Thực trạng nhận thức của đại diện hộ gia đình về phòng chống bệnh truyền nhiễm tại 3 xã tỉnh Hà Nam, năm 2016

THỰC TRẠNG NHẬN THỨC CỦA ĐẠI DIỆN HỘ GIA ĐÌNH VỀ PHÒNG CHỐNG
BỆNH TRUYỀN NHIỄM TẠI 3 XÃ TỈNH HÀ NAM, NĂM 2016

Nguyễn Thanh Dương
Nguyễn Minh Thái
Trần Đắc Tiến
Tóm tắt
Nghiên cứu được tiến hành tại 03 xã: Phù Vân – thành phố Phủ Lý, Tiến Thắng – huyện Lý
Nhân và Tân Sơn – huyện Kim Bảng là các xã đại diện cho 3 vùng địa lý khác nhau của tỉnh trong
năm 2016 với kết quả như sau: 17,1% người có nhận thức tốt về bệnh truyền nhiễm, 34% nhận
thức trung bình, kém là 48,9% . Một số yếu tố liên quan đến nhận thức của người dân về phòng
chống bệnh truyền nhiễm đó là: Nhóm tuổi dưới 18 và 18 -35 có nhận thức tốt nhất, nhóm người là
hưu trí có nhận thức tốt nhất, nhóm người nội trợ là có nhận thức về bệnh truyền nhiễm thấp nhất.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh truyền nhiễm và dịch bệnh luôn là một gánh nặng cho nền kinh tế toàn cầu và sức
khỏe cộng đồng. Mơ hình bệnh truyền nhiễm đang thay đổi theo thời gian với sự gia tăng các bệnh
dịch mới nổi và tái nổi, các bệnh lây truyền qua động vật, các chủng vi khuẩn đa kháng thuốc...
Tại Việt Nam và tại tỉnh năm trong vùng nhiêt đới do đó sự gia tăng của bệnh truyền nhiễm mới nổi
và tái nổi đang là vấn đề nóng. Nhưng nguồn lực và cơ sở hạ tầng đầu tư cho phòng chống dịch cịn
hạn chế.
Để làm tốt được cơng tác phịng chống dịch tại tỉnh ngoài việc chỉ đạo phối hợp triển khai
của các cấp, các ban, ngành đồn thể thì cần có sự tham gia của người dân do vậy biết được kiến
thức của người dân trong cơng tác phịng chống dịch là cần thiết. Nhằm có các số liệu về kiến thức
của người dân trong phòng chống bệnh truyền nhiễm. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Thực
trạng kiến thức của đại diện hộ gia đình trong phịng chống bệnh truyền nhiễm tỉnh Hà Nam
năm 2016” với hai mục tiêu sau:
1. Xác định tỉ lệ người dân có kiến thức đúng trong phòng chống bệnh truyền nhiễm tại 03
xã tỉnh Hà Nam, năm 2016.
2. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến kiến thức của người dân tại 03 xã tỉnh Hà Nam
trong phòng chống bệnh truyền nhiễm.
II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng nghiên cứu: Đại diện hộ gia đình tại 3 xã đại diện cho 3 khu vực thành thị, nông
thôn và miền núi
2.2. Phương pháp nghiên cứu:
Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang
Chọn mẫu nghiên cứu: Tính cở mẫu theo cơng thức so sánh 1 tỉ lệ chuẩn là 384 đối tượng, là tròn và
lấy cỡ mẫu điều tra là 385
Phương pháp chọn mẫu: chọn chủ đích 03 xã để điều tra, chọn thơn, phỏng vấn đại diện hộ gia đình
theo phương pháp nhà liền nhà đủ cỡ mẫu đã tính.
Thời gian nghiên cứu: Trong năm 2016
Nôi dung nghiên cứu:
Thực trạng nhận thức của người dân về bệnh truyền nhiễm
Xác định được một số yếu tố liên quan đến nhận thức của người dân về bệnh truyền nhiễm.
2.3. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu: Nhập số liệu phần mềm Epidata xử lý số liệu bằng
phần mềm STATA;


III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Nhận thức của người dân về bệnh truyền nhiễm
Bảng 3.1. Thông tin chung của đối tượng tham gia nghiên cứu

Chỉ số
Giới

Tuổi

Trình độ học
vấn

Nghề nghiệp

Số lượng

Tỷ lệ (%)

Nam

209

54,2

Nữ

176

45,8

<18 tuổi

3

0,8

Từ 18 đến 35 tuổi

72

18,7

Từ 36 đến 60 tuổi

253

65,7

> 60 tuổi

57

14,8

Mù chữ

6

1,5

Tiểu học / Cấp 1 (lớp 1, 2, 3, 4, 5)

55

14,3

TH cơ sở / Cấp 2(lớp 6, 7, 8, 9)
THPT/ Cấp 3 (lớp 10, 11, 12 hoặc
8,9,10 hệ 10 năm)
Đại học và sau Đại học

231

60,0

75

19,5

18

4,7

Nông dân

218

56,6

Công chức, viên chức

13

3,4

Giáo viên

5

1,3

Nội trợ

15

3,9

Cơng nhân

95

24,7

Hưu trí

20

5,2

Khác
19
4,9
Bảng 3.1 cho thấy tỷ lệ nam, nữ tham gia nghiên cứu chiếm là tương đương nhau: nam giới
(54,2%); nữ (45,8%).
Về độ tuổi tham gia nghiên cứu: Độ tuổi tham gia nghiên cứu nhiều nhất là độ tuổi từ 36 đến
60 tuổi: chiếm 65,7%, độ tuổi tham gia nghiên cứu nhỏ nhất là dưới 18 tuổi chiếm 0,8%
Về trình độ học vấn tham gia nghiên cứu: không biết chữ chiếm 1,5 %; đại học và sau đại
học chiếm: 4,7%. Tỷ lệ người tốt nghiệp trung học cơ sở cấp 2 chiếm: 60,0%
Về nghề nghiệp của các đối tượng tham gia phòng vấn cho thấy: Đối tượng là nông dân
chiếm tỷ lệ cao nhất chiếm: 56,6% tiếp đó là cơng nhân lao động chiếm 24,7%; đối tượng có nghề
nghiệp là giáo viên tham gia phỏng vấn là thấp nhất chiếm 1,3%.


