BIỆN PHÁP QUẢN lý dạy học THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG lực hợp tác CHO học SINH tại TRƯỜNG TIỂU học tây sơn, QUẬN HAI bà TRƯNG, THÀNH PHỐ hà nội

BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC THEO ĐỊNH
HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỢP TÁC CHO
HỌC SINH TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC TÂY SƠN,
QUẬN HAI BÀ TRƯNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Nguyên tắc đề xuất biện pháp
Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu dạy học
Đề xuất các biện pháp để quản lý dạy học theo định
hướng phát triển năng lực hợp tác cho học sinh tại trường
Tiểu học Tây Sơn, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội
cần phải thực hiện theo mục tiêu giáo dục tiểu học, theo
Điều lệ nhà trường. Các biện pháp quản lý dạy học theo
định hướng phát triển năng lực hợp tác cho học sinh tại
trường Tiểu học Tây Sơn cần bám sát vào mục tiêu, nội
dung, phương pháp giáo dục tiểu học đồng thời thực hiện
những yêu cầu đổi mới trong giáo dục tiểu học hiện nay.
Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp với lứa tuổi học sinh
tiểu học
Lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi từ 6 đến 11
tuổi.Lứa tuổi chứng kiến những thay đổi quan trọng trong
sự phát triển của trẻ em. Đây cũng là khởi nguồn cho sự


hình thành và phát triển nhân cách cho các em để trở thành
những con người phát triển toàn diện với đầy đủ tài và đức.
Ở lứa tuổi tiểu học, hoạt động học tập trở thành hoạt động
chủ đạo của các em. Nội dung học tập với nhiều kiến thức
mới, phong phú, nhiều mơn học có tính chất khác nhau đề
ra yêu cầu trong nhận thức, hành động, buộc các em chủ
động, tích cực trong hoạt động học tập. Do vậy, mỗi biện
pháp đề xuất đều phải tính đến đặc điểm tâm lý học sinh

tiểu học, phát huy những thế mạnh của HS từ đó cải thiện
chất lượng học tập, nâng cao hiệu quả quản lý dạy học theo
định hướng phát triển năng lực.
Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ
Các biện pháp nêu ra phải đảm bảo sự thống nhất giữa
mục tiêu, nội dung, cách thức và điều kiện thực hiện trong
quản lý dạy học theo định hướng phát triển năng lực hợp tác
cho học sinh tiểu học. Trong q trình quản lý, cần phải có
sự phân cơng công việc rõ ràng, tạo ra được ý thức tự giác,
sự phối hợp chặt chẽ giữa các cá nhân, bộ phận cùng tham
gia xây dựng, giúp cho công tác quản lý tiến hành thống
nhất và đồng bộ nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra. Các biện
pháp mang tính hệ thống đồng bộ, tuy nhiên trong số đó có
những biện pháp được xác định là cơ bản, chủ yếu, cần thực


hiện ngay, có biện pháp hỗ trợ.
Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển
Đây là một nguyên tắc rất quan trọng khi đề xuất các
biện pháp quản lý. Bởi trước những thay đổi do yêu cầu của
đổi mới giáo dục, quản lý dạy học nói chung và quản lý dạy
học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh ở
trường tiểu học cũng cần phải thay đổi. Nguyên tắc này đòi
hỏi các biện pháp quản lý được đề xuất khơng loại bỏ hồn
tồn những cách làm cũ, đã và đang thực hiện có hiệu quả.
Trong đó, chủ thể quản lý có thể kế thừa tồn bộ các biện
pháp, hoặc có thể kế thừa những điểm hay, điểm hiệu quả
của mỗi biện pháp, khơng nên phủ định hồn toàn các biện
pháp cũ và tạo ra những biện pháp mới hồn tồn nhưng
khơng dựa trên thực tiễn diễn ra ở nhà trường. Khi đề xuất

biện pháp, chủ thể quản lý phải bắt kịp những xu hướng
phát triển của giáo dục trong tương lai để đưa ra những biện
pháp quản lý mới, phù hợp và sát thực tế, đặc điểm của nhà
trường, đảm bảo tính khả thi và đạt hiệu quả cao nhất.
Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và khả thi
Mỗi nhà trường có điều kiện khác nhau về cơ sở vật
chất, về đội ngũ; chất lượng HS, công tác quản lý tổ chức,
điều hành. Để đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả cần


