Day them van 82012

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (205 KB, 42 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Văn xuôi lãng mạn trước cách mạng T8 - 1945.
 Văn bản:

Tôi đi học

(Thanh Tịnh)
A. Mục tiêu cần đạt

Giúp HS: - Củng cố lại kiến thức cơ bản và nâng cao
năng lực cảm thụ cái hay của tác phẩm.Yêu thích phong cách
văn chương của nhà văn đặc biệt là các hình ảnh trữ tình mới
mẽ và tràn đầy cảm xúc lãng mạn.

- Rèn luyện năng lực cảm thụ thông qua
một số bài tập.

B. Nội dung cụ thể

I. Vài nét về tác giả, tác phẩm

Thanh Tịnh (1911 - 1988) tên khai sinh là Trần Văn
Ninh, quê Thừa Thiên - Huế.

Ông đã để lại một sự nghiệp khá phong phú cho nền VHVN.
Thơ văn của ông đậm chất trữ tình đằm thắm, tình cảm êm
dịu, trong trẻo.

Truyện ngắn tôi đi học in trong tập Quê mẹ (1941).
Bằng một ngòi bút giàu chất thơ, tác giả đã diễn tả những kỉ
niệm của buổi tựu trường đầu tiên trong đời. Đó là tâm trạng
bỡ ngỡ và những cảm giác mới mẻ của nhân vật tôi ngày đầu
tiên đi học.

Truyện kết cấu theo theo dòng hồi tưởng của nhân vật
II. Đọc - hiểu văn bản

III. Một số bài tập

Câu 1: Hãy phân tích giá trị biểu đạt của nghệ thuật so sánh
trong đoạn van sau:

Tôi quên thể nào được những cảm giác trong sáng ấy
nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa
bầu trời quang đãng.

Gợi ý: Chú ý đây là cách phân tích một phép tu từ so sánh: A
như B ( phân tích B để làm rõ A).

- Hình ảnh cành hoa tươi biểu trưng cho cái đẹp, cái tinh hoa
tinh tuý, cái đáng yêu, đáng nâng nui của tạo hố ban cho
con người. Dùng hình ảnh cành hoa tươi tác giải nhằm diễn
tả những cảm giác, những rung động trong buổi đầu tiên
thật đẹp đẽ, đáng yêu, đáng nâng niu vô cùng. Vẻ đẹp ấy
không chỉ sống mãi trong tiềm thức, kí ức mà ln tươi mói
vẹn nguyên.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

* Đánh giá: Ta cảm nhận được tấm lịng mãi mãi biết ơn, u
q thầy cơ, mái trường, bè bạn chủa nhà văn Thanh Tịnh.
 * Bài học khi phân tích giá trị biện pháp tu từ so sánh cần
chú ý:

+ Phải phân tích kĩ hình ảnh được đem ra so sánh(B)( Hình
ảnh này biểu trưng cho điều gì? Gợi cho ta suy nghĩ liên

tưởng tới điều gì? Giúp ta hiểu gì về hình ảnh sánh (A).

+ Phải nhận xét, chỉ ra được cái hay của cách nói này(NT).
 + Phải đánh giá, nhận xét được thái độ, tình cảm, tâm hồn
của tác giả.

* Gợi ý cách viết mở đoạn: nên đi thẳng, trực tiếp vào vấn
đề, khơng viết dài dịng, lan man và xa đề.

VD: Trong truyện ngắn ''Tơi đi học'' của Thanh Tịnh có một so
sánh thât hay đó là: '' Tơi qn thế nào....

Câu kết: Tấm lịng, tình u của nhà văn Thanh Tịnh với mái
trường, thầy cô, bạn bè, với kỉ niệm đầu tiên thiêng liêng
sâu nặng đến chừng nào, bao nhiêu năm trôi qua mà vẫn
tươi mới, vẹn nguyên.

Câu 2: Hãy phân tích giá trị biểu đạt của nghệ thuật so sánh
trong đoạn van sau:

''ý nghĩ ấy thống qua trong trí tơi nhẹ nhàng như một làn
mây lướt ngang trên ngọn núi''

Gợi ý:

+ Yêu cầu về hình thức phải viết thành một đoạn văn hoàn
chỉnh

+ Yêu cầu về nội dung cần làm rõ các vấn đề sau:
 - Chỉ ra được vế so sánh

- Hình ảnh làn mây diễn tả sự trong sáng, ngây thơ, dịu
dàng đáng yêu của trẻ thơ. Chỉ một ý nghĩ thống qua thơi
mà sống mãi, đọng mãi và lung linh trong kí ức. Khát vọng
mãnh liệt vươn tới một đỉnh cao,..

- Qua đó thể hiện tâm hồn khát khao bay cao, bay xa, vươn
tới những chân trời mới.

* Viết thành đoạn văn:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

mới. Ước mơ, khát vọng ấy của nhà văn thật cao đẹp, đáng
trân trọng biết những nào.

Câu 3 : Hãy phân tích giá trị biểu đạt của nghệ thuật so sánh
trong đoạn văn sau:

'' Họ như con chim con đứng bên bờ tổ nhìn qng trời
rơng... ''

Gợi ý:

+ Yêu cầu về hình thức phải viết thành một đoạn văn hoàn
chỉnh

+ Yêu cầu về nội dung cần làm rõ các vấn đề sau:
 - Chỉ ra được vế so sánh

- Hình ảnh chim con được để dùng để diễn tả tâm trạng
của ''tôi'' và các cô cậu lần dầu tiên đến trường. Mái trường

như tổ ấm, mỗi cơ cậu học trị như cánh chim non đang ước
mơ được khám phá chân trời kiến thức, nhưng cũng rất lo
lắng trước chân tròi kiến thức mênh mông, bao la bất tận ấy
- Qua đó, ta cảm nhận được tấm lịng mãi mãi biết ơn, yêu
quý mái trường, thầy cô bèbạn của nhà văn.

Câu 4: Hãy chỉ ra và phân tích cái hay của cách kết thúc
thiên truyện ngắn Tôi đi học của nhà văn Thanh Tịnh ?

Gợi ý: + Cách kết thúc: ''Bài viết tập : tôi đi học''

+ Cách kết thúc rất tự nhiên và bất ngờ. Dịng chữ
tơi đi học vừa khép lại bài văn, vừa mở ra một bầu trời mới,
một thế giới mới; một không gian, thời gian mới; một tâm
trạng, tình cảm mới trong cuộc đời của đứa bé tơi. Đó là thế
giới của mái trường, thầy cơ, bè bạn, của kho tri thức,...

+ Dòng chữ này còn thể hiện chủ đề truyện ngắn.
Câu 5: Hãy phân tích làm sáng tỏ chất thơ tốt lên từ thiên
truyện '' Tơi đi học''?

Gợi ý: ( Chất thơ là gì? ở đâu? Thể hiện như thế nào?)

+ Chất thơ là một nét đẹp tạo nên giá trị tư tưởng và nghệ
thuật của truyện ngắn này, thể hiện ở những vấn đề sau:

- Trước hết, chất thơ thể hiện ở chổ: truyện ngắn khơng có
cốt truyện mà chỉ là dịng chảy cảm xúc, là những tâm tư tình
cảm của một tâm hồn trẻ dại trong buổi khai trường đầu tiên.
Những cảm xúc êm dịu ngọt ngào, man mác buồn, thơ ngây

trong sáng làm lòng ta rung lên những cảm xúc.

- Chất thơ tốt lên từ những tình tiết sự việc dào dạt cảm
xúc( mẹ âu yếm dẫn đi..., các cậu học trò..., con đường tới
trường.... ).

- Chất thơ toát lên từ cảnh sắc thiên nhiên rất thơ mộng và
nên thơ trong trẻo.

- Chất thơ cịn toả ra từ giọng nói ân cần, cặp mắt hiền từ
của ông đốc và khuôn mặt tười cười của thấy giáo.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

thể hiện một cách tinh tế và biểu cảm, tình thương con bao la
vơ bờ của mẹ.

- Chất thơ cịn thể hiện ở các hình ảnh so sánh đầy thú vị, ở
giọng văn nhẹ nhàng, trong sáng gợi cảm ở âm điệu tha
thiết.

- Chất thơ còn thể hiện ở chổ tạo được sự đồng cảm, đồng
điệu của mọi người (kỉ niện tuổi thơ cắp sách tới trường, hình
ảnh mùa thu yên lặng quê Việt.

Câu 6: Hãy chỉ ra 3 hình ảnh so sánh đặc sắc và phân tích
hiệu quả nghệ thuật của 3 hình ảnh đó trong truyện ngắn Tơi
đi học của Thanh Tịnh ?

Gợi ý:

+ Phải chỉ ra được 3 hình ảnh đặc sắc đó

+ Ba hình ảnh này xuất hiện trong 3 thời điểm khác nhau:
(chỉ rõ 3 thời điểm)

+ Hiệu quả nghệ thuật:

- Các hình ảnh so sánh trên diễn tả rất rõ nét sự vận động
tâm trạng của nhân vật tơi.( làm rõ ý này)

- Những hình ảnh so sánh này giúp ta hiểu rõ hơn tâm lí của
các em nhỏ lần đầu đến trường.

- Các hình ảnh thật tươi sáng, nhẹ nhàng tăng thêm màu
sắc trữ tình cho tác phẩm.

* Đánh giá: Hẳn phải có một ngịi bút tài hoa, phải có một
tâm hồn nhạy cảm Thanh Tịnh mới có thể viết lên những hình
sánh so sánh hay đến vậy

* Viết thành đoạn:

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Câu 7: Nhận xét đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn Tôi đi
học. Theo em, sức cuốn hút của tác phẩm được tạo nên từ
đâu?

Gợi ý:

+ Đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn Tôi đi học là:

- Truyện ngắn đựơc bố cục theo dịng hồi tưởng, cảm

nghĩa của nhân vật ''tơi'', theo trình tự thời gian của một buổi
tựu trường.

- Sự kết hợp hài hoà giữa kể, miêu tả với bộ lộ tâm trạng
cảm xúc.

- Sử dụng những hình ảnh so sánh mới mẻ, độc đáo giàu
cảm xúc trữ tình.

Chính các đặc sắc nghệ thuật trên góp phần quan trọng tạo
nên chất trữ tình của tác phẩm.

+ Sức cuốn hút của tác phẩm được tạo nên từ:

- Bản thân tình huống truyện (buổi tựu trường đầu tiên
trong đời đã chắ đựng cảm xúc thiết tha, mang bao kỉ niệm
mới lạ, '' mơn man'' của nhân vật ''tơi').

- Tình cảm ấm ấp, triìu mến của những người lớn đối với các
em nhỏ lần đầu tiên đến trường.

- Hình ảnh thiên nhiên, ngôi trường và các so sánh giàu sức
gợi cảm của tác giả.

Tồn bộ truyện ngắn tốt lên chất trữ tình thiết tha, êm dịu.

Cấp độ khái quát của nghĩa từ

ngữ

I. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ chính là sự khái quát về nghĩa
từ ngữ theo những cấp độ khác nhau ( rộng - hẹp)

- Xét mối quan hệ nghĩa của từ ngữ chỉ khi chúng cùng
trường nghĩa

- Tính chất rộng hẹp của từ ngữ chỉ là tương đối mà thôi

- Các từ ngữ có nghĩa hẹp thường có tính chất gợi hình cụ thể
hơn từ ngữ có nghĩa rộng

II. Luyện tập

1. Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát và cụ thể của các nhóm từ
sau đây

a. Phương tiện vận tải: xe, xe máy, xe hơi, thuyền, thuyền
thúng, thuyền buồm

b. Tính cách: hiền, ác, hiền lành, hiền hậu, ác tâm, ác ý

2. Tìm các từ ngữ có nghĩa hẹp nằm trong các từ : hoa, chim,
chạy, sạch

3. Tìm từ ngữ có nghĩa khái qt cho các nhóm từ sau:

- Ghì, nắm, ôm

- Lội, đi, bơi

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

- Bàn và bàn gỗ

- Đánh và cắn

Bài làm

1. Sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát của các nhóm từ ngữ

a. Phương tiện vận tải

Xe Thuyền

Xe máy Xe hơi Thuyền thúng Thuyền buồm

b. Tính cách

Hiền ác

Hiền lành Hiền hậu ác tâm ác ý

2 .Các từ ngữ có nghĩa hẹp hơn nằm trong các từ ngữ đã cho là
 hoahồng sáo

a. Hoa hoa huệ b. Chim tu hú 
 hoa lan sẻ

chạy nhanh
sạch tinh

c. Chạy đều d. Sạch
sạch sẽ

bền
sạch đẹp

3. Từ ngữ có nghĩa khái quát cho các nhóm từ đã cho là:
a. Ghì, nắm, ơm là từ giữ

b. Lội, đi, bơi là từ di chuyển
4. Sự khác nhau về phạm vi nghĩa

a. Bàn và bàn gỗ

Bàn chỉ chung các loại đồ dùng được làm bằng gỗ, nhựa, sắt,
đácó mặt phẳng và chân đứng, để bày đồ đạc, thức ăn, để làm việc
Còn bàn gỗ chỉ loại bàn làm từ chất liệu gỗ

b. Đánh và cắn

              

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Trong lòng mẹ

Nguyên Hồng

I. Vài nét về cuộc đời và sự nghiệp

- Nguyên Hồng ( 1918 - 1982), tên khai sinh Nguyễn Nguyên
Hồng.

