Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.28 MB, 41 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
Nội dung cơ bản của tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh gồm các điểm sau:
<i><b>Thứ nhất, </b>đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức mới, đối lập với </i>
<i>đạo đức cá nhân chủ nghĩa, ích kỉ</i>. Đạo đức cách mạng này nhằm trước
hết phục vụ lợi ích dân tộc, của Đảng, của lồi người, chứ khơng phải là
cơng cụ để thống trị nhân dân, góp phần xố bỏ chế độ áp bức bóc lột.
Vì vậy, nội dung đầu tiên của đạo đức Hồ Chí Minh là <i>đấu tranh chống </i>
<i>chủ nghĩa cá nhân.</i>
<i><b>Thứ hai, </b></i>đạo đức Hồ Chí Minh là <i>đạo đức cách mạng. </i>Đạo
đức cách mạng thể hiện ở mặt <i>trung với nước, hiếu với dân, </i>dũng cảm,
khơng sợ khó khăn gian khổ trong đấu tranh và lao động; khiêm tốn,
không kiêu căng, tự phụ , công thần; giữ vũng <i>cần, kiệm, liêm, chính, </i>
<i>chí cơng vơ tư, </i>bảo đảm tinh thần đoàn kết dân tộc, hữu nghị với nhân
dân các nước. Những điều này được Hồ Chí Minh xem là “<i>Tư cách của </i>
<i>người cách mệnh”</i>mà Người đã nêu trong tác phẩm “<i>Đường cách </i>
<i>mệnh”</i>. Trong trang đầu cuốn „Đường cách mệnh” Người đã ghi 23 nét
tư cách của một người cách mạng trong ứng xử với mình, với người,
với đời, với việc. (1)
Đó là những chuẩn mực :
<b>“Tự mình phải:</b>
Cần kiệm.
Hồ mà khơng tư
Cả quyết sửa lỗi mình.
Cẩn thận mà khơng nhút nhát.
Hay hỏi.
Nhẫn nại (chịu khó).
Hay nghiên cứu, xem xét.
Vị công vong tư
Không hiếu danh, không kiêu ngạo.
Nói thì phải làm.
Giữ chủ nghĩa cho vững.
Hy sinh
Ít lịng tham muốn về vật chất.
Bí mật.
<b>Đối với người phải:</b>
Với từng người thì khoan thứ.
Với đồn thể thì nghiêm.
Có lịng bày vẽ cho người.
Trực mà khơng táo bạo
Hay xem xét người.
<b>Làm việc phải:</b>
Xem xét hoàn cảnh kỹ càng
Quyết đốn.
Dũng cảm.
Phục tùng đồn thể.
Những nội dung nêu trên vào những năm cuối thập kỷ 20 của thể kỉ XX
được Hồ Chí Minh phát triển ngày càng sâu sắc hơn, trở thành cơ sở khoa
học của đạo đức Hồ Chí Minh. Các nội dung này quan hệ với nhau, tạo
thành một chỉnh thể, bao gồm việc tu dưỡng của bản thân, mối quan hệ giữa
người với người, giữa người với công việc.
Trung với nước, hiếu với dân gắn bó chặt chẽ với nhau; vì nước là
nước của dân, dân là chủ nhân của đất nước. Giữ nước gắn bó với dựng
nước.
Trung với nước, hiếu với dân thể hiện ở việc suốt đời phấn đấu, hi
sinh vì độc lập tự do của tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng
hồn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng.
Những nội dung của đạo đức cách mạng nêu trên được Hồ Chí
Minh giáo dục nhân dân, chủ yếu với cán bộ, Đảng viên.Người nhấn mạnh:
“điều chủ chốt nhất” của đạo đức cách mạng là “quyết tâm suốt đời đấu
tranh cho Đảng, cho cách mạng”, là “tuyệt đối trung thành với Đảng, với
nhân dân”, là “tận trung, trọng dân và học tập dân, dựa vào dân, lấy dân làm
gốc; phải nắm vững dân tình, hiểu rõ dân tâm, cải thiện dân sinh, nâng cao
Cần, kiệm, liêm, chính cần thiết cho mọi người. Bởi vì: “Cần,
kiệm, liêm, chính là nền tảng của đời sống mới”. Những đức tính này
khơng thể thiếu được đối với mỗi con người, cũng như:
“Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đơng.
