Ảnh hưởng của năng lực lãnh đạo của nhà quản lý dự án tới thành công dự án đầu tư xây dựng công trình ở Việt Nam

TR

B GIÁOăD CăVĨă ĨOăT O
NGă I H C KINH T QU CăDỂNă
---------------------------------

HĨăTH PH

NHăH

NGăTH O

NG C A N NGăL CăLẩNHă

O

C AăNHĨăQU NăLụăD ÁNăT IăTHĨNHăCỌNGă
D ÁNă UăT ăXỂYăD NGăCỌNGăTRỊNH
VI T NAM

LU NăÁNăTI NăS ă
NGĨNHăQU N TR KINH DOANH

HĨăN I - 2021


TR

B GIÁOăD CăVĨă ĨOăT O
NGă I H C KINH T QU CăDỂNă
---------------------------------

HĨăTH PH

NGăTH O

NHăH
NGăC A N NGăL CăLẩNHă O
C AăNHĨăQU NăLụăD ÁNăT IăTHĨNHăCỌNGă
D ÁNă UăT ăXỂYăD NGăCỌNGăTRỊNH
VI T NAM
ChuyênăngƠnh:ăQu n tr kinh doanh (Khoa QTKD)
Mưăs : 9340101

LU NăÁNăTI NăS ă
Ng

ih

ng d n khoa h c:
1. TS.ăTR
NGă
CL C
2. TS.ăV ăTU N ANH

HĨăN I - 2021


i

L IăCAMă OAN

Tôi đư đ c và hi u v các hành vi vi ph m s trung th c trong h c thu t. Tôi cam
k t b ng danh d cá nhân r ng lu n án này do tôi t th c hi n và không vi ph m yêu
c u v s trung th c trong h c thu t.
Hà N i, ngày

tháng

n m 2021

Nghiênăc u sinh

HƠăTh Ph

ngăTh o


ii

M CL C
L IăCAMă OAN ................................................................................................... i
M C L C ............................................................................................................. ii
DANH M C CH VI T T T ............................................................................. v
DANH M C B NG ............................................................................................. vi
DANH M CăHỊNH,ăS ă
.............................................................................. viii
M
CH

U ............................................................................................................... 1
NGă1:ăT NGăQUANăNGHIểNăC U ....................................................... 7

1.1.ăCácănghiênăc u v n ngăl călưnhăđ o c aănhƠăqu nălỦăd án ........................ 7
1.1.1. Các tr ng phái nghiên c u v lưnh đ o ........................................................ 7
1.1.2. Các nghiên c u v n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án ...................... 11
1.2.ăCácănghiênăc u v ăthƠnhăcôngăd ăán .............................................................. 16
1.2.1. Quan đi m v thành công d án ................................................................... 16
1.2.2. Các tiêu chí đánh giá thành cơng d án xây d ng........................................ 17
1.3.ăCácănghiênăc uăv nhăh ngăn ngăl călưnhăđ oăc aănhƠăqu nălỦăd ánăđ nă
thƠnhăcôngăd ăán ...................................................................................................... 19
1.4.ăCácănghiênăc u v cam k tănhƠăth u v iăthƠnhăcôngăd án ......................... 23
1.5. Kho ng tr ngănghiênăc u ................................................................................. 26
K T LU NăCH
NGă1 .................................................................................... 29
CH
NGă2:ăC ăS LụăTHUY T,ăMỌăHỊNHăVĨ ......................................... 30
GI THUY TăNGHIểNăC U ........................................................................... 30
2.1.ăC ăs lỦăthuy t v n ngăl călưnhăđ o c aănhƠăqu nălỦăd án ....................... 30
2.1.1. Qu n lý d án và nhà qu n lý d án ............................................................. 30
2.1.2. Các nhi m v lưnh đ o c a nhà qu n lý ....................................................... 36
2.1.3. N ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án .................................................... 38
2.2.ăC ăs lỦăthuy t v thƠnhăcôngăd án ............................................................... 44
2.2.1. Khái ni m v thành cơng d án .................................................................... 44
2.2.2. Các tiêu chí đo l

ng thành công d án xây d ng ....................................... 45

2.3.ăNhƠăth uăvƠăđoăl ng cam k tănhƠăth u v iăthƠnhăcôngăd án ................... 48
2.3.1. Nhà th u đ i v i thành công d án .............................................................. 48
2.3.2. Khái ni m và đo l ng cam k t nhà th u v i thành cơng d án .................. 50
2.4.ăMơăhìnhăvƠăcácăgi thuy tănghiênăc u v n ngăl călưnhăđ o c aănhƠăqu nălỦă

vƠăthƠnhăcôngăd án ................................................................................................. 52
2.4.1. Các lý thuy t l a ch n làm n n t ng cho nghiên c u .................................. 52
2.4.2. Mô hình nghiên c u c a lu n án .................................................................. 54


iii

2.4.3. Các gi thuy t nghiên c u ............................................................................ 57
K T LU NăCH

NGă2 .................................................................................... 65

CH
NGă3:ăPH
NGăPHÁPăNGHIểNăC U ................................................ 66
3.1. Thi t k nghiênăc u .......................................................................................... 66
3.1.1. Quy trình nghiên c u .................................................................................... 66
3.1.2. Phát tri n thang đo và phi u kh o sát ........................................................... 69
3.2.ăPh ngăphápănghiênăc uăđ nhătínhă- ph ng v năsơu..................................... 74
3.2.1. M c tiêu c a ph ng v n sâu ......................................................................... 75
3.2.2. Ph ng pháp th c hi n ph ng v n sâu......................................................... 75
3.2.3. K t qu ph ng v n sâu ................................................................................. 77
3.2.4. K t lu n rút ra t

ph ng v n sâu ................................................................. 86

3.3.ăPh ngăphápănghiênăc uăđ nhăl ngăs ăb ................................................... 90
3.3.1. M c tiêu nghiên c u đ nh l ng s b ......................................................... 90
3.3.2. Ph ng pháp nghiên c u đ nh l ng s b .................................................. 90
3.3.3. K t qu nghiên c u đ nh l ng s b .......................................................... 91

3.4.ăPh ngăphápănghiênăc uăđ nhăl ngăchínhăth c .......................................... 92
3.4.1.Thi t k nghiên c u đ nh l ng chính th c .................................................. 92
3.4.2. Ph

ng pháp phân tích x lý d li u ........................................................... 95

3.5.ăPh ngăphápănghiênăc uătìnhăhu ng .............................................................. 98
3.5.1. M c tiêu c a nghiên c u tình hu ng ............................................................ 98
3.5.2. Ph ng pháp nghiên c u tình hu ng............................................................ 98
3.5.3. Thu th p và x lý thông tin ........................................................................ 100
K T LU NăCH
NGă3 .................................................................................. 101
CH
NGă4:ăK T QU NGHIểNăC U ......................................................... 102
4.1.ăKháiăqtăd ánăđ uăt ăxơyăd ngăcơngătrìnhăt i Vi t Nam ........................ 102
4.1.1. c đi m c a d án đ u t xây d ng cơng trình t i Vi t Nam .................. 102
4.1.2. ánh giá công tác qu n lý d án đ u t xây d ng cơng trình t i Vi t Nam
.............................................................................................................................. 105
4.2. K t qu nghiên c uăđ nhăl ngăchínhăth c .................................................. 106
4.2.1. Th ng kê mô t m u nghiên c u ................................................................ 106
4.2.2. K t qu đo l
4.2.3. K t qu đo l

ng phân ph i c a thang đo.................................................. 108
ng đ tin c y và s h i t c a các nhân t .......................... 111

4.2.4. Ki m đ nh mơ hình và các gi thuy t nghiên c u ...................................... 117
4.2.5. Phân tích s khác bi t các bi n nghiên c u gi a các nhóm đ i t ng nghiên
c u ........................................................................................................................ 121
K T LU NăCH

NGă4 .................................................................................. 130


iv

CH
NGă5:ăTH O LU N K T QU ........................................................... 131
NGHIểNăC UăVĨăKHUY N NGH ............................................................... 131
5.1. T ng h păvƠăth o lu n k t qu nghiênăc u .................................................. 131
5.1.1. T ng h p k t qu nghiên c u ..................................................................... 131
5.1.2. Th o lu n k t qu nghiên c u .................................................................... 133
5.1.3. Ki m ch ng k t qu nghiên c u d a trên k t qu nghiên c u tình hu ng. 140
5.2. M t s khuy n ngh trongăcôngătácăqu nălỦăd ánăđ uăt ăxơyăd ng ......... 144
5.2.1. Khuy n ngh cho các t ch c trong công tác nhân s d án ...................... 145
5.2.2. Khuy n ngh cho các ch đ u t trong công tác qu n lý d án ................. 149
5.2.3. Các khuy n ngh đ i v i các c quan qu n lý Nhà n c ........................... 152
5.3. H n ch nghiênăc uăvƠăh ngănghiênăc u ti p theo ................................... 153
5.3.1. H n ch c a nghiên c u ............................................................................. 153
5.3.2. H

ng nghiên c u ti p theo ....................................................................... 154

