Tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các trường mầm non thành phố hải dương

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VŨ THỊ NHÀN

TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THEO CHỦ ĐỀ
Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ HẢI DƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VŨ THỊ NHÀN

TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC THEO CHỦ ĐỀ
Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ HẢI DƯƠNG
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM HÙNG LINH

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn này hoàn toàn trung thực và chưa
được sử dụng để bảo vệ một cơng trình nào, các tài liệu tham khảo được
trích rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 4 năm 2016
Học viên

Vũ Thị Nhàn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

i




LỜI CẢM ƠN
Sau một thời gian học tập, nghiên cứu tại khoa Tâm lý giáo dục, Trường
Đại học sư phạm Thái Nguyên, tác giả đã hoàn thành đề tài: “Tổ chức hoạt
động giáo dục theo chủ đề ở các trường mầm non thành phố Hải Dương”.
Có được kết quả này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tác giả đã nhận được sự
giúp đỡ, hướng dẫn, động viên của các cấp lãnh đạo, các cơ quan chức năng,

các thầy giáo, cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp và người thân trong gia đình.
Xin trân trọng cảm ơn các thầy, cơ giáo trong Ban Chủ nhiệm khoa, các
thầy, cô giáo trong khoa Tâm lý giáo dục; và các thầy, cô giáo trường Đại học
Sư phạm Thái Nguyên đã trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tác
giả học tập, nghiên cứu tại trường.
Đặc biệt, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn và sự tri ân sâu sắc nhất tới
TS. Phạm Hùng Linh, thầy đã tận tâm truyền đạt những kiến thức về khoa học
quản lý giáo dục, phương pháp nghiên cứu khoa học và tận tuỵ chỉ bảo, giúp
đỡ, hướng dẫn, động viên tác giả trong suốt q trình học tập, nghiên cứu và
hồn thành luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ của Phòng Giáo dục và Đào
tạo, Cán bộ quản lý và một số giáo viên các trường mầm non trong thành phố Hải
Dương; bạn bè, đồng nghiệp, người thân đã quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ tôi
trong suốt quá trình nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Dù bản thân đã có rất nhiều cố gắng, song những thiếu sót trong luận văn
chắc chắn khơng thể tránh khỏi, kính mong sự góp ý, chỉ bảo của các q thầy,
cơ cùng các bạn đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 4 năm 2016
Tác giả

Vũ Thị Nhàn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

ii




MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC .......................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN................................ iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................. vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 2
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3
8. Cấu trúc dự kiến của luận văn ......................................................................... 5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO
DỤC THEO CHỦ ĐỀ Ở TRƯỜNG MẦM NON ........................................... 6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 6
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .............................................................. 8
1.2.1. Hoạt động giáo dục ........................................................................ 8
1.2.2.Hoạt động giáo dục theo chủ đề........................................................ 8
1.2.3. Tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở trường mầm non............... 9
1.3. Một số vấn đề cơ bản về hoạt động giáo dục theo chủ đề ở trường
mầm non ............................................................................................................ 11
1.3.1. Chủ đề giáo dục mầm non ............................................................. 11
1.3.2. Mục tiêu của giáo dục theo chủ đề ở trường mầm non ..................... 12
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

iii

1.3.3. Nội dung giáo dục theo chủ đề ...................................................... 12
1.3.4. Phương pháp tổ chức giáo dục theo chủ đề ..................................... 14
1.4. Tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở trường mầm non ..................... 15
1.4.1. Lập kế hoạch tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở trường
mầm non .................................................................................................. 15
1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục theo chủ đề............................ 17
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở
trường mầm non................................................................................................. 21
1.5.1. Yếu tố chủ quan ........................................................................... 21
1.5.2. Yếu tố khách quan ........................................................................ 23
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................. 24
Chương 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
THEO CHỦ ĐỀ Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON TP HẢI DƯƠNG ......... 25
2.1. Vài nét về khách thể khảo sát và tổ chức khảo sát ..................................... 25
2.1.1. Một số đặc điểm của giáo dục mầm non thành phố Hải Dương ........ 25
2.1.2. Tổ chức khảo sát .......................................................................... 27
2.2. Thực trạng hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các trường mầm non
Thành phố Hải Dương ....................................................................................... 28
2.2.1. Thực trạng nhận thức tầm quan trọng của hoạt động giáo dục
theo chủ đề ở các trường mầm non ............................................................. 28
2.2.2. Thực trạng hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các trường mầm
non Thành phố Hải Dương......................................................................... 30
2.2.3. Những thuận lợi và khó khăn trong hoạt động giáo dục theo chủ
đề ở các trường mầm non Thành phố Hải Dương ......................................... 32
2.3. Thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề của các trường
mầm non Thành phố Hải Dương ....................................................................... 36
2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về tổ chức hoạt động

giáo dục theo chủ đề ở trường mầm non Thành phố Hải Dương .................... 36
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

