Quản lí hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho học sinh ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định

VJE

Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 4/2020, tr 28-33

ISSN: 2354-0753

QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGỒI GIỜ LÊN LỚP
THEO HƯỚNG TRẢI NGHIỆM CHO HỌC SINH
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ QUY NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH
Võ Ngun Du1,+,
Võ Thị Hồng Yến2
Article History
Received: 18/3/2020
Accepted: 05/4/2020
Published: 30/4/2020
Keywords
Extracurricular educational
activities, experience,
management, measures,
Junior high school,
Quy Nhon city.

Trường Đại học Quy Nhơn; 2Trường Trung học cơ sở Trần Quang Diệu,
thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định
+ Tác giả liên hệ ● Email:
1

ABSTRACT
Currently, the effectiveness of organizing extracurricular educational
activities based on experience for students in secondary schools is not really

high; therefore, organizational effectiveness needs to be enhanced through the
management of managers. The paper bases on theoretical research and the
reality of managing extracurricular educational activities based on experience
in secondary schools in Quy Nhon city, Binh Dinh province to propose 6
management measures to improve the quality of this activity management.
These measures are implemented synchronously, which will contribute to the
achievement of secondary education goals under the new general education
program.

1. Mở đầu
Theo Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT, cần tổ chức các hoạt động giáo dục theo
hướng tăng cường sự trải nghiệm, nhằm phát huy tính sáng tạo cho học sinh (HS), tạo ra các môi trường khác nhau
để HS trải nghiệm nhiều nhất; đồng thời, là sự khởi nguồn sáng tạo, biến những ý tưởng sáng tạo của HS thành hiện
thực để các em thể hiện hết khả năng sáng tạo của mình (Ban Chấp hành Trung ương, 2013).
Tổ chức cho HS tham gia trải nghiệm qua hoạt động giáo dục (HĐGD) ngoài giờ lên lớp cũng là thực hiện theo
chỉ đạo “học đi đôi với hành”, góp phần rèn nhân cách và giáo dục tồn diện cho HS, giúp các em thêm kĩ năng sống.
HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm là cầu nối giữa hoạt động dạy học tại nhà trường và môi trường để
các em thực hành, áp dụng kiến thức đã có vào cuộc sống thực tiễn bằng năng lực của bản thân.
Tuy nhiên, đa số các trường THCS trên địa bàn TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định hiện nay chưa chú ý cho HS trải
nghiệm trong HĐGD ngoài giờ lên lớp. Phần lớn HS vẫn cịn thụ động, thiếu tính sáng tạo, thiếu kĩ năng sống khi
cọ xát thực tế.
Bài viết dựa trên nghiên cứu lí luận và thực trạng tổ chức HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho
HS ở các trường THCS trên địa bàn TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định để đề xuất các biện pháp quản lí HĐGD ngồi
giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, tăng cường giáo dục kĩ
năng sống cho HS ở các trường THCS nói chung và trên địa bàn TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định nói riêng.
2. Kết quả nghiên cứu
2.1. Một số khái niệm cơ bản
- HĐGD ngoài giờ lên lớp là những hoạt động được tổ chức ngồi giờ học của các mơn học ở trên lớp. HĐGD
ngoài giờ lên lớp là sự tiếp nối hoạt động dạy - học trên lớp, là con đường gắn lí thuyết với thực tiễn, tạo nên sự thống
nhất giữa nhận thức với hành động của HS (Bộ GD-ĐT, 2014).

- Trải nghiệm (hay kinh nghiệm) là sự hiểu biết có được do tiếp xúc với thực tế, do từng trải nghiệm. Một quan
điểm khác cho rằng, kinh nghiệm là những hiểu biết do trông thấy, nghe thấy, do từng trải, tiếp xúc với cuộc sống,
đã thu nhận được trong quá trình hoạt động (Cao Thị Hồng Nhung, 2017).
- Quản lí giáo dục là quản lí các HĐGD nhằm đưa nhà trường từ trạng thái này lên trạng thái phát triển cao hơn
và dần đạt tới mục tiêu giáo dục đã xác định (Phạm Minh Hạc, 1986).
- Quản lí nhà trường là quản lí giáo dục ở tầm vi mơ trong phạm vi một nhà trường; là sự tác động có định hướng,
có kế hoạch của chủ thể quản lí lên tất cả các nguồn lực có được, nhằm đảm bảo cho các hoạt động của nhà trường
tiến triển tốt, đạt được mục tiêu giáo dục mà trọng tâm của nó là hoạt động dạy học và HĐGD (Trần Kiểm, 2008).

