Các biện pháp quản lý thực hiện chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường thpt đại từ - thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM





PHAN VĨNH THÁI







CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THỰC HIỆN
CHƯƠNG TRÌNH HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG THPT ĐẠI
TỪ - THÁI NGUYÊN




L
L
U
U
Ậ
Ậ
N
N

V
V
Ă
Ă
N
N


T
T
H
H
Ạ
Ạ
C
C


S
S
Ĩ
Ĩ


K
K
H
H

O
O
A
A


H
H
Ọ
Ọ
C
C


G
G
I
I
Á
Á
O
O


D
D
Ụ
Ụ
C
C

THÁI NGUYÊN – 2008

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM





PHAN VĨNH THÁI






CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THỰC HIỆN

CHƯƠNG TRÌNH HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG THPT ĐẠI
TỪ - THÁI NGUYÊN


CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60.14.05

L
L
U
U
Ậ
Ậ
N
N


V
V
Ă
Ă
N
N


T
T
H
H

Ạ
Ạ
C
C


S
S
Ĩ
Ĩ


K
K
H
H
O
O
A
A


H
H
Ọ
Ọ
C
C

G
G
I
I
Á
Á
O
O


D
D
Ụ
Ụ
C
C







Người hướng dẫn: T.S NGUYỄN THỊ TÍNH





THÁI NGUYÊN - 2008

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN


Giáo dục và Đào tạo : GD & ĐT
Giáo viên : GV
Giáo dục ngoài giờ lên lớp : GDNGLL
Học sinh : HS
Kinh tế- xã hội : KT-XH
Trung học phổ thông : THPT
Công nghiệp hoá-Hiện đại hoá : CNH-HĐH
Phân phối chương trình : PPCT

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
Lời cảm ơn
Sau một thời gian nghiên cứu đề tài: “Các biện pháp quản lý thực
hiện chương trình giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Đại Từ -
Thái Nguyên” đến nay chúng tôi đã hoàn thành và được phép bảo vệ luận văn.
Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với hội
đồng khoa học chuyên ngành “Quản lý giáo dục” trường Đại học Sư phạm - Đại
học Thái Nguyên. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của quí thầy, cô và lãnh
đạo khoa Tâm lý - giáo dục trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên.
Các thầy, cô đã tận tình giúp đỡ trong quá trình học tập và tạo điều kiện để tôi
hoàn thành luận văn nghiên cứu.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự cộng tác giúp đỡ của tập thể các thầy, cô
giáo đồng nghiệp ở ba trường: THPT Đại Từ, THPT Nguyễn Huệ, THPT Lưu
Nhân Chú.
Đặc biệt tôi xin trân trọng và bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Tiến sĩ
Nguyễn Thị Tính - Người đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn tôi trong suốt thời
gian tôi nghiên cứu đề tài.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề
tài, song những thiếu sót trong luận văn là không thể tránh khỏi, kính mong
nhận được sự đóng góp ý kiến và chỉ dẫn của các thầy, cô giáo và đồng
nghiệp.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2008
Tác giả


PHAN VĨNH THÁI


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

1
MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Đất nước ta đang trong thời kỳ hội nhập để phát triển KT - XH. Trong
đó, quan trọng hàng đầu là sự phát triển của nguồn lực con người. Đảng ta đã
khẳng định: Con người là mục tiêu, là động lực của sự phát triển.
Nền kinh tế - xã hội muốn có được sức mạnh để phát triển cần phải tạo
ra được trình độ trí tuệ ngang tầm thời đại, nguồn chất xám cũng như nhân lực
kỹ thuật đủ để luôn đổi mới sản xuất, nâng cao năng suất lao động, phát triển
các hoạt động dịch vụ... Tất cả đều phụ thuộc vào giáo dục. Vì vậy, việc đầu
tư cho giáo dục để nâng cao trình độ dân trí, đào tạo nguồn nhân lực được ưu
tiên hàng đầu.
Trong những năm qua, thực hiện công cuộc đổi mới, sự nghiệp giáo
dục và đào tạo đã đóng góp to lớn vào những thành quả chung của toàn xã
hội. Tuy nhiên bên cạnh đó ngành giáo dục & đào tạo vẫn còn tồn tại không ít
những yếu kém. Đó là những mặt trái của cơ chế thị trường đã tác động không
nhỏ vào giáo dục nói chung và vào các trường THPT nói riêng. Đối tượng
tiếp thu nhanh và nhạy bén với cái "mới " là thanh thiếu niên, học sinh ở độ
tuổi tập làm người lớn, thích tự khẳng định mình nhưng lại thiếu sự chín chắn.
Vấn đề đặt ra cho việc giáo dục thế hệ trẻ là phải tạo ra mọi điều kiện
để phát triển cân đối hài hoà các tố chất, tiềm năng ở mỗi người và cộng đồng
như: Trí tuệ, phẩm chất đạo đức, các yếu tố tâm lý, cuộc sống tâm hồn, thể
lực và các năng lực hoạt động của mỗi người.
Chất lượng giáo dục phải được nhận diện từ trạng thái của cả nền giáo
dục trong tương quan với phát triển kinh tế xã hội và trạng thái của nhân cách
ít nhất qua 3 mặt: kiến thức, kỹ năng, thái độ công dân trong tương quan với
sức lao động mà nền kinh tế xã hội đang yêu cầu. Trong sự nghiệp đổi mới
của Việt Nam đang tiến hành thì giáo dục đạo đức được coi là một bộ phận có