Đất có bốn phương: Đơng, Tây, Nam, Bắc.
Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính.
Thiếu một phương, thì khơng thành đất.
Thiếu một đức, thì không thành người”.
Quan hệ này thể hiện tính biện chứng giữa các yếu tố chủ yếu
của đạo đức cách mạng.
<i><b>Thứ ba,</b></i> <i>yêu thương con người, </i>sống có tình, có nghĩa là một (3)
trong những phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất. Đây là những phẩm chất
thể hiện mối quan hệ giữa con người trong cuộc sống đời thường: yêu cha
mẹ, kính trọng ông bà, người già, thương yêu người nghèo khổ, thân thiết
với bạn bè. Yêu thương quý trọng con người, sống có tình, có nghĩa, nâng
đỡ con người là đạo lí truyền thống của nhân loại, dân tộc, là đạo đức của
người cộng sản, mà lí tưởng đấu tranh là giải phóng con người. Theo Hồ
Chí Minh, phải yêu thương những người cùng khổ, người lao động ,
người nơ lệ; phải gìn giữ phát triển mối quan hệ tốt với bạn bè đồng chí,
với tất cả mọi người trong gia đình dịng họ, những người có sai lầm,
khuyết điểm mà đã nhận rõ sai lầm, khuyết điểm, cả những người lầm
đường, lạc lối đã hối cải, tình yêu thương những người trong gia đình, anh
em, họ hàng, bầu bạn, đồng bào cả nước được nâng lên, mở rộng thành
tình yêu nhân loại. Tình thương của người bao la, vì Người chỉ có mong
muốn cho dân giàu, nước mạnh mà khơng có ham muốn gì cho cá nhân.
Đây là biểu hiện của chủ nghĩa nhân văn cao cả - thương người, tôn trọng
và chăm lo cho con người
<i><b>Thứ tư, </b></i>tinh thần quốc tế trong sáng, thuỷ chung là một trong
<i>“Quan sơn muôn dặm một nhà,</i>
<i>Bốn phương vô sản đều là anh em”.</i>
Với nội dung đạo đức nêu trên, Hồ Chí Minh xác định những
nguyên tắc, phương pháp tu dưỡng và giáo dục đạo đức cách mạng.
- <i>Phải tiến hành thường xuyên, </i>tiến hành một cách tích cực, tự
giác việc rèn luyện đạo đức. Bởi vì: “Đạo đức cách mạng khơng phải trên
trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển
và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng
trong”.
- <i>Nói đi đơi với làm, </i>vừa học tập lí luận vừa thể hiện trong hành
động; vừa học tập quần chúng vừa làm gương cho người khác noi theo.
-<i> Xây dựng, giáo dục phải đi đôi với đấu tranh,</i> tức là phải xây
dựng những mặt tốt, mặt tích cực và chống những biểu hiện sai trái,
khuyết điểm.
- <i>Gắn lí luận với thực tiễn cách mạng.</i>
<i>- Tiến hành đồng bộ </i>giữa các mặt giáo dục (đạo đức của bản
thân mỗi người với đạo đức của cộng đồng, toàn dân, trên các lĩnh vực
của đời sống xã hội).
- <i>Phát huy dân chủ </i>để mỗi người tự nguyện, tự giác thực hiện
đạo đức và giúp đỡ nhau tu dưỡng, phấn đấu.