28


VJE

Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 4/2020, tr 28-33

ISSN: 2354-0753

Quản lí nhà trường là quản lí giáo dục dưới cấp độ nghĩa hẹp; là quản lí theo mục tiêu chất lượng, làm cho nội dung,
phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục phù hợp với các đối tượng HS cụ thể, các điều kiện học tập cụ thể
(Nguyễn Minh Đường, 1996).
Như vậy, quản lí HĐGD ngồi giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho HS ở các trường THCS là q trình tác
động có chủ đích của cán bộ quản lí (CBQL) nhà trường đến giáo viên (GV), HS và các lực lượng giáo dục trong tổ
chức thực hiện các hoạt động trải nghiệm cho người học nhằm đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra. Nội dung quản
lí HĐGD ngồi giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho HS ở các trường THCS gồm quản lí mục tiêu; quản lí nội
dung; quản lí thực hiện phương pháp; quản lí các hình thức tổ chức; quản lí việc kiểm tra, đánh giá kết quả; quản lí
các điều kiện hỗ trợ.
2.2. Thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho học sinh ở các trường
trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định
Từ tháng 05/2019-12/2019, chúng tôi tiến hành khảo sát ý kiến của 178 người gồm CBQL, GV và 240 HS ở 8

trường THCS trên địa bàn TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định (gồm các trường: Phước Mỹ, Bùi Thị Xuân, Trần Quang
Diệu, Nhơn Phú, Nhơn Bình, Lương Thế Vinh, Nhơn Hội, Nhơn Hải) để tìm hiểu thực trạng tổ chức HĐGD ngồi
giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho HS. Kết quả khảo sát cho thấy:
- Về việc xác định mục tiêu: qua khảo sát, đa số CBQL, GV và HS đã xác định được các mục tiêu của HĐGD
ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm. Tuy nhiên, vẫn còn một số ít GV chưa nhận thức đầy đủ về mục tiêu của
HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm: có 31,5% CBQL, GV khơng đồng ý với mục tiêu giúp phát triển
thể chất; có 33,7% CBQL và GV khơng đồng ý với mục tiêu rèn ý thức kỉ luật. Như vậy, đây cũng là một vấn đề đặt
ra vì hoạt động trải nghiệm chủ yếu phát huy tính tự giác và tinh thần tập thể cho HS, nếu không có ý thức kỉ luật thì
HS khơng thể tham gia thực hiện các hoạt động được. Vẫn còn HS chưa hiểu đầy đủ về mục tiêu giáo dục của hoạt
động này. Cụ thể: có 18,3 % HS chưa đồng ý về nội dung khơi dậy tình yêu thương, trách nhiệm hay 17,1% HS cho
rằng hoạt động này khơng hình thành kĩ năng hợp tác, làm việc nhóm,... Điều đó cho thấy, khơng phải tồn bộ HS
đều có nhận thức đầy đủ về tính cần thiết, mục tiêu của HĐGD ngồi giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm.
- Về nội dung:
Bảng 1. Đánh giá của CBQL, GV về nội dung HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho HS
Mức độ thực hiện (%)
TT
Nội dung
Tốt
Khá
Đạt
Chưa đạt
1
Hoạt động phát triển cá nhân
95,5
4,5%
0
0
2
Hoạt động lao động
84,3

14,6
1,2
0
3
Hoạt động xã hội và phục vụ cộng đồng
30,3
15,7
46,1
7,9
Hoạt động phát triển tình yêu quê hương, đất nước, gia
4
98,9
1,1
0
0
đình, nhà trường
5
Hoạt động hướng nghiệp
22,5
16,9
38,2
22,4
Bảng 1 cho thấy, HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm được xây dựng gồm 5 nội dung cơ bản; trong
đó, mức độ thực hiện các nội dung chưa đồng đều. Có những nội dung đã được thực hiện tốt như phát triển cá nhân, lao
động và phát triển tình yêu quê hương, đất nước, gia đình, nhà trường. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn cịn những nội dung
được đánh giá ở mức còn yếu. Với nội dung hoạt động hướng nghiệp, qua tìm hiểu, các HĐGD hiện nay liên quan đến
việc lựa chọn, định hướng nghề nghiệp cho HS chưa phong phú, chưa thu hút HS tham gia. Hoạt động xã hội và phục
vụ cộng đồng cũng được đánh giá ở mức khá, nguyên nhân là do một số HS chưa quan tâm đến các hoạt động xã hội
và một phần do gia đình chưa nhận thức sâu sắc và ngăn cản các em tham gia vì ảnh hưởng đến việc học.
- Về phương pháp tổ chức: các phương pháp thảo luận nhóm, phương pháp trị chơi, phương pháp giải quyết vấn