K T LU NăCH
NGă5 .................................................................................. 155
K T LU N ....................................................................................................... 156
DANH M CăCỌNGăTRỊNHăKHOAăH C ..................................................... 157
C AăTÁCăGI LIểNăQUANă Nă
TĨIăLU NăÁN ................................. 157
TĨIăLI U THAM KH O ................................................................................ 158

PH

L C .......................................................................................................... 176


v

DANH M C CH

VI T T T

AC

Cam k t tình c m

AVE

Ph

CC

Cam k t tính tốn

CFA

Phân tích nhân t kh ng đ nh

CR

ng sai trung bình

tin t ng h p

H

ih c

EFA

Phân tích nhân t khám phá

GDP

T ng s n ph m qu c n i

GSO

T ng c c th ng kê

KPI

Ch s đo l

MSV

Ph

NC

Cam k t chu n m c

PMBOK

H ng d n v nh ng ki n th c c t lõi
trong qu n lý d án

PMI

Vi n qu n lý

SEM

Mơ hình c u trúc tuy n tính

ng hi u su t làm vi c

ng sai riêng


vi

DANH M C B NG

B ng 1.1. Các tr

ng phái lưnh đ o ............................................................................................. 8

B ng 1.2: T ng quan các n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án ....................................... 15
B ng 1.3: Các tiêu chí thành cơng theo Shenhar và c ng s (2001)....................................... 17
B ng 1.4. Các tiêu chí thành cơng d án theo Muller và Turner (2007) .............................. 17

B ng 1.5: T ng h p tiêu chí thành cơng d án xây d ng ........................................................ 19
B ng 1.6: T ng h p các k t qu nghiên c u v n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án và
thành công d án .......................................................................................................................... 23
B ng 1.7: Các nghiên c u v tác đ ng c a cam k t c a bên liên quan .................................. 26
t i thành công d án ..................................................................................................................... 26
B ng 2.1: S khác nhau gi a ho t đ ng d án và ho t đ ng v n hành ................................. 31
B ng 2.2: Các l nh v c ki n th c và quy trình qu n lý d án.................................................. 34
B ng 2.3: Nhi m v c a nhà qu n lý d án theo chu k d án ............................................... 37
B ng 2.4: Các nhi m v lưnh đ o c a nhà qu n lý trong chu k d án .................................. 38
B ng 2.5: Lưnh đ o và qu n lý d án ......................................................................................... 43
B ng 2.6: K t h p qu n lý và lưnh đ o cho s thành công d án ........................................... 44
B ng 2.7. Các tiêu chí thành cơng d án xây d ng cơng trình ................................................ 47
B ng 2.8. Ngu n g c c a các bi n n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án ....................... 55
B ng 2.9. Ngu n g c c a các bi n ph thu c ........................................................................... 56
B ng 2.10. Ngu n g c c a các bi n đi u ti t ............................................................................ 57
B ng 3.1. K ho ch nghiên c u .................................................................................................. 69
B ng 3.2. Ngu n g c thang đo s b n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án ................... 70
B ng 3.3. Ngu n g c các thang đo s b v thành công d án ............................................... 72
B ng 3.4. Ngu n g c các thang đo s b v cam k t c a nhà th u v i d án ....................... 72
B ng 3.5. c đi m các chuyên gia ph ng v n sâu.................................................................. 76
B ng 3.6. N i dung ph ng v n sâu............................................................................................. 77
B ng 3.7. K t qu ph ng v n sâu v đánh giá m c đ nh h ng c a n ng l c lưnh đ o nhà
qu n lý đ n thành công d án...................................................................................................... 87
B ng 3.8: i u ch nh v di n đ t các thang đo s b ............................................................... 87
B ng 3.9. H s tin c y Cronbach’s Alpha và h s t ng quan bi n t ng trong nghiên c u
đ nh l ng s b ........................................................................................................................... 91
B ng 3.10: Các thang đo b lo i sau khi phân tích đ tin c y .................................................. 92
B ng 4.1: S l ng các d án đ u t xây d ng cơng trình t n m 2017-2019.................... 104
B ng 4.2: B ng t ng h p đ i t ng kh o sát trong nghiên c u chính th c ......................... 107

vii

B ng 4.3. Mô t th ng kê các thang đo bi n “n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án” .. 109
B ng 4.4. Mô t th ng kê các thang đo bi n “thành công d án” ......................................... 110
B ng 4.5. Mô t th ng kê các thang đo bi n đi u ti t “cam k t c a nhà th u v i d án”... 110
B ng 4.6. K t qu ki m đ nh đ tin c y c a thang đo ............................................................ 111
B ng 4.7: K t qu phân tích EFA ............................................................................................. 113
B ng 4.8. Các ch s đánh giá s phù h p c a mô hình ......................................................... 115
B ng 4.9. Ki m đ nh giá tr h i t thông qua CR, AVE, MSV ............................................. 116
B ng 4.10. Ki m đ nh h s t ng quan.................................................................................. 116
B ng 4.11. K t qu ki m đ nh gi thi t nghiên c u................................................................ 118
B ng 4.12. H s chu n hóa và gi thi t .................................................................................. 118
B ng 4.13. K t qu phân tích b ng mơ hình c u trúc tuy n tính........................................... 120
B ng 4.14: K t qu ki m đ nh s khác bi t theo đ tu i c a nhà qu n lý d án ................. 121
B ng 4.15: K t qu ki m đ nh s khác bi t theo trình đ h c v n........................................ 122
B ng 4.17: K t qu ki m đ nh s khác bi t theo lo i d án................................................... 124
B ng 4.18: K t qu ki m đ nh s khác bi t theo th i gian th c hi n d án ......................... 126
B ng 4.19. K t qu ki m đ nh s khác bi t theo s l ng nhà th u ..................................... 127
tham gia d án............................................................................................................................. 127
B ng 5.1: Th t nh h ng c a n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý ................................... 132
t i thành công d án ................................................................................................................... 132
B ng 5.2. K t qu phân tích s khác bi t gi a nhóm nhân t ................................................ 133
B ng 5.3: Ki m ch ng m c đ nh h ng c a n ng l c lưnh đ o nhà qu n lý .................. 141
d án t i thành công D án đ u t tr ng ph thông c s ................................................... 141
Hà N i Academy School ........................................................................................................... 141
B ng 5.4: Ki m ch ng m c đ nh h ng c a n ng l c lưnh đ o nhà qu n lý d án t i thành
công d án khu đô th ................................................................................................................. 142
B ng 5.5: Ki m ch ng m c đ nh h ng c a n ng l c lưnh đ o nhà qu n lý d án t i thành
công d án khách s n Lam Kinh .............................................................................................. 144

B ng 5.6. o l ng tiêu chí thành cơng d án xây d ng ....................................................... 151


viii

DANH M CăHỊNH,ăS ă

Hình 2.1. Mơ t khái ni m n ng l c ........................................................................................... 39
Hình 2.2. Các y u t c u thành n ng l c lưnh đ o .................................................................... 40
Hình 2.3: Mơ hình n ng l c lưnh đ o c a Nhà qu n lý d án ................................................. 41
Hình 2.4: Lý thuy t lưnh đ o theo đ ng d n - m c tiêu ......................................................... 54
Hình 2.5: Mơ hình nghiên c u c a đ tài ................................................................................... 57
Hình 4.1. K t qu ho t đ ng c a ngành xây d ng n m 2018 ................................................ 102
Hình 4.2 Mơ hình phân tích nhân t kh ng đ nh CFA ........................................................... 115
Hình 4.3. Mơ hình SEM ............................................................................................................ 119
S đ 3.1: Quy trình nghiên c u ................................................................................................. 68
S đ 4.1: Chu i giá tr ngành xây d ng trong ngành xây d ng........................................... 103


