Những điều chỉnh chiến lược và chính sách ngoại giao của Trung Quốc đối với Nga từ 1949 đến nay

N H O N G D I E U C H I N H C H I I N Lime VA CHJNH SACH
NGOAI GIAO CUA TRUNG QUOC OOl Vdfl NGA TUT 1949 DEN NAY

L£VANM?'

L

ien bang Nga 1ft qu6c gia lang giing
ldn nhfi't cua Trung Quoc. Nfim
1991, trudc khi Lidn Xo tan ra, thi Lien
bang Cdng hda Xfi hdi Chu nghia
(CHXHCN) Xd Viit (Lien Xo) vft Cfng hoft
Nhfin dan (CHND) Trung Hoa 1ft hai quic
gia xa hdi ehu nghia (XHCN) ldn nhfi't trfin
thi gidi. Ki tfl khi nUdc C H l ^ Trung Hoa
(nUdc Trung Quoc mdi) ra ddi eho din khi
Chiin tranh lanh kit thflc, quan hf gifla
hai nfldc Trung Quie vfi Lien Xd da trai
qua mft chfing dudng quanh co phflc tgp,
tit ban sang thfl rii sau dd lai binh thudng
hofi quan hf. Din nfim 1992, khi Lien bang
Nga chinh thflc lfi quoc gia dgi dien cho
Lien Xd cu, thi tfl dd tdi nay, quan hf gifla
Trung Quoc vfi Nga mdi thue sU bUde vfio
mot giai dogn phat triln on dinh, vilng
chde. Nhin lai quft trinh diiu chinh chiin
lUdc vft chfnh sach ngogi giao cua Trung
Quie ddi vdi Lidn Xd trudc day vft nude Nga
hien nay ed t h i dUde chia lftm hai giai
doan, dd lfi giai doan trUdc Chiin tranh
Ignh kit thflc vft giai doan sau tfl Chiin

tranh lanh den nay.
I. Giai d o ^ triidc khi Chien tranh
ket thtic: 1949-1991

TS. Yi^n NghiSn cflu Trung QuSi:.

Chiin liidc "nhdt biin ddo" nghiing han
viphia Liin Xd.
Kl tfl khi nudc Trung Quic mdi ra ddi
cho tdi diu thftp nien 60 t h i ky XX, ngoai
giao Trung Quoc da fip dung chien lUpc
"nhfi't bien dao" nghifing h i n vl phfa Lidn
Xd. Dfiy 1ft thdi ky quan hf mftt thiet mft
ljch sfl gpi 1ft thdi kj^ "trfing mfit" eua quan
hf gifla Trung Quoc vfi Lien Xd.
Ngfty 1-10-1949, nfldc CHND Triing Hoa
dupe thftnh lfip, da chpn con dudng di len
CNXH lfi muc tieu phfin dft'u lau dfii ciia
minh. Ngay aau dd, ngfty 3-10, Lien bang
CHXHCN Xd Viit lfi quoe gia diu tifin da
thiit lap quan hf ngoai giao chinh thflc vdi
nfldc Trung Quoc mdi.
Nude Trung Quie mdi ra ddi dflng trfldc
tinh hinh dfi't nude vfla trai qua cufc chiin
tranh giai phdng, chong chit diy diy
nhflng khd khfin, vi vfy, nhifm vy quan
trpng hftng diu dd 1ft vifc khdi phye kinh
ti, thuc hifn cdng nghifp hofi de lftm cho
dfin giftu nfldc manh. Trong Iflc dd, tinh
hinh quic t i tfl sau Chien tranh t h i gidi

lin thfl Hai da phfin chia thfinh hai ci^c M j
- Xd vft chiin tranh lanh eiing da b^t diu.
Nudc Trung Quic mdi dudi sU Ifinh dgo cua