đề được sử dụng nhiều. Tuy nhiên phương pháp đóng vai ít được sử dụng với 21,9% CBQL, GV và 14,6% HS đánh
giá sử dụng không thường xuyên; 17,9% CBQL, GV và 18,3% HS đánh giá sử dụng ít thường xuyên. Phương pháp
diễn đàn được đánh giá có mức độ ít được sử dụng với 48,3% ý kiến của CBQL, GV vì cách thức tổ chức phương
pháp này khá khó đối với HS. Trong điều kiện thời gian ít, đa số GV bỏ qua phương pháp này, chỉ tổ chức các hoạt
động nhằm đảm bảo chương trình, khơng đầu tư các phương pháp tổ chức đòi hỏi nhiều thời gian, sự đầu tư cao.
Hình thức tham gia các câu lạc bộ thực hiện chưa đạt vì khơng đủ kinh phí và thời gian để tổ chức thể hiện với tỉ lệ
đánh giá chưa đạt là 55,1% ý kiến của CBQL, GV. Một số hình thức hoạt động thu hút số lượng lớn HS và được tổ
chức thường xuyên là những hoạt động được tổ chức quy mơ tồn trường như tổ chức các ngày lễ lớn, giáo dục kĩ
năng sống, hoạt động tuyên truyền giáo dục đạo đức và lối sống, hoạt động ngoại khoá. Với những hoạt động này,

29


VJE

Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 4/2020, tr 28-33

ISSN: 2354-0753

vì ảnh hưởng lớn đến việc đánh giá thi đua của các lớp, HS cũng như các GV chủ nhiệm luôn chú ý đến việc thực
hiện một cách đầy đủ nhưng chất lượng tổ chức hoạt động chưa thật sự cao.
- Về kiểm tra, đánh giá:
Bảng 2. Đánh giá của CBQL, GV về mức độ kiểm tra, đánh giá HĐGD
ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho HS
Mức độ thực hiện (%)
TT
Nội dung
Tốt
Khá
Đạt

Chưa đạt
1
Đánh giá bài thu hoạch ghi chép quá trình học của HS
51,1
10,7
5
33,2
Đánh giá qua bài kiểm tra sau khi hoàn thành nhiệm vụ
2
86,5
13,5
0
0
học tập
Đánh giá qua tinh thần và thái độ học tập của HS khi tham
3
16,9
62,9
7,9
12,3
gia
4
Đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm của HS
28,7
71,3
0
0
5
Đánh giá qua nghiên cứu sản phẩm hoạt động của HS
91

9
0
0
6
Đánh giá qua kết quả tự đánh giá của HS
33,7
47,2
19,7
8,4
7
Đánh giá qua kết quả tự đánh giá của nhóm HS
22,5
6,7
70,8
0
8
Đánh giá của các lực lượng giáo dục khác
0
0,6
12,9
86,5
Bảng 2 cho thấy, việc kiểm tra, đánh giá kết quả HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho HS đã có
những nội dung thực hiện tốt như kiểm tra, đánh giá qua bài kiểm tra, qua sản phẩm. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn có
những nội dung kiểm tra, đánh giá thực hiện chưa tốt, đặc biệt là kiểm tra, đánh giá của các lực lượng giáo dục khác.
Qua trao đổi, hiện nay, chưa xác định rõ nội dung đánh giá của các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường. Điều này
cho thấy, cha mẹ HS, các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường cần quan tâm, phối hợp tổ chức, tham gia đánh giá
kết quả hoạt động của HS cùng nhà trường trong việc tổ chức các hoạt động cho HS. Ngoài ra, qua phỏng vấn sâu,
hầu như các trường chưa có bộ tiêu chí, tiêu chuẩn để đánh giá kết quả HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải
nghiệm phù hợp, sát thực tế.
- Về quản lí các điều kiện hỗ trợ: hàng năm, các nhà trường có sự cân đối nguồn ngân sách được cấp, đầu tư mua