1

M

U

1.ăTínhăc păthi tăc aăđ ătƠi
Trong b i c nh mơi tr

ng kinh doanh thay đ i, cùng v i s phát tri n không ng ng

c a khoa h c công ngh , áp l c c nh tranh gi a các t ch c ngày càng t ng, mô hình t
ch c qu n lý theo d án đ c s d ng ngày càng nhi u h n trong các ho t đ ng s n xu t
kinh doanh nh m đ t đ c m c tiêu hi u qu đ ng th i s d ng ti t ki m ngu n l c và gia
t ng l i th c nh tranh trên th tr ng. M c tiêu cu i cùng c a ho t đ ng qu n lý d án là
đ t đ c các tiêu chí thành cơng v các m t chi phí, ti n đ , ch t l ng, hi u qu và s hài
lòng c a các bên liên quan.
Vi t Nam là m t n c đang phát tri n, ngành xây d ng đóng vai trò quan tr ng trong
n n kinh t , theo Báo cáo Kinh t xư h i 6 tháng cu i n m 2019 c a GSO, ngành xây d ng
v i kho ng 5.893 d án đ u t xây d ng cơng trình, đóng góp kho ng 5,4% vào GDP, đ ng
th i tr c ti p và gián ti p t o vi c làm cho trên 3,4 tri u lao đ ng (chi m 5,2% l c l ng
lao đ ng c n c) đ ng th 5 sau các ngành nông nghi p, s n xu t, th ng m i và khoáng
s n. Theo báo cáo t ng k t c a B Xây d ng (2018) kho ng 74% các d án đ u t xây
d ng cơng trình v t q ngân sách, ch m ti n đ , ch t l ng cơng trình khơng đ m
b o, hi u qu đ u t th p trong đó khơng ít các cơng trình đư x y ra tình tr ng khơng
đ m b o mơi tr ng, an tồn phịng ch ng cháy n làm nh h ng l n t i an toàn c a
ng i dân, c ng đ ng, gây thi t h i nghiêm tr ng v ng i và tài s n, đi u này gây nh
h ng r t l n đ n s phát tri n kinh t xư h i. M t trong các nguyên nhân d n đ n đi u
này là n ng l c ch đ o đi u hành c a đ i ng nhà qu n lý d án ch a b t k p v i nhu c u
phát tri n c a ngành xây d ng. H n n a, ho t đ ng d án xây d ng ln đi kèm v i m t
trình t , th t c t ng đ i ph c t p, tr i qua nhi u công đo n t khâu chu n b đ u t
đ n giai đo n hoàn thành, bàn giao đ a vào s d ng, liên quan t i nhi u c quan qu n
lý v xây d ng, c quan qu n lý tài chính, ngân hàng, kho b c,…. Do đó, nghiên c u
đánh giá nh ng y u t

nh h

ng đ n thành công d án và các gi i pháp làm t ng kh

n ng thành công cho d án xây d ng là r t c n thi t.
Môi tr ng kinh doanh ngày càng bi n đ ng và ph c t p, đi u này làm nh h ng

nhi u t i thành công d án. M i quan h ph c t p trong nhóm làm vi c, các bên liên
quan đa d ng và khơng th ng nh t m c tiêu địi h i các nhà qu n lý d án hi u qu c n
ph i có đ n ng l c và k n ng c n thi t nh l p k ho ch, truy n thông, giao ti p, x
lý m i quan h con ng i h n là m t nhà qu n lý có chuyên môn sâu v k thu t, đi u
này ngày càng tr nên quan tr ng đ i v i thành công d án trong b i c nh hi n nay


2

(Thite, 1999a). Pinto và Trailer (1998) đánh giá cao vai trị nhà qu n lý d án tham gia
vào tồn b quá trình th c hi n d án trong các giai đo n chu n b , l p k ho ch, th c
hi n và chuy n giao d án, góp ph n vào s thành cơng d án. Nhà qu n lý d án không
ch là th c hi n vai trò qu n lý mà ph i th c hi n vai trò m t nhà lưnh đ o gi i đ d n
d t nhóm/đ i d án th c hi n công vi c đ đ t m c tiêu hi u qu trong ngu n l c h n
ch và môi tr ng bi n đ ng.
Thành công d án là n n t ng đ qu n lý và ki m soát d án hi n t i, l p k ho ch
và đ nh h ng d án trong t ng lai, là nhân t c b n quy t đ nh đ n s thành công t
ch c (Morris, 1988; Pinto & Slevin, 1989). Toor và Ofori (2012) cho r ng kh n ng lưnh
đ o c a nhà qu n lý d án là m t trong nh ng câu tr l i chính cho các v n đ c a ngành
xây d ng nh lưng phí chi phí, ch m ti n đ , d án không đáp ng s hài lòng c a khách
hàng và các bên liên quan chính…, đ c bi t quan tr ng đ i v i các n c đang phát tri n,
các v n đ trong công tác qu n lý d án nh v y càng b c l rõ nét. D án xây d ng c n
nhi u h n đ n vai trò lưnh đ o b i vi c th c hi n d án thông qua con ng i hay nhóm
ng i có trình đ cao, chi phí ngu n l c nhi u, yêu c u k thu t cao, quy mô l n, đa
d ng, ch u nh h ng môi tr ng bên ngồi, q trình xây d ng dài và liên quan đ n s
l ng l n các nhóm làm vi c v i nhi u lo i công vi c khác nhau nh ng l i có m i t ng
quan ch t ch v i nhau (Toor and Ofori, 2012).
Trong h n sáu m i n m qua, l nh v c qu n lý d án đư nh n đ c nhi u s quan
tâm sâu s c c a nhà nghiên c u trên th gi i nh ng không nhi u các nghiên c u v nh
h ng c a n ng l c lưnh đ o nhà qu n lý d án t i thành công d án (Judgev và R.

Muller, 2005), h n n a t i Vi t Nam v n ch a có nghiên c u nào v đ tài này. M i d
án là m t tình hu ng c th , mang đ c đi m riêng, b nh h ng mơi tr ng bên ngồi,
h n n a khơng có gi i pháp nào phù h p v i t t c , quan đi m thành công d án là khác
nhau đ i v i m i bên liên quan t i d án. Các cơng trình nghiên c u c a Dulewicz and
Higgs (2005), Muller and Turner (2006), Geoghegan and Dulewicz (2008) cho r ng
n ng l c lưnh đ o nhà qu n lý đóng góp vào thành cơng d án nói chung nh ng ch a
nghiên c u c th đ i v i d án trong ngành xây d ng.
Nh v y, vi c đánh giá m c đ nh h ng c a n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý
d án t i thành công d án đ u t xây d ng cơng trình trong b i c nh và mơi tr ng,
v n hóa t i Vi t Nam s góp ph n quan tr ng đ i v i vi c nâng cao hi u qu đ u t xây
d ng cơng trình đ ng th i đóng góp vào phát tri n kinh t xư h i trong t ng lai, xu t
phát t lý do này tác gi th c hi n nghiên c u đ tài “ nh h ng c a n ng l c lãnh
đ o c a nhà qu n lý d án t i thành công d án đ u t xây d ng cơng trình
Nam”.

Vi t


3

2.ăM căđíchănghiênăc u
* M c tiêu t ng quát: Nghiên c u này đ c th c hi n nh m xác đ nh m c đ nh
h ng n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án đ n thành công d án, qua đó đ a ra các
khuy n ngh nh m nâng cao n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án đ d án thành
công h n.
* M c tiêu chi ti t
làm rõ m c tiêu t ng quát, n i dung lu n án c n đ t đ

c các các m c tiêu c

th sau:
- Xác đ nh các n ng l c lưnh đ o c n thi t c a nhà qu n lý đ d án thành công h n.
- Xác đ nh các tiêu chí đánh giá thành công d án.
- ánh giá m c đ nh h ng n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án t i thành
công d án đ u t xây d ng cơng trình t i Vi t Nam.
xu t các khuy n ngh nh m nâng cao n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d
án và trong công tác qu n lý d án đ d án đ u t xây d ng cơng trình thành cơng h n
Vi t Nam.

3.ăCơuăh iănghiênăc u
làm rõ các m c tiêu nghiên c u, n i dung lu n án c n c th các câu h i nghiên
c u sau:
- Các n ng l c lưnh đ o nào là c n thi t đ i v i m t nhà qu n lý d án nh m giúp
cho d án đ u t xây d ng thành công h n?
- Các tiêu chí nào đánh giá thành cơng d án đ u t xây d ng cơng trình?
- M c đ nh h ng n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý đ n thành công d án đ u
t xây d ng cơng trình t i Vi t Nam nh th nào?
- Các khuy n ngh nào c n đ a ra nh m nâng cao n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n
lý d án đ b o đ m thành công d án đ u t xây d ng cơng trình t i Vi t Nam?