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

2
ý nghĩa quan trọng phát triển nguồn lực con người. Mục tiêu là trang bị cho
học sinh những tri thức cần thiết về đạo đức, tư tưởng, chính trị lối sống, về
văn hoá, pháp luật, hiểu những giá trị có tính chuẩn mực, biết các phương
pháp rèn luyện phẩm chất.
Như vậy, giáo dục trí tuệ không chỉ giới hạn ở sự xây dựng và phát
triển kỹ năng lý trí của con người mà bao gồm cả sự phát huy trí tuệ của trái
tim, cảm xúc của mỗi con người. Để góp phần giáo dục toàn diện cho học
sinh thì hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh THPT đóng vai trò
vô cùng quan trọng. Chính vì vậy, trong năm học 2006-2007 thực hiện
chương trình đổi mới dạy học Bộ giáo dục và đào tạo đã đưa hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp vào chương trình học tập chính khoá cho học sinh
THPT còn trước đây do các trường tự tổ chức theo điều kiện của nhà trường
mà không có chương trình chính thức.
Hoạt động GDNGLL là hoạt động nối tiếp của hoạt động dạy học trên
lớp, giúp HS củng cố, mở rộng tri thức đã học, rèn luyện kĩ năng giao tiếp, kĩ
năng ứng xử, kĩ năng hoạt động chính trị xã hội v.v.... Việc thực hiện chương
trình, tổ chức hoạt động GDNGLL của cán bộ quản lí, giáo viên và học sinh
còn nhiều tồn tại. Xuất phát từ những lí do trên tôi đã chọn đề tài nghiên cứu:
"Các biện pháp quản lý thực hiện chương trình hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp ở trường THPT Đại Từ - Thái Nguyên".
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu thực trạng thực hiện chương trình hoạt động GDNGLL ở
trường THPT và tìm ra các biện pháp quản lý tổ chức thực hiện chương trình
hoạt động GDNGLL ở trường THPT Đại Từ - Thái Nguyên.
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU
3.1. Khách thể nghiên cứu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
3

Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT huyện Đại Từ -
tỉnh Thái Nguyên
3.2. Đối tƣợng nghiên cứu
Biện pháp quản lý thực hiện chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp ở trường THPT Đại Từ - Thái Nguyên.
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là hoạt động nối tiếp của hoạt
động dạy học trên lớp. Nếu xây dựng được các biện pháp quản lý một cách
khoa học, việc thực hiện chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp sẽ
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở trường THPT.
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
5.1. Xây dựng cơ sở lý luận của quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp ở trường THPT.
5.2. Thực trạng quản lý thực hiện chương trình hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Đại Từ - Thái Nguyên.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý thực hiện chương trình tổ chức hoạt
động GDNGLL nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở
trường THPT.
6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Đề tài tập trung nghiên cứu các biện pháp quản lý thực hiện chương
trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Đại Từ - Huyện
Đại Từ - Tỉnh Thái Nguyên.
7. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
7.1. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu lý luận
- Sử dụng phương pháp đọc sách, phân tích, tổng hợp, khái quát hoá,
trừu tượng hoá các tài liệu để xây dựng hệ thống các vấn đề lý luận của đề tài
+ Lý luận về quản lý giáo dục và cơ sở pháp lý của hoạt động quản lý
giáo dục

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

4
+ Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT
+ Xây dựng một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả của quá trình
quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
7.2. Nhóm phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra: Phương pháp này được sử dụng để thu thập ý
kiến của các đối tượng thông qua việc trưng cầu ý kiến. Các nội dung trưng
cầu ý kiến là các vấn đề liên quan đến thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tổng kết kinh nghiệm của các
trường THPT trên địa bàn huyện về công tác quản lý thực hiện chương trình
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
- Phương pháp chuyên gia: Phương pháp này là xin ý kiến của các
chuyên gia về các vấn đề như: đánh giá thực trạng, các biện pháp được đề xuất.
- Phương pháp thống kê: Phương pháp này được sử dụng để xử lý các
số liệu đã thu thập được.
8. CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN
Luận văn có cấu trúc gồm 3 phần, ngoài phần mở đầu; phần kết luận;
tài liệu tham khảo; phụ lục; phần nội dung của luận văn gồm 3 chương:
Chƣơng 1. Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp ở các trường trung học phổ thông
Chƣơng 2. Thực trạng quản lý thực hiện chương trình hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT huyện Đại Từ - Tỉnh Thái Nguyên
Chƣơng 3. Các biện pháp quản lý thực hiện chương trình hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Đại Từ - Thái Nguyên


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
5
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ THỰC HIỆN

CHƢƠNG TRÌNH HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ
LÊN LỚP Ở CÁC TRƢỜNG THPT

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Vấn đề giáo dục đã được Bác Hồ luôn quan tâm và sự nghiệp này đã
được Bác giao cho ngành giáo dục. Ngày 13 tháng 9 năm 1958 trong buổi nói
chuyện với hội nghị cán bộ giáo dục toàn quốc, Người đã nêu thông điệp:
" Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây
Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người "
Giáo dục toàn diện học sinh cũng được Đảng và Nhà Nước ta hết sức
quan tâm. Điều 27 luật giáo dục năm 2005 đã khẳng định: " Mục tiêu của giáo
dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể
chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng
động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam XHCN, xây
dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên
hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ".
Thực hiện tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, suốt nửa thế kỷ qua, Đảng và
Nhà Nước ta đã không ngừng chỉ đạo và tạo điều kiện thuận lợi cho việc giáo
dục toàn diện học sinh, trong đó có việc nghiên cứu về hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp để góp phần phát triển toàn diện học sinh. Đã có nhiều công
trình nghiên cứu về tổ chức quản lí chương trình hoạt động GDNGLL ở
trường THPT và THCS. Ví dụ:
Nguyễn Thị Lợi, nghiên cứu về Quản lí hoạt động GDNGLL ở trường
THCS, khoá luận tốt nghiệp 2005 đã chỉ ra các vấn đề lí luận về quản lí hoạt
động GDNGLL ở trường THCS và chỉ rõ thực trạng của hoạt động này ở
huyện Pắc Mê tỉnh Hà Giang.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
6
Nguyễn Thị Minh, nghiên cứu về Quản lí tổ chức hoạt động GDNGLL