64

Dang Cfng san, mft chinh Dang cd tu duy
f thflc hf tfldng ddng vdi Dang Cfng san
Lidn Xd, trong khi dd Trung Quic lgi 1ft dSi
thu eua My trong cufc chiin tranh cfieh
mgng do Dang Cfng s4n vft nhfin dfin
Trung Quie tiin hftnh. VI vfy, khi nude
Trung Quic mdi ra ddi, dl bao vf thfinh
qua cfieh mgng eua minh, thi dilu kifn bdn
ngofii v6 cflng quan trpng dd 1ft py tin tgi
vft sU trp giflp cua Lidn Xo. Dfiy chfnh 1ft
nguyin nhfin cd ban cua chiin lupc "nhfi't
bidn dao" nghieng hSn vl phfa Liin Xd cuangoai giao Trung Quie trong thdi k^ diu
dyng nUdc.
Cym tfl "nhfi't bidn dao" lin diu tifin
xufi't hifn trong bfti phfit bilu cua Cbu Uch
Trung Quic Mao Trgeh Ddng ngay sau khi
nUdc CHND Trung Hoa ra ddi khi dng ndi
ve nen "chuydn chinh dfin chu nhfin dfin".
Trong bfti phat bieu cua minh, sau khi chi
trich "My muin bfi chiim toftn t h i gidi,
dung vu khf dl hd trp Tudng Gidi Thgch,
tftn sat hftng trftm van ngudi Trung Quoc",
Chu tieh Trung Quoc Mao Trgeh Ddng sau

dd da trinh trpng tuyen bo Trung Quoe s6
nga ve phia Lien Xd; "Nhft't bien dao 1ft bfti
hpe tfl 40 nfim kinh nghifm cua Tdn Trung
Sdn vft 28 nfim kinh nghifm cua Dang
Cfng san dl lai cho chflng ta, nhfin thflc rd
r^ng muin giftnh dupc thing lpi vft gifl
vflng thing lpi, cin phai nhft't bidn dao.
Tfch luy kinh nghifm 40 nfim vft 28 nfim,
Trung Quoc khong nga v i phe ehu nghia d i
quie (CNDQ) thi cCing phai nga vi phe
CNXH chfl khing ed lUa chpn nfto khfie.
Chung ta phan doi bd phfii phan dfng
Tudng Gidi Thach nga theo phe CNDQ,
chflng ta Cling phan doi ao tudng vi con
dudng thfl ba" (1).
Cd t h i thft'y rling "nhfi't bien dao" da
giflp Trung Quoc tim ra dUde dong minh
ldn manh 1ft Lifin Xd. Ngfiy 14-2-1950, Lidn

Rghi6n cflu Lieh siJr. s j 3.2012
Xd vft Trung Quie da k^ kit "Hifp Udc ding
minh hflu nghi vfi tUdng try Trung - X6".
Vdi hifp Udc nfiy, ay sinh t i n ciia nUdc
CHND Trung Hoa giftnh dflpc ai;( bao dam
vflng ch&c. Trong nhflng nftm diu khi nu6c
Trung Quic mdi vfla thftnh lfip, nhflng
khoan vifn trp cua Lifin Xd dft giflp Trung
Quic xfiy d\(ng dU0c nhflng ed sd diu tifin
eho vifc tiin hftnh cdng cufc cdng nghifp
hofi dit nUdc. Din nfim 1957, Trung Quic

vft Lidn XO k^ kit "Hifp dinh ky thuftt quic
phdng Trung - Xd" trong dd Lidn X5 hfla afi
giflp dd Trung Quic phfit triln vu khi hat
nhfin, tfl dd lftm cho quan hf Trung - Xd
ngfiy cftng thfim gfin bd vfi trd thftnh mii
quan hf tot dgp nhtft trong ljch sfl quan hf
Trung - X6. Nhung cung chfnh trong thdi
gian nfty da bfit diu xufi't hifn mft vfii aU
kifn gfiy bfi't dong, anh hudng din quan hf
gifla bai nUde, dd lfi Lidn Xd ngay sau dd da
ddn phfldng huy bd "Hifp dinh ky thuft
quic phdng Trung - Xd" vfla ky kit nflm
1957; lfi vifc Lien Xd c6 nhiing phan doi vl
mft so phong trfto b Trung Quoc nhU phong
trfto "dgi nhay vot", phong trfto cdng xa
nhfin dfin... vfi vfto thfing 7 nfim 1957, gifla
Trung Quie vft An Dd da n i ra cudc xung
dft tren hifin gidi gifla hai nude, Lidn Xd
Iflc dd, vdi myc dich thi^c hifn ring rfii
chiin lupc "hoft binh" da khdng thi hifn ro
lfip trUdng eua minh vft gpi si^ kifn nfty 1ft
mft vifc "dau long" trong tuyen bo cua
TASS... Do nhflng eufe trao doi vft thUdng
lU0ng gifla Trung Qud'c vft Lidn Xd khdng
du tfeh ct^c dfi d i n din mfiu thuftn gifla hai
bin ngfty cftng sfiu sfic. Bfi't dong gifla hai
bdn d i n d i n cdng khai hoa.
Chiin luge phdn dot "ehu nghia xet lgi
Liin Xd.
Tfl cuii nhflng nfim 50 t h i ky XX, quan

hf Trung - Xd d i n din xufi't hien mfiu
thuin ldn rii di din lufn chien vft cuii
eflng 1ft do vd.


