hoan du

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.35 MB, 32 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

KIỂM TRA BÀI CŨ:

Em hiểu như thế nào là ẩn

dụ? Phân tích ẩn dụ trong

những câu sau:

Em hiểu như thế nào là ẩn

dụ? Phân tích ẩn dụ trong

những câu sau:

1-

Về thăm quê Bác làng Sen

Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng.

(Tố Hữu)

2-

Ngoài thềm rơi cái lá đa

Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng.

(Trần Đăng Khoa)

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Tiết 101

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Tiết 101:

HỐN DỤ

Các từ: áo nâu,

áo xanh, nơng

thôn, thị thành

dùng để chỉ ai?

Các từ: áo nâu,

áo xanh, nông

thôn, thị thành

dùng để chỉ ai?

I. Hốn dụ là gì?

1- Ví dụ

Áo nâu

liền với

áo xanh

,

Nông thôn

cùng với

thị thành

đứng lên.



</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Áo nâu

Áo xanh

Chỉ người

nông dân

Ch ng

ỉ

ườ

i

công

nhân

Nông thôn

Thị thành

Những người

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Tiết 101:

HỐN DỤ



có sự chuyển đổi tên gọi

I. Hốn dụ là gì?

1- Ví dụ

Áo nâu

liền với

áo xanh

,

Nông thôn

cùng với

thị thành

đứng lên.

- Áo nâuÁo nâu  nnông dânông dân



- Áo xanh

- Áo xanh  c công nhânông nhân

- Nông thôn

- Nông thôn  ngngườiười s sốngống ởở nông thôn nông thôn

- Thị thành

- Thị thành  ngngườiười s sốngống ởở th thànhành thị thị

Cách diễn đạt này

giống ẩn dụ ở điểm nào?

Giữa “

áo

và

người

”,

giữa “

nơi sống

và

người sống

”

có quan hệ như thế nào?

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Áo nâu

Áo xanh

Chỉ người

nông dân

Ch ng

ỉ

ườ

i

công

nhân

Áo

và

người

có

quan hệ

gần gũi

Nơng thơn

Thị thành

Những người

sống ở nông thôn

Những người

sống ở thị thành

Nơi sống

và

người sống

có quan hệ

gần gũi.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Tiết 101:

HỐN DỤ



có sự chuyển đổi tên gọi

I. Hốn dụ là gì?

1- Ví dụ

- Áo nâo nâu  nnông dânông dân



- Áo xanh

- Áo xanh  c công nhânông nhân

- Nông thôn

- Nông thôn  ngngườiười s sốngống ởở nông thôn nông thôn

- Thị thành

- Thị thành  ngngườiười s sốngống ởở th thànhành thị thị

Giữa “

áo

và

người

”,

giữa “

nơi sống

và

người sống

”

có quan hệ như thế nào?

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

So sánh 2 cách diễn đạt sau và rút ra nhận xét:

DIỄN ĐẠT BÌNH THƯỜNG DIỄN ĐẠT CĨ HỐN DỤ

- Tất cả nông dân ở

nông thôn và công nhân ở

thành phố đều đứng lên

.

Áo nâu liền với áo xanh

Nông thôn cùng với thị thành đứng lên.
 (Tố Hữu)

T¸c dơng:

Cách diễn đạt nào hay hơn ? Vì sao?

- Ngắn gọn
- Có hình ảnh

- Nêu được đặc điểm sự vật

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Tiết 101:

HỐN DỤ



có sự chuyển đổi tên gọi

I. Hốn dụ là gì?

1- Ví dụ

- Áo nâuÁo nâu  nnông dânông dân



- Áo xanh

- Áo xanh  c công nhânông nhân

- Nông thôn

- Nông thôn  ngngườiười s sốngống ởở nông thôn nông thôn

- Thị thành

- Thị thành  ngngườiười s sốngống ởở th thànhành thị thị



có quan hệ gần gũi



tăng sức gợi hình gợi cảm

Vậy thế

nào hốn

dụ ?

Vậy thế

nào hoán

dụ ?

Hoán dụ

-

là gọi tên sự vật hiện

tượng, khái niệm này bằng

tên của sự vật, hiện tượng,

khái niệm khác

-

có quan hệ gần gũi với nó

-

nhằm tăng sức gợi hình

gợi cảm cho sự diễn đạt.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11></div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Tiết 101:

HỐN DỤ

II. Các kiểu hốn dụ:

a. Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
 (Hồng Trung Thơng)

1- Ví dụ

a. Bàn tay: người lao động

* Bàn tay dùng chỉ đối tượng nào?