ở trường THCS tại tỉnh Hoà Bình. Tác giả đã nghiên cứu về thực trạng của
công tác quản lí hoạt động GDNGLL ở trường THCS tại tỉnh Hoà Bình và chỉ
rõ những điểm yếu kém trong công tác quản lí.
Nguyễn Thị Ngát, nghiên cứu về Thực trạng tổ chức hoạt động
GDNGLL ở trường THPT. Đề tài đã nghiên cứu, xây dựng các vấn đề cơ bản
của tổ chức hoạt động GDNGLL ở trường THPT và chỉ rõ thực trạng tổ chức
hoạt động GDNGLL ở trường THPT Lương Ngọc Quyến - Thành phố Thái
Nguyên.
Nguyễn Xuân Thanh, nghiên cứu về Một số biện pháp nâng cao hiệu
quả giáo dục giá trị đạo đức truyền thống cho học sinh THCS qua hoạt động
GDNGLL. Tác giả đã chỉ rõ tầm quan trọng của tổ chức hoạt động GDNGLL
v.v... Riêng vấn đề nghiên cứu biện pháp quản lí thực hiện chương trình hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT chưa có tác giả nào nghiên
cứu. Vì vậy, tôi chọn vần đề trên làm đề tài nghiên cứu của mình.
1.2. Các khái niệm công cụ
1.2.1. Khái niệm hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học
phổ thông
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là hoạt động giáo dục có mục
đích, có kế hoạch, có tổ chức được thực hiện trong các hoạt động thực tiễn về
khoa học - kỹ thuật, lao động công ích, hoạt động xã hội, văn hóa nghệ thuật,
hoạt động thể thao, vui chơi giải trí,…được thực hiện ngoài giờ lên lớp, nhằm
hình thành và phát triển toàn diện nhân cách học sinh.
Theo giáo sư Đặng vũ Hoạt, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là
việc tổ chức giáo dục thông qua hoạt động thực tiễn của học sinh về khoa học
kỹ thuật, lao động công ích, hoạt động xã hội hoạt động nhân đạo, văn hóa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
7
nghệ thuật, thẩm mỹ, thể dục thể thao, vui chơi giải trí,…để giúp các em hình
thành và phát triển nhân cách.

Một số tác giả đưa ra khái niệm: Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
là những hoạt động được tổ chức ngoài giờ học các môn học ở trên lớp. Hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp là sự tiếp nối hoạt động dạy học trên lớp, là
con đường gắn lý thuyết và thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức
và hành động của học sinh.
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một mặt hoạt động của giáo
dục cơ bản được thực hiện một cách có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức và
tiến hành ngoài giờ lên lớp nhằm góp phần thực thi quá trình đào tạo nhân
cách học sinh, đáp ứng những yêu cầu đa dạng của đời sống xã hội.
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp tạo điều kiện cho học sinh hoạt
động theo hứng thú, sở thích của mình. Nhờ đó bồi dưỡng được nhanh chóng
năng lực riêng của từng học sinh và góp phần hướng nghiệp cho họ. Hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp còn có thể giúp học sinh củng cố, mở rộng,
khắc sâu thêm tri thức, gắn liền lý luận với thực tiễn, phát huy tác dụng của
học tập đối với đời sống.
Hoạt động này do nhà trường quản lý, tiến hành ngoài giờ dạy học trên
lớp theo chương trình, kế hoạch dạy học. Nó được tiến hành xen kẽ hoặc nối
tiếp chương trình dạy học trong phạm vi nhà trường chỉ đạo.
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có vị trí quan trọng trong quá
trình giáo dục học sinh nói chung và càng quan trọng đối với học sinh THPT -
lứa tuổi đang tập làm người lớn. Ở lứa tuổi này, nét nổi bật về tính cách của
các em là khuynh hướng ham hoạt động, năng động, tự lập, ham hiểu biết, có
trình độ tư duy phát triển, đã hình thành và phát triển các kỹ năng học tập,
thói quen tự học từ các lớp dưới và ngày càng có điều kiện thu thập thông tin
đa dạng và phong phú. Vì thế, quá trình giáo dục đối với lứa tuổi các em sẽ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
8
gặp không ít khó khăn, đòi hỏi phải có sự khéo léo, kịp thời và đúng đắn, lôi
cuốn các em vào hoạt động nhằm phát huy khuynh hướng tự lập của các em

thành những cá tính sáng tạo và ý thức tập thể. Học sinh THPT ngày nay có
những bước nhảy vọt về chất trong quá trình học tập và rèn luyện. Các em
mạnh dạn hơn, suy nghĩ táo bạo hơn, có những nhu cầu mới hơn, đặc biệt là
nhu cầu về hoạt động. Mặc dù hoạt động học tập vẫn là hoạt động chủ đạo,
song nội dung và tính chất hoạt động học tập ở lứa tuổi này khác rất nhiều so
với các lứa tuổi trước. Nó đòi hỏi ở các em tính năng động và độc lập cao
hơn, tư duy lôgic nhiều hơn. Những yêu cầu đó vừa phải được thực hiện trong
hoạt động học tập, vừa phải được cụ thể hóa trong các hoạt động của tập thể.
Đây là một trong những đặc điểm rất rõ nét của học sinh THPT. Vì vậy, việc
tổ chức các hoạt động GDNGLL với những hình thức đa dạng do học sinh
quản lý và điều khiển đòi hỏi giáo viên phải đổi mới các phương pháp tổ chức
hoạt động, tránh áp đặt một chiều hoặc chỉ cực đoan ở một vài hình thức hoạt
động quá quen thuộc, gây nhàm chán cho học sinh. Vì vậy, có thể nói hoạt
động GDNGLL đối với lứa tuổi học sinh THPT có vị trí then chốt trong quá
trình giáo dục, nhằm điều chỉnh, định hướng quá trình giáo dục toàn diện đạt
hiệu quả. Hoạt động GDNGLL với sự đa dạng về hình thức, phong phú về nội
dung sẽ có vai trò to lớn trong việc giáo dục về nhận thức, thái độ và hành vi.
Hoạt động GDNGLL giúp học sinh bổ sung, củng cố và hoàn thiện
những tri thức đã được học trên lớp ( qua các hình thức sinh hoạt câu lạc bộ,
tham quan, ngoại khóa, thi tìm hiểu,…). Giúp HS biết vận dụng những tri
thức đã học để giải quyết các vấn đề do thực tiễn đời sống đặt ra.
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giúp học sinh hướng nhận thức,
biết tự điều chỉnh hành vi đạo đức, lối sống cho phù hợp. Qua đó cũng làm
giàu thêm những kinh nghiệm thực tế cho bản thân.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
9
Mặt khác, hoạt động GDNGLL giúp học sinh định hướng chính trị, xã
hội, có những hiểu biết nhất định về truyền thống đạo đức, truyền thống văn
hóa tốt đẹp của dân tộc.