Rhttng dlgu ehinh ehign luge...
Tai Dai hfi l i n thfl XX cfla Dang Cfng
san Lien Xd vfto thang 2 nftm 1956, Bf thu
thfl nhfi't Dang Cfng san Lien Xfi Nikita
Khrushchev dfi dpc bao cfio ting kit cua
Ban Chfi'p hftnh Trung Udng Dang. Bfio cfio
dua ra nhiiu quan dilm mdi vl phong trfto
Cpng san quic t i vft tinh hinh chinh tri t b i
gidi, dUa ra dudng ldi "chung aing hda
binh, cgnh tranh hda hinh, qufi df hda
binh". Phfa Trung Quoc dfi khdng dong f
vdi quan dilm nfty. Trung Quoe cho ring
day 1ft "dl cao ehu nghia tu ban, eoi thudng
chu nghia xa hfi". Cfic bft't ding cftng dupe
phan finh rd rftng hdn tai Hdi nghj Mfitcdva
nfim 1957, hai ben Trung Quoc vfi Lien Xd
da bfi't dong nghidm trpng ve mft chi dao tu
tudng doi vdi tinh hinh ehinh tri t h i gidi vft
quan hf quic ti.
Cung tgi Dai hfi l i n thfl XX Dang Cfng
san Lien Xd, Khrushchev da dpc bfio cfio
mftt (vi khing chinh thflc dUdc dfing tai
tren bfi't kf phUdng tien truyen thong nao)
hoan toan phu nhftn vai trd eua Stalin,
ciing cd nghia 1ft phfl nhfin hofin toftn lieh

sfl Lidn Xd vft ehuyen chinh cua giai cfi'p vd
san. Doi vdi Trung Quoc thi vai trd cua
Stalin doi vdi Lien Xd cung giong nhu cua
Alao Trgeh Ddng doi vdi Trung Quic. Vl
vfy ban bfio cao khien cho cac nhft lao
thftnh each mgng cua Dang Cong san
Trung Quic phan doi va canh gific vdi Lien
Xd.
Bfi't dong Trung - Xd edn tiip tyc tgi cfic
Dai hdi tiip theo cua Dang Cfng san Lien
X3 ciing nhu cua Dgi hdi Dang Cfng san
Trung Quic sau dd. Phia Trung Quoc thi
cho ring LiSn Xd di theo con dUdng chii
nghia xit lgi, cdn Lidn Xd lgi ldn an Dang
Cpng san Trung Quoc 1ft chu nghia gifio
diiu, gifio phfii, chu nghia mao hilm ta
khuynh, dfic bift 1ft v & d i "Ai 1ft dai difn
chfin chinh cua chu nghia Mac - Le nin...

Vi vfy Ifp trudng cua hai bdn ngfty cftng
cfieh xa nhau.
Tfl gifla thfip nidn 60 t h i ky XX, Trung
Quie ludn trong trgng thfii dii khang vdi
LiSn Xd, gUdng cao ngpn cd chong chu
nghia sd vanh nUdc ldn, chu nghia xdt lgi
vft chu nghia ba quyln Lifin Xi.
Nfim 1966, hai Dang Cfng aan Trung
Quic vft Lidn X5 cit dflt quan hf. Cung
trong nflm 1966, tai kf hpp Trung Udng lin
thfl 11 khofi 8, trong edng tfic dii nfi,

