Chuyên đề ôn tập tổng quát về Sóng dừng môn Vật lý 12 năm 2020

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 1
<b>Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai </b>

<b>1. Phản xạ sóng:</b>

- Khi phản xạ trên vật cản cố định, sóng phản xạ cùng tần số,
cùng bước sóng và ln ln ngược pha với sóng tới.

- Khi phản xạ trên vật cản tự do, sóng phản xạ cùng tần số, cùng
bước sóng và ln ln cùng pha với sóng tới.

<b>2. Hiện tượng tạo ra sóng dừng. </b>

Sóng tới và sóng phản xạ truyền theo cùng một phương, thì có thể giao thoa với nhau, và tạo ra một hệ sóng
dừng. Trong sóng dừng có một số điểm ln ln đứng n gọi là nút, và một số điểm luôn luôn dao động
với biên độ cực đại gọi là bụng sóng.

<b>3. Đặc điểm của sóng dừng: </b>

<b>- </b>Đầu cố định hoặc đầu dao động nhỏ là
nút sóng. Đầu tự do là bụng sóng.
- Khoảng cách hai điểm nút hoặc hai
điểm bụng gần nhau nhất là:

2


- Khoảng cách giữa điểm bụng và điểm
nút gần nhau nhất là:

4


- Nếu sóng tới và sóng phản xạ có biên

độ A (bằng biên độ của nguồn) thì biên độ dao động tại điểm bụng là 2A, bề rộng của bụng sóng là 4A.
- Khoảng thời gian giữa hai lần sợi dây căng ngang (các phần tử đi qua VTCB) là T

2
<b>- Vị trí các điểm dao động cùng pha, ngược pha:</b>

+ Các điểm đối xứng qua một bụng thì cùng pha (đối xứng với nhau qua đường thẳng đi qua bụng sóng và
vng góc với phương truyền sóng). Các điểm đối xứng với nhau qua một nút thì dao động ngược pha.
+ Các điểm thuộc cùng <b>một bó sóng</b> (khoảng giữa hai nút

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 2
<b>Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai </b>

khi qua nút.

→ Các điểm trên sợi dây đàn hồi khi có sóng dừng ổn định chỉ có thể
cùng hoặc ngược pha.

<b>Hình vẽ </b>

- M, P đối xứng qua bụng B nên cùng pha dao động. Dễ thấy phương
trình biên độ của M và P cùng dấu. Suy ra, M và P dao động cùng pha.
- M, Q đối xứng qua nút N nên ngược pha dao động. Dễ thấy phương

trình biên độ của M và Q ngược dấu nhau. Suy ra, M và Q dao động ngược pha.

<b>4. Điều kiện để có sóng dừng:</b>

<b>a) Trường hợp hai đầu dây cố định (nút): </b>





L k k N *
2



  <b>; </b>

* số bó sóng = số bụng sóng = k
<b>* số nút sóng = </b>k 1 <b> </b>

min
k

min k min min k 1 k

2.L
v

f k. _v

2.L f f k.f f f f

2.L 
 


  _{ }
     


Trường hợp tần số do dây đàn phát ra (hai đầu cố định): f_k k. v
2.L



Ứng với:

k  phát ra âm cơ bản có tần số 1 1 k
v
f f

2
 

k2,3, 4... có các họa âm bậc 2 (tần số 2f ), bậc 3 (tần số ₁ 3f ) ₁

<b>Vậy: Tần số trên dây hai đầu cố định tỉ lệ với các số nguyên liên tiếp: 1, 2, 3,… </b>
<b>b) Trường hợp một đầu là nút, một đầu là bụng: </b>



2k 1

 

k N



4



    <b> </b>

* số bó sóng = k

<b>* số bụng sóng = số nút sóng = </b>k 1





min

_

_

k _{k 1} _k

min k min min

4.L
v

f 2k 1 . _v _f _f

4.L f f 2k 1 .f f

4.L 2

 


   _{ } _
     


</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 3
<b>Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai </b>





k

v
f 2k 1 .

4.L

 

Ứng với:

k  âm phát ra âm cơ bản có tần số 0 f₁ v
4.L


k1, 2,3... có các họa âm bậc 3 (tần số 3f ), bậc 5 (tần số ₁ 5f )… ₁

<b>Vậy: Tần số trên dây 1 đầu cố định tỉ lệ với các số nguyên lẻ liên tiếp: 1, 3, 5,… </b>

<b>5. Biên độ tại một điểm trong sóng dừng </b>

* Với x là khoảng cách từ M đến đầu nút sóng thì biên độ:

M

x
A 2.A sin 2_  _


 

* Với x là khoảng cách từ M đến đầu bụng sóng thì biên độ:

M

x
A 2.A cos 2_  _



 

* Các điểm có cùng biên độ (khơng kể điểm bụng và điển nút) cách đều nhau một khoảng
4


. Nếu A là biên
độ sóng ở nguồn thì biên độ dao động tại các điểm này sẽ là A₁ A 2

<b>6. Vận tốc truyền sóng trên dây: </b>

Phụ thuộc vào lực căng dây F và mật độ khối lượng trên một đơn vị chiều dài . Ta có:
F

V

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

W: www.hoc247.net F: www.facebook.com/hoc247.net Y: youtube.com/c/hoc247tvc Trang | 4
<b>Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai </b>

Website <b>HOC247</b> cung cấp một môi trường <b>học trực tuyến</b> sinh động, nhiều <b>tiện ích thơng minh</b>, nội
dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những <b>giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, </b>
<b>giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm</b> đến từ các trường Đại học và các trường chuyên
danh tiếng.

<b>I.</b>

<b>Luyện Thi Online</b>

- <b>Luyên thi ĐH, THPT QG:</b> Đội ngũ <b>GV Giỏi, Kinh nghiệm</b> từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây dựng

các khóa <b>luyện thi THPTQG </b>các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.

- <b>Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: </b>Ơn thi <b>HSG lớp 9</b> và <b>luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán</b> các trường

<i>PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An</i> và các trường Chuyên khác cùng

<i>TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.</i>

<b>II.</b>

<b>Khoá Học Nâng Cao và HSG </b>

- <b>Tốn Nâng Cao THCS:</b> Cung cấp chương trình Toán Nâng Cao, Toán Chuyên dành cho các em HS THCS lớp 6,
7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt ở các kỳ
thi HSG.

- <b>Bồi dưỡng HSG Toán:</b> Bồi dưỡng 5 phân mơn <b>Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học </b>và <b>Tổ Hợp</b> dành cho
học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: <i>TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần Nam </i>

<i>Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn</i> cùng đôi HLV đạt thành

tích cao HSG Quốc Gia.

<b>III.</b>

<b>Kênh học tập miễn phí</b>

- <b>HOC247 NET:</b> Website hoc miễn phí các bài học theo <b>chương trình SGK</b> từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các môn
học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham khảo
phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- <b>HOC247 TV:</b> Kênh <b>Youtube</b> cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn phí
từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.

<i><b>Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai </b></i>

<i><b> Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90% </b></i>

<i><b>Học Toán Online cùng Chuyên Gia </b></i>

</div>

<!--links-->