DTUANrong bieu tuongdoc

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Biểu tượng Rồng của linh thiêng nước

Việt

Tác giả: THẾ VĂN

Bài đã được xuất bản.: 17/05/2010 06:00 GMT+7

 Recomend

 <b>+6</b>

Red

 In

 Email

 Thảo luận

<b>TRONG MỤC NÀY (Đọc thêm)</b>

 Cần trị nặc danh, mạo danh từ gốc
 Có những lá thư nặc danh chân chính
 Thư nặc danh hay xây dựng lòng tin?
 “Người Hà Nội đã về nông thôn hết”





<b>Không chỉ là niềm tin tâm linh nguyên thủy của cư dân văn minh lúa nước thuở xa </b>

<b>xưa, mà nước Việt hóa Rồng chính là khát vọng mãnh liệt hơn lúc nào hết của cả dân </b>
<b>tộc thời hội nhập.</b>

Với con người và văn hóa Việt Nam, từ xa xưa đến tận bây giờ và lâu dài nữa, hình tượng
Rồng có vị trí thật đặc biệt khó có gì sánh nổi.

Cũng từ xa xưa ấy và mãi về sau, dân Lạc Việt - Việt Nam ta trên mọi vùng đất nước hay
sinh sống ở bốn phương trời, đều nhận mình là "con Rồng cháu Tiên", dù cách làm ăn,
phong tục và tiếng nói các tộc người nhiều ít khác nhau.

Hẳn là do lưu truyền đời này sang đời khác, huyền thoại về Thủy tổ bộ lạc Lạc Việt -Lạc
Long Quân, nói với vợ là Âu Cơ vừa sinh hạ trăm con: Ta thuộc giống Rồng, nàng giống
Tiên, như nước và lửa khó sống cùng nhau. Nên chi mỗi người dẫn một nửa đàn con, xuống
đồng bằng và lên mạn ngược cùng mở mang bờ cõi...

Và chắc chắn còn do ý niệm về sức mạnh thiêng liêng cùng khát vọng lớn lao, mà cả cộng
đồng từ xa xưa đã gửi gắm vào "thần"Rồng hộ mệnh.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Có l ch ng, R ng là hóa thân c a s c m nh siêu nhiên, thiêng liêng, huy n bí, đ c tôn th

ẽ

ă

ồ

ủ ứ

ạ

ề

ượ

ờ

v i c lòng bi t n, c u mong

ớ ả

ế ơ

ầ

l n n i s hãi, trong tâm th c c dân lúa n c Vi t c ,

ẫ

ỗ ợ

ứ ư

ướ

ệ ổ

ngay t khi v a đ t r y làm n ng trên các tri n đ i trung du (sách c Trung Hoa th i

ừ

ừ ố ẫ

ươ

ề ồ

ổ

ờ

H u Hán chép là "h a canh"), l i v a tr ng

ậ

ỏ

ạ ừ

ồ

lúa n c các thung l ng, l y chân d m đ t mà

ướ ở

ũ

ấ

ẫ

ấ

c y lúa ("th y n u"), sau thì đúc l i c y đ ng dùng trâu bò kéo.

ấ

ủ

ậ

ưỡ ầ ồ

Rồng rắn lên mây trong tranh Hàng Trống

Khi các làng xã định cư đã tập hợp lại trong quốc gia Văn Lang, nhưng vẫn kinh hoàng
trước loài "thuồng luồng" (sách phương Bắc viết là "giao long'') làm hại. Vua Hùng mới
khuyên dân vẽ hình thủy quái lên người, thuồng luồng ngỡ là cùng nịi giống nên khơng ăn
thịt nữa.

