Vấn đề hoàn thiện giáo trình xã hội học nông thôn - Tô Duy Hợp

Xã h i h c, s 4 - 1997

V N

39

HOÀN THI N GIÁO TRÌNH
XÃ H I H C NƠNG THƠN
Tơ Duy H p

Hi n nay b môn Xã h i h c đã đ c nhi u tr ng đ i h c, c quan đào t o trên đ i
h c đ a vào h th ng ch ng trình h c t p nh mơn h c b t bu c, ho c b tr , ho c t ch n.
Yêu c u h c t p và gi ng d y cho c ba c p đ i h c, cao h c và nghiên c u sinh khoa h c.
áp ng nhu c u c a ngành giáo d c, đào t o các khoa, b mơn, Vi n Xã h i h c
đang tích c c hồn thi n b mơn Xã h i h c c ph n lý thuy t c b n và ng d ng. Xã h i
h c nông thôn là m t chuyên ngành xã h i h c c ng ph i ph n đ u theo ph ng h ng đó.
Tr c h t,ta th xem xét tình hình th c t và đánh giá ch t l ng giáo trình xã h i
h c nơng thơn đang đ c th c hi n m t s tr ng và c quan đào t o.
Nh đã bi t, sách "Xã h i h c đ i c ng" các n c phát tri n h u nh khơng có
chun m c v xã h i h c nông thôn. Ch ng h n, trong sách "Nh p môn xã h i h c" c a
Tony Bilton, Kenvin Bonnett và nhi u tác gi khác (Nxb Khoa h c Xã h i. Hà N i-1993)
khơng có chun m c v nông thôn và đô th . Trong "Xã h i h c đ i c ng" do Vi n đ i h c
m Hà N i xu t b n (xem GS Ph m T t Dong, PGS Nguy n Sinh Huy, PGS
Nguyên
Ph ng, Xã h i h c đ i c ng, T sách i h c - ào t o t xa. Hà N i-1995) c ng có cách
ti p c n t ng t , ngh a là khơng có chun m c xã h i h c nông thôn và đô th . M i đây,ta
th y xu t hi n cu n "Xã h i h c" do Ph m T t Dong và Lê Ng c Hùng đ ng ch biên (Nxb
i h c Qu c gia Hà N i-1997) có dành m t ch ng cu i cùng, ch ng X : M t s l nh v c
nghiên c u xã h i h c, trong đó có đ m c "Xã h i h c đô th và nông thôn". Sau khi xác
đ nh khái ni m nông thôn và đơ th , tác gi trình bày hai l nh v c nghiên c u c a xã h i h c
nông thôn và xã h i h c đô th . V đ i t ng c a xã h i h c nông thôn, tác gi xÁc đ nh :"

Nó nghiên c u v ngu n g c, s t n t i và phát tri n c a nông thôn nh m t c ng đ ng xã
h i." (trang 315). Tóm t t l ch s hình thành chuyên ngành xã h i h c nơng thơn và sau đó
đ a ra m t s h ng nghiên c u chuyên bi t nh : 1/- V trí,vai trị c a nơng thơn trong xã
h i, trong c c u xã h i; 2/- C ng đ ng nơng thơn; 3/- Tính đ ng(...?)
nơng thơn; 4/Qu n lý nông thôn, 5/-Dân s nông thôn, 6/-Môi tr ng nông thôn, v.v...
các n c đang phát tri n ta th y có s quan tâm đ c bi t t i giáo trình xã h i h c
nơng thơn. Thí d nh
n
, Trung Qu c.v,v...Phịng xã h i h c nông thôn,Vi n Xã h i
h c có l u tr tài li u d ch các sách giáo khoa xã h i h c nông thôn do các tác gi …n ‡ ,
Trung Qu c vi t. Ch ng h n cu n" Xã h i h c nông thôn" c a tác gi Hans Raj (Nxb Surjeet
Publications, Delli-110007,1992) đã trình bày xã h i h c nông thôn v i m t c u trúc hoàn
ch nh, g m các ch ng: (1)- Xác đ nh ph m vi, ý ngh a c a xã h i h c nông thôn; (2)- B n
ch t c a xã h i h c nông thôn- khoa h c hay là ngh thu t?; (3)- Ph ng pháp nghiên c u xã
h i h c nông thôn; (4)- Xã h i h c nông thôn và các khoa h c xã h i khác; (5)- M t s khái
B n quy n thu c vi n Xã h i h c
www.ios.org.vn