4.ă
*

iăt
it

ngăvƠăph măviănghiênăc u
ng nghiên c u

i t ng nghiên c u c a lu n án là nh h ng n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý

d án t i thành công d án đ u t xây d ng cơng trình t i Vi t Nam.
n v phân tích
là cá nhân nhà qu n lý d án, Powl & Skitmore (2005) cho r ng m t trong nh ng y u
t quan tr ng cho thành công d án là nhà qu n lý d án. Ngoài ra, Howard (2001) ch
rõ vi c l a ch n đúng nhà qu n lý và nhóm d án s giúp nâng cao hi u su t d án. Do
đó, k t qu c a nghiên c u d a trên vi c phân tích các d li u thu th p đ c t cá nhân


4

nhà qu n lý d án và x lý ph n h i c a t ng nhà qu n lý d án d
li u riêng l .
*

it

i d ng ngu n d

ng kh o sát

i t ng kh o sát là giám đ c ho c tr ng ban qu n lý các d án đ u t xây d ng
cơng trình t i Vi t Nam, là ng i đ ng đ u d án và đ c Ban qu n lý d án chuyên
ngành, khu v c, đ n v t v n qu n lý d án ho c ch đ u t b nhi m đ thay m t ch
đ u t qu n lý d án. Nh v y, đ i t ng kh o sát là các nhà qu n lý d án c p cao, có
t m nh h ng sâu và r ng t i m c đ thành công c a m t d án c th , có trình đ và
kinh nghi m đáp ng theo quy đ nh c a pháp lu t, do v y đ m b o tính tin c y c a
nghiên c u này.
* Ph m vi nghiên c u c a lu n án
- Ph m vi không gian: Lu n án t p trung nghiên c u các nhà qu n lý d án đ u t
xây d ng cơng trình t i Vi t Nam. D án đ u t xây d ng cơng trình là t p h p các đ

xu t có liên quan đ n vi c s d ng v n đ ti n hành ho t đ ng xây d ng đ xây d ng
m i, s a ch a, c i t o công trình xây d ng nh m phát tri n, duy trì, nâng cao ch t l ng
cơng trình ho c s n ph m, d ch v trong th i h n và chi phí xác đ nh (Theo i u 3, Lu t
Xây d ng 2014).
- Ph m vi th i gian: Lu n án t p trung nghiên c u các nhà qu n lý d án đ u t
xây d ng cơng trình t i Vi t Nam trong giai đo n 10 n m t 2010 đ n 2020 đ ki m
đ nh các gi thuy t nghiên c u.

5.ăPh

ngăphápănghiênăc u

đ t đ c m c tiêu nghiên c u c a lu n án và h n n a ho t đ ng d án có tính
quy trình nh ng c th , tính ch t không l p l i, duy nh t, mang tính tình hu ng nên tác
gi s d ng ph ng pháp nghiên c u h n h p, k t h p gi a ph ng pháp nghiên c u
đ nh tính và ph ng pháp đ nh l ng. Ph ng pháp nghiên c u h n h p s làm sáng t
h n n i dung nghiên c u so v i s d ng ph ng pháp đ nh tính hay ph ng pháp đ nh
l ng riêng l (Creswell & Clark, 2007) c th nh sau:
- Ph ng pháp ph ng v n sâu các chuyên gia t các tr ng đ i h c và các nhà
qu n lý d án chuyên nghi p nh m hồn thi n mơ hình, làm rõ khái ni m các bi n,
đánh giá vai trò n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý, cam k t nhà th u đ i v i thành
công d án, ti n hành hi u ch nh các thang đo phù h p v i b i c nh và v n hóa c a
ng i Vi t Nam.”


5

- D a trên k t qu nghiên c u đ nh tính, tác gi ti n hành nghiên c u đ nh l ng
s b v i kích th c m u nh nh m đánh giá đ tin c y và lo i b b t thang đo khơng
t t t đó chu n hóa b ng h i đ s d ng cho nghiên c u đ nh l ng chính th c.

- Ph ng pháp nghiên c u đ nh l ng chính th c nh m ki m tra các gi i thuy t
nghiên c u thơng qua phân tích nhân t khám phá EFA, nhân t kh ng đ nh CFA, sau
đó ki m đ nh gi thuy t nghiên c u b ng mơ hình c u trúc tuy n tính SEM trong hai
tr ng h p khơng có nhân t đi u ti t và có nhân t đi u ti t, phân tích s khác bi t gi a
các nhóm đ i t ng kh o sát. K t qu phân tích d li u trên s giúp tác gi th o lu n
các k t qu nghiên c u t đó đ a ra khuy n ngh nh m nâng cao n ng l c lưnh đ o c a
nhà qu n lý d án đ u t xây d ng cơng trình góp ph n vào s thành cơng d án.”
- Ph ng pháp nghiên c u tình hu ng t i 3 d án đ u t xây d ng cơng trình hồn
thành mà ch đ u t đư đ a vào s d ng t i Vi t Nam. Trên c s phân tích b i c nh d
án, tìm hi u các h s tài li u c a d án, các báo cáo đánh giá v k t qu d án, m c đ
cam k t nhà th u v i d án đ ng th i ph ng v n các giám đ c qu n lý d án nh m thu
th p b ng ch ng giúp cho vi c ki m đ nh các k t qu nghiên c u đ t đ c, qua đó t ng
thêm đ tin c y cho k t qu nghiên c u c a lu n án.

6.ă óngăgópăc aăđ ătƠi
* Nh ng đóng góp m i v m t h c thu t, lý lu n
Nghiên c u d a trên tr ng phái lưnh đ o theo n ng l c c a nhà qu n lý hi u qu
n i b t vào nh ng n m 2000, đ i di n cho tr ng phái này là Dulewicz and Higgs
(2003), Turner & Muller (2006) v i h c thuy t cho r ng n ng l c lưnh đ o là s k t h p
các ki n th c, k n ng và t ch t cá nhân, m i n ng l c lưnh đ o nh t đ nh s phù h p
tình hu ng b i c nh lưnh đ o khác nhau, trên c s lý thuy t lưnh đ o theo đ ng d n
m c tiêu c a Robert House (1971), mơ hình xác đ nh n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý
d án c a Crawford (2007), lu n án đư xác đ nh đ c 10 n ng l c lưnh đ o quan tr ng
c a nhà qu n lý nh h ng tích c c t i thành công d án đ u t xây d ng cơng trình
bao g m n ng l c phân tích phán đốn, qu n lý ngu n l c, hoàn thành m c tiêu, s t n
tâm, giao ti p g n k t, trao quy n nhân viên, t o đ ng l c, gây nh h ng, s nh y c m
và phát tri n nhân viên. Ngoài ra, nghiên c u kh ng đ nh tác nhân cam k t nhà th u v i
d án nh h ng t i thành công d án là nhân t đi u ti t m i quan h gi a n ng l c
lưnh đ o nhà qu n lý và thành công d án.
* Nh ng phát hi n, đ xu t m i rút ra đ

c a lu n án

c t k t qu nghiên c u, kh o sát

Th nh t, nghiên c u này đư đ a ra m c đ nh h ng c a 10 n ng l c lưnh đ o
c a nhà qu n lý d án t i thành công d án đ u t xây d ng cơng trình theo th t nh


6

h ng cao nh t là các n ng l c nh phân tích phán đốn, qu n lý ngu n l c, hoàn thành
m c tiêu, s t n tâm, giao ti p g n k t và nh h ng m c th p h n là các n ng l c nh
trao quy n nhân viên, t o đ ng l c, gây nh h ng, s nh y c m và phát tri n nhân viên.
Th hai, nghiên c u này đư phát hi n thêm vai trò đi u ti t c a cam k t nhà th u
v i d án trong m i quan h gi a n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý và thành công d
án, coi nh là m t nghiên c u ti m n ng và nh n th y m c đ cam k t c a nhà th u v i
d án tác đ ng đ n m i quan h gi a n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án và thành
công d án.
Th ba, nghiên c u đư phân tích đánh giá s khác bi t gi a các nhóm đ i t ng
kh o sát và đ a ra s khác bi t theo đ c đi m nhà qu n lý d án và đ c đi m d án c
th : nhà qu n lý trên 45 tu i ho c có trên 10 n m kinh nghi m ho c có trình đ th c s
tr lên thì n ng l c lưnh đ o, thành cơng d án và cam k t nhà th u m c cao h n các
nhóm cịn l i, n u d án thu c nhóm A ho c có th i gian th c hi n trên 10 n m ho c có
trên 16 nhà th u tham gia thì yêu c u nhà qu n lý d án có n ng l c cao h n nh ng m c
đ thành công d án và cam k t nhà th u v i d án m c th p h n.
Th t , trên c s các k t qu phân tích, nghiên c u đư đ a ra các khuy n ngh ,
các chính sách t phía các c quan ch quan, các ch đ u t , ban qu n lý d án, nhà
th u xây d ng trong công tác qu n lý d án đ u t xây d ng t i Vi t Nam nh (i) các khuy n
ngh cho các t ch c trong công tác l p k ho ch, tuy n d ng, đào t o, phát tri n, quy ho ch
và b nhi m nhân s nh m nâng cao n ng l c đ i ng cán b qu n lý đ d án đ u t xây

d ng cơng trình hi u qu , ti t ki m ngu n l c, thúc đ y s phát tri n kinh t xư h i, (ii) các
g i ý cho ch đ u t v vi c l a ch n và qu n lý nhà th u nh m t ng tính cam k t c a nhà
th u v i d án và đ a ra b tiêu chí nh m đánh giá thành cơng d án.