Ngoài ra, hoạt động này còn hình thành cho học sinh niềm tin vào
những giá trị mà các em vươn tới. Đó là niềm tin vào chế độ xã hội chủ nghĩa
đang đổi mới mà Bác Hồ và Đảng ta đã lựa chọn, tin vào tiền đồ, tương lai
của đất nước. Bồi dưỡng cho học sinh những tình cảm đạo đức trong sáng,
xây dựng lối sống và nếp sống phù hợp với đạo đức, pháp luật, truyền thống
tốt đẹp của đại phương và của đất nước.
1.2.2. Khái niệm quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là hoạt động có ý thức của con người nhằm đeo đuổi
những mục đích của mình. Mục đích của giáo dục cũng chính là mục đích của
quản lý ( tuy nó không phải là mục đích duy nhất của mục đích quản lý giáo
dục ). Đây là mục đích có tính khách quan. Nhà quản lý, cùng với đông đảo
đội ngũ giáo viên, học sinh, các lực lượng xã hội... bằng hành động của mình
hiện thực hoá mục đích đó trong hiện thực.
Đối với cấp vĩ mô quản lý giáo dục được hiểu là những tác động tự giác
(có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp qui luật) của chủ thể
quản lý đến tất cả các mắt xích của hệ thống (từ cấp cao nhất đến các cơ sở
giáo dục là nhà trường) nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu
phát triển giáo dục đào tạo thế hệ trẻ mà xã hội đặt ra cho ngành giáo dục.
Quản lý giáo dục là sự tác động liên tục, có tổ chức, có hướng đích của chủ
thể quản lý lên hệ thống giáo dục nhằm tạo ra tính trồi của hệ thống; sử dụng
một cách tối ưu các tiềm năng, các cơ hội của hệ thống nhằm đưa hệ thống
đến mục tiêu một cách tốt nhất trong điều kiện bảo đảm sự cân bằng với môi
trường bên ngoài luôn luôn biến động. Cũng có thể định nghĩa quản lý giáo

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
10
dục là hoạt động tự giác của chủ thể quản lý nhằm huy động, tổ chức, điều
phối, điều chỉnh, giám sát,... một cách có hiệu quả các nguồn lực giáo dục
(nhân lực, vật lực, tài lực) phục vụ cho mục tiêu phát triển giáo dục, đáp ứng
yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Đối với cấp vi mô quản lý giáo dục được hiểu là hệ thống những tác
động tự giác (có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp qui luật)
của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên, công nhân viên, tập thể học sinh,
cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội trong và ngoài nhà trường nhằm thực
hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu giáo dục của nhà trường. Cũng có thể
định nghĩa quản lý giáo dục thực chất là những tác động của chủ thể quản lý
vào quá trình giáo dục (được tiến hành bởi tập thể giáo viên và học sinh, với
sự hỗ trợ đắc lực của các lực lượng xã hội) nhằm hình thành và phát triển toàn
diện nhân cách học sinh theo mục tiêu đào tạo của nhà trường.
Quá trình giáo dục là một quá trình bao gồm hai hoạt động thống nhất
biện chứng: hoạt động giáo dục của nhà trường và hoạt động tự giáo dục của
người được giáo dục dưới sự tổ chức, lãnh đạo của nhà giáo dục. Người được
giáo dục tự giác, tích cực tự giáo dục nhằm hình thành những phẩm chất của
người công dân. Quá trình giáo dục được tổ chức giúp người học nắm được
những nội dung: hệ thống tri thức, thái độ, kỹ năng, hành vi ứng xử và thói
quen hành vi thể hiện trong cuộc sống của cộng đồng, của xã hội. Từ đó hình
thành ở người học những mặt xã hội, tâm lý, thể chất, cách ứng xử đúng đắn
thông qua các mối quan hệ cùng nhau trong tập thể, trong các hoạt động học
tập, lao động, vui chơi, văn nghệ, thể dục thể thao, hoạt động xã hội.
Quá trình giáo dục bao giờ cũng được quản lí dựa trên 4 chức năng cơ
bản sau:
+Xây dựng kế hoạch
+ Công tác tổ chức