40

V n đ hồn thi n giáo trình xã h i h c nông thôn

ni m c b n trong xã h i h c nông thôn; (6)- C ng đ ng nh và xã h i nông dân; (7)- Làng
quê- l ch s và con ng i; (8)- C ng đ ng làng-xã; (9)- So sánh xã h i đô th và xã h i nông
thôn; (10)- S bi n đ i c a làng quê n
; (11)- Tôn giáo nơng thơn; (12)- V n hóa nơng
thơn; (13)- Các mơn đ Sanskara nơng thơn; (14)- V n hóa th m m nơng thơn; (15)-Gia
đình nơng thơn; (16)- H th ng gia đình m r ng; (17)- Hơn nhân nơng thôn; (18)- H
th ng đ ng c p; (19)- Ch ngh a phân bi t đ ng c p nông thơn; (20) - T•ng l p h l u;

(21) - H th ng Jajmani nơng thơn; (22) - Nhóm Hookah; (23) - T t ng bè phái nông
thôn; (24) - B ph n lãnh đ o nông thôn; (25) - Giáo d c nơng thơn; (26) - Gi i trí nơng
thơn; (27) - Kinh t nơng thơn; (28) - Chính tr
nông thôn; (29) - Nh ng v n đ
nông
thôn; (30) - V n đ m c n
nông thôn; (31) - Th t nghi p nông thôn n
; (32) - V n
đ nhà
nông thôn, sinh thái và casc v n đ khác; (33) - Các Panchayt nông thôn; (34) Ki n thi t l i nông thôn; (35) - C i cách ru ng đ t; (36) - Ch ng trình phát tri n c ng đ ng;
(37) - Các h p tác xã tín d ng; (38) - H p tác xã s n xu t nông nghi p nông thôn; (39) Bhoodan, Samptidan và Gramdan; (40) - Sarvodaya, (41) - Ch ng trình s c kh e - k
ho ch hóa và d ng sinh nơng thơn; (42) - Môi tr ng nông thôn
n
và ph ng
Tây; (43) - Cách m ng xanh nông thôn.
Sách "Xã h i h c nông thôn Trung Qu c" do Lý Th Kinh ch biên (Hà Nam,
Nơng dân Trung Ngun, 1989) c ng có m t k t c u hồn ch nh khơng kém, bao g m các
ch ng: (1) - Gi i thi u d n nh p; (2) - L ch s phát tri n c a xã h i nông thơn Trung Qu c;
(3) - CŸ nhân và đồn th xã h i nông thôn; (4) – T ng l p, giai c p và c đ ng xã h i c a
xã h i nông thôn; (5)- Vùng mi n nông thôn; (6) - Môi tr ng sinh thái nông thôn; (7) Nh ng v n đ xã h i nông thôn; (8) - Công tác xã h i nông thôn; (9) - Tâm lý xã h i nông
thôn; (10) - S ki m sốt xã h i nơng thôn; (11) - Xây d ng n n v n minh tinh th n xã h i
ch ngh a nông thôn; (12) - Bi n đ i xã h i nơng thơn; (13) - Hi n đ i hóa xã h i nông
thôn; (14) - Chi n l c phát tri n nông thôn.
Th c ra các n c phát tri n c ng có chuyên kh o xã h i h c có t•m giŸo khoa xã
h i h c nông thôn. Ch ng h n cu n sŸch do P. Rambaud ch biên:"Xã h i h c nông
thôn"(Paris/La Haye,Monton,1976). Trong đó có c m t h th ng v n đ xã h i h c nông
thôn nghiên c u, bao g m các ch ng: (1) - Nh ng xã h i luôn bi n đ i, (2) - Trí nh t p th
và s sŸng t o ra m t xã h i, (3) - Lao đ ng ru ng đ t, c s c a xã h i nông thôn, (4) Làng, m t t ch c b n v ng, (5) - Tài s n ru ng đ t, ý ngh a và xung đ t, (6) - Chính sŸch
ru ng đ t và s di đ ng xã h i, (7) - V m t s v n đ còn ch a bi t rõ.
Trong cu n "Xã h i h c t nhi u h ng ti p c n và nh ng thành t u b c đ•u" (Ch

