Hướng dẫn ôn thi kinh tế chính trị 7

PTS. NGUỴN VÙN HẪO

30

xậ hưåi, thưng qua sûå biïën àưång ca cung - cêìu thïí hiïån qua giấ cẫ
trïn thõ trûúâng.
- Tûå phất àiïìu tiïët lûu thưng hâng hốa. Thưng qua sûå biïën àưång
(chïnh lïåch) ca giấ cẫ, hâng hốa tûâ núi cố giấ cẫ thêëp sệ àûúåc di
chuín vïì núi cố giấ cẫ cao.
- Tûå phất kđch thđch cẫi tiïën k thåt, húåp l hốa sẫn xët, tùng
nùng sët lao àưång, lâm cho lûåc lûúång sẫn xët phất triïín.
- Tûå phất lâm phên hốa ngûúâi sẫn xët thânh giâu vâ nghêo.
Trong àiïìu kiïån ch nghơa xậ hưåi cố nïìn kinh tïë nhiïìu thânh
phêìn trong àố thânh phêìn kinh tïë nhâ nûúác vâ kinh tïë têåp thïí lâm
nïìn tẫng, côn thânh phêìn kinh tïë nhâ nûúác giûä vai trô ch àẩo thị
vai trô ca quy låt giấ trõ vïì cú bẫn khưng côn nhû trûúác. Tuy
nhiïn nố vêỵn thûåc hiïån chûác nùng àiïìu tiïët, kđch thđch vâ àâo thẫi
vưën cố ca nố.
Trong àiïìu kiïån quấ àưå lïn ch nghơa xậ hưåi, nïìn kinh tïë côn
nhiïìu thânh phêìn, côn nhiïìu loẩi quy låt àùåc th hoẩt àưång àan
xen vâo nhau, lâm cho sûå hoẩt àưång ca quy låt giấ trõ vûâa cố
tđnh tûå phất vûâa cố tđnh tûå giấc, tuy vêỵn cố àêìy à cấc tấc dng
trïn.
Vêën àïì quan trổng lâ phaói nhờồn thỷỏc vaõ vờồn duồng quy luờồt giaỏ
trừ bựỗng cấc chđnh sấch kinh tïë ph húåp trïn cú súã khoa hoồc, nhựỗm
thỷồc hiùồn coỏ hiùồu quaó nhỷọng muồc tiùu kinh tïë - xậ hưåi.
9. Thõ trûúâng lâ gị? Vai trô ca nố trong nïìn sẫn xët hâng hốa.
Quy låt cung - cêìu vâ tấc àưång ca nố trïn thõ trûúâng nhû thïë naâo?
1. Thõ trûúâng vaâ cú chïë thõ trûúâng
a) Thõ trûúâng lâ núi diïỵn ra mưëi quan hïå kinh tïë giûäa nhûäng
ngûúâi trao àưíi hâng hốa theo quy låt ca sẫn xët vâ lûu thưng

hâng hốa; lâ tưíng húåp cấc mưëi quan hïå lûu thưng hâng hốa vâ lûu
thưng tiïìn tïå.




HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN KINH TÏË CHĐNH TRÕ MẤC - LÏNIN

31

Thõ trûúâng cố vai trô quan trổng:
- Nố phẫn ấnh nhanh nhêåy quan hïå cung cêìu, lâ núi phất tđn
hiïåu thưng tin vïì sûå biïën àưång ca nïìn kinh tïë, gip cho viïåc àiïìu
chónh sẫn xët, hịnh thânh nïn nhûäng t lïå cên àưëi giûäa sẫn xët
vâ tiïu dng, giûäa cung vâ cêìu, giûäa sẫn xët vâ lûu thưng.
- Thõ trûúâng lâ núi thûâa nhêån cëi cng cưng dng xậ hưåi àưëi vúái
sẫn phêím vâ lao àưång chi phđ àïí sẫn xët ra nố. Do àố, nố kđch
thđch nhûäng ngûúâi sẫn xët vâ trao àưíi hâng hốa giẫm chi phđ sẫn
xët vâ lûu thưng, cẫi tiïën chêët lûúång, quy cấch, mêỵu mậ, hịnh
thûác cho ph húåp nhu cêìu, thõ hiïëu ngûúâi tiïu dng.
b) Cú chïë thõ trûúâng lâ gìng mấy hoẩt àưång ca hïå thưëng cấc
thõ trûúâng trong nïìn kinh tïë hâng hốa, àiïìu tiïët quấ trịnh sẫn
xët vâ lûu thưng theo u cêìu khấch quan ca cấc quy luêåt cuãa
thõ trûúâng (quy luêåt giaá trõ, quy luêåt cung cêìu, quy låt cẩnh
tranh, quy låt lûu thưng tiïìn tïå...). Vị vêåy, cú chïë thõ trûúâng quy
àõnh nhûäng ngûúâi sẫn xët vâ trao àưíi hâng hốa phẫi sẫn xët
theo cú cêëu húåp l chng loẩi hâng hốa, giấ cẫ bao nhiïu, lûu
thưng hâng hốa nhû thïë nâo...
Thõ trûúâng vâ cú chïë thõ trûúâng cố nhûäng khuët têåt nhêët àõnh,
nhû:

- Tđnh tûå phất dêỵn túái sûå hưỵn àưån trong nïìn kinh tïë.
- Kđch thđch lúåi đch cấ nhên, lúåi đch cc bưå, nhûng lẩi xem nhể lúåi
đch xậ hưåi, lúåi đch toân thïí.
- Chó phẫn ấnh nhu cêìu trûúác mùỉt, khưng vẩch rộ nhu cêìu tûúng
lai.
- Nhûäng chó sưë kinh tïë nhû giấ cẫ, lúåi nhån,... thûúâng xun
biïën àưång lâm cho ngûúâi sẫn xët vâ lûu thưng hâng hốa khố àõnh
hûúáng, thûúâng bõ àưång àưëi phố, nhiïìu lc gêy ra sûå lậng phđ lao
àưång xậ hưåi.
Nhêån thûác àûúåc nhûäng àùåc àiïím àố, Nhâ nûúác cố thïí sûã dng lûåc



PTS. NGUỴN VÙN HẪO

32

lûúång dûå trûä vïì kinh tïë vâ nhûäng chđnh sấch ph húåp nhû kïë hoẩch,
thụë, húåp àưìng kinh tïë àïí cng vúái thõ trûúâng àiïìu khiïën sûå hoẩt
àưång ca nïìn kinh tïë theo àõnh hûúáng vâ mc tiïu àậ xấc àõnh.
2. Quy låt cung - cêìu.
a) Cú súã khấch quan ca quy låt cung cêìu
Cung phẫn ấnh khưëi lûúång sẫn phêím hâng hốa àûúåc sẫn xët vâ
àûúåc àûa ra thõ trûúâng àïí thûåc hiïån (àïí bấn).
Cung do sẫn xët quy àõnh, nhûng khưng àưìng nhêët vúái sẫn
xët.
Cêìu phẫn ấnh nhu cêìu tiïu dng cố khẫ nùng thanh toấn ca xậ
hưåi. Do àố, cêìu khưng àưìng nhêët vúái tiïu dng, vị nố khưng phẫi lâ
nhu cêìu tûå nhiïn, nhu cêìu bêët k theo nguån vổng tiïu dng ch
quan ca con ngûúâi, mâ ph thåc vâo khẫ nùng thanh toấn.

Cung - cêìu cố mưëi quan hïå hûäu cú vúái nhau, thûúâng xun tấc
àưång lêỵn nhau trïn thõ trûúâng; úã àêu cố thõ trûúâng thị úã àố cố quy
låt cung - cêìu tưìn tẩi vâ hoẩt àưång mưåt cấch khấch quan.
b) Cung - cêìu tấc àưång lêỵn nhau
Cêìu xấc àõnh cung vâ ngûúåc lẩi cung xấc àõnh cêìu. Cêìu xấc àõnh
khưëi lûúång, chêët lûúång vâ chng loẩi cung vïì hâng hốa. Nhûäng
hâng hốa nâo tiïu th àûúåc múái àûúåc tấi sẫn xët. Ngûúåc lẩi, cung
tẩo ra cêìu, kđch thđch tùng cêìu thưng qua phất triïín sưë lûúång, chêët
lûúång, chng loẩi hâng hốa, hịnh thûác, quy cấch vâ giấ cẫ ca nố.
Cung - cêìu tấc àưång lêỵn nhau vâ ẫnh hûúãng trûåc tiïëp àïën giấ cẫ.
Àêy lâ sûå tấc àưång phûác tẩp theo nhiïìu hûúáng vâ nhiïìu mûác àưå
khấc nhau.
Quy låt cung - cêìu tấc àưång khấch quan vâ rêët quan trổng. Nïëu
nhêån thûác àûúåc chng thị cố thïí vêån dng àïí tấc àưång àïën hoẩt
àưång sẫn xët kinh doanh theo chiïìu hûúáng cố lúåi cho quấ trịnh
tấi sẫn xët xậ höåi.



HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN KINH TÏË CHĐNH TRÕ MẤC - LÏNIN

33

Nhâ nûúác cố thïí vêån dng quy låt cung - cêìu thưng qua cấc
chđnh sấch, cấc biïån phấp kinh tïë nhû: giấ cẫ, lúåi nhån, tđn dng,
húåp àưìng kinh tïë, thụë, thay àưíi cú cêëu tiïu dng... àïí tấc àưång vâo
cấc hoẩt àưång kinh tïë theo quy låt cung - cêìu, duy trị nhûäng t lïå
cên àưëi cung - cêìu mưåt cấch lânh mẩnh vâ húåp l.
10. Sûå chuín hốa tiïìn tïå thânh tû bẫn
Ch nghơa tû bẫn ra àúâi khi cố hai àiïìu kiïån: cố mưåt lúáp ngûúâi

àûúåc tûå do vïì thên thïí nhûng lẩi khưng cố tû liïåu sẫn xët; vâ tiïìn
ca phẫi àûúåc têåp trung vâo tay mưåt sưë ngûúâi, vúái mưåt lûúång à
lúán, àïí lêåp cấc xđ nghiïåp.
1. Cưng thûác chung ca tû bẫn.
a) So sấnh cưng thûác lûu thưng hâng hốa giẫn àún vúái cưng thûác
chung ca tû bẫn
Lûu thưng hâng hốa giẫn àún vêån àưång theo cưng thûác:
H-T-H (1). Trong cưng thûác nây, tiïìn tïå khưng phẫi lâ tû bẫn.
Tiïìn tïå chó trúã thânh tû bẫn trong nhûäng àiïìu kiïån nhêët àõnh.
Mổi tû bẫn àïìu xët hiïån tûâ mưåt khưëi lûúång tiïìn nhêët àõnh vâ
vêån àưång theo cưng thûác: T-H-T’ (2). Àêy lâ cưng thûác chung ca tû
bẫn, vị mổi tû bẫn àïìu vêån àưång theo cưng thûác nây.
Giûäa cưng thûác (1) vâ cưng thûác (2) cố nhûäng àiïím khấc nhau:
- Vïì àiïím xët phất vâ kïët thc quấ trịnh vêån àưång trong cưng
thûác 1 lâ H (Hâng); trong cưng thûác 2 lâ T (Tiïìn).
- Vïì trịnh tûå ca quấ trịnh vêån àưång: Trong cưng thûác 1 bấn
trûúác, mua sau; trong cưng thûác 2 mua trûúác, bấn sau.
- Vïì mc àđch ca quấ trịnh vêån àưång:
Trong cưng thûác 1 lâ giấ trõ sûã dng; trong cưng thûác 2 lâ giấ trõ.
ÚÃ àêy, tiïìn thu vïì (T’) phẫi lúán hún tiïìn ûáng trûúác (T) mưåt lûúång lâ
t. Do àố T’ = T + (T’. Sưë tiïìn trưåi lïn so vúái tiïìn ûáng ra ban àêìu lâ
giấ trõ thùång dû, k hiïåu lâ (m).



PTS. NGUỴN VÙN HẪO

34

Nhû vêåy, sưë tiïìn ûáng ra ban àêìu (T) vúái mc àđch àem lẩi giấ trõ

thùång dû cho ngûúâi ch cố tiïìn àûúåc gổi lâ tû bẫn. Qua àố, ài àïën
kïët lån: Tiïìn tïå chó trúã thânh tû bẫn khi àûúåc dng àïí mang lẩi
giấ trõ thùång dû cho nhâ tû bẫn.
b) Mêu thỵn ca cưng thûác chung ca tû bẫn
L lån giấ trõ àậ chûáng minh rựỗng:
Giaỏ trừ cuóa haõng hoỏa do lao ửồng cuóa nhỷọng ngûúâi sẫn xët
hâng hốa tẩo ra trong sẫn xët. Nhûng nhũn vaõo cửng thỷỏc T-H-T
ngỷỳõi ta dùợ lờỡm tỷỳóng rựỗng tiïìn tïå cng tẩo ra giấ trõ khi vêån
àưång trong lûu thưng.
Thûåc chêët thị bẫn thên tiïìn, d úã ngoâi hay úã trong lûu thöng,
cuäng khöng tûå lúán lïn àûúåc. Tiïìn khưng thïí sinh ra tiïìn lâ àiïìu
hiïín nhiïn.
Côn lûu thưng thìn ty, d diïỵn ra úã bêët cûá hịnh thûác nâo, kïí cẫ
viïåc mua rễ bấn àùỉt, cng khưng lâm tùng thïm giấ trõ, khưng tẩo ra
giấ trõ thùång dû; úã àêy chó cố sûå phên phưëi lẩi lûúång giấ trõ cố sùén
trong xậ hưåi mâ thưi búãi nïëu mua rễ thûá nây thị sệ lẩi phẫi mua àùỉt
thûá kia; bấn àùỉt thûá nây thị lẩi phẫi bấn rễ thûá khấc, vị tưíng khưëi
lûúång hâng vâ tiïìn trong toân xậ hưåi úã mưåt thúâi gian nhêët àõnh lâ
mưåt sưë lûúång khưng àưíi.
Tuy vêåy, khưng cố lûu thưng cng khưng tẩo ra àûúåc giấ trõ thùång
dû. Do àố, mêu thỵn ca cưng thûác chung ca tû bẫn lâ giấ trõ
thùång dû khưng do lûu thưng àễ ra nhûng lẩi àûúåc tẩo ra thưng qua
lûu thưng.
Súã dơ nhû vêåy vị nhâ tû bẫn tịm àûúåc trïn thõ trûúâng mưåt loẩi
hâng hốa àùåc biïåt cố khẫ nùng tẩo ra giấ trõ thùång dû cho mịnh. Àố
lâ hâng hốa sûác lao àưång.
2. Hâng hốa sûác lao àưång.
Sûác lao àưång lâ toân bưå thïí lûåc vâ trđ lûåc ca con ngûúâi, lâ khẫ
nùng lao àưång ca con ngûúâi. Sûác lao àưång lâ ëu tưë cú bẫn ca mổi