iv




2.3.2. Thực trạng lập kế hoạch thực hiện hoạt động giáo dục theo chủ
đề của các trường mầm non Thành phố Hải Dương ...................................... 36
2.3.3. Thực trạng tổ chức, chỉ đạo hoạt động giáo dục theo chủ đề của
các trường mầm non thành phố Hải Dương ................................................. 38
2.3.4. Thực trạng công tác kiểm tra hoạt động giáo dục theo chủ đề của
các trường mầm non Thành phố Hải Dương ................................................ 50
2.4. Đánh giá chung về thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề
của các trường mầm non Thành phố Hải Dương .............................................. 52
2.4.1. Thuận lợi và khó khăn .................................................................. 52
2.4.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác tổ chức hoạt động giáo dục
theo chủ đề của các trường mầm non Thành phố Hải Dương ........................ 54
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................. 57
Chương 3: BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
THEO CHỦ ĐỀ CỦA CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ
HẢI DƯƠNG.................................................................................................... 58
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp .............................................................. 58
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................. 58
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ................................................. 58
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ................................................... 59
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ .................................................. 59
3.2. Các biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề cho trẻ ở
trường mầm non................................................................................................. 59

3.2.1. Biện pháp 1: Tăng cường quản lý lập kế hoạch GD cho từng chủ
đề của giáo viên ........................................................................................ 59
3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo giáo viên đổi mới phương pháp, hình thức
tổ chức các hoạt động giáo dục theo chủ đề ................................................. 62
3.2.3. Biện pháp 3: Quản lý chặt chẽ việc đánh giá trẻ của giáo viên và
sử dụng kết quả đánh giá để phát triển chương trình giáo dục theo chủ đề: .... 65
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

v




3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên thực hiện tốt việc tận dụng
nguyên phế liệu, vật liệu thiên nhiên làm đồ dùng đồ chơi và xây dựng
môi trường hoạt động cho trẻ: .................................................................... 67
3.2.5. Biện pháp 5: Thường xuyên kiểm tra, điều chỉnh hoạt động giáo
dục theo chủ đề ......................................................................................... 69
3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường công tác bồi dưỡng cán bộ, giáo viên
về tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề .................................................. 71
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 74
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp tổ chức hoạt
động giáo dục theo chủ đề của các trường mầm non Thành phố Hải Dương ......... 75
3.4.1. Quy trình khảo nghiệm ................................................................. 76
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi và tính cấp thiết của các biện
pháp tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề............................................... 77
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .................................................................................. 83
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHI ̣................................................................. 84
1. Kế t luâ ̣n .......................................................................................................... 84
2. Khuyế n nghi...................................................................................................

86
̣
2.1. Đố i với Hô ̣i đồ ng nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố .................... 86
2.2. Đố i với Sở Giáo du ̣c và Đào ta ̣o tỉnh Hải Dương ............................... 86
2.3. Đố i với Phòng Giáo du ̣c và Đào ta ̣o thành phố Hải Dương ................. 86
2.4. Đố i với Hiê ̣u trưởng các trường mầ m non ......................................... 86
2.5. Đố i với GV các trường mầm non...................................................... 87
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 88
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

vi




DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

BP

:

Biện pháp

CBQL

:

Cán bộ quản lý

CĐSP

:

Cao đẳng sư phạm

CS - GD

:

Chăm sóc - giáo dục

ĐHSP

:

Đại học sư phạm

GD

:

Giáo dục

GD&ĐT :

Giáo dục và đào tạo

GDMN

:

Giáo dục mầm non

GV

:

Giáo viên

HCM

:

Hồ Chí Minh

HĐGD

:

Hoạt động giáo dục

HT

:

Hiệu trưởng

MN

:

Mầm non

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

iv




DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Số liệu cán bộ quản lý và giáo viên 10 trường mầm non ................. 26
Bảng 2.2. Bảng thống kê trình độ đào tạo của cán bộ, giáo viên của 10
trường MN ......................................................................................... 26
Bảng 2.3: Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về tầm
quan trọng của hoạt động GD theo chủ đề ở trường mầm non ......... 28
Bảng 2.4: Mức độ nhận thức cán bộ quản lý và giáo viên về mục tiêu của
hoạt động giáo dục theo chủ đề ở trường mầm non .......................... 29
Bảng 2.5: Thực trạng hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các trường mầm
non thành phố Hải Dương ................................................................. 31
Bảng 2.6. Những thuận lợi của hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các
trường mầm non thành phố Hải Dương ............................................ 33
Bảng 2.7. Những khó khăn của hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các
trường mầm non Thành phố Hải Dương ........................................... 34
Bảng 2.8: Đánh giá về tầm quan trọng của công tác tổ chức hoạt động
giáo dục theo chủ đề .......................................................................... 36
Bảng 2.9: Thực trạng lập kế hoạch hoạt động giáo dục theo chủ đề của

các trường mầm non Thành phố Hải Dương..................................... 37
Bảng 2.10: Thực trạng việc tổ chức triển khai các văn bản chỉ đạo hoạt
động giáo dục theo chủ đề ................................................................. 39
Bảng 2.11: Thực trạng việc tổ chức hướng dẫn thực hiện nội dung giáo
dục theo chủ đề .................................................................................. 40
Bảng 2.12: Thực trạng đổi mới phương pháp, hình thức GD theo chủ đề ........ 42
Bảng 2.13 Thực trạng việc tổ chức tạo môi trường cho trẻ hoạt động.............. 44
Bảng 2.14: Thực trạng việc tổ chức đánh giá sự phát triển của trẻ ................... 45
Bảng 2.15: Thực trạng việc tổ chức bồi dưỡng cán bộ, giáo viên. ................... 47