biên T ng Lai, Nxb Khoa h c xã h i, Hà n i, 1994) có ph n "Xã h i h c nơng thơn" do tơi
vi t. Trong đó tơi đã xác đ nh c s và b khung c a giáo trình xã h i h c nơng thơn. Bao
g m: (1) c đi m đ i t ng và Ph ng pháp. Tôi vi t: " i t ng riêng c a xã h i h c
nơng thơn chính là các v n đ , s ki n và nh ng qui lu t đ c thù c a h th ng xã h i nơng
thơn xét trong tồn b tính ch nh th và ph c th , ph c t p, đa d ng, phong phú c a nó trong
hi n th c" (tr 60). V đ c đi m Ph ng pháp, tôi cho r ng c n k t h p c 3 nhóm Ph ng
pháp trong xã h i h c nông thôn: a/ Ph ng pháp chung, b/ Ph ng pháp riêng c a xã h i
h c và c/ Ph ng pháp riêng c a xã h i h c nông thôn; (2) - B khung h v n đ nghiên c u
xã h i h c nông thôn, bao g m nh ng v n đ t ng quan, t ng tác n i b xã h i nông thôn
(các nhân v t, nhóm xã h i, các c c u, t ch c, thi t ch xã h i nông thôn...) và nh ng v n
đ t ng quan, t ng tác gi a xã h i nông thôn v i mơi tr ng (đơ th hóa, cơng nghi p hóa,
qu c t hóa...); (3) - Thành t u nghiên c u xã h i h c nơng thơn nói chung đ c tơi l u ý đó
B n quy n thu c vi n Xã h i h c

www.ios.org.vn


Tơ Duy H p

41

là chính xác hóa khái ni m "nông thôn", làm sáng t d n b n ch t xã h i nông thôn và xu
h ng bi n đ i t t y u c a xã h i nông thôn; (4) - Xã h i h c nơng thơn Vi t Nam tuy cịn
non tr , song c ng đã có m t s thành qu b c đ u, đáng l u ý nh t là sáng t d n th c
tr ng và xu h ng bi n đ i c a xã h i nông thôn trong th i k
i m i.
Nh đã nói, hi n nay, do nhu c u s nghi p đào t o, giáo trình xã h i h c nông thôn
c ng nh xã h i h c nói chung c n đ c hồn thi n đ ph c v cho c 3 c p: đ i h c, cao
h c và nghiên c u sinh. Xét theo u c u đó thì nh ng gì đã đ c vi t và th c hành là ch a
đ t yêu c u.