phải xem xét cụ thể một cách toàn diện đặc điểm của nhà
trường trên tất cả các mặt, từ đó phát huy những mặt mạnh
về cơ sở vật chất, về nguồn lực con người, về cách thức
quản lý và các hình thức phối hợp...nhằm đảm bảo tính khả
thi. Các biện pháp quản lý dạy học theo định hướng phát
triển năng lực hợp tác cho học sinh tại trường Tiểu học Tây
Sơn, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội vừa phải phù
hợp với quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước, Ngành
về phát triển giáo dục vừa phải phù hợp với tình hình nhà
trường.Vì thế khi đề xuất biện pháp quản lý phải được cân
nhắc, tính tốn khoa học, tiến hành xác định tính phù hợp
và tính khả thi của biện pháp.
Biện pháp quản lý dạy học theo định
hướng phát triển năng lực hợp tác cho học
sinh tại trường Tiểu học Tây Sơn, quận Hai
Bà Trưng, thành phố Hà Nội
Tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức cho CBQL, giáo
viên và học sinh về dạy học theo định hướng phát triển
năng lực hợp tác cho học sinh
Mục tiêu biện pháp

Nhằm giúp cho từng cán bộ quản lý, giáo viên, HS
trong nhà trường nhận thức đầy đủ và sâu sắc về vị trí, vai


trò của dạy học theo định hướng phát triển năng lực hợp tác
cho HS. Đồng thời, cập nhật những yêu cầu mới của dạy học
theo định hướng phát triển năng lực hợp tác cho HS đối với
giáo viên trong thực hiện chương trình giáo dục; đảm bảo
GV xác định mục tiêu, lựa chọn nội dung, sử dụng linh hoạt
các phương pháp, hình thức tổ chức và kiểm tra, đánh giá kết
quả dạy học theo định hướng phát triển năng lực hợp tác,
trang bị cho HS các kỹ năng hợp tác trong học tập. Điều này
sẽ hình thành cho đội ngũ GV, HS nền tảng ban đầu vững
chắc để triển khai hoạt động dạy học theo định hướng phát
triển năng lực hợp tác và quản lý dạy học theo định hướng
phát triển năng lực hợp tác cho HS trường tiểu học Tây Sơn.
Nội dung của biện pháp
* Đối với CBQL
- Nắm vững chủ trương, đường lối, nghị quyết của
Đảng, Nhà nước về giáo dục, quan điểm chỉ đạo đổi mới
chương trình giáo dục phổ thơng (trong đó có giáo dục tiểu
học) của ngành Giáo dục, nhiệm vụ năm học và các quy
định về dạy học theo định hướng phát triển năng lực hợp tác
cho HS tiểu học.
- Cụ thể hóa các văn bản, chỉ thị thành nhiệm vụ,
quyền hạn và yêu cầu đối với GV và học sinh trong tổ chức


dạy học theo định hướng phát triển năng lực hợp tác cho
HS.

- Xây dựng quy chế chuyên môn: Thực hiện chương
trình dạy học, tổ chức dạy học, nền nếp dạy học, đổi mới
phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học
theo định hướng phát triển năng lực hợp tác cho HS.
- Phát động phong trào thi đua “dạy tốt, học tốt” theo
định hướng phát triển năng lực hợp tác cho HS.
* Đối với Giáo viên
- Mỗi cô giáo, thầy giáo phải là tấm gương sáng về
phẩm chất, trình độ và năng lực giáo dục học sinh nhà
trường.
- Chủ động phối hợp với BGH nhà trường thực hiện
nhiệm vụ dạy học theo định hướng phát triển năng lực hợp
tác cho HS.
- Tích cực, chủ động tìm tịi, nghiên cứu trong dạy
học, đề xuất sáng kiến kinh nghiệm, báo cáo chuyên môn
nhằm nâng cao chất lượng dạy học theo định hướng phát
triển năng lực hợp tác cho HS theo từng khối lớp.
* Đối với HS


- Thường xuyên trao đổi, lắng nghe ý kiến của HS
trong học tập. Mỗi HS là một cá thể riêng biệt, cần phát huy
tối đa những ưu điểm và khuyết điểm của từng em để tạo
nên một tập thể lớp phát triển hài hịa, đồng thuận, ln hợp
tác, giúp đỡ nhau trong học tập và rèn luyện.
- Trang bị cho HS những kỹ năng hợp tác trong học
tập, đó là kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng giao tiếp, kỹ
năng đàm phán, kỹ năng chia sẻ...để hình thành năng lực
hợp tác cho HS.
- Xây dựng nền nếp học tập hợp tác để mỗi HS thấy