sắm cơ sở vật chất, tài liệu tham khảo, đồng thời dành một phần kinh phí cho các chương trình hoạt động… Mặc dù
vậy, do nguồn ngân sách được cấp còn eo hẹp, nên chưa đáp ứng được hết các yêu cầu giáo dục của nhà trường. Việc
huy động sự tài trợ và sự đóng góp của cha mẹ HS, các doanh nghiệp đóng trên địa bàn, các nhà hảo tâm còn hạn
chế nên chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm.
2.3. Biện pháp quản lí hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho học sinh ở các trường
trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định
Dựa trên nghiên cứu một số cơng trình về quản lí (Nguyễn Thị Doan, 1996; Phạm Thị Thanh Hải và Nguyễn Thị
Thanh Hương, 2019; Cao Thanh Sơn, 2019,…), chúng tôi đề xuất 6 biện pháp quản lí HĐGD ngồi giờ lên lớp theo
hướng trải nghiệm cho HS ở các trường THCS trên địa bàn TP. Quy Nhơn như sau:
2.3.1. Tổ chức bồi dưỡng nhận thức cho cán bộ quản lí, giáo viên và lực lượng hỗ trợ về tầm quan trọng của quản lí
hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho học sinh
- Mục tiêu: giúp cho CBQL, GV và các lực lượng hỗ trợ giáo dục hiểu rõ tầm quan trọng và trách nhiệm của
mình trong việc thực hiện các mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức HĐGD ngoài giờ lên lớp theo
hướng trải nghiệm và yêu cầu về năng lực cần có để tổ chức các hoạt động cho HS.
- Nội dung, cách thức thực hiện:
+ Phổ biến các văn bản liên quan đến chương trình giáo dục phổ thơng: Chương trình tổng thể; hoạt động trải
nghiệm và hướng nghiệp cho tập thể GV, nhân viên của nhà trường.
+ Tích cực tuyên truyền tầm quan trọng và vai trị của HĐGD ngồi giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm qua các
cuộc họp hội đồng, các giờ chào cờ, sinh hoạt ngoại khoá, chuyên đề và qua các cuộc họp với hội cha mẹ HS. Chỉ
đạo các tổ chuyên môn đưa nội dung HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho HS vào sinh hoạt chuyên
môn hàng tháng, hàng tuần; đánh giá ưu điểm từng hoạt động và nội dung cần rút kinh nghiệm để từ đó làm tốt hơn
trong các hoạt động tiếp theo. Tổ chức hội thảo, sinh hoạt chuyên mơn, dự giờ, viết sáng kiến về HĐGD ngồi giờ
lên lớp theo hướng trải nghiệm trong đội ngũ GV.
+ Giúp cha mẹ HS thấy được vai trò to lớn của HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm đối với sự hình
thành, phát triển các phẩm chất và năng lực thực tiễn của HS, rèn luyện tính chủ động, sáng tạo, ứng dụng thực tiễn, cần