HÛÚÁNG DÊỴN ƯN THI MƯN KINH TÏË CHĐNH TRÕ MẤC - LÏNIN

35

quấ trịnh sẫn xët. Nố chó trúã thânh hâng hốa khi cố hai àiïìu
kiïån:
- Ngûúâi cố sûác lao àưång àûúåc tûå do thên thïí, àûúåc quìn lâm ch
sûác lao àưång ca mịnh àïí cố thïí ài lâm thụ (bấn sûác lao àưång).
- Hổ khưng cố tû liïåu sẫn xët vâ ca cẫi khấc àïí sinh sưëng,
båc phẫi ài lâm thụ, tûác lâ bấn sûác lao àưång ca mịnh. Sûác lao
àưång khi trúã thânh hâng hốa, nố vûâa cố hai thåc tđnh nhû hâng hốa
thưng thûúâng vûâa cố àùåc àiïím riùng.
- Giaỏ trừ haõng hoỏa sỷỏc lao ửồng cuọng bựỗng lûúång lao àưång xậ hưåi
cêìn thiïët àïí sẫn xët vâ tấi sẫn xët ra nố. Nhûng viïåc sẫn xët
vâ tấi sẫn xët ra sûác lao àưång phẫi àûúåc thûåc hiïån bựỗng caỏch tiùu
duõng cho caỏ nhờn. Vũ vờồy, lỷỳồng giaỏ trừ haõng hoỏa sỷỏc lao ửồng
bựỗng lỷỳồng giaỏ trừ nhỷọng tû liïåu sinh hoẩt cêìn thiïët vïì vêåt chêët vâ
tinh thêìn àïí ni sưëng ngûúâi cưng nhên, gia àịnh anh ta vâ chi phđ
àâo tẩo cưng nhên theo u cêìu ca sẫn xët. Vị vêåy, giấ trõ hâng
hốa sûác lao àưång ph thåc vâo àiïìu kiïån lõch sûã c thïí ca mưỵi
qëc gia trong tûâng thúâi k nhêët àõnh.
- Giấ trõ sûã dng hâng hốa sûác lao àưång lâ cưng dng ca nố àïí
thỗa mận nhu cêìu ngûúâi mua lâ sûã dng vâo quấ trịnh lao àưång.
Khấc vúái hâng hốa thưng thûúâng, hâng hốa sûác lao àưång khi àûúåc
sûã dng, nố tẩo ra mưåt lûúång giấ trõ múái lúán hún giấ trõ bẫn thên nố.
Àố chđnh lâ ngìn gưëc ca giấ trõ thùång dû.
Hâng hốa sûác lao àưång lâ àiïìu kiïån àïí chuín hốa tiïìn tïå thânh
tû bẫn. Àêy cng chđnh lâ chịa khốa àïí giẫi quët mêu thỵn

trong cưng thûác chung ca tû bẫn.
Nhû vêåy, tiïìn tïå chó trúã thânh tû bẫn khi nố àûúåc sûã dng lâm
phûúng tiïån àïí mang lẩi giấ trõ thùång dû cho ngûúâi cố tiïìn vâ
ngûúâi cố tiïìn phẫi tịm àûúåc mưåt loẩi hâng hốa àùåc biïåt - hâng hốa
sûác lao àưång.
11. Thïë nâo lâ tû bẫn bêët biïën vâ tû bẫn khẫ biïën? Viïåc phên chia