- Quê: ở thành phố Nam Định.

- Ơng là người có cuộc sống cùng khổ và gần gủi với người
nghèo khổ nên được mệnh danh là nhà văn của trẻ em và nhi
đồng. Khi viết về họ, ơng tỏ niềm u thương sâu sắc mãnh
liệt,lịng trân trọng.

- Ông là cây bút của ''chủ nghĩa nhân đạo thống thiết'', có
trái tim nhạy cảm, dễ bị tổn thương, dễ rung động với nỗi
đau và niềm hạnh phúc con người.

- Là nhà văn hiện thực xuất sắc, tự học mà thành tài.

- Phong cách: Giàu chất trữ tình, cảm xúc thiết tha chân
thành.

II. Xuất xứ và tóm tắt

1. Xuất xứ: Đoạn trích Trong lịng mẹ là chương 4 của tập
hồi kí Những ngày thơ ấu. Tác phẩm gồm 9 chương , chương
nào cũng chất chứa đầy kỉ niệm tuổi thơ và đầy nước mắt.
 2. Tóm tắt:

Gần đến ngày giổ đầu bố, mẹ của bé Hồng ở Thanh Hố
vẫn chưa về. Một hơm người cơ gọi bé Hồng đến bên cười và
hỏi Hồng có muốn vào Thanh Hố chơi với mẹ khơng. Biết đó
là những lời rắp tâm tanh bẩn của người cô, bé Hồng đã từ
chối và nói thế nào cuối năm mẹ cháu cũng về. Cơ lại cười nói
và hứa sẽ cho tiền tàu vào thăm mẹ và em bé. Nhắc đến mẹ
Hồng rất buồn và thương mẹ vô cùng. Biết Hồng buồn, người
cô độc ác đã kể hết sự tình của mẹ cho đứa cháu đáng
thương. Khi nghe kể về mẹ Hồng vừa khóc vừa căm tức
những cổ tục đã đày đoạ mẹ mình. Trước thái độ buồn tức
của Hồng người cô nghiêm nghị đổi giọng bảo bé Hồng đánh
giấy cho mẹ về làm giổ bố. Bé Hồng chẳng phải viết thư cho
mẹ mà đến ngày giổ đầu của bố, mẹ cậu đã về một mình và
mua cho Hồng và em Quế rất nhiều quà. Chiều tan học, ở
trường ra cậu bé xồng xộc chạy theo chiếc xe và được gặp lại
mẹ. Lúc ấy Hồng rất vui sướng hạnh phúc vì đựơc gặp lại mẹ,
được ngã đầu vào cánh tay mẹ thương yêu để được mẹ âu
yếm.

3. Đặc điểm nhân vật

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

mịêt ruồng rẫy mẹ Hồng: goá chồng, nợ nàn cùng túng, bỏ
con cái đi tha phương cầu thực''. Có bản chất lạnh lùng độc
ác, thâm hiểm.

Là hình ảnhmang ý nghĩa tố cáo hạng người sống tàn nhẫn,
khơ héo cả tình máu mũ, ruột rà trong cái xã hội thực dân
nửa phong kiến lúc bấy giờ.(Dĩ nhiên, tínhcách tàn nhẫn đó là
sản phẩm của những định kiến đối với phụ nữ trong xã hội

cũ)

+ Bé Hồng: Lên 3 tuổi côi cha, người mẹ vì cùng túng quá
phải tha phương cầu thực. Cậu bé phải xa mẹ sống với họ
hàng bên nội. Nhưng cậu không hề được ai yêu thương. Cậu
phải sống trong sự ghẻ lạnh và cay nghiệt của những người
thân thích. Xa mẹ nhưng cậu luôn nhớ mẹ, yêu mẹ, khao khát
ngày gặp mẹ. Càng nhận ra sự thâm độc của người cô, Hồng
càng đau đớn uất hận và càng dâng trào cảm xúc yêu thương
mãnh liệt đối với người mẹ bất hạnh của mình.

Một số câu hỏi

1.So sánh bố cục, mạch truyện, cách kể chuyện của VB
Trong lòng mẹ và VB Tôi đi học

Giống :

 Kể và tả theo trình tự thời gian trong dịng hồi tưởng

nhớ lại kí ức tuổi thơ

 Tự sự kết hợp nhuần nhuyễn với yếu tố miêu tả và biểu

cảm
 Khác:

 Văn bản Tôi đi học chuyện kể liền mạch trong một

khoảng thời gian ngắn không bị ngắt quảng về buổi

sáng đầu tiên đến trường đi học

 Trong lòng mẹ câu chuyện không thật liền mạch, có

một chỗ gạch nối nhỏ ngắt quảng về thời gian trước khi
gặp

2. Chất trữ tình trong tác phẩm

* Chất trữ tình thể hiện ở tình huống và nội dung tác
phẩm:

 Đó là hồn cảnh đáng thương của chú bé Hồng , đó là

câu chuyện người mẹ âm thầm nhiều đắng cay, nhiều
thành kiến cổ hủ, lác hậu, tàn ác đó là sự yêu thương và
tin cậy của chú bé Hồng dành cho mẹ .

 Chất trữ tình cịn thể hiện ở dịng cảm xúc phong phú

của chú bé Hồng . Trong dòng cảm xúc đó người đọc bắt
gặp niềm xót xa tủi nhục lịng căm giận sâu sắc quyết
liệt , tình yêu thương nồng nàn, mãnh liệt ..

*Cách thể hiện của tác giả cũng góp phần tạo nên chất hồi
kí. Đó là:

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

 Các hình ảnh thể hiện tâm trạng, các ss đều gây ấn

tượnh, giàu sức biểu cảm

 Lời văn nhiều khi mê say như được viết trong dòng

chảy cảm xúc mơn man, dạt dào

3.Thế nào là hồi kí? Vì sao có thể xếp Tôi đi học và
Những ngày thơ ấu là hồi kí tự truyện ?

 Hồi kí là một thể kí, ở đó người viết kể lại những câu

chuyện, những điều mình đã chứng kiến hoặc đã trải qua

 Tôi đi học và Những ngày thơ ấu đều làhồi kí tự truyện

vì hai tác giả đã kể lại thời thơ ấu của mình một cách
chân thực và xúc động

4.Rất kịch nghĩa là thế nào? Chỉ rõ và phân tích những
biểu hiện này trong đoạn trích

 Rất kịch nghĩa là rất giống với người đóng kịch trên

sân khấu, phải nhập vai, phải thuộc lời thoại. Có nghĩa là
giả dối

 Bà cơ có vẻ bề ngồi ngọt ngào nhưng khơng hề có ý

định tốt đẹp gì với đứa cháu mà bắt đầu một trò chơi tai

ác độc địa với đứa cháu ruột nhỏ nhoi, côi cút, đáng
thương của mình . Đó là hành động săm soi, độc địa,
hành hạ nhục mạ đứa cháu ngây thơ bằng cách xoáy vào
nỗi đau, nỗi khổ tâm của nó. Người cơ mang nặng tư
tưởng cổ hủ phong kiến cho nên trở thành người lạnh
lùng , vơ cảm .

5. Phân tích những so sánh hay trong đoạn trích

So sánh 1: Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tơi là một vật
như hịn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ
ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì vụn nát mới
thôi.

 Là một câu văn biểu cảm dài , nhịp văn dồn dập với

liên tiếp nhiều động từ mạnh

 Thể hiện một ý nghĩa táo tợn , bất cần đầy phấn nộ

đang trào sôi như một cơn dông tố trong lòng cậu bé .

 Tâm trạng đau đớn, uất ức căm tức đến tột cùng . Các

từ cắn, nhai, nghiến, nằm trong 1 trường nghĩa đặc tả
tâm trạng uất ức của nhân vật

 Càng căm giận bao nhiêu càng tin yêu, thương mẹ bấy

nhiêu

 Đặc biệt tình yêu thương và niềm tin yêuvới mẹ đã

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

phụ nữ gặp hoàn cảnh éo le. Bé Hồng đã truyền tới người
đọc những nội dung mang ý nghĩa xã hội bằng một câu
văn giàu cảm xúc và hình ảnh

 Chúng ta cảm thơng với nỗi đau đớn xót xa, nỗi căm

giận tột cùng của bé Hồng đồng thời rất trân trọng một
bản lĩnh cứng cỏi, một tấm lòng rất mực u thương và
tin tưởng mẹ. Vẻ ngồi thì nhẫn nhục nhưng bên trong
thì sơi sục một niềm căm giận muốn gồng lên chống trả
lại mọi sự xúc phạm.

So sánh 2. Nếu người quay lại ấy là người khác .khác gì cái
ảo ảnh của một dịng nước trong suốt chảy dưới bóng râm
đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bộ hành
ngã gục giữa sa mạc.

 Bóng dáng người mẹ xuất hiện trước cặp mắt trơng đợi

mỏi mịn của đứa con giống như dòng suối trong suốt
chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt
của người bộ hành ngã gục giữa sa mạc.

 So sánh nhằm diễn tả nỗi khao khát gặp mẹ mãnh liệt

và tột bậc. Nỗi khao khát tình mẹ đang cháy sơi trong
tâm hồn non nớt của đứa trẻ mồ côi . Cũng như người bộ

hành kia, nếu đó khơng phải là mẹ thì đứa con tội nghiệp
ấy sẻ gục ngã, quị xuống kiệt sức trong nỗi khát thèm,
trong sự tuyệt vọng đến tột cùng

 Cái hay và hấp dẫn của hình ảnh so sánh là những giả

thiết tác giả tự đặt ra nhằm cực tả nỗi xúc động của tâm
trạng trong tình huống cụ thể. Đây là một so sánh giả
định, độc đáo, mới lạ và phù hợp với việc bộc lộ tâm
trạng từ hi vọng tột cùng đến tuyệt vọng tột cùng .

6. Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và trẻ em 
 Mở bài:

Giới thiệu chung về tác giả , dẫn dắt vào vấn đề 
Thân bài:

a. Giải thích nhận định :

 Phụ nữ và nhi đồng xuất hiện rất nhiều trong tác phẩm

của Nguyên Hồng. Các nhân vật ấy hiện lên rất rõ nét và
sống động, đầy ấn tượng trên trang viết của ông

 Hơn nữa nhà văn đã dành cho phụ nữ và nhi đồng một

tấm lòng chan chứa yêu thương và một thái độ nâng niu
trân trọng đến tột cùng

b. Chứng minh nhận định

Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ :

 Người phụ nữ trong trang viết của ông là những người

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

 Họ là những người rất khổ sở vì những tập tục phong

kiến cổ hủ lạc hậu: bị ép duyên, bị chồng đối xử thô bạo,
tệ bạc, bị thành kiến nặng nề vì những cổ tục lạcc hậu
( cuộc hơn nhân của mẹ bé Hồng khơng có tình u, khi
chưa đoạn tang chồng mà đi bước nữa, chửa đẻ với người
khác nên bị họ hàng nhà chồng khinh miệt, ruồng rẫy)

 Thế nhưng họ có vẻ đẹp tâm hồn rất cao quí : yêu

thương con hết mực, có tấm lòng ân nghĩa thuỷ chung.
Mẹ bé Hồng vẫn trở về làm giổ cho chồng khi bị họ hàng
nhà chồng khinh miệt

 Tác giả cảm thông sâu sắc với những đau khổ, những

khát vọng hạnh phúc thầm kín của người phụ nữ . Tác giả
bày tỏ một quan điểm tiến bộ về người phụ nữ, trước hết
là trong lĩnh vực hơn nhân gia đình (cảm thơng với mẹ bé
Hồng phải sống khơ héo, khơng có hạnh phúc bên người
chồng nghiện ngập : cảm thơng với trái tim khao khát
tình yêu)

 Nhà văn thẳng thắn bênh vực cho những người phụ nữ

khi tìm đến với niềm hạnh phúc mới khi chưa đoạn tang
chồng (muốn cắn, nhai, nghiến những hủ tục)

Nguyên Hồng là nhà văn của trẻ em

 Đó là những đứa trẻ ngèo với những nỗi khổ những mặt

trong c/s lầm than của chúng. Đặc biệt là những nỗi đau
đớn xót xa trong trái tim non nớt, nhạy cảm, dễ tỗn
thương (tuổi thơ cay đắng của tác giả ;12 tuổi mồ côi
cha, mẹ, sống với người cơ cay nghiệt, khổ đau đói rét, bị
vứt ra lề đường kiếm sống, phải làm đủ mọi nghề kiếm
sống . Đặc biệt phải sống trong sự cay nghiệt của họ
hàng .