7.ăK tăc uăc aăđ ătƠi
đ

Ngoài ph n m đ u, k t lu n, tài li u tham kh o, các ph l c kèm theo, lu n án
c chia thành 5 ph n chính nh sau:
- Ch

ngă1:ăT ngăquanănghiênăc u

- Ch

ngă2:ăC s lỦălu n,ămơăhìnhăvƠăgi thuy tănghiênăc u

- Ch

ngă3:ăPh

- Ch

ngă4:ăK t qu nghiênăc u

- Ch

ngă5:ăTh o lu n k t qu nghiênăc uăvƠăkhuy n ngh

ngăphápănghiênăc u

7

CH

NGă1:ăT NGăQUANăNGHIểNăC U

1.1.ăCácănghiênăc uăv ăn ngăl călưnhăđ oăc aănhƠăqu nălỦăd ăán
1.1.1. Các tr

ng phái nghiên c u v lãnh đ o

Lưnh đ o là m t trong nh ng ch đ đ c các nhà nghiên c u th o lu n nhi u nh t,
theo th i gian nhi u tr ng phái lưnh đ o hình thành và phát tri n, cùng v i các đ c
đi m nhà lưnh đ o thành công đ

c th o lu n và xây d ng phù h p v i s phát tri n

kinh t , v n hóa và xư h i c a m i n

c trên th gi i.

Khái ni m đ u tiên v lưnh đ o đ c Kh ng T ghi l i t 2.500 n m tr c vào
th i Trung Qu c c đ i, ph m ch t nhà lưnh đ o hi u qu th hi n qua m i quan h con
ng

i (jen, lòng yêu th

ng), giá tr chu n m c (xiao, s tơn tr ng), quy trình (li, ng

x đúng đ n), s đi u đ /cân b ng (zhang rong, s trung dung) (Collinson và c ng s ,
2000). Vào th i Hy L p c đ i, 200 n m tr c công nguyên, Aristotle cho r ng nhà qu n
lý nên xây d ng m i quan h v i nhóm làm vi c b ng ba b c liên ti p: (i) các m i quan
h (pathos); (ii) truy n đ t các giá tr ho c t m nhìn (ethos); (iii) thuy t ph c ng i khác
b ng logic (logos). Tuy nhiên, nhi u nhà qu n lý đư th t b i vì h c g ng thuy t ph c
ng i khác b ng logic: “B n ph i làm đi u này, b i vì … b i vì… b i vì tơi là nhà qu n
lý”. Nhà lưnh đ o có kh n ng truy n c m h ng còn nhà qu n lý bi t đi u gì c n ph i làm,
làm th nào và t i sao ph i làm. Nhà lưnh đ o tr c tiên ph i xây d ng m i quan h v i
nhóm, truy n đ t các giá tr , m c tiêu và t m nhìn, lưnh đ o nhóm làm vi c ch khơng ch
là ra m nh l nh, yêu c u, b t bu c ng i khác ph i th c hi n.
Các tr ng phái lưnh đ o phát tri n tu n t theo th i gian trong vòng h n 80 n m
qua. Tr ng phái lưnh đ o ban đ u t p trung vào t ch t cá nhân nhà lưnh đ o, sau đó
xu t hi n tr ng phái hành vi lưnh đ o, ti p đó là tr ng phái lưnh đ o tình hu ng, r i
ti p t c chuy n sang lưnh đ o t m nhìn, lơi cu n và tr ng phái đ cao n ng l c trí tu
c m xúc c a nhà lưnh đ o và g n đây các nghiên c u t p trung nghiên c u đ a ra các
n ng l c lưnh đ o c a nhà lưnh đ o hi u qu . Partington (2007), Dulewicz và Higgs
(2003); Turner và Muller (2005, 2006) đư t ng h p v s phát tri n các tr ng phái lưnh
đ o đ c t ng h p t i B ng 1.1 nh sau:


8

B ngă1.1.ăCácătr
Tr

ngăphái

Th i gian

T ch t
(Traits)

1930s 1940s

Hành vi
(Behavioral or
styles)

1940s 1950s

Tình hu ng
(Contingency)

1960s 1970s

T m nhìn ho c
lơi cu n
(Visionary or
charismatic)
Trí tu c m
xúc
(Emotional
intelligence)

N ng l c
(Competency)

1980s 1990s

2000s

2000s

ngăpháiălưnhăđ o

Quanăđi măchính

C Nhà lưnh đ o hi u qu
có t ch t b m sinh
nh t đ nh.
Nhà lưnh đ o hi u qu
có các phong cách
ho c hành vi nh t
đ nh.
Nhà lưnh đ o hi u qu
ph thu c vào tình
hu ng c th .

Tácăgi tiêuăbi u

Kirkpatrick &
Locke(1991)
Turner (2009)
Turner (1999), Bass
(1990)
Blake and Mouton
(1978), Hersey and
Blanchard (1988)

Turner (2009)
Frame (2003)

Fiedler (1967),
House (1971),
Robbins (1997)

Turner (2009)
Frame (2003)

Lưnh đ o chuy n đ i.
Bass (1990b)
Lưnh đ o chuy n giao.
Trí tu c m xúc có
nh h ng l n đ n
hi u su t làm vi c h n
là trí tu thơng minh.
N ng l c c a nhà lưnh
đ o hi u qu g m: t
ch t, hành vi, phong
cách, c m xúc, trí
tu …phù h p tình
hu ng lưnh đ o khác
nhau

Tácăgi nghiênă
c uăđ i v i d
án

Keegan and den

Hartog (2004)

Goleman và c ng
s (2002a)

Lee Kelly và
Leong (2003)

Dulewicz và Higgs
(2003,2004)

Turner & Muller
(2006)
Crawford (2005)
Dainty và c ng
s (2004)

Ngu n: Tác gi t ng h p
* Tr

ng phái t ch t nhà lãnh đ o

Tr ng phái v t ch t nhà lưnh đ o ph bi n trong các n m 1930s-1940s nh n
m nh v các đ c tr ng c a các nhà lưnh đ o chính tr , xư h i và quân s l n v i quan
đi m là nhà lưnh đ o đ c sinh ra s n có nh ng t ch t đ c bi t v di n m o, n ng l c
đ c bi t hay tính cách riêng làm cho h tr thành nh ng nhà lưnh đ o v đ i (Jago, 1982;
Bass, 1990). Theo tr ng phái này m t nhà lưnh đ o thành cơng ph i có các t ch t, kh
n ng đ c bi t, các t ch t lưnh đ o này hoàn toàn do b m sinh mà có nh là ng i tiên
phong mong mu n d n đ u, có tham v ng, chính tr c, t tin, có n ng khi u. H n ch
c a tr ng phái này là c g ng t ng h p các đ c đi m chung cho t t c các nhà lưnh

đ o, không xem xét đ n các y u t môi tr ng nh h ng đ n hành vi và hi u qu c a
nhà lưnh đ o.