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
11
+ Công tác chỉ đạo
+ Công tác kiểm tra, đánh giá.
Việc xây dựng kế hoạch quản lí thực hiện chương trình hoạt động GDNGLL
là khâu quan trọng nhất, được thực hiện trước tiên cho công tác quản lí. Xây

dựng kế hoạch được dựa vào các chỉ thị nhiệm vụ năm học, văn bản hướng
dẫn, phân phối chương trình v.v... và căn cứ vào tình hình thực tế của các nhà
trường. Trong kế hoạch phải thể hiện rõ mục tiêu, nội dung chương trình, thời
gian thực hiện, người phụ trách, lực lượng tham gia, địa điểm, các điều kiện
đảm bảo cho việc thực hiện kế hoạch v.v... Kế hoạch có nhiều loại, mức độ
yêu cầu cần đạt được có sự khác nhau. Có thể có các loại kế hoạch: Hàng
ngày; hàng tuần, hàng tháng, học kì và kế hoạch cả năm. Trong đó, kế hoạch
cả năm đóng vai trò định rõ mục tiêu, nội dung chương trình, các đầu việc,
cách thức tổ chức thực hiện mang tính định hướng, bao quát toàn bộ hoạt
động giáo dục trong suốt năm học.
Về công tác tổ chức, để thực hiện kế hoạch nhiệm vụ và yêu cầu đề ra,
công tác tổ chức có vai trò quyết định hiệu quả giáo dục của các nhà trường.
Do đó, cơ cấu tổ chức thực hiện hoạt động GDNGLL cũng cần được quan
tâm đặc biệt, trước hết phải hoàn thiện tổ chức chính quyền, xây dựng, phát
triển tổ chuyên môn, phân công trách nhiệm, liên đới trách nhiệm v.v... dựa
trên năng lực của cán bộ giáo viên để tuyển chọn nhằm hoàn thiện cơ cấu và
công tác tổ chức hoạt động giáo dục.
Việc thành lập ban chỉ đạo tổ chức hoạt động GDNGLL gồm: Hiệu
trưởng (Hiệu phó) làm trưởng ban, Đoàn TNCS HCM, giáo viên chủ nhiệm,
hội cha mẹ HS. Phối hợp các lực lượng ngoài nhà trường: chính quyền địa
phương, nhà máy, khu du lịch... chỉ đạo GDNGLL. Xen kẽ trong giờ lên lớp,
vào các giờ sinh hoạt đầu tuần và cuối tuần, hoạt động theo chủ đề, theo các

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
12
dạng hoạt động. Chỉ đạo việc triển khai đổi mới phương pháp, hình thức tổ
chức hoạt động GDNGLL và chỉ đạo việc triển khai tăng cường cơ sở vật chất
cho hoạt động GDNGLL.
Đối với công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động GDNGLL, cần chú ý tập
trung vào các mặt sau: Số lượng hoạt động được tổ chức trong toàn trường và

ở từng lớp, chất lượng hoạt động, ý nghĩa xã hội của các hoạt động được tổ
chức. Kiểm tra, đánh giá phải được tiến hành khoa học để đem lại hiệu quả tối
ưu; kiểm tra, đánh giá với thời gian, nhân lực hợp lí, tạo ra động lực thúc đẩy
sự cải tiến nội dung, phương pháp và phương tiện dạy học với mục tiêu càng
ngày càng nâng cao chất lượng giáo dục.
1.2.3. Khái niệm các biện pháp quản lí thực hiện chương trình hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học phổ thông
Biện pháp là cách làm, cách thức tiến hành, cách giải quyết một vấn đề
cụ thể. Biện pháp quản lý là cách thức chủ thể quản lý tiến hành sử dụng các
công cụ quản lý tác động vào việc thực hiện từng khâu của chức năng quản lý
trong mỗi quá trình quản lý nhằm tạo nên sức mạnh, tạo ra năng lực thực hiện
mục tiêu quản lý.
Các biện pháp quản lí thực hiện chương trình hoạt động GDNGLL ở
trường THPT là các thao tác, hành động quản lí nhà nước ở bậc giáo dục
THPT, của chủ thể quản lý đến đối tượng và khách thể quản lý nhằm thực
hiện chương trình hoạt động GDNGLL. Đây là chương trình, SGK môn học
mới chính thức được tổ chức thực hiện lần đầu tiên đối với bậc THPT kể từ
năm học 2006-2007. Các biện pháp quản lí thực hiện chương trình hoạt động
GDNGLL được thực hiện song song với chương trình hoạt động giáo dục ở
trên lớp là sự bổ trợ, củng cố những tri thức HS đã được học ở trên lớp và rèn
luyện các kĩ năng nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện cho HS bậc
THPT nói riêng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
13
Tổ chức hoạt động GDNGLL là một yêu cầu không thể thiếu được
trong quá trình giáo dục cho học sinh mọi cấp học nói chung. Thông qua hoạt
động GDNGLL, học sinh được kiểm nghiệm những tri thức đã tiếp thu được
trong sách vở và trong giờ học trên lớp. Đồng thời, hoạt động này còn là môi
trường, là điều kiện giúp học sinh có cơ hội giao lưu với nhau, tiếp xúc với

cuộc sống, với tự nhiên và dần dần hình thành nên các mối quan hệ xã hội.
Qua đó các em tự khẳng định mình với tư cách là chủ thể tích cực của xã hội
đang phát triển. Cũng thông qua hoạt động GDNGLL, những năng lực toàn
diện của học sinh được bộc lộ, được mọi người đánh giá và quan trọng nhất là
các em biết tự đánh giá, tự điều chỉnh mình và có thể phát huy được những
điểm mạnh hay khắc phục được những điểm còn yếu.
Quản lí thực hiện chương trình hoạt động GDNGLL là hoạt động giáo
dục có mục tiêu với các biện pháp khoa học của hiệu trưởng đến tập thể giáo
viên và những lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường nhằm huy động
mọi nguồn lực trong việc chỉ đạo quản lí thực hiện chương trình hoạt động
GDNGLL theo những qui luật khách quan; có sự thống nhất nhằm thực hiện
mục tiêu phát triển nhân cách toàn diện của HS bậc THPT.
Tổ chức hoạt động GDNGLL là một trong những nội dung công tác
của giáo viên chủ nhiệm lớp. Đây là người có vai trò rất lớn trong việc tổ
chức các hoạt động cũng như việc phối hợp với các lực lượng giáo dục để tổ
chức các hoạt động GDNGLL.
Nội dung quản lý việc thực hiện chương trình hoạt động GDNGLL
theo qui định của Bộ giáo dục và đào tạo. Nội dung quản lý có thể triển khai
theo hướng sau:

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
14
- Quản lý việc thực hiện mục tiêu của chương trình hoạt động
GDNGLL. Mục tiêu quản lý chương trình hoạt động GDNGLL bậc THPT tập
trung vào 3 vấn đề cơ bản là:
Mục tiêu về kiến thức: Nâng cao hiểu biết về các giá trị truyền thống của
dân tộc cũng như những giá trị tốt đẹp của nhân loại; góp phần củng cố, mở
rộng và khắc sâu kiến thức đã học ở trên lớp; có ý thức về quyền và trách nhiệm
đối với bản thân, gia đình, nhà trường và xã hội; có ý thức định hướng nghề
nghiệp cho bản thân; hiểu được một số quyền trong Công ước Liên hợp quốc về

quyền trẻ em.
Mục tiêu về kĩ năng: Tiếp tục rèn luyện các kĩ năng cơ bản đã được
hình thành từ cấp Trung học cơ sở để trên cơ sở đó phát triển một số năng
lực chủ yếu như: năng lực tự hoàn thiện, năng lực thích ứng, năng lực giao
tiếp, năng lực hoạt động chính trị - xã hội, năng lực tổ chức quản lí, năng lực
bày tỏ quan điểm của mình trước tập thể, năng lực hợp tác và cạnh tranh
lành mạnh.
Mục tiêu về thái độ: Có thái độ đúng đắn trước những vấn đề của cuộc
sống, biết phân biệt đánh giá để tự điều chỉnh và hoàn thiện bản thân mình,
hướng tới mục tiêu: Chân, Thiện, Mĩ.
- Quản lý việc thực hiện nội dung chương trình hoạt động GDNGLL:
Nội dung chương trình quản lý được bám sát vào các chủ đề hoạt động ở mỗi
tháng. Ví dụ: tháng 9 có chủ đề “Thanh niên học tập, rèn luyện vì sự nghiệp
CNH - HĐH ” (cả 3 lớp 10, 11, 12 - Hoạt động GDNGLL); “Tìm hiểu một số
nghề thuộc các ngành giao thông vận tải và địa chất ” (Chủ đề hoạt động
tháng 9 - Giáo dục hướng nghiệp lớp 11) v.v...
- Quản lý việc thực hiện phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động
GDNGLL cũng dựa vào cơ sở hướng dẫn mang tính định hướng môn học.
Tuỳ từng khối lớp, có thể có những phương pháp và hình thức như: Thảo

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
15
luận, thi tìm hiểu, tổ chức các diễn đàn, hùng biện, hoạt động câu lạc bộ, tham
quan dã ngoại v.v...
- Quản lý việc thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động
GDNGLL
Hoạt động kiểm tra, đánh giá trong quản lý giáo dục nhằm thu nhận những
thông tin ngược về tình hình công việc giúp nhà trường trong thực hiện các
nhiệm vụ giáo dục nói chung và thực hiện nhiệm vụ GDNGLL nói riêng. Có
thể kiểm tra, đánh giá thường xuyên hoặc theo định kì. Phối hợp với tổ chức

Đảng, đoàn thể trong trường, phát huy và thực hiện dân chủ hoá trong quản
lý, thực hiện quy chế chuyên môn, giải quyết kịp thời những thiếu xót, vướng
mắc trong tổ chức thực hiện. Khi kiểm tra nên có biên bản kiểm tra, lưu trữ hồ
sơ kiểm tra và dựa trên nguyên tắc: Nguyên tắc tính kế hoạch; nguyên tắc tính
khách quan, nguyên tắc tính hiệu quả và nguyên tắc tính giáo dục.
Khi kiểm tra, đánh giá cần kiểm tra, đánh giá về: Hồ sơ kế hoạch, giáo
án bài soạn, dự giờ, việc tổ chức hoạt động giáo dục và hiệu quả của hoạt
động GDNGLL thông qua thái độ, nền nếp, phương pháp, đạo đức, kỉ luật tập
thể, cá nhân và kĩ năng hoạt động GDNGLL của giáo viên và học sinh v.v...
Biện pháp quản lý thực hiện chương trình tổ chức hoạt động GDNGLL
là các thao tác, các kĩ thuật, các hành động của chủ thể quản lý tác động đến
đối tượng và khách thể quản lý, nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả nội
dung, chương trình tổ chức hoạt động GDNGLL ở trường THPT, góp phần
thực hiện tốt mục tiêu giáo dục toàn diện HS trong các nhà trường.
1.3. Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
1.3.1. Cơ sở pháp lý của tổ chức quản lý thực hiện chương trình hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
16
Trước yêu cầu đổi mới về giáo dục đào tạo và để nâng cao chất lượng
giáo dục, đã có rất nhiều văn bản, tài liệu đề cập tới việc tổ chức hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp:
- Theo điều lệ trường trung học phổ thông có nêu: “Nhà trường phối
hợp với các tổ chức, cá nhân tham gia giáo dục ngoài nhà trường thực hiện
các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp bao gồm các hoạt động ngoại khóa về khoa học, văn học, nghệ thuật, thể
dục thể thao, an toàn giao thông, phòng chống tệ nạn xã hội, giáo dục giới
tính, giáo dục pháp luật nhằm phát triển toàn diện và bồi dưỡng năng khiếu;
các hoạt động vui chơi, tham quan, du lịch, giao lưu văn hóa, giáo dục môi

