THỨC TỈNH - Zarathustra đã nói như thế

Zarathustra đã nói như thế
THỨC TỈNH

Sau bài hát của Kẻ lang thang phiêu bạt và Chiếc bóng, hang đá bỗng
nhiên vang động những tiếng cười nói tiếng ồn ào; vì tất cả những người
khách tụ họp trong hang đều cất tiếng nói cùng một lúc và cả đến con lừa
cũng không thể giữ im miệng lưỡi. Zarathustra lại rơi vào một cơn thù hận
thống qua và một chút lịng cười nhạo những người khách của hắn; dẫu
rằng Zarathustra vui sướng vì nỗi vui mừng của họ. Hắn thấy đấy là dấu hiệu
của sự bình phục. Vì thế, hắn lẻn ra khỏi hang, bên ngồi bầu trời lồng lộng,
và hắn nói với hai con thú của mình:
“Bây giờ, nỗi thống khổ của họ đã tẩu tán về đâu? Zarathustra lên
tiếng và trong cõi lòng hắn cũng đã tan mất chút buồn phiền nhỏ nhoi. - Ta
thấy dường như trong hang đá của ta họ đã học quên đi những tiếng kêu
thống khổ của mình!


- dẫu rằng điều bất hạnh là họ vẫn còn chưa học quên được sự kêu la.”
Và Zarathustra đưa hai tay bịt hai tai lại, vì trong lúc ấy những tiếng I-A của
con lừa pha trộn đặc biệt với những sự vui mừng hớn hở của những con
người thượng đẳng nọ.
Zarathustra lại tiếp lời:
“Họ đang hân hoan vui vẻ, và ai biết được có lẽ họ đang vui vẻ nhờ ở
chủ nhân! Nếu họ đã học cười từ nơi ta, thì họ lại chẳng học được tiếng cười
của ta.
Nhưng nào có hề gì! Họ là những lão già: họ bình phục theo lối riêng
của họ; lỗ tai ta đã từng chịu đựng những điều tệ hại nhất nhưng khơng vì
thế mà trở thành ưu sầu ảo não.
Ngày hôm nay là một chiến thắng: kẻ thù sinh tử ngàn đời của ta,
Tinh thần Trì độn Nặng nề, giờ đây đã tháo lui và bỏ chạy! Cái ngày hôm
nay đã khởi sự một cách tệ hại nhọc nhằn, giờ đây ngày ấy sắp kết thúc tươi

đẹp vô ngần!
Và ngày muốn chấm dứt. Chiều đã đến rồi: tay kỵ mã tài tình đang
phóng ngựa vượt qua biển cả. Người kỵ mã lòng đầy hạnh phúc đó đang trở


lại trên chiếc yên đỏ thắm, hắn đong đưa trên lưng con tuấn mã tài tình tuyệt
diệu làm sao!
Bầu trời đưa mắt nhìn trầm tịnh, thế giới đang dàn trải trong chiều sâu
thăm thẳm. Ồ! Tất cả các ngươi, những con người đặc biệt đã đến cạnh ta!
Sống cạnh ta là một điều đáng bỏ cơng khó nhọc”.

Zarathustra đã nói như thế. Và lúc bấy giờ, những tiếng kêu thét,
những chuỗi cười lại vang vọng từ hang đá. Nhưng Zarathustra đã tiếp lời:
“Bọn họ đang nhe miệng cắn, con mồi của ta đang bị cắn, cả nơi họ,
kẻ thù cũng tháo chạy: Tinh thần Trì độn Nặng nề. Họ đã học cười chính bản
thân mình rồi: ta có nghe rõ chăng?
Lương thực nuôi người của ta, những châm ngôn ngạt ngào chân xác,
đã có hiệu quả. Và thực ra, ta không nuôi họ bằng những rau cải làm trương
bụng, mà bằng một lương thực dành cho những chiến sĩ, một lương thực cho
những kẻ chinh phục: ta đã đánh thức dậy những khát vọng tinh khôi.


Có những hy vọng mới mẻ đang máy động trong tay chân của họ, quả
tim họ dãn nở ra vươn duỗi chân tay. Họ đã tìm thấy những từ ngữ mới.
Chẳng mấy chốc tinh thần họ sẽ hít thở được sự táo bạo hăng nồng.
Cố nhiên, thứ thực phẩm này khơng dành cho những đứa trẻ nít, cũng
chẳng dành cho những người đàn bà mảnh mai suy nhược, dẫu họ trẻ hay
già. Phải có những phương tiện khác để thuyết phục dạ dày bọn đó; ta khơng
phải là vị lương y và chủ nhân bọn họ.
Sự kinh tởm chán ngán ấy đang rời xa những con người thượng đẳng

kia. Ồ, được lắm! Đấy là chiến thắng của ta. Trong vương quốc của ta, họ
cảm thấy an toàn, mọi nỗi hổ thẹn ngu đần đều bỏ chạy, họ đang thổ lộ tâm
tình.
Họ đang thổ lộ tấm lịng mình, những giờ phút tuyệt vời lại trở về với
họ! Họ chẳng có việc gì làm và họ đang nhàn tản nhai đi nhai lại, - họ trở
thành có lịng biết ơn thâm tạ.
Đấy chính là điều ta xem như là dấu hiệu tốt đẹp nhất: họ trở thành có
lịng biết ơn. Chẳng bao lâu nữa, họ sẽ bày ra những cuộc lễ và sẽ dựng nên
những bia đá cho những nỗi vui ngày cũ của mình.