Trung Quoc quyit dinh tiin hftnh cufc "Dai
Cfich mgng vftn hofi vd san". Vl d6i ngoai,
Trung Quoc vfla phan dw 'Tfip doftn chu
nghia xdt lai hifn dgi" do Lien Xo dflng
diu, vfla phan doi CIWQ My, tflc 1ft
"giUdng cung vi hai phia" My vft Lifin Xd.
Vdi chiin lupc ngogi giao "giUdng cimg vl
hai phia" nfty da khiin cho ngogi giao
Trung Quoc rdi vao mft eye difn hi co lfip
chUa tflng thfi'y. Viec giUdng eao la ed y
thflc hf vfi lpi fch quoc gia phfit sinh mfiu
thufin cd ban. Vi lpi fch an ninh hofic la cdn
dang tiim i n hoflc 1ft da the hien ro dd la:
phfa Bie 1ft Lien Xd; phia Nam thi ed An
Dp; phia Ddng la Nhfit Ban, cdn tren Thai
Binh Dfldng thi eo My. Ve lpi ich kinh ti:
cfic con dudng giao luu kinh ti, mfiu dich
doi ngogi cua Trung Quoe hofin toan bi
phong tda, khien eho mpi sU phat trien
trong nUdc hi kim ham, nln kinh te quoc
dfin dflng bfin bd cua sU ayp d6. Ngfiy 23-31969, Mao Trgeh Ddng lin diu tien thfla
nhfin: "Bfiy gid chung ta hi cd Ifp roi, khong
cdn ai quan tfim din chung ta nfla roi" (2).
Chiin luge "mdt tuyin" liin kdt vdi My
chdng Lien Xd.
Chiin Iflpe ngogi giao lftm cfich mang
t h i gidi cl thftp ky 60 t h i ky XX dft lftm cho
nhflng nhft lanh dgo Trung Quoc nhftn thflc
dupe hoftn canh khd khftn cua minh, nhit
1ft sau khi xay ra sU kifn xung dft bien gidi

Itghian eOru JJeh sir, stf 3.2012
Trung - Xd thfing 3-1969, Mao Trgeh Ddng
lin diu tien thfla nhfn "chflng ta dang bj
bao vfiy" sau dd dUa ra quyit dofin "trong
hai nfldc bfi quyln (Liin Xd vft My) chflng
ta phai tranh thu Ift'y mft, khdng thi eflng
Iflc chiin dfi'u trdn hai trfin tuyin".
Nfim 1972, Td'ng thing Uf Nixon tiin
hftnh chuyin viing thfim ljch sfl din Trung
Quie. Hai bfin Trung - My dgt dupe ay hpp
tfic chiin lupc. Ngogi giao Trung Quie cung
diiu chinh tfl chiin lupc "giUdng cung vi
hai phfa" aang chiin luyc "mft tuyin" (mft
con dudng), thyc chfi't lfi thftnh Ifp mft mfit
trfn thing nhft't quoe t i bao gim ca My,
Nhfit Ban vft Tfiy Au... Di chong lgi Lidn
Xfi.
"Mft tuyin" lfi tu tudng chi dgo cd ban
chiin lupc dii ngoai cua Trung Quie cho
den cuii nhflng nfim 70, diu nhflng nfim 80
t h i ky XX. Trong thdi k^ nfiy, nhflng bfti
ndi chuyfn eua cfic nhft lanh dgo Trung
Quoc hay nhflng bfti viit trfin bfio chf
Trung Quoc deu coi chu nghia bfi quyln
Lien Xd 1ft uy hiip ldn nhfi't dSi vdi hda
binh t h i gidi. Trong bfti phat bieu cua Dftng
Tieu Binh ngfiy 1-1-1979 ndi ring: Trong
cdng vifc quoc te cua cbflng ta v5n tufin

theo ehinh sfich cd ban dupe Mao Trgeh
Ddng vfi Chu An Lai Iflc sinh thdi de ra,
nhung cfic vi dd chua kip thUe hifn da tg
thi. Chflng ta thuc hifn mft phin f
nguyfn cua cfic vj dd dl lgi. Vifc kf kit
Hifp Udc Hofi binh Hflu nghj Trung - Nhft
vfi vifc binh thudng hofi quan hf Trung My se ed lpi cho hoft binh vft on dinh t h i
gidi, cd lpi eho su nghifp ching bfi quyin
(tflc lfi chong Lien Xd) (3).
Thuc tiin trong khoang 10 nfim da
chflng minh chiin lupc ngoai giao ciia
Trung Quoc thdi kf nfiy da dgt dUpc nhOng
thftnh cdng nhft't dinh. Dudi nhflng no lijlc
khdng ngiing cua Trung Quic nhim cai

