ngu van

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (108.58 KB, 18 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Tiết 25-25a- Gỉang văn

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>



A.Tác giả : Hoàng Cầm

( 1922 ).



- Quê ở Thuận Thành, Bắc Ninh ( Hà

Bắc).Ông xuất thân trong một gia đình

nhà nho nghèo.Từ nhỏ, ơng đã sống

trong khơng khí dân ca, có năng khiếu

làm thơ và ngâm thơ rất sớm.



-Tham gia Cách mạng năm 1944. Sau

Cách mạng, tham gia quân đội và hăng

hái hoạt động văn nghệ phục vụ kháng

chiến.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

 B/ Bài thơ :B/ Bài thơ :

 I-I-Hoàn cảnh sáng tácHoàn cảnh sáng tác – – cảm xúc chủ đạo- bố cục cảm xúc chủ đạo- bố cục

bài thơ :

 1.Hoàn cảnh sáng tác1.Hồn cảnh sáng tác::

 +Sơng Đuống ( +Sơng Đuống ( sông Thiên Đứcsông Thiên Đức) chia tỉnh Bắc ) chia tỉnh Bắc 
Ninh làm 2 phần : Hữu ngạn (

Ninh làm 2 phần : Hữu ngạn ( bờ Nambờ Nam)) và tả và tả 
ngạn (

ngạn ( bờ Bắc).bờ Bắc).

 + Q hương, gia đình Hồng Cầm ở Nam phần + Q hương, gia đình Hồng Cầm ở Nam phần 
tỉnh Bắc Ninh, ngay bên bờ sông Đuống.

tỉnh Bắc Ninh, ngay bên bờ sông Đuống.

 + Khi giặc Pháp chiếm nam phần Bắc Ninh thì + Khi giặc Pháp chiếm nam phần Bắc Ninh thì 
Hồng Cầm đang cơng tác ở Việt Bắc.

Hồng Cầm đang cơng tác ở Việt Bắc.



+ Một đêm giữa tháng 4/ 1948, Hoàng

Cầm trực tiếp nghe tin giặc đánh phá quê

Cầm trực tiếp nghe tin giặc đánh phá q

hương mình, ơng xúc động viết bài thơ.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

 2-Cảm xúc chủ đạo của bài thơ2-Cảm xúc chủ đạo của bài thơ : :

 Bài thơ là niềm xót xa - tiếc nhớ của nhà thơ Bài thơ là niềm xót xa - tiếc nhớ của nhà thơ 
gửi về quê hương trong cảnh điêu tàn.

gửi về quê hương trong cảnh điêu tàn.

 3- Bố cục bài thơ3- Bố cục bài thơ: : 2 phần2 phần

 - - Phẩn 1: Phẩn 1: Cảm xúc của nhà thơ về quê hương Cảm xúc của nhà thơ về quê hương 
bị giặc giày xéo.

bị giặc giày xéo.

 + Tiểu đoạn + Tiểu đoạn 11 : : Ấn tượng chung về một miền Ấn tượng chung về một miền 
quê bên kia Sông Đuống.

quê bên kia Sông Đuống.

 + Ti+ Ti

ểu đoạn

2 2 : : Hình ảnh quê hương trong Hình ảnh quê hương trong 
quá khứ và quê hương trên tại

quá khứ và quê hương trên tại..

 + + Phần 2Phần 2: : Bộ đội về làng, quê hương được giải Bộ đội về làng, quê hương được giải 
phóng.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

 II. Phân tích : II. Phân tích :

 * * Phần 1:Phần 1: Cảm xúc về quê hương bị giặc giày Cảm xúc về quê hương bị giặc giày

xéo.