trường; các hoạt động xã hội, từ thiện phù hợp với đặc điểm sinh lý lứa tuổi
học sinh”.
- Quyết định số 156/2007/QĐ-TTg ngày 25/9/2007 của Thủ tướng
chính phủ nêu trong đề án 4 - phòng chống ma túy trong trường học với
nhiệm vụ: “ Xây dựng chương trình, tài liệu, học liệu giáo dục phòng chống
ma túy cho các ngành học, cấp học, bậc học, triển khai giáo dục phòng chống
ma túy trong trường học ở tất cả các cấp học, bậc học, tăng cường giáo dục
phòng chống ma túy trong các hoạt động ngoại khóa.
- Chỉ thị số 45/2007/CT-BGDĐT ngày 17/8/2007 của Bộ giáo dục và
đào tạo về: “Tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong ngành
giáo dục”, mục 3 có nói: “Đổi mới, nâng cao chất lượng các hình thức phổ
biến, giáo dục pháp luật ngoại khóa, lồng ghép nội dung phổ biến giáo dục
pháp luật vào nội dung các hoạt động ngoài giờ lên lớp”.
- Chỉ thị số 39/2007/CT-BGDĐT ngày 31/7/2007 của Bộ giáo dục và
đào tạo: “Về nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục mần non, giáo dục phổ thông,
giáo dục thường xuyên, giáo dục chuyên nghiệp và các trường, khoa sư phạm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
17
trong năm học 2007 - 2008", mục 2 có nêu: “Chú trọng nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện, dạy đủ các môn học và tổ chức hoạt động ngoài giờ lên
lớp theo qui định về chương trình giáo dục, đảm bảo các yêu cầu về giáo dục
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh;….”
- Chỉ thị số 52/2007/CT-BGDĐT ngày 31/8/2007 của Bộ giáo dục và
đào tạo “Về tăng cường công tác giáo dục an toàn giao thông trong các cơ sở
giáo dục”, mục 4 có nêu: “Tăng cường tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp, hướng dẫn kỹ năng tham gia giao thông an toàn phù hợp với từng
lứa tuổi, cấp học, trình độ đào tạo của học sinh, sinh viên”.
- Công văn số 8227/BGDĐT-GDTrH ngày 06/8/2007 của Bộ giáo dục
và đào tạo hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2007-2008 ở mục 4 trong

các nhiệm vụ cụ thể có nói về hoạt động giáo dục NGLL. Trong đó, chú trọng
mối quan hệ phối hợp giữa nhà trường với cộng đồng, xây dựng môi trường
sư phạm tích cực trong nhà trường, kết hợp tốt hơn nữa giáo dục nhà trường
với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.
- Công văn số 1245/SGD&ĐT-GDTrH của Sở giáo dục và đào tạo Thái
Nguyên ngày 06/9/2007: “Về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục
trung học năm học 2007 - 2008” có nêu: “Các phòng giáo dục, các trường
THPT chỉ đạo các hoạt động giáo dục NGLL, sinh hoạt hướng nghiệp (cấp
trung học cơ sở), giáo dục hướng nghiệp (cấp THPT) theo kế hoạch dạy học
qui định của Bộ giáo dục và đào tạo” v.v... Đó là những cơ sở pháp lý để thực
hiện đề tài này.
1.3.2. Cơ sở lý luận của quản lý chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp ở trường THPT
Chương trình giáo dục là sự trình bày có hệ thống một kế hoạch tổng
thể các hoạt động giáo dục trong thời gian xác định. Trong đó nêu lên các
mục tiêu học tập mà người học cần đạt được, đồng thời xác định rõ phạm vi,

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
18
mức độ nội dung học tập, các phương pháp, phương tiện, cách thức tổ chức
học tập; cách thức đánh giá kết quả giáo dục.
Chương trình tổ chức hoạt động GDNGLL cho HS THPT là sự trình
bày có hệ thống kế hoạch tổng thể các hoạt động GDNGLL ở trường THPT,
trong đó xác định rõ mục tiêu cần đạt được, đồng thời xác định rõ phạm vi,
mức độ, nội dung hoạt động; các phương pháp, phương tiện, các hình thức tổ
chức hoạt động GDNGLL và cách thức đánh giá kết quả của hoạt động
GDNGLL.
*Mục tiêu của hoạt động GDNGLL: Hoạt động GDNGLL là một bộ
phận của quá trình giáo dục ở nhà trường THPT. Đó là những hoạt động giáo
dục được tổ chức ngoài giờ học các môn văn hóa ở trên lớp. Hoạt động giáo

dục ngoài giờ lên lớp là sự tiếp nối, bổ sung, hỗ trợ hoạt động dạy học trên
lớp, là con đường gắn lý thuyết với thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận
thức và hành động, góp phần hình thành tình cảm, niềm tin đúng đắn ở học
sinh nhằm giúp học sinh nâng cao hiểu biết về giá trị truyền thống của dân
tộc, biết tiếp thu những giá trị tốt đẹp của nhân loại, bổ sung, củng cố, mở
rộng kiến thức được học trên lớp, có trách nhiệm với bản thân, gia đình, nhà
trường và xã hội, định hướng nghề nghiệp cho bản thân. Hoạt động GDNGLL
nhằm củng cố và phát triển cho học sinh các năng lực chủ yếu như: Năng lực
tự hoàn thiện, năng lực thích ứng, năng lực giao tiếp, năng lực hoạt động
chính trị - xã hội, năng lực tổ chức - quản lý, năng lực hợp tác và cạnh tranh
lành mạnh. Từ đó để học sinh có thái độ đúng đắn trước những vấn đề của
cuộc sống, biết tự đánh giá và tự điều chỉnh để hoàn thiện bản thân mình,
đồng thời có thể giúp người khác hướng tới mục tiêu: chân, thiện, mỹ.
Hoạt động GDNGLL giúp học sinh củng cố, bổ sung những kiến thức đã
được học qua các môn học ở trên lớp. Giúp phát triển sự hiểu biết của học sinh
trong các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội. Từ đó làm phong phú thêm
vốn tri thức của học sinh, làm cơ sở cho học sinh tự so sánh bản thân với người