Như vậy, nội dung tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh bao gồm
nhiều mặt: đạo đức của mỗi con người trong cộng đồng xã hội, trong
đời sống bình thường; đạo đức của một công dân đối với dân tộc, cách
mạng; đạo đức của một Đảng viên cộng sản; đạo đức của một cán bộ,
công chức, học sinh, sinh viên, quân nhân trong nhiệm vụ cụ thể của
mình. Ở mỗi một lĩnh vực, Hồ Chí Minh xác định những chuẩn mực
phẩm chất cụ thể trên cơ sở đạo đức chung về yêu, ghét, trung thành,
chân thành, hết lòng vì dân tộc, cách mạng.
Người cũng xác định những nguyên tắc, biện pháp, yêu cầu
đối với việc thể hiện một cách cụ thể.
Do việc trình bày tư tưởng, lí luận về đạo đức đơn giản, dễ
hiểu, song sâu sắc, do nêu gương trong cuộc sống, nên tư tưởng và
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và của nhân dân, cán bộ, Đảng viên
theo gương Người đã trở thành sức mạnh to lớn, đem lại những thắng
lợi huy hoàng trong cơng cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
<b>Tóm lại việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ </b>
<b>Chí Minh khơng phải chỉ thơng qua những tác phẩm của Người </b>
<b>về đạo đức mà quan trọng hơn là phải thơng qua chính hành vi </b>
<b>được thể hiện trong tồn bộ hoạt động thực tiễn của Người; thơng </b>
<b>qua mẫu mực đạo đức trong sáng mà Người đó để lại cho toàn </b>
<b>Đảng, toàn dân và toàn quân ta học tập. Sự thống nhất giữa lý </b>
<b>luận và thực tiễn đó trở thành một đặc trưng nổi bật của Chủ tịch </b>
<b>Hồ Chí Minh.</b>
<b>Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh </b>
<b>cũng đồng nghĩa với việc rèn luyện những phẩm chất chung, cơ </b>
<b>bản nhất của đạo đức cách mạng là: Trung với nước, hiếu với </b>
<b>dân; yêu thương con người; cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư, </b>
<b>là phẩm chất thường trực trong cuộc sống hằng ngày, phải trở </b>
<b>thành giá trị bất biến trong mọi mơi trường, mọi hồn cảnh, mọi </b>
<b>cơ chế kinh tế của người cán bộ, đảng viên. Điều đó cũng lý giải </b>
<b>vỡ sao sự suy thói chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống của một </b>
<b>bộ phận cán bộ, đảng viên hiện nay có nguyên nhân chủ yếu từ sự </b>
<b>suy thoái ở phẩm chất này. Do vậy, học tập và làm theo tấm </b>
<b>gương đạo đức Hồ Chí Minh, mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng </b>
<b>phải không ngừng tu dưỡng đạo đức suốt đời; phải nêu gương về </b>
<b>đạo đức, trở thành tấm gương sáng để quần chúng noi theo, để </b>
<b>quần chỳng tin yờu, mến phục.</b>
1. Tấm gương trọn đời phấn đấu, hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân
tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.
2. Tấm gương của ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, vượt qua mọi thử
thách, khó khăn để đạt mục đích.
3. Tấm gương tuyệt đối tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân, kính
trọng nhân dân, hết lịng, hết sức phục vụ nhân dân.
4. Tấm gương của một con người nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân
hậu hết mực vì con người.
5. Tấm gương cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng, vơ tư, đời riêng trong
sáng, nếp sống giản dị và đức khiêm tốn phi thường.
Tuy nhiên, tuỳ theo từng lứa tuổi học sinh các lớp, các cấp, bậc học
mà các nội dung này được tích hợp giáo dục cho học sinh ở các mức
độ khác nhau trong chương trình HĐGD NGLL.