thifn quan hf vdi My. Trung vft My dS xfiy
dyng mdi quan hf hpp tfic chiin lUpc, chfnh
phu Reagan thftm chf cdn lift Trung Quic
vfto danh sfich cfic "nUde phi dong minh
hflu hio".
Nfim 1978, Trung Quic tiin hftnh cai
cfich vft md cfla. Tfl dfiy chiin lupc ngo^
giao cua Trung Quic Igi bit diu ed a\f diiu
chinh tfl chiin lUpc "mft tuyin" sang chiin
lupc ngogi giao "dfc Ifp, ty chu". Dgi hfi
lin thfl XII Dang Cfng aan Trung Quic
hpp vfto thfing 9 nfim 1982 dU^c eoi lfi m6c
chuyin dii quan trpng chfnh thflc trong
lich sfl ngogi giao Trung Quic thdi ky mdi.
Dgi hfi khing dinh dudng Idi chfnh sfich

dii ngogi cua Trung Qudc Ift "hoft hlnh, dfc
Ifp, ty chu" vft chu trUdng "kiin dinh md
cfla vdi nude ngofti trdn cd sd binh ding
cflng cd lpi". Nhifm vy then chot nhit trong
chfnh afich dii ngogi cua Trung Quic Iflc
nfty 1ft nhim bao dam nhflng diiu kifn bdn
ngofti thufn lpi di die sflc phfit triin kinh
te, xfiy dyng mft Trung Qu6c hiing mgnh,
hifn dgi, trd thfinh mft trong nhflng trung
tfim chfnh tr; vft kinh t i hftng diu eiia t h i
gidi.
Chinh afich d6i ngogi ciia Trung QuSc dfi
tfic dfng mgnh din quan hf vdi cfic nudc
ldn vfi cac nUdc lfing giing xung quanh
Trung Quic. Vl quan hf Trung - XS, lanh
dgo Trung QuSc Dfng Tilu Binh da cd
nhflng bfii phfit biiu, xfic dinh nguydn tic
trong quan hf giOa hai nudc, nfiu len cfic
bifn phfip cy t h i dl eai thifn quan hf song
phUdng, ding thdi tiltng budc tfing cUdng
cfic chuyin thfim hdi l i n nhau giOa cfic cip.
CuSi cflng, ngfiy 16-5-1989, tgi Dgi iS
dudng Nhfin dfin Bfic Kinh da diln ra mft
cufc g$p m$t ljch sii gifla nhfi lanh dao
Trung QuSc Dfng Tiiu Binh vft Ting Bf
thu Dang Cfng san Lidn X6 Gorbachev. Tgi
cufc gfp nfty, cfic nhft lanh dgo Trung QuSc


MiOmg dl^u ehlnh chiin lirye...

vfi Lien Xd da chinh thflc thdng qua vifc
binh thudng hofi quan hf gifla hai nude.
Vdi phfldng chfim "chi b i t tay, khdng dm
hdn nhau", Ifinh dao Trung Quic Dfing
Tilu Binh dfi dinh vj cho quan hf Trung
Quoc vdi Lien Xd trong thdi ky mdi dd lfi
hai ben khong ky ket lidn minh qufin sU va
lien minh chfnh tri, gifl cho dupc tfnh linh
hoat vft tinh dfc lfip d mflc cao nhfi't trUde
mpi biin ddng cua tinh hinh the gidi.
Trong vfi sau cupc gyp cfi'p cao nfty, ngudi
ta tha'y vang ldn cfiu "kit thflc qufi khfl, md
ra tUdng lai" (4).
Sau cudc gfip gd cfi'p cao Trung - Xd nfim
1989, hai ben dfi di den vifc ky kit binh
thudng hofi quan hf, thi eye difn qud'c t i lai
xay ra nhflng biin ddng b Dong Au, nftm
1991 sau "aU kien 19-8", ngfty 25-12-1991
Lifin bang CHXHCN Xo viet tuyen bo giai
thi. Ngay 27-12-1991 Lien bang Nga ra
ddi. Ciing ngfty, hai nUdc Trung Quoc vft
Lien bang Nga ky "Ky yeu hdi dfim" tai
Matxedva, chfnh thflc thiit Ifip quan hf
ngoai giao gifla hai nUde Trung - Nga.
2. Quan h e doi tftc htfp tfic chien
lUtfc Trung - Nga tit sau Chien t r a n h
Ignh.
Sau khi Lidn xd tan ra, Chien tranh
lanh kit thflc, Trung Quoe vfi Lifin bang
Nga (nudc dai difn cho Lien xd eu) da tflng