30


VJE

Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 4/2020, tr 28-33

ISSN: 2354-0753

nhận thức rõ hoạt động này không ảnh hưởng đến các mơn văn hố như họ nghĩ mà cịn hỗ trợ việc học tập các mơn
văn hố để từ đó họ sẽ là lực lượng hợp tác, hỗ trợ nhà trường trong tất cả các HĐGD HS, đặc biệt là các hoạt động trải
nghiệm. Thông qua các cuộc họp cha mẹ HS định kì, mời cha mẹ HS tham gia một số hoạt động trải nghiệm để thấy
được ý nghĩa của các hoạt động trong phát triển nhân cách và tình cảm của HS, cho cha mẹ HS xem các băng đĩa ghi
lại các hoạt động trải nghiệm để hiểu rõ hơn vai trò và huy động các lực lượng ngoài nhà trường khác cùng tham gia.
+ Trong quá trình tổ chức HĐGD ngồi giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm, thì ngồi lực lượng cha mẹ HS, nhà
trường rất cần sự hỗ trợ của các ban ngành, đoàn thể trong và ngoài nhà trường khác. Sự tham gia của các lực lượng
này tạo nên sự phong phú, đa dạng trong việc tổ chức các hoạt động của nhà trường. Do đó, việc nâng cao nhận thức
cho các lực lượng trên sẽ góp phần cho HĐGD ngồi giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm thuận lợi, dễ dàng hơn trong
quá trình thực hiện.
- Điều kiện thực hiện: cần quan tâm tuyên truyền nhận thức, vận động thực hiện chủ trương xã hội hoá giáo dục
để huy động nguồn lực cho tổ chức các HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm. Cần nhận thức đúng đắn
và thấy được tầm quan trọng của HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm để từ đó có kế hoạch cụ thể cho
việc bồi dưỡng và tổ chức thực hiện.
2.3.2. Chỉ đạo cải tiến nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm một cách phù hợp, hiệu quả
- Mục tiêu: Nội dung chương trình HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm phải phù hợp với mục tiêu
giáo dục bậc THCS, đảm bảo tính ổn định và thống nhất. Việc đổi mới nội dung phải phù hợp với lứa tuổi và điều
kiện thực tế tại đơn vị nhằm thu hút sự hào hứng tham gia của đơng đảo HS, giúp nhà trường có thể xây dựng chương
trình theo khung chương trình chuẩn và phù hợp với đặc thù tình hình nhà trường, địa phương đảm bảo mục tiêu
phát triển các phẩm chất và năng lực của HS.
- Nội dung, cách thức thực hiện:
+ Khi cải tiến nội dung, Ban giám hiệu phải ưu tiên cải tiến các nội dung về củng cố, mở rộng, vận dụng, phát
triển kiến thức kĩ năng đã học; giáo dục đạo đức, lối sống, trải nghiệm, giáo dục tình cảm, rèn luyện kĩ năng sống,
hoạt động xã hội...
+ Nội dung chương trình HĐGD ngồi giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm phải đảm bảo phân chia thời lượng tổ

chức thành 2 phần: tổ chức sinh hoạt tại lớp theo từng chủ đề của chương trình; sinh hoạt tập thể với nội dung là
những hoạt động kỉ niệm các ngày lễ lớn, hoạt động hưởng ứng các phong trào, các cuộc vận động của địa phương
và của ngành trong năm học; xác định những chủ điểm có thể tổ chức theo hướng trải nghiệm; phát huy tối đa tính
tự quản của HS khi xây dựng nội dung và hình thức tổ chức.
+ Khi thiết kế các nội dung, GV chú ý tính khám phá, tính tham gia lâu dài, tính tương tác, tính cống hiến; phải
tạo hứng thú cho các em “chơi mà học, học mà chơi”.
- Điều kiện thực hiện: xây dựng nội dung phải phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của HS và tình hình thực tế. Nội
dung các hoạt động phải phong phú, đa dạng.
2.3.3. Chỉ đạo đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng đa dạng
hóa và tăng cường trải nghiệm
- Mục tiêu: nhằm nâng cao sự hứng thú, tạo môi trường để HS thực sự được trải nghiệm về kiến thức, kĩ năng đã
học, trải nghiệm về kĩ năng hành vi ứng xử trong quan hệ đạo đức và quan hệ xã hội,... nhờ đó thu hút được đơng
đảo HS tham gia, nâng cao hiệu quả quản lí.
- Nội dung, cách thức thực hiện:
+ Có nhiều hình thức được tổ chức trong nhà trường hoặc ngồi nhà trường, do đó dựa vào điều kiện cụ thể có thể
đan xen nhiều hình thức tổ chức cho cùng một chủ đề. Các hình thức này được thiết kế dựa trên các lĩnh vực như: học
tập, đạo đức, lối sống, trải nghiệm về xúc cảm và tình cảm, trải nghiệm mơ phỏng. Các hình thức tổ chức được sử dụng
phổ biến là: sinh hoạt tập thể; các hoạt động mang tính thực tiễn; hoạt động nhân đạo, từ thiện, các hội thi, câu lạc bộ;
tham quan dã ngoại, học tập ngoại khóa. Phương pháp tổ chức HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm rất đa
dạng và phong phú, giáo viên có thể luân chuyển các phương pháp một cách phù hợp, tránh để HS có tâm lí nhàm chán
và phải có sự tương tác giữa thầy - trò, trò - trò, thầy chỉ là người chỉ đạo, HS tự trải nghiệm là chính.
- Điều kiện thực hiện: Kế hoạch của nhà trường cần cụ thể, rõ ràng cho từng hoạt động để làm cơ sở cho GV xây
dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm tránh trùng lặp với các hoạt động khác của nhà trường, của địa phương. GV
tăng cường trau dồi năng lực và phương pháp tổ chức các hoạt động; tăng cường giao lưu học hỏi kinh nghiệm của
đồng nghiệp trong việc nâng cao năng lực tổ chức; đa dạng các hình thức tổ chức HĐGD ngoài giờ lên lớp theo
hướng trải nghiệm một cách linh hoạt, chủ động và sáng tạo.

