TUAN 4

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (141.46 KB, 9 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Tuần 4 :Tiết 13

Ngày soạn: 04/09/2011
 Ngày dạy: 07/09/2011
 Văn bản: SỰ TÍCH HỒ GƯƠM

(Hướng dẫn đọc thêm)
 A MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:

- Hiểu và cảm nhận được nội dung ý nghĩa của truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm .
- Hiểu được vẻ đẹp của một số hình ảnh , chi tiết kì ảo giàu ý nghĩa trong truyện .
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG

1.Kiến thức:

- Nhân vật, sự kiện trong truyền thuyết " Sự tích Hồ Gươm ".
- Truyền thuyết có địa danh.

- Cốt lõi lịch sử trong một tác phẩm thuộc chuỗi truyền thuyết về người anh hùng Lê
Lợi và cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

2.Kĩ năng:

a. Kĩ năng chuyên môn :

- Đọc- hiểu văn bản thuyền thuyết.

- Phân tích để thấy được ý nghĩa sâu sắc của một số chi tiết tưởng tượng trong
truyện.

- Kể lại được truyện

a. Kĩ năng sống :

- Tự nhận thức giá trị của lịng nhân ái, sự cơng bằng trong cuộc sống.

- Suy nghĩ sáng tạo và trình bày suy nghĩ về ý nghĩa và cách ứng xử thể hiện tinh thần
nhân ái sự công bằng

- Giao tiếp : Trình bày suy nghĩ ý, tưởng, cảm nhận của bản thânvề ý nghĩa của các tình
tiết trong tác phẩm.

3.Thái độ: Khát vọng hịa bình ghi nhớ cơng ơn người đi trước
C. PHƯƠNG PHÁP

- Vấn đáp kết hợp thuyết trình, thảo luận nhóm... .
 D. CHUẨN BỊ:

1.Giáo viên: Tích hợp với tập làm văn bài “Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự”, với
tiếng Việt bài “Nghĩa của từ” .Tài liệu liên quan.

Cảnh vua Lê trả gươm cho Rùa Vàng.

2. Học sinh: Đọc kỹ văn bản và sọan bài theo câu hỏi gợi ý
E. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1.Ổn định lớp: Kiểm diện sỉ số

2.Kiểm tra bài cũ: Kể tóm tắt truyện : “Sơn Tinh , Thủy tinh” . Nêu ý nghĩa của

truyện.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

“ Hà Nội có Hồ Gươm
Nước xanh như pha mực

Bên hồ, ngọn tháp bút
Viết thơ lên trời cao”

Giữa thủ đô Hà Nội, Hồ Gươm đẹp như một lãng hoa lộng lẫy và duyên dáng. Hồ này
đầu tiên gọi là Hồ Lục Thuỷ, Hồ Tả Vọng đến thế kỷ 15 hồ mang tên là Hồ Gươm, Hồ
Hồn Kiếm gắn với sự tích nhân, gươm, và trả gươm thần của người anh hùng Lê lợi mà
cô giới thiệu truyền thuyết Hồ Gươm

Hoạt động của GV - HS Nội dung kiến thức

Hoạt động I: Tìm hiểu chung

GV giới thiệu về vị trí truyền thuyết “Sự tích
Hồ Gươm” trong các truyện dân gian, lịch sử?

Hoạt động II: Đọc – Tìm hiểu văn bản

GV đọc mẫu một đoạn  Gợi ý cách đọc  gọi HS

đọc tiếp

HS đọc chú thích, giải nghĩa từ khó.

GV hướng dẫn HS cách kể và cần lưu ý chính.
Đức Long Quân cho mượn Gươm

Lê Thuận nhặt lưỡi gươm dưới nước

Lê Lợi bắt được chuôi gươm trên rừng thanh
gươm trong chiến đấu

Đất nước thanh bình, Long Quân cho người đòi
lại gươm

Hồ Tả vọng mang tên hồ Gươm

Đức Long Quân cho mượn thanh gươm thần
trong hoàn cảnh nào? Buổi đầu thế lực của
nghĩa quân ra sao?

Lê Lợi nhận được thanh gươm trong hồn cảnh
nào? Lưỡi gươm? Chi gươm

Lưỡi gươm và chuôi gươm xuất hiện ở hai địa
điểm cách xa nhau nhưng ráp lại thì vừa in,
điều này có ý nghĩa gì?

Thanh gươm này có đặc điểm gì so với những
thanh gươm bình thường

Thuân Thiên nghĩa là gì?

