Vì sao thanh niên nông thôn chưa ham thích khoa học kỹ thuật - Hoàng Hoa

Xã h i h c s 4 - 1984

VÌ SAO THANH NIÊN NƠNG THƠN
CH A HAM THÍCH KHOA H C – K THU T?
HOÀNG HOA

I
M v ng khoa h c – k thu t và áp d ng nh ng ti n b khoa h c – k thu t và ho t đ ng
s n xu t đang là m t đòi h i c p thi t đ i v i t ng l p thanh niên nông thôn. Ngày nay, khoa
h c – k thu t đã tr thành l c l ng s n xu t tr c ti p và là nhân t quy t đ nh s phát tri n c a nông
nghi p và s ph n vinh c a nông thôn.

N

Cùng v i q trình hồn thành h p tác hóa, vi c hoàn thi n quan h s n xu t m i nông thôn đã
đ a ng i nông thôn lên v trí con ng i làm ch t p th . T v trí m i này trong đ i s ng xã h i,
ng i nơng dân cịn ph i t ng b c nâng cao ý th c làm ch t p th trau d i kh n ng làm ch t p th .
Ch có th đ t đ n trình đ ng i nơng dân giác ng v ý th c t p th , g n bó v i l i ích c a xã h i và
góp ph n tích c c vào l i ích chung c a t p th , thì quan h s n xu t nơng thơn m i th t s là quan
h xã h i ch ngh a.
T ng l p thanh niên có vai trị c c k quan tr ng nông thôn. Ch đ làm ch t p th mau chóng
hình thành ngày càng đ c c ng c
nông thôn là do t ng l p thanh niên đã giác ng ý th c làm ch
t p th và phát huy ý th c đó trong vi c đ y m nh s n xu t làm thay đ i c b n b m t nông thôn, đ a
nông nghi p t s n xu t nh đi lên s n xu t l n xã h i ch ngh a.
Cùng v i cu c cách m ng quan h s n xu t, công tác giáo d c, các ho t đ ng thơng tin, v n hóa,
ngh thu t đang th c hi n cu c cách m ng t t ng và v n hóa nơng thơn, t o ra nh ng bi n đ i to
l n trong đ i s ng tinh th n c a giai c p nông dân, đ c bi t là c a t ng l p thanh niên nông thôn.
th c hi n th ng l i cu c cách m ng xã h i ch ngh a, ng ta nh n m nh vai trò then ch t c a
cách m ng khoa h c – k thu t trong m i quan h gi a ba cu c cách m ng. ng ta v ch rõ, nhi m v
trung tâm c a th i k quá đ là ph i ti n hành cơng nghi p hóa xã h i ch ngh a. V i tính th n này,

th i k quá đ
nông thôn Vi t Nam nh t đ nh ph i là th i k th c hi n cách m ng khoa h c – k
thu t nơng thơn, t ng b c đ t tồn b nông nghi p trên c s công nghi p. ây là m t q trình h t
s c khó kh n, ph c t p. Con đ ng xã h i ch ngh a nông thôn là con đ ng kh c ph c m i s trì
tr , b o th c a n n s n xu t nh , khơng ng ng hồn thi n, đ i m i các quá trình lao đ ng s n xu t,
qu n lý xã h i trên c s t ng b c ng d ng nh ng ti n b khoa h c – k thu t vào s n xu t và đ i
s ng.
M t yêu c u c p thi t hi n nay là ph i h ng thanh niên vào khoa h c – k thu t, t ng c ng b i
d ng cho h nhi t tình h c t p, kh n ng v n d ng nh ng ti n b khoa h c – k thu t vào s n xu t
nông nghi p.

B n quy n thu c Vi n Xã h i h c www.ios.org.vn


Xã h i h c s 4 - 1984

63

Vì sao thanh niên…

ây là m t nhi m v to l n mà ng và Nhà n c đ t ra đ i v i t ng l p thanh niên và c ng là
m t v n đ quan tr ng mà gi i xã h i h c c n quan tâm tìm hi u.