31

VJE

Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 4/2020, tr 28-33

ISSN: 2354-0753

2.3.4. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ về tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng
trải nghiệm cho đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lí nhà trường
- Mục tiêu: biện pháp này nhằm nâng cao trình độ, nghiệp vụ chuyên môn cho CBQL, GV để đáp ứng yêu cầu
giáo dục trong tình hình mới nói chung; giúp GV tăng cường kiến thức, kĩ năng về HĐGD ngoài giờ lên lớp theo
hướng trải nghiệm từ đó nâng cao hiệu quả tổ chức các hoạt động.
- Nội dung, cách thức thực hiện:
+ Lập kế hoạch bồi dưỡng hàng năm: căn cứ vào thực trạng nguồn nhân lực ở nhà trường, trình độ của HS, chủ
đề và kế hoạch năm học mà CBQL xây dựng kế hoạch, mục tiêu và chủ đề bồi dưỡng phù hợp. GV cần nắm rõ các
nguyên tắc tổ chức, cách truyền đạt phải mang tính chuyên nghiệp, khéo léo trong tình huống thu hút HS tham gia.
Trong quá trình tổ chức hoạt động, cần nâng cao mức độ tập trung của HS, tạo sự thích thú của buổi trải nghiệm và
phải đánh giá được quá trình thực hiện, sản phẩm của HS.
+ Nhà trường phải chủ động trong đào tạo, bồi dưỡng như tập huấn, tổ chức chuyên đề, hội thảo, mời chuyên gia
nói chuyện, buổi trao đổi kinh nghiệm…
- Điều kiện thực hiện: Hiệu trưởng phải nắm chắc năng lực đội ngũ của mình, phải biết ưu điểm, nhược điểm của
từng người và xây dựng đội ngũ giáo viên cốt cán; tạo điều kiện và hỗ trợ cho đội ngũ giáo viên có cơ hội được đi
đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn, giao lưu học tập để nâng cao trình độ; cần xây dựng những tiêu chí thi đua vừa mang
tính định tính, vừa mang tính định lượng để đánh giá kết quả tổ chức. Đặc biệt, việc xếp loại thi đua trong nhà trường
phải chặt chẽ, đảm bảo tính cơng bằng, có khen thưởng động viên kịp thời nhưng cũng phải phê bình thẳng thắn
những trường hợp làm việc chưa hiệu quả, qua loa.
2.3.5. Tổ chức khai thác, sử dụng các điều kiện hỗ trợ tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng trải
nghiệm một cách hợp lí
- Mục tiêu: nhằm đảm bảo điều kiện cần thiết cho các hoạt động được diễn ra, đảm bảo kinh phí cho tổ chức các
hoạt động. Huy động các nguồn tài chính trong và ngồi nhà trường tăng mức đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị tận
dụng tiềm năng của xã hội.