 1. Ấn tượng chung về một miền quê bên kia sông 1. Ấn tượng chung về một miền quê bên kia sông

Đuống

Đuống: :

 a/ 3 câu đầu : a/ 3 câu đầu :

 - - Nghệ thuật phiếm chỉNghệ thuật phiếm chỉ kết hợp kết hợp nghệ thuật phân nghệ thuật phân

thân

thân ( (cách nhà thơ tự tách đội dòng cảm xúc cách nhà thơ tự tách đội dòng cảm xúc 
thành “em”và “anh” để tự bộc lộ giãy bày nỗi

thành “em”và “anh” để tự bộc lộ giãy bày nỗi

niềm đau xót về quê hương bị giặc giày xéo

niềm đau xót về quê hương bị giặc giày xéo))

 - - Gịong thơ nhẹ nhàng, tha thiếtGịong thơ nhẹ nhàng, tha thiết……



=> 3 câu thơ là lời động viên, an ủi gần

gũi, thiết tha và ân cần của nhà thơ đối với

bản thân và cô gái Kinh Bắc trước nỗi đau

về quê hương.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>



b/7 câu tiếp :



- Hình ảnh quê hương trong tâm tưởng nhà

thơ qua hình ảnh:



+Dịng sơng q hương khi chưa có giặc

::


…

một dòng lấp lánh



…

nghiêng nghiêng

…



…

xanh xanh…



…

bi

êng biếc.êng biếc.





Hình ảnh dịng sơng đẹp hiện lên như một

sinh thể có tâm hồn, chảy dọc thời gian từ

ngày xưa cho tới hiện tại .



-Từ láy gợi

hình, gợi cảm

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>



- Gịăc đến:



Quê hương đẹp



q hương đau.



Dịng sơng đẹp



dịng sơng đau.



…

sao nuối tiếc



…

sao xót xa như rụng bàn tay



+ Hình ảnh

so sánh

để diễn tả nỗi đau

độc đáo :

nỗi đau tinh thần được

cụ thể

hoá thành nỗi đau thể xác





cực tả tình

u thương và nỗi xót xa tiếc nhớ của nhà

yêu thương và nỗi xót xa tiếc nhớ của nhà

thơ về quê hương khi bị giặc tàn sát.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>



2.Cảm xúc của nhà thơ về quê hương trong

quá khứ và hiện tại khi giặc đến:



a/Quê hương trong quá khứ :



-Tươi đẹp, trù phú , đậm sắc màu dân tộc:



+ Lúa nếp

thơm nồng

,



+ Tranh Đông Hồ …

tươi trong

.



+ Màu dân tộc

sáng bừng

… giấy điệp



Bằng cách sử dụng những

tính từ gợi

tả + liệt kê

…



đoạn thơ gợi tả một

khung cảnh quê hương trong sáng, đẹp

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

 - Cảnh lễ hội, đề chùa, di tích văn hố:- Cảnh lễ hội, đề chùa, di tích văn hố:
 + …hội hè, đình đám.+ …hội hè, đình đám.

 ……núi Thiên Thai, chùa Bút Tháp…núi Thiên Thai, chùa Bút Tháp…
 ……chuông chùa văng vẳng…chuông chùa văng vẳng…





cảnh quê hương ngập tràn trong khát

vọng thanh bình, hạnh phúc của một thời

bình yên

.

 -Cu-Cu

ộc sống và khung cảnh

sinh hoạt : sinh hoạt :
 + Chợ Hồ, chợ Sủi…đua chen+ Chợ Hồ, chợ Sủi…đua chen

 + Bãi Trầm Chỉ… nghẽn lối.+ Bãi Trầm Chỉ… nghẽn lối.





Cảnh sầm uất, đông vui, nhộn nhịp của

quê hương trong cuộc sống đời thường.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>



-

Hình ảnh người dân quê hương :



…

cụ già phơ phơ tóc trắng.



…

em sột soạt quần nâu



…

nàng mội cắn chỉ…



…

khuôn mặt búp sen…

khn mặt búp sen…





hình ảnh đẹp, mộc mạc, giản

dị,trong sáng

…(

nhất là hình ảnh

các cơ gái Kinh Bắc dun dáng ,

các cô gái Kinh Bắc duyên dáng ,

đáng yêu

…)

…)

làm nổi bật lên vẻ đẹp

làm nổi bật lên vẻ đẹp

của người dân Kinh Bắc đậm sắc

màu văn hố

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>



* Tóm lại,



q hương xưa

quê hương xưa

trong tâm tưởng

nhà thơ là một quê hương

tươi

tươi

đẹp – thanh bình

, đậm sắc màu

của một nền

văn hoá cảnh – văn

văn hoá cảnh – văn

hoá người rực rỡ.