II
tìm hi u v n đ thanh niên nông thôn v i khoa h c – k thu t, b ph n nghiên c u thanh niên
thu c Vi n Xã h i h c đã ti n hành m t cu c đi u tra t i xã Tam S n, huy n Tiên S n, t nh Hà B c.
ây là m t xã n m trong vùng chuyên canh lúa, nhân dân s n có truy n th ng v n hó và tinh th n hi u
h c.
Trong s 287 ng
đ h c v n c p II.

iđ

c h i, có 40% v i trình đ h c v n c p III, s còn l i x p x 60% v i trình

K t qu c a vi c tr l i câu h i: “B n đã đ c sách khoa h c – k thu t đ ph c v s n xu t nh th
nào? Cho th y: 51,5% s thanh niên nhóm có h c v n c p III cho bi t h có đ c t 1 đ n 2 cu n sách
khoa h c – k thu t. T l này cao h n nhóm có h c v n c p II: 19,3%. i u đó cho th y m t th c t
là: m c đ ti p xúc v i sách khoa h c – k thu t c a thanh niên trong các nhóm t l thu n v i m c
t ng c a trình đ h c v n. Trình đ h c v n c ng t o nên nh ng khác bi t v m c đ , đ c th hi n
thành s ho t đ ng th ng xuyên đ i v i vi c ti p thu khoa h c – k thu t: 13,8% s ng i thu c
nhóm thanh niên có h c v n c p III cho bi t h có đ c nhi u sách khoa h c – k thu t. Con s này
nhóm thanh niên có h c v n c p II d ng l i m c th p: v i t l 4,4%.
K t qu phân tích và so sánh các s li u còn cho th y: t l n thanh niên, tính chung cho hai nhóm
có h c v n c p II và c p III, đ c sách khoa h c – k thu t nhi u h n t l nam thanh niên, tính chung
cho hai nhóm này. i u đó ph n ánh th c t v tình hình phân cơng lao đ ng nơng thơn hi n nay. T
l lao đ ng n đang gi nh ng vai trò ch y u trong các khâu s n xu t nông nghi p. Trong t ng s
nh ng ng i đ c h i, t l thanh niên tr c ti p s n xu t đã chi n đ n 77%.
Tính ch t phân cơng lao đ ng theo gi i tính cịn th hi n rõ qua vi c so sánh t l trong các nhóm
khi h cho bi t v s thành th o đ i v i các khâu s n xu t, 63,1% và 58,3% s nam thanh niên nói là
h th o hai khâu cày, b a. 75,7% và 78,4% s n thanh niên l i th o hai khâu nh m , tát n c.
Nh ng m c đ thành th o c a thanh niên đ i v i các khâu trong s n xu t nông nghi p cho th y rõ
thêm s chi ph i c a tác nhân trình đ h c v n v i trình đ k thu t. Nhìn m t cách bao quát: qua 7
khâu (cày, b a, gieo m , nh m , c y, theo dõi sâu b nh, tát n c) thì th y: nhóm thanh niên có h c
v n c p II t ra thành th o h n nhóm thanh niên có trình đ h c v n c p III 5 khâu: gieo m , nh m ,
c y, theo dõi sâu b nh và tát n c. Có th gi i thích hi n t ng này b ng hai nguyên nhân sau đây:
m t là, nhóm thanh niên có h c v n c p III h c nhi u n m t i tr ng, ít g n v i th c t s n xu t, vi c
v n d ng lý thuy t vào th c hành ch a đem đ n nh ng k t qu rõ r t; hai là, s thành thào các khâu
trong s n xu t nông nghi p hi n nay ch y u đ c hình thành trên c s kinh nghi m truy n th ng,
nên vi c áp d ng đ ng b các ti n b k thu t vào các khâu s n xu t ch a đ c coi tr ng đúng m c.

Các s li u còn d n đ n m t nh n xét là: nhóm thanh niên đã có gia đình n m v ng các khâu ch
y u trong s n xu t nơng nghi p h n nhóm thanh niên ch a có gia đình. Vi c nâng cao hi u qu kinh t
trong s n xu t g n li n v i s n đ nh c a đ i
B n quy n thu c Vi n Xã h i h c www.ios.org.vn