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

v




Bảng 2.16: Thực trạng việc trang bị, hướng dẫn sử dụng tài liệu, thiết bị
dạy học, đồ dùng, đồ chơi và khuyến khích làm đồ dùng, đồ
chơi tự tạo .......................................................................................... 49
Bảng 2.17: Thực trạng công tác kiểm tra hoạt động giáo dục theo chủ đề
của các trường mầm non Thành phố Hải Dương .............................. 51
Bảng 2.18: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố khách quan đến QL hoạt
động GD theo chủ đề của các trường mầm non ................................ 55
Bảng 2.19: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan đến việc quản lý
hoạt động giáo dục theo chủ đề của các trường mầm non ................ 56
Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết của các biện pháp tổ
chức hoạt động GD theo chủ đề ........................................................ 77
Bảng 3.2: Kế t quả khảo nghiê ̣m về tính khả thi của các biêṇ pháp tổ chức
hoạt động GD theo chủ đề ................................................................. 79

Bảng 3.3: Mố i tương quan giữa tính cầ n thiế t và tiń h khả thi của các biêṇ
pháp tổ chức hoạt động GD theo chủ đề ........................................... 81

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

vi




DANH MỤC CÁC HÌNH
Biể u đờ 3.1: Tính cần thiết của các biện pháp tổ chức hoạt động GD theo
chủ đề ............................................................................................ 79
Biểu đồ 3.2: Tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động GD theo
chủ đề ............................................................................................ 81
Biểu đồ 3.3: Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp ....................................................................................... 82

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

vi




MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục Mầm non là cấp học đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân,
đặt nền móng ban đầu cho sự phát triển về thể chất, trí tuệ, tình cảm, thẩm mỹ
của trẻ em Việt Nam [20]. Những kĩ năng mà trẻ được tiếp thu được trong độ

tuổi này sẽ là nền tảng và sự chuẩn bị để trẻ bước vào các cấp học cao hơn một
cách vững vàng.
Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã ban hành những chính
sách cụ thể nhằm phát triển GDMN như: Đầu tư xây dựng trường lớp, cơ sở vật
chất; đổi mới phương pháp giảng dạy; cải tiến chế độ tiền lương đối với giáo
viên mầm non; xã hội hóa GDMN… Đặc biệt, hoạt động giáo dục theo chủ đề
là minh chứng rõ ràng cho nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của giáo dục
mầm non đối với quá trình hình thành và phát triển nhân cách của trẻ cũng như
phản ánh những thay đổi trong chủ trương, đường lối phát triển GDMN phù
hợp với xu thế phát triển chung của ngành GD và đáp ứng yêu cầu xã hội.
Chương trình giáo dục theo chủ đề có tính mở rất cao, theo đó, giáo viên
có nhiều cơ hội thể hiện sự sáng tạo cịn trẻ được tạo điều kiện phát huy tính
tích cực, phát triển tồn diện về thể lực, trí tuệ và nhân cách. Có thể nói sự ra
đời của hoạt động GD theo chủ đề đã tạo ra những bước đột phá, giúp giáo viên
tiếp cận với những phương pháp dạy học tiên tiến, hiện đại trên thế giới và trẻ
MN thực sự trở thành trung tâm của mọi hoạt động giáo dục.
Tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề đã được triển khai rộng khắp
trên cả nước, song cần phải khẳng định rằng đây là một vấn đề rất mới mẻ cả
về nội dung, phương pháp, quy trình tổ chức, kiểm tra đánh giá… và hoàn toàn
khác xa so với chương trình giáo dục mầm non trước đây. Chính vì vậy, khơng
ít cán bộ quản lý và cả giáo viên lúng túng, khó khăn trong tổ chức hoạt động
giáo dục. Khơng những thế, một số CBQL, giáo viên cịn thiếu và yếu về kinh
nghiệm, trình độ càng khiến cho việc tiếp cận và thực hiện hoạt động giáo dục
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