-
-
-
<b>Lớ</b>
<b>p</b> <b>Tên hoạt động</b> <b>Chủ đề tích hợp </b> <b>Mức độ </b>
<b>tích </b>
<b>hợp</b>
<b>Nội dung tích hợp </b>
6 <i><b>HĐ 1, </b></i>
<i><b>tháng 10</b></i> -
"Nghe giới
thiệu thư
Bác Hồ"
Gương sáng học
tập và rèn luyện
của Bác
Liên
hệ - Tinh thần yêu nước, ý thức học tập, rèn luyện để trở thành người công dân tốt.
-Tài liệu tham khảo (TLTK):
Thư Bác gửi cho HS, 9/1945, Hồ Chí
Minh tồn tập T4, Tr53.
Thư Bác gửi các thày cô giáo ngành giáo
dục, 16/10/1968, HCM TT - T12, Tr 403.
6 <i><b>HĐ 1, </b></i>
<i><b>tháng 4</b></i> -
"Thiếu nhi
các nước là
bạn của
chúng ta"
Gương sáng về
tình đồn kết giữa
các dân tộc, tinh
thần quốc tế của
Bác
Bộ
phận Tình cảm của Bác với thiếu nhi quốc tế và thiếu nhi Việt Nam.
TLTK: Những lời dạy của Hồ Chủ tịch,
NXB Thanh niên 1/2008, Tr 92 nói về
tình đồn kết quốc tế.
6 <i><b>HĐ 1, </b></i>
<i><b>tháng 5</b></i> - "
5 điều Bác
Hồ dạy
thiếu niên
nhi đồng"
Những lời dạy
của Bác với
thiếu niên nhi
đồng về học tập,
rèn luyện đạo
đức
Toà
n bộ - Học tập, rèn luyện theo tấm gương đạo đức của Bác.
- Thực hiện lời dạy của Bác với thiếu
niên, nhi đồng.
TLTK: Thư gửi thiếu niên nhi đồng
toàn quốc nhân dịp kỉ niệm 20 năm
ngày thành lập Đội TNTP, 15-5-1961,
HCM TT - T10, Tr 356.
6 <i><b>HĐ 2, </b></i>
<i><b>tháng 5</b></i> -
"Chúng em
kể chuyện
Bác Hồ"
Hết lịng vì
nước, vì dân;
những đức tính
q báu của
Bác
Toà
n bộ - Sự hi sinh cả cuộc đời cho độc lập thống nhất của dân tộc, cho ấm no,
hạnh phúc của nhân dân.
- Đức tính giản dị, trong sáng, yêu
nước, thương dân, hết lịng vì thanh
thiếu niên nhi đồng của Bác.
6 <i><b>HĐ 3, tháng </b></i>
<i><b>5</b></i> - "Văn
nghệ mừng
Bác Hồ là tấm
gương cao cả
suốt đời vì tự
do, độc lập của
dân tộc, vì hạnh
phúc của nhân
dân
Tồn
bộ - Những bài hát, bài thơ, chuyện kể ca ngợi cuộc đời và công lao to lớn
của Bác đối với dân tộc nói chung,
với thiếu niên, nhi đồng nói riêng.
- Đạo đức trong sáng, giản dị của
Bác.
7 <i><b>HĐ 1, tháng </b></i>
<i><b>10</b></i> - "Vâng
lời Bác Hồ
dạy, em gắng
học chăm"
Tấm gương cần
cù, chịu khó,
ham học hỏi của
Bác.
Liên
hệ Bác Hồ là tấm gương của tinh thần hiếu học và nghị lực kiên cường
vượt qua mọi khó khăn, thử thách
để vươn lên.
TLTK: Một ngày làm việc của
Bác. Học tập tấm gương đạo đức
Bác Hồ, NXB Thanh niên 3/2007,
Tr 142.
7 <i><b>HĐ 3, tháng </b></i>
<i><b>12</b></i> - "Thi kể
chuyện lịch
sử"
Bác là tấm
gương trọn đời
phấn đấu hi sinh
vì sự nghiệp giải
phóng dân tộc
Liên
hệ - Liên hệ kể chuyện Bác Hồ hoạt động cách mạng, tìm đường cứu
nước.