Biểu đồ 1 cho thấy mức dộ kiến thức chung của người dân tại 03 xã được chọn phỏng vấn

chỉ có 17,1% số được chọn phỏng vấn là có kiến thức tốt về bệnh truyền nhiễm, 30,8% có kiến thức
trung bình và 52,1% có kiến thức kém về bệnh truyền nhiễm.

Biểu đồ 3. 2: Tỷ lệ các hình thức tuyên truyền về phòng bệnh truyền nhiễm được người dân tiếp
nhận
Biểu đồ 3. 2 cho thấy 88,1% người dân tiếp nhận thông tin về bệnh truyền nhiễm qua Ti vi
tiếp đố là qua cán bộ y tế chiếm 17,9% , qua đài truyền thanh xã 17,9% và cuối cùng là qua sách,
báo


3.2. Một số yếu tố liên quan đến nhận thức củ người dân về bệnh truyền nhiễm
Bảng 3.2. Liên quan giữa tuổi với hiểu biết về bệnh truyền nhiễm và cách phòng chống

Tuổi
Dưới 18
Từ 18 – 35
Từ 36 – 60
Từ 61 trở lên
Tổng cộng

n
3
72
253
57
385

Người có kiến thức đúng
n
%

1
33,3
20
27,8
40
15,8
5
8,8
66
17,1

p
p<0,05

Bảng 3.2. Cho thấy nhóm tuổi dưới 18 tuổi và nhóm tuổi 18 -35 hiểu biết về bệnh truyền
nhiễm và cách phòng chống chiếm tỷ lệ cao, nhóm tuổi trên 60 tuổi có tỷ lệ thấp nhất, sự khác biệt
này có ý nghĩa thống kế với p<0,05
Bảng 3.3. Liên quan giữa trình độ văn học vấn với nhận thức của người dân về bệnh truyền nhiễm

Học vấn
Mù chữ
Cấp 1
Cấp 2
Cấp 3
Đại học và sau đại học
Tổng cộng

n
6
55

231
75
18
385

Người có kiến thức đúng
n
%
0
0
5
9,1
36
15,6
10
13,3
10
55,7
66
17,1

p

P<0,05

Bảng 3.3. cho thấy ở nhóm người có trình độ sau đại học và đại học hiểu biết đúng về bệnh truyền
nhiễm và cách phòng chống chiếm tỷ lệ cao nhất là 55,7% tiếp đến là nhóm trình độ cấp 2 chiếm
15,6%, nhóm khơng biết chữ là: 0%; sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p< 0,05
Bảng 3.4. Liên quan giữa nghề nghiệp với nhận thức của người dân về bệnh truyền nhiễm
Nghề nghiệp

Nông dân
Công chức, viên chức
Giáo viên
Nội trợ
Công nhân
Hưu trí
Khác
Tổng cộng

n
218
13
5
15
95
20
19
385

Người có kiến thức đúng
n
%
33
3
1
1
14
13
1
66

15,1
23,1
20,0
6,7
14,7
65,0
5,3
17,1

p
P<0,05

Bảng 3.4 cho thấy nhóm người là hưu trí có hiểu biết đúng về bệnh truyền nhiễm và cách phòng
chống chiếm tỷ lệ cao nhất: 65,0%; tiếp đến là nhóm cơng chức viên chức chiếm 23,1%; nhóm là
giáo viên chiếm: 20,0%; nhóm là nơng dân: 15,1%; nhóm cơng nhân: 14,7% và thấp nhất là nhóm
khác chiếm: 5,3%, sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p<0,05

KẾT LUẬN


Tỷ lệ người có kiến thức tốt về bệnh truyền nhiễm và cách phòng chống theo thang điểm của
nghiên cứu đưa ra là 17,1%, trung bình là 34 %, kém là 48,9%
88,1% người dân tiếp nhận thông tin bệnh truyền nhiễm từ ti vi, qua cán bộ y tế và qua đài
truyền thanh xã là 17,9%, chí có 13,6% là qua sách báo và tời rơi.
- Nhóm tuổi dưới 18 và từ 18 -35 có kiến thức về bệnh truyền nhiễm cao hơn các nhóm tuổi
khác.
- Nhóm người có trình độ đại học và sau đại học có kiến thức về bệnh truyền nhiễm cao nhất
và sau đó giảm dần theo trình độ văn hóa.
- Nhóm người là hưu trí có kiến thức đúng về bệnh truyền nhiễm cao nhất và nhóm khác,

nội trợ chiếm tỷ lệ thấp nhất.

KIẾN NGHỊ


- Tiếp tục duy trì hướng dẫn - giáo dục người dân thông qua công tác truyền thông giáo dục sức khỏe
qua các phương tiện thông tin đại chúng. Tuy nhiên cần phải điều chỉnh các phương tiện truyền thông phù
hợp với nhu cầu địa phương.
- Tập trung truyền thông – giáo dục đến người dân những thông tin về các biện pháp phòng chống
bệnh dịch cho cộng đồng