 Nhà văn đã phát hiện và miêu tả được nét đẹp trong

sáng cảm động trong tâm hồn non trẻ ấy ; nhẫn nhục
chịu đựng, gan góc, cứng cỏi có bản lĩnh, dạt dào một
tình thương mẹ

Thơng qua 2 tầng lớp này tác giả lên án, tố cáo xã hội cũ,
đòi quyền sống, quyền hạnh phúc cho họ

Kết luận:

Một trong những cái làm nên thành công của Nguyên Hồng
là ông đã viết tác phẩm bằng những rung động cực điểm
của một tâm hồn trẻ thơ bé dại. Ông đã viết về tuổi thơ của
chính mình, về bao số phận cực khổ mà ông đã gặp trên

đường đời

Bài viết

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

tượng chủ yếu trong tác phẩm của ông là phụ nữ và nhi
đồng, ông được mệnh danh là nhà văn của họ

Chúng ta dễ dàng nhận thấy rằng, Nguyên Hồng viết rất
nhiều về phụ nữ

***************************

Bài: 4

Ngày 21 / 10/ 2009

Trường Từ Vựng
.

1. Cho các đoạn văn sau :

a. Nước mắt tơi rịng rịng rớt xuống hai bên mép rồi
chan hồ đầm đìa ở cằm và ở cổ. Nhưng không
phải vì thấy mợ tơi chưa đoạn tang thầy tôi mà
chữa đẻ với người khác mà tơi có cản giác đau đớn
ấy. Chỉ vì tơi thương mẹ, tơi căm tức sao mẹ tơi lại
vì sợ hãi những thành kiến tàn ác mà xa lìa anh em
tơi để sinh nở một cách dấu diếm.

Tìm các từ cùng trường nghiã với từ đau đớn. Gọi tên cho

những từ này.

b. Cuộc sống q tơi gắn bó với cây cọ. Cha làm cho
tơi chiếc chổi cọ để quét nhà quét sân. Mẹ lại đựng
hạt giống đầy nón lá cọ treo lên gác bếp để gieo
cấy mùa sau. Chị tơi đan nón lá cọ, lại đan cả
mành cọ và bán cọ xuất khẩu. Chiều chiều chăn
trâu chúng tôi rủ nhau đi nhặt những trái cọ rơi
đầy quanh gốc cọ về om.

Tìm các từ ngữ thuộc hai trường nghĩa : cây cọ và vật dụng
làm từ cây cọ.

c. Càng đến gần, những đàn chim đen bay kín trời,
cuốn theo sau những luồng gió buốt làm tơi rối lên
hoa cả mắt. Mỗi lúc lại nghe rõ từng tiếng chim
kêu náo động như tiếng xóc những rổ tiền đồng.
Chim đậu chen nhau trắng xố trên những cây chà
là chim cồng cộc đứng trong tổ vươn cánh, chim gà
đẩy đầu hói như những ơng thầy tu trầm tư rụt cổ
nhìn xuống chân .nhiều con chim lạ rất to đậu đến
quằn nhánh cây .

Tìm các từ thuộc trường nghĩa chỉ hoạt động của chim.
Bài làm

1.Tìm các từ cùng trường nghĩa

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

b. Các từ cùng trường nghĩa cây cọ là: Chổi cọ, nón lá
cọ, mành cọ, lán cọ

c. Các từ thuộc trường nghĩa hoạt động của lồi chim
là: Bay, kêu, đậu, chen, vươn, rụt cổ, nhìn, đứng 
2. Đặt tên cho các trường từ vựng sau:

- sách, vở, bút, giấy, mực, thước, com-pa, êke,..

- hiền, lành, hiền lanh, độ lượng, tốt, tốt bụng, ác, ác
độc, hẹp hịi, ích kỉ, xấu, xấu bụng,..

*****************************

Ngày 28 / 
10/ 2007

Bài 5 Văn bản

Tức nước vỡ bờ

Trích Tắt Đèn của Ngô
Tất Tố

I. Sơ lược về tác giả
1. Tác giả:

- Ngô Tất Tố sinh năm 1893 mất năm 1954.

- Quê huyện Từ Sơn - Bắc Ninh ( nay thuộc Đông Anh,
ngoại thành Hà Nội).

- Xuất thân trong một gia đình nhà nho gốc nông dân.

- Là nhà văn xuất sắc, nhà báo tiến bộ, đồng thời là một
học giả có nhiều cơng trình khảo cứu về triết học.

- Năm 1996 ông được Nhà nước truy tặng Giải thưởng HCM
về Văn học nghệ thuật.

- Tác phẩm chính : các tiểu thuyết Tắt đèn (1939), Lều
chõng (1940); các phóng sự Tập án cái đình (1939), Việc
làng (1940).

2. Tác phẩm: Ra đời 1939, trích trong chương 18 của tiểu
thuyết Tắt đèn.

- Tắt đèn là tác phẩm có giá trị tiêu biểu trong sáng tác của
ơng.

Tắt đèn là một bức tranhchân thực về cuộc sống cùng
quẩn, thê thảm của người nông dân bị áp bức bóc lột nặng
nề; là một bản án đanh thép đối với xã hội thực dân phong
kiến đầy rẫy cái ác, cái xấu. Giá trị nhân đạo đặc sắc của tác
phẩm là khẳng định, ca ngợi phẩ chất đẹp đẽ của người phụ
nữ nông dân. đặc sắc nghệ thuật Tắt đèn là đã xây dựng
đựơc nhiều tính cách điển hình trong hồn cảnh điển hình.
 Tức nước vỡ bờ là đoạn trích trong chương XVIII của tiểu
thuyết Tắt đèn, kể lại việc chị Dậu chống trả quyết liệt tên
cai lệ và ng/ười nhà lí trưởng để bảo vệ chồng.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Bối cảnh của truyện là làng quê Đông Xá trong khơng khí
căng thẳng của những ngày sưu thuế. Bọn hào lí trong làng
ra sức sùng lục, tra khảo những người nông dân nghèo
thiếu thuế. Gia đình chị Dậu thuộc loại nghèo nhất làng,
phải chạy vạy ngược xi đẻ có tiền nộp sưu. Anh Dậu đang
ốm nặng vẫn bị đánh trói và cụm kẹp ở ngồi đình làng. Chị
Dậu đành phải dứt ruột đem cái Tí, đứa con gái lớn 7 tuổi
của chị, bán cho nhà Nghị Quế. Lợi dụng tình cảnhcủa chị,
vợ chồng nhà Nghị Quế keo kiệt, độc ác đã ép chị bán cái Tí
và bán cả ổ chó mới đẻ của chị với giá rẻ mạt. Cộng với mấy
hào bán mấy gánh khoai, chị Dậu vừa đủ tiền để đóng suất
sưu cho chồng. Khơng ngờ, bọn hào lí lại bắt chị phải nộp cả
suất sưu của người em chồng đã chết từ năm ngối. Anh
Dậu khơng được tha về; nhưng vì đang ốm nặng mà bị cùm
trói hành hạ đến mức rũ ra như xác chết nên được khiêng
trả về nhà. Sáng hôm sau, khi anh vừa mới tỉnh lại thì cai lệ
và người nhà lí trưởng xơng vào định trói bắt mang đi lần
nữa. Chị Dậu cố van xin thảm thiết nhưng không được, nên
đã liều mạng chống trả quyết liệt, quật ngã hai tên tay sai.
Chị bắt giải lên huyện. Tên quan phủ Tư Ân lợi dụng cảnh
ngộ của chị định giở trị bí ổi. Chị Dậu kiên quyết cự tuyệt,
ném cả nắm giấy bạc vào mặt hắn và chạy thoát ra ngồi...
Cuối cùng, để có tiền nộp thuế, chị đành gưỉ con để lên tỉnh
ở vú cho nhà lão quan cụ. Lão ấy là một tên quan phủ già,
dâm đãng. Trong một đêm '' tắt đền'', lão mò vào
buồngchị... Chị Dậu gạt mạnh bàn tay bẩn thỉu của lão,
vùng dậy chạy thốt ra ngi sân, giữa lúc trời tối đen như
mực.

III.. Đặc điểm nhân vật

1. Nhân vật cai lệ

Cai lệ là viên cai chỉ huy một tốp lính lệ- lính phục vụ hầu
hạ nơi quan nha. Nhân vật cai lệ trong đạon trích này là
người của quan trên về làng Đông Xá để thúc sưu. Như vậy,
cũng có thể hiểu rằng: dù chỉ là tên tay sai mạt hạng, một
thứ công cụ của bộ máy thống trị, nhưng lúc này đây, hắn
đang là kẻ đại diện cho quyền lưc của bộ máy ấy. Và hắn đã
thể hiện đúng tính cách của một tên tay sai tàn bạo khơng
chút tình người.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

tư thế sẵn sàng trói người, đánh người. Thứ luật pháp bất
nhân của xã hội thực dân nửa phong kiến tàn bạo cho phép
một tên tay sai hành động như thế đoói với những người
dân thấp cổ bé họng.

Ngô Tất Tố đã miêu tả nhân vật cai lệ bằng một ngòi bút
hiện thực sắc sảo cùng với một thái độ phê phán rõ rệt.
Nhiều chi tiết miêu tả có tính hài hước thể hiện ý đồ châm
biếm của tác giả: tên cai lệ thét bằng giọng khà khàn của
người hút nhiều xái cũ, đó là chi tiết chuẩn bị cho đoạn sau:
sức lẻo khổe của anh chàng nghiện chạy không kịp với sức
xô đẩy của người đàn bà lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên
mặt đất, miệng vẫn nham nhảm thét trót vợ chồng ket
thiếu sưu.

2. Nhân vật chị Dậu

+ Chị Dậu là người vợ rất mực thương chồng. Khi chồng
đau ốm, chị tận tâm lo lắng, chăm sóc. Náu cháo xong, chỉ

ngả mâm múc ra la liệt rồi lấy quạt quạt cho cháo chóng
nguội, sau đó rón rén bưng một bát lứon đến chổ chồng
nằm, dịu dàng nói: - Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo
co đỡ xót ruột. Chị bế con ngồi bên cạnh chị chồng xem ăn
có ngon miệng khơng. Đó là những cử chỉ thể hịên tình
thương yêu giản dị mà chân thành.

Vì thương chồng nên chị Dậu đã bằng mọi cách đối phó với
bọn tay sai để bảo vệ cho chồng.

Ban đầu chi cự lại bàng lí lẽ và van xin tha thiết. Về sau
van xin mãi không được chị đành liều mạng cự lại để bảo vệ
tính mạng cho chồng.

III. Một số câu hỏi

Câu 1. Câu nói: Thà ngồi tù. Để cho chúng nó làm tình làm tội
mãi thế, tối khơng chịu được, có ý nghĩa gì?

Gợi ý:

Câu nói của chị Dậu mang nhiều ý nghĩa. Trước hết nóthể
hiện tính cách của một người phụ nnữ yêu thương chồng,
dám hi sinh vì chồng, biết nhẫn nhục chịu đựng nhưng đồng
thời lại có một tinh thần phản kháng mạnh mẽ, một sức sống
kiên cường... Bên cạnh đó, nó cịn nói lên một chân lí sâu xa
của đời sống '' tức nước'' thì '' vỡ bờ'', có áp bức có đấu tranh,
con đường sống duy nhất của quần chúng bị áp bức chỉ có
thể là con đường đấu tranh chống áp bức để tự gải phóng
mình.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

đường đấu tranh cách mạng tất của qần chúng, nhưng nhà
văn đã '' xui người nông dân nổi loạn'' ( Nguyễn Tuân).

Câu 2: Nêu ngắn gọn giá trị tư tưởng và nghệ thuật của tác
phẩm '' Tắt đèn''.

