VỀ SỰ THA THỨ BỎ QUA - Zarathustra đã nói như thế

Zarathustra đã nói như thế
VỀ SỰ THA THỨ BỎ QUA

Trong khi chậm rãi băng qua nhiều dân tộc và nhiều thành phố như
vậy, bằng nhiều lối rẽ quanh co, Zarathustra quay trở về với núi non cùng
thạch động của mình. Bất ngờ, hắn đến trước cửa một đại đô thị. Từ trong
cửa, một gã điên mồm miệng sùi bọt nhảy xổ ra, hai tay giăng thẳng cản
đường. Đấy chính là gã điên được dân chúng đặt tên là “Con khỉ của
Zarathustra”, bởi vì gã đã sao chép lại y hệt văn phong cùng ngữ khí chứa
trong những lời lẽ của Zarathustra, đơi khi gã cũng vay mượn kho tàng trí
huệ của hắn. Gã điên nói như thế này với Zarathustra:

“Hỡi Zarathustra, đây là nơi phố thị: mi chẳng có gì để tìm kiếm
nhưng lại có thể đánh mất tất cả trong đó.


Tại sao mi muốn bước chân qua khu rác rưởi nhơ bẩn này chứ? Hãy
thương xót đơi chân mi! Tốt hơn mi nên khạc nhổ vào cánh cửa của đô thị
rồi quay bước trở lui!
Đây chính là hỏa ngục nung cháy những tư tưởng cô liêu. Nơi đây,
người ta nấu sống những tư tưởng lớn và biến chúng thành món thịt hầm.
Nơi đây, tất cả những tình cảm vĩ đại đều thối nhũn, băng hoại: nơi
đây người ta chỉ để kêu lên rổn rảng những tình cảm nhỏ bé ti tiện, khô cằn
như những tiếng sanh, tiếng phách.
Mi không ngửi thấy mùi những lò sát sinh và những phạn điếm của
tinh thần? Những hơi khói của tinh thần bị hạ sát khơng làm bốc khói khắp
đơ thị này sao?
Mi khơng nhìn thấy những linh hồn lơ lửng như những bó đuốc nhão
mềm dơ bẩn? - và bọn chúng biến những đống giẻ rách thành những tờ nhật
báo.
ở đây mi há chẳng hiểu rằng tinh thần đã biến thành trò chơi chữ?

Tinh thần tạo ra một tình trạng xấu xa kinh tởm cho những từ ngữ - và chính
với sự xấu xa này, chúng làm thành những tờ nhật báo!


Bọn chúng khiêu khích lẫn nhau nhưng khơng biết để làm gì. Bọn
chúng giải minh lẫn nhau nhưng khơng biết vì sao. Bọn chúng lắc rung chất
sắt và rung vang chất vàng của chúng.
Bọn chúng lạnh lẽo và vội đi tìm hơi nóng trong rượu; bọn chúng
được sưởi ấm và đi tìm sự tươi mát nơi những tinh thần lạnh lẽo; công luận
làm chúng phát sốt và làm tất cả bọn chúng thành hăng hái nhiệt nồng.
ở đây, tất cả mọi dục vọng, mọi tật xấu đều mặc sức tung hồnh,
nhưng cũng cịn có những con người đức hạnh, cịn có nhiều đức hạnh khéo
léo, tích cực, chủ động.
Có nhiều đức hạnh ngoan ngùy, với những ngón tay để viết, những
ngón tay sẵn sàng chờ đợi và khích lệ trong sự cần mẫn siêng năng, - những
đức hạnh ban thưởng bằng những huy chương nho nhỏ, hay hạ sinh những
đứa con gái ngốc nghếch khơng có hậu mơn.
Nơi đây hãy cịn có nhiều lịng thương hại, nhiều triều thần tận tâm và
nhiều sự thấp hèn quỵ lụy trước vị Thượng đế của binh đội.
Bởi vì chính từ “trên cao” mà những ngơi sao cùng nước bọt dun
dáng móc mưa tn dội; những ước vọng của tất cả mọi bộ ngực khơng có
ngơi sao đều hướng lên cao.


Mặt trăng có riêng triều đình và triều đình có những hộ tinh: những
đám dân chúng ăn xin cùng với tất cả những đức hạnh ăn xin khéo léo đều
cất cao lời cầu nguyện hướng đến tất cả những gì xuất phát từ triều đình.
“Tơi phục vụ, anh phục vụ, chúng ta phục vụ” - tất cả những đức hạnh
khéo léo đều nguyện cầu hướng về vị chủ tể như thế: để sau cùng, ngôi sao
tưởng thưởng được gắn lên trang hoàng cho lồng ngực chật hẹp.