9

* Tr
Tr

ng phái hành vi lãnh đ o
ng phái hành vi lưnh đ o ra đ i t n m 1940s -1960s, các nhà nghiên c u

b t đ u quan tâm đ n hành vi ng x c a nhà lưnh đ o, nh n m nh đ n phong cách lưnh
đ o áp d ng cho nh ng nhi m v lưnh đ o c th và kh ng đ nh chúng không ph i do
b m sinh mà có, nhà lưnh đ o có th h c t p, rèn luy n đ có kh n ng đáp ng công
vi c nh : quan tâm đ n nhân viên, s d ng quy n h n, quan tâm đ n cơng vi c, qu n lý
nhóm làm vi c, linh ho t. S đ l

i qu n lý c a Blake và Mouton (1978) - ma tr n 2

chi u th hi n các hành vi lưnh đ o theo 2 h

ng quan tâm đ n công vi c và quan tâm

đ n nhân viên, đây là b khung t o thành các phong cách lưnh đ o khác nhau. Tr

ng

phái hành vi đ c p đ n phong cách lưnh đ o quan tâm đ n nhân viên và phong cách
lưnh đ o quan tâm đ n công vi c. Tr ng phái này áp d ng cho t t c các tình hu ng

hay hồn c nh khác nhau vì v y đư b qua th c t r ng các tình hu ng khác nhau yêu
c u các phong cách lưnh đ o thích h p khác nhau (Partington, 2003).
* Tr

ng phái lãnh đ o tình hu ng

Trong nh ng n m 1960, tr

ng phái lưnh đ o tình hu ng ra đ i kh ng đ nh s phù

h p c a phong cách lưnh đ o khác nhau trong các tình hu ng lưnh đ o khác nhau, theo đó
các t ch t cá nhân, phong cách nhà lưnh đ o phù h p v i tình hu ng lưnh đ o. Các tác
gi tiêu bi u là Blanchard và c ng s (1993), lý thuy t đ ng d n m c tiêu c a House
(1971); House và Mitchel (1974) ch rõ m i quan h gi a phong cách c a lưnh đ o, t
ch t c a nhà lưnh đ o và nhi m v lưnh đ o c th . Robbins (1997) v i b n phong cách
lưnh đ o là phong cách ch đ o, h tr , tham gia và h ng đ n k t qu , ph thu c vào tính
cách c a nhà lưnh đ o và kh n ng n m b t tình hu ng hay hồn c nh lưnh đ o. Tr ng
phái này đ a ra mơ hình nhà lưnh đ o hi u qu phong phú h n so v i các tr ng phái
tr c đây nh ng v n ch a đáp ng đ c đ y đ cho t t c các tình hu ng nh t quán có
th x y ra.
* Tr

ng phái lãnh đ o t m nhìn và lơi cu n

Tr ng phái lưnh đ o t m nhìn và lơi cu n xu t hi n vào nh ng n m 1980s và
phát tri n t p trung h ng vào qu n lý s thay đ i trong t ch c. i di n n i b t c a
tr ng phái này là Bass (1990) v i hai phong cách: Lưnh đ o chuy n giao (h ng t i
công vi c) và lưnh đ o chuy n đ i (h ng t i con ng i). Lưnh đ o chuy n giao ch
y u t p trung vào các vai trò giám sát, t ch c và hi u qu ho t đ ng nhóm, s tuân th
c a c p d i, ph n th ng, hình ph t, qui trình, hi u qu trong các tình hu ng kh ng

ho ng, kh n c p, phù h p v i các d án c n hoàn thành trong m t kho ng th i gian nh t
đ nh (Odumeru & Ogbonna, 2013). i v i lưnh đ o chuy n đ i, h là nh ng ng i bi t


10

phát tri n, thúc đ y, truy n c m h ng cho c p d

i (Robbins và Coulter, 2007). Lưnh

đ o chuy n đ i s truy n đ t các giá tr t ch c t i v i nhân viên, tác đ ng t i cách th c
làm vi c c a nhân viên thông qua phát tri n t m nhìn, lơi cu n, s tơn tr ng và tin t

ng.

* Tr ng phái lãnh đ o trí tu c m xúc
Tr ng phái này xu t hi n vào nh ng n m 1990s - 2000s, h ng t i các y u t
m m d o linh ho t h n trong lưnh đ o. Goleman (1995) đ i di n n i b t nh t c a h c
thuy t này đ a ra gi thuy t các n ng l c c m xúc đóng vai trị quan tr ng h n là các
n ng l c trí tu . Nh ng ng

i ng h h c thuy t này cho r ng c m xúc c a nhà lưnh đ o

là mang tính lan t a, d n d t, thúc đ y các hành đ ng đi đúng h

ng và nh h

ng l n

đ n thành công c a t ch c. ánh giá m t nhà lưnh đ o gi i không nh t thi t là n ng

l c trí tu mà là nh ng ph n ng c m xúc c a h tr c các tình hu ng c n gi i quy t.
Woodruffe (2001) hồi nghi v lý thuy t này và khơng cơng nh n s ph bi n c a n ng
l c trí tu c m xúc vì đi u này không đáng tin c y do k t lu n ch d a trên các b ng câu
h i t đánh giá c a nhà lưnh đ o. Goleman và c ng s (2002) xác đ nh b n nhóm n ng
l c c m xúc c a nhà lưnh đ o gi i đó là: Kh n ng t nh n th c b n thân, kh n ng nh n
th c xư h i, kh n ng ki m soát c m xúc, kh n ng qu n lý các m i quan h .
* Tr

ng phái n ng l c lãnh đ o

Boyatzis (1982) là ng i đ u tiên đ a ra quan đi m v n ng l c lưnh đ o c a nhà
qu n lý, đi u này đư làm thay đ i cách nhìn sâu r ng đ i v i các t ch c và xư h i. Tuy
nhiên tr ng phái n ng l c lưnh đ o chính th c n i b t vào nh ng n m 2000s, hình
thành trên s k t h p c a t t c các tr ng phái tr c đó và n ng l c lưnh đ o đ c đ nh
ngh a là ki n th c, k n ng và đ c đi m cá nhân d n đ n k t qu v t tr i (Crawford,
2003). Hogan và Hogan (2001) kh ng đ nh các t ch t và hành vi cá nhân là n ng l c
lưnh đ o. N ng l c lưnh đ o là s k t h p các ki n th c, k n ng và t ch t cá nhân theo
Boyatzis (1982) và Crawford (2003), m i n ng l c lưnh đ o nh t đ nh s phù h p tình
hu ng b i c nh lưnh đ o khác nhau. i di n tiêu bi u cho tr ng phái này là Dulewicz
and Higgs (2003), d a trên các tr ng phái lưnh đ o tr c đây nghiên c u sâu h n, c
th h n xác đ nh đ c 15 n ng l c lưnh đ o chia thành 3 nhóm n ng l c g m nhóm
n ng l c trí tu : Phân tích phán đốn, t duy chi n l c, t ng t ng và sáng t o; nhóm
n ng l c c m xúc: Gây nh h ng, s t n tâm, s nh y c m, t nh n th c, tr c giác,
đ ng l c và nhóm n ng l c qu n lý: Hồn thành nhi m v , qu n lý ngu n l c, giao ti p
g n k t, phát tri n nhân viên, trao quy n nhân viên.


11

1.1.2. Các nghiên c u v n ng l c lãnh đ o c a nhà qu n lý d án

Trong nh ng n m g n đây, h u h t các nghiên c u v đ c đi m lưnh đ o c a nhà
qu n lý trong t ch c và m i quan h v i k t qu lưnh đ o, xác đ nh các n ng l c lưnh
đ o nh h ng t i k t qu , hi u qu lưnh đ o. Quan đi m v n ng l c lưnh đ o l n đ u
tiên đ c đ a ra b i Boyatzis (1982) phù h p v i các thay đ i trong v n hóa t ch c, đáp
ng trình đ con ng i, phát tri n xư h i trong b i c nh hi n nay. Theo Boyatzis (1982),
n ng l c là " đ c đi m quan tr ng c a m t ng i đ hành đ ng/th c hi n công vi c d n
đ n hi u qu /hi u su t cao". Nh v y, nh ng nhà qu n lý khác nhau s có đ c đi m khác
nhau và do đó d n t i thành cơng khác nhau. Khái ni m này gây tranh cưi vì đ c p đ n
"hành vi" n ng l c ho c "thu c tính" n ng l c. Hammond (1989) xác đ nh n ng l c
"không ph i là yêu c u c a công vi c, là nh ng gì cho phép m i ng i th c hi n công
vi c". Nh v y n ng l c là m t khái ni m r t r ng bao g m c t ch t cá nhân c a m t
con ng i. Theo Chawla, Khanna và Chen (2010), n ng l c đ c g i là “nh ng đ c đi m
c b n c a con ng i th hi n cách hành x , t duy, gi i quy t v n đ trong nhi u tình
hu ng và t n t i trong th i gian dài ”. Geoghegan và Dulewicz (2008) l p lu n r ng s
k t h p gi a t ch t là m t bi u hi n n ng l c, nh v y n ng l c thu c nhi u vào đ c
đi m cá nhân và khơng có quy đ nh rõ ràng v đi u này, phù h p v i u c u cơng vi c
hồn thành.
1.1.2.1 N ng l c lãnh đ o c a nhà qu n lý d án
nh ngh a c a PMI v "n ng l c cá nhân" đ c thông qua Crawford (2001) là đ c
đi m c t lõi c a m t cá nhân v tính cách ti m n và kh n ng c a m t ng i đ th c
hi n các công vi c d án bao g m hành vi, đ ng c , đ c đi m, thái đ và giá tr b n thân
cho phép m t nhà qu n lý d án qu n lý thành công m t d án. PMI (2013) đ c p đ n
s l ng các nghiên c u v n ng l c lưnh đ o trong l nh v c qu n lý d án t ng đ u đ n
đ c c th trong các tài li u nghiên c u v chuyên môn v qu n lý d án. Tuy nhiên,
n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án ti p t c gây ra tranh lu n liên quan đ n s đóng
góp vào thành cơng qu n lý d án (Anantatmula, 2010, Muller và Turner, 2012). Các
nghiên c u ch ra vi c thi u n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án là nguyên nhân
d n đ n th t b i c a d án. N ng l c lưnh đ o là ngu n l c chính nh m kh c ph c các
khó kh n g p ph i c a d án nh ngu n l c tài chính, nhân s , máy móc thi t b , k
v ng c a các bên liên quan, th i h n và các hành đ ng kh c ph c đ c i thi n hi u qu