Và thế là tư duy hình tượng của tổ tiên chúng ta vốn đã bay bổng phản chiếu ở biết bao hình
vẽ sóng nước, cỏ cây, chim thú, đua thuyền, tấu nhạc, hát múa, cả hình "giao long" có thật
là cặp đơi cá sấu giao hoan trên thạp đồng Đào Thịnh...cịn hình dung, phác họa nên hình
tượng Rồng riêng cho xứ sở.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Hai ảnh trên: Rồng thời Lý Hai ảnh dưới: Rồng thời Trần, thời Nguyễn

Chúng ta chưa tìm ra được bằng chứng vật thể nào để có thể hình dung vóc dáng, dung
mạo Rồng mà cư dân các làng xã Lạc Việt vẫn truyền đời ấp ủ trong tâm thức. Nhưng có
thể chắc chắn rằng trong những lũy tre xanh của cư dân cần cù, nhẫn nại ấy, vẫn nói thứ
tiếng ơng cha, giữ tập tục xưa đóng khố cởi trần, xăm mình, vui hội làng bơi chải và đấu vật
thuở trước, hình tượng Rồng vẫn hiển hiện và sống động trong văn hóa phi vật thể.

Chẳng hạn như trò chơi thuộc loại cổ sơ của trẻ em và có sức sống lâu bền cùng với thời
gian: Đó là Rồng rắn lên mây, cực kỳ trẻ con khoái hoạt mà nhắc nhớ một niềm thiêng xứ
sở. Trò đơn sơ mà lạ mà hay, đã hiện hình tươi rói cả trên tranh Hàng Trống.

<b>Rồng bay- gợi tâm thế dân tộc</b>

Nhưng chúng ta cũng có cơ may được chuyển giao và còn giữ được phần lớn cả một kho
tàng nghệ thuật tạo hình Đại Việt khổng lồ mà ở đó, hình tượng Rồng là chủ đạo, tuôn chảy
và bay bổng với cơ man tác phẩm tượng trịn, phù điêu, chạm nổi (chạm lộng), khắc chìm,
vẽ mực, vẽ men...trên đủ mọi chất liệu giấy, tre nứa, gỗ, đá, đồng, đắp vữa, gốm, sứ, thủy
tinh, khảm xà cừ, ghép mảnh sứ Giang Tây... suốt nhiều thế kỷ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Sự thể bắt đầu khi trong tâm tưởng nhà Thiền học, nhà chính trị mở đầu triều Lý: Thái tổ Lý
Cơng Uẩn, bay lên bóng Rồng Lạc Việt khi mũi thuyền dời đô của Người chạm đất Đại La,
vào ngày thu trịn nghìn năm trước, và thế là kinh đô mang tên mới Thăng Long.

Thăng Long- tiếng Việt thuần gọi "Rồng Bay", hơn mọi lời hiệu triệu chính trị, bởi đã chạm
tới tâm linh và khí phách Đại Việt, gợi nên hào khí và khơi nguồn cho năng lực sáng tạo tiềm
ẩn toàn dân, gợi cả tâm thế hào sảng và bay lên của dân tộc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

nhằm thiêng hóa quyền uy và trang trí cho đẳng cấp xa hoa quyền quí. Rồng Lý tích hợp
nhiều đặc sắc riêng có của Đại Việt, những đặc sắc ấy trở thành qui cách cơ bản để tạo
hình Rồng trong các thế kỷ Lý-đầu Trần.

Rồng Lý thân trịn dài mềm mại, uốn hình sin 12 khúc tượng trưng 12 tháng trong năm, tạo
dáng uyển chuyển, biến hóa. Trên lưng có vây nhỏ liền mạch, đều đặn. Đầu có bờm dài, râu
cằm, khơng sừng. Mắt lồi to, hàm mở rộng có răng nanh ngắt lên. Đặc biệt là cái mào ở mũi,
lượn sóng đều đặn chứ không giống mũi thú như rồng nơi khác. Lưỡi mảnh rất dài. Miệng
luôn ngậm viên châu (chứ không cầm ngọc bằng chân trước như rồng xứ bắc).