Nhưng mặt trăng xoay vần quanh tất cả những gì thuộc trái đất; cũng
thế, vị chủ tể xoay vần chung quanh cái gì mang nặng tính chất mặt đất nhất:
- thế nhưng, cái có tính cách mặt đất nhất, chính là vàng của những tên chủ
hiệu buôn!
Vị Thượng đế của binh đội không phải là Thượng đế của những nén
vàng. Vị chủ tể mưu sự, nhưng thành sự là ở tên chủ hiệu buôn!
Nhân danh tất cả những gì trong sáng, mạnh mẽ, tốt lành trong ngươi,
hỡi Zarathustra, hãy khạc nhổ vào cái thành phố của những tên chủ hiệu
buôn này và quay bước trở lui!
Nơi đây mọi dòng máu tội lỗi, ấm nồng, sủi bọt đều chảy trong mọi
động mạch: hãy khạc nhổ trên đại đơ thị, lị chứa rác vĩ đại, nơi tập trung tất
cả những gì xấu xa cặn bã!


Hãy khạc nhổ trên thành phố của những linh hồn suy nhược, những
lồng ngực chật hẹp, những con mắt đố kỵ, những ngón tay nhờn nhẫy.
Hãy khạc nhổ trên thành phố của những kẻ quấy rầy, những tên láo
xược, những kẻ viết nhảm và những kẻ la hét không phải thời, những kẻ
tham vọng cực độ.
Hãy khạc nhổ trên thành phố nơi tụ hội tất cả những gì là sâu mục, ô
danh, dâm dật, u ám, thối rữa, ung loét, nổi loạn.
Hãy khạc nhổ trên đại đô thị - và quay bước trở lui!”

Nhưng đến đây thì Zarathustra ngắt lời gã điên sùi bọt và bịt miệng gã
lại. Zarathustra hét lên:

- Ê! Im miệng đi! Ngôn ngữ và lề lối nói năng của mi đã làm ta ghê
tởm từ lâu.
Tại sao mi lại sống quá lâu bên ao đầm đến nỗi mi biến thành cóc
nhái?

Giờ đây trong mạch máu của mi há chẳng đang chảy một dòng máu
ao đầm lầy lội, một dòng máu tội lỗi sủi bọt, đến nỗi chính bản thân mi, giờ
đây, mi đã học ềnh oang và phỉ báng phạm thượng?
Tại sao mi không bỏ đi vào rừng sâu xa biệt? Tại sao mi không cày
xới cho tan nát mặt đất này? Biển cả há chẳng đầy những hải đảo xanh tươi
viễn mộng?
Ta khinh bỉ sự khinh bỉ của mi; và nếu mi cảnh cáo cho ta biết, - thì
tại sao mi lại khơng cảnh cáo chính bản thân mi trước?
Chỉ tình u mới có thể đem đến cho ta cánh bay của lòng khinh bỉ,
cánh bay của con chim tiên báo của ta, chứ không phải từ ao đầm lầy lội!
Hỡi gã điên sùi bọt, người ta gọi mi là con khỉ của ta: nhưng ta, ta
thích gọi mi là con lợn càu nhàu; bằng tiếng càu nhàu cẳn nhẳn của mi, rốt
cuộc mi làm hỏng hết lời ca ngợi cơn điên rồ của ta.
Cái gì thoạt tiên đã làm mi đâm ra càu nhàu cẳn nhẳn như thế? Chẳng
có ai tâng bốc phỉnh nịnh mi cho đủ: - chính vì thế, mi đã ngồi cạnh những
đám rác rến này, cốt để có lý do cẳn nhẳn càu nhàu,


- cốt để có lý do mà trả thù phục hận! Bởi vì hỡi gã điên hám danh kia
ơi, sự trả thù chính là tất cả bọt nổi của mi, ta đã đoán đúng thế mà!
Những lời lẽ điên cuồng của mi làm ta lầm lẫn, ngay cả khi mi có lý
đi nữa! Và dẫu sao, lời lẽ của Zarathustra cũng nghìn lần có lý: mi, mi sẽ
ln ln làm ta lầm lẫn với lời lẽ của ta!”

Zarathustra nói như thế, rồi đưa mắt nhìn đơ thị, hắn thở dài im lặng
hồi lâu. Sau cùng, hắn lên tiếng như sau:

“Cả ta nữa, ta cũng kinh tởm đô thị này, chứ không phải chỉ kinh tởm

gã điên. Cả nơi đây lẫn trong đó, chẳng có gì để cải thiện cho thành tốt đẹp
hơn, cũng chẳng có gì để làm cho thành tệ hại hơn!
Khốn nạn cho đô thị này! - ta muốn nhìn thấy cột lửa lớn phóng
xuống đốt cháy nó tan tành!
Bởi vì phải có những cột lửa lớn như thế đi trước buổi Đại Ngọ Thiên.
Nhưng buổi Đại Ngọ Thiên có thời khắc và vận mệnh của riêng mình.


Tuy nhiên, hỡi gã điên, ta ban cho mi lời dạy này thay cho lời từ giã:
khi không thể yêu thương được nữa, thì cứ im lặng tha thứ mà bước qua!”

Zarathustra đã nói như thế, rồi hắn im lặng bước qua gã điên và đô thị.