D i đây, chúng tôi th phác th o b khung m i thích h p h n. Tr c h t là m t s
nguyên t c chung. S phân bi t 3 c p đ đào t o là nh sau: a/ Giáo trình dùng cho đ i h c
cung c p t ng đ i đ y đ nh ng ki n th c c b n c a môn h c; b/ giáo trình dùng cho cao
h c đi sâu vào các chuyên đ ; c/ đ i v i nghiên c u sinh thì c n đi sâu vào v n đ mà đ tài
lu n Ÿn nghiên c u sinh đã l a ch n. Vi c phân b gi gi a lý thuy t và th c hành s theo
nguyên t c cân đ i, chú tr ng ph n th o lu n đ t ng tính tích c c, ch đ ng và hi u qu ti p
thu ki n th c khoa h c c a h c viên.
K t c u c a giáo trình xã h i h c nơng thơn dành cho trình đ đ i h c
Xã h i h c nông thôn là m t trung tâm liên ngành xã h i h c. Do đó, v đ i t ng,
ph ng pháp, b máy ph m trù, các chuyên đ c a nó có t m c sánh đ c v i xã h i h c
nói chung.
Theo tơi, c c u t ng quát c a chuyên ngành xã h i h c nông thôn bao g m các thành
ph n chính sau đây:
1. L ch s xã h i h c nông thôn
2. Ph ng pháp nghiên c u xã h i h c nông thôn
3. N i dung c b n c a xã h i h c nông thôn
3.1, i c ng xã h i h c nông thôn
3.2, Xã h i h c nông thôn chuyên bi t
4. ng d ng xã h i h c nông thôn
5. Quan h gi a xã h i h c nông thôn v i các chuyên ngành xã h i h c và các l nh
v c khác.
D i d ng mơ hình, ta có th hình dung c c u đó nh sau: (xem S đ 1)
V n đ c th hóa n i dung c a xã h i h c ph thu c c n b n vào quan ni m v đ i
t ng nghiên c u c a nó. Nh đã bi t,câu h i :"Xã h i h c nghiên c u cŸi gì?" đã có nhi u
cách tr l i khác nhau, th m chí mâu thu n lo i tr nhau,tr thành v n đ tranh lu n xuyên
su t l ch s hình thành và phát tri n chuyên ngành xã h i h c.
Trong bài vi t:"
c đi m ti p c n h th ng trong xã h i h c" (T p chí Xã h i h c,
S 4/1996) tơi đã có nh n xét xu th chung c a xã h i h c hi n đ i là t ng-tích h p h t nhân
h p lý c a các quan đi m tuy khác nhau, th m chí đ i ch i nhau, song xét v th c ch t l i có

ch c n b n nh t trí v i nhau. Và tôi c ng đã đ xu t ý ki n cho r ng ph m trù "h th ng xã
h i" đ s c bao hàm t t c các h t nhân h p lý c a các quan đi m c nh tranh nhau v đ i
t ng, ph m vi, ý ngh a c a xã h i h c. Do đó, m t cách nh t qn, tơi v n kiên trì quan
ni m v đ i t ng c a xã h i h c nông thôn mà tôi đã đ ra trong ph n "xã h i h c nông
B n quy n thu c vi n Xã h i h c

www.ios.org.vn


42

V n đ hồn thi n giáo trình xã h i h c nông thôn

thôn" c a sách "Xã h i h c t nhi u h
trích d n trên.

ng ti p c n và nh ng thành t u b

c đ u" (1994) đã

(2)
Ph ng pháp nghiên c u
xã h i h c nông thôn

(1)
L ch s
xã
h i
h c nông
thôn

(3)
N i dung c b n c a xã h i h c nông
thôn
3.1/ i c ng xã h i h c nông thôn
3.2/ Xã h i h c nông thôn chuyên bi t

(4)
ng d ng
xã h i h c
nông thôn

(5)
Quan h gi a xã h i h c nông
thôn v i các chuyên ngành xã
h i h c và các l nh v c khác

S đ 1: C c u t ng quát c a chuyên ngành xã h i h c nông thôn
đây, tôi v n xác đ nh đ i t ng c a xã h i h c nông thôn là nh ng s ki n,v n đ
và quy lu t c a h th ng xã h i nông thôn. Tuy nhiên, hi n nay, c ng có cách quan ni m
khŸc. Ví d nh trong cu n sách :"Xã h i h c" do Ph m T t Dong và Lê Ng c Hùng đ ng
ch biên (Nxb
i h c Qu c gia Hà N i - 1997) có ch ng I " i t ng, ch c n ng và
nhi m v c a xã h i h c" c a tác gi Lê Ng c Hùng. đó, tác gi cho r ng ph m trù "h
th ng" v n không đ s c t ng - tích h p các quan đi m h p lý mà ph i s d ng ph m trù
"quan h ". Tác gi vi t: "Xã h i h c là khoa h c nghiên c u qui lu t c a s phát sinh, bi n
đ i và phát tri n m i quan h gi a con ng i và xã h i" (tr.11) và nh n m nh r ng: "Vi c
xác đ nh đ i t ng nghiên c u c a xã h i h c là qui lu t n y sinh, phát tri n m i quan h
gi a xã h i và con ng i có ý ngh a lý lu n và Ph ng pháp lu n to l n trong vi c gi i quy t
nh ng khúc m c lý lu n và Ph ng pháp lu n xã h i h c" (tr.24)... Tôi có suy ngh v nh ng