d án (Ogunlana và c ng s , 2002).
n đ u nh ng n m 2000, lý thuy t n ng l c tr nên n i b t, n ng l c lưnh đ o đ
c p đ n đ c đi m cá nhân góp ph n nâng cao hi u qu lưnh đ o (Hogan và Hogan, 2001).
Dulewicz và Higgs (2003) xác đ nh b n lo i n ng l c mang đ c đi m cá nhân có nh
h ng đ n n ng l c lưnh đ o đó là nh n th c, c m xúc, hành vi và đ ng l c. N ng l c


12

lưnh đ o là s k t h p c a các đ c đi m cá nhân nh s nh y c m, kh n ng tr c giác,
các n ng l c v k n ng và ki n th c chuyên môn (Geoghegan và Dulewicz, 2008).
Turner và Muller (2005) trong nhi u nghiên c u c a mình v lưnh đ o d án và tuyên
b r ng rưi r ng tr ng phái n ng l c lưnh đ o là tr ng phái toàn di n nh t vì nó bao
hàm h u h t các quan đi m tr c đó nh đ c đi m, hành vi, tình hu ng….
Sotiriou và Wittmer (2001) cho r ng lưnh đ o trong t ch c là tr ng tâm nghiên
c u trong h n m t tr m n m qua nh ng không nhi u các nghiên c u th c nghi m t p
trung vào nhi m v lưnh đ o trong ho t đ ng d án. Nhà qu n lý d án hàng ngày tr c
ti p đ ng đ u v i s ph c t p c a d án nh : Quy mô l n, nh h ng c a d án đ n
t ch c khác, l i ích c a các bên liên quan, nhân s chuyên môn tham gia d án, h n
ch v th i gian chi phí, tính khơng ch c ch n c a mơi tr ng do đó các tiêu chí thành
công d án ph i đ t đ c xác đ nh ngay t đ u, do v y yêu c u v n ng l c lưnh đ o
nhà qu n lý d án ph i có s khác bi t. Theo Williams (2012), qu n lý d án r t d dàng
b i vì ho t đ ng qu n lý đư xu t hi n hàng tr m n m do đó c n l a ch n nhà qu n lý
đáp ng đ giao d án qu n lý hoàn thành m c tiêu d án, các nhà qu n lý d án có kinh
nghi m s d đốn chính xác m c đ thành cơng hay th t b i c a d án vì v y thay vì
ch t p trung vào qu n lý, c n có s lưnh đ o đ mang l i giá tr d án nhi u h n. Nhà
qu n lý ch c n ng ch c n qu n lý t t c p d i s t ng kh n ng thành cơng trong khi
đó nhà qu n lý d n d t các nhóm d án và toàn b các bên liên quan đ n d án. Nh v y
xu h ng cho th y, vai trò c a nhà qu n lý d án đang thay đ i theo h ng t t p trung
qu n lý d án sang lưnh đ o d án, vì v y đ nhi m v lưnh đ o d án thành cơng ph i

có n ng l c, k n ng lưnh đ o thi t y u (Ogunlana và c ng s , 2002).
Trong m t s tài li u v qu n lý d án, đo l ng n ng l c lưnh đ o c a nhà qu
lý d án thông qua s d ng các bài ki m tra n ng l c n i ti ng v qu n lý c a các tác
gi Briggs-Myers (1987) ho c Belbin (1986), đây là c s ph bi n đ đo l ng n ng
l c lưnh đ o nhà qu n lý, tuy nhiên, các th c đo này không ph i là các th c đo n ng
l c lưnh đ o c a các nhà qu n lý d án (Muller và Turner, 2010). Các bài ki m tra n ng
l c này ch có chút liên quan đ n hi u qu lưnh đ o (Dulewicz and Higgs, 2003; Higgs,
2003), do đó bài ki m tra n ng l c này khơng hồn tồn phù h p đ đo l ng n ng l c
lưnh đ o nhà qu n lý d án (Muller và Turner, 2010).
Pinto and Trailer (1998) đ a ra các đ c đi m nhà lưnh đ o d án hi u qu : Gi i
quy t v n đ sáng t o, có uy tín, t duy phân tích xét đốn, linh ho t, giao ti p hi u qu ,
các k n ng c n thi t nh k n ng k thu t (chuyên ngành qu n lý), k n ng t ch c
(l p k ho ch, tài chính, nhân s , vv ...) và k n ng lưnh đ o (t m nhìn, thi t l p m c
tiêu, ch ng trình...), đây là các k n ng quan tr ng giúp các nhà qu n lý d án th c
hi n t t cơng vi c góp ph n thành công d án và t ch c. Tuy nhiên, Pinto và Trailer


13

(1998) không ch rõ m i liên h gi a đ c đi m và k n ng c a nhà qu n lý v i s thành
công d án. Rees, Turner và Tampoe (1996) đ a ra sáu đ c đi m c a nhà qu n lý d án
hi u qu và h th y r ng nhà qu n lý d án hi u qu th ng r t thơng minh và có kh
n ng gi i quy t v n đ t t h n nhà qu n lý d án bình th ng.
Nghiên c u c a Hauschildt và c ng s (2000) là m t trong s các nghiên c u đ u
tiên đ a ra n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án thành công, tác gi chia thành n m
nhóm lưnh đ o d án thành cơng g m: Ng i có thiên h ng d n đ u, ng i có có tri n
v ng, ng i sáng t o, ng i th n ng i tr ng và ng i t duy th c t đ ng th i đ a ra
các n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án phù h p v i t ng nhóm lưnh đ o này. S
phù h p gi a cá tính, phong cách và lo i d án qu n lý là r t quan tr ng cho s thành
cơng d án trong đó n ng l c c m xúc góp ph n quan tr ng vào thành công d án (Dvir

và c ng s , 2006). Turner và c ng s (2009) ti n hành so sánh các n ng l c lưnh đ o
c a nhà qu n lý chuyên trách và nhà qu n lý d án và nh n th y m t m i quan h gi a
n ng l c c m xúc c a nhà qu n lý chuyên trách trong t ch c th m chí cịn m nh m
h n là nhà qu n lý d án. i u này phù h p v i lý thuy t c a Goleman và c ng s
(2002) cho r ng nhà qu n tr c p cao h n h n trong phân c p t ch c s yêu c u m c
đ n ng l c c m xúc cao h n.
Theo Crawford (2007), n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án là s k t h p gi a
ki n th c bao g m trình đ , kh n ng làm vi c và đ c đi m tính cách c t lõi (đ ng c ,
hành vi, c m xúc) d n đ n k t qu công vi c cao. Geoghegan và Dulewicz (2008) th a
nh n r ng, cho đ n nay lý thuy t ch a ch ng minh r ng t n t i m t liên k t tr c ti p cho
gi a n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý v i thành công d án. Anantatmula (2010) cho
r ng nhà qu n lý d án ph i có k n ng qu n lý nh n m v ng quy trình, xác đ nh vai
trị, trách nhi m c th đ th c hi n nhi m v lưnh đ o d án thành công, sau đó truy n
đ t rõ ràng k v ng d án cho các bên liên quan đ ng th i th ng nh t các quy trình tri n
khai, thi t l p ni m tin, giao ti p, g n k t, đ a hành đ ng qu n lý, chia s ki n th c, h
tr và t o đ ng l c cho nhóm thơng qua trao quy n và phát tri n nhân viên, qu n lý theo
quy trình, h ng t i m c tiêu k t qu d án.
Dulewicz và Higgs (2003) nghiên c u sâu h n v các tr ng phái lưnh đ o tr c
đây, s d ng ph ng pháp, công c đánh giá và xác đ nh đ c m i l m n ng l c lưnh
đ o nhóm l i thành ba n ng l c bao g m n ng l c trí tu (IQ), n ng l c c m xúc (EQ)
và n ng l c qu n lý (MQ). G n đây nhi u tài li u qu n lý d án th a nh n r ng quy trình
qu n lý d án và n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án nên đ c xem xét k l ng
khi l a ch n nhà qu n lý d án có đ y đ n ng l c đ tri n khai d án (Crawford và
c ng s , 2005, Turner và Muller, 2005). Muller và Turner (2007, 2010) nghiên c u r ng
sang các d án trong các l nh v c khác nhau, t ch c khác nhau cho th y m c đ ph