+ Về nội dung tư tưởng:

- Tắt đèn giàu giá trị hiện thực. Tác giả đã tố cáo và lên án
chế độ sưu thuế dẽa man của thưc dân Pháp, đã bầncùng hoá
nhân dân ta; sưu thuế đánh vào cả người chết; có biết bao
nmhiêu người pải bán vợ đợ con để trang trải '' món nợ Nhà
nước''. Vụ thuế đến, xóm thơn

rùng rợn trong tiếng trống ngũ liên thúc liên hồi suốt ngày
đêm, bon cường hào bắt trói, đánh đập tàn nhẫn những kẻ
thiếu sưu, thiếu thuế. Cái sân đình xơi thịt đã trở thành trại
giam hành hạ những ngưịi nơng dân nghèo khổ, hiền lành vơ
tội. Có thể nói Tắt đèn là một bức tranh xã hội chân thực,
một bản án đanh thép kết tội chế độ thực dân nửa phong
kiến đã áp bức bóc lột, đã bần cùng hoá nhân dân ta.

- Tắt đèn giàu giá trị nhân đạo. Tình vợ chồng, tình mẹ con,
tình nghĩa xóm làng giữa những con người cùng khổ được nói
đến một cách chân thực. Số phận người phụ nữ, những em
bé, những người cùng đinh được tác giả nêu lên với bao xót
thương nhức nhói và đau lịng.

- Tắt đền đã xây dựng nhân vật chị Dậu - một hình tượng

chân thực đẹp đẽ về người phụ nữ nơng thơn Việt Nam. Chị
Dậu có bao phẩm chất tốt đẹp: cần ù, tần tảo, giàu tình
thương, nhẫn nhục và dũng cảm chống cường hào, chống ap
bức. Chị Dậu là hiện thân cảu người vợ, người mẹ vừa sắc
sảo, vừa đôn hậu, trong sạch.

+ Về nghệ thuật:

Tắt đèn, một cuốn tiểu thuyết quy mô khiếm tốn, trên dưới
200 trang, những có giá trị nghệ thuật đặc sắc.

- Về kết cấu chặt chẽ, tập trung. Các chi tiết, tình tiết đan
cài chặt chẽ, đầy ấn tượng làm nổi bật chủ đề. Hầu như nhân
vật chị Dậu đã xuất hiện trong tác phẩm từ đầu chí cuối.

Tính xung đột, tính bi kịch cuốn hút, hấp dẫn.

- Khắc hoạ thành công nhân vật. Các hạng người từ người
càynghoè khổ đến địa chủ, từ bon cường hào đến quan lại
đều có những nét riêng rất chân thực, sống động.

- Ngôn ngữ trong Tắt đèn từ miêu tả, tự sự đến ngôn ngữ
nhân vật đều nhuần nhuyễn, đậm đà. Câu văn xi thanh
thốt.

Tóm lại, Tắt đèn một thiên tiểu thuyết có luận đề xã hội
hàon toàn phụ sự dân quê, một áng văn có thể gọi là kiệt tác
( Vũ Trọng Phụng).

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

A. Mở bài:

Chị Dậu là nhân vật điển hình của dòng văn học hiện
thực phê phán. Chị mang đầy đủ nét đẹp truyền thống của
người phụ nữ nông dân trước Cách mạng tháng Tám. Đặc
biệt qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ chị còn là người mạnh
mẽ dàm đấu tranh chống lại sự áp bức bất công của xã hội
cũ bất nhân.

B. Thân bài:

1, Vẻ đẹp truyền thống của chị Dậu

 Chị Dậu có vẻ đẹp mộc mạc, yêu thương chồng con vô

bờ bến. Trong lúc bản thân cũng đã 2 ngày rồi khơng có
gì cho vào bụng thế nhưng khi nấu được cháo chị chỉ lo
chăm cho chồng con ăn. (Nấu cháo, múc cháo bày la liệt,
quạt cho nguội, bưng cháo chăm cho chồng ăn)

 Chị Dậu nhẫn nhục, mềm mỏng, tha thiết van xin cai lệ

và người nhà lí trưởng tha cho chồng

 Chị Dậu cịn là người phụ nữ thơng minh, có lí lẽ . Khi

cai lệ xơng vào để trói anh Dậu chị đã lên tiếng - tiếng
nói của người có lí lẽ : Chồng tơi đau ốm các ơng khơng
được phép hành hạ.

2, Sức mạnh tiềm tàng của chị Dậu

 Khi bọn cai lệ đánh mình thì chị vẫn nhẫn nhịn nhưng

khi chúng cứ xơng vào trói anh Dậu thì bao căm hờn
trong chị ngùn ngụt bùng lên . Chị Dậu nghiến hai hàm
răng : Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem . Chị
Dậu đã chuyển hẳn cách xưng hơ, khơng cịn ơng - cháu
hay ông - tôi mà là mày - bà, khẳng định tư thế đứng cao
hơn đối thủ, khơng cịn chút sợ hãi nào nữa. Điều đó thể
hiện sự căm giận khinh bỉ đến cao độ. Lần này chị khơng
cịn đấu lí với những kẻ thi hành phép nước nữa mà chị
đã ra tay đấu lực với chúng : Rồi chị túm lấy cổ , ấn dúi
ra cửa làm tên cai lệ ngã chỏng quèo trên mặt đất ; đến
lượt tên người nhà lí trưởng thì chị xơng vào giằng co đu
đẩy. Rốt cuộc tên này cũng bị chị túm tóc lẳng cho một
cái ngã nhào ra thềm.

 Hành động quyết liệt, dữ dội và sức mạnh bất ngờ của

chị Dậu xuất phát từ sức mạnh của lòng yêu thương.
C. Kết bài

 Ngòi bút hiện thực của nhà văn Ngơ Tất Tố đã làm tốt

lên một hiện thực: có áp bức có đấu tranh, Tức nước vỡ
bờ. Hành động liều mạng vùng lên cự lại của chị Dậu đã
khơi dậy ở những người nông dân đang sống trông cảnh
lầm than, cực khổ trước Cách mạng ý thức sâu sắc hơn về
nhân phẩm, giá trị của mình.

 Và khơng lâu sau đó, chính những người nơng dân đó

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

phóng mình khỏi ách nơ lệ hàng ngàn năm của chế độ
phong kiến.

Nhân vật cai lệ

 Cai lệ là viên chỉ huy một tốp lính. Đây là chức thấp

nhất trong quân đội chế độ thực dân phong kiến. Đó là
một tên tay sai đắc lực của cái trật tự xã hội bất công,
tàn bạo và có vai trị đắc lực trong việc truy thu sưu
thuế của người nơng dân. Có thể nói đánh trói người là
nghề của hắn được hắn làm với kĩ thuật thành thạo và
sự say mê. Hắn hung dữ, sẵn sàng gây tội ác mà không
hề run tay và hắn cũng khơng hề bị ngăn chặn vì hắn đại
diện cho nhà nước, hân danh phép nước để hành động .
Có thể nói tàn bạo khơngchút tính người là bản chất của
tên cai lệ

 Được coi là tên tay sai đắc lực của quan phủ, giúp bọn

lí dịch tróc nã người nghèo chưa nộp đủ tiền sưu thuế .

 Bắt người dân vô tội nộp đủ tiền sưu thuế - hắn như

một hung thần ác sát, tha hồ đánh, trói, bắt bớ, tha hồ
tác oai, tác quái, làm mưa làm gió .

 Cai lệ là tên tay sai chuyên nghiệp mạt hạng của quan

huyện, quan phủ. Nhờ bóng chủ, hắn tha hồ tác oai tác
quái, hắn vô lương tâm đến nỗi chỉ làm theo lệnh quan
thầy. Đánh trói, bắt là nghề của hắn .

 Ngôn ngữ cửa miệng của hắn là quát, thét, chửi, mắng.

Cử chỉ trong hành động thì cực kì thơ bạo, vũ phu .

 Hắn bỏ ngồi tai nhũng lời van xin thảm thiết của chị

Dậu. Tiếng khóc của hai đứa trẻ khơng làm cho hắn động
lịng - hắn như một công cụ bằng sắt vô tri vô giác, phải
thực hiện mục đích bằng bất kì giá nào .

 Chi tiết này không chỉ chứng tỏ bản chất tàn ác, đểu

cáng, phủ phàng, … của tên đại diện ưu tú của chính
quyền thực dân phong kiến mạt hạng mà còn chứng tỏ
một điểm khác trong bản chất của chúng: chỉ quen bắt
nạt, đe doạ, áp bức những người nhút nhát, cam chịu cịn
thực lực thì rất yếu ớt, hèn kém và đáng cười .

************************************

Ngày 8 / 11/
2008

Bài 6

Lão hạc

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

I . Tóm tắt nội dung chính

1. Lão Hạc có 1 người con trai, một mảnh vườn và một
con chó vàng.

2. Con trai lão đi phu đồn điền Cao su, lão chỉ còn lạicậu
vàng.

3. Vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con
chó.

4. Lão mang tiền dành dụm được gửi ơng giáo và nhờ
ông trông coi mảnh vườn.

5. Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì
ăn nấyvà bị ốm một trận khủng khiếp.

6. Một hôm lão xin Binh Tư một ít bã chó.

7. Ơng giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy.
8. Lão bỗng nhiên chết- cái chết thật dữ dội.

9. Cả làng khơng hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và ông
giáo.

? Sau khi sắp xếp hợp lí, hãy viết tóm tắt truyện LH bằng
một văn bản ngắn gọn nhưng phản ánh được một cách
trung thực nội dung chính của tác phẩm.

LH có 1 người con trai, một mảnh vườn và một con chó.
Con trai lão đi phu đồn điền cao su lão chỉ cịn lại cậu vàng.
Vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con, lão đã phải bán con
chó, mặc dù hết sức buồn bã và đau xót.

Lão mang tất cả tiền dành dụm được gửi cho ông giáo và
nhờ ông coi hộ mảnh vườn. Cuộc sống mỗi ngày một khó
khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và từ chối cả những gì ông
giáo giúp. Một hôm lão xin Binh Tư một ít bã chó, nói là để
giết con chó hay đến vườn, làm thịt và rủ Binh Tư uống
rượu. Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy.
Nhưng rồi lão bỗng nhiên chết- cái chết thật dữ dội. Cả làng
khơng hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và ơng giáo.

II / Bài tập:

1/ Hãy tóm tắt đoạn trích Tức nước vỡ bờ bằng một đoạn
văn 10 dịng.

GV gợi ý:

? Để tóm tắt đoạn trích Tức nước vỡ bờ bằng một đoạn
văn 10 dòng em tiến hành ntn?

a) Đọc lại đoạn trích

b) Xđ các nhân vật quan trọng (cai lệ, lý trưởng)
c) Lựa chọn những sự việc tiêu biểu, sắp xếp hợp lí

GV: + Chị Dậu vay gạo nấu cháo, động viên chồng ăn.
+ Anh Dậu cố ngồi dậy cầm bát cháo lên miệng.

+ Cai lệ, người nhà lý trưởng sầm sập tiến vào bắt gđ chị
nộp đủ tiền sưu.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

+ Chúng cịn bịch ln vào ngực chị, sấn đến để trói anh
Dậu.

+ Tức quá chị Dậu cự lại: chồng tôi đau ốm... hành hạ
+ Cai lệ tát vào mặt chị , hắn nhảy vào anh Dậu , chị Dậu
túm lấy cổ cai lệ ấn dúi ra cửa làm hắn ngả chõng quèo.

- Tình cảnh của lão Hạc: nhà nghèo, vợ đã chết, chỉ cịn
đứa con trai vì khơng có tiền cưới vợ đã phẫn chí bỏ đi
làm đồn điền cao su, một năm nay khơng có tin tức gì.
- Tình cảm của lão Hạc với con chó vàng: con chó như

người bạn tri kỉ, như một kỉ vật của người con trai.

- Sự túng quẫn ngày càng đe doạ lão Hạc: tiền hết,
khơng có việc làm, bão phá sạch hoa màu trong vườn,
giá gạo lại tăng, khơng có tiền để ni cậu vàng.

- Cuối cùng, vì không muốn tiêu phạm vào đồng tiền,
mảnh vườn dành cho con trai, lão Hạc tìm đến cái chết
thê thảm,dữ dội, chết là để dành phần cho con sống.
 II. Nhân vật lão Hạc

Lão Hạc là nhân vật trung tâm vì câu chuyện xoay quanh

qng đời khốn khó và cái chết của lão.