Ý nghĩa của hai chữ thuận thiên?

I.Giới thiểu chung:

-Lê Lợi là linh hồn của cuộc kháng

chiến vẻ vang của nhân dân ta chống
giặc Minh xâm lược ở thế kỉ XV.
-Truyền thuyết địa danh : loại truyền
thuyết giải thích nguồn gốc lịch sử
của một địa danh.

-"Sự tích Hồ Gươm " là một trong
những truyền thuyết tiêu biểu nhất về
hồ Hoàn Kiếm và Lê Lợi.

II. Đọc – Hiểu văn bản:
1.Đọc- Từ khó:

2.Phân tích

a) Long qn cho mượn gươm 
Hồn cảnh ra đời của thanh Gươm
Đất nước bị giặc Minh xâm lược
Thế lực quân ta non yếu

Lưỡi gươm dưới nước, chuôi gươm
trên rừng, ráp lại vừa như in



Sự đồn kết đồng lịng của nhân dân
miền ngược và miền xuôi

Đặc điểm thanh Gươm

Lưỡi gươm khắc hai chữ thuận thiên 

Cuộc kháng chiến của nhân dân ta là
hợp ý trời

Phát sáng

+ Ở nhà Lê Thuận
+ Ở gốc cây đa



Thúc giục Lê Lợi mau lên đường
đánh giặc

+ Lúc Trả gươm



Thắng lợi lưu truyền mãi mãi

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Ngồi đặc điểm trên, thanh gươm cịn có đặc
điểm gì khác?

Thanh gươm đã phát sáng ở những thời điểm
nào?

Việc toả sáng ở những nơi ấy có ý nghĩa gì?
Câu nói của Lê Thuận khi dâng gươm lên Lê

Lợi có ý nghĩa gì?

Từ khi có thanh gươm trong tay, nghĩa quân đã
chiến đấu như thế nào?

Câu văn “Gươm thần tung hồnh, Gươm thần
mở đường có ý nghĩa gì?

Kết quả ra sao

Khi để sạch bóng qn thù, đất nước đã hồ

bình, Long Qn đã làm gì với thanh gươm? 

(b)

Vì sao Long Qn địi lại gươm? Vì sao địa
điểm trả ở hồ Lục Thủy mà không phải ở
Thanh Hố ?

Vì sao chỗ nhận gươm khơng phải là Thăng
Long? Vì sao lại đổi tên là Hồ Hoàn Kiếm ?
Ý nghĩa của chi tiết này?

Hoạt động III: Tổng kết

HS khái quát nghệ thuật và ý nghĩa của truyện?
HS thực hiện ghi nhớ

Hoạt động IV: Luyện tập

GV hưỡng dẫn HS làm bài tập 1 , 2/43

- Thanh gươm tung hồnh
- Xơng xáo đi tìm giặc
- Gươm thần mở đường

- Thắng lợi của chính nghĩa, của
lịng dân, ý trời hồn hợp

b) Long Qn cho địi gươm. 
- Khi đất nước thanh bình

- Long Quân đòi gươm ở hồ Tả Vọng
- Hồ Tả Vọng đổi thành Hồ Hoàn
Kiếm



Nguyện vọng của nhân dân. u
chuộng hồ Bình

III. Tổng kết 
1. Nghệ thuật :

-Xây dựng các tình tiết thể hiện ý
nguyện, tinh thần của nhân dân ta
đoàn kết một lòng đánh giặc xâm
lược.

-Sử dụng một số hình ảnh chi tiết kì
ảo giàu ý nghĩa như gươm thần, Rùa
Vàng ( mang ý nghĩa tượng trưng cho
khí thiêng, hồn thiêng sông núi, tổ
tiên, tư tưởng , tình cảm và trí tuệ, sức
mạnh của chính nghĩa, của nhân
dân ).

2.Ý nghĩa văn bản : truyện giải thích
tên gọi hơg Hồn Kiếm, ca ngợi cuộc
kháng chiến chính nghĩa chống giặc
Minh do Lê Lợi lãnh đạo đã chiến
thắng vẻ vaqng và ý nguyện đồn kết,
khát vọng hịa bình của dân tộc ta.

* Ghi nhớ SGK / 43
IV. Luyện tập

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

miền ngược thì cuộc khởi nghĩa thành
cơng

F. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC

- Kể lại tóm tắt truyện, đọc lại ghi nhớ

- Đọc kĩ truyện, nhớ các sự việc chính , tập đọc diễn cảm và kể lại truyện bằng lời văn
của mình.