- Nội dung, cách thức thực hiện:
+ Quản lí tốt các điều kiện cơ sở vật chất, tài chính sẽ tác động mạnh mẽ đến chất lượng của tổ chức các hoạt động. Đó
là phương tiện giúp GV chuyển tải tri thức, rèn luyện kĩ năng, hình thành các năng lực, phẩm chất cho HS. Khi tổ chức các
hoạt động thì khơng thể “tổ chức chay, tổ chức sng”, khơng có thiết bị hay cơ sở vật chất vì đây là điều kiện tiên quyết
quyết định sự thành công. Các hoạt động ngoại khóa thường phải có cơ sở vật chất đi kèm như amply, loa, đàn, thiết kế
sân khấu, sân bãi, thiết bị dạy học, dụng cụ phục vụ cho thực hành, các hoạt động trải nghiệm... Phải có kế hoạch sắp xếp,
tổ chức hệ thống phòng học, phòng làm việc cho phù hợp với thực tế đơn vị mình; tạo điều kiện phục vụ tốt nhất cho GV
trong việc sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học và ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong giảng dạy.
+ Tài chính dành cho việc tổ chức rất đa dạng và tốn kém (kinh phí làm phần thưởng, kinh phí để mua các vật
dụng cần thiết khi tổ chức các cuộc thi, kinh phí tham quan học hỏi...), vì vậy, để tổ chức thực hiện tốt các hoạt động
đòi hỏi hiệu trưởng cần chú ý quan tâm huy động nguồn tài chính. Các trường cần chủ động xây dựng kế hoạch chi
tiêu từ đầu năm học, huy động và kêu gọi sự tham gia đóng góp tài trợ về nguồn lực của các tổ chức ngoài nhà trường,
các tổ chức xã hội và các doanh nghiệp trên địa bàn.
- Điều kiện thực hiện: Cân đối nguồn ngân sách được cấp hàng năm, các khoản chi để dành một phần ngân sách
chi cho việc tăng cường cơ sở vật chất; đào tạo, bồi dưỡng GV nâng cao trình độ; kinh phí tổ chức. Điều này phải
được thơng qua hội đồng và phải có trong quy chế chi tiêu nội bộ.
2.3.6. Chỉ đạo kiểm tra, giám sát hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho học sinh
- Mục tiêu: Qua kết quả kiểm tra, giám sát nhằm giúp cho CBQL, GV điều chỉnh nội dung, hình thức, phương pháp và
giúp HS tìm ra các ngun nhân mức độ hồn thành hoạt động, đồng thời giúp các nhà quản lí có những thay đổi cần thiết,
có cơ sở để chỉ đạo các bộ phận tổ chức tốt các hoạt động; giúp CBQL đánh giá đúng ưu điểm, hạn chế trong việc thực
hiện, qua đó kịp thời điều chỉnh kế hoạch đồng thời có các hình thức khen thưởng nhằm phát huy thành tích đạt được, nhân
rộng điển hình tiên tiến, ngược lại giúp uốn nắn sai lệch đảm bảo hoạt động được thực hiện đầy đủ và có chất lượng; giúp
nhà trường so sánh hiệu quả thực tế đạt được với mục tiêu đề ra, từ đó có những tác động quản lí thích hợp.
- Nội dung, cách thức thực hiện:
+ Nhà trường cần xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát, đánh giá HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải
nghiệm và các điều kiện tổ chức ngay từ đầu năm học, cụ thể là các nội dung với các tiêu chí, hình thức và thời gian,
tiến độ kiểm tra. Kế hoạch kiểm tra phải được công khai trong Hội đồng sư phạm.