1. Diễn biến tâm trạng nhân vật Lão Hạc xung quanh việc
bán chó

 Đây là điều làm bất đắc dĩ, là con đường cuối cùng mà

thôi. Đúng vậy L H quá nghèo, lại yếu sau trận ốm nặng,
khơng có việc làm, khơng ai giúp đỡ, lại nuôi thêm Cậu vàng
xét cho cùng LH bán chó cũng chính vì LH vốn là 1 ơng già
nơng dân nghèo và giàu tình cảm, nhất là giàu tự trọng,
trọng danh dự.

a) Tâm trạng của LH sau khi bán cậu vàng  Cố làm ra vui

vẽ, cười như mấu, mắt ông ầng ậng nước, mắt đột nhiên co
rúm lại, vết nhăn xô lại, ép nước mắt chảy, đầu ngoẹo,
miệng mếu máo như con nít hu hu khóc.

Từ ầng ậng: HS giải thích

 - T/g lột tả được sự đau đớn, hối hận, xót xa, thương tiếc

tất cả đang dâng trào trong lịng một ơng già

- Nhà văn thể hiện thật chân thật, cụ thể và chính xác, tuần
tự từng diễn biến tâm trạng đau đơn cứ dâng lên như khơng
thể kìm nén nổi đau

 Thái độ của Lão Hạc chuyển sang chua chát, ngậm ngùi 

Những câu nói rất dung dị của những người nông dân nghèo
khổ, thất học nhưng cũng đã bao năm tháng trải nghiệm và
suy ngẫm về số phận con người qua số phận của bản thân
Nó thể hiện nỗi bất lực sâu sắc của họ trước hiện tại & và
tương lai đều mịt mù, vô vọng.

 Câu nói của ơng giáo thấm đượm triết lý lạc quan và thiết

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

 Nvật Chu văn Quyềnh trong phim đất và người (Chuyển

thể từ T2 Mảnh đất lắm người nhiều ma của Nguyễn Khắc
Trường)

b) Cái chết của Lão Hạc:

 Câu chuyện nhờ vả 1 cách vịng vo, dài dịng vì lão khó nói,

vì câu chuyện q hệ trọng, vì trình độ nói năng của lão hạn
chế. Nhưng đây là ý định có từ lâu trong lão. Lão đã quyết 1
hướng giải quyết sự khó sử trong h/c của mình như vậy.

 Có tiền mà chịu khổ, tự lão làm lão khổ. Nxét của vợ ông

giáo là đại diện cho ý kiến của số đông những người nghèo
sống quanh LH. Nhưng ngẫm nghĩ kĩ thì đó lại thể hiện lịng
thương con và lịng tự trong cao Lão giữ mảnh vườn, khơng
tiêu tiền dành cho con. Nhưng làm sao để sống cho qua
ngày? lão tìm đến cái chết.

 LH chết thật bất ngờ với tất cả: Binh Tư, ông giáo, mọi

người trong làng càng bất ngờ và khó hiểu, nó càng làm cho
câu chuyện thêm căng thẳng, xúc động mâu thuẩn lên đỉnh
điểm  kết thúc một cách bi đát.

 Cái chết thật dữ dội và kinh hoàng  Trúng độc bã chó. Lão

chết trong đau đớn, vật vã ghê gớm, cùng cực về thể xác
nhưng chắc chắn thanh thản về tâm hồn vì đã hồn thành
nốt cơng việc cuối cùng đ/v đứa con trai bặt vơ âm tín, với
xóm giềng về tang ma của mình. Lão chọn một cách giải
thoát thật đáng sợ nhưng lại là một cách như là để tạ lỗi với
cậu vàng

 Lão không thể tìm con đường nào khác để tiếp tục sống

mà không ăn vào tiền của con, hoặc bán mảnh vườn  lão

chết chấp nhận sự giải thoát cho tương lai của đứa con trai.
được đảm bảo  Cái chết ấy là tất yếu.

 ý nghĩa góp phần bộc lộ rõ số phận và tính cách của LH,

cũng là số phận và tính cách của người nông dân nghèo
trong XH VN trước c/m T8: Nghèo khổ, bế tắc, cùng đường,
giàu tình yêu thương và lòng tự trọng

 Mặt khác cái chết của lão có ý nghĩa tố cáo hiện thực xã

hội thực dân nửa Pk cách chúng ta đã hơn nửa thế kĩ. Cái
XH nô lệ, tăm tối buộc những người nghèo đi đến đường
cùng.

- Mọi người hiểu rõ con người LH quý trọng và thương tiếc
hơn.

- Kết thúc bằng cái chết của Nvật chính, NC đã tơn trọng sự
thật cđời làm tăng sức ám ảnh hấp dẫn và khiến cho người
đọc cảm động hơn.

 Vì danh dự và tư cách của LH, cùng với cái chết và sau cái

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

 Những người tốt như LH tự trọng, đáng thương, đáng

thông cảm như thế cuối cùng vẫn bế tắc, vơ vọng tìm đến
cái chết đó là con đường duy nhất là sự giải thoát tự
nguyện và bất đắc dĩ.

?Lí do gì khiến lão Hạc phải bán chó?

- Đọc cả tác phẩm, ta thấy tình cảnh lão Hạc thật khốn
khó. Sự túng quẫn ngày càng đe doạ lão: Sau trận ốm kéo
dài, lão yêu người đi ghê gớm lắm, đồng tiền bấy lâu dành
dụm được đã cạn kiệt. Lão Hạc khơng có việc làm. Rồi bão
phá sạch hoa mảutong vườn. Giá gạo thì cứ lên cao mãi,
lão lấy tiền đâu để nuôi cậu vàng nên lão phải bán cậu
vàng.

?Việc làm đó thể hiện tình cảm của lão Hạc đối với con trai

như thế nào?

- Điều đó cho thấy tấm lòng yêu thương con sâu sắc của
một người bố nhân hậu, già lòng tự trọng.

?Diễn biến tâm trạng của lão Hạc như thế nào khi quyết
định bán chó?

- Trước khi bán chó, lão Hạc đã phải đắn do, suy tính rất
nhiều. Lão coi việc bán cậu vàng là hết sức hệ trọng bởi
cậu vàng là người bạn thân thiết, là kỉ vật của người con
trai mà lão hết mực yêu thương để lại cho lão trước khi bỏ
đi làm đồn điềnvì khơng chịu nỗi cảnh nghèo hèn.

- Sau khi bán chó, lão Hạc ăn năn, day dứt vì nghĩ rằng
mình đã đánh lừa một con chó. Cả đời lão Hạc sống nhân
hậu, lương thiện, không lừa dối ai . Đối với lão, việc đánh
lừa một con chó cũng là một việc làm đáng hổ thẹn với
lương tâm.

2. Nguyên nhân cái chết của lão Hạc

- Tình cảnh nghèo khổ, đói rách, túng quẫn đã đẩy lão
Hạc đến cái chết như một hành động tự giải thốt . Lão đã
tự chọn cái để bảo tồn căn nhà, đồng tiền, mảnh vườn là
những vốn liếng cuối cùng lão để lại cho con. Lão còn lo cái
chết của mình gây phiền hà cho hàng xóm nên đã lo liệu
chu tất.

3. Tóm lại lão Hạc là người cẩn thận, chu đáo và giàu lòng

tự trọng. Cái chết tự nguyện của lão xuất phát từ lòng
thương con âm thầm mà lớn lao, từ lịng tự trọng đáng
kính - trọng danh dự làm người hơn cả sự sống. Qua đó
chúng ta cũng thấy được số phận cơ cực, đáng thương của
những người nông dân nghèo khổ những năm đen tối
trước Cách mạnh tháng Tám.

III. Nhân vật ông giáo.

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

- Ông giáo là nhân vật kể chuyện ở ngôi kể thứ nhất. Tình
cảm ơng giáo dành cho lão Hạc dần dần thay đổi từ chỗ
dửng dưng đến khâm phục, cảm thương sâu sắc với nỗi khổ
và tấm lòng của lão Hạc. Những tình cảm ấy càng sâu sắc
hơn khi ơng giáo được chứng kiến cái chết vật vã, thê thảm
của lão Hạc.

- Cái chết đau dớn của lão Hạc khiến ơng giáo giật mình
mà ngẫm nghĩ về cuộc đời. Cuộc đời chưa hẳn đã đáng
buồnbởi cịn có những người cao quí như lão Hạc. Nhưng
cuộc đời lại đáng buồn khi những con người có nhân cách
cao đẹp như lão Hạc lại không được sống, lại phải chịu
cảnh nghèo khó đến mức phải tự giải thốt cho mình
bằng cái chết đau đớn, vật vã. Ơng giáo hiểu đời, hiểu
người, có lịng vị tha cao cả.bởi cịn có những người cao
q như lão Hạc. Nhưng cuộc đời lại đáng buồn khi những
con người có nhân cách cao đẹp như lão Hạc lại khơng
được sống, lại phải chịu cảnh nghèo khó đến mức phải tự
giải thốt cho mình bằng cái chết đau đớn, vật vã. Ơng
giáo hiểu đời, hiểu người, có lịng vị tha cao cả.

Qua nhân vật ơng giáo , có thể thấy Nam Cao là nhà văn
của những người lao động nghèo khổ mà lương thiện,
giàu lịng u người nghèovà có lòng tin mãnh liệt vào
phẩm chất tốt đẹp của người lao động. Qua đó ta thấy
được tấm lịng nhân đạo của nhà văn Nam Cao: thương
cảm, xót xa và thật sự trân trong những ngườionong dân
nghèo khó. Lòng nhân ái đó dựa trên sự chân tình và
đồng cảm sâu sắc.

*********************

Ngày 18 / 11/
2008

Từ ngữ địa phương và biệt ngữ xã hội

1.Từ ngữ dịa phương

Là từ ngữ chỉ được dùng ở một số (hoặc một số ) địa
phương nhất định.

Phạm vi sử dụng của từ ngữ địa phương rất hạn chế. Nói
chung, các từ này chủ yếu được dùng trong khẩu ngữ; cịn
trong giao tiếp tồn dân, nhất là trong giao tiếp khoa học
thì từ ngữ địa phương khơng được dùng.

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

tác dụng tích cực, nêu tính địa phương của sự vậ,t sự việc
được đề cập.

Ví dụ:

Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát
ngát.

(Ca dao)
 Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng.
 (Hồ Chí Minh)

Tất nhiên, nếu dung không đúng lúc và đúng chỗ, từ ngữ
địa phương sẽ có tác dụng tiêu cực, gây trở ngại trong giao
tiếp vì có thể nhầm lẫn hoặc không hiểu.

Lưu ý: Ngôn ngữ của các dân tộc thiểu số ở nước ta không
phải là Tiếng Việt. Tuy nhiên , một số từ ngữ trong các
ngôn ngữ ấy được Tiếng Việt vay mượn và vẫn được cảm
nhận như từ ngữ địa phương vì sự gần gũi thân thiết trong
đại gia đình các dân tộc Việt Nam. Ví dụ: Ơng ké (ơng già),
hội lùng tùng (xuống đồng), buôn, nhà rông, đàn tơ-rưng,
chim chơ-rao....

**********************************

Bài 7 Ngày
28 / 11/ 2008

Cô bé bán diêm

Em bé mồ côi mẹ, đi bán diêm suốt 30 ngày và cả đêm giao
thừa – ngày cuối năm – mọi người đều được nghĩ ngơi, chuẩn
bị đón năm mới.

- Trời gió rét, tuyết rơi, lạnh thấu xương, vắng vẽ…

- Một mình em bé phong phanh, chân trần đi lang thang…
- Đêm khuya diêm không bán được  khơng dám về nhà vì sợ

bố đánh.

 Làm nỗi bật tình cảnh đáng thương của em bé – gợi ra rất

nhiều thương tâm, đồng cảm trong lòng người đọc.

 Tối đến em ngồi nép mình trong góc tường. Trong nỗi cơ

đơn tuyệt đối trong đói khát giữa trời khuya giá lạnh em tìm
hơi ấm và nguồn sáng qua những que diêm mong manh.

 Em quẹt diêm 5 lần

 Em bé đón giao thừa một cách tội nghiệp trong nỗi khát

khao hạnh phúc mà. Chỉ mỗi một việc quẹt diêm để sống
bằng mộng tưởng.

 Tình xót thương em bé nghèo khổ.
 Đầu tiên là lò sưỡi bằng sắt.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

- Sau cùng: Bà nội em hiện ra trong ánh lửa diêm  cùng bà

bay lên trời.

 Lần thứ nhất lò sưởi biến mất để lại em với nỗi lo: Về nhà

sẽ bị cha đánh.

- Lần thức 2: Trước mắt em chỉ còn là những bức tường lạnh
lẽo.

- Lần thứ 3: Những ngọn nến bay lên trời biến thành những
ngôi sao.

- Lần thứ 4-5: ảo ảnh rực sáng trên khuôn mặt em cũng biến
mất.