1

theo chủ đề bị hạn chế. Ngoài ra, các yếu tố khác như cơ sở vật chất, trang thiết
bị, đồ dùng, đồ chơi còn thiếu thốn, nghèo nàn; nhận thức và sự phối kết hợp
giữa giáo dục nhà trường với phụ huynh và cộng đồng trong thực hiện chương
trình đơi khi chưa được thống nhất cũng tạo ra những tác động tiêu cực đến
hiệu quả quản lý và chất lượng của hoạt động giáo dục.
Trong thực tế các đề tài nghiên cứu lý luận và thực tiễn về tổ chức hoạt
động giáo dục theo chủ đề chưa phong phú. Đặc biệt, chưa có nghiên cứu nào
được tiến hành trên địa bàn Thành phố Hải Dương.
Xuất phát từ những lý do nêu trên, tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu:
“Tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các trường mầm non Thành
phố Hải Dương”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tiễn, luận văn đề xuất các
biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các trường mầm non trên
địa bàn thành phố Hải Dương nâng cao chất lượng giáo dục mầm non.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Qúa trình quản lý hoạt động giáo dục mầm non
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các trường mầm non
Thành phố Hải Dương.
4. Giả thuyết khoa học
Trong thời gian qua, việc tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề đã
được triển khai ở các trường mầm non Thành phố Hải Dương và đã đạt được
những kết quả nhất định. Tuy nhiên, kết quả còn hạn chế do nhiều nguyên nhân
khác nhau, trong đó có nguyên nhân do công tác quản lý chưa thực sự phù hợp.
Nếu đề xuất và áp dụng các biện pháp tổ chức hoạt động GD theo chủ đề phù
hợp thì sẽ nâng cao được chất lượng GDMN Thành phố Hải Dương, đáp ứng
yêu cầu đổi mới GDMN.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

2




5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về tổ chức hoạt động GD theo chủ đề ở
trường mầm non.
5.2. Khảo sát thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các
trường MN Thành phố Hải Dương.
5.3. Đề xuất biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các
trường MN Thành phố Hải Dương. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi
của các biện pháp quản lý đề xuất.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu
Vì thời gian hạn chế nên luận văn chỉ tập trung nghiên cứu thực trạng và
một số biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các trường mầm
non Thành phố Hải Dương theo tiếp cận quản lý hoạt động giáo dục mầm non
ở các trường mầm non.
6.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu
Chúng tôi tiến hành nghiên cứu tại 10 trường mầm non trên địa bàn
Thành phố Hải Dương như sau: Trường MN Hoa Sữa, Trường MN Nguyễn
Trãi, Trường MN Ái Quốc, Trường MN Bình Hàn, Trường MN Cẩm Thượng,
Trường MN Hải Tân, Trường MN Hồng Hà, Trường MN Việt Hòa, Trường
MN Quang Trung, Trường MN Bình Minh.
6.3. Giới hạn về khách thể khảo sát
Để điều tra thực trạng tổ chức HĐGD theo chủ đề chúng tơi khảo sát
trên: 110 khách thể, trong đó có 25 cán bộ quản lý và 85 giáo viên thuộc 10
trường mầm non.

7. Phương pháp nghiên cứu
Để giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu, đề tài sử dụng kết hợp các nhóm
phương pháp sau:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

3




7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Đọc, phân tích, tổng hợp các nguồn tài liệu từ sách báo, tạp chí, văn bản,
nghị quyết, các cơng trình nghiên cứu, các tài liệu tham khảo khác có liên quan
đến đề tài nghiên cứu để làm sáng tỏ các vấn đề lý luận về QL hoạt động GD
theo chủ đề ở trường mầm non.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra viết
Mục đích của phương pháp này là: khảo sát thực trạng hoạt động giáo
dục theo chủ đề và thực trạng quản lý hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các
trường MN Thành phố Hải Dương.
- Phương pháp quan sát
Quan sát việc tổ chức các hoạt động giáo dục của GV nhằm thu thập
thêm tài liệu để hiểu rõ hơn về thực trạng tổ chức và quản lý hoạt động giáo
dục theo chủ đề ở các trường MN.
- Phương pháp phỏng vấn
Phỏng vấn một số CBQL và GV của các trường MN nhằm thu thập các
thông tin có liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài như: tìm hiểu những
thuận lợi, khó khăn hay các nguyên nhân của thực trạng tổ chức HĐGD theo
chủ đề; tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp QL.
- Phương pháp chuyên gia

Xin ý kiến của các chuyên gia về tính cần thiết và tính khả thi của các BP
mà đề tài đề xuất.
- Phương pháp phân tích và tổng hợp kinh nghiệm thực tiễn
Phân tích nguyên nhân những thuận lợi, khó khăn của các BP đã áp
dụng, từ đó rút ra kết luận.
7.3. Phương pháp thống kê toán học trong quản lý giáo dục
Sử dụng các cơng thức tốn thống kê để định lượng kết quả nghiên cứu.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

4




8. Cấu trúc dự kiến của luận văn
Ngoài mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn
bao gồm các chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở
trường mầm non.
Chương 2: Thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các
trường mầm non Thành phố Hải Dương..
Chương 3: Biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở các
trường mầm non Thành phố Hải Dương..