* Vì sao bàn tay lại được dùng để chỉ

người lao động?



 Vì bàn tay vốn gắn bó gần gũi với

cơng việc của người lao động.

 bộ phận – toàn thể

* Em thấy giữa bàn tay và

người lao động có quan hệ

gần gũi như thế nào ?

•Em hiểu nội dung câu thơ này
 muốn nói điều gì ?

bàn tay (bộ phận cơ thể)

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Tiết 101:

HỐN DỤ

II. Các kiểu hốn dụ:

Hãy tìm hốn dụ tương tự trong câu thơ sau:

1- Ví dụ

a. Bàn tay: người lao động



 bộ phận – tồn thể

Núi khơng đè nổi vai vươn tới,
Lá ngụy trang reo với gió đèo.

(Tố Hữu)

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Tiết 101:

HOÁN DỤ

II. Các kiểu hốn dụ:

1- Ví dụ

a. Bàn tay: người lao động



 bộ phận – toàn thể

b. b. Một Một cây làm chẳng nên noncây làm chẳng nên non

Ba

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao cây chụm lại nên hòn núi cao

(ca dao)(ca dao)

•Một, ba thuộc từ loại nào? thuộc từ loại nào?
b. Một: số ít, sự đơn lẻsự đơn lẻ

Ba: số nhiều, sự đoàn kếtsố nhiều, sự đoàn kết

cái cụ thể - cái trừu tượng

* Em hiểu nội dung câu ca dao này là gì?

* Trong bài ca dao, “một” và “ba”

có ý nghĩa gì?

•Một, ba là số từ chỉ số lượng là số từ chỉ số lượng cụ thểcụ thể

* sự đơn lẻ, sự đoàn kết là những

khái niệm trừu tượng

Đây là kiểu hốn dụ:

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Tiết 101:

HỐN DỤ

II. Các kiểu hốn dụ:

1- Ví dụ



Hãy tìm hốn dụ tương tự trong câu thơ sau:

Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người
 (Hồ Chí Minh)

mười năm
trăm năm

a. Bàn tay: người lao động

 bộ phận – toàn thể

b. Một: số ít, sự đơn lẻsự đơn lẻ

Ba: số nhiều, sự đoàn kếtsố nhiều, sự đoàn kết

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Tiết 101:

HỐN DỤ

II. Các kiểu hốn dụ:



c.

c. NgàyNgày HuếHuế đổ máu đổ máu

Chú Hà Nội về Chú Hà Nội về

Tình cờ chú cháuTình cờ chú cháu

Gặp nhau Hàng BèGặp nhau Hàng Bè

* Em hiểu “Ngày Huế đổ máu” nghĩa là gì?

c. Huế: người dân Huế

đổ máu: chiến tranh

Huế: những người sống ở đất Huế.

Đổ máu: chỉ cuộc chiến tranh ác liệt

và có sự hi sinh đổ máu.



1- Ví dụ

a. Bàn tay: người lao động

 bộ phận – tồn thể

b. Một: số ít, sự đơn lẻsự đơn lẻ

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Tiết 101:

HOÁN DỤ

II. Các kiểu hốn dụ:

1- Ví dụ

a. Bàn tay: người lao động



 bộ phận – tồn thể

b. Một: số ít, lẻ loi

Ba: số nhiều, đoàn kết

 cái cụ thể – cái trừu tượng

c. Huế: người dân Huế

đổ máu: chiến tranh



 vvật chứa đựngật chứa đựng - - vvật bị chứaật bị chứa đựngđựng



 ddấu hiệu ấu hiệu - - ssự vậtự vật mang dấu hiệu mang dấu hiệu

Giữa “Huế” và “những người sống ở 
đất Huế” có mối quan hệ gần gũi thế 
nào?

 Huế (vvật chứa đựngật chứa đựng) - người

sống ở đất Huế (vật bị chứa đựng)

Giữa “đổ máu” và “chiến tranh, hi sinh” 
có mối quan hệ gần gũi thế nào?

 đổ máu (dấu hiệu) chỉ chiến tranh có

thương tích, hi sinh (vật có dấu hiệu)



</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Tiết 101:

HỐN DỤ

II. Các kiểu hốn dụ:



1- Ví dụ

Hãy tìm hốn dụ tương tự trong câu sau:

a. Bàn tay: người lao động

 bộ phận – toàn thể

b. Một: số ít, lẻ loi

Ba: số nhiều, đoàn kết

 cái cụ thể – cái trừu tượng

c. Huế: người dân Huế

đổ máu: chiến tranh



 vvật chứa đựngật chứa đựng - - vvật bị chứaật bị chứa đựngđựng



 ddấu hiệu ấu hiệu - - ssự vậtự vật mang dấu hiệu mang dấu hiệu

đi trước về sau

Bước đường cách mạng dài lâu đã từng.