- Phân tích ý nghĩa của một vài chi tiết tưởng tượng trong truyên.
- Sưu tầm các bài viết về Hồ Gươm.

- Ôn tập về các tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết.
-Soạn bài : "Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự."

H. RÚT KINH NGHIỆM:.

………
………
…………

************************************************************

Ngày soạn: 04/09/2011
 Ngày dạy:

08/09/2011 Tiết 14
Tập làm văn:

CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ

A MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:

- Hiểu được thế nào là chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự.
- Hiểu mối quan hệ giữa sự việc và chủ đề.

B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG 
1.Kiến thức:

- Yêu cầu về sự thống nhất chủ đề trong một văn bản tự sự.

- Những biểu hiện của mối quan hệ giữa sự việc và chủ đề trong một văn bản tự sự.
- Bố cục cuả bài văn tự sự.

2.Kĩ năng: Tìm chủ đề , lập dàn bài và viết phần mở bài cho bài văn tự sự .

3.Thái độ: Giáo dục ý thức học tập nghiêm túc của HS. Giáo dục tình cảm yêu mến thể
loại văn tự sự

C. PHƯƠNG PHÁP

- Vấn đáp kết hợp thuyết trình, thảo luận nhóm... .
 D. CHUẨN BỊ:

1.Giáo viên: Tài liệu liên quan
2. Học sinh:. Soạn bài

E. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
1.Ổn định lớp: Kiểm diện sỉ số

2.Kiểm tra bài cũ: Sự việc và nhân vật trong văn tự sự được kể như thế nào?

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Hoạt động của GV - HS Nội dung kiến thức
Hoạt động I: Chủ đề văn tự

sự

HS đọc câu chuyện “Tuệ
Tĩnh “

HS đọc VD SGK/44

+ Ý chính của bài văn được
thể hiện ở những lời nào? Vì

sao em biết? Những lời ấy
nằm ở đoạn nào của bài văn?
+ Sự việc trong phần tiếp
theo thể hiện ý chính như thế
nào?

Việc Tuệ Tĩnh ưu tiên chữa
trị trước cho chú bé con nhà
nơng dân bị gãy đùi nói lên
điều gì? Phẩm chất gì của
người thầy thuốc? Cuối
truyện, Tuệ Tĩnh lại vội vã đi
cứu chữa cho nhà qúy tộc góp
phần nêu lên điều gì?

+ Có thể đặt tên khác cho
truyện được không?

=>Vậy chủ thể của bài văn tự
sự là gì?

Hoạt động II: Dàn bài của
bài văn tự sự

+ Bài văn trên gồm mấy
phần? Là những phần nào?
( Mỗi phần mang tên gọi là
gì?)

+ Phần mở bài có nội dung

gì?

+ Phần thân bài có nội dung
gì?

+ Nhiệm vụ của phần kết luận
là gì?

+ Trong bố cục 3 phần của
bài văn có thể thiếu một phần
nào được khơng? Vì sao?
+ Vậy có thể khái quát như
thế nào về dàn bài của bài văn
tự sự?

=>Tóm tại, bài học hơm nay

I. Chủ đề văn tự sự : 
1. VD : SGK/44
* Nhận xét

Ý chính của bài văn nằm ở 2 câu đầu của bài

“Tuệ Tĩnh là … người bệnh” > chủ đề

=> Chủ đề là vấn đề chủ yếu mà nguời viết
muốn đạt ra trong văn bản

*Ghi nhớ SGK/45

II. Dàn bài của bài văn tự sự: 
- Gồm 3 phần:

a) Mở bài: giới thiệu chung về nhân vật sự
việc

b) Thân bài: kể diễn biến sự việc
c) Kết bài: kể lại kết thúc của truyện
 * Ghi nhớ: sgk/45

III. Luyện tập: 
Bài 1 /45

a) Chủ đề: Ca ngợi trí thơng minh và lịng
trung thành với vua của người nơng dân đồng
thời chễ giễu tính tham lam, cậy quyền thế
của viên quan nọ.

- Sự việc tập trung cho chủ đề: Câu nói của
người nơng dân với vua

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

cần chú ý những gì? 
HS đọc to “ Ghi nhớ”
Hoạt động III: Luyện tập
Bài 1 /45

HS đọc truyện phần thưởng
Học sinh thảo luận nhóm

Đại diện nhóm trả lời –GV
nhận xét

- HS làm – đọc – GV nhận
xét .