Họ là những kẻ đang bình phục!” Zarathustra đã nói như thế, tâm hồn
hắn tràn đầy vui tươi hoan lạc, đơi mắt hắn nhìn ngó ra bên ngồi; trong khi
đó, con ó và con rắn nép sát vào thân thể Zarathustra và đi gần sát với hạnh
phúc cùng sự im lặng của hắn.

2
Nhưng đột nhiên lỗ tai Zarathustra kinh hoảng, vì thạch động từ trước
đến giờ vang dội tiếng ồn ào cười nói, bỗng rơi vào một sự im lặng chết
chóc; lỗ mũi của Zarathustra đánh hơi thấy một mùi hương khói thơm tho,
như mùi những trái thơng đang cháy.
“Chuyện gì thế? Họ đang làm gì trong kia?” Zarathustra vừa tự hỏi
vừa tiến lại gần cửa hang để lẩn lút quan sát những thực khách của mình.
Nhưng, kỳ dị thay! Zarathustra đã tận mắt nhìn thấy những gì trong lúc đó?
“Tất cả bọn họ đều lại trở thành những con người kính tín! Họ đang
cầu nguyện. Họ là những thằng điên!” Zarathustra lẩm bẩm với cõi lòng
kinh ngạc sững sờ. Và thật vậy, tất cả những con người thượng đẳng đó - hai
ơng vua, vị Giáo hồng hồi hưu, viên Pháp sư trâng tráo, Người ăn xin tự
nguyện, Kẻ lang thang phiêu bạt và Chiếc bóng, lão Bốc sư Tiên tri, Kẻ tận

tâm của tinh thần và Kẻ xấu xí nhất lồi người: tất cả bọn họ đều quỳ gối
trên nền hang, giống như những đứa trẻ và những bà già tín mộ, họ quỳ gối
sùng bái Con lừa. Và Kẻ xấu xí nhất lồi người đã bắt đầu lõm ba lõm bõm,
sùi cả bọt mồm bọt mép, như thể có một điều gì bất khả ngơn muốn vọt
thốt ra từ y; nhưng sau cùng, khi y thực sự nói được, thời những lời y độc
tụng là một lời cầu nguyện kỳ dị đầy kính mộ, nhằm tơn vinh con lừa đang
được khói hương sùng bái. Và đây là bài cầu nguyện đó:
Amen! Vinh danh và trí huệ và lịng biết ơn và sự ngợi ca và sức
mạnh của Thượng đế ta, vĩnh cửu đời đời!
- Và con lừa be be lên tiếng: I-A.
Ngài mang những gánh nặng của chúng ta, ngài đã khốc lấy khn
mặt của kẻ nơ bộc, ngài kiên trì nhẫn nại trong lịng và chẳng bao giờ nói lên
tiếng “Không”; và kẻ nào yêu thương Thượng đế của mình, kẻ đó trừng phạt
ngài càng hăng hái.
- Và con lừa be be lên tiếng: I-A.
Ngài không hề mở miệng ra lời, trừ phi là để ln ln nói lên tiếng
“Vâng” với thế giới ngài đã sáng tạo nên; như thế ngài hát tụng thế giới của


ngài. Chính sự giảo quyệt là nguyên nhân sự câm lặng nơi ngài: vì thế hiếm
khi ngài lầm lẫn.
- Và con lừa be be lên tiếng: I-A.
Trong vẻ tầm thường, ngài băng qua thế giới. Màu da của thân xác
bao phủ đức hạnh của ngài là màu xám.[1] Nếu có tinh thần, ngài giấu kín
tinh thần ấy; nhưng tất cả mọi người đều tin vào hai lỗ tai dài của ngài.
- Và con lừa be be lên tiếng: I-A.
Biết bao là trí huệ hiền minh ẩn kín trong sự kiện ngài có đơi lỗ tai dài
và ln ln thốt lên tiếng “Vâng” thuận nhận, và chẳng bao giờ lên tiếng
bảo “Không”. Chẳng phải ngài đã sáng tạo thế giới theo hình ảnh của ngài,

nghĩa là càng ngu đần đến mức tối đa càng tốt?
- Và con lừa be be lên tiếng: I-A.
Ngài biết rõ những con đường thẳng và những lối quanh co; những gì
lồi người gọi là thẳng hay cong quẹo đều ít can hệ đến ngài. Vương quốc
của ngài nằm ở bên kia cõi bờ thiện ác. Sự ngây thơ vô tội của ngài nằm ở
chỗ ngài chẳng biết chút gì về tinh thể của sự ngây thơ vô tội.
- Và con lừa be be lên tiếng: I-A.


Hãy nhìn đây, ngài chẳng hề xua đuổi xa ngài bất luận kẻ nào, cả
người hành khất, lẫn những ông vua. Ngài để mặc cho những đứa trẻ đến với
ngài, và nếu những người tội lỗi muốn quyến rũ dụ hoặc ngài, ngài chỉ cần
thốt ra một tiếng I-A.
- Và con lừa be be lên tiếng: I-A.
Ngài yêu thương những con lừa cái cùng những trái vả tươi mát, ngài
không khinh miệt bất luận thứ thực phẩm nào. Một cây thảo nhi làm ngài
nhột nhột quả tim khi ngài đói. Ở trong ngài, là cả trí huệ khơn ngoan của
một đấng Thượng đế.
- Và con lừa be be lên tiếng: I-A.

[1] “Màu da của thân xác bao phủ đức hạnh”, dịch chữ Leib Farbe
vừa có nghĩa “màu da thân xác” vừa có nghĩa “màu da ưa thích”.