(Tố Hữu)

Bỗng

Thơi rồi Lượm ơi
Chú đồng chí nhỏ
Một

(Tố Hữu)

lòe chớp đỏ

dòng máu tươi.

dòng máu tươi.
Miền Nam

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Tiết 101:

HỐN DỤ

II. Các kiểu hốn dụ:



1- Ví dụ

a. Bàn tay: người lao động

 bộ phận – toàn thể

b. Một: số ít, lẻ loi

Ba: số nhiều, đoàn kết

 cái cụ thể – cái trừu tượng

c. Huế: người dân Huế

đổ máu: chiến tranh



 ddấu hiệu ấu hiệu - - ssự vậtự vật mang dấu hiệu mang dấu hiệu



</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Tiết 101:

HOÁN DỤ

 có quan hệ gần gũi

I. Hốn dụ là gì?

1- Ví dụ

- Áo nâo nâu nnơng dânơng dân

- Áo xanh

- Áo xanh  c công nhânông nhân

- Nông thôn

- Nông thôn  ngngườiười s sốngốngởở nông thôn nông thôn

- Thị thành

- Thị thành ngngườiười s sốngốngởở th thànhành thị thị

2- Ghi nhớ (SGK.tr 82)
tăng sức gợi hình gợi cảm

II. Các kiểu hốn dụ:

1- Ví dụ

a. Bàn tay: người lao động

 bộ phận – tồn thể

b. Một: số ít, lẻ loi

Ba: số nhiều, đoàn kết

 cái cụ thể – cái trừu tượng

c. Huế: người dân Huế

đổ máu: chiến tranh



 vvật chứa đựngật chứa đựng - - vvật bị chứaật bị chứa đựngđựng



 ddấu hiệu ấu hiệu - - ssự vậtự vật mang dấu hiệu mang dấu hiệu

Từ những ví dụ đã

phân tích ở bài

phần I và phần II,

có mấy kiểu hốn

dụ ?

Từ những ví dụ đã

phân tích ở bài

phần I và phần II,

có mấy kiểu hốn

dụ ?

 có sự chuyển đổi tên gọi

Lấy bộ phận để gọi toàn thể

Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng

Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật

Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

BÀI 1

III. LUYỆN TẬP

III. LUYỆN TẬP

Ti

ết 101 :

HOÁN DỤ

Chỉ ra phép hoán dụ trong câu thơ, câu văn sau và cho biết

mối quan hệ giữa các sự vật trong mỗi phép hốn dụ là gì?

a

c

d

-

làng xóm

–

người nơng dân



Vật chứa đựng- vật bị chứa đựng.

- đói rách – cuộc sống nghèo khó



dấu hiệu – sự vật

-

làng xóm

–

người nơng dân



Vật chứa đựng- vật bị chứa đựng.

-

đói rách

–

cuộc sống nghèo khó

 dấu hiệu – sự vật

-

áo chàm

-

đồng bào miền núi (Việt Bắc)



dấu hiệu - sự vật

-

áo chàm

-

đồng bào miền núi (Việt Bắc)



dấu hiệu - sự vật

-

Trái Đất

–

đông đảo những người sống trên trái đất



Vật chứa đựng- Vật bị chứa đựng.

-

Trái Đất

–

đông đảo những người sống trên trái đất



</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Bài tập nhóm:

Hốn dụ có gì giống và có gì khác ẩn dụ?

Ẩn dụ

Hoán dụ

Giống

nhau

-

Gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện

tượng khác.

-

Làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho lời văn

Khác

nhau

* Dựa vào

quan hệ tương

đồng

.

-

Hình thức

-

Cách thức thực hiện

-

Phẩm chất

- Chuyển đổi cảm giác

* Dựa vào

quan hệ gần gũi

.

-

Bộ phận- toàn thể

-

Vật chứa đựng - vật bị

chứa đựng

-

Cụ thể- trừu tượng

- Dấu hiệu của sv- với sv

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23></div>
(24)<div class='page_container' data-page=24></div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Học bài :

Nắm khái niệm và các kiểu hoán dụ

Soạn bài :

-

Tập làm thơ bốn chữ

- Chuẩn bị một bài thơ 4 chữ

Học bài :

Nắm khái niệm và các kiểu hoán dụ

Soạn bài :

-

Tập làm thơ bốn chữ

- Chuẩn bị một bài thơ 4 chữ

HƯỚNG DẪN

TỰ HỌC

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

Trân trọng cảm ơn

q thầy cơ giáo đã về dự giờ!

