến luyến sâu sắc giữa hai người khác giới, phù hợp nhau về
nhiều mặt, có nhu cầu gắn bó và tự nguyện hiến dâng cho nhau cuộc sống của mình.

Tính xã hội của tình yêu: oTình yêu phụ thuộc vào quan niệm xã hội oKết quả tình yêu dẫn tới
những vấn đề xã hội phải quan tâm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Tình yêu chân chính là tình u trong sáng, lành mạnh, phù hợp với quan điểm đạo đức, tiến
bộ xã hội.

Biểu hiện: oChân chất, quyến luyến, cuốn hút, gắn bó.
Sự quan tâm sâu sắc đến nhau, không vụ lợi

Sự chân thành, tin cậy và tôn trọng từ hai phía
Lịng vị tha thơng cảm.

c. Một số điều cần tránh trong tình yêu nam nữ thanh niên.
Yêu đương quá sớm, nhầm lẫn tình bạn với tình yêu

Yêu một lúc nhiều người, hoặc vụ lợi trong tình yêu.
Có quan hệ tình dịc trước hơn nhân.

2. Hơn nhân
a. Hơn nhân là gì?

Hơn nhân là quan hệ giữa vợ và chồng sau khi đã kết hôn.
b. Chế độ hôn nhân ở nước ta hiện nay

Thứ nhất: Hôn nhân tự nguyện và tiến bộ

Hôn nhân tự nguyện và tiến bộ là hơn nhân dựa trên tình u chân chính.

Tự nguyện trong hơn nhân thể hiện qua việc cá nhân được tự do kết hôn theo luật định.
Hôn nhân tiến bộ là hôn nhân bảo đảm về mặt pháp lí.

Hơn nhân tự nguyện và tiến bộ còn thể hiện ở việc đảm bảo quyền tự do li hôn.
Thứ hai: Hôn nhân một vợ, một chồng, vợ chồng bình đẳng

Hơn nhân dựa trên tình u chân chính là hơn nhân một vợ một chồng, tình u là khơng thể
chia sẻ được.

Bình đẳng trong quan hệ vợ chồng là nguyên tắc cơ bản trong gia đình mới. Sự bình đẳng
khơng phải là sự cào bằng, chia đơi…

3. Gia đình, chức năng của gia đình, các mối quan hệ gia đình và trách nhiệm của các
thành viên.

a. Gia đình là gì?

Gia đình là một cộng đồng chung sống và gắn bó với nhau bởi hai mối quan hệ cơ bản là quan
hệ hôn nhân và quan hệ huyết thống.

b. Chức năng của gia đình:
Chức năng duy trì nịi giống
Chức năng kinh tế

Chức năng tổ chức đời sống gia đình
Chức năng ni dưỡng, giáo dục con cái

Bài 13: CÔNG DÂN VỚI CỘNG ĐỒNG

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Cộng đồng là tồn thể những người cùng sống, có những điểm giống nhau gắn bó thành một
khối trong sinh hoạt xã hội.

b. Vai trò của cộng đồng đối với cuộc sống của con người.
Chăm lo cuộc sống của cá nhân

Đảm bảo cho mọi người có điều kiện phát triển

Giải quyết hợp lý mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng, giữa quyền lợi và nghĩa vụ.
Cá nhân phát triển trong cộng đồng và tạo nên sức mạnh cho cộng đồng.

2. Trách nhiệm của công dân đối với cộng động

a. Nhân nghĩa

Nhân nghĩa là lòng thương người và sự đối xử với người theo điều phải, là tình cảm, thái độ,
việc làm đúng đắn, phù hợp với đạo lí của dân tộc Việt Nam.

Biểu hiện nhân nghĩa: oNhân ái thương yêu giúp đỡ nhau
Nhường nhịn đùm bọc nhau, oVị tha bao dung độ lượng
Ý nghĩa nhân nghĩa:

Giúp cho cuộc sống con người trở nên tốt đẹp

Con người thêm yêu cuộc sống, có thêm sức mạnh vượt qua khó khăn.
Là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta.

Rèn luyện lòng nhân nghĩa:

Kính trọng, biết ơn hiếu thảo với ơng bà cha mẹ
Quan tâm giúp đỡ mọi người

Cảm thông, bao dung, độ lượng vị tha

Tích cực tham gia phong trào đền ơn đáp nghĩa.
b. Hòa nhập

Sống hòa nhập là sống gần gũi, chan hịa, khơng xa lánh mọi người, khơng gây mâu thuẫn, bất
hịa với người khác, có ý thức tham gia các hoạt động chung của cộng đồng.