 Các mộng tưởng diễn ra hợp lý- Vì: Trời rất rét em lại diêm

nên trước hết em mộng tưởng đến lò sưởi, tiếp đến em mới
mộng tưởng bàn ăn, vì em đang đói, đang sống trong đêm
giao thừa nên em mơ tưởng đến cây thơng nơ em.

- Có thời lúc bà cịn sống em được đón giao thừa ở nhà nên
em mơ tưởng đến bà nội…

 Gắn với thực tế: Lò sưởi, bàn ăn, cây thông. Mộng tưởng

chỉ là mộng tưởng: Bà cùng em bay lên trời.

 - Nhà văn đã dồn tụ bao nhiêu tình thương và nỗi xót xa

lên ngòi bút khi miêu tả những lần em quẹt diêm.

 Người đọc chắc có lẽ khơng cầm được nước mắt.

- Nhà văn thấu hiểu lịng con trẻ nghèo khổ, cơ đơn, đói
khát tình thương, ánh sáng niềm tin, hạnh phúc gia đình 

nhưng em khơng được.

- Em quẹt diêm để tìm h/p’ trong mộng ảo

nhưng những điều ấy vụt sáng rồi vụt tắt theo ánh lửa
diêm.

(HS đọc đoạn cuối)

 Em bé bơ vơ giữa cỏi đời đen bạc - ông bố luôn mắng

nhiếc, đánh đập em, người đời thì q lạnh lùng.

Mọi người đón năm mới thì ở 1 xó tường trên phố có 1 em
bé gái có đơi má hồng đang mỉm cười  Em đã chết vì giá

rét.

 Xuất phát từ tình thương, niềm cảm thông của nhà văn đ/v

em bé.

- Nhà văn hình dung niềm vui sướng của em bé đón năm
mới.

Xung quanh em còn nhiều mãnh đời bất hạnh  khơng thể

vê tình, vơ tâm trước nỗi khổ của người khác, phải yêu
thương giúp đỡ đùm bọc lẫn nhau  Đó cũng là truyền thống

ngàn đời của dân tộc.

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

Ngày 2 / 12/
2007

Luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với 
miêu tả và biểu cảm

Bài tập 1: a) Đoạn văn trong “Tôi đi học”

“Sau một hồi trống … rộn ràng trong các lớp”

* Mtả: sau một hồi trống thúc … săp hàng … đi vào lớp,
không đi … không đứng lại, co lên 1 chân… duỗi mạnh như
đá 1 quả bom tưởng tượng.

* Biểu cảm: vang dội cả lịng tơi, cảm thấy mình chơ vơ,
vụng về lúng túng,run run theo nhịp bước rộn ràng trong
các lớp,

b) Đoạn văn trong “Tắt đèn”

- “U van con, u lạy con … thì con cứ đi với u”

Miêu tả: “U van con, u lạy con …,bây giờ phải đem con đi
bán, vẫn bị người ta đánh trói, sưng cả hai tay lên kia, thì
con cứ đi với u”

Biểu cảm: đau ruột u lắm, công u nuôi con …, chết từng
khúc ruột, thấy con đau ốm là thế, khổ sở đến mức nào nữa,
con có thương thầy thương u…

c) Trong đoạn văn “Lão Hạc”

- “Chao ôi! Đối với những … cứ xa tôi dần dần…”

Mtả: Tôi giấu giếm vợ tôi, thỉnh thoảng giúp ngấm ngầm
Lão Hạc, lão từ chối tất cả những cái gì tơi cho lão, và lão cứ
xa tôi dần dần…

Biểu cảm: Chao ơi …tồn là những cái cớ để cho ta tàn
nhẫn, khi người ta khổ q thì người ta chã cịn nghĩ gì đến
ai đợcnữa, tơi chỉ buồn chứ khơng nỡ giận…

1. Đóng vai ơng giáo kể lại giây phút Lão Hạc sang báo
bán chó.

GV nêu y/cầu của nhiệm vụ cho HS theo tình huống sự
việc và nhân vật đã cho trong SGK.

? Y/cầu miêu tả và biểu cảm thể hiện ở chổ nào?

 Vẽ mặt tâm trạng rất đau khổ

HS viết đoạn văn 15’

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

2. Tìm đoạn văn trong truyện kể lại giây phút Lão Hạc
sang nhà ông giáo báo tin bán chó.

Hơm sau, Lão Hạc sang nhà tôi chơi vừa thấy tôi, Lão Hạc
báo ngay: Cậu vàng đi đời rồi ông giáo ạ! Cụ bán rồi? Bán
rồi! Họ vừa bắt xong. Lão cố làm ra vui vẽ. Tơi hỏi cho có
chuyện. Thế nó cho bắt à? Mặt lão đột nhiên… lão khóc hu
hu.

So sánh đoạn văn mình vừa viết với đoạn văn trong
truyện để rút ra nhận xét.

Đoạn văn của Nam Cao đã kết hợp y/tố mtả và b/cảm ở
chổ nào.

 Đó là việc ơng tập trung tả lại chân dung đau khổ của

Lão Hạc với mỗi chi tiết rất độc đáo: Nụ cười như mếu, mắt
lão ầng ậng nước… lão khóc hu hu.

Những y/tố mtả và biểu cảm
đã giúp Nam Cao thể hiện
được điều gì?

Đoạn văn của em đã kết hợp
được các y/tố m/tả và biểu
cảm chưa?

 Khắc sâu vào trong lòng

bạn một Lão Hạc khốn khổ
đặc biệt thể hiện phải bán
chó.

 GV nxét đánh giá làm rõ

y/cầu đoạn văn tự sự có kết
hợp mtả trong biểu cảm.

********************************
Ngày 8 / 12/ 2008

Chiếc lá cuối cùng

1/ Tác giả: O . Hen- ri là người Mỹ (1862 - 1910).

- Ông là nhà văn chyên viết truyện ngắn (600 truyện) viết
từ lúc còn trẻ và rất nổi tiếng vào giai đoạn cuối đời.

- Truyện của ơng thường nhẹ nhàng, nhưng tốt lên tinh
thần nhân đạo cao cả, tình thương yêu những người nghèo
khổ.

 Bắp cải và vua chúa; Bốn triệu; Trung tâm miền tây; Tiếng

nói của thành phố; Những sự lựa chọn.

 Căn gác xép, Cái cửa xanh, Tên cảnh sát và gã lang thang,

Chiếc lá cuối cùng, Quà tặng của các đạo sỹ, khi người ta
yêu, Sương mù ở Xen Tơn.

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

màn đêm bng xuống chiếc lá đó vẫn ở trên tường. Trời
sáng Giôn xi lại ra lệnh kéo mành lên, chiếc lá vẫn cịn đó.
Giơn xi ngắm nhìn chiếc lá sức khoẻ dần dần hồi phục, Giơn
xi ngồi dậy xem chị Xiu nấu nướng và hi vọng một ngày nào
đó sẽ vẽ được vịnh Na-plơ. Buổi chiều Bác sĩ tới khám bênh
cho Giôn xi và kết luận sức khoẻ của Giôn xi được 5/10 rồi
bác sĩ xuống nhà thăm một bệnh nhân khác. Chiều hơm
đó, Xiu tới bên giường Giơn xi nằm kể cho Xiu nghe: Việc Bơ
men vẽ chiếc lá trong đêm ông đã bị bệnh viêm phổi và
chết … Giôn xi bị bệnh viêm phổi nặng tâm trạng của cô

chán nản, tuyệt vọng. Cô từ chối ăn uống. Mọi ý nghĩ thu lại
1 điều: Chờ chiếc lá cuối cùng rụng xuống và cô sẽ chết.

 Lo lắng kể cho Bơ men nghe

Kiệt tác của Bơ - men:

 Bơ - men đã có tuổi (ngồi 60). Cụ là người làm nghệ

thuật, cụ sống cùng ngôi nhà với Xiu…

- Cụ kiếm đuựơc chút ít tiền ăn bằng cách ngồi làm mẫu,
khát vọng của cụ là vẽ một bức tranh kiệt tác.

 Nghe chuyện ốm của Giôn xi cụ cảm động, lo lắng, nghĩ

ra cách vẽ chiếc lá cuối cùng để cứu Giôn xi.

 Cụ thật cao thượng quên mình vì người khác, lại cứ lặng

lặng làm, không hé răng cho Xiu biết.

Tạo bất ngờ cho Giôn xi và gây hứng thú cho cả bạn đọc
chúng ta.

 Chiếc lá là kiệt tác vì:

- Trước hết vì lá vẽ rất giống (Cuống lá,rìa lá)
- Nó vẽ trong điều kiện mưa tuyết.

- Bức tranh đó đã cứu được Giơn xi khỏi chết.
- Nhắc đến sự hy sinh vĩ đại của Bơ men
Tình yêu thương của Xiu:

 Bơ men và Xiu đều yêu quý Giôn xi, họ muốn Giôn xi bình

phục, họ rất lo lắng.

 Xiu lo sợ khi nhìn vài chiếc là thường xn ít ơi cịn bám

lại trên tường (Dẫn chứng)

- Xiu lo sợ nếu Giôn xi sẽ chết (D/c’)
- Xiu động viên, chăm sóc Giơn xi.

 Xiu không hề biết đợc ý định của Bơ men, bằng chứng khi

Giôn xi bảo kéo mành lên cô làm theo một cách chán nản.
Sau đó cịn cúi khn mặt hốc hác xuống người bệnh và nới
lời não ruột (D/c’)

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

 Nếu biết trước ý định của Bơ men thì truyện sẽ kém hay vì

Xiu khơng bị bất ngờ và ta khơng được thưởng thức cả đoạn
văn nói lên tam trạng lo lắng của cô.

Diễn biến tâm trạng của Giôn xi:

 Từ chổ đợi chết, mong chết đến – Tâm trạng căng thẳng

khi hai lần kéo mành lên  lạnh lùng chờ đón cái chết  chổ

thấy rằng chết lại một tội

- Từ chổ không muốn ăn  xin cháo, sữa

- Từ chổ chằm2 nhìn cây thường xuân  Vẽ vịnh Na pơ.

 Cô kinh ngạc khâm phục  cơ thấy mình cũng có thể như

chiêc lá vượt lên chiến thắng hồn cảnh.

 Sự gan góc của chiếc lá, chống chọi kiên cường với thiên

nhiên bám lấy cuộc sống, trái ngược với nghị lực yếu đuối

bng xi muốn chết của mình.

 Kết thúc như vậy tryện sẽ có dư âm, để lại trong lịng

người đọc nhiều suy nghĩ và những dự đốn. truyện sẽ kém
hay nếu nhà văn cho chúng ta biết cụ thể Giơn xi nghĩ gì,
nói gì, có hành động gì khi nghe Xiu kể lại cái chết và việc
làm cao thượng của Bơ men.

Đảo ngược tình huống hai lần:

 Giôn xi ngày càng tiến gần đến cái chết khiến độc giả lo

lắng, cảm thơng. Những tình huống bổng đảo ngược: Giơn xi
trở lại với lịng u đời, bệnh tình thốt cơn nguy hiểm, độc
giã thở phào trút đợc gành nặng lo âu.

- Cụ Bơ men đang khoẻ mạnh như vậy  Hoạ sĩ Bơ men cũng

lại chết vì bệnh sưng phổi khiến nvật trong truyện bất ngờ,
độc giả cũng bất ngờ.

 Hai lần đảo ngược tình huống trái chiều nhau (tưởng

không tránh khỏi cái chết lại sống, đang khoẻ mạnh lại
chết). NT đảo ngược tình huống hai lần gây hứng thú cho
chúng ta khi đọc truyện này.

 Hãy thương yêu con người

- Hãy vì sự sống của con người, đó là lẽ tồn tại cao quý
nhất của nghệ thuật và của mọi người.

*****************************

Ngày 18 / 12/
2008

Hai cây phong

Tác giả

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

bằng hai thứ tiếng: Tiếng mẹ đẻ - Cư - Gư - Xtan và tiếng
Nga. Ông được tặng giải thưởng Lê Nin

Trong bài văn người kể chuyện khi thì xưng tơi khi thì xưng
"Chúng tơi"

- Người kể chuyện xưng chung tôi bắt đầu từ "Vào năm học
cuối cùng..." Cho đến " Lẫn sau chân trời xa thẳm biêng
biếc kia".

Phần còn lại từ đầu bài văn cho đến " Chiếc gương thần
xanh" và từ tôi lắng nghe cho đến hết. Người kể chuyện
xưng tôi".

- Hai cây phong gồm 2 mạch kể.