Bài 2 /45:

- Học sinh đọc lại các bài : “
Sơn Tinh, Thủy Tinh “ và “
Sự tích Hồ Gươm “ . Nhận
xét cách mở bài và cách kết
thúc .

- HS làm – đọc – GV nhận
xét .

Thân Bài: các câu tiếp theo
Kết bài: Câu cuối cùng
c) So với truyện Tuệ Tĩnh ta thấy
+ Giống : Kể theo trật tự thời gian

Có bố cục ba phần rõ rệt
Ít hành động , nhiều đối thoại
+ Khác : Nhânvật trong “phần thưởng”ít hơn
- Chủ đề trong “Tuệ Tĩnh” nằm lộ ngay ở
phần mở bài cịn “phần thưởng” lại nằm trong
suy đốn của người đọc

d) Sự việc trong phần thân bài thú vị ở chỗ

người nông dân lại xin phần thưởng là 50 roi

> Phi lý . Nó thể hiện trí thơng minh , khơn

khéo của người nơng dân mượn tay nhà vua
trừng phạt tên quan thích nhũng nhiễu dân
Bài 2 /45:

Đánh giá cách mở bài của hai truyện Sơn
Tinh Thuỷ Tinh và Sự tích Hồ gươm
a.Phần mở bài :

 Truyện Sơn Tinh Thuỷ Tinh chưa giới thiệu

câu chuyện sắp xẩy ra chỉ nói đến việc vua
Hùng sắp kén rể

 Truyện sự tích Hồ Gươm đã giới thiệu rõ cái

ý cho mượn gươm tất sẽ dẫn đến việc trả
gươm sau này

b.Phần kết bài

 Sơn Tinh Thuỷ Tinh kết thúc tryện theo lối

vòng tròn , chu kỳ lặp lại

 Sự tích Hồ Gươm kết thúc truyện trọn vẹn

hơn

F. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC

- Học bài :chủ đề và dàn bài bài văn tự sự

- Nắm được bài văn tự sự cần có chủ đề thống nhất và bố cục rõ ràng.
- Xác định chủ đề và dàn ý của một truyện dân gian đã học.

- Soạn bài : Tìm hiểu chủ đề và cách làm bài văn tự sự .
H. RÚT KINH NGHIỆM:

………
………
………

************************************************************

Ngày soạn: 04/09/2011
 Ngày dạy:

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Tiết 15+16

Tập làm văn:

TÌM HIỂU ĐỀ VÀ CÁCH LÀM BÀI VĂN TỰ SỰ.

HƯỚNG DẪN VIẾT BÀI VIẾT SỐ 1

A MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:

- Biết tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự
B. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG

1.Kiến thức: - Cấu trúc, yêu cầu của đề văn tự sự ( qua những từ ngữ được diễn đạt

trong đề ).

- Tầm quan trọng của việc tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý khi làm bài văn tự sự.
- Những căn cứ để lập ý và lập dàn ý.

2.Kĩ năng:

- Tìm hiểu đề : đọc kĩ đề , nhận ra những yêu cầu của đề và cách làm một bài văn tự
sự.

- Bước đầu biết dùng lời văn của mình để viết baì văn tự sự.
3.Thái độ: Xây dựng dàn bài trước khi viết bài

C. PHƯƠNG PHÁP

- Vấn đáp kết hợp thuyết trình, ... .
 D. CHUẨN BỊ:

1.Giáo viên: Tích hợp với các văn bản đã học, với Tiếng Việt bài “Nghĩa của từ”. Tài
liệu liên quan.

2. Học sinh:. Soạn bài

E. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
1.Ổn định lớp: Kiểm diện sỉ số

2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra 15 phút

* Đề: - Chủ đề trong văn bản tự sự là gì? (3điểm)

- Dàn bài chung của văn bản tự sự như thế nào? (6 điểm)
* Đáp án:

- Chủ đề là vấn đề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong văn bản
- Dàn bài bài văn tự sự thường gồm có ba phần:

+ Phần Mở bài: Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc
+ Phần Thân bài: Kể diễn biến của sự việc

+ Phần Kết bài: Kể kết cục của sự việc

3.Bài mới: Khi làm một đề tập làm văn, cơng việc đầu tiên là HS phải tìm hiểu đề, sau 
đó vận dụng cách làm bài văn tự sự để viết một bài hoàn chỉnh. Bài giảng hơm nay sẽ 
giúp chúng ta hồn thành tốt hai nội dung trên

Hoạt động của GV - HS Nội dung kiến thức
Hoạt động I: Tìm hiểu đề

- GV chép sẵn 6 đề lên bảng phụ, đặt câu hỏi
HS trả lời.