Rèn luyện sống hịa nhập:

Tơn trọng, đồn kết, quan tâm, gần gũi, vui vẻ, cởi mở, chan hịa với thầy cơ giáo và mọi người

xung quanh.

Khơng lánh xa, bè phái, gây mâu thuẫn, mất đồn kết với người khác
c. Hợp tác

Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong một cơng việc, một lĩnh vực
nào đó vì mục đích chung.

Ngun tắc: Dựa trên cơ sở tự nguyện, bình đẳng các bên cùng có lợi và khơng làm phương
hại đến lợi ích của những người khác.

Hình thức: Song phương, đa phương, tồn diện từng lĩnh vực.

Bài 14: CÔNG DÂN VỚI SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC
1. Lòng yêu nước

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Lịng u nước là tình u q hương, đất nước và tinh thần sẵn sàng đem hết khả năng của
mình phục vụ lợi ích của tổ quốc.

Lịng u nước bắt nguồn từ những tình cảm bình dị nhất, gần gũi nhất. Từ tình cảm gắn bó
với hàng xóm, quê hương và được nâng lên thành lòng yêu nước.

b. Truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam

Yêu nước là một truyền thống đạo đức cao quý và thiêng liêng nhất của dân tộc Việt Nam, là
cội nguồn của hàng loạt các giá trị truyền thống khác.

Biểu hiện: oTình cảm gắn bó với q hương, đất nước
Tình u thương đối với đồng bào, nòi giống, dân tộc

Lòng tự hào dân tộc chính đáng oĐồn kết, kiên cường bất khuất chống giặc ngoại xâm
Cần cù và sáng tạo trong lao động.

2. Trách nhiệm xây dựng tổ quốc

Chăm chỉ, sáng tạo trong học tập, lao động

Tích cực rèn luyện đạo đức, tác phong, sống trong sáng, lành mạnh, tránh các tệ nạn xã hội.
Quan tâm đến đời sống chính trị, xã hội của địa phương của đất nước.

Tích cực tham gia bằng việc góp phần xây dựng quê hương bằng những việc làm thiết thực ,
phù hợp với khả năng.

Biết phê phán, đấu tranh với những hành vi đi ngược lại lợi ích quốc gia, dân tộc.
3. Trách nhiệm bảo vệ tổ quốc

Trung thành với tổ quốc, với chế độ xã hội chủ nghĩa.

Tích cực học tập, rèn luyện thân thể , giữ gìn vệ sinh, bảo vệ sức khỏe.

Tham gia đăng kí nghĩa vụ quân sự khi đến tuổi, sẵn sàng lên đường làm nghĩa vụ bảo vệ tổ
quốc.

Tích cực tham gia các hoạt động an ninh quốc phòng ở địa phương, các hoạt động đền ơn đáp
nghĩa.

Vận động bạn bè, người thân thực hiện tốt nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc

Bài 15: CÔNG DÂN VỚI MỘT SỐ VẤN ĐỀ CẤP THIẾT CỦA NHÂN LOẠI
1. Ơ nhiễm mơi trường và trách nhiệm của cơng dân trong việc bao vệ mơi trường.

a. Ơ nhiễm mơi trường

Ơ nhiễm mơi trường là sự biến đổi các thành phần môi trường không phù hợp với tiêu chuẩn
môi tường, gây ảnh hưởng xấu đến con người và sinh vật.

Thực trạng môi trường hiện nay:

Tài ngun đất, nước, khơng khí bị ơ nhiễm nặng nề.

Tài nguyên rừng, biển, khoáng sản bị khai thác ngày càng cạn kiệt

Thời tiết, khí hậu thay đổi thất thường, hạn hán, lũ lụt, mưa axit, tầng ôzôn vị chọc thủng, trái
đất có xu hướng nóng lên.

=> Mất cân bằng sinh thái và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của con người.
b. Trách nhiệm của công dân trong bảo vệ môi trường

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Giữ gìn trật tự vệ sinh lớp học, nơi ở, cơng cộng
Bảo vệ và sử dụng tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên:
Bảo vệ nguồn nước, các giống loại động thực vật…

Tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường trồng cây dọn vệ sinh

Phê phán các hành vi làm ảnh hưởng không tốt đến môi trường, tố cáo những hành vi vi phạm
pháp luật về bảo vệ môi trường.