Xã h i h c s 4 - 1984

64

Hoàng Hoa

s ng gia đình là nguyên nhân ch y u thúc đ y h rèn luy n ngh nghi p, tìm hi u k thu t.
đ a ph ng nghiên c u này, chúng tơi nh n th y trình đ h c v n c a thanh niên ch a đ c phát
huy v i hi u qu cao trong ho t đ ng s n xu t. T l 63,4% s ng i đ c h i thu c nhóm thanh niên
có trình đ h c v n c p II ch a đ c m t cu n sách khoa h c – k thu t nào là m t th c t đáng đ
chúng ta quan tâm. Chúng tôi đ c bi t, nguyên nhân làm h n ch đáng k trong vi c ti p c n v i v n
hóa nói chung và v i khoa h c – k thu t nói riêng là do xã khơng có th vi n, khơng có nhà v n hóa.
Vi c tìm hi u v xu th h ng nghi p cho bi t thêm: s ng i ch n các ngh k thu t nh ngh
đi n, ngh c khí, xây d ng ch d ng l i t l th p. V i nguy n v ng thoát lý kh i đ a ph ng, nhóm
n thanh niên th ng ch n nh ng ngh truy n th ng nh ngh y, ngh s ph m. Cịn n u l i đ a
ph ng thì h l i không ch n nh ng ngh y.
III
V n đ c n đ c ti p t c xem xét là vi c tìm hi u nguyên nhân c b n chi ph i ho t đ ng c a
thanh niên nông thôn đ i v i khoa h c – k thu t. b c đ u này, chúng tôi s b nêu lên m t s bi n
pháp có tính ch t đ ng b nh m t o đi u ki n cho thanh niên ti p xúc v i khoa h c – k thu t và
khuy n khích h áp d ng có hi u qu nh ng thành t u khoa h c – k thu t vào s n xu t nông nghi p
trong đi u ki n hi n nay.
Trong hồn c nh khó kh n c a đ t n c, các h p tác xã đ u t vào khâu k thu t còn r t h n ch .
V i 5 khâu do t p th (h p tác xã) và Nhà n c (t nh, huy n) đ m nhi m và 3 khâu do nhóm, ng i

lao đ ng đ m nhi m, thì khâu làm đ t, khâu th nh t trong 8 khâu, cịn th y có s tham gia c a cơng
c hi n đ i; đ n khâu c y khâu th 8, thì s tham gia c a các y u t k thu t y đ n m c r t th p, m c
dù tr c đây, vào kho ng nh ng n m 60, ng i ta đã làm ra máy c y lúa 1 . S u tiên trong vi c l a
ch n công c s n xu t hi n nay phân b theo các thang b c nh sau: b t đ u t công c truy n thông,
đ n các công c c i ti n, và th p nh t là cơng c hi n đ i. i u này nói lên tính ch t c a trình đ s n
xu t đang đ t ra nh ng yêu c u t ch c l i s n xu t nh th nào đ khoa h c – k thu t đ c phát huy
tác d ng và t đó đ c quý tr ng.
Chúng tôi ngh r ng, vi c c i cách giáo d c đã đ c ti n hành m nh m , nh ng n i dung gi ng d y
c n đ c ti p t c nghiên c u thêm đ sao cho thanh niên sau khi h c h t b c ph thông c s và ph
thông trung h c đ c trang b nh ng ki n th c t i thi u và có nhi t tình, hào h ng v n d ng nh ng
ki n th c đó vào th c ti n s n xu t. N u h c h t b c ph thông trung h c r i mà không v n d ng đ c
nh ng ki n th c khoa h c t i thi u vào vi c nâng cao n ng su t lao đ ng c i ti n l l i làm vi c, thì r t
khó t o nên s g n bó gi a ký thu t v i thanh niên.
C n t ng c ng m r ng vi c ph bi n nh ng thông tin khoa h c – k thu t đ i v i t ng l p thanh
niên, nh t là nh ng thông tin và nh ng kinh nghi m đã đ c v n

1

. Xem
Thanh H ng: Ng
2(6), 1984, tr.26

i nông dân và công c s n xu t trong tình hình hi n nay. T p chí Xã h i h c, s
B n quy n thu c Vi n Xã h i h c www.ios.org.vn


Xã h i h c s 4 - 1984

65

Vì sao thanh niên…

d ng r ng rãi, mang l i hi u qu thi t th c trong s n xu t, trong đ i s ng. Ho t đ ng này nên đ c
ti n hành có t ch c và tr thành n n n p trong n i dung sinh ho t c a các chi đoàn, các nhà v n hóa.
Ban ch p hành ồn nên l p k ho ch th c hi n công tác thông tin, tuyên truy n đ i chúng, t o ra
khơng khí thi đua tìm hi u và v n d ng k thu t.
H p tác xã c n có chính sách thích đáng đ đ ng viên, khuy n khích nh ng ng i làm cơng tác
khoa h c – k thu t, c ng nh nh ng phát minh, sáng ki n có giá tr th c ti n đ nâng cao n ng su t
lao đ ng c i ti n công tác qu n lý nh m c i thi n và đ i m i b m t nông thôn hi n nay.
Trên đây là m t s suy ngh b c đ u c a chúng tôi xung quanh v n đ thanh niên nông thôn v i
khoa h c – k thu t, đ c g i ra t m t ch ng trình nghiên c u xã h i h c v thanh niên nông thôn.
Chúng tôi mong nh n đ

c nh ng ý ki n trao đ i c a các đ ng chí có quan tâm đ n v n đ này.

B n quy n thu c Vi n Xã h i h c www.ios.org.vn