LẬP MÔ HÌNH 3 CHIỀU CÓ SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN

LẬP MƠ HÌNH 3 CHIỀU CĨ SỰ
THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN
(Participatory 3 Dimensional Modelling)


I. GIỚI THIỆU CHUNG
Nguồn tài nguyên thiên nhiên ngày càng cạn kiệt và suy
thoái nghiêm trọng, con người đã nhận ra một đều là phải có sự
hợp tác và tham gia tích cực của các bên liên quan nhằm đảm
bảo quản lý bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên. Các dữ
liệu về sở hữu, sử dụng và tiếp cận tài ngun sẽ khơng thật sự
có ý nghĩa nếu chúng khơng được trực quan hố bằng cách thể
hiện sự phân bố tài nguyên trên một vùng đất nhất định.
Hệ thống thông tin địa lý (GIS) với các ý tưởng lấy cộng
đồng làm trung tâm. Xu hướng này được chú ý đặc biệt trong
công tác thu thập thông tin 3 chiều và cho phép những bên liên
quan đóng góp ý kiến trong việc quyết định quản lý môi trường
của họ sao cho tốt nhất. Do đó phương pháp lập mơ hình 3 chiều
có sự tham gia của cộng đồng được coi là phương pháp trực
quan sinh động giúp GIS tiếp cận gần hơn với cộng đồng. Đây là
phương pháp kết hợp thông tin 3 chiều truyền thống và kiến
thức của người dân.


II. ĐỐI TƯỢNG
Mơ hình 3 chiều có sự tham gia của cộng đồng
thường được thực hiện ở một khu vực không lớn
lắm (Khu bảo tồn thiên, Vườn quốc gia, một Xã,
một Thôn,...).

III. MỤC TIÊU
- Nâng cao nhận thức của cộng đồng địa phương
trong việc giải quyết tranh chấp ranh giới thông
qua trực quan hố các dữ liệu lên mơ hình 3
chiều.
- Nâng cao nhận thức về quản lý bảo tồn thiên
nhiên trên cơ sở trao đổi, thảo luận, kiểm tra,
đánh giá thơng qua khám phá trên mơ hình.
- Tăng cường khả năng khám phá cộng đồng địa
phương thơng qua sự hình dung bằng hình ảnh cụ
thể được tồn tại trong bộ nhớ.... hiểu rõ hơn khu
vực của họ trong mối liên hệ với mơ hình.
- Sản phẩm mơ hình 3 chiều để trưng bày và giới
thiệu.


IV. PHƯƠNG PHÁP VÀ CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Phương pháp: xây dựng mơ hình 3 chiều truyền thống
kết hợp kiến thức bản địa của người dân.
2. Các bước tiên hành:
2.1. Công tác chuẩn bị.
- Chọn khu vực.
- Thu thập thông tin.
- Phân tích những bên liên quan.
- Huy động cộng đồng.
- Mua nguyên vật liệu, tổ chức chuẩn bị và hậu cần.
+ Bản đồ nền tỷ lệ 1/10.000.
+ Nguyên vật liệu (Các tấm carton, keo, bột màu, giấy than, bút
chì, đinh gim, hệ thống điện ….)
+ Dụng cụ (Búa, dao, kéo, cưa, thước, compa, la bàn,…)

IV. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
2.2. Một số khái niệm cần làm rõ.
 Bản đồ.
 Đường bình độ.
 Điểm cao
 Dơng núi.
 Sườn núi.
 Khe, suối
 Tỷ lệ bản đồ
 Chú giải bản đồ


MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ
BẢN

 Bản đồ: là lĩnh

vực hoạt động khoa
học kỹ thuật thu nhận
và xư lý các thông
tin, dữ liệu từ quá
rình đo đạc, khảo sát
thực địa để biểu thị
trên bề mặt trái đất
dưới dạng mơ hình
thu nhỏ bằng hệ
thống ký hiệu và màu
sắc theo quy tắc toán

học nhất định

Bản đồ minh hoạ


MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN
 Đường đồng mức và điểm cao:
- Đường đồng mức là các đường trên bản đồ nối liền tất cả các
nơi có cùng độ cao so với mặt nước biển. Địa hình khác nhau
sẽ có hệ thống các đường đồng mức đặc trưng. Các đường
đồng mức gần nhau thể hiện độ dốc lớn và nguợc lại.
- Điểm cao: là độ cao tối đa của một ngọn núi.

Các đường đồng mức

Điểm cao 960 m


MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN
 Tỷ lệ bản đồ: Tỷ lệ độ lớn của diện tích mặt đất thể hiện trên
bản đồ. Tuỳ theo mục đích sử dụng, bản đồ được thể hiện nhiều
tỷ lệ khác nhau:

Tỷ lê: 1: 100.000 thì 1cm trên bản đị = 1.000 m ngồi thực địa
Tỷ lệ: 1: 50.000 thì 1cm trên bản đồ = 500 m ngồi thực địa
Tỷ lê: 1: 20.000 thì 1cm trên bản đị = 200 m ngồi thực địa
Tỷ lê: 1: 10.000 thì 1cm trên bản đị = 100 m ngồi thực địa
Tỷ lê: 1: 50.000 thì 1cm trên bản đị = 50 m ngồi thực địa

MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN
 Dông núi, khe suối, sườn núi,...

