Bài giảng Tâm lý thực nghiệm

TÂM LÝ THỰC NGHIỆM
(30 tiết)


NỘI DUNG
Chương 1. Khái quát chung về nghiên cứu
tâm
lý và thực nghiệm tâm lý
Chương 2. Tìm hiểu về một số thực nghiệm
trong tâm lý học
Chương 3. Tổ chức thực hành một thực
nghiệm
tâm lý


Chương 1.
TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU TÂM LÝ
VÀ THỰC NGHIỆM TÂM LÝ


I. TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU TÂM LÝ
1.Đề

tài nghiên cứu tâm lý
2.Các hình thức nghiên cứu trong tâm lý học
3.Nguyên tắc đạo đức trong nghiên cứu tâm
lý


2. Đề tài nghiên cứu tâm lý

Ví dụ:
“Trầm cảm ở phụ nữ sau sinh”
“Rối loạn lo âu ở người bệnh ung thư”
“Khó khăn tâm lý trong học tập
của sinh viên Trường Đại học A”


a.

Khái niệm



Đề tài nghiên cứu tâm lý là một hình
thức tổ chức NCKH được tiến hành bởi
các nhà tâm lý học, các chuyên gia tâm
lý, … nhằm phát hiện ra bản chất; các
quy luật vận động, phát triển, … của
một vấn đề, hiện tượng tâm lý nào đó.


-

Mỗi đề tài nghiên cứu tâm lý bao giờ
cũng liên quan trực tiếp đến một vấn đề
nghiên cứu cụ thể;

-

Vấn đề nghiên cứu là một câu hỏi mà

chưa có câu trả lời nhưng cần phải có
câu trả lời;

-

Vấn đề nghiên cứu phát sinh từ thực tiễn
hoạt động chuyên môn, nghề nghiệp, …


b. Cách thức phát hiện/xác định vấn đề nghiên
cứu?
-

Theo dõi những kết quả nghiên cứu
trong lĩnh vực tâm lý học ở trong và
ngoài nước, đặc biệt là lĩnh vực mà nhà
nghiên cứu quan tâm.


-

Quan sát những vấn đề nảy sinh trong
thực tiễn hoạt động chuyên môn, trong
cuộc sống,

-

Tham khảo ý kiến các nhà tâm lý học.

-

…


Bài thực hành 1

Xác định vấn đề nghiên cứu:
Hãy chỉ ra ít nhất 03 vấn đề
nghiên cứu mà bạn quan tâm.


Một vấn đề nghiên cứu có thể phát triển
thành đề tài nghiên cứu khi nó:
-

Có tính mới, tính thời sự;
Có tính cấp thiết;
Đáp ứng các điều kiện chủ quan và
khách quan khác.


+ Điều kiện chủ quan
- Người nghiên cứu phải nắm vững lý
thuyết khoa học của vấn đề nghiên cứu;
- Người nghiên cứu phải nắm vững các
phương pháp nghiên cứu phù hợp với vấn
đề nghiên cứu;
- Người nghiên cứu phải hứng thú với vấn
đề nghiên cứu.

+ Điều kiện khách quan
- Có đủ thời gian đề nghiên cứu,
- Cơ sở vật chất phục vụ quá trình nghiên
cứu,
- Kinh phí nghiên cứu,
- Tài liệu tham khảo,
- Người cộng tác và người hướng dẫn
nghiên cứu,
…..


c. Đặt tên đề tài nghiên cứu?
-

-

Sử dụng từ ngữ khoa học, chính xác
Đây đủ thơng tin: tùy từng đề tài mà trong
tên đề tài nghiên cứu cần thể hiện những
thông tin cơ bản như: Đối tượng nghiên cứu,
khách thể nghiên cứu, địa bàn nghiên cứu, …
Ngắn gọn, diễn đạt dưới dạng câu trần thuật,
…

Các cách đặt tên đề tài:


Bài thực hành 2
Từ 3 vấn đề nghiên cứu mà bạn đã lựa

chọn ở trên, hãy đặt tên thành các đề tài
nghiên cứu (nếu có thể).


