Bài giảng Xã hội học: Chương V

www.themegallery.com

LOGO

CHƯƠNG V :

VĂN HÓA XÃ HỘI


CHƯƠNG V: Văn hóa
• 1. Văn hóa là gì ?
Có tới 164 định nghĩa khác nhau về văn hóa thế
giới .
Văn hóa được đề cập đến trong nhiều lĩnh vực
nghiên cứu như
• dân tộc học,
nhân loại học
• dân gian học
địa văn hóa học,
• văn hóa học,
xã hội học


Các định nghĩa liệt kê
 Edward Burnett Tylor (1832 -1917,
English Anthropologist)
Văn hóa hay văn minh, theo nghĩa rộng về
tộc người học, nói chung gồm có tri thức,
tín ngưỡng, nghệ thuật, đạo đức, luật
pháp, tập quán và một số năng lực và thói
quen được con người chiếm lĩnh với tư

cách một thành viên xã hội.
 Tích cực: Mở rộng khái niệm văn hóa với
ý nghĩa là kết quả hoạt động của con
người
 Hạn chế: Chưa xác định rõ ràng về văn
hóa vật chất và mối liên hệ giữa các yếu tố
văn hóa với tư cách là một chỉnh thể

www.themegallery.com

LOGO


Company Logo

Các định nghĩa chuẩn mực
 William Isaac Thomas (18631947, American Sociologist):
Văn hóa là các giá trị vật chất và
xã hội của bất kỳ nhóm người nào
(các thiết chế, tập tục, phản ứng
cư xử), khơng phụ thuộc việc đó
là người man rợ hay văn minh.
 Đóng góp: thấy được tính tương
đối của hệ thống giá trị và tôn
trọng sự khác biệt của các nền
văn hóa khác nhau
 Hạn chế: Khơng quan tâm đúng
mức đến các mối quan hệ tương
tác cũng như sự biến đổi tất yếu
của hệ thống này từ quá khứ đến

hiện tại.


Các định nghĩa lịch sử
•

Bronislaw Malinowski (1884-1942, Polist

Anthropologist):
Văn hóa bao gồm các quá trình kế thừa về kỹ
thuật, tư tưởng, tập quán và giá trị
• Khắc phục được hạn chế trong định nghĩa
của Tylor
• Hạn chế: dựa trên giả định về sự ổn định của
văn hóa, biến văn hóa thành mơ hình cứng
nhắc và tĩnh tại; bỏ qua sự biến đổi của văn
hóa, bỏ qua tính tích cực của con người trong
phát triển và cải biến văn hóa.


Company Logo

Các định nghĩa tâm lý học
 Ruth Folton Benedict (1887-1948,
American Anthropologist):
Văn hóa là hành vi ứng xử có được
mà mỗi thế hệ cần phải nắm lại từ
đầu
 Đóng góp: Khẳng định tính chất ổn
định của mơ hình văn hóa

 Hạn chế: Khơng xác định rõ sự
hình thành các khn mẫu và
chuẩn mực mới


Định nghĩa sử dụng


Federico Mayor Zaragoza
(former General Director of
Unessco 1987-1999):
Văn hóa là tổng thể sống động
những hoạt động sáng tạo (của
cá nhân và cộng đồng) trong
quá khứ và hiện tại. Qua các thế
kỷ hoạt động sáng tạo ấy đã
hình thành nên hệ thống các giá
trị, các truyền thống và thị hiếu
– những yếu tố xác định đặc
tính riêng của mỗi dân tộc.


Company Logo

2. Các lý thuyết văn hóa
 3.Các quy luật văn hóa :
 Quy luật kế thừa
 Quy luật giao lưu và phát triển
 4. Các vai trị văn hóa :
 Với cá nhân

 Với xã hội
 Với Kinh tế
 Hỏi t luan : Thái lan
 Thảo luận trò chơi các nền văn hóa


2. VAI TRỊ CỦA VĂN HĨA XÃ HỘI
1, Với xã hội
Văn hóa là sự sáng tạo giá trị

Là động lực phát triển


Ting vit ?
õƠ ]_ ĐàƠ ]\[(ơ| (Cl Pv]ờ]\[(ơ /v\ỡ]\[|,
àƠ /v\ỡ]\[| ]<|ụ]\[(ơ /v\à]\[ ]\[|]\[(ơ ]\[ú
Đ **]\[(ơ (|/v\ ]\[ ]\[|]à ]\[(ơ], Đ ]
_/v\ /v\ ]_ũ]\[(ơ ]\[|]à ]\[(ơ], ]\[|]\
[(ơ |( Đ /v\ỡ]\[| ò( ><ỳ( ó ]_õà \/ \/]\
[ ]]\[(ơ \/] ò òú] /v\ộ, |ụ/v\ ]\[ClƠ
Pv]\[| Pv] ]\[(ơ] \/] \/Ơ, (| ]\
[ (ơ]]\[ ]_ ]\[|]\[(ơ ĐàƠ ]\[(ơ| ]\[ /v\]\
[ |ụ] [/.