được vai trò, nhiệm vụ của mình trong học tập.
Cách thức thực hiện biện pháp
- Thơng qua các cuộc họp của Hội đồng sư phạm,
BGH tiến hành tổ chức cho toàn thể cán bộ giáo viên học
tập, quán triệt quan điểm, chủ trương, chính sách về đổi mới
giáo dục tiểu học; về nhiệm vụ năm học... Cần nhấn mạnh
đến trọng tâm đổi mới quản lý dạy học theo định hướng
phát triển năng lực hợp tác cho HS.
- Hiệu trưởng chỉ đạo các TCM họp tổ, thống nhất đưa
ra chỉ tiêu đạt được trong năm học. Dựa trên mục tiêu
chung của nhà trường TTCM cân nhắc đưa ra những yêu
cầu, đề nghị với BGH nhà trường trong phân công chuyên


môn nhằm phục vụ tốt cho công tác giảng dạy của giáo viên
theo định hướng phát triển năng lực hợp tác cho HS. Chẳng
hạn với những lớp có chất lượng đầu vào cao thì cần phải
có giáo viên chun mơn giỏi, với những lớp đại trà, lực
học của học sinh yếu hơn cần có những giáo viên có sự kiên
nhẫn, thái độ nhã nhặn và phương pháp sư phạm tốt.
- Ban chi ủy nhà trường cần tập trung chỉ đạo bằng
cách Chi bộ đưa ra nghị quyết về công tác dạy học ngay từ
đầu năm học trong đó nhấn mạnh đến quan điểm thực hiện
dạy học theo định hướng phát triển năng lực hợp tác cho
HS, phổ biến đến từng cán bộ, đảng viên để nâng cao nhận
thức về vai trò và tầm quan trọng hoạt động dạy học theo
định hướng phát triển năng lực hợp tác cho HS.
- BGH nhà trường cần khảo sát lấy ý kiến của GV
trong việc triển khai dạy học theo định hướng phát triển
năng lực hợp tác cho HS: những điểm mạnh, điểm yếu,

thuận lợi, khó khăn của mỗi GV, để từ đó có cơ sở trong
việc phân công nhiệm vụ dạy học.
- Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ dạy học, Ban chi
ủy, chi bộ, Ban giám hiệu nhà trường cần nắm bắt tình hình,
tư tưởng, tác phong, năng lực chun mơn, nghiệp vụ của


giáo viên để nhắc nhở, chấn chỉnh kịp thời để mỗi GV thấy
rõ vai trò, trách nhiệm để thực hiện nhiệm vụ dạy học.
- Thông qua các buổi sinh hoạt chuyên đề, báo cáo
tham luận, các cuộc hội thảo, sinh hoạt chuyên môn nhằm
nâng cao nhận thức và năng lực dạy học định hướng phát
triển năng lực hợp tác cho đội ngũ giáo viên cũng như tăng
cường việc tự học, tự rèn luyện, bồi dưỡng của GV.
- Chỉ đạo GV hướng dẫn HS các kỹ năng hợp tác trong
dạy học, việc hướng dẫn được thực hiện từ đầu năm học và
có theo dõi, kiểm tra và đánh giá trong suốt quá trình thực
hiện của GV.
Điều kiện thực hiện
- BGH nhà trường nhận được sự ủng hộ, nhất trí cao
của GV và HS trong quản lý dạy học theo định hướng phát
triển năng lực hợp tác cho HS.
- Lãnh đạo nhà trường lắng nghe ý kiến của TCM, GV
và HS để tác động kịp thời nhằm nâng cao hiệu quả giáo
dục nhận thức cho đội ngũ GV, HS trong quản lý dạy học
theo định hướng phát triển năng lực hợp tác cho HS.


Chỉ đạo giáo viên thiết kế nội dung và tổ chức dạy học
phát triển năng lực hợp tác cho học sinh

Mục tiêu của biện pháp
Chỉ đạo GV thiết kế nội dung dạy học phát triển năng
lực hợp tác nhằm tạo ra sự thay đổi trong quá trình tổ chức
bài học theo định hướng phát triển năng lực hợp tác, giúp
cho GV và HS đều chủ động, tích cực trong giảng dạy và
học tập.
Nội dung của biện pháp
- Tổ chức cho giáo viên trong nhà trường và mỗi Tổ
CM học tập nắm vững nội dung, mục tiêu, chương trình
SGK, các yêu cầu thiết kế giáo án theo định hướng phát
triển năng lực hợp tác cho HS.
- Tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài
học, theo chuyên đề phát triển năng lực hợp tác của HS.
- Chỉ đạo TTCM hướng dẫn GV thiết kế giáo án các
môn học bắt buộc và tự chọn theo định hướng phát triển
năng lực hợp tác cho HS. Tổ chức cho giáo viên trong các
TCM bàn bạc, thống nhất nội dung, phương pháp, yêu cầu
kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực hợp
tác cho HS.