Đỉnh núi
Dông núi

Khe suối
Sườn núi


MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN

 Lưới toạ độ:Các bản đồ thường có một loạt các đường
thẳng ngang và dọc cách dều nhau tạo nên một lưới. Các
đường lưới này được dặt cách nhau bao nhiêu tuỳ thuộc vào
tỷ lệ bản đồ nhưng cho phép xác định chính xác vị trí nào đó
trên bản đồ dưới dạng số. Mỗi đường lưới có con số đại diẹn
ở cạnh ngồi của bản đồ.


MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN

 Chú giải bản đồ: Sử dụng hệ thống màu và các qui

tắc toán học và ký hiệu để giải thích các khu vực cấu
thành nên bản đồ. Bản đồ khơng có chú giải sẽ trở
nên vô nghĩa và vô dụng.


IV. CÁC BƯỚC TIÊN HÀNH

2.2. Xây dựng “mơ hình trắng”.
Đây là bước cơ bản chuyển tải các thông tin sơ
cấp từ bản đồ lên mơ hình thơng qua kỹ thuật ghép
nối các lớp carton được cắt theo đường bình độ. Việc
xây dựng ‘mơ hình trắng’ nên do một số các em học
sinh thực hiện dưới chỉ dẫn của cán bộ KBT và cán
bộ tư vấn. Công việc này tiến hành theo các bước:
- Cố định các điểm cao từ bản đồ lên bàn gỗ.
- Chia các thành viên tham gia thành 3 nhóm:
+ Nhóm tơ vẽ:
+ Nhóm cắt:
+ Nhóm lắp ráp các lớp carton:


IV. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
 Cố định các điểm cao từ bản đồ lên bàn gỗ

Cố định các điểm cao lên bàn

Hệ thống các đỉnh núi
(điểm cao)


IV. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
 Tô vẽ các đường đồng mức lên các lớp carton

Chèn giấy thang khổ lớn vào
giữa bản đồ và lớp các tôn

Đồ vẽ theo từng đường

đồng mức


IV. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
 Cắt các lớp carton


IV. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
 Ghép nối các lớp carton


IV. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
 Hồn thành mơ hình trắng


IV. THẢO LUẬN TRÊN MƠ HÌNH
2.3. Hồn thiện mơ hình 3D có sự tham gia của cộng đồng.

Đây là bước quan trọng nhất trong việc xây dựng mơ
hình 3D có sự tham gia của cộng đồng. Các dẫn liệu
thứ cấp và các thông tin trao đổi của cộng đồng được
chuyển tải lên mơ hình. Sau khi đã phân tích các dữ
liệu thứ cấp và nhất trí với sự tham gia của người dân
địa phương, đặt biệt là người lớn tuổi, người thường
xuyên vào rừng, các già làng trưởng bản, thợ săn, ...
tiến hành mã hố các thơng tin đó lên mơ hình bằng hệ
thống màu và dụng cụ được chuẩn bị sẵn. Sự tranh
luận, chia sẽ, đàm phán và kiểm tra chéo lẫn nhau của
cộng đồng sẽ giúp cho mỗi người dân hiểu rõ hơn về
khu vực họ sinh sống.

IV. THẢO LUẬN TRÊN MƠ HÌNH



Giới thiệu mục tiêu, q trình xây dựng mơ hình trắng


IV. THẢO LUẬN TRÊN MƠ HÌNH
- Chia nhóm các đối tượng tham gia thảo luận thành 2 nhóm nhỏ.
+ Nhóm 1: Gồm những người hiểu biết rõ nhất về khu vực (là những
người lớn tuổi, các già làng trưởng bản, người thường xuyên vào
rừng, thợ săn,...nhóm này cơ bản hiểu rõ các vấn đề dưới đây và trên
toàn bộ diện tích KBT). Họ sẽ làm việc ngay trên mơ hình, cuộc thảo
luận cần định hướng từ dễ đến khó, tập trung các vấn đề sau:
* Xác định và nêu tên của các đối tượng quen thuộc như sông suối,
đường sá, địa danh đồi núi, ...
* Xác định ranh giới (chú ý đặc biệt khu vực tranh chấp).
* Xác định hiện trạng sử dụng đất và rừng trong khu vực.
* Về tài nguyên động thực vật rừng trong khu vực (chú ý các lồi
động thực vật q hiếm có nguy cơ đe doạ cao).

+ Nhóm 2: Gồm các đối tượng thực hiện các thao tác mã hố tạm
thời các thơng tin lên mơ hình bằng hệ thống cơng cụ chuẩn bị sẳn
(len sợi, giấy màu, …)


IV. THẢO LUẬN TRÊN MƠ HÌNH
 xác định các địa danh quen thuộc như tên núi, sông, suối,...

IV. THẢO LUẬN TRÊN MƠ HÌNH
 Mã hố tạm thời các thơng tin trao đổi lên mơ hình


IV. THẢO LUẬN TRÊN MƠ HÌNH
 Một số địa danh trên mơ hình (tên núi, sơng, suối đường ,...)


IV. THẢO LUẬN TRÊN MƠ HÌNH
 Hiện trạng sử dụng đất(rừng tự nhiên, rừng trồng ,...)