<b>Rồng cũng thăng trầm bởi thế sự</b>

Nhưng từ nửa sau thời Trần, nhất là ở thời Lê, khi vua chúa thâu tóm quyền năng tối
thượng trên cả thần linh, vua có quyền ban mỹ tự và tước vị cho cả thành hồng...thì hình
Rồng ngày càng xa tâm thức dân gian, bị tước đoạt để làm biểu tượng của quyền uy. Rồng
nửa cuối thời Trần thân đậm đạp, trơng bệ vệ, khơng cịn mềm mại lượn bay; mào lửa ngắn
lại, mọc thêm cặp sừng và đôi tay...Rồng thời Lê đầu to, bờm lớn ngược ra sau, chiếc mũi to
thay thế mào lửa. Thân trông nặng nề bởi chỉ cịn lượn hai khúc lớn. Chân mọc năm móng
sắc nhọn quắp lại dữ tợn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Nhưng rồi triều Nguyễn áp đặt nền chuyên chế hà khắc, nên Rồng thời Nguyễn đại thể hao
hao Rồng thời Lê, nhấn nhá thêm để phô phang hết mức quyền uy. Đầu to, sừng giống
sừng hươu chĩa ngược ra sau. Mắt lộ to, mũi sư tử, miệng há lộ răng nanh. Râu uốn sóng
từ dưới mắt vểnh ra hai bên. Rồng thường bốn móng, nhưng dùng cho vua thì phải năm
móng...

Có vẻ quyền uy, nhưng thứ được che giấu bên trong, thì Nguyễn Ái Quốc đã hóm hỉnh chỉ ra
trong vở kịch tiếng Pháp công diễn vào 18/6/1922 nhân vua Khải Định sang Pháp dự Hội
chợ thuộc địa Macxây (Marseille): "Con rồng tre"!

<b>Rồng là biểu tượng của khí cốt linh thiêng nước Việt?</b>

Như thế đủ thấy hình tượng Rồng trong di sản vật thể nước ta quả là giầu có, lắm vẻ, nhưng
dẫu sao vẫn là hữu hạn. Không thể đo đếm được và dài lâu, bền bỉ hơn là hình tượng Rồng
được nhân dân ni dưỡng trong tâm thức, trong văn hóa phi vật thể, được nhân dân đặt cả
khát vọng giàu mạnh và hùng cường, vừa bất khuất vừa kiêu hãnh, vừa đẹp vừa hào hoa.
Này là truyền thuyết Rồng giáng hạ biển biếc với cả rừng đảo đá mỹ lệ vùng đông bắc, mà
nên tên gọi kỳ quan- di sản thế giới: Vịnh Hạ Long. Chín cửa sơng phương nam tn chảy
ra biển cả, được mường tượng mà thành tên gọi: Cửu Long ...

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Bên cạnh trò chơi "Rồng rắn lên mây", thì phổ biến nhất, hào hứng nhất từ xưa đến bây giờ,
vẫn là rước Rồng, múa Rồng. Làng làng vui lễ hội, mà cứ có lễ hội thì có đám rước Rồng
hay những cuộc múa Rồng.

Và những năm tháng giông bão chiến tranh cứu nước, thì "rồng lửa" sắt thép đỏ rực bầu trời
Thủ đô Hà Nội, thiêu rụi B52 Mỹ...

Nay, thời hiện đại của văn minh công nghiệp, giữa muôn vàn cơ hội và thách thức, càng cay
đắng và bi thương, Rồng càng trở thành biểu tượng để tâm thức mọi con dân nước Việt
hướng đến. Không chỉ là niềm tin tâm linh nguyên thủy của cư dân văn minh lúa nước thuở
xa xưa, mà nước Việt hóa Rồng chính là khát vọng mãnh liệt hơn lúc nào hết của cả dân tộc
thời hội nhập.

</div>

<!--links-->
Thời khóa biểu hệ liên thông trung cấp- cao đẳng khóa 2011-2013

• 3
• 978
• 1