Quốc bảo: Ấn vàng, ấn ngọc triều

Quốc bảo: Ấn vàng, ấn ngọc triều Nguyễn
Thứ Sáu, 28/01/2011, 10:11 CH | Lượt xem: 135
Ngày 24/4/1945, Bảo Đại vị vua cuối cùng của chế
độ quân chủ tổ chức lễ thoái vị, trao ấn kiếm cho
cách mạng tại lầu Ngọ Mơn, Huế. Sau đó kho tàng
của triều Nguyễn được Chính phủ lâm thời nước Việt
Nam Dân chủ Cộng Hòa tiếp quản để chuyển ra thủ
đô Hà Nội.
Hơn 60 năm trôi qua, do hoàn cảnh đất nước chưa
thuận tiện nên bảo vật quốc gia được cất giữ cẩn mật.
Nhiều người quan tâm tìm hiểu nhưng khơng rõ tung
tích nghĩ rằng chắc đã bị thất lạc, hủy hoại trong thời
gian chiến tranh. Thật bất ngờ năm 2009, Bảo tàng
Lịch sử Việt Nam (BTLSVN) cơng bố sách "Kim
Ngọc Bảo Tỉ Của Hồng Đế Và Vương Hậu Triều
Nguyễn Việt Nam" (Hà Nội 2009). Tiếp theo để chào
mừng Đại lễ 1000 năm Thăng Long Hà Nội.
BTLSVN tổ chức triển lãm hiện vật để quần chúng


có dịp thưởng lãm. Đây là một sự kiện quan trọng
gây ấn tượng mạnh mẽ trong giới quan tâm nghiên
cứu văn hóa, lịch sử.
Chúng tơi xin giới thiệu một vài ấn vàng (kim bảo),
ấn ngọc (ngọc tỉ) đặc sắc nhất của triều Nguyễn đến
độc giả:
1. Mùa đông năm Kỷ Sửu (1709), Minh Vương
Nguyễn Phước Chu (1675-1725) sai Lại Bộ Đồng Tri
Qua Tuệ Thư chế tạo quả ấn vàng ghi "Đại Việt Quốc
Chúa Vĩnh Trấn Chi Bảo" (ấn quý truyền quốc của
Quốc chúa Đại Việt). Ấn hình vng, núm cầm đúc

hình kỳ lân vờn ngọc, cao 6,3 cm, cạnh 10,84 cm,
dày 1,10cm, nặng 64,43 lượng vàng.


Vua Gia Long từng dạy Hoàng thái tử Đảm: "Ấn báu
này các đời truyền nhau ngày xưa trải qua binh lửa
thân người chẳng chắc còn mà ấn vẫn giữ được trọn
vẹn trước sau. Chiếu lệnh dùng ấn này ban bố được
mọi người hưởng ứng. Ấn này quan hệ với nước nhà
mật thiết, từ nay về sau phải lấy ấn này làm vật báu


truyền ngơi. Con cháu của ta đời đời phải gìn giữ trao
quyền cho nhau đến ức muôn năm lâu dài".
2. Mùa hè năm Tân Dậu (1081), chúa Nguyễn Phước
Ánh phản công tái chiếm đô thành Phú Xuân. Ngày 2
tháng 5 Nhâm Tuất (1802) chúa tế cáo trời đất lên
ngôi vua công bố niên hiệu Gia Long (1802-1819).
Để chuẩn bị đem đại quân thu phục Bắc Hà, vua cho
đúc năm quả ấn vàng ghi các chữ:
Thảo Tội An Dân Chi Bảo. Ấn này dùng vào việc
trừng phạt kẻ có tội để dân chúng được yên ổn. Đã bị
thất lạc.
Sắc Chính Vạn Dân Chi Bảo. Ấn dùng răn cấm nhân
dân. Hình vng, núm cầm đúc hình rồng năm móng
ngậm ngọc, cao 9,26cm, cạnh 11,6 cm, dày 1,28 cm.


Sắc Chính vạn dân chi bảo (mặt ấn)

Sắc Chính vạn dân chi bảo
Quốc Gia Tín Bảo. Ấn dùng đóng vào các văn kiện
hành chính quan trọng, tun triệu tướng sĩ. Hình
vng, núm cầm đúc hình rồng năm móng ngậm
ngọc cao 9,5cm, cạnh 10,7cm, dày 1,65cm.