đi u trên và đ cùng nhau trao đ i nh m đi đ n nh ng hi u bi t sâu s c h n cho nên m nh
d n nêu lên đây: vì sao tác gi không coi "m i quan h gi a con ng i và xã h i" là h th ng
ho c làm nên h th ng ho c chí ít là có tính h th ng?
c k các trang sách t 11 đ n 24 s
B n quy n thu c vi n Xã h i h c

www.ios.org.vn


Tô Duy H p

th y rõ tác gi v ch ra m t đ
là phi h th ng

43

ng phân ranh d t khoát gi a m t bên là h th ng còn bên kia

H th ng
1. Xã h i
2. V n hóa
3. C c u xã h i
4. V mô

Phi H th ng
1. Con ng

i

2. Cá nhân

3. Hành đ ng xã h i
4. Vi mô

N u đúng nh th này thì khái ni m "h th ng" khơng đ s c bao quát toàn b l nh
v c đ i t ng c a xã h i h c. Nh ng đó khơng ph i là quan ni m đúng đ n và hi n đ i v h
th ng. úng là đã t ng có quan đi m l ch l c nh v y, ch ng h n nh đ ng nh t h th ng
v i c u trúc (hay c c u) và đ ng nh t đ i t ng c a xã h i h c v i c c u xã h i. ó chính
là ch ngh a c u trúc (hay ch ngh a c c u) trong xã h i h c, m t khuynh h ng r t đ c
tr ng c a ch ngh a th c ch ng c đi n. Nh ng l ch s xã h i h c cho th y rõ, s phê phán
ch ngh a c u trúc khơng ch t phía ch ngh a ph n th c ch ng, nh n m nh tính phi c u
trúc (b ng nh n là phi h th ng) c a hành đ ng cá nhân và d n t i ch ngh a ph n c u trúc,
mà cịn t phía ch ngh a Mác, ngay t đ u đã không đem đ i l p lo i tr nhau gi a c u trúc
xã h i v i hành đ ng xã h i, v mô v i vi mô, xã h i v i cŸ nhân mà coi chúng nh hai m t
mâu thu n th ng nh t c u thành b n ch t c a xã h i ng i ho c c a con ng i xã h i. Nh
v y, khơng ph i ch có ngày nay mà ngay t th i hình thành chuyên ngành xã h i h c, đã có
m t quan ni m c n b n đúng đ n v h th ng bao g m các đ c tr ng c b n là c u trúc (hay
c c u), ch c n ng, hành vi, l ch s .
H th ng là t p h p các ph n t (hay y u t ) có quan h v i nhau và v i môi tr ng.
N u xu t phát t đ nh ngh a c b n này c a L.V. Bertalanfy thì ph i ch ng nh ng cái mà
Ti n s Lê Ng c Hùng coi là phi h th ng nh "cá nhân", "hành đ ng xã h i","vi mơ" đ u có
th coi là h th ng, b i m i cái đ u là t ng h p nh ng ph n t (hay y u t ) có quan h v i
nhau và v i môi tr ng.
Mà n u nh v y thì tơi ngh r ng: "quan h gi a con ng i và xã h i" hay "quan h
gi a xã h i và con ng i" mà tác gi đã quan ni m ph i ch ng th c ch t là m t bi u hi n c a
h th ng xã h i ng i (hay c a h th ng con ng i xã h i)? H n n a, c ng còn ph i tính đ n
nh ng bi u hi n khác n a c a h th ng xã h i ng i, đó chính là quan h gi a con ng i và
con ng i, và quan h gi a xã h i và xã h i. C ba lo i quan h này m t m t làm nên tính
t ng th (tính ph c th ), và m t khác, h p thành tính th ng nh t (ch nh th ) c a h th ng
ng i xã h i. Vì v y, tơi cho r ng đ i t ng c a xã h i h c không ch h n ch trong m i
quan h gi a con ng i và xã h i mà bao hàm c m i quan h gi a con ng i và con ng i,