- Chỉ đạo, triển khai, giám sát khâu soạn giảng, chấm
bài của giáo viên, đồng thời theo dõi việc đánh giá của
giáo viên đối với học sinh có thường xuyên và có phù hợp
với chương trình giảng dạy theo định hướng phát triển
năng lực hợp tác cho HS hay không? Từ đó nắm bắt được
chất lượng học tập của học sinh để có sự điều chỉnh cho
phù hợp, đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực hợp tác cho
HS.
- Chỉ đạo tổ chức dự giờ, thăm lớp theo hướng đánh

giá năng lực đạt được của HS sau khi kết thúc bài dạy,
đồng thời trao đổi với GV những kết quả đạt được của bài
dạy, hướng khắc phục những tồn tại nhằm giúp GV điều
chỉnh hoạt động dạy học phù hợp với năng lực của HS, đạt
mục tiêu bài học.
- Các TCM có nhiệm vụ hướng dẫn GV chủ động,
tích cực đổi mới giáo án, bài học theo hướng lấy học sinh
làm trung tâm của hoạt động, đồng thời tạo ra sự tương tác
giữa thầy và trị trong q trình dạy học. HS tích cực suy
nghĩ, đào sâu kiến thức.
- Tổ chức dạy học trải nghiệm theo định hướng phát
triển năng lực hợp tác cho HS. Để các giờ học diễn ra sôi
nổi, đầy hứng khởi, việc lồng ghép các môn học thông qua


hoạt động trải nghiệm sẽ góp phần giúp cho sự tương tác
giữa thầy và trò, trò với trò hiệu quả.
-Thay vì tổ chức dạy học theo một tiến trình thơng

thường, thì một số mơn học: Tốn, Tiếng việt, Đạo đức,
Tự nhiên Xã hội, Lịch sử và Địa lý…Giáo viên có thể
thiết kế các bài học thông qua hoạt động trải nghiệm như
tổ chức trò chơi, diễn đàn, sân khấu tương tác, tham quan
dã ngoại, các hội thi, hoạt động giao lưu, hoạt động nhân
đạo, hoạt động tình nguyện, hoạt động cộng đồng, sinh
hoạt tập thể, lao động cơng ích, sân khấu hóa (kịch, thơ,
hát, tiểu phẩm, kịch tham gia,...), thể dục thể thao, tổ chức
các ngày hội,...
Cách thức thực hiện biện pháp
* Hướng dẫn GV thiết kế giáo án dạy học theo định

hướng phát triển năng lực hợp tác cho HS.
Đảm bảo yêu cầu của một giáo án cụ thể như mục tiêu
bài học là những kiến thức, kỹ năng, thái độ và năng lực
học sinh cần đạt được sau khi kết thúc bài học; tiến trình
của bài học; các điều kiện về phương pháp và phương tiện
dạy học. Với thiết kế giáo án theo định hướng phát triển
năng lực hợp tác cho HS, cần chú trọng đến các phương tiện
hỗ trợ để HS làm việc nhóm, trao đổi ý kiến và trình bày ý


kiến của mình thơng qua tranh ảnh, biểu đồ…Một số cơng
cụ hỗ trợ như: máy chiếu, máy tính; đầu video…) sẽ hỗ trợ
cho việc tiếp thu bài học được nhanh hơn.
- Chỉ đạo GV thiết kế bài giảng theo mô hình tương
tác nhóm HS làm mẫu thử nghiệm, qua đó có thể đánh giá
những ưu điểm, hạn chế của mơ hình này và vận dụng vào
một số giờ dạy của trường để tăng phần sinh động, hấp dẫn
cho nội dung bài học.
- HS được phân thành các nhóm nhỏ, trong đó có sự
phân cơng nhiệm vụ của từng thành viên, bầu ra một HS
làm nhóm trưởng để thực hiện các hoạt động học tập. GV
có thể đưa trước vấn đề cần nghiên cứu để HS có sự chuẩn
bị trước ở nhà trước khi trao đổi trên lớp. Các điều kiện
như: đồ dùng học tập cần được đảm bảo.
- Tổ chức bài học theo tiến trình nội dung bài học đi từ
mục tiêu, yêu cầu bài học, các phương tiện chuẩn bị dạy
học, nội dung thực hiên (hoạt động của thầy - trị), trong đó
chú trọng đến hoạt động của trị được thiết kế theo hướng
phát huy năng lực hợp tác của HS ( chia nhóm để thảo luận
với mỗi nội dung GV đưa ra), sau đó GV rút ra nhận xét,