+ Hãy chú ý thật kĩ đến lời văn ở từng đề và
cho biết lời văn ở đề 1 nêu những yêu cầu gì ?
Những chữ nào trong đề cho em biết điều đó?

I. Tìm hiểu đề: 
1.VD: SGK/47

Tìm hiểu 6 đề trong SGK



Lưu ý đến lời văn câu chữ của
đề

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

+ Các đề (3), (4), (5), (6) khơng có từ kể có
phải là để tự sự không?

+ Từ trọng tâm của đề là từ nào, đề yêu cầu
làm nổi bật điều gì?

+ Đề nào thiên về việc kể người, đề nào thiên
về tường thuật lại sự việc?

=>Vậy theo em để tìm hiểu đề em tiến hành
làm những cơng việc gì?

nhan đề 1 bài văn

Từ ngữ trọng tâm của đề

Những khía cạnh nghiêng về kể
người hay kể việc

=> Tìm hiểu đề là tìm hiểu kĩ lời
văn để xác định yêu cầu của đề

Hoạt động II: Cách làm bài tự sự

Đề: kể lại câu chuyện em thích bằng lời văn
của em

GV gợi ý mỗi HS kể lại 1 câu chuyện em
thích (con Rồng – cháu Tiên; thánh Gióng;
bánh chưng – bánh giầy; Sơn Tinh – Thủy
Tinh)

- GV chọn bài thánh Gióng để lập dàn bài.
Chủ đề: thánh Gióng đánh giặc Ân

Lập ý cụ thể là làm những việc gì?

Sau khi đã lập được ý việc tiếp theo là làm
gì? Em làm thế nào để lập dàn ý?

Mục đích của bước này là gì?

+ Có dàn ý rồi, em thực hiện bứơc tiếp theo là
việc gì? Em hiểu như thế nào là viết bằng lời
văn của em?

+Từ nội dung trên em rút ra cách làm bài tự
sự?

=> Bài học hơm nay em cần ghi nhớ những
gì?

(1 HS đọc to phần ghi nhớ SGK)

Hoạt động III: Luyện tập

GV hướng dẫn HS làm thành phần mở bài
vào giấy nháp. Yêu cầu mỗi HS có một cách
mở bài khác nhau

2.Cách làm bài tự sự:

Đề: kể lại câu chuyện em thích
bằng lời văn của em

VD: Truyện thánh Gióng được

kể dưới chủ đề: thánh Gióng
đánh giặc Ân

a) Tìm hiểu đề: xác định yêu cầu
của đề ra

b) Lập ý: xác định nội dung sẽ
viết

- Nhận vật: thánh Gióng
- Sự việc: đánh giặc

- Chủ đề: đề cao tinh thần đánh
giặc chống ngoại xâm

- Diễn biến  Kết quả

c) Lập dàn ý:

Sắp xếp việc kể trước, kể sau đề
người đọc dễ hiểu truyện

+ Mở bài: giới thiệu nhân vật sự
việc

+ Thân bài: kể diễn biến sự việc
+ Kết bài: kết cục sự việc, ý
nghĩa

d) Viết bằng lời văn của em theo 
bố cục 3 phần: (có thể bỏ những
chi tiết khơng cần thiết, có thể
tưởng tượng thêm nhằm bổ sung,
giải thích miễn là phù hợp)
 * Ghi nhớ: 48/SGK
II. Luyện tập:

Đề: Lập dàn ý đề văn sau :

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

- Vua Hùng kén rể cho con gái .
- Sơn Tinh và Thủy Tinh đến cầu
hôn .

2/ Thân bài :

- Giới thiệu tài năng của hai vị
thần .

- Vua Hùng ra sính lễ .

- Sơn Tinh đến trước lấy được
Mỵ Nương .

- Thủy Tinh tức giận đánh Sơn
Tinh .

- Kết quả Sơn Tinh thắng, Thủy
Tinh thua.

3/ Kết bài : Hằng năm Thủy Tinh
dâng nước đánh Sơn Tinh

F. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC

-Chuẩn bị ở nhà đề bài sau : kể chuyện về ông hoặc bà của em. Chuẩn bị dàn bài vào vở