Chế Cáo Chi Bảo: Dùng đóng vào chiếu sắc sai phái,
thăng thưởng văn võ đại thần. Hình vng, núm cầm
đúc hình rồng năm móng ngậm ngọc, cao 8,97 cm,
cạnh 11,68 cm, dày 1,60 cm.


Mệnh Đức Chi Bảo. Ấn dùng vao sắc mệnh phong
tặng các hồng thân, đại thần có cơng lớn với nước.
Hình vng, núm cầm đúc hình rồng năm móng
ngậm ngọc, cao 9,32cm, cạnh 13,45 cm, dày 1,81cm.


3. Mùa xuân năm Mậu Tý (1828) vua Minh Mạng
truyền dụ: "Trẫm kính nối ngơi báu gặp lúc thái bình,
chỉ mong muốn làm sáng tỏ phép cũ để lại cho con
cháu đời sau", đã sai lấy vàng để đúc ấn:
- Hồng Đế Tơn Thân Chi Bảo. Dùng đóng các văn
bản kính dâng tơn thụy hiệu các tiên đế, tiên hậu. Ấn
hình vng, hai cấp, núm cầm đúc hình rồng năm


móng nhìn thẳng. Cao 11,1 cm, cạnh 13,77 cm, dày

2,08 cm. Nặng 234,43 lượng vàng tốt.

Sắc Mệnh Chi Bảo. Dùng đóng vào các cáo sắc
phong tặng các vị thần linh trong nước cùng văn võ
đại thần triều đình. Ấn hình vng, hai cấp, núm cầm
đúc hình rồng năm móng ngồi nhìn thẳng. Cao 11


cm, nặng 14 cm, dày 2,5 cm, nặng 234, 43 lượng
vàng tốt.
Đại Nam Thiên Tử Chi Tỉ. Năm 1839 sau khi đổi
quốc hiệu thành Đại Nam có người dâng viên ngọc
vuông cao 10,5 cm, cạnh 12,4cm, dày 5,3 cm. Núm
ấn chạm hai rồng đấu lưng. Ấn này dùng để đóng trên
sắc thư ban cho người nước ngoài hoặc khi vua đi
tuần thú ở các địa phương.


4. Năm Thiệu Trị thứ 6 (1846) gặp tiết Vạn Thọ có
người dâng một viên ngọc quý rất lớn, vua cho khắc
thành quả ấn ghi:
Đại Nam Thụ Thiên Vĩnh Mệnh Truyền Quốc Tỉ (Ấn
truyền quốc của nước Đại Nam chịu mệnh trời lâu
dài).


Khắc ấn xong vua rất vui mừng, truyền bảo với nội
các: "Quả ấn này có vẻ đẹp rực rỡ, nay khắc xong lại
gặp lễ mừng sinh nhật của ta. Việc đánh dẹp phía Tây
(Cao Miên) đã chiến thắng kéo quân trở về. Nhờ trời

đất tổ tông giúp cho nước nhà ta, cái phúc thiêng
liêng lâu dài báo điềm ở đấy. Vả lại báu của nước rất
quý trọng, lúc bắt đầu chế tạo chính ta mật cáo với
trời đất. Đến khi làm xong lại kính cáo tơn miếu
chứng giám. Vậy sai quan Thái sử chọn ngày lành, bộ
Lễ tra xét điển lệ để tâu trình".
Ấn hình vng, hai cấp, núm cầm khắc rồng mây,
cao 14,5 cm, cạnh 13 cm, dày 4,25 cm. Đây là ấn
ngọc lớn và quý nhất của triều Nguyễn dùng đóng
trên sắc mệnh ban cấp cho các chư hầu hoặc những
việc trọng đại của triều đình. Được tơn q như cái
ấn vàng truyền quốc của Minh Vương Nguyễn Phước
Chu truyền lại.
Tham khảo:
Đại Nam thục lục tiền biên; Đai Nam thực lục chính
biên đệ I,II,III kỷ; Hình ảnh trích nguồn sách "Kim
Ngọc Bảo Tỉ" của bảo tàng Lịch sử Việt Nam - Hà
Nội 2009.


(Theo Doanh nhân Sài Gòn cuối tuần)

hoangtyhon2007