Cảm ơn tinh thần học tập

hăng say của các em!

Xin chào và hẹn gặp lại!

Trân trọng cảm ơn

q thầy cơ giáo đã về dự giờ!

Cảm ơn tinh thần học tập

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27></div>
(28)<div class='page_container' data-page=28></div>
(29)<div class='page_container' data-page=29></div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

Bài tập nhanh

:

Xác định biện pháp hốn dụ có trong 2 ví

dụ

VD1: Những bàn chân từ than bụi lầy bùn,

Đã đứng dưới mặt trời cách mạng.

(Ta đi tới - Tố Hữu)

bàn chân:

(bộ phận của cơ thể) biểu thị con người lao

động.

than bụi lầy bùn:

người nghèo khổ bị áp bức, đã quật

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

Tiết 101 :

HOÁN DỤ

Bài tập củng cố:

1. Dịng nào sau đây khơng nêu đúng tên gọi của những kiểu

hoán dụ thường gặp?

A. Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng.

B. Lấy bộ phận để gọi toàn thể.

C. Chuyển đổi tên gọi của vật trên quan hệ tương đồng.

D. Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng.

E. Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật

2. Trong những trường hợp sau trường hợp nào khơng dùng

phép hốn dụ?

A- Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác.

(Viễn Phương)

B- Miền Nam đi trước về sau.

(Tố Hữu)

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32></div>

hoan du

<b>KIỂM TRA BÀI CŨ:</b>

<b>KIỂM TRA BÀI CŨ:</b>

<b>Em hiểu như thế nào là ẩn </b>

<b>dụ? Phân tích ẩn dụ trong </b>

<b>những câu sau:</b>

<b>Em hiểu như thế nào là ẩn </b>

<b>dụ? Phân tích ẩn dụ trong </b>

<b>những câu sau:</b>

<i><b>1- </b></i>

<i><b>Về thăm quê Bác làng Sen</b></i>

<i><b> Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng.</b></i>

<i><b> </b></i>

<i><b>2-</b></i>

<i><b> Ngoài thềm rơi cái lá đa</b></i>

<i><b> Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng.</b></i>

<i><b> </b></i>

<b>Tiết 101</b>

<i><b>Tiết 101:</b></i>

<b> </b>

<b>HỐN DỤ</b>

<b>Các từ: áo nâu, </b>

<b>áo xanh, nơng </b>

<b>thôn, thị thành </b>

<b>dùng để chỉ ai? </b>

<b>Các từ: áo nâu, </b>

<b>áo xanh, nông </b>

<b>thôn, thị thành </b>

<b>dùng để chỉ ai? </b>

<b>I. Hốn dụ là gì?</b>

<b>1- Ví dụ</b>

<i><b> Áo nâu</b></i>

<b> liền với </b>

<i><b>áo xanh</b></i>

<b>,</b>

<i><b>Nông thôn</b></i>

<b> cùng với </b>

<i><b>thị thành</b></i>

<b> đứng lên.</b>



<b> Áo nâu</b>

<b> Áo xanh</b>

<b>Chỉ người </b>

<b>nông dân</b>

<b>Ch ng</b>

<b>ỉ</b>

<b>ườ</b>

<b>i </b>

<b>công </b>

<b>nhân</b>

<b>Nông thôn</b>

<b>Thị thành</b>

<b>Những người </b>

<i><b>Tiết 101:</b></i>

<b> </b>

<b>HỐN DỤ</b>



<b> có sự chuyển đổi tên gọi</b>

<b>I. Hốn dụ là gì?</b>

<b>1- Ví dụ</b>

<i><b> Áo nâu</b></i>

<b> liền với </b>

<i><b>áo xanh</b></i>

<b>,</b>

<i><b>Nông thôn</b></i>

<b> cùng với </b>

<i><b>thị thành</b></i>

<b> đứng lên.</b>



<i><b>Cách diễn đạt này</b></i>

<i><b> giống ẩn dụ ở điểm nào?</b></i>

<i><b>Giữa “</b></i>

<i><b>áo </b></i>

<i><b>và</b></i>

<i><b> người</b></i>

<i><b>”,</b></i>

<i><b>giữa “</b></i>

<i><b>nơi sống </b></i>

<i><b>và </b></i>

<i><b>người sống</b></i>