budc xfic lfip "Quan hf doi tftc hdp tfic chiin
lupc binh dfing vfi tin cfy l i n nhau". Hai
nudc tiin hftnh'hpp tfic trfin nhilu linh vUe
tfl quan bf song phUdng din hpp tfic khu
VUc vft giai quyit nhiing vfi'n de tofin ciu.
Gifla thang 12 nfim 1992, Ting thing
Nga B.Yeltsin thfim Trung Quoc lin diu
tifin theo ldi mdi cfla Chu tich Trung Quoc
Dudng ThUdng Cdn. Trong chuyin tham
nfiy, hai ben dfi ra "Tuyfin bo chung" dUa
trgn 5 nguyen t i c ciing tin tgi hofi binh de

phfit triln quan hf Ifing giing hflu nghi,
hpp tfic eflng c6 lpi, tdn trpng quyln tfl do
li^a chpn con dudng phat triln cua moi
nudc. Thfing 9 nfim 1994, Chu tjch Trung
Quie Giang Trgeh Dfin thfim chfnh thflc
Nga. Lanh dgo hai nude da ky tuydn b i
chung ve xfiy dung quan hf doi tae hUdng
tdi t h i ky XXI, bfiy to hai ben "eflng eoi
nhau 1ft nhfin to nude ldn quan trpng bao vf
hoft binh vft on dinh trong quft trinh hinh
thfinh hf thong the gidi da cUc, tfing cUdng
hpp tfic trong cdng vifc quoc ti, bao gim
hpp tac trong giai quyit nhflng vfi'n de
mang tinh tofin ciu".
Phai thfi'y ring thfip nien 90 t h i k y XX,
t h i gidi dupe chflng kiin sfl nongft'mtrd lgi
trong quan hf Trung - Nga. Bflde aang t b i
ky XXI, dilm nii bftt nhit trong quan hf

gifla Trung Quoe vft Lien bang Nga dd 1ft
vifc hai nUdc da nfing quan hf ldn tfim dii
tfic chien lUpc, diiu chUa tiing diln ra trong
lich sfl quan he gifla hai nUdc.
Ngay tfl nhiing nfim diu cua the ky XXI,
hai nUde Trung Quoc vfi Nga da tiin hftnh
nhflng budc di vflng chic de thiit lfip moi
quan he doi tfic chien Ifldc.
Ngay 16-7-2001, tai Matxedva, nhiing
ngfldi dflng diu hai nfldc Trung Quoc vfi
Nga da ky "Hiep Udc lang giing hflu nghi
vft hpp tac Nga - Trung" vdi thdi han 20
nftm. Hifp Udc nfty da dfit nen tang cho sU
phfit triln mil quan hf doi tac chiin lUdc
tofin difn gifla Trung Quoc vfi Nga trong
nhflng thfip nien diu the ky XXI. Day cdn
dupe gpi lfi "Hifp Udc t h i ky". Hifp Ude da
cy the hofi y nguyen eiia hai nUde 1ft cflng
nhau thuc diy moi quan he bang giao tot
dep gifla hai nude, triln khai hdp tfic rfng
rfii gifla hai bfin tren cd ad tdn trpng sU
toftn ven lanh tho ciia nhau, khong xam
phgm vfi can thifp vfio edng vifc npi bp cua
nhau. "Hifp Udc t b i ky" nfty cd nhieu dilm


Rghien cflu Ljch si. stf 3.2012
khfic ao vdi Hifp fldc hflu nghj Trung • Xd
mft hai nude Trung Quie vft Lidn Xd trudc
day ky vfto nhflng nftm 50 cua t h i ky trfldc,