củng cố kiến thức, kỹ năng, thái độ HS. Các bài tập tình


huống, bài tập SGK được GV khéo léo gợi mở HS biết vận
dụng kiến thức được trang bị để cùng nhau giải quyết.
- Chỉ đạo GV xây dựng giáo án theo định hướng phát
triển năng lực hợp tác cho HS phải thể hiện được các yêu
cầu học sinh được làm việc độc lập với tài liệu (làm việc cá
nhân riêng lẻ và làm việc cá nhân trước trao đổi nhóm), học
sinh được phát huy năng lực hợp tác, sáng tạo qua việc phải
tìm tịi, phải nhận biết, xác định các thành phần trong bài
học cụ thể. Học sinh được thảo luận qua các hoạt động
nhóm.Đặc biệt học sinh được tạo điều kiện để tự đánh giá
bài của mình và đánh giá bài của bạn thông qua hoạt động
đổi chéo bài làm. Giáo viên quan sát chính xác để hỗ trợ và
đặc biệt là tạo dần cho các em thói quen làm việc cá nhân,
nhóm; độc lập và hợp tác linh hoạt.
- GV trong quá trình thực hiện giờ dạy theo định
hướng phát triển năng lực hợp tác cho HS cần chú ý:
+ Hình thành một số quy ước “lệnh” cho lớp học để
học tập và chuyển các hoạt động nhanh và khoa học. Đây
cũng là rèn luyện năng lực cho học sinh và học sinh ln có
thói quen làm việc hợp tác.
+ Quan sát học sinh làm việc một cách cụ thể (nhìn
được, nghe được các nhóm thảo luận gì, câu trả lời, các lời


đánh giá của nhóm khác và phản biện của nhóm về đánh giá
của nhóm bạn). Tuyệt đối đảm bảo học sinh không chép kết
quả của bạn khác.

+ Khen, động viên, hỗ trợ đúng lúc; tránh hỗ trợ
thường xuyên để học sinh ỷ lại.
* Hướng dẫn GV thực hiện sinh hoạt chuyên môn theo
nghiên cứu bài học
GV cần nắm vững nội dung sinh hoạt chuyên môn
theo nghiên cứu bài học, quy trình thực hiện các bước gồm
có:
Bước 1: Xác định mục tiêu, xây dựng kế hoạch bài học
nghiên cứu
Bước 2: Tiến hành bài giảng minh họa và dự giờ
Bước 3: Suy ngẫm, thảo luận về bài giảng minh họa
Bước 4: Áp dụng
- Nhà trường xây dựng kế hoạch sinh hoạt chuyên môn
theo nghiên cứu bài học, phân chia theo các khối lớp. Sau đó
TTCM của từng khối lớp sẽ đăng ký với BGH nhà trường
các nội dung sinh hoạt. Mỗi tuần sẽ chọn một chủ để để đưa
vào giảng mẫu.


- Các nhóm sinh hoạt chun mơn sẽ thảo luận về mục
tiêu, nội dung, phương pháp giảng dạy của các bài học. Phân
chia độ khó của bài để phát triển năng lực HS. Đưa ra các
phương án tổ chức dạy học phù hợp nhằm phát triển năng
lực hợp tác cho HS.
- Các nội dung sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu
bài học phải nằm trong chương trình quy định của Bộ
GD&ĐT và phải thực hiện bám sát vào phân phối chương
trình.
- Các nhóm nghiên cứu bài học sẽ xây dựng một bài
dạy minh họa. BGH nhà trường sẽ tổ chức dự giờ, đánh giá

các tiết giảng mẫu. Trên cơ sở đó đóng góp ý kiến để hồn
thiện và làm mẫu để tiến hành các nội dung sinh hoạt chuyên
đề theo nghiên cứu bài học tiếp theo.
- Xây dựng kế hoạch sinh hoạt chuyên môn định kỳ 1
tháng/1 lần sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học.
- Kiểm tra, đánh giá và điều chỉnh thực hiện sinh hoạt
chuyên môn theo nghiên cứu bài học. Cụ thể mỗi TTCM có
bản đánh giá nhận xét tính tích cực tham gia và đóng góp
của GV trong q trình sinh hoạt chun mơn theo nghiên
cứu bài học để BGH nhà trường xem xét hình thức khen