- Đời riêng trong sáng, nếp sống
giản dị, khiêm tốn của Bác.
7 <i><b>HĐ 3, </b></i>
<i><b>tháng 3</b></i> -
"Gương
sáng đoàn
viên"
Bác là tấm
gương sáng về ý
chí và nghị lực
vươn lên để đạt
được mục đích.
Liê
n
hệ
Các gương sáng đoàn viên học tập, rèn
luyện đạo đức theo lời dạy của Bác.
TLTK: Bài nói chuyên tại Đại hội đại
biểu toàn quốc Đoàn TNLĐVN,
2-11-1956, T8, Tr 263
7 <i><b>HĐ 2, </b></i>
<i><b>tháng 4</b></i> -
"Tình đồn
kết hữu
nghị"
Nhân ái, khoan
Bộ
phậ
n
Bác Hồ là tấm gương của tình đồn kết sắt
son, tình hữu nghị giữa các dân tộc.
TLTK: Đoàn kết toàn dân phụng sự tổ
quốc. Học tập tấm gương đạo đức Bác Hồ,
NXB Thanh niên 3/2007, Tr 136.
7 <i><b>HĐ 2, </b></i>
<i><b>tháng 5</b></i> -
"Bác Hồ với
thiếu nhi,
thiếu nhi
với Bác Hồ"
Tình thương yêu
bao la của Bác
đối với thiếu
niên, nhi đồng.
Toà
n
- Sự quan tâm của Bác đối với thiếu niên,
nhi đồng.
- Giản dị trong cách ăn mặc, trong giao
tiếp, trong quan hệ với mọi người.
8 <i><b>HĐ 1, tháng </b></i>
<i><b>10</b></i> - " Làm thế
nào để học tốt
theo lời Bác
Hồ dạy"
Ý thức tổ chức,
kỉ luật, ý thức
trách nhiệm cao,
khiêm tốn, học
hỏi.
Liên
hệ
Phong cách làm việc và ý chí tự học,
tinh thần rèn luyện không biết mệt
mỏi của Bác.
TLTK: Khó khăn phải tìm cách
khắc phục. Học tập tấm gương đạo
đức Bác Hồ, NXB Thanh niên
8 <i><b>HĐ 3, tháng </b></i>
<i><b>10</b></i> - "Những
tấm gương học
tập tốt"
Bác Hồ là
gương sáng về ý
chí và nghị lực,
vượt qua mọi
khó khăn để đạt
mục đích.
Liên
hệ Những gương sáng học sinh noi theo lời dạy của Bác để vươn lên học tập
tốt.
TLTK: Khó khăn phải tìm cách khắc
phục. Học tập tấm gương đạo đức
Bác Hồ, NXB Thanh niên 3/2007, Tr
144.
8 <i><b>HĐ 2, tháng </b></i>
<i><b>1-2</b></i> - "Thi viết,
vẽ ca ngợi
công ơn của
Đảng và vẻ
Bác là tấm
gương tuyệt đối
tin tưởng vào
sức mạnh của
nhân dân, hết
lòng phục vụ
nhân dân.
Liên
hệ Công ơn của Đảng, của Bác với quê hương đất nước.
TLTK: Cách mạng là sự nghiệp
của quần chúng. Học tập tấm gương
đạo đức Bác Hồ, NXB Thanh niên
3/2007, Tr 77.
8 <b>HĐ 1, </b>
<b>tháng 5 </b>-
" Bác Hồ
với thiếu
nhi"
Tấm gương nhân ái,
khoan dung, nhân
hậu hết mực vì con
người.
Tồn
bộ Tình cảm của Bác với thiếu nhi, Bác luôn chăm lo đến hạnh phúc, tương lai
của các cháu.