Một số đề tài nghiên cứu khoa học cấp
Trường của SV Nhân văn năm 2014:
Rối

loạn lo âu & một số đặc điểm tâm lý của bệnh nhân ung thư;
Chủ nhiệm đề tài: Nguyễn Huỳnh Luân (K03) & nhóm nghiên cứu:
Võ Thị Ngọc Hân, Đoàn Thị Xuân Anh (K04), Võ Nhật Huy (K05) &
Lê Đào Anh Khương (K04); Xếp loại Xuất Sắc; Đề nghị dự thi cấp
Thành Phố
Tìm

hiểu một số vấn đề về giáo dục giới tính cho hs tại trường
THPT Hiệp Bình, Quận Thủ Đức, Tp.HCM; Chủ nhiệm đề tài:
Nguyễn Thanh Thảo Nguyên (K03); & nhóm nghiên cứu: Trương
Thị Kim Oanh, Phạm Thanh Thanh Xuân; Xếp loại Tốt
Đánh

giá tác động của liệu pháp nghệ thuật trên người bị stress;
Chủ nhiệm đề tài: SV. Phan Tường Yên- Lớp Tâm lý học K03; Xếp
loại Xuất Sắc, Đề nghị dự thi cấp Đại học Quốc gia


3. Một số hình thức nghiên cứu của tâm
lý học
Câu hỏi:
Anh/chị đã nghe nói đến các hình thức nghiên

cứu nào của tâm lý học?


+ Phân theo loại hình nghiên cứu:
- Nghiên cứu định tính: nghiên cứu chủ yếu
dựa trên các kỹ thuật như quan sát, phỏng
vấn, nghiên cứu tài liệu, nghiên cứu
trường hợp điển hình với quy mơ nhỏ, ..
- Nghiên cứu định lượng: nghiên cứu dựa
trên các kỹ thuật điều tra bằng bảng hỏi,
test, sử dụng nhiều đến thống kê toán
học.


+ Phân theo chức năng nghiên cứu:

- Nghiên cứu mô tả
- Nghiên cứu giải thích
- Nghiên cứu biện pháp


+ Phân theo sản phẩm nghiên cứu:
- Nghiên cứu lý thuyết

- Nghiên cứu ứng dụng


+ Phân theo phương pháp nghiên cứu:
-

Nghiên cứu phi thực nghiệm
Nghiên cứu thực nghiệm


3. Logic thực hiện một đề tài nghiên cứu
tâm lý
Câu hỏi:
Khi tiến hành một nghiên cứu tâm lý, nhà
nghiên cứu cần phải tuân thủ theo lôgic/các
bước nào?












Chọn và đặt tên đề tài nghiên cứu
Xây dựng đề cương nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lí luận của vấn đề nghiên
cứu
Soạn thảo, sưu tầm các công cụ nghiên cứu
Thu thập thơng tin
Xử lí thơng tin
Viết báo cáo kết quả nghiên cứu

Công bố kết quả nghiên cứu


4. Nguyên tắc đạo đức trong nghiên cứu
tâm lý
Câu hỏi:
Khi tiến hành một nghiên cứu tâm lý, nhà
nghiên cứu cần phải tuân thủ những nguyên
tắc đạo đức nào?


Hiệp hội tâm lý học trên thế giới (Mỹ, Canada,
Pháp, Nga...) đưa ra các nguyên tắc đạo đức nghề
tâm lý học, trong đó có thể kể đến 6 nguyên tắc
đạo đức cơ bản như sau (C.James Goodwin 2002):
- Thông thạo nghề nghiệp: nhà tâm lý học phải có
trình độ chun môn cao, kỹ năng nghề nghiệp tốt
về lĩnh vực nghiên cứu và phải không ngừng nâng
cao năng lực nghề nghiệp của bản thân.
- Trung thực: nhà tâm lý học phải trung thực, thanh
khiết trong nghiên cứu khoa học, giảng dạy và
thực hành Tâm lý học, chính trực và tơn trọng con
người.