thưởng, đồng thời nhắc nhở GV chưa tích cực hợp tác trong
hoạt động.
* Chỉ đạo tổ chức dạy học trải nghiệm phát triển năng
lực hợp tác cho học sinh
- Hướng dẫn GV tổ chức dạy học trải nghiệm theo định
hướng phát triển năng lực hợp tác cho HS gồm Quy trình
dạy - học qua trải nghiệm được thể hiện bằng “Vịng tuần
hồn” theo mơ hình 5 bước khép kín gồm: GV là người
hướng dẫn, tổ chức lớp; HS tham gia vào hoạt động nhóm,
cùng thảo luận, làm bài tập, xử lý tình huống, đóng vai; HS
đưa ra những kết quả và trình bày các nội dung thảo luận
theo vấn đề nghiên cứu; GV củng cố kiến thức, vận dụng
vào thực tiễn.
GV sử dụng các PPDH và hình thức dạy học tích cực
nhằm giúp HS sẵn sàng tham gia trải nghiệm tích cực;
Phát triển kỹ năng phân tích, khái qt hóa các kinh
nghiệm có được; Tạo cơ hội cho người học có kỹ năng
giải quyết vấn đề, biết hợp tác chia sẻ với các thành viên

khác để có thể thu được những tri thức và ý tưởng mới từ
trải nghiệm.
Các phương pháp thường được sử dụng trong quá
trình tổ chức dạy học trải nghiệm là phương pháp giải


quyết vấn đề, phương pháp đóng vai, phương pháp làm
việc theo nhóm, phương pháp dự án thơng qua các hình
thức như tham quan thực tế, sân khấu tương tác, diễn đàn,
làm việc nhóm…
Chẳng hạn, khi tiến hành dạy học trải nghiệm môn Lịch
sử lớp 4, bài học “Đinh bộ lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân”. GV có
thể tổ chức dạy học trải nghiệm theo hướng phân vai cho HS
thành các nhân vật lịch sử và tái hiện trận đánh lịch sử. Với
mỗi nội dung, GV có thể gợi ý cho HS trả lời về ý nghĩa lịch
sử của mốc thời gian, sự kiện lịch sử. Từ đó đưa ra kết luận
cuối cùng.
- BGH nhà trường lên kế hoạch tập huấn, bồi dưỡng
kỹ năng cho GV tiến hành dạy học trải nghiệm. Đặc biệt
là các PPDH tích cực, để GV chủ động trong việc thiết kế
bài dạy theo hướng trải nghiệm.
Điều kiện thực hiện biện pháp
- Đảm bảo điều kiện CSVC, thiết bị dạy học phục vụ
cho hoạt động giảng dạy và sinh hoạt chun mơn của GV.
- Khuyến khích, động viên GV kịp thời bằng lợi ích
vật chất và tinh thần để GV tích cực đổi mới nội dung và
phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực
hợp tác cho HS.

- Rà soát, kiểm tra đánh giá kịp thời tiến độ thực hiện
cũng như giải quyết khó khăn trong quá trình thiết kế bài
học theo định hướng phát triển năng lực hợp tác của GV.
- Qui mô lớp học phải hợp lý, không quá đông học
sinh, đảm bảo để giáo viên có thể quán xuyến, theo dõi, hỗ
trợ học sinh một cách tốt nhất.
Chỉ đạo thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức tổ
chức dạy học theo hướng tăng cường hoạt động hợp tác
của học sinh
Mục tiêu của biện pháp
Đổi mới PPDH, hình thức tổ chức dạy học theo định
hướng phát triển năng lực hợp tác cho HS là một trong
những yêu cầu của đổi mới giáo dục. Biện pháp nhằm củng
cố năng lực thực hiện phương pháp, hình thức dạy học đã
có của GV, đồng thời trang bị cho GV những kỹ thuật dạy
học mới theo định hướng phát triển năng lực hợp tác cho
HS.
Nội dung của biện pháp
- Thực hiện đổi mới phương pháp và hình thức dạy
học theo định hướng phát triển năng lực hợp tác của HS cần