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
19
khác. Giúp hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng ban đầu, cơ bản,
cần thiết phù hợp với sự phát triển chung của các em (kỹ năng giao tiếp, kỹ
năng tham gia các hoạt động tập thể, kỹ năng nhận thức,…). Giúp học sinh
hình thành và phát huy tính chủ thể và tích cực, tự giác trong việc tham gia các
hoạt động chính trị - xã hội. Trên cơ sở đó, bồi dưỡng cho các em thái độ đúng
đắn với các hiện tượng tự nhiên và xã hội, có trách nhiệm đối với công việc
chung.
Hoạt động GDNGLL là cầu nối giữa hoạt động giảng dạy và học tập ở
trên lớp với giáo dục học sinh ở ngoài lớp thông qua các hoạt động: văn nghệ,
thể dục thể thao,… Hay nói cụ thể hơn đó là sự chuyển hóa giữa giáo dục với

tự giáo dục, chuyển hóa những yêu cầu về những chuẩn mực hành vi đã được
qui định thành hành vi và thói quen tương ứng. Muốn cho sự chuyển hóa này
diễn ra phải thông qua các hoạt động học tập, sinh hoạt tập thể, xã hội, vui
chơi giải trí và giao lưu với bạn bè, với các thầy, cô giáo và với mọi người
xung quanh v.v...
Hoạt động GDNGLL giúp học sinh biết tiếp thu những tri thức tiên
tiến của nhân loại, củng cố, mở rộng và đào sâu hệ thống kiến thức đã học,
nâng cao hiểu biết về các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, có tri
thức hiểu biết về nghề nghiệp trong xã hội và các chuẩn mực xã hội,…
Đồng thời rèn luyện cho học sinh những kỹ năng cơ bản đã hình thành ở
trung học cơ sở, trên cơ sở đó tiếp tục phát triển những năng lực chủ yếu
như: Năng lực tự hoàn thiện, năng lực giao tiếp, năng lực thích ứng, năng
lực hoạt động chính trị xã hội, năng lực tổ chức quản lý, năng lực hợp tác,
cạnh tranh lành mạnh v.v...
* Nội dung chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp: Nội
dung được xây dựng trên cơ sở của yêu cầu về nội dung giáo dục trung học
phổ thông theo điều 28 Luật giáo dục có nêu: “Giáo dục trung học phổ thông
phải củng cố, phát triển những nội dung đã học ở trung học cơ sở, hoàn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
20
thành nội dung giáo dục phổ thông; ngoài nội dung chủ yếu nhằm bảo đảm
chuẩn kiến thức phổ thông, cơ bản, toàn diện và hướng nghiệp cho mọi học
sinh còn có nội dung nâng cao ở một số môn học để phát triển năng lực, đáp
ứng nguyện vọng của học sinh ” [16, tr 22]
Căn cứ vào yêu cầu về nội dung giáo dục được Luật qui định, nội dung
cụ thể của hoạt động GDNGLL cấp trung học phổ thông được xây dựng, thể
hiện qua 6 vấn đề chủ yếu sau:
- Lý tưởng sống của thanh niên trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước

- Tình bạn, tình yêu và gia đình
- Nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
- Truyền thống dân tộc và truyền thống cách mạng; bảo vệ di sản văn hóa.
- Thanh niên với vấn đề lập thân, lập nghiệp
- Những vấn đề có tính toàn cầu như: bảo vệ môi trường; hạn chế sự
bùng nổ dân số; chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên; phòng ngừa và đẩy
lùi các tệ nạn xã hội; đẩy lùi các bệnh hiểm nghèo; thực hiện Công ước Liên
hiệp quốc về Quyền trẻ em.
Những vấn đề trên được cụ thể hóa thành 10 chủ đề hoạt động trong 12
tháng đó là:
Tháng 9: Thanh niên học tập, rèn luyện vì sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước.
Tháng 10: Thanh niên với tình bạn, tình yêu và gia đình.
Tháng 11: Thanh niên với truyền thống hiếu học và tôn sư trọng đạo
Tháng 12: Thanh niên với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Tháng 1: Thanh niên với việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
Tháng 2: Thanh niên với lý tưởng cách mạng.
Tháng 3: Thanh niên với vấn đề lập nghiệp.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
21
Tháng 4: Thanh niên với hòa bình, hữu nghị và hợp tác.
Tháng 5: Thanh niên với Bác Hồ.
Tháng 6+7+8: Mùa hè tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng.
Như vậy, nội dung chương trình GDNGLL là nhằm phản ánh cuộc
sống học tập, sinh hoạt và rèn luyện của học sinh trong nhà trường, gia đình
và xã hội. Nội dung chương trình của các hoạt động GDNGLL nhằm cập
nhật những thông tin trong các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội, đồng
thời tạo cơ hội cho các em phát triển các khả năng của mình trong các hoạt
động GDNGLL.

* Phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
Yêu cầu về phương pháp giáo dục phổ thông theo điều 28 mục 2 Luật
Giáo dục có nêu: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích
cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng
lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo
nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tế; tác động đến tình
cảm, đem lại niềm tin, hứng thú học tập cho học sinh. ” [ 16, tr 23 ]
Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII cũng khẳng định: “ Phải đổi mới
mạnh mẽ phương pháp giáo dục - đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều,
rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học ”.
Hoạt động GDNGLL được thực hiện theo một qui trình chặt chẽ từ
khâu chuẩn bị đến khâu tổ chức thực hiện hoạt động và sau cùng là đánh giá
kết quả hoạt động. Ba khâu trên phải liên kết hữu cơ, thống nhất, biện chứng
với nhau. Mỗi khâu của hoạt động có những yêu cầu riêng về nội dung hoạt
động, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động.
Phương pháp tổ chức hoạt động GDNGLL phải phù hợp với trình độ,
đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của học sinh nhằm phát huy tính tích cực, tự