=>

Cảm xúc của nhà thơ

:

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>



b/ Hình ảnh quê hương khi giặc đến:



- Khơng khí bao trùm lên tồn cảnh q

hương

:



+

…khủng khiếp



…

ngùn ngụt…hung tàn

 + Ruộng khô+ Ruộng khô

 Nhà cháy…Nhà cháy…

 ..đàn lợn…chia lìa..đàn lợn…chia lìa

 Đám cưới chuột…tan tác..Đám cưới chuột…tan tác..

=> Đau thương,

tang tóc

--

Gía trị vật chất Gía trị vật chất 
và giá trị tinh thần

và giá trị tinh thần

bị kẻ thù thiêu huỷ

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>



-

Hình ảnh người dân quê hương

:



+

Mẹ già

:

còm cõi
còm cõi
bước cao 
bước cao 
thấp
thấp
Lịng đói, 
Lịng đói, 
dạ sầu
dạ sầu

Từ ngữ, hình

ảnh gợi tả

ảnh gợi tả sự sự 
vất vả , đau

vất vả , đau

thương của

người mẹ

+ Con thơ

Ú ớ cơn mê
Ú ớ cơn mê

Thon thót 
Thon thót 
giật mình
giật mình
Bóng giặc 
Bóng giặc

--Từ gợi tả, gợi Từ gợi tả, gợi

cảm

cảm  hình hình

ảnh bơ vơ, tội 
ảnh bơ vơ, tội

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>



-

Hình ảnh kẻ thù

:



+ Chó ngộ…



+ Lũ quỷ…



=>

thái độ của nhà thơ

:

căm thù, khinh

bỉ



*Tóm lại

,

quê hương khi giặc đến

:

đau

thương – tang tóc

>< quê hương yên bình

và tươi đẹp trong quá khứ.



=> Cảm xúc của nhà thơ :

Xót xa, tiếc nuối

nghệ thuật ẩn dụ dân gian

để chỉ kẻ thù tàn bạo, vô

để chỉ kẻ thù tàn bạo, vơ

nhân tính

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

 * Phần 2* Phần 2 : : Quê hương vùng lên khi có bộ đội về Quê hương vùng lên khi có bộ đội về

làng:

 - Đoạn thơ diễn tả cảm xúc : - Đoạn thơ diễn tả cảm xúc : Xót thương Xót thương  uất uất

ức

ức  căm hờn : căm hờn :

 ……đã có đất này chép tộiđã có đất này chép tội
 ……khơng biết nguôi hờn.không biết nguôi hờn.

 - Nhịp thơ gấp- Nhịp thơ gấp tình thế cách mạng dâng đến tình thế cách mạng dâng đến

cao trào.

 -nghệ thuật đối thoại-nghệ thuật đối thoại … … tình cảm quân dân tình cảm quân dân

ấm áp…

 --Những câu thơ cuốiNhững câu thơ cuối : thể hiện : thể hiện ước mơ về một ước mơ về một

cuộc sống thanh bình, quê hương được hồi sinh

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

 * Những đặc sắc về nghệ thuật biểu hiện:* Những đặc sắc về nghệ thuật biểu hiện:

 - - Thể thơThể thơ, vần điệu tự do, tiết tấu nhịp nhàng., vần điệu tự do, tiết tấu nhịp nhàng.
 --Lời thơLời thơ tha thiết, giàu cảm xúc tha thiết, giàu cảm xúc

 --Hình ảnhHình ảnh thơ sáng tạo, giàu tính nhạc, tính thơ sáng tạo, giàu tính nhạc, tính 
hoạ.

hoạ.

 - Cách sử dụng - Cách sử dụng câu hỏi tu từcâu hỏi tu từ kết hợp kết hợp phép phép 
điệp

điệp “Bây giờ …đi đâu về đâu“Bây giờ …đi đâu về đâu

 Bây giờ tan tác về đâu”Bây giờ tan tác về đâu”





gợi tâm trạng bơ vơ, đau đớn và tiếc

nuối…của nhà thơ về quê hương.

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>



III/ Chủ đề :

Bài thơ



- là nỗi nhớ thương, đau xót về quê

hương bị giặc tàn phá .



-là lòng căm thù giặc sâu sắc đã tàn

phá quê hương.