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

5

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
THEO CHỦ ĐỀ Ở TRƯỜNG MẦM NON
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Trong những năm gần đây, GDMN luôn được sự quan tâm đặc biệt của
toàn xã hội. Trong q trình phát triển GDMN ở Việt Nam đã có nhiều chương
trình giáo dục ra đời. Năm 1994, Bộ GD&ĐT ban hành bộ chương trình mẫu
giáo cải cách với tên gọi “Chương trình CS - GD mẫu giáo và hướng dẫn thực
hiện”. Thực hiện chỉ thị số 14/2001/CT - TTg về việc đổi mới nội dung sách
giáo khoa, đổi mới phương pháp GD, đổi mới kiểm tra đánh giá, đổi mới cơ sở
vật chất, trang thiết bị dạy học và công tác QLGD, giáo dục mầm non đã thử
nghiệm và đưa ra chương trình thí điểm “Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động
GD trẻ”. Đến ngày 25 tháng 7 năm 2009, chương trình GDMN mới chính thức
được ban hành theo nguyên tắc chương trình khung với độ mở cao, phát huy
tính sáng tạo của GV và tính tích cực của trẻ và được cấu thành bởi 5 thành tố:
Mục tiêu giáo dục, nội dung GD, phương pháp tổ chức các hoạt động GD, các
điều kiện thực hiện đánh giá.
Trên thực tế, GD theo chủ đề đã được nghiên cứu cả về mặt lý luận và
thực tiễn. Giáo dục theo chủ đề được khẳng định là định hướng đúng đắn trong
tiến trình đổi mới GDMN hiện nay. Vì vậy, khái niệm, quy trình, nội dung, hình
thức phương pháp tổ chức giáo dục theo chủ đề, các cơng trình nghiên cứu về
Biện pháp quản lý thực hiện chương trình GDMN mới, trong đó GD theo chủ đề
được đề cập là hình thức tổ chức của chương trình GDMN. Cụ thể:
- Tài liệu Hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục trong
trường mầm non theo chủ đề (2013) đã cung cấp những nội dung cơ bản về
quan điểm dạy học tích hợp và mơ hình GD theo chủ đề. Đồng thời, tài liệu
cũng đưa ra những chỉ dẫn rất cụ thể rõ ràng để thực hiện 10 chủ đề giáo dục
đối với trẻ 5 - 6 tuổi.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

6




- Phạm Thị Hải Yến (2009), Biện pháp quản lý thực hiện chương trình
GDMN mới của Hiệu trưởng các trường MN trên địa bàn tỉnh Quảng Bình, Đại
học Sư phạm Hà Nội [26].
- Nguyễn Thùy Linh (2011), Biện pháp quản lý thực hiện chương trình
GDMN mới của Hiệu trưởng trường MN quận Cầu Giấy - Thành phố Hà Nội,
Đại học Sư phạm Hà Nội [15].
- Nguyễn Thị Thanh Xuân (2012), Biện pháp quản lý hoạt động chuyên
môn trong thực hiện chương trình GDMN mới ở các trường MN Thành phố
Hải Dương, Đại học Sư phạm Hà Nội [25].
- Luyện Thị Minh Huệ (2013), Quản lý hoạt động chăm sóc - giáo dục
trẻ mẫu giáo lớn theo bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi của hiệu trưởng trường
mầm non tỉnh Hải Dương, Đại học Sư phạm Hà Nội [13].
- Phạm Thị Phương Mai (2014), Quản lý thực hiện chương trình giáo dục
mầm non mới của hiệu trưởng trường mầm non tư thục thành phố Hải Dương,
Đại học Sư Phạm Hà Nội [16].
- Chu Thị Hồng Nhung (2014), Tình hình đổi mới giáo dục mầm non tại
Việt Nam qua các giai đoạn, Số 57 - Tạp chí Khoa học ĐHSP HCM [17] và
giáo viên của trường mầm non Phú Lương, thành phố Hải Dương, tỉnh Hải
Dương (trong đó tác giả luận văn làm chủ nhóm) đã nghiên cứu và tạo ra “Bộ
đĩa khám phá các chủ đề cho trẻ mầm non”, bộ sản phẩm này đã đạt giải nhất
ngành GD&ĐT, giải nhì tồn tỉnh do Liên hiệp các hội khoa học tỉnh Hải
Dương cấp vào năm 2011.
Đa số các cơng trình nghiên cứu nêu trên, GD theo chủ đề ở MN mới chỉ
là một nội dung nhỏ được lồng ghép trong phần cơ sở lý luận về chương trình

GDMN mới. Các cơng trình chủ yếu tập trung làm rõ vai trị tổng thể của Hiệu
trưởng trong quản lý thực hiện chương trình GDMN mới chứ khơng đi sâu vào
các nội dung cụ thể của tổ chức hoạt động GD theo chủ đề.
Kết quả của các cơng trình nghiên cứu đã làm phong phú thêm lý luận về
quản lý nói chung và quản lý GDMN nói riêng. Tuy nhiên, các cơng trình nghiên
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