TLTK: Thư Bác Hồ gửi các cháu
thiếu nhi Việt Nam nhân dịp Tết trung
thu, 15-9-1945
8 <i><b>HĐ 2, </b></i>
<i><b>tháng 5</b></i> -
"Thực hiện
5 điều Bác
Hồ dạy"
Bác là gương sáng
về yêu tổ quốc, yêu
đồng bào, học tập,
lao động, khiêm
tốn, trung thực, ...
cần, kiệm, liêm
chính, chí cơng, vơ
tư.
Tồn
bộ - Tình yêu bao la và sự quan tâm chăm sóc đối với thế hệ trẻ.
- Những lời dạy của Bác đối với thiếu
niên, nhi đồng luôn thể hiện sự quan tâm
TLTK: Thư gửi thiếu niên nhi đồng
toàn quốc nhân dịp kỉ niệm 20 năm ngày
thành lập Đội TNTP, 14-5-1961, HCM
TT - T10, Tr 356.
9 <i><b>HĐ 2, </b></i>
<i><b>tháng 10</b></i>
“Thi tìm
hiểu thư
Bác Hồ”
Tơn trọng quyền
con người nói
chung, quyền trẻ
em và quyền học
tập của trẻ em nói
riêng
Bộ
phận Những lời dạy của Bác, tình cảm của Bác với học sinh.
TLTK: Thư Bác gửi các HS, 9/1945,
HCM TT - T4, Tr53. Thư Bác gửi các
thày cô giáo ngành giáo dục, 16/10/1968,
9 <i><b>HĐ 1, tháng </b></i>
<i><b>12 </b></i>- “Thảo
luận chủ đề
“Thanh niên
phát huy
truyền thống
cách mạng
của dân tộc”
Tinh thần tiến
cơng cách
mạng, ý chí
vươn lên
không ngừng.
Liên hệ Bác Hồ trọn đời hy sinh cho sự
nghiệp cách mạng của dân tộc, làm
rạng danh truyền thống cách mạng
của dân tộc.
TLTK: Nói chuyện với nam nữ
thanh niên học sinh các trường trung
học Nguyễn Trãi, Chu Văn An và
Trưng Vương, Hà Nội, 18-12-1954,
HCM TT - T7, Tr 398.
9 <i><b>HĐ 3, tháng </b></i>
<i><b>1,2 </b></i>-<i><b> “</b></i> Giao
phương”
Tấm gương
trọn đời phấn
đấu, hy sinh vì
tương lai của
đất nước, vì
hạnh phúc của
nhân dân
Liên hệ Lối sống cần kiệm, liêm chính, chí
cơng, vơ tư, đời riêng giản dị trong
sáng của Bác mà các đảng viên học
tập và phát huy.
TLTK: Cuộc sống giản dị của
Bác ở Phủ Chủ tịch. Học tập tấm
gương đạo đức Bác Hồ, NXB Thanh
niên 3/2007, Tr 207.
9 <i><b>HĐ 1, tháng </b></i>
<i><b>3 </b></i>– “Toạ
đàm về vai
trò của Đồn
và lí tưởng
của thanh
Lí tưởng sống
của Bác là độc
lập tự do cho
đất nước, là
hạnh phúc của
nhân dân.
Liên
hệ Thanh niên làm việc, học tập và rèn luyện, không ngừng phấn đấu
cho lí tưởng “Dân giàu, nước
mạnh, xã hội công bằng, dân chủ,
văn minh”.
TLTK: Bài nói chuyện tại buổi
lễ khai mạc trường Đại học nhân
dân Việt Nam. 21-1-1955, HCM
TT - T7, T455.
9 <i><b>HĐ 1, tháng </b></i>
<i><b>5 </b></i>- Thảo
luận chủ đề
“Bác Hồ với
thanh niên”
Chăm lo bồi
Toàn
bộ Những lời dạy của Bác đối với thanh niên luôn thể hiện sự chăm
lo bồi dưỡng thế hệ trẻ cho đất
nước.
<b> </b>
<b> </b>
<b> </b>