-Là niềm tin về quê hương được giải

phóng…



=> tình u q hương - đất nước –

=> tình yêu quê hương - đất nước –

yêu nhân dân tha thiết của nhà thơ.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

ngu van

<b>Tiết 25-25a- Gỉang văn</b>

<i><b>A.Tác giả : Hoàng Cầm</b></i>

( 1922 ).

<b>- Quê ở Thuận Thành, Bắc Ninh ( Hà </b>

<b>Bắc).Ông xuất thân trong một gia đình </b>

<b>nhà nho nghèo.Từ nhỏ, ơng đã sống </b>

<b>trong khơng khí dân ca, có năng khiếu </b>

<b>làm thơ và ngâm thơ rất sớm.</b>

<b>-Tham gia Cách mạng năm 1944. Sau </b>

<b>Cách mạng, tham gia quân đội và hăng </b>

<b>hái hoạt động văn nghệ phục vụ kháng </b>

<b>chiến.</b>

<b>+ Một đêm giữa tháng 4/ 1948, Hoàng </b>

<b>+ Một đêm giữa tháng 4/ 1948, Hoàng </b>

<b>Cầm trực tiếp nghe tin giặc đánh phá quê </b>

<b>Cầm trực tiếp nghe tin giặc đánh phá q </b>

<b>hương mình, ơng xúc động viết bài thơ. </b>

<b>ểu đoạn</b>

<b>ểu đoạn</b>

<b>=> 3 câu thơ là lời động viên, an ủi gần </b>

<b>=> 3 câu thơ là lời động viên, an ủi gần </b>

<b>gũi, thiết tha và ân cần của nhà thơ đối với </b>

<b>gũi, thiết tha và ân cần của nhà thơ đối với </b>

<b>bản thân và cô gái Kinh Bắc trước nỗi đau </b>

<b>bản thân và cô gái Kinh Bắc trước nỗi đau </b>

<b>về quê hương. </b>

<i><b>b/7 câu tiếp :</b></i>

<i><b>b/7 câu tiếp :</b></i>

<b>- Hình ảnh quê hương trong tâm tưởng nhà </b>

<b>- Hình ảnh quê hương trong tâm tưởng nhà </b>

<b>thơ qua hình ảnh: </b>

<b>thơ qua hình ảnh: </b>

<i><b>+Dịng sơng q hương khi chưa có giặc</b></i>

<i><b>+Dịng sơng q hương khi chưa có giặc</b></i>

<b>…</b>

<b>…</b>

<i><b>một dòng lấp lánh</b></i>

<i><b>một dòng lấp lánh</b></i>

<i><b>…</b></i>

<i><b>…</b></i>

<i><b>nghiêng nghiêng</b></i>

<i><b>nghiêng nghiêng</b></i>

<b>…</b>

<b>…</b>

<b>…</b>

<b>…</b>

<b>xanh xanh…</b>

<b>xanh xanh…</b>

<b>…</b>

<b>…</b>

<i><b>bi</b></i>

<i><b>bi</b></i>

<sub></sub>

<sub></sub>

<b>Hình ảnh dịng sơng đẹp hiện lên như một </b>

<b>Hình ảnh dịng sơng đẹp hiện lên như một </b>

<b>sinh thể có tâm hồn, chảy dọc thời gian từ </b>

<b>sinh thể có tâm hồn, chảy dọc thời gian từ </b>

<b>ngày xưa cho tới hiện tại . </b>

<b>ngày xưa cho tới hiện tại . </b>

<i><b>-Từ láy gợi </b></i>

<i><b>-Từ láy gợi </b></i>

<i><b>hình, gợi cảm</b></i>

<i><b>- Gịăc đến:</b></i>

<i><b>- Gịăc đến:</b></i>

<b>Quê hương đẹp </b>

<b>Quê hương đẹp </b>

<sub></sub>

<sub></sub>

<b>q hương đau.</b>

<b>q hương đau.</b>

<b>Dịng sơng đẹp </b>

<b>Dịng sơng đẹp </b>

<sub></sub>

<sub></sub>

<b> dịng sơng đau.</b>

<b> dịng sơng đau.</b>

<i><b>…</b></i>

<i><b>…</b></i>