7




cứu về thực tiễn tổ chức hoạt động GD theo chủ đề cịn hạn chế, đặc biệt, chưa
có nghiên cứu nào được tiến hành trên địa bàn thành phố Hải Dương. Chính vì
vậy, tác giả mạnh dạn lựa chọn đề tài nghiên cứu “Tổ chức hoạt động giáo dục
theo chủ đề ở các trường mầm non thành phố Hải Dương” nhằm tìm hiểu thực
trạng cũng như đề xuất các biện pháp quản lý thiết thực góp phần nâng cao chất
lượng GDMN của Thành phố Hải Dương một cách đồng bộ, toàn diện.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Hoạt động giáo dục
Hoạt động giáo dục là hoạt động có mục đích, có kế hoạch do nhà giáo
dục thiết kế, tổ chức nhằm thu hút trẻ tham gia vào q trình hoạt động thơng
qua đó hình thành và phát triển nhân cách của trẻ theo mục tiêu xác định.
Hoạt động giáo dục có các đặc điểm sau:
Là một dạng hoạt động xã hội, chịu sự tác động của các yếu tố kinh tế,
văn hóa xã hội và mơi trường giáo dục của nhà trường.
Là một dạng hoạt động có mục đích, có kế hoạch được tiến hành thơng
qua hoạt động học tập, vui chơi, làm quen với thế giới đồ vật và môi trường
xung quanh vv.. được tiến hành thông qua quan hệ giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa
trẻ với trẻ; giữa trẻ với môi trường xung quanh và thế giới đồ vật.

Trong hoạt động giáo dục, cơ ln ln giữ vai trị chủ đạo, trẻ giữ vai
trị tích cực, chủ động nhằm biến kinh nghiệm xã hội lịch sử thành kinh nghiệm
của trẻ, thông qua môi trường hoạt động và trải nghiệm của trẻ.
Hoạt động giáo dục trẻ mầm non rất đa dạng và phong phú: Hoạt động
làm quen với thế giới đồ vật, hoạt động vui chơi; Hoạt động ngày hội, ngày lễ ở
trường mầm non; Hoạt động làm quen với môi trường xung quanh vv..,.
1.2.2.Hoạt động giáo dục theo chủ đề
Quan điểm tích hợp nhìn nhận đứa trẻ như một nhân cách thể trọn vẹn và
sự phát triển của trẻ mang tính tổng thể trên các mặt: thể chất - tâm lí và xã hội.
Trẻ sống và lĩnh hội các tri thức hiểu biết trong mơi trường tự nhiên - xã hội
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

8




đan quyện với nhau và không chia cắt, một hoạt động thúc đẩy sự phát triển
một mặt nào đó thì cũng đồng thời thúc đẩy phát triển các mặt khác của trẻ, với
quan điểm trên chương trình chăm sóc, giáo dục trẻ hiện nay đã được đổi mới
trên cơ sở dạy học tích hợp cho trẻ mầm non.
Dạy học tích hợp chính là việc học của trẻ được thực hiện thông qua việc
tham gia các hoạt động lồng ghép đa dạng trong môi trường sống của trẻ, nội
dung giáo dục và dạy học trọng tâm được lặp lại thông qua tổ chức lồng ghép
các hoạt động tạo điều kiện cho việc lĩnh hội kiến thức trở nên vững chắc hơn,
phù hợp với nhận thức mang tính tổng thể ở trẻ nhỏ.
Trong đó, các bài học dựa vào chủ đề (Theme-Based Units) là sự sắp xếp
một chuỗi nội dung các môn học thay vì thực hiện song hành là thiết kế một
đơn vị bài học đa môn.
Hoạt động dạy học ở mầm non được tổ chức theo hướng tiếp cận tích

hợp các nội dung học, các nội dung học này không phân chia theo các “bộ
môn”, không phân bố cụ thể vào các tiết học như ở phổ thông mà theo những
chủ đề có chứa đựng những tri thức sơ đẳng của đời sống văn hóa, xã hội và tự
nhiên. Cách tổ chức này tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động học tập của trẻ
mẫu giáo hòa lẫn trong hoạt động tự nhiên đầy hứng thú, sinh động [9].
Trẻ mẫu giáo phát triển về nhiều mặt như thể chất, nhận thức, ngơn ngữ,
tình cảm - kĩ năng xã hội, thẩm mỹ - sáng tạo… các mặt này có liên quan chặt
chẽ với nhau. Do đó việc chăm sóc, ni dưỡng và giáo dục trẻ có mối quan hệ
chặt chẽ với nhau và cần được tiến hành đồng thời, khơng có sự tách bạch.
Từ cách phân tích trên, chúng tơi hiểu hoạt động giáo dục theo chủ đề ở
trường mầm non là hoạt động giáo dục được thiết kế và tổ chức theo hướng
tích hợp một chuỗi các nội dung nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách
về mọi mặt.
1.2.3. Tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở trường mầm non
Tổ chức trong quản lý trường học là quá trình phân phối và sắp xếp
nguồn nhân lực theo những cách thức nhất định để đảm bảo thực hiện tốt các
mục tiêu đã đề ra.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