c ng nh m i quan h gi a xã h i và xã h i.
Ngồi ra, c ng cịn ph i l u ý đ n m i quan h gi a con ng i và xã h i ng i v i
môi tr ng, bao g m c môi tr ng xã h i và môi tr ng t nhiên. Không đi sâu vào m i
quan h liên h th ng này thì ch a làm sáng t đ c b n ch t, qui lu t phát sinh, phát tri n
c a m i quan h gi a con ng i và xã h i. Ph i ch ng đoàn k t hay xung đ t xã h i không
liên quan gì đ n tình tr ng khan hi m tài ngun thiên nhiên? Vì th , theo tơi, nh ng v n đ
v quan h gi a con ng i và xã h i v i môi tr ng th c ch t là v n đ liên h th ng, siêu

B n quy n thu c vi n Xã h i h c

www.ios.org.vn


44

V n đ hồn thi n giáo trình xã h i h c nông thôn

h th ng, cho nên ti p c n h th ng đ s c bao quát toàn b ph m vi, đ i t ng c a xã h i
h c.
ng nhiên là không nên quan ni m m t cách tuy t đ i, c ng nh c r ng ti p c n h
th ng là duy nh t đúng đ n và thích h p; b i vì h th ng, tính h th ng không ph i là đ c
tr ng duy nh t c a s v t, hi n t ng. Nh ng cách ti p c n khác h th ng, phi h th ng c ng
có nh ng giá tr nh t đ nh. Trên nh ng v n đ mà tôi m nh d n đ a ra trao đ i v i Ti n s
Lê M nh Hùng, tôi cho r ng, n u nh tác gi th a nh n r ng "Xã h i h c t nh ng n m 1980
tr l i đây có xu h ng tr thành khoa h c t ng h p ch y u v i ý ngh a là khoa h c nghiên
c u c v con ng i và c v xã h i" (tr.20), thì khơng có cách nào khác t t h n đ i v i xã
h i h c hi n đ i là cách coi h th ng xã h i ng i (hay h th ng con ng i xã h i) là khích
th , t c là ph m vi đ i t ng riêng mà trên đó khoa h c xã h i h c l y ra các s ki n, v n đ
và qui lu t đ nghiên c u chun bi t.
Chính vì th mà, tôi ngh r ng cách ti p c n h th ng trong xã h i h c nơng thơn là

đúng đ n và thích h p đ xây d ng b môn khoa h c này. Mà n u nh v y thì c c u giáo
trình đ i c ng xã h i h c nông thôn quÁn tri t quan đi m t ng - tích h p các quan ni m
h p lý b ng ti p c n h th ng s có d ng mơ hình t ng ng nh sau:
Ph n I:
Nh p môn xã h i h c nông thôn
(1.1)
1 1.1. L ch s xã h i h c nông thôn
1.2.
i t ng xã h i h c nông thôn
1.3. Ph ng pháp xã h i h c nông thôn
(1.2)
(1.3)
Ph n II:
N i dung c b n c a xã h i h c nông thôn
2.1. c tr ng c b n c a xã h i nông thôn
2.2. C c u và hành vi xã h i nông thôn
2.3. Thi t ch và ho t đ ng xã h i nông thôn
2.4. Bi n đ i xã h i nông thôn
(2.2)

(2.1)

(2.4)

(2.3)
Ph n III
ng d ng và phát tri n ti p t c xã h i h c nông thôn

B n quy n thu c vi n Xã h i h c

www.ios.org.vn


Tô Duy H p

45

3.1. Quan h gi a xã h i h c nông thôn v i các chuyên ngành xã h i h c và các l nh v c
khác.
(3.1)
(3.2)
3.2. ng d ng xã h i h c nông thôn
3.3. Phát tri n ti p t c xã h i h c nơng thơn
(3.3)