32

VJE

Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 4/2020, tr 28-33

ISSN: 2354-0753

+ Xây dựng các tiêu chí đánh giá và thang điểm đánh giá rõ ràng, từ đó xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá cụ
thể. Các tiêu chí kiểm tra, đánh giá phải được xây dựng dựa trên các năng lực đặc thù, ý thức trách nhiệm của GV và
HS trong từng hoạt động, hiệu quả của công việc... và được xây dựng từ ý kiến của tập thể GV, sau đó thống nhất
thành các tiêu chuẩn để triển khai thực hiện. Các tiêu chí đánh giá phải phù hợp với mục đích, yêu cầu của từng hoạt
động, trong từng thời điểm. Xây dựng được lực lượng đánh giá có uy tín đối với từng hoạt động; có sự tham gia của
nhiều lực lượng khác nhau trong việc đánh giá; đánh giá phải được thực hiện thường xuyên, liên tục; hiệu trưởng
phải kiểm tra từ trên xuống.
+ Xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá và giám sát việc thực hiện: phân công, theo dõi các hoạt động thơng qua
vai trị của tổ trưởng, giáo viên chủ nhiệm, tổ chức Đồn thanh niên, đặc biệt thơng qua việc tăng cường hoạt động
kiểm tra, đánh giá giáo viên. Kiểm tra, giám sát thường xuyên công tác chuẩn bị, quá trình tổ chức cho hoạt động,
kết quả của hoạt động, kiểm tra chéo giữa các lớp, kiểm tra định kì, hoặc kiểm tra đột xuất. Khi đánh giá hoạt động,
quan trọng nhất là cần quan sát, nhận xét, góp ý và đánh giá ngay trong quá trình hoạt động thực tiễn của HS, dựa
trên các biểu hiện cụ thể về phương thức chứ không chỉ dựa vào kết quả hoạt động cuối cùng của HS; coi trọng nhận
xét quá trình tiến bộ về nhiều mặt khác nhau; chú trọng cá tính, sự sáng tạo riêng của HS. Đánh giá cần coi trọng
thực chất, khơng chạy theo thành tích. Cơng tác kiểm tra, đánh giá cần được đổi mới theo hướng coi trọng chức năng
phát hiện để điều chỉnh, tư vấn hơn là tập trung tìm sai sót.
- Điều kiện thực hiện: xây dựng được bộ chuẩn đánh giá năng lực một cách chính xác và thống nhất, phổ biến
trong tồn trường; trong đánh giá cần đảm bảo tính hệ thống, trung thực, khách quan, công bằng.
3. Kết luận
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng về quản lí HĐGD ngoài giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm cho HS
ở các trường THCS trên địa bàn TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, chúng tơi đã đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động
này và có thể sử dụng để tham khảo cho các địa phương nói chung. Những biện pháp được nêu trên có những ưu
điểm, hạn chế và vị trí, vai trị riêng. Trong từng điều kiện, thời gian cụ thể, mỗi biện pháp mang tầm quan trọng

khác nhau, có khi biện pháp này mang tính cụ thể, cấp thiết cịn biện pháp kia mang tính khái quát, lâu dài. Các biện
pháp có quan hệ hữu cơ với nhau, biện pháp này là điều kiện cho biện pháp kia và ngược lại; khi tiến hành, biện pháp
này sẽ có sự tương tác với các biện pháp khác và ngược lại. Vì vậy, các biện pháp cần phải được tiến hành đồng bộ.
Mối quan hệ tương tác giữa các biện pháp phụ thuộc vào trình độ, thời gian vận dụng vào q trình vận hành hệ quản
lí HĐGD ngồi giờ lên lớp theo hướng trải nghiệm góp phần nâng cao kĩ năng sống, giá trị sống và giáo dục tồn
diện HS. Do đó, tùy vào điều kiện thực tế của từng địa phương để có sự ưu tiên, xác định trọng tâm, trọng điểm, linh
hoạt và sáng tạo để phát huy được hiệu quả của mỗi biện pháp.
Tài liệu tham khảo
Ban Chấp hành Trung ương (2013). Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
Bộ GD-ĐT (2014). Tài liệu bồi dưỡng phát triển năng lực nghề nghiệp giáo viên module trung học cơ sở 34 - Tổ
chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trường trung học cơ sở. NXB Giáo dục Việt Nam
Cao Thanh Sơn (2019). Thực trạng và biện pháp quản lí hoạt động trải nghiệm ở các trường trung học cơ sở huyện
Vị Thuỷ, Tỉnh Hậu Giang. Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt tháng 7, tr 61-65.
Cao Thị Hồng Nhung (2017). Quản lí hoạt động trải nghiệm ở trường mầm non đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt tháng 12, tr 2-4.
Nguyễn Minh Đường (1996). Bồi dưỡng và đào tạo đội ngũ nhân lực trong điều kiện mới. Chương trình khoa học
công nghệ cấp Nhà nước mã số KX-07.
Nguyễn Thị Doan (1996). Các học thuyết quản lí. NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật.
Phạm Minh Hạc (1986). Một số vấn đề giáo dục và khoa học giáo dục. NXB Giáo dục.
Phạm Thị Thanh Hải, Nguyễn Thị Thanh Hương (2019). Đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động trải nghiệm
cho học sinh tại Trường trung học cơ sở Kiện Khê, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam. Tạp chí Giáo dục, số đặc
biệt tháng 7, tr 66-70; 36.
Trần Kiểm (2008). Khoa học quản lí giáo dục - Một số vấn đề lí luận và thực tiễn. NXB Giáo dục.

33