14

bi n n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án thành công nh phân tích phán đốn, gây

nh h ng, t o đ ng l c và s t n tâm; trong khi t m quan tr ng c a các n ng l c này
thay đ i theo lo i d án khác nhau. Các tác gi k t lu n thêm r ng các nhà qu n lý d
án c n nh n m nh các k n ng m m liên quan đ n ho t đ ng lưnh đ o phù h p v i m i
lo i d án qu n lý c th .
1.2.1.2. N ng l c lãnh đ o c a nhà qu n lý d án đ u t xây d ng
Lưnh đ o là y u t then ch t d n t i thành công trong các ho t đ ng liên quan
đ n h p tác c a các nhóm làm vi c v i t ch c ho c d án. Trong xây d ng, lưnh đ o
r t c n thi t, đi u này đư thi t l p trong nhi u nghiên c u (Odusami, 2002; Long và
c ng s , 2004). Thamhain (2005) nh n m nh t m quan tr ng c a nhà lưnh đ o t o ra
m t môi tr ng làm vi c thu n l i nh m h tr cho các bên tham gia d án xây d ng
hoàn thành m c tiêu. Munns và Bjeirmi (1996) nh n m nh s thành công hay th t b i
trong qu n lý d án ph thu c r t nhi u vào n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n d án.
Chinyio và Vogwell (2007) cho r ng nhà qu n lý d án có n ng l c lưnh đ o hi u qu
s đ m b o hài hòa m c tiêu c a các bên liên quan đ ng th i ng n ng a xung đ t trong
d án xây d ng. M c dù có nhi u nghiên c u cho r ng vai trò lưnh đ o quan tr ng t t
c các c p đ qu n lý d án xây d ng nh ng v n chú tr ng h n đ n khía c nh chun
mơn ho c đ n thu n ch là qu n lý do v y vai trò lưnh đ o c a nhà qu n lý d án không
nh n đ c s chú ý đáng k trong các d án xây d ng (Skipper và Bell, 2006).
Trong ngành xây d ng, Toor và Ofori (2008) cho r ng đi u quan tr ng là ph i
thay đ i t ch c n ng qu n lý d án sang ch c n ng lưnh đ o d án. Ngành xây d ng
đang trong m t th i k phát tri n, cùng v i s bi n đ i c a môi tr ng kinh t xư h i,
v n hóa, chính tr và kinh doanh đ y thách th c, nhà lưnh đ o v i đ ng l c, mong mu n,
khát khao nh m h ng các d án thành công t t đ p, đ đ c đi u này nhà qu n lý d
án xây d ng ph i có hành vi lưnh đ o phù h p nh m đ t đ c các k t qu c th và vai
trò lưnh đ o c a nhà qu n lý d án nh h ng k t qu c a d án và ho t đ ng c a t
ch c trong dài h n (Toor và Ofori, 2008). Theo quan đi m này, nhà qu n lý d án c n
phát tri n tr thành nhà lưnh đ o v i các ho t đ ng gây nh h ng t i thành công d án
trong môi tr ng làm vi c ngày càng ph c t p, chú tr ng xây d ng v n hóa trong ngành
xây d ng và phát tri n các nhà lưnh đ o s h u các giá tr tích c c và làm vi c theo các
tiêu chu n đ o đ c cao.

Các nhà qu n lý d án xây d ng đích th c không ch là nhà qu n lý d án gi i mà
còn là nhà lưnh đ o c a m i ng i và có t m nhìn v t ng lai b ng cách th hi n s cam
k t, t n tâm, c ng hi n h t mình, là hình m u lý t ng, t tin, hy v ng, l c quan, kiên
c ng, minh b ch, đ o đ c và h ng t i t ng lai (Toor & Ofori, 2008). Nghiên c u c a
Yong và c ng s (2012) ch rõ m i l m y u t quan tr ng đ i v i thành công d án


15

xây d ng Malaysia thông qua đánh giá c a khách hàng, nhà qu n lý d án, t v n và
nhà th u, k t qu cho th y tính th ng nh t trong nh n th c các y u t liên quan đ n con
ng i nh n ng l c qu n lý, kh n ng th c hi n các cam k t, kh n ng giao ti p và kh
n ng thúc đ y h p tác nh h ng tích c c t i thành công d án xây d ng.
Dainty và c ng s (2004) đư phát tri n m t mơ hình n ng l c lưnh đ o c a nhà
qu n lý d án xây d ng đ m b o hi u su t bao g m n ng l c hoàn thành m c tiêu,
sáng t o, phân tích và đánh giá thơng tin, t p trung nhu c u khách hàng, tác đ ng và
nh h ng, lưnh đ o nhóm, t duy xét đốn; t duy logic, qu n lý và ki m soát b n
thân, linh ho t, thay đ i. Các n ng l c lưnh đ o c a nhà qu n lý d án nh h ng t i
thành công d án đ c c th t i B ng 1.2 d i đây:
B ng 1.2: T ngăquanăcácăn ngăl călưnhăđ o c aănhƠăqu nălỦăd ánă

Tácăgi
Geoghegan và Dulewicz (2008)
Muller và Turner (2007, 2010)
Dulewicz và Higgs (2003, 2005)
Kloppenborg và c ng s (2003)
Wren và Dulewicz (2005)
Brill và c ng s (2006)

N ngăl călưnhăđ o

T duy chi n l c; T m nhìn và trí t ng t ng; Phân
tích phán đốn; Qu n lý ngu n l c; Hoàn thành; Trao
quy n nhân viên; Phát tri n nhân viên; Giao ti p g n k t;
T nh n th c; Ki m soát c m xúc; Kh n ng tr c giác;
S nh y c m; Gây nh h ng; T o đ ng l c; S t n tâm;
Gi i quy t v n đ ; kh n ng lưnh đ o; Ki n th c chun
mơn; Phân tích phán đốn; K n ng nhân s ; Kh n ng giao
ti p; Kh n ng t ch c; Ki n th c chun mơn k thu t;
Limsila and Ogunlana (2008)
Hồn thành m c tiêu; Gây nh h ng, nh h ng; T o
đ ng l c; Kh n ng qu n lý; Trách nhi m; Giao ti p và
ph i h p;
Gilley và c ng s (2010)
T o đ ng l c; Hu n luy n; Giao ti p hi u qu ; Qu n lý
nhân s ; Gây nh h ng t i nhân viên;
Dainty và các c ng s (2004)
t m c tiêu; Sáng t o; Phân tích và đánh giá thông tin;
T p trung nhu c u khách hàng; Tác đ ng và nh h ng;
Lưnh đ o nhóm; T duy xét đốn; T duy logic; Qu n lý
và ki m soát b n thân; Linh ho t, Thay đ i;
Hauschildt và c ng s , 2000
Phân tích phán đoán; Qu n lý th i gian; Trao quy n;
Qu n lý xung đ t; Kinh nghi m; N m v ng quy trình;
ng l c cá nhân; Qu n lý chi phí, Kh n ng h c h i; S
nh y c m; Qu n lý nhóm; Sáng t o; Kh n ng h p tác;
Thúc đ y; Qu n lý chi phí; Ra quy t đ nh; Suy ngh toàn
di n; Kinh nghi m lưnh đ o;
Anantatmula và c ng s 2017; Hi u vai trò và trách nhi m; Giao ti p; Sáng t o; Tin t ng;
Anantatmula 2010.
Thuy t ph c nhân viên; Qu n lý m c tiêu; T n tâm.

Ngu n: Tác gi t ng h p