C th hóa thành ch
giáo trình đ i c

ng, m c,

ng xã h i h c nơng thơn có th có d ng sau đây:

Ph n m đ u
Gi i thi u d n nh p
1/ Ph m vi và n i dung đ i t ng nghiên c u xã h i h c nông thôn
2/ c đi m Ph ng pháp nghiên c u xã h i h c nông thôn
3/ T cách đ c l p c a xã h i h c nông thôn
4/ Ý ngh a, tác d ng c a xã h i h c nông thôn
Ch ng th nh t: Nh ng đ c đi m c b n c a xã h i nông thôn
1/ nh ngh a khái ni m "xã h i nông thôn"

2/ Phân lo i xã h i nông thôn
Ch ng th hai: C c u và hành vi xã h i nông thôn
1/ C c u dân s , lao đ ng xã h i nông thôn
2/ Phân t ng xã h i nông thôn
Ch ng th ba: Thi t ch và ho t đ ng xã h i nơng thơn
1/ Gia đình nơng thơn
2/ Kinh t nơng thơn
3/ Chính tr nơng thơn
4/ Giáo d c nông thôn
5/ Y t nông thôn
6/ Tôn giáo nông thôn
7/ Các t ch c và thi t ch xã h i khác nông thôn
Ch ng th t : Làng - xã
1/ Khái ni m làng - xã
2/ H i nh p (c ng đ ng)
3/ Hòa h p (c ng hịa)
4/ V n hóa làng - xã
5/ T qu n làng - xã
Ch ng th n m: Bi n đ i xã h i nông thôn
B n quy n thu c vi n Xã h i h c

www.ios.org.vn


46

V n đ hồn thi n giáo trình xã h i h c nông thôn

1/ c đi m l ch s xã h i nông thôn
2/ Th c tr ng và xu h ng bi n đ i xã h i nông thôn

3/ L a ch n chi n, sách l c phát tri n nông thôn
Ch ng th sáu: ng d ng và phát tri n ti p t c xã h i h c nông thôn
1/ M t s thành qu ng d ng xã h i h c nông thôn
2/ Tri n v ng ng d ng xã h i h c nơng thơn
3/ Hồn thi n n i t i chuyên ngành xã h i h c nơng thơn
* Trình đ cao h c c a giáo trình xã h i h c nơng thơn s có hai ph n l n
- Ph n th nh t: Ôn t p ki n th c c b n c a trình đ đ i h c
- Ph n th hai: Các chuyên đ c a xã h i h c nông thôn bao g m:
+ Chuyên đ I: Xã h i h c nông thôn - m t trung tâm liên ngành c a xã h i h c
+ Chuyên đ II: V n đ b n ch t c a xã h i nông thôn
+ Chuyên đ III: Chi n l c phát tri n nông thôn
+ Chuyên đ IV: Nông thôn Vi t Nam trên con đ ng đ i m i, phát tri n n đ nh, lâu
b n
+ Chuyên đ V: Lý lu n và kinh nghi m làm cơng trình nghiên c u xã h i h c nơng
thơn.
V i trình đ nghiên c u sinh, nh đã nói, s tùy thu c ch đ c a nghiên c u sinh mà
có s l a ch n cách trình bày n i dung và Ph ng pháp thích h p, s đ c bi t chú tr ng
Ph ng pháp lu n nghiên c u xã h i h c nông thôn.
Trên đây là nh ng v n đ tôi nêu lên mong nh n đ c ý ki n tranh lu n và nh n xét
đ cùng nhau xây d ng m t giáo trình xã h i h c nơng thơn v a mang tính lý lu n sâu s c
v a phù h p v i th c ti n Vi t Nam, m t giáo trình đang đ c ch đ i.

B n quy n thu c vi n Xã h i h c

www.ios.org.vn