Iflc dd lfi aU kit thftnh lidn minh gifla hai
quo'c gia c6 thi chi chfnh tri tUdng ding.
Cdn Hifp Udc lin nfty 1ft sU hpp tfic trdn cd
sd khdng kit thanh lien minh, khdng nhim
vfto nudc thfl ba (5).
Bfio "Trud" (Lao dfng) cua Nga dflng bfti
"Su Igc quan cdn khidm nhudng nhung dft
minh chflng", bfii bfio viit' "Vifc ky Hifp
Udc lfing giing thfin thifn, hflu nghi vfi hpp
tfic Nga - Trung vft Tuydn b i chfnh tri
Mfitxcdva cua nguyfin thu hai nUde c6 thi
trd thfinh bUdc ngofit thfit sU trong quan hf
dii tfic chiin lude gifla hai nudc" (6).
Qua vifc ky kit hifp flde ed thi thfi'y
ring: Thii nhdt, cfic nhft lanh dgo CHND
Trung Hoa vft Lidn bang Nga nhfin thiy
cin thiit phai tao dUng cd sd phfip ly bin
vflng vfi lau dfti cbo doi tac chien lUdc
Trung - Nga. Thii hai, hifp Udc da fi'n dinh
va tao cd sd eho mfi hinh quan hf mdi gifla
2 quic gia co chu quyln ldn. Nguyen tfic
ebiin lUdc cflng phfit triln trd thftnh cd sd
phoi hdp Trung - Nga eho nhilu nfim tdi.
Dieu nfty cung tao ra md binh quan hf quic
te mdi. (Vf dy vifc thftnh lfip t i chflc
ThUdng Hai (SCO) 1ft mft trong nhflng yiu
to cd y nghia quic t i vi sU phoi hpp chiin
lupc gifla Trung Quoc vft Nga. Nhflng
nguyfin tic nfiy lin diu tidn dupc ghi vfto
Hifp Udc. Thii ba, trfin cd ad hifp udc, ca

Trung Quic vft Nga diu nhfn thflc dupe aU
tUdng dong dfti ban, bo xung lin nhau, ay
trflng hdp vft gin gfli vi lpi ich chiin lupc.
Cd sd cho sU hiiu biit lin nhau da dUde
xay dyng tren ed ad nfiy,
Hifp Ude t h i hien sU khdi diu cho giai
doan mdi mang tinh nguyen tie trong hdp
tac hai nude vi ring dieu ehu yiu dfi dupc
ghi trong hifp'Udc dd lfi luftn dilm vl sU

phSi hpp gifla hai quic gia nhim duy trt
nln hoft binh vfi on dinh, thflc diy cflng
phfit triin trdn ca cip df khu vUc lin trdn
cip df tofin ciu.
Tuyfn b i chung cua CHND Trung Hoa
vft Lifin bang Nga ngfty 2-12-2002 trong
chuyin thfim cua Tong thing Nga
V.V.Putin, nhin mgnh ring Hifp Udc nfim
2001 "cd f nghia lich sfl vfi thUe tiln quan
trpng, 1ft nln tang viing chic cho sU phfit
triln Iftnh mgnh vft i n djnh mSi quan hf
lfing giing vft hflu nghj gifla hai quSc gia.
Hifp Ude Ift tfti lifu mang tfnh cUdng linh,
cd sflc mgnh to ldn nhim dam bao phfit
triin mgnh m6 khdng ngiing quan hf song
phUdng, md ra chfin trdi mdi tfing cudng
quan hf chiin lu^c giiia hai nUdc trfin t i t
ca mpi ITnh vUe khdng cd ngoai trfl" (7).
Cfich tiip cfin dii tfic chiin lupc giiia
Trung Quoc vft Nga 1ft hai nUde tdn trpng

si^ lUa chpn cua m5i nUdc, khSng can thifp
vfto cdng vifc nfi bf eua nhau, tftng cudng
dSi thogi giiia cac nen vftn minh, xfiy dung
t h i gidi da trung tfim, ung hf da cue, ching
chu nghia bfi quyin, vi sU nghifp ciing ci
t h i chi Clia Lien hpp quoe vft luftt phfip
quic ti, thyc hifn hpp tfic cilng ed lpi tren
Cd sd binh ding, bo xung lin nhau vfi cilng
phfit triln.
Nhilu binh luf n quic t i cho ring: Niu
nhfl hai nudc Trung - Nga khong cd sU
thing nhfi't thi vi t h i chiin lupc cua hp se
bi yiu di rfi't nhilu. Vft ngflpc lai, niu cd sU
ling hf lfin nhau thi vi t h i chiin lUdc cua
bai cUdng quie sS dflpc tfing cUdng rfi't
nhiiu (8).
Thang 5-2008, Tong thing Nga
Madvedev din thfim Trung Quie sau khi
nhflm chflc duyc nfla thfing. Td'ng thing
Nga vfi Chii tieh Trung Quic Ho Cim Dfto
dfi dfinh gifi cao vifc xay dUng vft phfit trien
quan hf dSi tfic hpp tfic chiin lUdc vft nhit