9




Tổ chức, là chức năng nhiệm vụ phải triển khai thực hiện trong q trình
quản lý, nó có vai trị hiện thực hoá các mục tiêu của giáo dục của nhà trường,
mục tiêu của hoạt động giáo dục và đặc biệt là tổ chức trong quản lý có khả
năng tạo ra sức mạnh mới của tổ chức, cơ quan, đơn vị, thậm chí của cả hệ
thống nếu việc phân phối, sắp xếp nguồn nhân lực được khoa học và hợp lý.
Sức mạnh mới của tổ chức có thể mạnh hơn nhiều lần so với khả năng vốn có

của nó nên người ta còn nhấn mạnh vai trò này bằng tên gọi “hiệu ứng tổ chức”
Tổ chức là một hoạt động - xong là một hoạt động rất quan trọng của
quản lý giáo dục ở trường mầm non. Để thực hiện được vai trị quan trọng này,
cơng tác tổ chức phải hình thành một cấu trúc tổ chức tối ưu của hệ thống quản
lý và phối hợp tốt nhất các hệ thống quản lý với hệ thống bị quản lý.
Theo chúng tôi tổ chức quản lý nhà trường gắn liền với khâu lập kế
hoạch để tổ chức, chỉ đạo hiện thực hóa mục tiêu của kế hoạch và mục tiêu tổ
chức, kiểm tra, đánh giá kết quả tổ chức quản lý.
Tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở trường mầm non là những tác
động có mục đích, có kế hoạch của Hiệu trưởng nhà trường đến tồn bộ q
trình hoạt động giáo dục theo chủ đề ở trường mầm non và những yếu tố liên
đới nhằm huy động nguồn lực, phân phối, sắp xếp nguồn lực thực hiện kế
hoạch hoạt động và chỉ đạo thực hiện có hiệu quả mục tiêu của hoạt động giáo
dục theo chủ đề cho trẻ ở trường mầm non hướng tới phát triển toàn diện nhân
cách của trẻ.
Để thực hiện tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở trường mầm non
Hiệu trưởng trường mầm non phải hiện thực những nội dung chủ yếu sau:
Xác định rõ các chủ thể quản lý quá trình tổ chức hoạt động giáo dục
theo chủ đề ở trường mầm non, đối tượng quản lý, các lực lượng liên đới ảnh
hưởng tới chất lượng hoạt động giáo dục.
Xây dựng và phát triển đội ngũ nhân sự giáo viên, nhân viên đáp ứng
yêu cầu tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề ở trường mầm non.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

10




Xác định cơ chế hoạt động và các mối quan hệ giữa nhà trường với gia

đình, xã hội trong tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề.
Tổ chức một cách khoa học lao động của người quản lý: lập kế hoạch, tổ
chức, chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá vv…
1.3. Một số vấn đề cơ bản về hoạt động giáo dục theo chủ đề ở trường mầm non
1.3.1. Chủ đề giáo dục mầm non
Chủ đề là nội dung hoặc phần kiến thức mà trẻ có thể tìm hiểu, khám phá
theo nhiều cách khác nhau, dưới sự tổ chức hướng dẫn của giáo viên và diễn ra
trong một khoảng thời gian thích hợp, thường là 1-2 tuần [25].
Giáo dục theo chủ đề là hướng đổi mới chương trình giáo dục mầm non
hiện nay. Chủ đề là tâm điểm mà xoay quanh nó giáo viên có thể khai thác những
vấn đề mà trẻ hứng thú, quan tâm kích thích hoạt động tư duy của trẻ. Mỗi chủ đề
đều xác định những đơn vị kiến thức, thái độ, kĩ năng cần cung cấp cho trẻ nhằm
phát triển tổng thể các mặt: nhận thức, thể chất, ngơn ngữ, thẩm mỹ tình cảm và kĩ
năng xã hội. Sử dụng hình thức mạng “mở” giúp giáo viên nhìn rõ các mối liên
quan giữa các nội dung kiến thức và các hoạt động mang tính tích hợp trong phạm
vi chủ đề này với chủ đề khác. Đồng thời chương trình cịn khuyến khích giáo
viên áp dụng các phương pháp dạy học khác nhau một cách sáng tạo. Tạo điều
kiện cho giáo viên đổi mới phương pháp dạy học bằng cách xây dựng các góc
hoạt động để có cơ hội sử dụng các phương pháp và kĩ thuật nhằm tích cực hóa
hoạt động tư duy của trẻ (giao nhiệm vụ để trẻ suy nghĩ giải quyết vấn đề, gợi mở,
sử dụng các câu hỏi mở, động não, trò chơi phân vai theo chủ đề) và phương pháp
cùng tham gia (nhóm nhỏ). Giáo viên có thể xác định, lựa chọn và tổ chức nhiều
hoạt động để tạo điều kiện cho trẻ có thể “học” qua chơi, “học” qua thực hành trải
nghiệm, kích thích trẻ suy nghĩ nhiều hơn về những điều chúng nhìn thấy. Nhờ đó,
trẻ có thể lĩnh hội kiến thức và kĩ năng liên quan đến chủ đề một cách tự nhiên và
có được những kinh nghiệm mang tính tích hợp cần cho cuộc sống của trẻ. Mỗi
chủ đề giáo dục cần đảm bảo:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