2,Với cá nhân :
Con người được xã hội hóa

Tồn tại và lĩnh hội , hoàn thiện

LOGO


Company Logo

3. Với kinh tế :
Thúc đẩy kinh tế tư duy về kinh tế

Hướng con người và xã hội tới nhân bản


Company Logo

Con người – văn hóa


Con người nhân bản


II. CƠ CẤU VĂN HÓA :
Các yếu tố cấu thành văn hóa bao gồm:
Biểu tượng
Ngơn ngữ

Văn hóa
Giá trị
Chuẩn mực
Chuẩn
mực

*Chân lý là gì ?
Theo quan niệm của xã hội học
Chân lý là những quan niệm về cái thật và cái đúng.










Chính vì lẽ đó nên:

Mỗi nền văn hóa có những cái thật và cái đúng khác nhau.
Mỗi cá nhân không thể xây dựng được chân lý.
Chân lý luôn luôn cụ thể vì cái khách quan hiện thực là nguồn
gốc của nó.
Mỗi dân tộc có các bộ phận chân lý khác nhau tùy thuộc vào
nền văn hóa và thời điểm lịch sử.


1. CHÂN LÝ:
 Chân lý đời thường
 Chân lý khoa học

www.themegallery.com

LOGO


1.Biểu tượng?
 Theo quan niệm của xã hội học
 Bất cứ thứ gì: Mang ý nghĩa cụ thể và được thừa nhận
 Biểu tượng văn hóa vật thể

 Biểu tượng văn hóa phi vât thể


Biểu tượng là dấu hiệu thống nhất cộng đồng về
HĐXH trong giao tiếp


2.Giá trị XH là gì?
 Theo quan niệm của xã hội học:
 Giá trị là những quan niệm về cái đáng mong
muốn ảnh hưởng tới hành vi lựa chọn.
 Theo cách nhìn rộng rãi hơn thì cái gì tốt, xấu đều
là giá trị.
 Hay giá trị là điều quan trọng của chủ thể.
 => GIÁ TRỊ hướng dẫn HÀNH VI


Giá trị là điều cốt lõi trong một cộng đồng
 Biểu hiện của giá trị là các quan điểm
 Chính trị
 Tư tưởng
 Tổ chức

 Hành động
 Biến thể văn hóa
 Tiểu văn hóa ( subculture)
 Cú sốc văn hóa ( cultural shock )


Giá trị là cơ sở nền tảng cho sự phát triển cộng đồng:
Xã hội quý trọng điều gì thì điều đó có giá trị, và ngược lại!

Sức khỏe
Tình u
Thơng minh
Vui tươi
Thành thật
Say mê
………..

Hệ thống các giá trị
của tôi bao gồm:
Thời gian
Sáng tạo
Kiến thức
Cống hiến
Vui chơi, hạnh phúc
Biết ơn
………..


Các khái niệm khác
 Phản văn hóa: Hiện tượng xã hội được tiến hành bởi một nhóm xã hội

có các hành động, ý nghĩ thách thức và không chấp nhận chuẩn mực,
qui tắc, sự trông đợi và kỳ vọng của văn hóa chính thống.
 Phi văn hóa: Hành động của một số cá nhân hay nhóm xã hội khơng
tn thủ theo các giá trị và chuẩn mực xã hội nhưng khơng làm suy
yếu sức mạnh của cộng đồng
 Văn hóa cộng đồng: Những sáng tạo, những giá trị, những phương
thức hành động được thừa nhận trên phạm vi quốc gia hay dân tộc.
 Tiểu văn hóa: là văn hóa của một nhóm cộng đồng xã hội có những
sắc thái riêng so với nền văn hóa chung của tồn xã hội nhưng vẫn
phù hợp với qui tắc, tiêu chuẩn văn hóa chung.
 Văn hóa riêng của cá nhân: những khn mẫu hành vi riêng của cá
nhân, những phương pháp hoạt động và sản phẩm của hoạt động đó


3. Chuẩn mực là:
Chuẩn mực là những quy tắc được xã
hội cơng nhận mà mỗi thành viên trong
những nhóm xã hội khi tn theo những
quy tắc đó thì được xã hội chấp nhận.


Chuẩn mực về hành vi – con người ?