Rhihig diiu ehlnh ehlin luyc...
tri dong y tiep tuc cilng nd Iflc thflc diy
quan hf dSi tfic hpp tfic chiin lupc Trung Nga. Hai bfin da ky tuyen b i chung Trung
- Nga ve cfic vfi'n de quic t i trpng dgi.
Tuydn bS" chung ndu ro: Tufin thu "Tuyfin
b i chung CHND Trung Hoa vft Liin bang

Nga vi da cue hofi t h i gidi vft xfiy dyng
trfit tu quie t i mdi" ngfty 23-4-2007 vft
"Tuyen b i chung CHND Trung Hoa vft
Lifin bang Nga ve trftt tu qud'c t i t h i ky
XXI" ngfty 1-7-2005, hai bfin nhfi'n mgnh
Trung Quic vft Nga xfiy dUng quan hf doi
tfic hpp tftc chiin lupc vfi "Hifp Udc lfing
gifi^ng hflu nghj hpp tfic Trung - Nga" ngfiy
16-7-2001 1ft nhflng vfin kifn cd f nghia
lich sfl rfi't quan trpng. Hai bfin hoan
nghenh vifc xay dUng ed c h i hdp tfic gifla

cfic cd efi'u nha't t h i hda khu vuc, dfic bift
1ft tftng cudng hdp tfic khu vUc Dong A, md
rfng dit thogi chfnh tri, ^^P tfic kinh te,
giao lUu vfin hofi, xa hfi b khu vi^c. Trung
Quic ung hf Nga hfi nhftp.tfeh cue hdn
nfla vfto tiin trinh nhfi't thi hoa Ddng A"
(9).
Nhu vfiy, chiin lUpc vft chfnh sach ngogi
giao Clia CHND Trung Hoa doi vdi Lien
bang CHXHCN Xd Viet trUdc day trai qua
mft chflng dudng quanh eo, lien tuc cd
nhflng diiu ehinh Idn. Nhung ke tfl khi
Chiin tranh Ignh kit thflc din nay, quan
hf Trung - Nga (nUde dgi difn cho Lifin XS)
da thofit khdi dupc phong ba trong lich afl,
tiin trfin con dudng phfit triln toan difn
hudng tdi the ky XXI.

CHUTHtCH
(1). Tuyin tdp Mao Trach D6ng, Nxb. Nhfin
dfin, B£C Kinh 1994, quyln 4. tr. 1472, 1473.
(2). Mao Trach Ddng vd nin ngoai giao ndi
chinh nudc Trung Quoc mdi. Nxb. Thanh nien
(Tnmg Qu6c), 2003, tr. 23.
(3). Phi5 Di$u Ti, T r i n Sinh Qufin. Nghi thuat
ngoai giao D^ng Tiiu Binh: Xudt phdt tie lgi ich
chien luac ldu ddi, thiii lap quan h4 ngo^i giao vdi
My. Nxb. Tnlctng Dang Trung Udng Dang Cft«
san Trung Qufic, Bic Kinh, 1999, tr. 147.
(4). Le Vftn My: Ddng Tiiu Binh vd vdn di binh
thudng hod quan h4 Trung - Xd. T?p cW Nghien
ahi Lich si, afi" 7 nftm 2005.

(5). Nhdn ddn nhdt bdo fTrung QuS^c) ngfiy 177-2001.
(6). TTXVN, Tfti lifu tham khao dfic bift, ngfiy
25-11-2001.
(7). 'Thfing cfio chung Lien bang Nga va CHND
Trung Hoa" ngfty 2-12-002. Tap chf Nhiing vfiii de
Vign Dfing (Nga) 2003, So 1.
(8). Titarenko M: Y nghia dia chinh tri viing
Viin Ddng: NUdc Nga, Trung Qudc vd cdc nUdc
chdu A. MfitxcOva, 2008, tr. 245.
(9). "Tuyfin hS Trung - Nga vl cfic vfi'n de qufic
tg" tr^ng dai" TTXVN, Tfii ligu tham khao dfic bift,
ngfiy 28-5-2008.