- Trong mạch kể xưng tôi, " Tôi" là người kể chuyện người
ấy tự giới thiệu mình cịn là hoạ sỹ. HS nghĩ rằng tơi chính

là nhà văn Ai- ma-Tốp.

- Trong mạch kể xưng " Chúng tôi" vẫn là người kể chuyện
trên nhưng lại kể nhân danh cả bọn con trai ngày trước và
hồi ấy, người kể chuyện cũng là 1 đứa trẻ trong bọn.

- Căn cứ vào độ dài văn bản của 2 mạch kể.

- Vào cái thế bao bọc của mạch kể này đối với mạch kể kia ,
hơn nữa " Tơi" có cả 2 mạch kể.

- Đoạn trên liên quan đến 2 cây phong trên đồi cao vào
năm học cuối, trước kỳ nghĩ hè, bọn trẻ phá tổ chim.

- Đoạn dưới liên quan đến tác giả đẹp đẽ vô ngàn của
không gian bao la và ánh sáng mở ra trước mắt bọn trẻ cho
người kể và bọn trẻ ngây ngất.

- Hai cây phong được phác thảo đôi ba nét, đúng là những
nét phác thảo của một hoạ sỹ: Hai cây phong " Khổng lồ"
với các " Mắt mẫu" các cành cây cao ngất, cao đến ngang
tầm cánh chim, với bóng râm mát rượi, với động tác
nghiêng ngả đung đưa, lại có thêm " Hàng đàn chim....chao
lại".

- Chất hoạ sỹ ở người kể chuyện lại càng thể hiện rõ ở đoạn
sau: + Bức tranh TN biểu hiện trước mắt với " Chân trời xa
thẳm", " Thảo ngun hoang vu", " Dịng sơng lấp lánh", "
Làn sương mờ đục", " Chuồng ngựa nông trang".

+ Bức tranh cịn được tơ màu: " Nơi xa thẳm biêng viếc của
thảo nguyên", " Chân trời xa thẳm biêng biếc", " Làn sương
mờ đục". " Những sông lấp lánh như những sợi chỉ bạc"...
Trong mạch kể của người kể chuyện xưng tơi hai cây phong
chiếm vị trí được tôn lôi cuốn sự chú ý làm cho suy sưa
ngây ngất và khơi nguồn cảm hứng cho người kể.

- Nguyên nhân là hai cây phong gắn bó những kĩ niệm xa
xưa tuổi học trò.

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

- Hai cây phong được miêu tả qua con măt nhìn của hoạ sỹ
xúc động hơn " Nghiêng ngả thân cây", " lay động cành lá".
- Trong bức tranh đó ta cịn nghe nhiều âm thanh " Tiếng lá
reo", " Tiếng rì rào",

Hai cây phong được miêu tả cả bằng trí tưởng tượng và tâm
hồn nghệ sỹ: Người kể chuyện " Cảm biết được chúng", "
Chúng có tiếng nói riêng" hẳn phải có tâm hồn riêng: "
Chúng thì thầm thiết tha nồng thắm" có khi chúng " Bỗng
im bặt...rồi khắp cành lá cất lên tiếng thở dài một lượt như
thương tiếc người nào".

*********************************************

Bài 11 Ngày 25
/ 12/ 2008

Ôn tập truyện ký Việt Nam

A. Kết quả cần đạt

- Giúp HS hệ thống hoá các truyện ký VNđã học từ đầu
học kỳ trên các mặt : Đặc sắc về nội dung tư tưởng và hình
thức nghệ thuật. Từ đó bước đầu thấy được một phần q
trình hiện đại hố văn học VN đã hoàn thành về cơ bản
vào nửa đầu thế kĩ XX.

- Rèn các kĩ năng ghi nhớ, hệ thống hố, so sánh, khái
qt và trình bày nhận xét và kết luận trong q trình ơn
tập .

Hệ thống các văn bản truyện ký đã học ở học kỳ I lớp 
Văn bản Thể

loại

Nội dung chủ yếu Đặc sắc nghệ thuật
Tôi đi học

1941

Thanh Tịnh
1911 - 
1988)

Truyệ
n 
ngắn

- Những kĩ niệm

trong sáng về ngày 
đầu tiên được đến 
trường đi học

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

Trong lịng
mẹ
(Trích: 
Những 
ngày thơ 
ấu)
1940
Nguyên 
Hồng
( 1918 - 
1982)

Hồi 
ký

Nỗi cay đắng, tủi cực
và tình yêu thương 
mẹ mãnh liệt của bé
Hồng khi xa mẹ, khi 
được nằm trong lịng
mẹ

- Tự sự kết hợp với trữ 
tình. Kể chuyện kết 
hợp với miêu tả và 
biểu cảm, đánh giá .

Cảm xúc trong tâm 
trạng nồng nàn mãnh 
liệt. Sử dụng những 
hình ảnh so sánh liên 
tưởng táo bạo

Tức nước 
vỡ bờ
( Trích 
chương 13 
tiểu thuyết
tắt 
đèn)1939
Ngơ Tất Tố
( 1893 - 
1954)

Tiểu 
thuyế
t

- Vạch trần bộ mặt 
tàn ác, bất nhân của
chế độ thực dân nửa
phong kiến tố cáo 
chính sách thuế 
khố vơ nhân đạo.
- Ca ngợi những 
phẩm chất cao quý 
và sức mạnh quật

khởi tiềm tàng mạnh
mẽ của chị Dậu, 
cũng là của người 
phụ nữ VN trước 
cách mạng

- Ngòi bút hiện thực 
khoẻ khoắn, giàu tính 
thần lạc quan.

- Xây dựng tình huống 
truyện bất ngờ, có cao
trào và giải quyết hợp 
lý.

- Xât dựng, miêu tả 
nhân vật chủ yếu qua 
ngôn ngữ, và hành 
động, trong thế tương 
phản với các nhân vật 
khác

Lão Hạc - 
1943

Nam Cao
( 1915 - 
1951)

T

ngắn Số phận đau thương và phẩm chất cao 
quý của người nông 
dân cùng khổ trong 
xã hội Việt Nam 
trước CM tháng 8. 
Thái độ trân trọng 
của tác giả đối với 
họ

- Tài năng khắc hoạ 
nhân vật rất cụ thể, 
sống động, đặc sắc là 
miêu tả và phân tích 
diễn biến tâm lý của 
một số nhân vật. Cách 
kể chuyện mới mẻ, 
linh hoạt ngôn ngữ kể 
và miêu tả người rất 
chân thực, đậm đà 
chất nơng thơn, tự 
nhiên, giản dị

2. So sánh, phân tích để thấy rõ những điểm giống nhau và
khác nhau về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật
của 3 văn bản đã học trong các bài 2, 3, 4.

a, Giống nhau:

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

* Thời gian: Trước cách mạng, trong gian đoạn 1930

-1945.

* Đề tài, chủ đề: Con người và cuộc sống xã hội đương
thời của tác giả, đi sâu vào miêu tả số phận của những con
người cực khổ, bị vùi dập.

* Giá trị tư tưởng: Chan chứa tinh thần nhân đạo ( Yêu
thương, trân trọng những tình cảm, những phẩm chất đẹp
đẽ, cao quý của con người; Tố cáo những gì tàn ác, xấu xa).

* Giá trị nghệ thuật: Bút pháp chân thực hiện thực gần
gủi với đời sống, ngôn ngữ rất giản dị, cách kể chuyện và
miêu tả, tả người vả tâm lý rất cụ thể, hấp dẫn.

b, Khác nhau:
Văn

bản

PTBĐ Đề tài Nội dung chủ

yếu

Đặc sắc nghệ
thuật
Trong 
lòng 
mẹ
Nguyê
n

Hồng
Hồi 
ký 
(Tự 
sự 
xen 
trữ 
tình)
Tình cảnh 
khốn khổ của
đứa trẻ mồ 
cơi mẹ đi lấy 
chồng ở xa

- Nỗi đau xót 
tủi hận và tình 
cảm thương 
nhớ mẹ khi ở 
xa, cảm xúc 
hạnh phúc 
nồng nàn khi 
được nằm 
trong lòng mẹ

- Giọng văn vừa 
chân thực vừa tha 
thiết, cảm xúc 
tuôn trào chan 
chứa mãnh liệt so 
sánh liên tưởng

mới mẻ.
Tức 
nước 
vỡ bờ 
 Ngô 
Tất Tố
Tiểu 
thuy
ết 
(tự 
sự )
Người nông 
dân cùng 
khổ, bị đè 
nén áp bức, 
đã uất ức 
bùng lên

Tố cáo chế độ 
bất nhân, tàn 
ác và ca ngợi 
vẻ đẹp tâm 
hồn, sức mạnh 
vùng lên đấu 
tranh của 
người phụ nữ 
nông thôn VN 
trước cách 
mạng

Xây dựng nhân vật
chủ yếu qua ngôn 
ngữ cử chỉ và hành
động trong thế đối
lập, tương phản 
với các nhân vật 
khác. Kể chuyện 
và miêu tả rất sinh
động .
Lão 
Hạc 
Nam 
Cao 
Truy
ện 
ngắn
(tự 
sự 
xen 
trữ 
tình )

Một ông già 
nghèo giàu 
tự trọng, đã 
dằn vặt đau 
khổ vì chót 
lừa một con 
chó đã tự tử 
vì muốn giữ

bằng được 
mảnh vườn 
cho con

Số phận bi

thảm của người
nông dân cùng 
khổ và nhân 
phẩm cao đẹp 
của họ

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

3, Đoạn văn ( Hoặc nhân vật) mà em yêu thích nhất trong 3
văn bản đã học.

a, Đó là đoạn văn...? Trong văn bản....? Của tác
giả ...?

b, Lý do yêu thích:

- Về nội dung tư tưởng....?
- Về hình thức nghệ thuật....?
- Lý do khác....?

- Yêu cầu HS viết...đoạn văn cụ thể theo mẫu
trên.

- Sau đó HS đọc hoặc nói lại - GV nhận xét.
****************************************

Ngày 15 / 1/
2009

cách làm bài văn thuyết minh

I. Đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh .
1. Đề văn thuyết minh:

GV yêu cầu HS đọc các đề văn thuyết minh ở SGK và
trả lời các câu hỏi :

Hãy xác định phạm vi về nội dung của mỗi đề bài trong
SGK

Hãy cho biết yêu cầu của mỗi đề bài trong SGK .
GV hướng dẫn HS trả lời.

a, Giới thiệu gương mặt thể thao tuổi trẻ của VN:

- Họ tên, môi trường sống, các biểu hiện năng khiếu ...
- Quá trình học tập, rèn luyện, phấn đấu...

- Thành tích nổi bật và ý nghĩa của nó.
b, Giới thiệu 1 tập luyện:

- Tác giả, nhà xuất bản, năm xuất bản, dư luận chung
về tập truyện.

- Giới thiệu những nét đặc sắc về nội dung, NT,... của
tập truyện.

- Khẳng định những đóng góp tích cực của tập truyện.
c, Giới thiệu chiếc nón lá Việt Nam:

- Nguồn gốc, chất liệu cấu tạo, hình dáng màu sắc...
- Vai trị, tác dụng của chiếc nón lá trong đời sống,
sinh hoạt của con người Việt Nam.

d, Giới thiệu về chiếc áo dài Việt Nam:

- Nguồn gốc, chất liệu, kiểu dáng, màu sắc....

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

e, Thuyết minh về chiếc xe đạp:

- Chất liệu, cấu tạo, nguyên lý vận hành...

- Tác dụng của chiếc xe đạp đối với đời sống, sinh hoạt
của con người Việt Nam.

g, Giới thiệu về đôi dép lốp trong kháng chiến:
- Chất liệu, cấu tạo, màu sắc...

- Tác dụng của đôi dép lốp đối với con người, tính ưu
việt của nó trên địa hình rừng núi phức tạp...

b, Giới thiệu một di tích, thắng cảnh nổi tiếng:

- Vị trí địa lý, các đặc điểm nổi bật, các thần thoại hoặc
truyền thuyết gắn liền với di tích, thắng cảnh...

- Vai trị và tầm quan trọng của di tích, thắng cảnh đối
với đời sống tinh thần của người Việt Nam.

- giáo dục của di tích thắng cảnh đối với hiện tại và
tương lai.

i, Thuyết minh về một vật ni có ích:

- Tên con vật, các đặc điểm nổi bật về hình dáng, tính
nết...

- Quan hệ và vai trò của con vật đối với đời sống của
con người.

k, Giới thiệu về hoa ngày tết ở Việt Nam:

- Tên loài hoa, các đặc điểm nổi bật về hình dáng, màu
sắc, hương vị....