2. Sự bùng nổ dân số và trách nhiệm của công dân trong việc hạn chế bùng nổ dân số.
a. Bùng nổ dân số

Bùng nổ dân số là sự gia tăng dân số quá nhanh trong một thời gian ngắn gây ảnh hưởng tiêu

cực đến mọi mặt của đời sống xã hội.

Hậu quả bùng nổ dân số:

Mất cân bằng tự nhiên và xã hội

Cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường oKinh tế nghèo nàn
Tỉ lệ thất nghiệp ngày càng cao oTệ nạn xã hội gia tăng.

b. Trách nhiệm của công dân trong việc hạn chế sự bùng nổ về dân số.

Nghiêm chỉnh thực hiện tuyên truyền và vận động mọi người thực hiện luật hôn nhân và gia
đình năm 2000 và chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình của nhà nước.

Khơng kết hôn sớm, không sinh con ở tuổi vị thành niên, mỗi gia đình chỉ nên có từ 1 đến 2 con
Tích cực tuyên truyền, vận động mọi người cùng thực hiện

3. Những dịch bệnh hiểm nghèo và trách nhiệm của công dân trong việc đẩy lùi các dịch
bệnh hiểm nghèo.

a. Những dịch bệnh hiểm nghèo
Các loại dịch bệnh:

Lao, tim, phổi, dịch tả, sốt rét, dịch, cúm gia cầm…đặc biệt là HIV/AIDS.
Nguyên nhân:

Do môi trường sống ô nhiễm oNgười dân và nhà nước ít quan tâm và đề phịng dịch bệnh
Trình độ khoa học y tế chưa phát triển oKhả năng ngăn ngừa dịch bệnh kém.

b. Trách nhiệm công dân

Rèn luyện sức khỏe
Tránh xa các tệ nạn xã hội
Tuyên truyền các biện pháp
Phòng tránh dịch bệnh.

Bài 16: TỰ HOÀN THIỆN BẢN THÂN
1. Thế nào là tự nhận thức về bản thân

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Không ai giống nhau hồn tồn, mỗi người đều có bản sắc riêng với những tiềm năng, sở thích
thói quen, đểm mạnh điểm yếu riêng. Hơn nữa khơng ai hồn thiện, hồn mĩ và cũng khơng ai
chỉ tồn nhược điểm. Để ngày càng tiến bộ cần:

Tự tin vào bản thân, quý trọng bản thân, đừng mặc cảm, tự ti với bản thân oCần phát huy điểm
mạnh, khắc phục hạn chế điểm yếu.

2. Tự hoàn thiện bản thân

Tự hoàn thiện bản thân là vượt lên khó khăn, trở ngại, không ngừng lao động, học tập, tư
dưỡng rèn luyện.

Phát huy ưu điểm, khắc phục sửa chữa khuyết điểm, học hỏi những điều hay điểm tốt của
người khác để bản thân ngày càng một tốt hơn, tiến bộ hơn.

Vì sao tự hồn thiện bản thân?

Mỗi người đều có điểm mạnh và điểm hạn chế riêng

Xã hội ngày càng phát triển, do đó, việc bản thân tự hồn thiện mình là tất yếu để đáp ứng địi
hỏi của xã hội.

Tự hồn thiện mình là phẩm chất quan trọng của thanh thiếu niên giúp cho cá nhân, gia đình
và cộng đồng ngày càng tiến bộ.

3. Tự hoàn thiện bản thân như thế nào?
a. Yêu cầu chung

Mỗi người đều có quyền phấn đấu tu dưỡng, rèn luyện để tự hồn thiện mình theo các giá trị
đạo đức.

Có quyền được nhận sự hỗ trợ, giúp đỡ của gia đình, nhà trường, bạn vè, xã hội để thực hiện
mục tiêu tự hoàn thiện bản thân.

b. Học sinh cần làm gì?
Tự nhận thức đúng bản thân
Có kế hoạch phấn đấu, rèn luyện

Xác định rõ những biện pháp cần thực hiện

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thông
minh, nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều
năm kinh nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường
Đại học và các trường chuyên danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh

tiếng xây dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý,
Hóa Học và Sinh Học.

- Luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán: Ôn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên

Toán các trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ
An và các trường Chuyên khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh
Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các

em HS THCS lớp 6, 7, 8, 9 yêu thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học
tập ở trường và đạt điểm tốt ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ

Hợp dành cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê
Bá Khánh Trình, TS. Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc

Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đôi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia.

III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp

12 tất cả các môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm
mễn phí, kho tư liệu tham khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập,

sửa đề thi miễn phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ

Văn, Tin Học và Tiếng Anh.