11

- Xuất phát từ nhu cầu, hứng thú của trẻ và từ cuộc sống
- Được thể hiện trong các hoạt động cả ngày ở trường mầm non
- Được thể hiện ở lựa chọn các vật liệu trong khu vực chơi và trong lớp
- Một chủ đề được tiến hành tối thiểu trong một tuần để đảm bảo vừa có
sự lặp lại và vừa có sự mở rộng cơ hội học cho trẻ hàng ngày.
- Một chủ đề lớn thường bao gồm một số chủ đề nhỏ. Phạm vi kiến thức
và hoạt động của một chủ đề khơng bị khép kín mà được mở rộng ra một cách
rất linh hoạt, cho phép trẻ tìm hiểu và lĩnh hội tùy theo trình độ phát triển của
độ tuổi và của cá thể trẻ. Như vậy chủ đề có thể rộng (lớn) cũng có thể hẹp
(nhỏ). Kiến thức trong 1 chủ đề thường mang tính tích hợp. Nói cách khác, để
hiểu biết tương đối đầy đủ về một chủ đề nào đó người dạy và người học phải
vận dụng tri thức của nhiều ngành khoa học (khoa học tự nhiên, khoa học xã
hội, nghệ thuật, sức khỏe, dinh dưỡng…) [16]
1.3.2. Mục tiêu của giáo dục theo chủ đề ở trường mầm non
Mục tiêu được xây dựng cho trẻ cuối độ tuổi nhà trẻ và cuối độ tuổi mẫu
giáo theo lĩnh vực phát triển của trẻ nhằm hướng đến phát triển toàn diện về thể
chất, nhận thức, ngơn ngữ, tình cảm - kĩ năng xã hội, thẩm mĩ;
Chú trọng hình thành ở trẻ những chức năng tâm lí, năng lực chung của
con người. Phát triển tối đa tiềm năng vốn có, hình thành những kĩ năng sống
cần thiết cho trẻ và phù hợp với yêu cầu của gia đình, cộng đồng, xã hội;
Tạo mơi trường trải nghiệm thực tiễn hoặc mơi trường mang tính giả
định cho trẻ, giúp trẻ phát triển về mặt nhận thức, tình cảm, thẩm mỹ, thể chất,
ngơn ngữ, kỹ năng sống vv..
Chuẩn bị tốt cho trẻ vào học giai đoạn sau: Chuẩn bị về tâm lý sẵn sang
đi học; phát triển về mặt thể chất, năng lực nhận thức, kỹ năng cho trẻ vv…
1.3.3. Nội dung giáo dục theo chủ đề

Nội dung chăm sóc giáo dục trẻ được đổi mới theo hướng đảm bảo tính
tích hợp giữa nội dung ni dưỡng, chăm sóc sức khỏe với giáo dục phát triển,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

12




góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ trong trường mầm non
hiện nay. Bổ sung một số nội dung thiết thực đảm bảo giáo dục trẻ toàn diện và
gắn với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ.
Hệ thống các chủ đề hoặc các vấn đề giáo dục được thiết kế theo sơ đồ
hình “mạng lưới” với hình thức mạng mở. Mỗi chủ đề lớn được xây dựng
hướng tới thực hiện mục tiêu cụ thể. Mạng hoạt động tích hợp cho phép giáo
viên tổ chức, phối hợp các hoạt động giáo dục trong mối liên hệ hỗ trợ tác động
qua lại, lẫn nhau giữa hoạt động trọng tâm với các hoạt động có tính chất bổ
trợ, nhằm mở rộng và thực hiện nội dung chủ đề có hiệu quả. Các hoạt động và
phương tiện giáo dục được tổ chức lồng ghép, đan cài và mang tính tích hợp
được lựa chọn phù hợp với chủ đề giáo dục đáp ứng nhu cầu hứng thú và phù
hợp với điều kiện cụ thể ở địa phương và nhóm lớp.
Nói một cách khái quát hơn, nội dung giáo dục theo chủ đề bao gồm các
nội dung chính như sau:
- Nội dung giáo dục phát triển thể chất cho trẻ: Phát triển kỹ năng vận
động, kỹ năng vệ sinh thân thể; kỹ năng tập luyện để phát triển thể lực vv…
- Nội dung giáo dục phát triển nhận thức cho trẻ: Phát triển năng lực
quan sát, năng lực ghi nhớ không chủ định và ghi nhớ có chủ định, năng lực
tưởng tượng, năng lực tư duy hình ảnh, tư duy cụ thể cho trả, năng lực giải
quyết vấn đề vv…
- Nội dung giáo dục phát triển ngôn ngữ: Phát triển kỹ năng nghe, hiểu,

kỹ năng nói biểu đạt, sử dụng ngơn ngữ mạch lạc vv..
- Nội dung giáo dục phát triển tình cảm - kỹ năng xã hội: Phát triển tình
cảm yêu thương con người, yêu thương thiên nhiên và thế giới đồ vật cho trẻ mầm
non. Đồng thời phát triển kỹ năng sống cho trẻ như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm
quen với môi trường xung quanh; kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng tự nhận thức vv…
- Nội dung giáo dục phát triển thẩm mỹ: Phát triển năng lực nhận thức về
cái đẹp, phân biệt cái đẹp, giữ gìn vệ sinh thân thể, quần áo vv….
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

13