được thực hiện theo 2 chiều tương quan: Đối với GV và đối
với HS.
* Đối với GV
- Đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường hiện
nay đang tồn tại một mâu thuẫn giữa yêu cầu, nhu cầu đổi
mới phương pháp dạy học với khả năng thực hiện của mỗi
giáo viên và điều kiện thực tế của nhà trường. Trước tiên,
thảo luận về đổi mới phương pháp dạy học, bắt đầu bằng

việc khuyến khích những “đốm lửa nhỏ” và chỉ đạo theo
kiểu “vết dầu loang”. Để tạo động lực cho việc đổi mới
phương pháp dạy học, cán bộ quản lý cần phải:
- TTCM xây dựng kế hoạch đổi mới phương pháp dạy
học, trên cơ sở kế hoạch chung, dựa vào sự phân công của
nhà trường, tổ chuyên môn.
- Hiệu trưởng xây dựng chuẩn đánh giá giờ dạy theo
hướng đổi mới phương pháp, tổ chức học tập, thảo luận tiêu
chuẩn đánh giá tiết dạy theo hướng đổi mới nhà trường đã
xây dựng và ban hành. Hiệu trưởng cần bồi dưỡng và rèn
luyện cho giáo viên các kỹ năng cơ bản về đổi mới phương
pháp dạy học, cụ thể:
+ Bồi dưỡng, rèn luyện kỹ năng soạn bài theo hướng
thiết kế bài học theo định hướng phát triển năng lực hợp tác.


+ Bồi dưỡng, rèn luyện các kỹ năng dạy học theo định
hướng phát triển năng lực hợp tác.
+ Bồi dưỡng phương pháp thực hành quan sát, phương
pháp trải nghiệm, phương pháp bàn tay nặn bột, dạy học
theo nhóm, dự án… và kỹ năng sử dụng các phần mềm máy
tính, kỹ năng tìm kiếm khai thác thơng tin trên mạng, các kỹ
năng làm việc hợp tác theo nhóm trên mạng, kỹ năng
nghiên cứu các tài liệu tham khảo, các kỹ năng về ngoại
ngữ.
- Tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên phương pháp tự
học, tự nghiên cứu, tự bồi dưỡng, tạo điều kiện về thời gian,
tài liệu và định hướng vấn đề nghiên cứu một cách thiết
thực.
- Tổ chức bồi dưỡng một số kỹ thuật dạy học cơ bản

phù hợp với đặc thù từng môn học như: Kỹ thuật dạy môn
học tự chọn;Kỹ thuật dạy môn học bắt buộc.
* Đối với HS:
- Hình thành cho HS phương pháp tự học, tăng cường
các hoạt động tự tìm kiếm tri thức, hoạt động phối hợp
trong học tập.


Tập thể HS được sử dụng như một môi trường và
phương tiện để tổ chức q trình học tập tích cực nhất cho
từng cá nhân. Vì vậy trong quá trình dạy cho HS năng lực
hợp tác cần phải tạo cho HS sự đua tranh, hỗ trợ nhau, đóng
góp những ý kiến riêng vào ý kiến chung, chuyển từ thói
quen chỉ nghe, ghi nhớ sang hình thức thực sự hoạt động,
cùng nhau tìm kiếm, hình thành kiến thức bằng trí tuệ
chung.
Cách thức thực hiện biện pháp
* Việc chỉ đạo thực hiện đổi mới phương pháp dạy học
cần thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị cho đổi mới PPDH
Hiệu trưởng cần làm cho giáo viên hiểu đúng mục
đích, nội dung của việc đổi mới PPDH, cần chuẩn bị cho
việc thực hiện đổi mới PPDH như:
+ Hiệu trưởng cần chuẩn bị tâm thế cho bản thân và cho
mọi thành viên.
+ Chuẩn bị về nhận thức cho CBQL, giáo viên và học
sinh về phương pháp dạy học tích cực và yêu cầu đổi mới
PPDH.

+ Chuẩn bị các điều kiện tối thiểu để triển khai đổi
mới PPDH.
Bước 2: Xây dựng kế hoạch triển khai đổi mới PPDH
- Tìm hiểu các căn cứ, thu thập thông tin liên quan về
đổi mới PPDH bộ môn.
- Phân tích bối cảnh, điều kiện thực tế của nhà trường;
những thuận lợi, khó khăn trong q trình tổ chức thực
hiện.
- Xác định mục tiêu cụ thể cho từng giai đoạn; xác
định trọng tâm của các mục tiêu.
- Lập kế hoạch chi tiết việc tổ chức thực hiện đổi mới
PPDH (phân công nhiệm vụ cụ thể, phân phối nguồn lực
hợp lý, dự kiến các biện pháp và cách thức thực hiện). Kế
hoạch phải được giáo viên, học sinh thống nhất, ủng hộ và
phải có tính khả thi cao.
Bước 3: Tổ chức thực hiện đổi mới PPDH
Để thực hiện tốt việc tổ chức thực hiện đổi mới PPDH, Hiệu
trưởng cần tập trung vào các công việc:
- Trao đổi về nội dung chương trình đổi mới PPDH bộ mơn với giáo
viên.
- Phân cơng nhiệm vụ giảng dạy cho giáo viên một cách khoa
học, hợp lý.