- Quy trình chăm sóc, uốn tỉa...

- Cách sử dụng, giá trị thẩm mỹ, ý nghĩa đối với ngày
tết...

( 3 đề còn lại giáo viên hướng dẩn học sinh tự làm).
2) Cách làm bài văn thuyết minh:

Học sinh đọc văn bản " Xe dạp" trong sách giáo
khoa:

* MB : ( Từ có một thời -> chuyển động nhờ sức người )
 * TB

a) Các bộ phận chính : Truyền động, điều khiển,
chuyên chở.

- Truyền động gồm ( Khung bàn đạp, trục, đĩa răng cư,
ổ líp, bánh xe...)

- Điều khiễn gồm ( ghi đông ...; bộ phanh...)

- Chuyên chở gồm ( yên xe ..., giá đèo hàng, giỏ đựng
đồ...).

b) Các bộ phận phụ: Chắn bùn, chắn xích, đèn....

Phân biệt văn bản trên với văn bản miêu tả 1 chiếc xe
đạp?

=> - Nếu miêu tả thì phải chú trọng đến màu sắc, kiểu
dáng, vẻ đẹp...của xe đạp.

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

Văn bản trong SGK có những yếu tố miêu tả khơng? Vì
sao?

- Khơng.Vì: Mục đích của VB trong SGK là giúp cho
người đọc hiểu về cấu tạo và nguyên lý vận hành của chiếc
xe đạp.

II. Thuyết minh truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao:

Bước 1: Định nghĩa truyện ngắn là gì?

Bước 2: Giới thiệu các yếu tố của truyện ngắn.
1, Tự sự:

a, Là yếu tố chính, quyết định cho sự ...của một
truyện ngắn.

b, Gồm: Sự việc chính và nhân vật chính.

* Ngồi ra cịn có các sự việc và nhân vật phụ.
2, Miêu tả, biểu cảm, đánh giá.

- Là các yếu tố hổ trợ, giúp cho truyện ngắn sinh động,
hấp dẫn.

- Thường đan xen vào các yếu tố tự sự.
3, Bố cục, lời văn, chi tiết.

- Bố cục chặt chẽ, hợp lý.

- Lời văn trong sáng, giàu hình ảnh.
- Chi tiết bất ngờ, độc đáo.

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

Tên khai sinh là Nguyễn Thứ Lễ ( 1907 - 1989) là nhà thơ tiêu
biểu nhất của phong trào thơ mới ( 1932 - 1945). Ông đã đem lại
chiến thắng vẻ vang cho thơ mới trong việc giao tranh quyết liệt
với thơ cũ...

- Thơ mới là tên gọi cho một phong trào thơ vào những thập kỉ 30,

40 của thế kỉ XX. Phong trào thơ mới chủ yếu sử dụng thể thơ tự
do, số chữ trong câu và số câu trong bài khơng hạn định. Có một
số bài thơ vẫn dùng thể thơ 7 chữ, 8 chữ hoặc lục bát; nhưng nội
dung tư tưởng thể hiện sự tự do, phóng khống, linh hoạt, khơng
bị ràng buộc bởi những quy tắc nghiêm ngặt của thi pháp cổ điển.
Thơ mới gắn liền với những tên tuổi như: Thế Lữ, Xuân Diệu, Huy
Cận, Lưu Trọng Lư...

- Thể thơ 8 chữ, gieo vần liền.
II. Tác phẩm

1. Tác phẩm

Tác giả mượn lời con hổ để nói lên tâm trạng u uất của một lớp
người sống trong cảnh tù hãm mất tự do.

5 Phần: - Phần 1 từ câu 1->8

+ Tâm trạng của con hổ trong củi sắt ở vườn bách thú.
- Phần 2,3: Từ câu 9-> 30

+ Nhớ tiếc quá khứ .

- Phần 4,5: từ câu 31-> 47

+Niềm uất hận ngàn thâu trước cảnh tầm thường giả dối để càng
theo giấc mộng nhớ rừng.

2. Phân tích

a. Tám câu đầu.

=> Thường sống ở rừng sâu, núi thẳm nay bị nhốt ở vườn bách
thú.

-> " Gầm ... củi sắt": Căm hờn, uất hận đã chứa chất thành "Khối,
gậm" mãi mà chẳng tan mà còn thêm cay đắng. Chỉ còn biết nằm
dài bất lực, đau khổ. Trở thành thứ đồ chơi cho lũ người kia...
nhưng cái khổ nhất là chúa sơn lâm nay bị tầm thường hoá, bị
xuống cấp.

=> Đó là một nét tâm trạng điển hình đầy bi kịch của chúa sơn
lâm khi bị sa cơ thất thế bị giam cầm.

=> Trong hoàn cảnh đất nước khi bài thơ ra đời ( 1934) thì nổi tủi
nhục, căm hờn cay đắng của con hổ cũng đồng điệu với bi kịch của
nhân dân ta trong xiềng xích nơ lệ...

b. Đoạn thơ còn lại.

=> " Ta" sống mãi chẳng bao giờ quên, nhớ tiếc khôn nguôi, nhớ
cồn cào gia diết.

Ta sống mãi,... tình thương nổi nhớ..., nhớ cảnh sơn lâm...

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

Đặc tả khúc trường ca dữ dội trong rừng núi, suối ngàn thiêng
liêng, hùng tráng- đó là những câu thơ tuyệt bút làm sang trọng
cho " Thơ mới" ( 1932- 19945)

- Uy quyền được khẳng định: đêm vàng.. ngày mưa... bình minh

cây xanh... chiều lênh láng máu - kỉ niệm về 4 thời điểm ( Đêm,
ngày, Sáng, Chiều) Tạo nên bức tranh tứ bình về cảnh giang sơn
hùng vĩ.

- Các câu hỏi tu từ liên tiếp xuất hiện

- Một không gian NT tái hiện và miêu tả qua bộ tứ bình của một
nhà danh hoạ- Cái hay của thơ gắn liền với cái đẹp của nhạc hoạ.
Nào đâu... 10 câu thơ hay nhất trong bài thơ.

Than ôi.... Thể hiện sự nuối tiếc xót xa trong quá khứ thời
oanh liệt.

- Nổi đau khổ của thân phận nô lệ... khơi dậy trong họ niềm khao
khát tự do... đó là tâm trạng của thế hệ thi sĩ lãng mạn bất lực
trước thực tại .( Những trí thức Tây học )

- Phủ nhận, chán gét cảnh tù túng nô lệ. Nhưng chỉ mô tả quá
khứ, không linh động cụ thể.

Câu 1: Cho đoạn thơ:

Nào đâu những đêm vàng trên bờ suối
 Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?

Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
 Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?

Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
 Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?

Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
 Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,

Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
 - Than ơi! Thời oanh liệt nay cịn đâu?
 ( Ngữ văn 8, tập 2)
Trả lời ngắn gọn các câu hỏi sau:

a. Tác giả của đoạn thơ được dẫn trên là ai?

b. Đoạn thơ trên có ý nghĩa như bộ tranh tứ bình đẹp lộng lẫy, hãy
chỉ ra bốn cảnh của bức tranh tứ bình đó?

c. Chỉ ra hai cảnh tượng đối lập tương phản của bài thơ có đoạn
trích trên và cho biết ý nghĩa của nó?

Đáp án biểu điểm
Câu 1: (4 đ)

a. Thế Lữ (0,5đ).

b. Bốn cảnh của bức tranh tứ bình đó là:

+ Cảnh ''những đêm vàng bên bờ suối'' với hình ảnh con hổ'' say
mồi đứng uống ánh trăng tan'' đầy làng mạn. (0,5đ)

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

+ Cảnh '' bình minh cây xanh nắng gội'' chan hồ ánh sáng, rộn
ràng tiếng chim đang ca hát cho giấc ngủ của chúa sơn lâm. (0,5đ)
 + Cảnh '' Chiều lênh láng máu sau rừng'' thật dữ dội vớ con hổ
đang chờ đợi mặt trời ''chết'' để '' chiếm lấy riêng phần bí mật''

trong vũ trụ. (0,5đ)

Nhận xét: Cảnh nào núi rừng cũng mang vẻ đẹp vừa hùng vĩ vừa
thơ mộng, và con hổ cũng nổi bật lên với tư thế lẫm liệt, kiêu hùng,
đúng là một chúa sơn lâm đầy uy lực.

c. Hai cảnh tượng đối lập tương phản trong bài thơ ''Nhớ rừng'' của
nhà thơ Thế lữ là:

+ Cảnh vườn bách thú, nơi con hổ đang bị giam cầm.(0,5đ)

+ Cảnh núi non hùnh vĩ, nơi con hổ ''tung hoành hống hách những
ngày xưa. (0,5đ)

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

Ngày 25 /1 /
2009

Tế Hanh và tác phẩm

I. Tế Hanh và tác phẩm:

- Tế Hanh ( Trần Tế Hanh - Sinh năm 1921) Quê Quãng
Ngãi - Quê hương là nguồn cảm hứng chính trong thơ ông.

- Năm 1938, đang học tại Huế. Tế Hanh viết bài thơ
này in trong tập " Hoa Niên"

II. Đọc - Hiểu bài thơ.

1, Hình nh quê hả ương thân yêu hi n v trong n i nhệ ề ỗ ớ
? Mở đầu bài thơ tác giả giới

thiệu về quê hương như thế
nào?

? Sáu câu thơ tiếp theo tác
giả giới thiệu cái gì

? Đồn thuyền ra khơi đánh
cá trong khung cảnh như thế
nào?

? Hình ảnh con thuyền được
tác giả miêu tả như thế
nào?.

? Phân tích cái đẹp của câu
thơ " Cánh buồm giơng...
hồn làng"?

? Cảnh đón thuyền trở về
được tác giả miêu tả như thế
nào?

? Con người và chiếc thuyền
lúc này như thế nào?

- Nghề chài lưới - Giới

thiệu nghề

- Nước bao vây nghiệp
và vị trí địa lý

của
quê hương

- Hai tiếng " Làng tôi" xiết
bao yêu thương tự hào

- Cảnh dân chài bơi thuyền
ra khơi đánh cá

- Trời trong, gió nhẹ, nắng
mai hồng - Khơng gian
thống đảng, rực rở, thời
tiết thuận lợi con người
khoẻ mạnh trẻ trung- báo
hiệu sự thuận lợi khi trở về.
- Hăng như con tuấn 
mã-phăng mái chèo ... vượt
sườn thân trắng...-> Nghệ
thuật so sánh, nhân hoá
dùng động từ mạnh.

- Trạng thái phấn chấn,
mạnh mẽ, khí thế, sơi nổi,
hào hứng...

- Nghệ thuật nhân hoá, ẩn
dụ: Cánh buồm là biển
tượng là linh hồn trong
làng chài. Nó tiếp thêm sức
mạnh, niềm tin cho người
dân chài nơi biển khơi.

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

2. Lịng tơi luôn tưởng nhớ
về làng quê biển:

? Nổi nhớ quê trong tác giả
được giới thiệu như thế nào?
? Tác giả nhớ về quê hương
bằng những hình ảnh nào?
? Tình cảm của t/g đối với
quê hương ntn?

? Nêu nghệ thuật của bài
thơ?

? Hình ảnh quê hương được
tác giả tái hiện trong bài thơ
như thế nào?

Hướng dẩn học bài:

nhiệt đầy ắp tiếng cười.
- Tấp nập - Cuộc sống đầm
ấm, no đủ hạnh phúc.

- Làn da rám nắng- Hình
ảnh khoẻ khoắn, vạm vở.
- Cả thân ...xa xăm- Giàu
sức sống.

- Con thuyền nằm im- Nhân
hoá

- Nghe chất muối- Thành
viên làng chài.

- Luôn tưởng nhớ, thường
trực...

- Nước xanh, cá bạc, cánh
buồm con thuyền, mùi vị
của nước biển.

- Đó là tất cả màu sắc, mùi
vị của làng chài... Quê
hương của TH có nét gì đó
độc đáo, khơng thể lẩn với
làng q nào khác.

- Gắn bó, yêu thương pha
lẩn tự hào

- Bài thơ được viết theo thể
thơ 8 tiếng

- Nghệ thuật sử dụng màu
sắc, so sánh, nhân hoá và
chuyển đổi cảm giác khác
thành công tạo nên những
vần thơ chứa chan, thi vị.
- Học sinh rút ra ghi nhớ
sách giáo khoa.

- Đọc thuộc lòng bài thơ.

- Chuẩ bị bài " Khi con tu hú".
Bài tập về nhà:

Câu 2. Phân tích cái hay của đoan thơ sau:

Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió…

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

</div>