- Phân công rõ trách nhiệm, quyền hạn cho cá nhân cụ thể để
thuận tiện trong việc quản lý thực hiện đổi mới PPDH.
- Tạo điều kiện cho sự thay đổi; khắc phục kịp thời các phản
kháng có thể xảy ra; phát triển các hoạt động hỗ trợ (Các chương trình
thí điểm, huấn luyện và hệ thống đào tạo).
- Hiểu rõ tâm lý của giáo viên và có chiến lược trong việc giúp

đỡ họ, đồng thời cần cư xử hết sức linh hoạt…
Bước 4: Đánh giá và duy trì thực hiện đổi mới PPDH
- Đánh giá việc thay đổi nhận thức của giáo viên về vấn đề đổi
mới PPDH.
- Đánh giá việc thay đổi cách soạn bài và lập kế hoạch lên lớp
theo hướng đổi mới PPDH.
- Đánh giá việc lĩnh hội tri thức của học sinh.
- Đưa ra quyết định điều chỉnh kịp thời nhằm giúp các bộ phận và
các cá nhân đạt được mục tiêu về đổi mới PPDH đã đề ra.
Để làm rõ hơn tác dụng của các phương pháp này đối với dạy học
phát triển năng lực hợp tác cho HS, tác giả xin đưa ra ví dụ minh chứng:
* Trong mơn Tự nhiên xã hội lớp 3A6, bài Lá cây dạy theo
phương pháp Bàn tay nặn bột, giáo viên cho học sinh nêu những hiểu
biết ban đầu về lá cây. Sau đó đề xuất câu hỏi và đề xuất thí nghiệm
nghiên cứu. Học sinh phải thực hiện nhiệm vụ theo nhóm để quan sát lá
cây thật kết hợp với sự hiểu biết của mình để trả lời các câu hỏi đề ra.
Sau khi đã quan sát, thí nghiệm thì đại diện các nhóm lên trình bày. Học
sinh cùng với giáo viên kết luận rút ra kiến thức mới.
Việc sử dụng phương pháp Bàn tay nặn bột trong bài học giúp học
sinh biết đặc điểm chung về cấu tạo ngoài của lá cây, phân loại lá cây
theo đặc điểm về màu sắc, hình dạng, độ lớn.Phát triển năng lực giải
quyết vấn đề, giao tiếp và hợp tác.


Các PPDH tích cực nêu trên có ý nghĩa quan trọng trong việc phát
triển năng lực hợp tác của học sinh.
Điều kiện thực hiện biện pháp
- CBQL GV, HS nhà trường có nhận thức đầy đủ sâu sắc về tính
cấp thiết phải đổi mới phương pháp dạy học. Việc đổi mới là yêu cầu bắt
buộc, là con đường duy nhất nâng cao chất lượng dạy học theo định

hướng phát triển năng lực hợp tác cho HS.
- Đổi mới PPDH, hình thức dạy học phải tiến hành đồng bộ, các
phương pháp không loại trừ nhau mà hỗ trợ GV trong quá trình dạy học.
- Cần có đủ điều kiện và phương tiện giảng dạy tiên tiến, trang
thiết bị hiện đại như phịng thí nghiệm, phương tiện nghe nhìn, học cụ,
nguồn tài liệu.
- Mỗi giáo viên phải thường xuyên học tập, nâng cao trình độ, có
vốn hiểu biết và kỹ năng sử dụng linh hoạt các phương pháp và hình
thức dạy học, giải quyết các thắc mắc của học sinh trong quá trình dạy
học thực tế.
Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học hợp tác cho đội ngũ giáo viên
Mục tiêu của biện pháp
Để thực hiện dạy học theo định hướng phát triển năng lực hợp tác
cho HS, GV cần được trang bị kiến thức và năng lực chuyên môn để đáp
ứng yêu cầu triển khai tổ chức dạy học theo định hướng phát triển năng
lực hợp tác cho HS.
Nội dung của biện pháp
Nội dung bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho GV nhà
trường phục vụ dạy học phát triển năng lực hợp tác gồm:
* Năng lực hiểu học sinh trong quá trình dạy học: Dạy học là một
quá trình thống nhất của hai hoạt động dạy và học của GV và HS. GV
càng hiểu HS, hiểu kịp thời bao nhiêu thì càng có căn cứ để tổ chức và